مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۸ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۷
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۱۷
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی‌غایبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقای کیهان یغمایی
۳- بقیه مذاکره در گزارش شور اول کمسیون اقتصاد راجع به مقررات مرزنشینان کشور
۴- اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی اصلاحی واصله از مجلس سنا راجع به معافیت گمرکی یک بسته اسباب‌بازی اهدایی آمریکا به کودکان بیمارستان بنگاه نیکوکاری و ابلاغ به دولت
۵- مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به حل اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن و اختلاف بین بانک ساختمانی و شرکت چی‌دونیو به حکمیت و ارجاع مجدد کمیسیون
۶- اعلام وصول و طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به تأسیس مرکز آمار ایران
۷- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۸- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
| مجلس ساعت نه و پانزده دقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان ناروئی – سرلشگر همایونی – بختیار بختیاریها – آقایان – ایلخان – دکتر عدل – مرتضوی – روستا – موقر – پرویزی.
غائبین بی اجازه
- آقایان دکتر جعفری – فیصلی – طهماسبی – شفیعی پور کرمانی – مصطفوی نائینی – دکتر حکیم شوشتری – دکتر اسفندیاری – طالب زاده رود سری – دکتر مصباح زاده – دکتر موثقی.
غائبین مریض
- آقایان زند – موسوی کبیری – دکتر حاتم – سلیمانی – طباطبائی – مجد – بانو نفیسی.
رئیس – بعلت تعطیل دیروز صورت جلسه امروز حاضر نیست با صورت جلسه امروز یکشنبه خدمت خانمها و آقایان داده خواهد شد.
رئیس – آقای کبیری.
کبیری- چند فقره شکایت رسیده است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس – آقای پروین.
پروین – نامه‌های واصله از سه ده اراک است راجع به راه شوسه و یک نامه از کمک پرستاران بهداری اراک و نامه دیگری است از فرمهین فراهان اراک که عینا تقدیم مقام ریاست می‌کنم و تقاضای رسیدگی دارم.
- بیانات قبل از دستور آقای کیهان یغمائی
۲- بیانات قبل از دستور آقای کیهان یغمائی
رئیس – نطق‌های قبل از دستور را شروع کیکنیم، آقای کیهان یغمائی بفرمائید.
کیهان یغمائی – با کسب اجازه از حضور مقام ریاست و همکاران محترم در مقدمه عرایضم افتخار دارم بعرض برسانم تجلیلی که اتحادیه محترم اصناف در روز ۲۵ آبان بمناسبت گشایش اولین شرکت تعاونی بدست اعلیحضرت همایون شهریاری از مقام سلطنت نمودند بسیار بی سابقه بوده است و موجب افتخار همه ملت ایران می‌باشد و بنده افتخار دارم که در آنجا حضور داشتم و شاهد احساسات اصناف بودم و در این محفل مقدس از آنان تشکر می‌کنم (صحیح است) در روز اول دی ماه ۱۳۴۲ طرحی از طرف عده‌ای از نمایندگان تقدیم مجلس شد که دولت مکلف باشد ظرف دو ماه از تاریخ تصویب آن طرح لایحه تقسیمات کشوری را تقدیم مجلس شورای ملی نماید متأسفانه تا امروز که قریب یازده ماه می‌گذرد این لایحه به مجلس تقدیم نشده بنده از ریاست مجلس استدعا کردم و در اختیار بنده گذاشتند معلوم شد بر حسب خواهش عده‌ای از نمایندگان موضوع از طرف مقام ریاست تعقیب شده است و در اول تیرماه ۱۳۴۳ وزارت کشور بحضور مقام ریاست مجلس نوشته است که قریبا خواهیم آورد و متأسفانه چند ماه می‌گذرد و هنوز این لایحه تقسیمات کشوری به مجلس نیامده بنده گله و شکایتی نمی‌کنم فقط تذکر می‌دهم که ایپن درپ شأن دولت است که اگر طرحی از طرف نمایندگان داده می‌شود بدان ترتیب اثر داده شود و انشاء الله امیدوارم که در آتیه خیلی نزدیک دولت این لایحه را به مجلس تقدیم کند که موجب شکایت شدیدتری از طرف نمایندگان نشود در مورد راه تهران مشهد اینجا خیلی صحبت شده بنده چندین تلگراف داشتم از مشهد متأسفانه در چند هفته اخیر یک دکتر و سه مهندس در جاده تهران مشهد تصادف کردند و جان خودشان را بجان آفرین تسلیم کرده‌اند دوازده سال است که راه تهران مشهد در دست اقدام دولت است چندین مرتبه تذکر داده شده و تقاضا شده و بنده خودم دنبال این کار بوده‌ام و با تمام وعده و وعید هائی که داده شده متأسفانه هنوز یک قدم و یک قران از طریق مشهد به بجنورد برای اصلاح این جاده اساسی برداشته و خرج نشده است بنده از جناب آقای وزیر راه بوسیله مقام محترم ریاست مجلس و یا از معاون پارلمانی وزارت راه تقاضا دارم قبل از اینکه بنده سؤالی از دولت بکنم در این مورد تشریف بیاورند به مجلس و روشن کنند نمایندگان را که چرا دوازده سال یک راهی که همه روزه در مورد اصلاحش وعده داده می‌شود و بودجه اش هم تأمین است چرا اقدام نمی‌شود و از این معما یک پرده‌ای بردارند که ما نمایندگان خراسان یک جواب بتوانیم به موکلین خود بدهیم و بشکایاتی که از خانواده این مهندسین و دکتر‌ها بما می‌شود بتوانیم جواب درستی به آنها بدهیم و چون بنده روشن نیستم که چرا وزارت راه در این مورد اقدامی نمی‌کند باز باحترام دولت بنده سوالی نکردم از وزارت راه ولی تقاضا می‌کنم دولت اجازه بدهد که معاونشان یا وزیر راه بیایند توضیح بدهند راجع باین راه، چرا و چه علت دارد که اغلب جاده‌ها ساخته می‌شود در این دوازده سال این راه ساخته نمی‌شود باور بفرمائید اگر فشار موکلین از نظر خانواده شهدا نبود باز هم متانت بخرج می‌دادیم و سوالی از دولت نمی‌کردیم بلکه بموازات کارهائی که در تهران می‌شود برای شهرستانها هم کاری انجام بشود مطلب سوم که بنده می‌خواهم عرض کنم و با کمال تأسف فرصت نشد در جلسه قبل نوبت به بنده برسد راجع به لایحه کمک بساکنین جزایر و بنادر و مرز نشینها مذاکره‌ای بکنم با کسب اجازه از خانمها و آقایان نمایندگان مخصوصا نمایندگانی که امروز و بنادر این جا تشریف دارند عرایضی را بعرضشان میرسانم آنچه مسلم است هدف اصلی و نظر قطعی دولت از دادن این لایحه بمجلس وضع بسیار بد مرزنشین‌ها و ساکنین جزایر بوده استکه که خواسته‌اند یک کمک خیلی فوری به آنها بشود و دارای زندگی بهتری انشاء الله بشوند این هدف خیلی مقدس است مورد تأیید تمام آقایان نمایندگان من جمله بنده است کار بسیار صحیحی است باید کمک بشود دیر هم شده هر چه زودتر بشود بهتر است اما باین صورت که لایحه تقدیم مجلس شده بنظر بنده حالت قرص مسکن و حالت موقت را دارد و صورتش هم نامطلوب است یعنی ما آمده‌ایم یک لایحه‌ای آورده‌ایم و می‌خواهیم تصویب کنیم که با شکستن چند قانون کلی یک کمک موقتی بیک عده مرزنشین بشود این کافی نیست و هم آهنگ با برنامه‌های مترقی و انقلابی ذات اقدس شهریاری در حال حاضر کشور نیست (صحیح است) مملکت ما در تمام مراحل روز به روز رو به پیشرفت و توسعه است بودجه‌های بسیار سنگینی برای برنامه‌های کوتاه مدت و طویل المدت در دست اقدام است بنده فکر می‌کنم که اگر دولت دست باقدام اساسی بزند و برنامه‌های اصولی و عمقی یک مقداری کوتاه مدت و مقداری طویل المدت که وقت داشته باشد برای جزایر و مرز نشینها طرح کند خیلی بهتر بود از این صورتیکه این لایحه تقدیم مجلس شده این کمک موقتی و قرص مسکن برای مردمیکه در کمال محرومیت و گرسنگی هستند و یکی تز سنگین ترین بارهای تمامیت و استقلال مملکت را بدوش دارند باین صورت پسندیده خیلی باید بیشتر توجه بکنیم بنده کاملا با کمک موافقم بنده خیلی با شما صحبت کردم در این مورد ولی خودتان هم میدانید که این لایحه برای منطقه بنده و جنابعالی و سایر آقایانیکه اینجا تشریف دارند کافی نیست (یک نفر از نمایندگان – ولی لازم است) البته لازم است ولی کافی نیست چرا بیائیم با تصویب یک قانونی که کمک موقتی است اغلب مقررات کشوری را از نظر بازرگانی و تجارتی و گمرکی متزلزل بکنیم و متأسفانه راه کنترل صحیحی هم نداریم که اگر عده‌ای خواستند بنام جزایر نشین و مرز نشین از این تسهیلات و این قانون سوء استفاده بکنند بتوانیم جلویشان را بگیریم بنده فکر می‌کنم اگر برای دولت امکان داشت یا لااقل اگر این لایحه باید تصویب بشود و روحیه مجلس را می‌بینم که تصویب خواهد شد و خود بنده هم موافق خواهم بود در خود این لایحه یک مادهای گنجانیده می‌شد که اگر افرادی از خدایان قاچاق که در پشت دروازه تهران همین پریروز یک کامیون آورده بودند جلوشان گرفته نمی‌شد یک مادهای می‌بود که اگر کسی تحت عنوان جزایر و مرز نشین آمد و سوء استفاده کرد علاوه بر قوانینی که داریم مجازات استثنائی در خود این لایحه گنجانیده می‌شد بجا و پسندیده بود این تذکر بنده است (یکی از نمایندگان – پیشنهاد بفرمائید) چشم و اما باید دید که ساکنین جزایر و مرزنشین از این لایحه چه استفاده‌ای می‌کنند چه نتیجه‌ای برای آنها دارد خود لایحه می‌گوید مواد خواربار اولیه زندگی را صادر بکنند و از آن طرف اجناس مورد احتیاج را بیاورند اجناسیکه از این طرف صادر می‌شود بطوریکه در خود لایحه هم هست عبارتند از گندم جو برنج الیاف خرما و تمام چیزهائی که به زندگی روز مره همان ساکنان بستگی دارد ولی از آنطرف چه می‌توانند بیاورند اگر گفته نشده بنده باید عرض کنم از آنطرف جز چای – سیگار – مشروب خارجی در داخل کشتیها چیزی نیست جناب آقای آموزگار باید حقیقت را گفت آنهائی که از کشورهای خارج بایران بصورت قاچاق جنسی می‌آورند چیست بنده نمیدانم چه جنسی داخل این کشتیها از خارج می‌آید که برای مردم مرزنشین و برای زندگی روزمره شان مؤثر است آیا قماش می‌خرند که پوشاکشان تآمین بشود؟ قند و شکر می‌آورند این را که مملکت ما دارد پیشنهاد بنده این است که دولت بجای اینکه یک عده از کارهای اصولی و قوانین مختلف را برای مرزنشینان طرح کند برنامه‌ای طرح می‌کرد باین صورت که می‌گفت من در نقاط مرزنشین و برای ساکنین جزایر یک شرکتهای تعاونی بوجود می‌آورم تمام جنس تولیدی آنها را برای پنج سال بدووسه برابر قیمت از آنها بخرد و یک شرکت تعاونی مصرف بوجود بیاورد که هر چه احتیاج دارند بنصف قیمت بآنها بفروشد شما جمعیت اینها را حساب بفرمائید تفاوت این رقم را حساب بفرمائید در تمام سال برابر ضرر مصرف یک ماه نان مردم تهران است شما در بودجه مملکت ببینید چه رقم بزرگی بنام ضرر مصرف نان هست بیائید برای مردم مرزنشین این کار را بکنید این فداکاری را بکنید قوانین را متزلزل نکنید قاچاق را رایج نکنید اگر در یک گوشه مملکت یک کار تبعیضی از نظر رفاه مردم بشود و از این راه دولت و بودجه دولت ضرری بکند.
در تمام این زیانی که از نظر گران خری و بیشتر خریدن و ارزانتر فروختن می‌برد برابری می‌کند با زیان و تفاوت نرخ نان در یک ماه شهر تهران تصدیق میفرمائید این مطلب ضرری نیست که دولت را ناراحت بکند جناب آقای ریگی در آن جلسه فرمودند بیائید از تهران دور شویم و یکقدری هم بمردم مرزنشین برسیم جناب آقای ریگی این شاه بیت غزل ما است که همیشه در مجلس گفته‌ایم اما حالا آمده‌ایم سر مطلب اینکه میگوئیم بخارج هم توجه شود و تمام این کارها را برای تهران نکنید ما مورد حمله قرار می‌گیریم اینجا خودتان میفرمائید جانا سخن از زبان ما میگوئی بنده هم می‌گویم شما وقتی میآئید در سال میلیونها برای اینکه مردم تهران و شهرستانها نان ارزانتر بخورند اینقدر زیان آنرا در بودجه دولت می‌گذارید یک رقمی هم برای اینکار بگذارید که تولیدات کشاورزی و حتی کارهای دستی مردم مرزنشین را به سه برابر قیمت بخرند و چیزهائی را که لازم دارند بقیمت کمتر از آنچه تمام شده بآنها بفروشند این برنامه را برای پنجسال ادامه بدهید و برای پنجسال برنامه‌های اقتصادی و کشاورزی و اجتماعی برایشان طرح کنید که عمیق باشد قرص مسکن نباشد والا این لایحه درد مردم مرزنشین را دوا نمی‌کند یک مطلب دیگر دولت در یک ماده می‌گوید من در این جزایر حق دارم اینکار‌ها را بکنم در یک ماده دیگر می‌گوید هر جا که دولت مقتضی دانست مشمول این لایحه خواهد گردیدا چرا فقط پنج جزیره را اسم می‌برد چرا قانون میگذرانید فقط برای پنج محل اختیار می‌گیرید چرا دلتنگی ایجاد می‌کنید بگوئید دولت هر جا را مقتضی دانست در مرزها و ساکنین جزایر این عمل را خواهد کرد چه لزومی دارد که اسم ببرید که من که در یک گوشه مرز هستم و آقای آموزگار در یک گوشه دیگر مرز هستند ناراحت بشوند در لایحه می‌گویند هر نقطه از نقاط مرزی و بندری و جزایر که دولت مقتضی دانست این مقررات را اجرا کند و اصلا اسم نبرند بنده خیال می‌کنم این مطلبی است که جناب آقای آموزگار هم قبول داشته باشند، قبول ندارید جنابعالی ؟(آموزگار – برای تهران هم بنده موافقم) ولی استثنا برای پنج جزیره نباشد که وقتی دولت تصویب این لایحه را از مجلس گرفت مبارزه با قاچاق می‌کند و نمی‌گذارد افراد سوءاستفاده کنند عملا دیده شده که این از قدرت دولتها خارج است نه بودجه کافی برای این کار دارند و نه تشکیلات کافی و بنده مطمئن هستم وقتی که این لایحه تصویب شود باند بزرگ قاچاق مردم محروم و مرزنشین را از استفاده مقررات این لایحه بکلی محروم خواهند کرد و یا حداقل این است که آن مرزنشین که می‌رود یک جنسی را می‌آورد بدون حقوق گمرکی یا با حداقل مخارج گمرکی از دستش بدر می‌آورند به تومانی سه تومان می‌فروشند درست بفرمائید چون این افراد قدرت و مزایائی ندارند که جنسشان را بیاورند بتهران توانائی ندارند، باند قاچاقچی پیدا می‌شود و بحداقل قیمت از دستش بدر می‌آورد و استفاده کلی را آن قاچاقچی می‌کند این نقص غرض است دولت یک کار عبث کرده و کمکی هم باین افراد نشده است منفعت توی جیب دیگران می‌رود (آموزگار – قاچاقچی از مقصد می‌آورد نه از جزایر) ولی مع الوصف مرزنشین اگر جنس آورد جناب آقای آموزگار از دستش بیرون می‌آید آن توانائی ندارد که ببرد توی شهرها بفروشد باید بفروشد بکس دیگر (کبیری – قاچاق با اطلاع مأمورین مرزنشین وارد می‌شود) صحیح است اگر غیر از این بود وارد نمی‌شد و پشت دروازه تهران ده کامیون سیگار خارجی را نمی‌گرفتند این باید ۲۰۰۰ کیلومتر راه را طی کند تا بیاید تهران، یکی از مطالبی که اعلیحضرت همایونی همیشه به دولتها توصیه فرموده‌اند موضوع عدالت اجتماعی است جناب آقای ریگی بنده تشکر می‌کنم از حضورتان که فرمودید از تهران موضوع را گسترش بدهید به شهرستانها و نقاط دور افتاده و واقعا دولت باید اینجا همت کند حتی با آوردن یک قانونی که بگویند که تمام بودجه به نقاط دیگر کشور که محروم بوده‌اند صرف شود بنده خیال می‌کنم که پسندیده و بجا باشد ما باید بیائیم کار اصولی بکنیم جناب آقای آموزگار و در نقاط مرزی که بنده هم بوده‌ام، نقاط سیستان و بلوچستان را هم دیده‌ام متأسفانه وضعیتشان خیلی بدتر از ساکنین این جزایر است جنابعالی فرمودید که در یک جزیره فقط سه نفر بودند که دو نفر آنها مسلولند این قانون چه اثری دارد برای اینها فرمودید.
تراکتور تلمبه می‌آورند ولی کسی آنجا نیست چه فایده دارد آنها چیزی ندارند برق ندارند آن کارهائی که ما داریم برای سایر مردم ایران می‌کنیم برای آنها نشده اجازه بدهید بعد از این بشود تا این روستاها و مرزها و جزایر که متأسفانه یکی بعد از دیگری خالی شده است و همه آمده‌اند در تهران و شهرستانها بروند در موطن اصلیشان کار بکنند و امیدوار باشند والا بفرض اینکه سه نفر تشکیلات و تسهیلات برایشان فراهم بشود بروند در سال هزار تومان بیشتر فراهم کنند یا شش نفر باز می‌آیند در تهران جناب آقای مهندس والا ناشر افکار عمومی هستید در این مملکت بنا بامر ملوکانه بودجه مملکت روی سهم بندی افراد تقسیم نشده جمعیت مملکت ما فشرده شده در چند جای محدود والله بالله این را تعقیب بفرمائید و این افتخار را برای مجلس دوره بیست و یکم که عدالت اجتماعی برقرار شود و درآمد مملکت روی مردم تقسیم شود، مثلا سرخس یکی از مرزهای شما است سرخس دارای سیصد هزار هکتار زمین است و طبیعت کاملا این زمین را تسطیح کرده و هیچ احتیاجی به تسطیح نیست و تا یک متری آن کود است و خاکش را باید آورد در سایر نقاط کشور برای کود مصرف کرد تمام این منطقه دارای ۵ هزار جمعیت است سرخس در ۲۰ سال قبل ۱۶ هزار تن مازاد غله تحویل می‌داد حالا مصرف خود وقت لایموت مردم خود را ندارد و از شهر مشهد می‌آورد این دلیلی است که عدالت اجتماعی رعایت نشده مردم برق ندارند جاده ندارند اسفالت ندارند هیچی ندارند آنجا استعداد دارد تا ۱۰ کارخانه بگذراند چه لزومی دارد که کارخانه‌ها اطراف تهران باشد آقایان اکثریت کمک کنید تا این کارها را نکنید مملکت نجات پیدا نمی‌کند این مطلب حقیقی است بنده نمی‌خواهم تمام مطالب را عرض کنم و درد سرتان بدهم که سرخس ما چطور است و سرخس آن طرف چطور بنده سربسته عرض می‌کنم کلانتر مرز شما مریض می‌شود با کمال تأسف باید ببرند در یک جای دیگر معالجه اش کنند در خاک بیگانه چرا؟ برای اینکه عدالت اجتماعی نیست بودجه همه در تهران مصرف می‌شود این حقایق اصولی است و صلاح نیست که بنده پرده دری کنم والا خیلی درد دارد آقای مبارکی شما کجا تشریف دارید آیا مردم سیستان و بلوچستان علف می‌خورند یا نه؟ چرا؟ برای اینکه عدالت اجتماعی نیست برای اینکه این بودجه‌ها صحیح مصرف نمی‌شود استدعای بنده این است که این فرمایش مقدی اعلیحضرت همایونی در مورد تأمین عدالت اجتماعی از طرف دولتها عمل بشود تا تمام این دردها دوا بشود (احسنت – احسنت).
- بقیه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون اقتصاد راجع به مقررات مرزنشینان کشور
۳- بقیه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون اقتصاد راجع به مقررات مرزنشینان کشور
رئیس – وارد دستور می‌شویم و ماده اول گزارش شور اول کمیسیون اقتصاد و بازرگانی راجع بمقررات مرزنشینان کشور مطرح است قرائت می‌شود.
ماده اول – ساکنین جزایر کیش – فارور – شیخ شعیب سیری و هند رابی مجازند از تاریخ تصویب این قانون هر نوع جنس باستثنای اجناس ممنوع الورود و غیر مجاز را در حدود احتاجات محل بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی از هر نقطه وارد و همچنین اجناس صادراتی محصول محل را بدون پرداخت حقوق و سود بازرگانی و عوارض گمرکی و تعهد ارزی صادر نمایند.
- تبصره – اجناسیکه طبق این ماده وارد جزایر مذکور می‌گردد در صورتیکه بخواهند از آنها بداخله کشور حمل نمایند باید ورود کالا مستقیما بیکی از دفاتر گمرکی مجاز ساحلی اظهار و با استفاده از بخشودگیها و تسهیلات مقرر در این قانون و رعایت مقررات گمرکی و اانحصار بازرگانی ترخیص نمایند در غیر اینصورت قاچاق تلقی خواهد شد.
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – بنده در جلسه گذشته استدعا کرده بودم در کلیات این لایحه اجازه صحبت داده شود فرصتی بدست آمد که در بحث مواد این کار بشود فرمایشات جناب آقای کیهان یغمائی بقدری مستدل بود که من بی نیاز از آن شدم که مصدع بشوم متأسفانه ما در بعی از امور بدون توجه باصول اساسی دنبال رفع مسئولیت از خودمان هستیم ممکن است بعقیده من این یک گناه باشد باید دید این گناه متوجه کیست متوجه دولت یا مردم یا متوجه تشکیلات است وقتی که به کنه مطلب می‌رسیم می بینیم آنچه ظاهر امر است ما بیشتر بهش توجه داریم تا باطن مثلا سواحل و جزایر خلیج فارس بقدری اهمیت دارد که بعقیده من اگر ساعتها متوالی در آن بحث بشود تا رسیدن به نتیجه قطعی باز هم کم است این فرصتی که بدست آمد که درباره این لایحه و سواحل جنوب بحث بشود نشانه علاقمندی ملت ایران و نمایندگان محترم مجلس است باهمیت خلیج فارس ما در یک مبارزه اصولی قرار گرفته‌ایم و در این مبارزه اصولی یک طرف ملت ایران قرار گرفته است که باید فوق العاده هشیار باشد و این هیئت حاکمه باید مسئولیت این کار را بدست بگیرد بگردن بگیرد سواحل ما در آنچنان وضعی قرار گرفته‌اند که اگر توجه فوری نشود تبلیغات سوئی که دشمنان ملت ایران بعناوین مختلف و طرق مختلف عنوان می‌کنند خدای نکرده مؤثر واقع می‌شود و وقتی این افراد احساس محرومین می‌کنند وقتی وعده می‌دهند که در کنار این دریا ممکن است سایر مواهب برایش موجود باشد این احساس حقارت می‌کند و جلای وطن می‌کند بهمین دلیل است که سواحل ما خالی از سکنه شده وقتی که ما تاریخ را نگاه می‌کنیم یک وقت بزرگترین پایگاههای کشتیرانی و ساختمان کشتی در عصری که دنیا در ظلمت و جهل قرار گرفته بود در سواحل جنوبی ما بوده است بنادر ما رونق اقتصادی داشته حالا چه شده است اینها دلیل بر بی توجهی مرکز است حالا آمده‌اند یک لایحه‌ای را آورده‌اند و مورد بحث قرار داده شده یک تصویب نامه‌ای در گذشته بوده الان که این تصویب نامه قدرت قانونی دارد عجله‌ای که در تصویبش نیست برای اینکه تا رد بشود و تغییری درش پیدا نشود کار خودش را می‌کند چرا می آئید در یک جلسه دو جلسه این کار را نگذرانید واقعا چه کاری بهتر از این است که ما به بنادر جنوبمان سواحل جنوبمان مرزهای جنوبمان را که دستخوش آنچنان ناراحتی است برای این مردم که نامه هائی که برای من می‌رسد اگر واقعا یکی را بیاورم در پشت این تریبون جناب آقای خواجه نوری بخوانم واقعا متأثر می‌شوید بجان عزیزتان برای یک ایرانی ننگ است که بگویند در سواحل جنوب ایران زندگی آنچنان شاق است که مثل قرون وسطی است ولی در آنطرف کار هست نان هست امنیت هست آسایش هست (فولادوند – اینطور‌ها هم نیست) بدتر از اینها است آقای فولادوند بنده نمی‌خواهم ادعا کنم عمل گذشته رویه سیاسی من در گذشته آنچنان روشن است که شاید بهیچوجه نقطه مبهمی نداشته باشد اگر اینجا یک مطلبی را عنوان می‌کنم خدا را شاهد می‌گیرم که بخیر و صلاح است و از نظر وظیفه وجدانی است، کی را گول می‌زنید آنکسی را که نان ندارد بخورد یا مرا و یا خودتان را (بوشهری – فرمایش جناب عالی صحیح است ولی امنیت در جنوب هست) معذرت می‌خواهم بنده حرفم را پس می‌گیریم امنیت هست از نظر اجتماعی عرض کردم – از نظر امنیت انتظامی البته هست و خوشبختانه از نظر انتظامی در سراسر کشور ما وضع بسیار آرامی است و این بهتر ین امکانات را بما می‌دهد که بتوانیم نقائص خودمان را رفع کنیم بنده عقیده دارم دولت بیاید راجع بسواحل جنوبی یک گزارشی بمجلس بدهد تا به بینیم وضع مادر آنجا چی است اگر در جلسه علنی هم صلاح نباشد، تقاضای جلسه خصوصی بکند، در این لایحه بفرمائید آمده‌ایم روی یک استثنائی قرار گرفته‌ایم بین بنده و شما و فلان بندر و فلان جزیره چه فرقی دارد در اینجا صحبت اکثریت و اقلیت نیست جناب آقای دکتر عدل طباطبائی در اینجا صحبت این است که همه می‌خواهند دلسوزی بکنند می‌آیند صحبتهائی ناطقین می‌کنند از دفاعی که دولت می‌کند حادتر است ما که نمیگوئیم این تسهیلاتی که فراهم آوردند کمش کنید ما میگوئیم زیادتر کنید ما تقاضا می‌کنیم توجه بیشتری بکنند این امکانات را بوجود بیاورند که در سواحل جنوبی ماکار ایجاد شود در سواحل جنوبی ما آسایش برای مردم ایجاد شود در سواحل جنوبی ما طوری باشد که مردم میل و رغبت در آنجا کار بکنند طوری باشد که اینها از فرط بدبختی فرار نکنند بنده کاغذی دارم که عده‌ای از ایرانیان در یک جائی رفته‌اند اجازه بفرمائید اسمش را نیاورم بحدی بآنها صدمه می‌زنند بحدی آنها را ناراحت کرده‌اند و بحدی تبلیغات سوء علیه ایرانیان در آن مناطق مؤثر واقع شده که اینها نه می‌توانند برگردند و نه می‌توانند آنجا زندگی کنند ما که مملکتی داریم تا این اندازه خداوند بما مواهب طبیعی و نعمت‌های الهی مرحمت فرموده چرا نمی‌توانیم از آن بهره برداری کنیم باین دلیل نمی‌توانیم بهره برداری کنیم که توجه بآن نمی‌شود ما خیال می‌کنیم همه اش تهران است هر چه می‌خواهیم برای تهران می‌خواهیم هر کاری می‌کنیم برای تهران است البته خوب است و دولت ما دولت جناب آقای منصور که به تمام کشور و اقصی نقاط کشور مسافرت می‌کنند چرا نمی‌روند یک هفته در جنوب بمانند و همانجا هیئت دولت خودشان را تشکیل بدهند باید خدای ناکرده زلزله بیاید که بروند از زلزله بدتر آمده موریانه که به پایه‌های عمارتی می‌افتد خطرش از حوادث آنی خیلی بیشتر است برای اینکه موریانه را کسی نمی‌بیند وقتی متوجه می‌شوند که طاق فرو ریخته و این طاق روی سر چه کسی فرو می‌ریزد؟ روی سر بنده و شما، ما از دولت خودمان یک کار سهل و ممتنع می‌خواهیم و این مار هنر می‌خواهد، ظرافت می‌خواهد، دقت می‌خواهد، مأمورین دلسوز می‌خواهد، صرف وقت می‌خواهد من فوق العاده خوشحال می‌شوم که اگر جناب آقای منصور یا هر دولت دیگری برنامه اش را بیاید بگوید و بگوید من یک برنامه یک ماهه‌ای دارم و دقت بیشتر، بدلسوزی بیشتر جناب آقای کیهان یغمائی راجع به سرخس فرمودند و واقعا صحیح است جناب آقای کیهان یغمائی تنها سرخس نیست من حتی در دوره بیستم در همان مدت کوتاه فرصتی بدست آوردم عرض کردم مملکت ما یک تناسب بی جهتی از لحاظ اجتماع جمعیت پیدا کرده باین معنی که در شهر تهران دو میلیون و خرده‌ای جمعیت وجود دارد در صورتی که دومین شهر ما بیش از سیصد هزار نفر جمعیت ندارد این تناسب بهیچوجه صحیح نیست این تناسب نه تنها صحیح نیست بلکه مشکلاتی هم بوجود آورده در حالی که همینطور که اشاره شد تنها مملکت ایران تهران نیست، آن جزیره خارک هم عضو خاک ماست و برای ما مقدس است می‌گویند وضع جزیره خارک بهتر شده و صورت بهتری پیدا کرده است چه چیز بهتر شده اگر آمده‌اند تأسیسات نفتی در آنجا ایجاد کرده‌اند این برای جزیره خارک یا شرکتهای نفتی؟ چرا دولت ما از نظر وضع اقتصادی نمی‌آید ترتیبی بدهد که در آنجا کارخانه درست شود، ایجاد کار بشود مگر ساحل اینطرف خلیج چه نقصی دارد که ما جمعیت آنرا داریم از دست می‌دهیم و مردم جلای وطن می‌کنند بنده معذرت می‌خواهم که باز هم در کلیات صحبت می‌کنم مطلب خیلی مهمتر از آنست، الآن این قانون ساری و جاری است بیائید حقیقه فکری بکنید ما وقتی می‌توانیم تبلیغات سوء دیگران را خنثی بکنیم که عملا وسایل راحتی را برای مردم فراهم بکنیم والا گفتن حرف فوق العاده آسان است اما با گفتن نه دهان شیرین می‌شود و نه دلها سیر می‌شود ما در درجه اول کار می‌خواهیم و ایجاد کار و این کار را دولت باید بکند و الاسالی هزار تومان اجازه بدهند مرزنشین‌ها جنس بیاورند و آنهم بدست خودشان نرسد و مورد استفاده قرار ندهند و البته بدتر می‌شود و همین ناراحتی و نارضایتی که هست بیشتر ایجاد می‌شود من مطالب بسیار زیادی در این مورد یادداشت کرده بودم ولی خوشبختانه می‌بینم که مجلس و همه نمایندگان محترم بهتر از بنده دلسوزی دارند در این جا بنده پیشنهادی باتفاق یکی دو نفر از دوستانم جناب آقای بوشهری و جناب آقای معتمدی تهیه و تقدیم کرده‌ایم که این مزایا در سراسر خلیج (مهندس صائبی – در سراسر کجا ؟) در سراسر سواحل خلیج (مهندس صائبی – پس با این مزایا موافقید ؟) بله بنده برای همه کشور موافقم (دکتر معتمد وزیری – مرز تنها جنوب نیست) در تمام مرزها مبادلات جنسی باین صورت نیست اگر ملاحظه بفرمائید می‌بینید که فقط برای سواحل جنوبی لایحه تنظیم شده (دکتر معتمد وزیری – برای تمام مملکت و مرزنشینان همه مملکت باید باشد) بسیار خوب من استقبال می‌کنم فرمایش جنابعالی را جناب آقای معتمد وزیری بنده می‌بینم مطالبی را که یادداشت کرده‌ام جناب آقای کیهان یغمائی و دیگران فرموده‌اند و فقط تقاضا دارم باین مطالب توجه بیشتری بشود.
رئیس – آقای مبارکی.
مبارکی – با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم فرمایشات نمایندگان محترم از روز سه شنبه تا امروز که فرمودند البته همه اش موافق بوده‌اند که کمکی به مردم دور افتاده بشود و چیز دیگری نیست بنده از همه نمایندگان تشکر می‌کنم در این لایحه‌ای که دولت آورده‌اند بفکر دور افتادگان افتاده‌اند و همچنین امیدوارم که در فکر همه جا بیفتد ما نمیگوئیم که فقط بمرز کمک بکنند و بجاهای دیگر کمک نکنند ولی آقایان توجه بفرمایند که مرزنشینان یک وضع عجیبی دارند پارسال یعنی در ۴۲ در همینجا بنده به آقای علم عرض کردم و همچنین بجناب آقای دکتر عالیخانی که وضع مرزنشینان از لحاظ گمرک خیلی ناجور است یک چیزی کمی که از عربستان یا از پاکستان یا جاهای دیگر بیاورند اینها را از سود بازرگانی تخفیف بهدهند و الا اینها که کشت وزرعی ندارند از مرکز هم کمکی باینها نمی‌رسد چون دور هستند و اگر کمکی نداشته باشند می‌روند وعده زیادی هم رفته‌اند مثلا چاه بهار که بنده قبلا آنرا دیده‌ام و خوب هم بود. ولی وقتی وضع امروزی آنرا به بینیم واقعا تأسف آور است ما میگوئیم اگر وضع باین ترتیب باشد آن عده دیگری که در این مرزها هستند همه می‌روند البته آقای علم و آقای عالیخانی هم در این موضوع گفتند بسیار خوب ما یک تصویبنامه‌ای میگذرانیم که کمکی به مرزنشینان بشود البته این لایحه که آورده‌اند بنده تشکر می‌کنم که بفکر افتاده‌اند برای مرزنشینان اقدامی بفرمایند فرمایشی که امروز جناب آقای کیهان یغمائی فرمودند که باید شرکت تعاونی باشد بسیار بجاست ولی این کمک اولیه را قطع نکنید تا از طرف دولت کمکهائی بشود که آنها اجناسی که لازم دارند بتوانند بیاورند و بسیار کار بجائی است ولی اول این کمک را قطع نکنید تا از طرف دولت کمک دیگری بآنها بشود تا رفع نگرانی اینها بشود ما نمیگوئیم فقط به مرزنشینان بنادر این کمک بشود ما میگوئیم به همه مرزهای ایران کمک بشود. بهمه جای ایران کمک بشود، همه جای ایران سرای من است (احسنت) بنده یا آقای آموزگار و یا آقای ریگی یا آقایان دیگر که از بنادر هستیم نمیگوئیم به ما تنها کمک بشود همه آقایان از تمام ایران هستین ما بنادریها دست دراز می‌کنیم برای کمک به برادران دیگر و با همدستی و با عقیده پاک از دولت می‌خواهیم و البته امیدواریم دولت جناب آقای منصور با ما کمک بکند و این انتظار را داریم چون دولت انقلابی است این کمک را بکند که رفع نگرانی همه برادران ما بشود (احسنت) البته همه ما می‌خواهیم تهران خوب باشد، تهران مرکز ماست و باید آبرومند و خوب باشد ولی ما می‌خواهیم همینطوری که تهران است بشهرستانها هم این کمک بشود و کمک بشهرستانها توسعه پیدا بکند که مردم همه نیایند در تهران توطن بگیرند اگر شهرستانی نباشد تهرانی نیست این انتظار را از نمایندگان محترم دارم که در این لایحه کمک بفرمایند، موافقت کنند و این انتظار را داریم که دولت جناب آقای منصور همیشه در این فکر باشد همیشه کمک بکنند و حتی اینهائیکه در مرکز هستند اینها هم احتیاج به کمک دارند چه از راه فرهنگ، چه از راه بهداشت روزبروز کمک بشود قدمی در این موارد برداشته بشود البته آقایان اطلاع دارند که بلوچستان راه ندارد و چندین دفعه این جا بحضور نمایندگان محترم عرض کردم البته هر منطقه‌ای احتیاج براه دارد و اولین و مهمترین چیز در هر منطقه راه است و بدون راه هیچ کاری نمی‌شود، بهیچوجه آبادی نمی‌شود اگر بلوچستان راه می‌داشت همین چهار من خرمائی که دارد اقلا در یک جائی می‌برد و ده ریال می‌فروخت همه‌اش در حال حاضر بواسطه نداشتن راه از بین می‌رود بنده دیگر عرضی ندارم و فقط تقاضا دارم از نمایندگان محترم که در مورد این لایحه کمک کنند. (احسنت)
رئیس – نظر نمایندگان محترم را جلب می‌کنم که کلیات لایحه تصویب شده است فعلا در مواد هستیم در مواد صحبت بفرمایند و اگر پیشنهادی دارند مرحمت بفرمایند به کمیسیون می‌رود و در آنجا مورد بحث قرار می‌گیرد. آقای صدری کیوان بفرمائید.
کیوان - از این چند کلمه‌ای که حضور انور همکاران معظم متعرض می‌شوم منظورم جوابگوئی به بیانات شور انگیز همکاران عزیز نیست ولی از نظر اینکه بنده نماینده دشت میشان یک منطقه مرزی هستم که ۳۷۰ کیلو منر هم مرز عراق است اگر سکوت می‌کردم ترک واجبی می‌شد از چندی پیش باینطرف آنچه که بنده مشاهده می‌کنم بمرزنشینان دشت میشان یعنی قریب ۱۵۰ هزار نفر که در ۳۷۰ کیلومتر مرز ایران و عراق پراکنده هستند و سکونت دارند حداکثر توجه شده است و توجهاتی که شده برای استحضار نمایندگان بعرض میرسانم اولا بنا به اراده سنیه شهریار معظم ما اراضی خالصه آنجا دستور داده شد بین عشایر و مرزنشینان تقسیم شده که در اثر عنایات همایونی الآن عالیترین احساسات شاهدوستی در مر ایران و عراق تجلی دارد مرزنشینان کمال امیدواری را بدستگاه دولت دارند (صحیح است) و نهایت امیدواری را مانند سایر عشایرو مرزنشینان داشته و خواهند داشت (دیهیم – همه ملت ایران) شرکتهای تعاونی متعددی در آنجا تشکیل شده که الان ارشاد می‌کنند کشاورزان را برای کار زراعیشان بیمارستان یکصد تختخوابی را در سوسنگرد مرکز دشت میشان چند روز دیگر باتفاق آقای وزیر بهداری می‌رویم افتتاح می‌کنیم قسمتی از ساختمانهای مدارس مرزی به آجری تبدیل خواهد شد روزبه روز وامهای زیادتری بین عشایر و مرز نشینان تقسیم می‌شود. راه اهواز به سوسنگرد قریبا اسفالت می‌شود بطور کلی آنچه که بنده در سفر اخیر آنجا مشاهده کردم مثل همیشه بقدری احساسات وطن پرستی بقدری احساسات شاهدوستی در این ناحیه از مرز متجلی بود که حدی بر آن متصور نیست (صحیح است) نمایندگان محترم تصدیق بفرمائید علاوه بر این توجهاتی که بدشت میشان شده در جاهای دیگر مرزی ما هم تا آنجائی که بنده اطلاع دارم توجه شده است ملاحظه بفرمائید تأسیساتی که در جزیره خارک هست در کجای جزایر مقابل هست به بندرعباس توجه شده به شیلات توجه شده راهسازی شروع شده توجه زیادی نسبت بمرزنشینان می‌شود و شده که مرزنشین روز بروز زندگیش بهتر بشود و مسلما با توجه شخص شخیص اعلیحضرت همایونی که بکلیه و قاطبه مرزنشینان دارند اگر نواقصی هم در زندگیشان موجود است برطرف می‌شود اما در مورد این لایحه آقایان اطلاع دارند یک تصویبنامه ئی در گذشته بوده و دولت حاضر چون نواقصی در آن دیده آورده به کمیسیون اقتصاد برای رفع نواقص مخصوصا جلوگیری از قاچاق اگر نمایندگان محترم پیشنهاداتی دارند تقدیم مقام ریاست می‌کنند رسیدگی می‌شود و اگر این لایحه نواقصی دارد رفع خواهد شد بنده دیگر عرضی ندارم.
رئیس- آقای آموزگار فرمایشی دارید؟ بفرمائید
آموزگار – بنده در ماده یک پیشنهادی اصلاحی دارم و از آقایان و خانمها بسیار تشکر می‌کنم که عنایت می‌فرمایند و در ظرف این دو جلسه باین مشکل مرزی یا حل یک قسمتی از مشکلات مرزیمان توجه می‌کنند که یک زندگی بهتری برای مردم مرزنشین مملکت بوجود بیاوریم در کلیات زیاد صحبت شده امروز جناب آقای کیهان یغمائی به بنده کمک و مساعدت فرمودند و گفتند که این لایحه کافی نیست و شاید هم نظر ایشان درست باشد اما همین یک قدم هم یک قدمی است که دولتها برداشته‌اند کسی که بیشتر از همه شخصیتی که بیشتر از همه بفکر بهبود وضع مردم مرزنشین بوده بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه هستند (صحیح است) که نسبت بتمام مردم مملکت توجه می‌فرمایند بمرزهای مملکت و محرومیتهائی که دارند عنایت خاصی مبذول می‌فرمایند و در این دوره انقلاب کوشش شده است و امر فرموده‌اند و دولت ما هم دارد اجرا می‌کند که بهبودی در وضع زندگی مردم بوجود بیاید ما هم در بنادر در جنوبی از این عنایات بهره مند شده‌ایم دارند راهسازی می‌کنند همانطوری که جناب آقای صدری کیوان فرمودند بیمارستانهائی درست می‌کنند درمانگاههائی بوجود می‌آید مدارس تأسیس می‌شود این کمک مختصر هم که لازمه بقای زندگی مردم بوده است دولت قبلی کرده است و دولت فعلی هم حمایت می‌کند ولی خیلی کوچک است آنقدر‌ها اهمیت ندارد که آدم خیال بکند بسیار زیاد کمک شده است گفته شده است که مردم مرزنشین در حد خودشان از محصولات مملکت در سال هر نفری هر کدام هزار تومان جنس ببرد آنطرف بفروشد چه بسا بعضی مواقع بضرر خودشان هم بفروشند و بآنها گفته‌اند هزار تومان از جنسی که آنجا هست برای مصرف خودشان بیاورند چه جنسی؟ جنسی که در آنجا تهیه می‌شود یا بآن مناطق وارد می‌شود از مناطق شیخ نشین یا فرض کنید از کشورهای مجاور بردارند بیاورند جنس مجازی که در همه مملکت هست که میلیارد‌ها از آن اجناس تجار به تهران می‌آورند جنس ممنوع الورود که حق ندارد مرزنشین بیاورد و بهش اجازه نمی‌دهند کالای مجاز هزار تومان می‌خرد می‌آورد و این هزار تومان را یک تخفیف در سود بازرگانی اش قائل شده‌اند یعنی دولت حقوق گمرکش را می‌گیرد سود بازرگانیش را هم یک ربعش یا نصفش را می‌پردازد حداکثر یک ۵۰ درصد تخفیف می‌دهد این برای مرزنشین بیش از صد یا صد و پنجاه تومان در سال تفاوت ندارد یعنی تا این حدود بنفع او است آقایان بیشتر می‌خواهید به آنها کمک بشود (یکی از نمایندگان – این کمک تأثیری ندارد) برای آن مردم ارزش دارد باین جهت بنده از نمایندگان خواهش می‌کنم هر طوریکه معتقدند پیشنهاد بفرمایند که بیشتر کمک بشود اما در ماده یک که یکی از همکاران فرمودند دولت چرا برای یک عده جزایر معین کرده و این امتیاز را قائل شده و جزایر دیگر اسم برده نشده بشود می‌گویم در این لایحه مادهئی هست که دولت هر جا دید وضع مردم احتیاج به کمک بیشتری دارد اجازه بهش می‌دهد که آنرا هم مشمول مقررات این لایحه بکند این جزایری که اسم برده‌اند جزایری است که لازم است بهشان کمک بشود جنس می‌خواهد برای مصرف خودشان یا حتی می‌خواهند بداخل ایران بیاورد بهشان گفته‌اند آزادی بیشتری داشته باشند برای زندگی خودشان مردمیکه آن جا هستند یا مردم دیگری که بروند آنجا زندگی بکنند در دوبی هم یک همچو آزادی بوجود آمده و خیلی از ایرانیها هم در آنجا زندگی می‌کنند بنا براین دوبی آباد می‌شود مردم زیادی جمع شده‌اند خیلی از ایرانیها آنجا تجارت می‌کنند اگر این آزادی نسبی و این تسهیلات فراهم بشود جزیره کیش و جزیره سربی آبادی پیدا می‌کند و بنفع مملکت و بنفع مردم آنجاست اما جنسی که از این جزایر بایران یا بعضی از بنادر ایران باید داخل بشود در آن تبصره قید شده که تمام حق و حقوق گمرکی را باید بدهد باستثنای آن ۲۵ درصد تخفیف که داده‌اند که اگر مرزنشین خواست مصرف کند و اگر هم لازم شد بداخل ایران بیاورد به شهرها بیاورد و تبدیل کند به جنس‌های دیگر ما یحتاج دیگری بیاورد خیلی جنس‌ها هست میاورند به شیراز جنس دیگری که لازم دارند می‌گیرند از کرمان می‌گیرند میبرند و مصرف می‌کنند هر چه بیشتر مصرف باشد آنهائی که صاحب کارخانه هستند صاحب صنعت هستند بیشتر می‌توانند محصولات خودشان را ببرند و بفروشند نه لطمه ئی به تجارت می‌زند و نه لطمه ئی به تولید. پیشنهادی که بنده در این مورد داشتم یکی راجع به اسامی این جزایر بود که در این جا اشتباه چاپ شده است نوشته‌اند جزایر فارور – سیری و هندورابی در صورتیکه باید نوشته بشود فرور – سری – هندرابی این است که بنده پیشنهاد اصلاحی دیگری دارم که تقدیم می‌کنم راجه به این که در لایحه اولیه که دولت خواست کمک کند و الآن اجرا می‌شود ‹‹ در حدود احتیاجات ›› مردم جزایر نداشته است و این جا اضافه شده است بنده پیشنهاد حذف این جمله را دارم برای چه؟ برای اینکه جنسی که وارد می‌شود جنس مجاز است و باید تمام حقوق گمرکی را بدهد و در تبصره این جا هم این مطلب نوشته شده است آنروز جناب آقای دکتر مبین هم اشاره کردند ما وقتیکه مجاز باشیم در جزایر جنس مجاز را بداخله ایران بیاوریم و تمام حق و حقوق و عوارضش را بپردازیم چه مانعی دارد با این امتیاز این جزایر آباد شود و بعد در بنا در دقت کنند که بیخود جنس نیاورند راجع به سیگار یا چای یا چیزهای دیگر که جناب آقای کیهان یغمائی اشاره فرمودند مطلقا در این لایحه صدق نمی‌کند و چنین چیزی وجود ندارد مرزنشین حق ندارد کالای ممنوع الورود بیاورد و از مرزنشین کسی کالای ممنوع الورود نمی‌خرد ممنوع الورود آنچیزی است که دور از چشم مأمورین مرزی و مأمورین گمرک و بلطائف الحیل قاچاق می‌شود اینها را باید جلوگیری کرد زیرا مردم شرافتمند قاچاق نمی‌کنند قاچاقچی‌ها آدمهای بدی هستند که در کار قاچاق باید جلوی اینها گرفته بشود تا تاجر و آدمهای محترم بتوانند در بنادر جنوبی با شرافت زندگی کنند و باید این کار را دولت بکند و آقایان کمک کنند و موافقت کنند تا بمردم بدبخت مرزنشین تا چند سالی صد تومان کمک بشود بنده این پیشنهاد را تقدیم می‌کنم تا در کمیسیون بررسی بشود.
رئیس – آقای ریگی فرمایشی داشتید؟
ریگی – در کلیات آخر صحبت می‌کنم.
رئیس – کلیات آخر ندارد ممکن است در مواد بعد صحبت بفرمائید. پیشنهادات رسیده در ماده اول قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود: در ماده اول اصلاح چاپی زیر بعمل آید اسامی جزایر فارور – سیری – هندورابی به فرور – سری – هندرابی – تصحیح شود.
با تقدیم احترام – آموزگار.
پیشنهاد می‌شود: در ماده اول عبارت از حدود احتیاجات حذف شود.
با تقدیم احترام – آموزگار.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بماده یک اضافه شود:
- تبصره – دولت مکلف است مزایای مذکور در لایحه را در کلیه جزایر و بنادر در جنوب ایران که احتیاج دارند با مزایای بیشتر تعمیم دهند.
مهندس والا – حسین معتمدی – بوشهری – مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی احتراما پیشنهاد می‌نماید تبصره ماده اول به ترتیب زیر اصلاح شود:
- تبصره – حدود احتیاجات محل هر ساله وسیله وزارت اقتصاد تعیین و اعلام می‌شود وارد کنندگان موظفند زبق پروانه مجانی اجناس مورد احتیاج خود را با نظارت دفاتر گمرکی وارد کنند اجناسی که طبق این ماده وارد جزایر مذکور یا نوار مرزی می‌گردد در صورتیکه بخواهند از آنها بقصد حمل بداخله کشور که دورتر از سی کیلومتر مسافت از محل ورود کالا باشد اجناس وارده را انتقال دهند می‌باید کالاها را مستقیما بیکی از دفاتر گمرکی مجاز ساحلی وارد نموده با استفاده از بخشودگی و تسهیلات مقرر در این قانون با رعایت مقررات گمرکی و انحصار بازرگانی ترخیص کنند والا قاچاق تلقی می‌شود.
سر تیپ پور.
رئیس – ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده ۲ – وزارت اقتصاد با تصویب هیئت دولت می‌تواند برای جزایر دیگری که صلاح بداند همین مزایا را قائل شود و مراتب را با تعیین تاریخ اجرای آن که لااقل ده روز بعد از اتخاذ تصمیم باشد ابلاغ نماید.
رئیس – نسبت بماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود در ماده دوم لایحه قانونی مربوط بمقررات مرزنشینان قبل از کلمه جزایر کلمه نقاط اضافه شود.
روحانی.
رئیس - ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده سوم – کلیه ساکنین نقاط مرزی و سواحل و جزایر ایران در نقاطی که از طرف وزارت اقتصاد با تصویب هیئت وزیران تعیین و ابلاغ خواهد شد اعم از زن و مرد برای خود و عائله تحت تکفل خویش می‌توانند با ارائه شناسنامه هر یک مجموعا تا ده هزار ریال برای هر نفر در سال و با شرائط زیر کالا صادر و یا وارد نمایند:
- الف – کلیه کالاهائی که صدور آن طبق مقررات عمومی واردات و صادرات مجاز شناخته شده اعم از محصول محل و غیر محل باضافه انواع طیور خانگی مشتقات آنها – تخم مرغ – حبوبات – بقولات و بنشن‌های دیگر – برنج – گندم- جو – چاودار – آرد و بلغور آنها و شاخه و الیاف خام یابافته خرما و هیزم انار و کلیه محصولات صیفی – سیگارت – تنباکو و توتون چپق (محصولات مؤسسه دخانیات ایران) از سود بازرگانی که احیانا در جدول مقررات واردات و صادرات برای آنها مقرر شده باشد معاف و با پرداخت کارمزدهای متعلقه و با سپردن تعهد نامه مرزی از کشور قابل صدور است.
- ب- در مقابل صادرات موضوع بند الف می‌توان اقلامی از اجناس مجاز مندرج در جدول مقررات واردات و صادرات را که بموجب پیشنهاد وزارت اقتصاد و تصویب هیئت وزیران تعیین و اعلام خواهد شد با رعایت کلیه مقررات و معافیت نجاه درصد از سود بازرگانی مقرر مرخص نمایند. از سهمیه ده هزار ریال مذکور در این ماده پنجهزار ریال برای هر نفر در سال از کلیه سود بازرگانی و حقوق و عوارض گمرکی و غیر گمرکی معاف خواهد بود.
- تبصره – واردات مبادلات مرزی را می‌توان در استان مرزی مربوط مصرف و یا بهر نقطه از کشور با پروانه یا پته گمرکی حمل نمود.
رئیس – نسبت بماده سوم نظری نیست؟ آقای مهندس صائبی بفرمائید.
مهندس صائبی – دو موضوع را بنده می‌خواستم اینجا باستحضار آقایان برسانم و پس از توضیح پیشنهادی که دارم تقدیم مقام ریاست می‌کنم موضوع اول در بند الف در مورد صدور هیزم است که در قانون جنگلها که در سال ۱۳۳۸ بتصویب مجلس شورای ملی رسیده تبصره دو ماده ۱۰ قانون مزبور که الآن بنده قرائت می‌کنم صدور هیزم و ذغال از کشور ممنوع است این هم از نظر حفظ جنگلهای کشور بوده است که این قانون وضع شده است بموجب تبصره دو ماده ۱۰ قانون جنگل که عینا قرائت می‌شود ‹‹ صدور هیزم و ذغال از کشور ممنوع است در صورت تخلف عین جنس بنفع سازمان جنگلبانی ضبط و یک برابر بهای آن جریمه از مرتکب اخذ خواهد شد ›› بنابراین کلمه هیزم باستناد همین قانون تقاضای حذفش را می‌کنم مطلب دوم اینجا تبصره ایست که ذکر شده واردات و مبادلات مرزی را می‌توان در استان مرزی مربوط مصرف و یا بهر نقطه از کشور با پروانه یا پته گمرکی حمل نمود قسمت بالا و همین تبصره ایکه هست برای این است که مزایائی برای مرزنشینان قائل شده‌اند در صورتیکه اجناس اضافی داشتند طبق مقررات ترخیص بکنند وقتی که ترخیص شد فروش این اجناس در هر کجای مملکت مجاز است و این مرزنشینان می‌توانند بهر نقطه از مملکت ببرند یعنی اجناس را که سود بازرگانی و حقوق گمرکی اش را پرداخته منتهی کمتر قائل شده‌اند دیگر دادن پته به اینها ضرورتی ندارد جز اینکه مزاحمتی فراهم بکنند بنده پیشنهادی در این زمینه دارم که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس – نظر دیگری نسبت بماده سوم نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بماده سوم از لایحه مربوط بمعافیت مرزنشینان از مقررات صادرات و واردات کشور اضافه شود:
- تبصره ۲ – ساکنین جزایر و نواحی مرزی که مدتی خارج از کشور اقامت داشته‌اند می‌توانند برای هر سال توقف متوالی در خارج، معادل ده هزار ریال کالا با معافیت‌های مندرج در این لایحه وارد نمایند. با تقدیم احترامات – امان الله ریگی. پیشنهاد می‌شود در ماده سوم بعد از عبارت جزائر ایران تا شعاع مرزی اضافه شود.
با تقدیم احترام – آموزگار.
تبصره زیر به بند الف ماده سوم اضافه شود محصولات صیفی محل که در معرض فساد قرار می‌گیرد بدون هیچگونه تشریفاتی قابل صدور بخارج خواهد بود.
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که در بند الف ماده سوم بعد از سیگارت – کلمه سیگار نیز اضافه شود.
مهندس معینی زند.
احتراما پیشنهاد می‌نماید ماده سوم بطریق زیر اصلاح شود:
ماده سوم – کلیه ساکنین نقاط مرزی و سواحل و جزایر ایرانی در نقاطی که از طرف وزارت اقتصاد با تصویب هیأت وزیران تعیین و ابلاغ خواهد شد اعم از زن و مردی که متکفل عائله خود هستند برای خود و عائله تحت تکفل خویش می‌توانند با ارائه شناسنامه عکس دار صادره از منطقه مرزی مزبور با داشتن سابقه سکونت معادل یکسال مالیاتی در منطقه مرزی در مسافتی کمتر از سی کیلومتر از محل سکونت هر یک مجموعا تا ده هزار ریال برای هر نفر در سال با شرائط زیر کالا صادر ومعادل آن کالا وارد نمایند.
با تقدیم احترام – کیهان یغمائی.
چون لایحه اصلاحی دولت مربوط به مرزنشینان کشور قابل اهمیت است پیشنهاد می‌نماید بشرح زیر اصلاح شود:
- اول – حدود محل و آمار نفرات ساکنین مشخص شود.
- دوم – برای جلوگیری از استفاده غیر قانونی دیگران در هر محل شرکت سهامی از خود ساکنین محل تشکیل و مبلغ ده هزار ریال مورد استفاده سهام هر فردی قرار گیرد
- سوم – هیأت مدیره این شرکت به انتخاب افراد شرکاء خواهد بود.
- چهارم – اساسنامه این شرکت که دارای مقررات خاصی است زیر نظر کمیسیون اقتصاد مجلس شورای ملی با موافقت وزارت اقتصاد تنظیم و پس از تصویب مجلس شورای ملی بموقع اجراء گذارده شود.
علی رجائی.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که از لایحه مقررات مرزنشینان:
- ۱- تبصره بند ب.
- ۲ – کلمه ‹‹ هیزم ›› از آخر سطر چهارم بند الف ماده سوم حذف شود.
مهندس حسن صائبی.
پیشنهاد می‌نماید: پیشه وران ساکن نقاط مرزی و جزایر از تاریخ تصویب این قانون برای مدت سه سال از پرداخت مالیات معاف بشوند.
عزت اله اوزار – محمد علی آموزگار.
رئیس – ماده چهارم قرائت می‌شود.
ماده چهارم – مرزنشینان برای مبادلات مرزی از ارائه کارت بازرگانی معاف می‌باشند ولی تعهد مرزی را با مسئولیت خودشان باید بسپارند و مادام که تعهد را انجام نداده‌اند از حق استفاده از مزایای مبادلات مرزی و حق صدور مجدد محروم خواهند بود.
رئیس – نسبت بماده چهارم نظری نیست؟ آقای دکتر حسینی.
دکتر حسینی – تعهد مرزی را بفرمایند توضیح بدهند که چیست؟
رئیس – آقای دکتر ضیائی.
دکتر ضیائی (معاون وزارت اقتصاد) - تعهد مرزی همان تعهدی است که می‌گیرند و مبلغش هم محدود است به ده هزار ریال در سال و ضمانت هم ندارد اعتبار قبلی هم لازم ندارد برای اینکه در مقابل جنس صادره تعهد می‌کنند که جنس بداخله کشور بیاورند.
رئیس – آقای فولادوند.
فولادوند – پیشنهاد اصلاحی دارم اجازه بفرمائید توضیح عرض کنم.
رئیس – بفرمائید.
فولادوند – با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم پیشنهاد اصلاحی را می‌خوانم.
ماده چهارم – مرزنشینان برای مبادلات مرزی از ارائه کارت بازرگانی معاف می‌باشند ولی تعهد مرزی را با مسئولیت خودشان باید با ارائه شناسنامه عکس دار خود که صادره از منطقه مرزی محل سکونت باشد بسپارند و مادام که تعهد را انجام نداده‌اند از حق استفاده از مزایای مبادلات مرزی و حق صدور مجد محروم خواهند بود. امیر حسین فولادوند این بنده تقدیم منشی محترم مجلس می‌کنم. تمام اینها البته بمنظور کمک بخود مرزنشینان است وقتی دولت یک چنین لایحه‌ای می‌آورد البته تمام افراد مملکت باصطلاح در اثر میل به خدمت یک پیشنهاداتی می‌کنند و تحت تأثیر این لایحه قرار می‌گیرند یک عده می‌ترسند که سوء استفاده شود و خود آقایان مرزنشینان هم همچنین توقع دارند که خدمتی که شده است بیشتر هم بشود ولی مثل همیشه باید سعی کرد که انسان چه عادلانه و چه حقیقی و چه منطقی هر چیزی را بدست بیاورد این پیشنهاد بنده هم برای این است که واقعا حق بحقدار برسد موضوع دیگری هم که پیشنهاد شده این است که برای این مورد و همچنین موارد و قوانین دیگر در هزار مورد دیگر یک عده‌ای همیشه پولدارتر و شیاد هستند که در کمین مردم ندار و بیچاره هستند و میدانند چون اینها مستمند هستند می‌روند حقوقشان را بثمن بخس می‌خرند برای سوء استفاده این است که ما سعی داریم که خود ساکنین مرز را یک جوری حفظشان بکنیم از اینکه حقشان را نفروشند ولی اگر مآلا با این تشریفات و با این خرده بینی‌ها باز هم آنها را بفریبند این دیگر مربوط بخودشان است ولی منظور بنده این است (احسنت).
رئیس – پیشنهاد آقای فولادوند را که خودشان خواندند. ماده پنجم قرائت می‌شود.
ماده پنجم – نقاط مرزی و جزایر ساحلی کشور که طبق مواد (۲) و (۳) مشمول مقررات این قانون می‌شوند با نظر هیأت دولت بدو منطقه (۱ و ۲) تقسیم می‌گردد که از طرف وزارت اقتصاد اعلان خواهد شد. مرزنشینان منطقه ۱ برای کالاهائیکه بعنوان مبادلات مرزی موضوع ماده چهارم این قانون وارد می‌نمایند بجای پنجاه درصد فقط بیست و پنج درصد سود بازرگانی مقرر را پرداخت خواهند نمود.
- تبصره – وزارت اقتصاد با تصویب هیأت دولت مجاز است لدی الاقتضا نسبت بتقسیم بندی منطقه ۱ و ۲ تجدید نظر نموده و مراتب را با تعیین تاریخ اجراء آنکه لااقل بیست روز بعد از اتخاذ تصمیم باشد با نشر آگهی به اطلاع مرزنشینان برساند.
رئیس – نسبت بماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
به ماده ۵ اضافه شود: هر یک از مرزنشینان می‌توانند در سال دو کیلو چای بدون اختلاط برای مصرف شخصی وارد نمایند.
آموزگار.
رئیس – ماده ششم قرائت می‌شود.
به ماده ۵ اضافه شود: هر یک از مرزنشینان می‌توانند در سال دو کیلو چای بدون اختلاط برای مصرف شخصی وارد نمایند.
آموزگار.
رئیس – ماده ششم قرائت می‌شود.
ماده ششم – ساکنین بنادر ایرانی و جزایر ساحلی در نقاطیکه وزارت اقتصاد اعلام خواهد نمود می‌توانند اضافه بر میزان صادرات مبادلات مرزی با اطلاع قبلی اداره گمرک محل بمسافرین یا کارکنان کشتیهای متوقف در آبهای ساحلی هر نوع کالای مجاز مندرج در جدول مقررات واردات و صادرات را در مقابل دریافت ارز قابلخرید بانک ملی ایران فروخته و یا آنکه آنرا با کالای مجاز تعویض نمایند.
- تبصره – کالاهائیکه طبق این ماده از مسافرین یا کارکنان کشتیها خریداری می‌شود با پرداخت کلیه حقوق و عوارض و کارمزدهای گمرکی و غیر گمرکی و سود بازرگانی از گمرک ترخیص خواهد شد.
رئیس – نسبت بماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۷ قرائت می‌شود.
ماده هفتم – هر یک از ساکنین نقاط مرزی و جزایر ساحلی ایران که با گذرنامه یا اجازه مرتب بخارج از کشور مسافرت می‌نمایند می‌توانند در هر سال سه مرتبه از مقررات مخصوص مسافرین که در قانون تعرفه و مقررات واردات و صادرات سالانه مذکور است استفاده نمایند.
رئیس – نسبت بماده ۷ نظری نیست؟ آقای آموزگار.
آموزگار – در ماده ۷ بنده می‌خواستم باطلاع نماینده دولت برسانم که اگر موافق عبارت اصلاحی پیشنهاد بشود ما مردمی داریم از ایران که در سنوات قبل بآنطرف خلیج رفته‌اند اینها در حال حاضر طبق این ماده ساکنین نقاط مرزی شناخته نمی‌شوند ولی اهل نقاط مرزی هستند وقتی که برگشتند بایران که دارند بر می‌گردند و باید برگردند و در مملکت خودشان زندگی بکنند هر سال می‌روند و می‌آیند آنطرف تجارت می‌کنند اینها حق داشته باشند از این مقررات استفاده بکنند مشکلی که امکان دارد پیش بیاید این است که اینجا گفته شده اشخاصی که با گذرنامه مرتب و منظم بخارج می‌روند قبل از این که گذرنامه نبود مرزهای ما آزادتر بود مرز نشینها می‌رفتند آنطرف خلیج برای کار با علم و خبر با اجازه موقت و اینها گذرنامه در دست ندارند همینطور مکرر با همین اجازه موقت می‌رفتند و برمیگشتند وسیله‌ای هم که سوار می‌شدند منظم نبود و اینها گذرنامه در دستشان نیست اما وقتی که برمیگردند بایران شناسنامه دارند الآن که می‌روند با گذرنامه منظم و مرتب می‌روند این افراد که چند سال در آنجا مقیم هستند و می‌خواهند بایران برگردند اگر هم احیانا گذرنامه نداشته باشند با توافق مقامات محلی دولتی حکومتهای آنطرف که تصدیق بکنند که آنها از چه تاریخی در آن نقاط مقیم بوده‌اند و با ارائه شناسنامه حق داشته باشند از این مقررات استفاده بکنند این را می‌خواستم پیشنهاد بکنم که کمکی بمراجعت مردمی که در آنطرف مرز هستند بشود.
رئیس – آقای مهندس صائبی.
مهندس صائبی – آقای معاون وزارت اقتصاد توضیح بدهند که مقررات مخصوص مسافرین چیست؟
رئیس – آقای دکتر ضیائی،
دکتر ضیائی (معاون وزارت اقتصاد) – مسافرینی که بایران برمیگردند و گذرنامه دارند حق دارند اثاثیه و اسبابی را که متعلق بخودشان هست و در حدود زندگی و شأن خودشان هست در صورتیکه مستعمل باشد حق دارند بدون پرداخت هر نوع حقوق گمرکی و عوارض وارد کشور بکنند اگر نو باشد تا ۱۵۰ تومان از حقوق و عوارض بآنها تخفیف می‌دهند و بقیه حقوق گمرکی را از شان می‌گیرند.
رئیس – نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده ماده ۸ قرائت می‌شود.
ماده هشتم – جاشوان موتور لنجها و کشتیهای شراعی و بلمها که در سواحل جنوبی رفت و آمد می‌کنند علاوه بر استفاده از مزایای مذکور در ماده سه هر بار می‌توانند از کالاهائیکه برای مصرف خود یا بعنوان سوقات همراه می‌آورند تا یکهزار ریال از معافیت حقوق و عوارض و سود بازرگانی استفاده نمایند و استفاده از معافیت در سال از سه بار تجاوز نخواهد کرد.
رئیس – نسبت بماده ۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود در ماده هشتم اصلاح زیر بعمل آید: بجای جاشوان کارکنان کشتی و بجای یکهزار ریال پنجهزار ریال نوشته شود.
با تقدیم احترام – آموزگار.
رئیس – ماده ۹ قرائت می‌شود.
اینجانب پیشنهاد می‌نماید که تبصره ذیل بتصویبنامه شماره ۹۱۴۶ – ۴۲/۷/۱۹ دولت اضافه شود:
- تبصره – اجناسی که بعنوان مبادلات مرزی وارد می‌شود باید منحصرا بمصرف مرزنشینان برسد که در شعاع ۳۰ کیلومتری ساکن باشند و چنانکه بخواهند بداخله کشور حمل نمایند باید حقوق گمرکی و سود بازرگانی را کاملا پرداخت نمایند.
- ب – ارقام کالاهای مورد نیاز مرزنشینان با توجه باحتیاجات آنها و حمایت صتایع و تولیدات کشور تعیین گردد.
- پ – تعداد نفوس واقعی ساکنین مرزی از طرف مقامات صلاحیتدار آمار گیری و اعلام گردد.
محمد دیهیم.
رئیس – لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
-اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه قانونی اصلاحی واصله از مجلس سنا راجع به معافیت گمرکی یک بسته اسباب بازی اهدائی کشور آمریکا بکودکان بیمارستان بنگاه نیکوکاری و ابلاغ بدولت
۴-اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه قانونی اصلاحی واصله از مجلس سنا راجع به معافیت گمرکی یک بسته اسباب بازی اهدائی کشور آمریکا بکودکان بیمارستان بنگاه نیکوکاری و ابلاغ بدولت
رئیس – لایحه ایست از مجلس سنا رسیده است مربوط به معافیت یک بسته اسباب بازی اهدائی از کشور آمریکا به کودکان بیمارستان بنگاه نیکوکاری، قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۵ مربوط به لایحه شماره ۴۲۱۸۹ –۴۲/۱۰/۱۹ دولت (مربوط به تصویب نامه‌ها) راجع به معافیت گمرکی یک بسته اسباب بازی اهدائی از کشور آمریکا به کودکان بیمارستان بنگاه نیکوکاری که ضمن شماره ۵۱۲۴-۱۳۴۳/۴/۴ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه هیجدهم آبانماه ۱۳۴۳ مطرح و یک فوریت برای آن پیشنهاد و بدوا فوریت و بعدا لایحه که اصلاح شده بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور بضمیمه ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
رئیس – اصلاح مختصری در مجلس سنا شده باطلاع نمایندگان می‌رسد.
اصلاح پیشنهادی مجلس سنا:
در متن مصوبه مجلس شورای ملی بوده است: بوزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود.
در پیشنهاد اصلاحی مجلس سنا شده است: عمل وزارت اقتصاد تأیید می‌شود.
رئیس – نسبت به این اصلاح رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. نسبت به لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
- آقایان دکتر زعفرانلو – خواجه نوری – خاتم دکتر پارسا – خانم جهانبانی – دکتر رهنوردی – دکتر یزدان پناه – بوشهری – کنگرلو – دکتر وحیدنیا – ریگی – مهندس ارفع – مهندس صائبی – دکتر معتمد وزیری – توسلی – پزشکی – مهندس آصفی – دکتر رضوانی – دکتر مدنی – مهندس عدلی – مهندس جلالی – دکتر نجیمی – کسرائی – مهندس اسدی سمیع – مهندس زرآور – ثامنی – مهندس اخوان – ادیب – سمیعی – قراچورلو – باغمیشه – دکتر صاحب قلم – شاخوئی – البرزی – محدث زاده – نیاکان – هیراد – مهندس کمانگر – موسوی ماکوئی – شیخ الاسلامی – نصیری – دکتر رشتی – کورس – میرهادی – دکتر الموتی – اقبالی - دکتر موثقی – مهندس ریاضی – امینی خراجی – حاذقی – دکتر یگانگی – دیهیم – تیمسار – نکوزاد – تیمسار همایونی – دکتر امامی – اوزار – خانم نفیسی – بالاخانلو – دکتر قراگزلو – ابراهیمی – ذبیحی – سلطان احمدی – زرگرزاده – پژند – حق شناس – مبارکی – مهندس جلالی نوری – میر افضل – صالحیان – جهانشاهی – حبیبی – دکتر عدل طباطبائی – روستا – ختائی قلعه جوقی – قاسم مرادی – حکمت یزدی – پاک ذات – متولی باشی – سرتیپ پور – کلانتر هرمزی – کیوان – نوربخش – تهرانی – فهیمی – تبریزی – مهندس کیا – آموزگار – طالب زاده رودسری – جهانگیری – دکتر کلالی – خانم دکتر دولتشاهی – پور ادبی – علی مرادی – زهتاب فرد – کبیری – رجائی – بهادری – کیهان یغمائی – حیدر صائبی – دکتر سعید حکمت – جاوید – مهندس معینی زند – نیری – امیر احمدی – دکتر شفیع امین – مهندس معینی – فولادوند – مهندس مالک – مهندس صدقیانی – صادق احمدی – دکتر رمضانی – (آراء مأخوذ شماره شد نتیجه بقرار زیر اعلام گردید).
- آراء موافق ۱۰۸ رأی
- ورقه سفید بعلامت امتناع ۲ برگ.
رئیس – لایحه با ۱۰۸ رأی موافق تصویب شد. بدولت ابلاغ می‌شود.
اسامی موافقین
- دکتر مدنی – دکتر صاحبقلم – توسلی – مهندس عدلی – کنگرلو – دکتر رهنوردی – ثامنی – ادیب سمیعی – کسرائی – دکتر سعید وزیری – قراچورلو – شاخوئی – مهندس جلالی – دکتر رمضانی – نیاکان – بانو دکتر پارسای – موسوی ماکوئی – شیخ الاسلامی – دکتر نجیمی – البرزی – دکتر الموتی – دکتر امامی خوئی – اقبالی – سرلشگر نکوزاد – دیهیم – ابراهیمی – بانو جهانبانی – امینی خراجی – دکتر بقائی یزدی – مهندس آصفی – دکتر اعتمادی – صفی پور – حق شناس – مهندس جلالی نوری – مهندس ریاضی – بانو نفیسی – بالاخانلو – میرهادی – دکتر یگانگی – ریگی – نصیری – باغمیشه – دکتر رشتی – دکتر عدل طباطبائی – سرلشگر همایونی – مهندس اخوان – مهندس کمانگر – دکتر موثقی – مهندس زرآور – جهانگیری – کورس – پزشکی – آموزگار – مهندس صائبی – ختائی قلعه جوقی – متولی باشی – پاک ذات – مبارکی – ذبیحی سلطان احمدی – میرافضل – ارسنجانی – زرگرزاده – پژند – مهندس معینی – اوزار – سرتیپ پور – پور ادبی – کیهان یغمائی – بدرصالحیان – حکمت یزدی – جهانشاهی – روستا – علی مرادی – کبیری – کلانتر هرمزی – نوربخش – تبریزی – تهرانی – زهتاب فرد – دکتر امین – کیوان – بهادری – مهندس مالک – مهندس معینی زند – خواجه نوری – دکتر زعفرانلو – دکتر قراگزلو – حیدر صائبی – قاسم مرادی – حبیبی – نیری – طالب زاده رودسری – امیر احمدی – رجائی – دکتر یردان پناه – بوشهری – محدث زاده – مهندس ارفع – دکتر رضوانی – بانو دکتر دولتشاهی – فهیمی – مهندس اسدی سمیع – دکتر کلالی – مهندس کیا – دکتر رمضانی – مهندس صدقیانی.
- ورقه سفید بی اسم دو برگ.
- مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به حل اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن و بین بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو به حکمیت و ارجاع مجدد به کمیسیون
۵- مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به حل اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن و بین بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو به حکمیت و ارجاع مجدد به کمیسیون
رئیس – شور اول گزارش مربوط به حل اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن و بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه ۲۳ آبان ماه ۱۳۴۳ لایحه شماره ۴۶۴۴۰ – ۱۳۴۲/۱۰/۱۷ دولت در مورد تصویبنامه شماره ۴۶۹۱۴-۴۱/۱۱/۲ راجع به حل اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن و اختلاف بین بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو را که بشماره ۴۲۰ چاپ شده است مطرح و بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود اختلاف بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن در مورد عملیات انجام شده در ساختمان مسافری ایستگاه راه آهن مشهد و اختلاف بین بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو در مورد انجام ساختمانهای ارتش و اختلاف بین بنگاه کود شیمیائی و شرکت کونسترا کتور جان براون (C. J . B) در مورد عملیات ساختمانی کارخانه کود شیمیائی مرودشت را از طریق داوری قطع و فصل نماید.
- تبصره – طرز انتخاب داور به این طریق خواهد بود که هر یک از طرفین یک داور اختصاصی تعیین می‌کنند و در صورتیکه داورهای اختصاصی در رأی توافق نکردند متفقا یک داور مشترک تعیین می‌کنند و اگر در انتخاب داور مشترک موافقت حاصل نکردند رئیس دیوانعالی کشور داور مشترک را تعیین خواهد نمود. انتخاب داور اختصاصی از طرف هر یک از وزارتخانه‌ها باید با تصویب هیئت وزیران باشد.
مخبر کمیسیوندادگستری – دکتر حسینی.
رئیس – کلیات این لایحه مطرح است. آقای میرافضل بفرمائید. میر افضل – با اجازه آقایان محترم در مورد این لایحه در قسمت مربوط به بنگاه کود شیمیائی و صنایع پتروشیمی بنده خواستم مخصوصا در این مورد مطلبی را بعرض برسانم، بطوریکه آقایان اطلاع دارند ساعت ده روز دوشنبه همین هفته بنابدعوت دولت ایران کنفرانس بین المللی پتروشیمی در تهران تشکیل شد و هم اکنون نیز در جریان مذاکرات هستند، بنده خواستم آقایان را در جریان کار راجع به بنگاه پتروشیمی قرار بدهم. البته در ابتدا در این کنفرانس که روز دوشنبه تشکیل شد با پیام شاهنشاه معظم بود که همواره متوجه مصالح مملکت ما از هر جهت و بخصوص از جهت پیشرفتهای اقتصادی برای پیشرفت و اعتلای مملکت ما هستند (صحیح است) این دعوت از طرف دولت ایران بعمل آمد و با فرمایشات رئیس محترم دولت افتتاح شد. باید ابتداء عرض کنم حضورتان از گاز نفت مملکت ما آنطور که باید و شاید در سابق استفاده نمی‌شد و گاز نفت بصورت ماده زایدی آتش می‌گرفت و از بین می‌رفت و آنرا میسوزاندند یعنی می‌بردند در صحاری خارج از تأسیسات نفت و آنها را آتش می‌زدند و از بین می‌بردند ولی در سالهای اخیر بخصوص در سال ۳۷ که باستناد تبصره ۳۶ قانون بودجه سال ۳۷ قانونی از مجلس گذشت و دستگاه هائی بنام بنگاه پتروشیمی بوجود آمد که بموجب آن اجازه داده شد بدولت وقت که دستگاهی بنام پتروشیمی در مملکت ما تأسیس کند. از آنوقت ما از گاز نفت استفاده می‌کنیم، البته استفاده از گاز نفت بقدری اهمیت دارد و پر ارزش است که بعضی ممالک من جمله مملکت ژاپن با اینکه نفت ندارد در صنایع پتروشیمی در حدود ۵۰ کارخانه در آنجا بوجود آمده و حداکثر استفاده را از آن می‌کنند. در مملکت ما نیز که از دوران سابق شاید بموازات تمدنمان استفاده از نفت می‌کردیم باید از گاز نفت حداکثر استفاده را می‌کردیم ولی متأسفانه تا این سنوات اخیر استفاده چنانکه می‌بایست بعمل نیامده، حالا که بنگاه پتروشیمی تشکیل شده و با کمال خوشوقتی از هنگام شروعش یعنی تأسیس آن از زمان حکومت و ریاست دولت جناب آقای دکتر اقبال و آقای مهندس شریف امامی وزیر صتایع و معادن آن زمان در سال ۳۷ بوجود آمد و در اثر مساعی و علاقه وافر ایشان در اجرای منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی این مؤسسه بصورت بسیار آبرومند و خوبی برای توسعه صنایع مملکت ما و یکی از کمکهای مؤثر به اقتصاد مملکت ما مورد استفاده قرار گرفته است. این مؤسسه پتروشیمی کمکهای فوق العاده مؤثری می‌تواند بمملکت ما بکند، قبل از آن هم بوسیله سازمان برنامه اقداماتی شده بود که مؤسساتی در این زمینه بوجود آید شاید از آن طریق هم بتوانند کاری بکنند ولی بعد از آنکه بنگاه کودشیمیایی در ایران تأسیس شد از طرف سازمان برنامه کارخانجاتی که توسط سازمان برنامه خریداری شده بود بموجب تصویبنامه دولت بوزارت صنایع و معادن آنوقت تحویل داده شد. برای اطلاع آقایان باید عرض کنم از گاز نفت محصولات و مصنوعات مختلف بدست می‌آید و یکی از آنها همین مواد مصنوعی پلاستیک و غیره است که در خارج ملاحظه می‌کنید در دسترس عمومی می‌باشد و کارخانه‌ای هم بنام پولیکا در شهر صنعتی کرج از سابق تأسیس شده و در آن خمیر مایه‌ای را که بنام پولیکا از گاز نفت بدست می‌آورند. از این خمیر مایه پولیکا مصنوعات مختلفی مانند لاستیک مصنوعی و پلاستیک و اشیائی از این قبیل بدست می‌آید ولی با اینکه این خمیر را از گاز نفت یعنی اسید کلریک و استیلن که مجموعا از سنگ آهن و سوخت ماده آلی مثل نفت بدست می‌آید مع الوصف این خمیر را از خارج یعنی ایتالیا وارد می‌کنند، این خمیر را که وارد می‌کنند باز هم بصورت خام در دست مؤسسات و بازرگانان داخلی قرار می‌دهند و آنها این مصنوعات را که می‌بینند بصورت کاسه، بشقاب و نظیر اینها تهیه می‌کنند و بقیمت گزاف می‌فروشند و در اختیار مردم می‌گذارند، در صورتیکه دولت خودش کارخانه‌ای دارد که می‌تواند تمام اینها را تهیه کند و در دسترس مردم بگذارد.
رئیس – این مطالب که مربوط به حل اختلاف نیست.
میرافضل – بنده خواستم از یکی از مواد این لایحه که قرائت فرمودند و مربوط بحل اختلاف بنگاه پتروشیمی بود استفاده کنم و بعنوان موافق صحبت کردم و می‌خواستم اطلاعاتی را بعرض آقایان برسانم. اضافه بر آن خواستم این تذکر را داده باشم که از این مؤسسه که این لایحه مربوط بحل اختلافش هست استفاده نمی‌کنیم و بنده می‌خواستم اینجا استفاده کنم و از دولت خواهش کنم از این مؤسسه ایکه الان داوریش بمجلس آمده بنحو جالب تر و بیشتری استفاده بشود. بنده فکر می‌کنم اکثر آقایان اطلاع نداشته باشند بنگاه پتروشیمی که لایحه‌ای است بمنظور حل اختلاف آنان بمجلس تقدیم شده مؤسسه ایست که بوسیله گرد پلاستیک بهترین مصنوعات پلاستیکی و لوله‌های آب که غیر قابل فساد و فوقالعاده با ارزش و بادوام است و برای لوله کشی گرگان استفاده شده تهیه می‌شود ولی چون عرضه نمی‌شود در بازار مردم از آن استفاده نمی‌کنند. این خدماتی که برهبری شاهنشاه محبوب و بدست افرادی علاقمند و میهن پرست مثل جناب آقای دکتر اقبال و مهندس شریف امامی پایه گذاری شده است بعقیده بنده از صنایع پتروشیمی و محصولات آن هم از نظر کودشیمیائی و انواع کودهای متنوع برای مناطق مختلف مملکت و هم از جهت تهیه گرد پلاستیک چنانچه قبلا عرض کردم مواد اولیه آن در مملکت ما موجود است باید حداکثر استفاده بشود ولی چون در اصل موضوع در لایحه بحثی نشده بنده خواستم عرایضی را که قبلا گفتم بلحاظ اهمیت آن در صنایع پتروشیمی باستحضار مجلس محترم برسانمء بنده موافق با این لایحه بودم و نظر موافق داشتم. (دکتر الموتی – ممکن است این توضیح را بدهند که چه اختلافی هست و میزان اختلاف چه مبلغی است و در چه موردی است این را آقای معاون وزارت راه توضیح بدهند که چه اختلافی اصولا هست ؟)
رئیس – آقای دکتر گنجی.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه) – بنده با کسب اجازه از مقام ریاست یکی از موارد اختلافی که بین وزارت راه و شرکت سمنتیشن هست بعرض آقایان میرسانم مسأله مربوط بساختمان ایستگاه راه آهن مشهد است در بدو امر برنامه کار وزارت راه بطوریکه در چندین سال پیش تنظیم شده بود این بود که در مشهد یک ایشتگاه راه آهن بوسعت ۸۰۰ هزار متر مربع جمعا و ۲ هزار متر مربع بنای زیر ساختمان تهیه کنند بعد که راه آهن افتتاح شد با توجه بامکانات اقتصادی و توسعه اقتصادی آینده متوجه شدند که نه وسعت محوطه کافی است و نه وسعت بنا این است که وسعت محوطه را قریب ۲ میلیون متر مربع و ساختمانش را در حدود ۸ هزار متر مربع در نظر گرفتند و نقشه‌ای طرح شد که در ایران از نظر ساختمانی سابقه نداشت و ناچار شدند که بیک موسسه خارجی واگذار کنند ساختمان این جا را وقتی ساختمان باتمام رسید چون در ضمن ساختمان چندین نوع شرکت حاضر شدند دست اخر یک شرکت انگلیسی باسم سمنتیشن بود که سازنده سقف این ایستگاه راه آهن بود مبلغی که مورد اختلاف بود در حدود ۳۲ میلیون ریال بود مبلغ قطعی آنرا بنده اینجا دارم و الآن عرض می‌کنم مبلغ ۱۰۴ میلیون و ششصد و پنجاه هزار ریال مورد مطالبه شرکت سمنتیشن بود و ۸۱۲۰۳۱۳۸ ریال مبلغی بود که وزارت راه در نظر بود به پردازد و برای تفاوت این دو مبلغی که در حدود ۳۲ میلیون ریال بود دولت ناچار بود با استفاده از رأی حکمیت استفاده کند و حکم‌ها که معین شدند بعد از یک کمیسیون فنی در حدود نصف مبلغ مورد اختلاف توافق طرفین واقع شد و مطلب هم از نظر وزارت راه تمام شده است راجع به کودشیمیائی و آن مطلب دیگر البته بنده اطلاعی ندارم (یکی از نمایندگان – نظارتش با کی بود ؟) نظارت این کار با یک شرکت فرانسوی دیگر بود باسم شرکت سکوریتاس که ماهم برای ان یک لایحه خاصی در مجلس دادیم که اجازه بدهند این شرکت خارجی نظارت فنی این ساختمانها و کنترل نقشه هارا انجام بدهد.
رئیس – آقای مهندس بهبودی جنابعالی مخالفید؟
مهندس بهبودی – مخالفم.
دکتر الموتی – بنده هم مخالفم.
رئیس – آقای مهندس بهبودی بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی – هق این بود که بقیه نمایندگان دولت در مجلس تشریف داشتند و نسبت به اختلافی که بین بانک ساختمانی و مقاطعه کار مربوطه و همچنین بین کارخانه کود شیمیایی و مقاطعه کار مربوطه است به مجلس توضیح می‌دادند که مجلس با بصیرت بیشتری رای می‌داد که این به داوری ارجاع بشود این کار همینطور که فرمودند کاری است تمام شده از نظر وزارت راه حکم هم تعیین کرده و فقط می‌خواهند یک مجوزی بگیرند و به عقیده من اینکار صحیح نیست بنده از آقای معاون وزارت راه تشریف دارند اگر اطلاعی از آن دو مورد دیگر دارند بعرض مجلس برسانند اولا شما در تمام قراردادهایتان یک مادهای دارید که اگر اختلافی پیدا شد بموجب آن ماده رفع اختلاف می‌کنید چطور با سمنتیشن قرارداد منعقد کردید و این مادهای که در قراردادهای چاپی خودتان هست ندارید و در ثانی تا آنجائی که من اطلاع دارم با یک مقاطعه کار ایرانی قراردادی بسته بودید برای ساختمان زیر بنا اولا چطور شد ۲۰۰۰ متر زیر بنا یکمرتبه به ۸۰۰۰ متر بالا رفت و آن قراردادش چه شده این مسأله‌ای است که مجلس باید بداند چون سقف این بنا همانطور که فرمودید مبلغی که مورد مطالبه سمنتیشن هست ۱۰۴ میلیون ریال است یعنی ده میلیون تومان شما فقط پول سقف می‌خواهید بیک مؤسسه سمنتیشن بدهید حالا تمام بنا چقدر تمام شده بنده اطلاعات دقیقی ندارم اینستکه بنده تمنا دارم توضیح بفرمایند که چطور شده سمنتیشن با آنکه آن قرارداد خاصی که در آن بوده آن ماده مورد نظردرش نیست و مقاطعه کار ایرانی در این وسط تکلیفش چه بوده و چکاره بود چون شما همه ساختمان را برای ۲۰۰۰ متر بنا بمناقصه گذاشته بودید و شرکت ایرانی برنده شده چطور در وسط کار یک شرکت خارجی آمده و بنا از ۲۰۰۰ متر به هشت هزار متر رفته ترتیب مناقصه و قراردادش چه بوده اینها مسائلی است که باید مجلس روشن بشود تا بتوانند نمایندگان رأی بدهند که یا ارجاع شود بدآوری یا نشود اینکه همکاران ما فرمودند که این مؤسساتی است ساخته شده و مفید شکی درش نیست ساختمان ایستگاه مشهد هم مفید و لازم است ولی هیچگاه مجلس مجلسی نیست که بیاید بیخود پول به مقاطعه کار بدهد البته کارمفید باید انجام بشود ولی در حدود یک بودجه معقول و یک بودجه‌ای که ارزش داشته باشد والا ما نیامده‌ایم اینجا یک پولی را دور بریزیم و به صرف ادعای یک مقاطعه کار و عمل اشتباهی که ممکن است خدای نکرده در دستگاه شده باشد پول بمقاطعه کار بدهیم.
رئیس – آقای دکتر گنجی.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه) – راجع به قسمت اول سؤال آقای دکتر مهندس بهبودی باید بعرض برسانم که در ماده ۲۹ آئین نامه معاملات دولتی حکمیت در قراردادهای دولتی منع شده و با این ترتیب اگر اختلافی بین مؤسسات دولتی و یک مقاطعه کاری بوجود بیاید بایستی بموجب یک تصویبنامه به حکمیت رجوع کرد در قراردادهای وزارت راه ماده یی داریم که اگر اختلاف شد چه می‌کند. اما راجع به اینکه فرمودند که مقاطعه کار ایرانی در این میان چه نقشی داشته مبلغ اصل قرارداد و میزان کار ساختمان ایستگاه راه آهن خیلی بیشتر از این مبلغی بود که ما در موردش صحبت می‌کنیم و مقاطعه کار اولی هم یک مؤسسه‌ای باسم ماه سارلانا بود موقعی که تصمیم بر این می‌گیرند که توسعه بدهند ساختمان را و همچنین تصمیم می‌گیرند که سقف این ساختمان را از یک نوع پوشش خاصی تهیه کنند که در ایران سابقه نداشته برای دقت در کار و کنترل نقشه‌ها یک مناقصه فرعی دولتی می‌گذارند که در این مناقصه شرکت سمنتیشن برنده می‌شود در حقیقت مناقصه شرکت سمنتیشن جزئی از مناقصه بزرگتری بود که شرکت لانا برنده شده و پس از تکمیل ساختمان بعلت نوع خاص کار و بعلت اینکه لازم بود یک کوتال‌های فنی دقیق تری در محاسبات انجام بشود و خدمات اضافی پیش میأید که آن خدمات اضافی در اصل قرارداد پیش بینی نشده بود که این اختلاف بین وزارت راه و سمنتیشن بوجود آمد که فعلا باحکمیت حل می‌شود مثل اینکه آقای مهندس بهبودی خودشان تشریف بردند.
رئیس – آقای مهندس ارفع فرمایشی داشتید؟
مهندس ارفع – قسمتی از عرایضی که بنده می‌خواستم عرض بکنم گفته شد مسأله اول که می‌بایستی مجلس روشن باشد و با یک بصیرت و روشنائی بتواند رأی موافق یا مخالف نسبت باین لایحه بدهد اینست که موارد اختلاف بین این سه کمپانی با دولت ایران کاملا روشن بشود در مورد وزارت راه تا حدی جناب آقای معاون وزارت راه توضیحاتی دادند و در دو مورد دیگر الآن مطلب برای ما گنگ و مبهم است که مورد اختلاف چیست؟ مدعی چه کسی است چه جور پیش آمد که این اختلاف پیش آمده مسأله دوم اینستکه در قراردادهائی که منعقد می‌شود معمولا یک ماده خاصی می‌گذارند برای اینکه بچه نحو اختلافات بعدی که پیش آمد می‌کند رفع میشودند اگر این ماده در این قراردادها وجود داشته که می‌بایستی طبق آن ماده عمل بشود و احتیاجی به قانون خاص و مراجعه به مجلس ندارد اگر این ماده نبوده است بنده تعجب می‌کنم دستگاه دولتی ما با داشتن این همه مشاورین حقوقی وادارات حقوقی و دستگاههای عریض و طویل و آنهم پول هائی که در ماه بمشاورین قضائی و امثالهم داده می‌شود چطور ممکن است یکنفر قراردادی را تنظیم کند و توجه باین مطلب نداشته باشد که اگر بعدا اختلافی پیش آید بچه نحو آن اختلاف باید حل بشود بنده فرض را بر این می‌گیرم که در این قراردادها هیچکدام از این موارد پیش بینی نشده باشد قاعدتا می‌بایستی برود به محاکم حقوقی و آنجا رفع اختلاف بشود حالا دولت درصد اینستکه بجای آنکه بمحاکم حقوقی مراجعه کند بداوری مراجعه کند مراجعه بداوری قرارداد دو طرف دارد تنها دولت ایران نیست طرف مقابل را هم باید در نظر گرفت که آیا طرف مقابل هم ارجاع بداوری را خودش کتبا رضایت داده و موافق با این داوری هست یا نیست اگر موافق نیست در شأن دولت ایران نیست که این کار را بکند چون قدرت در دست دارد اختیارات دارد نباید یک لایحه‌ای بگذارند که آقا تو که صاحب حق هستی من بموجب این قانون کار را بداوری ارجاع می‌کنم و داور را هم خودم معین می‌کنم و اگر باین ترتیب عمل شود برای ما بسیار گران تمام می‌شود ما کشوری هستیم دارای منابع طبیعی بسیار زیاد و باید برای استفاده از این منابع از کارشناسان فنی و از سرمایه‌های خارجی استفاده کنیم اگر محیط امنی بوجود نیاوریم و کمپانیها و شرکت هائی که بادولت ایران سرو کار دارند حس نکنند که در یک محیط امنی دارند فعالیت می‌کنند موجب این خواهد شد که بهیچ وجه رغبتی برای سرمایه گذاری و برای استفاده از این منابع که به نفع ما خواهد بود انجام بگیرد بنابراین بنظر بنده می‌بایستی دولت این موارد را روشن کند آیا این داوری صحیح بود؟ با رضایت طرف بود یا نبوده اگر با رضایت طرف بوده آیا در این کار مصالح ملت و دولت ایران ملحوظ شده یا خدای نکرده یک آوانتاژ اضافی است که ما بیک کمپانی خارجی می‌دهیم در موارد دیگر هم غیر از وزارت راه در مورد کود شیمیایی و اختلاف بین بانک ساختمانی و شرکت چی دو نیو تا موقعی که توضیح کافی داده نشود بنظر بنده ما نمی‌توانیم نه رأی موافق بدهیم نه مخالف.
رئیس – آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری – همه اش مخالف صحبت می‌کنند.
رئیس – شما موافقید؟ (دکتر معتمد وزیری – بلی موافقم) بعد از آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنده تصور می‌کنم اساسا آمدن این لایحه در مجلس موردی ندارد برای اینکه مجلس شورای ملی در هیچ موردی یعنی در کارهای اجرائی دولت تعیین حکم نمی‌کند بنده نمیدانم بچه مناسبت دولت چنین تصویبنامه‌ای را بمجلس آورده و از مجلس اجازه می‌خواهد که اجازه حکمیت بدهد در یکی از قوانین بودجه که در گذشته از مجلس گذشته است بدولت اجازه داده شده که در مواردی که بین دولت و یک شرکت یا مؤسسه‌ای اختلاف هست کار به حکمیت ارجاع بشود مگر جهت خاص وجود داشته است که این لایحه را بمجلس آورده باشد بخصوص اینکه بنده اساسا با حکمیت بین یک مؤسسه دولتی و مؤسسه خصوصی شخصا مخالف هستم و از این کار هم خاطرات بسیار بدی در دستگاههای دولتی ما وجود دارد و در اکثر موارد وقتی حکم‌ها تعیین شدند همیشه رأی بضرر دولت داده شده باید بگویم که با کمال تأسف اینطور است در این سه موردی هم که در این لایحه قید شده از موارد بسیار اساسی و حساس است که مجلس شورای ملی قبل از اینکه به تمام این موارد روشن بشود و قبل از اینکه ارقام معین بشود بنده خیال می‌کنم که ما نتوانیم رأی بدهیم برای اینکه ما نمی‌توانیم بدولت اجازه بدهیم برود در یک مواردی که ممکن است احتمالا هم در قرار دادها هم وجود نداشته باشد این اختلاف را به حکمیت رجوع کند و اجازه این حمیت را هم مجلس بدهد و بعد مسئولیتش بعهده ما می‌افتد که اصلا مداخله‌ای در این کار نداشتیم مثلا در مورد ساختمانهای ارتش در سالهای اخیر در روزنامه‌ها می‌بینیم و می‌خوانیم که عده‌ای از افسران ارتش را بعنوان سوء استفاده در همین موارد دارند محاکمه می‌کنند و محکوم هم شده‌اند عنوان هم این بوده که در این کارخانه سازی‌های ارتش سوء استفاده شده وقتی یک چنین مواردی وجود دارد چطور می‌توانیم رأی بدهیم که این موردی که مسلم است و حتی بر دادگاههای مملکت ما هم روشن است که سوء استفاده شده این مورد به حکمیت ارجاع بشود و بعدا بیایند و بگویند که مجلس شورای ملی آنرا تجویز کرده است و اجازه داده است همین وضع در مورد کارخانه کود شیمیائی هم هست البته همینطور که جناب آقای میرافضل توضیح دادند بنده هم معتقدم و همه ما معتقد هستیم که مملکت ما احتیاج دارد به توسعه صنایع بخصوص صنایع پتروشیمی الآن هم در مملکت ما کنفرانسی برای این کار هست ولی وجود توسعه صنایع پتروشیمی بهیچوجه مجوزی نخواهد بود که اگر قرار دادهائی با کمپانیهای خارجی در این مورد منعقد شده ما بیائیم یک مورد را تجویز بکنیم و احتمالاٌ بدست ما یک مبلغ زیادی و شاید بناحق به یک کمپانی خارجی داده بشود این که عرض کردم در مورد حکمیت خاطرات بدی دارم بنده خودم وقتی در شرکت معاملات خارجی بودم در چند مورد حکمیت شخصاٌ رسیدگی کردم و با کمال تأسف باید اذعان بکنم که داروهای ما در آن قسمت‌ها صددرصد بناحق رأی بضرر دولت و بنفع مقاطعه کار داده بودند (مهندس کمانگر ـ چرا تعقیب نفرمودید؟) بنده تعقیب کردم پولش را هم ندادیم پرونده‌اش هم موجود است و به دادگستری هم رفتیم با اینکه رأی حکم هم صادر شده بود بنده این کار را کردم عرض کردم اگر بیائیم موارد مختلف داوری و حکمیت را مطالعه بکنیم همیشه داوری بضرر دولت بوده و بهمین جهت است که در سابق خود دستگاههای دولت این حق را داشتند و خود وزارت خانه در قراردادها مادهای می‌گذاشتند که اگر اختلافی پیدا شد به حکمیت ارجاع شود. اینقدر در این موارد به ضرر دولت رأی داده شد که آمدند در یک لایحه بودجه یک تبصره‌ای گذاشتند که حتما باید ارجاع بداوری با تصویبنامه دولت باشد در یک مدت طولانی باین نتیجه رسیده‌اند ولی حالا دارند از مجلس اجازه می‌گیرند این لایحه بهیچوجه برای شخص من قابل قبول نیست و مخالفم رأی مخالف هم خواهم داد چون نمیدانم موارد اختلاف چیست و چه مبلغی است وپولش را چقدر باید بدهند، قرارداد چه بوده فرضا اگر یک قراردادی ۸۰ میلیون تومان بوده آنوقت ۳ میلیون ۸ میلیون /۱۰ میلیون تومان بخواهند اضافه بدهند این برای ما تاریک است بعقیده بنده این لایحه باید به کمیسیون برگردد و از همکاران عزیزم خواهش می‌کنم که بیک لایحه باین مهمی بدون اینکه روشن بشوند نباید رأی بدهند و تقاضا می‌کنم این لایحه برگردد به کمیسیون (خواجه نوری – به کمیسیون برگردد) در کمیسیون توضیحات کافی بدهند اگر دولت از آن تبصره‌ای که در بودجه دارد و در صلاحیت هیأت وزیران است و بتوانند با تصویب نامه چنین اجازه‌ای بدهند این در شأن دولت است خود دولت این کار را بکند اگر اینطور نیست و حقیقتا احتیاج به تصویب مجلسین دارد یک لایحه مدلل و موجه با ذکر ارقام بیاورند و آنوقت می‌شود با دیده باز رأی داد (صحیح است) چند نفر از نمایندگان. لایحه مجددا به کمیسیون فرستاده شود.
رئیس – آقای دکتر معتمد وزیری هم موافق هستند نظرشان را می‌فرمایند آقای دکتر معتمد وزیری بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری – بنده می‌خواستم با اجازه مقام ریاست و همکاران محترم مطالبی در زمینه موافقت با این لایحه عرض کنم چون یک قدری در حقیقت حمله شد و ایرادهائی گرفته شد که بنظر بنده جنبه دیگر موضوع هم که بایستی مورد توجه قرار می‌گرفت آنگونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفت البته بنده مخالف نیستم که این لایحه مجددا به کمیسیون ارجاع بشود برای مطالعه بیشتر ولی چند کلمه‌ای بعرض آقایان لازم دانستم برسانم یکی از آقایان در اینجا خرده گرفتند که اینکار درست نیست زیرا اینکار انجام شده و حالا آمده‌اند مجوزی بگیرند ما الان دفعه اولمان نیست که به اینگونه لوایح رسیدگی می‌کنیم و مورد مذاکره قرار می‌دهیم عملی است که در مورد ۶۴۵ تصویب نامه قانونی دوران فترت که بمجلس ۲۱ آمده شده است و مقداری از این تصویبنامه‌ها را رسیدگی کرده‌ایم و مقداری هم الان در دستور کار کمیسیونهای مجلس باقی است و اینهم یکی از آنها است بنابراین عمل غیر صحیحی واقع نشده است و این لایحه نیز ضمن سایر لوایح آمده بمجلس موضوع دیگری که خواستم اختصارا اشاره کنم یکی از اصول اساسی اداره امور کشور ما اصل انفصال قوا است ما اگر بنا باشد اینجا که نشسته‌ایم بعنوان قوه مقننه مملکت و اعضاء مجلس بخواهیم به تمام جزئیات کار قوه مجریه دخالت کنیم تصور می‌کنم عمل صحیحی نباشد و از حدود وظایف و مسئولیت‌های اساسی و اولیه خودمان بعنوان قوه مقننه عدول کرده‌ایم و منحرف شده‌ایم اینکه دولت بیاید و تمام جزئیات قراردادهای فیمابین هر کدام از دستگاههای خودش را با هر مقاطعه کاری یا هر شرکتی بیاورد به مجلس و ما از جزء تا کل رسیدگی بکنیم و به بینیم که در قرار داد مواد لازم که باید گنجانیده شود هست یا نیست این اصولا کار ما نیست و ما نباید دنبال چنین مسائل و مطالبی باشیم (دکتر رهنوردی – چشم بسته که نمی‌شود رأی بدهیم) مطالب کلی و اصولی را باید ازش مطلع باشیم ولی جزئیات قراردادهای فیمابین دولت و مقاطعه کار برای کارهای مختلف را مجددا تکرار می‌کنم بهیچوجه من الوجوه وظیفه مجلس شورای ملی نیست که وارد جزئیات بشود پیش بینی داوری در قرارداد اگر چنانچه شده بود دیگر حالا نمی‌آمدند برای اینکه مجوزی از مجلس کسب بکنند پس این موضوع در قرارداد نبوده و یا آنگونه که باید و شاید پیش بینی نشده جناب آقای معاون وزارت راه در مورد ساختمان ایستگاه راه آهن مشهد توضیح دادند که در اثر تغییر و تحولی که در وضع عمومی و اجتماعی کشور بوجود آمده بود اقتضا داشته است که نقشه‌ها و مشخصات ایستگاه راه آهن مشهد توسعه پیدا بکند و تغییر داده بشود در نتیجه این تغییر هزینه بیشتری تحمیل شده است و در نتیجه لازم شده است پول بیشتری بمصرف برسد و خرج بشود و از این راه موضوع ارجاع به داوری ضرورت پیدا کرده برای اینکه قبلا قابل پیش بینی نبوده این هزینه‌های اضافی اگر قابل پیش بینی بود قبلا در همان قرارداد اولیه گنجانیده می‌شد و بعدا موضوع اختلاف پیش نمی‌آمد و در اینجا کار ارجاع بداوری نمی‌کشید موضوع دیگری که بیان شد این است که آیا طرف قرار داد ما هم حاضر است بداوری ارجاع بشود یا حاضر نیست ما این را میدانیم همه جای دنیا این رسم است که اگر کار به داوری ارجاع بشود باید طرف مقابل قرارداد هم راضی باشد یقه کسی را بزور نگرفته‌اند که تو مجبوری و باید کار بداوری ارجاع بشود این کار در مورد کار ساختمان راه آهن مشهد انجام شده در دو مورد دیگر هم اگر انجام نشده باشد مسلما وقتی که دولت این مجوز را گرفت بر عهده دولت است که کار را با داوری حل کند البته طرف قرارداد هم باید رضایت بدهد اگر رضایت داد موضوع بداوری ارجاع می‌شود و الانه. موضوع دیگر این بود که اظهار شد این مطلب احتیاج به کسب مجوز ندارد و هیچ لازم نیست که موضوع ارجاع بداوری بیاید به مجلس شورای ملی یکی از همکاران عزیز این مطلب را اشاره فرمودند بنده تصور نمی‌کنم اینطور باشد در گفته‌های خود ایشان هم دلیل مخالف این فرمایش وجود داشت و آن اینکه در یکی از لوایح مربوط به بودجه تبصره‌ای بوده است که دولت می‌تواند به داوری ارجاع بکند پس با توجه باین سابقه کسب مجوز باین ترتیب احتیاج هست؟ (دکتر الموتی – اساسا وزارت خانه‌ها حق ندارند بداوری مراجعه کنند در موارد لازم خود هیئت وزیران می‌تواند اجازه بدهد) بهر تقدیر در این مورد خاص چون پای یک یا چند شرکت خارجی در بین بوده است دولت تصویب نامه قانونی در موقع خودش در موقع فترت صادر کرده است و خواسته است که با استفاده از آن اختیارات یا روش کلی و عمومی اینکار فیصله پیدا نکند بلکه برای این مورد یک مجوز خاصی چون پای شرکتهای خارجی در کار است و شاید همچون رقم قدری بزرگ است این است که خواسته‌اند نمایندگان ملت هم اطلاع داشته باشند و اینکار بدون اطلاع آنها انجام نشده باشد همانطوریکه عرض کردم بنده با ارجاع مجدد این لایحه به کمیسیون بهیچ وجه مخالف نیستم ولی این مطالب را خواستم بعرض برسانم که اگر یک طرف قضیه را ما صحبت می‌کنیم و مورد توجه قرار می‌دهیم طرف دیگر قضیه را هم که می‌کنیم و مورد توجه قرار می‌دهیم طرف دیگر قضیه را هم که عبارت باشد از منافعی که اینکار دارد اینجا برویش صحبت شده باشد آنوقت لایحه برود برای مطالعه بیشتر به کمیسیون بخصوص که سه نفر به عنوان مخالف صحبت کرده بودند و لازم بود جهت مثبت لایحه هم توسط یکنفر رویش صحبت بشود و این را بنده واجب کفائی دانستم و خواستم این موارد را بعرض برسانم (دکتر الموتی – طیب الله اعمالکم).
رئیس – چند نفر از آقایان اجازه صحبت خواسته‌اند ولی اگر خانمها و آقایان اجازه بدهند لایحه برگردد به کمیسیون و رسیدگی بیشتری بشود (نمایندگان – صحیح است) بنابراین رأی می‌گیریم باینکه لایحه مجددا به کمیسیونهای مربوط برگردد و مورد رسیدگی قرار بگیرد خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- اعلام وصول و طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به تاسیس مرکز آمار ایران
۶- اعلام وصول و طرح و تصویب یک فوریت لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به تاسیس مرکز آمار ایران
رئیس – لایحه ایست که از مجلس سنا رسیده راجع بتأسیس مرکز آمار ایران که قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۱۰ مربوط بلایحه شماره ۴۹۰۲ – ۱۳۴۳/۳/۱۹ دولت راجع به تأسیس مرکز آمار ایران که یک فوریت آن در جلسه بیستم خردادماه ۱۳۴۳ بتصویب مجلس سنا رسیده است در جلسه روز چهارشنبه بیستم آبان ماه ۱۳۴۳ مطرح و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور بضمیمه ایفا می‌شود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
رئیس – این لایحه در مجلس سنا با یک فوریت تصویب شده اینجا هم یک فوریت آن مطرح می‌شود. لایحه قانونی قرائت می‌شود.
ماده ۱ – از تاریخ تصویب این قانون اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور منتزع و بنام مرکز آمار ایران وابسته بسازمان برنامه خواهد بود.
ماده ۲ – وظایف مرکز آمار ایران عبارتست از:
- الف – وضع معیارها و بیان تعاریف و تعیین روها و دستورها ی آماری.
- ب- تهیه طرح و اجرای برنامه‌ها و طرحهای آماری و آمار گیری نمونه‌ای و انجام کلیه آمارگیریها و سرشماریها.
- ج – تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری و انتشار آمارهای جمع آوری شده.
- د- انتشار سالنامه آماری حاوی کلیه آمارهای کشور.
- ه – انجام خدمات آماری برای وزارتخانه و مؤسسات دولتی و ملی.
- و – تهیه و اجرای برنامه‌های کارآموزی برای تعلیم آمارگران و کارشناسان مورد نیاز خود و سایر دستگاههای آماری کشور.
- تبصره – سرشماریهای عمومی نفوس بموجب فرمان همایونی طبق ترتیبی که هیأت وزیران تصویب و مقرر می‌کند انجام خواهد شد.
ماده ۳ – کلیه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی باید جدولها و پرسش نامه هائی را که برای آمار گیری تهیه می‌نمایند قبل از اجرای طرح برای جلب موافقت بمرکز آمار ایران ارسال دارند و از روشها و تعاریف و معیارها و دستورهای آماری مرکز مذکور تبعیت نمایند و همچنین نتیجه آمارهای جمع آوری شده را در اختیار مرکز آمار ایران قرار دهند.
ماده ۴ – کلیه وزارتخانه‌ها مؤسسات دولتی مکلفند هر نوع اطلاعی که مورد احتیاج مرکز آمار ایران بگذارند و همکاری لازم را در جمع آوری آمار انجام دهند.
ماده ۵ – وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مکلفند برای انجام سرشماریها ی عمومی نفوس کلیه وسایط نقلیه و وسائل مخابراتی مورد نیاز را با تصویب هیأت وزیران رایگان در اختیار مرکز آمار ایران بگذارند.
ماده ۶ – عموم سامنان و اتباع ایران مقیم خارج مکلفند به پرسشهای مربوط به سرشماریها و آمار گیریهای نمونه‌ای پاسخ صحیح بدهند. اطلاعاتی که ضمن آمار گیریهای مختلف از افراد جمع آوری می‌شود محرمانه خواهد بود. جز برای تهیه آمار کلی و عمومی نباید مورد استفاده قرار بگیرد. اطلاعات جمع آوری شده از افراد بهیچوجه در مراجع قضائی و اداری ومالیاتی قابل استناد نخواهد بود.
ماده ۷ – مرکز آمار ایران طرحهای سرشماری نفوس را هر دهسال یکبار در سالهائی که برقم پنج می‌رسد و کلیه آمارگیریهای کشاورزی و صنعتی و بازرگانی را طبق آئین نامه‌ای که بتصویب هیأت وزیران خواهد رسید انجام خواهد داد.
ماده ۸ – مرکز آمار ایران مکلف است برای تسهیل امر سرشماری و آمار گیری و نحوه استفاده ادارات دولتی و ملی از خدمات آماری مرکز آمار ایران آئین نامه‌های لازم را تا پایان سال ۱۳۴۳ تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران بموقع اجرا بگذارد.
ماده ۹ – برای تعقیب و مجازات متخلفین از مقررات این قانون و آئین نامه‌های مربوط بآن از طرف دولت لایحه‌ای تنظیم و بمجلسین تقدیم خواهد شد. لایحه مزبور پس از تصویب کمیسیون مشترک دادگستری مجلسین موقتا تا تصویب نهائی قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۱۰- انتصاب رئیس مرکز آمار ایران و میزان حقوق او به پیشنهاد مدیر عامل سازمان برنامه و تصویب هیأت وزیران خواهد بود.
ماده ۱۱- امور حسابداری و مالی و استخدامی مرکز آمار ایران تابع آئین نامه‌ها و مقررات سازمان برنامه خواهد بود.
ماده ۱۲- آئین نامه تشکیلات اداری مرکز آمار ایران با تصویب مدیر عامل سازمان برنامه قابل اجرا است.
ماده ۱۳- کلیه دارائی و تعهدات و اموال و اسناد آماری اداره کل آمار عمومی از وزارت کشور بمرکز آمار ایران منتقل می‌شود.
ماده ۱۴- وزارت کشور مکلف است آنعهده از کارمندان اداره کل آمار عمومی را که مورد نیاز مرکز آمار ایران می‌باشند بمرکز مزبور منتقل نماید و بقیه کارمندان اداره کل آمار عمومی با بودجه مربوط در اختیار وزارت کشور باقی خواهند ماند.
ماده ۱۵- آئین نامه کیفر متخلفین از مقررات قانون آمار و سرشماری مصوب آبان ماه ۱۳۳۵ کمیسیونهای مشترک کشور و دادگستری مجلسین لغو می‌گردد.
ماده ۱۶- کلیه آئین نامه‌های اجرائی این قانون از طرف سازمان برنامه تنظیم و پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
ماده ۱۷ – کلیه قوانین و مقرراتی که با مفاد این قانون مغایرت دارد ملغی است.
لایحه قانونی فوق مشتمل بر هفده ماده و یک تبصره در جلسه روز چهارشنبه بیستم آبانماه یکهزار و سیصد و چهل و سه شمسی بتصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
رئیس – فوریت این لایحه مطرح است نظری نیست آقای دکتر عدل طباطبائی مخالفید؟
دکتر عدل طباطبائی – خیر فقط می‌خواستم تذکری عرض کنم.
رئیس – فعلا فوریت مطرح است. نظری نسبت بفوریت نیست؟ (اظهاری نشد) بفوریت لایحه رذی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد. به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۷- اعلام وصول یک فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
رئیس – لایحه دیگری از مجلس سنا رسیده که برای اطلاع نمایندگان قرائت می‌گردد.
گزارش کمیسیون شماره ۳ مربوط بلایحه شماره ۷/۳۷۸۶- ۱۳۴۳/۷/۱۵ دولت راجع بصدور چک در جلسه روز چهارشنبه بیستم آبان ماه ۱۳۴۳ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور بضمیمه ایفاد می‌شود.
رئیس مجلس سنا – مهندس شریف امامی.
رئیس – بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۸- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
- گزارش کمیسیون محاسبات راجع به تفریغ بودجه ۱۳۴۱ مجلس شورای ملی. شماره چاپ ۱۱۰۵
رئیس – لوایح دیگری هم که در دستور امروز بوده است و مطرح نشده است طرح ان بجلسه روز یکشنبه موکول می‌شود جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.