مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ مرداد ۲۵۳۶ شاهنشاهی نشست ۱۱۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و چهارم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ مرداد ۲۵۳۶ شاهنشاهی نشست ۱۱۶
فهرست مطالب:
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنج شنبه ۲۷ مرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
۲- تصویب صورت جلسه قبل
۳- تقدیم برنامه دولت به وسیله آقای جمشید آموزگار (نخست وزیر) و معرفی اعضای کابینه.
۴- قرائت استعفا نامه آقایان محمد حسین نوری و محمد صادق کاظمی از نمایندگی مجلس شورای ملی.
۵- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه.
جلسه فوق العاده مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل شد.
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱-قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
آقایان: اجاق-دکتر ابوالهدی-اردلان- اسحقی نژاد-اسدی- -اسفندیاری- اسکندری- اعظمی- افتخار- جهانشاه افشار- اهری- بازکزهی-بنکدار پور- بنی احمد-بهره مند- پزشکی- پوربردباری- پیر- پیرزاده- دکتر تجدد- توتونچیان- جاف- جندقی- جعفر جوادی- سعید جوادی- دکتر چهرزادی- حریری- حیدرزاده- خزیمه- خورشید- دادفر- ذوالفقاری- رامبد- رئیسی اردکانی- رحیم زاده- دکتر رشید یاسمی- رهبر- دکر ستاری- دکتر سعید- کریم بخش سعیدی- سید کلال- سیدی- شادلو- شریعت- شریفی- شهبازی- شهرستانی- مهدی شیخ الاسلامی- رحیم شیخ الاسلامی- دکتر شیروانی- صائب- نوذر صادقی- صدر- طباطبائی- ظفری- عابدی- ابوالحسن عاملی- عطائی محمد حسین غضنفری- غلامرضا غضنفری- فرمان- قائمی- قاسمی- قراچورلو- کاشفی- کسرائی- کهن- لیقوانی- ماحوزی- مجتهدی- محمد خانلو- مشیر- معززی- منصوریان- موسوی- دکتر مهر- میرزالو- دکتر نصیری- نصیری زاده- نوربخش- نوری اسفندیاری- واحدی- وزیری- هاشمی- هرزندی- پروفسور یغمائی.
بانوان: افشار جعفری- برومند- جهانبانی- زاهدی- سلیلی- ضرابی- نجیمی- وحیدی- هاشمی.
- تصویب صورت جلسه قبل
۲- تصویب صورت جلسه قبل.
رئیس - نسبت به صورت جلسه دفعه قبل نظری نیست؟(اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- تقدیم برنامه دولت به وسیله آقای جمشید آموزگار (نخست وزیر) و معرفی اعضای کابینه
۳- تقدیم برنامه دولت به وسیله آقای جمشید آموزگار (نخست وزیر) و معرفی اعضای کابینه.
رئیس - وارد دستور می‌شویم جناب آقای نخست وزیر بفرمائید.
دکتر جمشید آموزگار (نخست وزیر)- بنام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
و بنام «شاه» که در اصالت فرهنگ شکوهمند ملی ما «پادشه سایه خدا باشد».
جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم، اکنون که باراده سنیه شاهنشاه آریامهر افتخار خدمتگزاری دراین سمتها نصیب اینجانب و همکاران شده است از خدای بزرگ آرزومندم که در راه اجرای صحیح و دقیق نیات بلند پایه فرمانده دور اندیش و خردمند ایران توفیق خدمت عنایت بفرمایند. باشد که در این راه ما هم به سهم خویش وظیفه خودمان را به این مرز و بوم ادا کرده باشیم آنچه که امروز در اینجا عرضه می‌شود سیاستها و برنامه‌های کلی دولت است که در واقع می‌تواند در یک جمله خلاصه گردد:«کار و کوش بیشتر (آفرین) با کارائی بالاتر توأم با صداقت و صراحت (احسنت) در اجرای اصول انقلاب شاه و ملت» (احسنت) بدیهی است که برنامه‌ها و طرحهای اجرایی در چهارچوب سیاست کلی دولت ضمن لوایح تقدیمی از جمله لایحه بودجه کل کشور و برنامه‌های سالانه به آگاهی نمایندگان خواهد رسید.
پیشرفتهای تابناک و چشمگیری که از آغاز انقلاب شاه و ملت، نصیب کشور و ملت ایران شد بی نیاز از شرح و بیان است. در این مدت، درآمد سرانه مردم ایران چندین برابر افزایش یافت و دگرگونیهی ژرف و گسترده‌ای در کلیه شئون مملکت حاصل آمد. ایران از یک کشور کم رشد و عقب مانده به مملکتی پیشرو و برخوردار از رشدی سریع مبدل شد (صحیح است) میلیونها مردم ایران به سواد و دانش دست یافتند و قدمهای اساسی و استواری برای گسترش عدالت اجتماعی برداشته شد و تمهیدات گوناگون برای تحکیم بنیانهای یک جامعه پیشرو مرفه و برخوردار از علم و فرهنگ فراهم آمد.
در نیل به این موفقیتهیا غرور آفرین، دولت و ملت دست اتحاد به هم دادند و در زیرلوای نظام شاهنشاهی ایران و بهره مند از رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر، در طریق مقصود پیش رفتند و بی گمان در اینمیان، آنان که پای فشرده و مرکب به پیش راندند و گوی خدمت به حرکت آوردند به افتخاری جاودانه دست یافتند. شایسته است که در اینجا ازجناب آقای امیر عباس هویدا و همکارانشان یادشود (احسنت) در تحقق این پیروزیها تحت رهبری شاهنشاه آینده نگر ایران، سهمی بسزا داشته‌اند. صحیح است.
به همانگونه که در بالا اشاره شد، پایه برنامه کار و سیاست دولت، اجرای صحیح اصول انقلاب شاه و ملت که مبنای فلسفی آن اقتصاد دموکراتیک ودمکراسی اقتصادی است تا از منابع خدادادی ملی با نظارت مستقیم دولت به نفع جامعه استفاده شودو افکار و نیروهای سازنده عموم مردم در توسعه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی به صورت مشارکت مؤثر به کار افتد و همگان از ثمرات پیشرفتها و ترقیات کشور به تناسب کار و لیاقت خویش بهره گیرند. همانطور که شاهنشاه آریامهر در بیانات روز شانزدهم مرداد ماه فرمودندهدف کلی دولت ادامه وتکمیل پیشرفتهای اقتصادی و اجتماعی ایران به نحوی است که هر چه زودتر خود را از جهت توسعه و رفاه عمومی به سطح جوامع پیشرفته جهان برسانیم.
برای نیل به این درجه از تکامل، منظور رشدی منطقی و معقول و متناسب با منابع و امکانات کشور است که تعادل و توازن لازم را چه از نظر بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی و چه از نظر بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی و چه از نظر مناطق مختلف جغرافیائی کشور برقرار و پایدار سازد. هر چند کشور ما در شرایط کنونی با کمبودنیروی انسانی کارآمد روبرو است ولی باید به این واقعیت توجه داشت که نزدیک به نیمی از جمعیت ایران در سنین کمتر از شانزده سالگی قرار دارند که درآینده نزدیک وارد بازار کار خواهند شد. از این رو لازم است که آهنگ رشد و توسعه در سطحی نگاه داشته شود که قادر به ایجاد امکانات اشتغال برای این جویندگان کار باشد.
بدیهی است عامل اصلی بشد و توسعه در مرتبه اول، خود افراد جامعه ایرانی بوده و می‌باشد، زیرا رشد حقیقی و درون زای و متداوم جز با مشارکت همه نیروهای سازنده کشور در شرایط اعطای فرصتهای برابر به همه توانائی‌های فردی تحقق پذیر نمی‌باشد ولازم است که از نیروی خلاق جوانان استفاده کامل بعمل آید و زنان نیز که نیمی از جمعیت ونیروی بالقوه کار را تشکیل می‌دهند، در نوسازی ایران سهمی بیشتر داشته باشند. از طرف دیگر هدف غائی رشد و توسعه برخورداری همگان از ثمرات و برکات پیشرفت است که همواره مقصد اصلی کوششهای دولت خواهد بود.
دولت کوشا خواهد بود که از گسترش فعالیتهای بخش عمومی در مواردی که خود مردم قادر به ایفای همان خدمات هستند پرهیز کند (احسنت) و با سپردن کار مردم به دست مردم و شرکت دادن افراد در مسیر تصمیم گیری نیازی به مداخله دولت را به حداقل برساند (احسنت) و امکانات وسیعی را برای به کار افتادن ابتکارات و خلاقیت‌های ذهنی و فکی به وجود آورد. دولت همچنین در صورت لزوم با ادغام دستگاههای دولتی چنانکه در مورد آموزش و پرورش بدان مبادرت شد و نیز با اجرای اصل عدم تمرکز کارآئی خویش را افزایش خواهد داد و وظایف خود را به ارائه خدمات اساسی و ایجاد زیربنای اقتصادی و اجتماعی و فعالیت در زمینه‌هایی چون صنایع مادر که مصالح عمومی ادراه آن را توسط دولت ایجاب می‌کند محدود خواهد ساخت.
بدیهی است پیشرفت پرشتاب به ناچار مسائل و دشواریهایی را با خود همراه می‌آورد که ازآن جمله می‌توان به تورم حاصل از افزایش سریع و تقاضا و عدم امکان افزایش عرضه در کوتاه مدت و بروز تنگناهای گوناگون و در مواردی هم عدم تعادل بین آهنگ رشد بخشهای مختلف و در نتیجه کمبودها و نارسائیهای در زمینه، نیروی انسانی، برق، مصالح ساختمانی، ارتباطات و مخابرات و خدمات شهری و نظائر آن اشاره کرد.
در اینجا بحثی از برق به میان آمد بررسی مسائل پیش آمده، بحقیقت روشنگر واقیعتهای بسیار تلخی است حقایق تلخی که نشان دهنده سهل انگاری و بی مبالاتی پیمانکاران خارجی است اگر این پیمانکاران به تعهدات خود پای بند بودندو عمل می‌کردند امروز ملت ایران دچار این مشکلات نمی‌شد این بی مبالاتیها و سهل انگاریها ویژه گروه خاصی و کشور خاصی نیست و در زمینه برق این بی مبالاتیها و سهل انگاریهای پیمانکاران خارجی در کشورهای خودشان هم دیده شده است و عجیب آنکه مطبوعات خارجی بجای انتقاد از صدور این نوع تکنولوژی با ایننوع بی عدالتی غیر منطقی و غیر منصفانه با خوشحالی و شادی دم از گرفتاریهای وسیعی می‌زنند که به وسیله آنها برای ما پیش آمده تو گوئی حس حسادت از پیشرفتهای ما چشم و گوش آنها را کور و کر کرده است چه خوش گفت شاعر شیرین سخن و روانشاد ما، حسود را چه کنم کو زخم برنج دراست.(صحیح است-احسنت)
با توجه به مطالب فوق، اصول سیاستهای دولت در زمینه‌های مختلف بشرح زیر به آگاهی نمایندگان محترم می‌رسد:
سیاستهای اقتصادی
اصول سیاستهای اقتصادی بدین قرار خواهد بود:
- ۱- رفع تنگناهای موجود به منظور هموار کردن رشد متعادل اقتصادی واجتماعی و تأکید سرمایه گذاریهای دولت در زمینه‌های زیربنائی شامل تأمین آب و برق تسهیلات ارتباطی و مخابراتی و آموزش و بهداشت.
- ۲- فراهم آوردن موجبات افزایش ظرفیتهای تولیدی به ویژه در بخش خصوصی، برای نیل به رشد اقتصادی و متناسب ضمن برقراری همآهنگی و تعادل لازم بین رشد بخشهای مختلف از طریق یک برنامه ریزی صحیح توأم با نظارت پی گیر.
- ۳- مبارزه با تورم از راه تنظیم و اجرای سیاستهای مناسب اقتصادی، مالی و پولی به منظور ایجاد تعادل کلی بین عرضه و تقاضا.
- ۴- تشویق فعالیتهای بخش خصوصی و حمایت از برقرار ارتباط سالم و جلوگیری از انحصار درعرصه اقتصاد و تجدید نظر در سیاست قیمتها با توجه به سطح قیمتهای رایج در کشورهای پیشرفته، به منظور ازدیاد بهره وری و تولید.
- ۵- کاهش نسبی اتکاء به درآمد حاصل از صادرات نفت از طریق افزایش آهنگ رشد در بخشهای تولیدی دیگر و ایجاد درآمدهای مالی و ارزی جایگزین. درحال حاضر ارزش واردات کشور از شانزده میلیارد دلارتجاوز می‌کند و حال آنکه ارزش صادرات غیرنفتی فقط بحدود نیم میلیاد دلار بالغ می‌گردد.
- باتوجه به اینکه در ربع قرن آینده با مسئله پایان یافتن منابع شناخته شده نفت روبرو خواهیم بود لازم است که از یک سو صادرات غیر نفتی به سرعت افزایش یابد و از سوی دیگر با افزایش تولیدات ملی و بالا رفتن سطح درآمد عمومی که طبیعتاً ازدیاد دریافتهای مالیاتی را نیز به همراه خواهد داشت کشور از وابستگی درآمد نفت بی نیاز گردد.
- ۶- منظور داشتن اولویت برای بخش کشاورزی و ایجاد موجبات رشد مناسب این بخش در کلیه سطوح و واحدهای بهره برداری از طریق تشویق و حمایت تولید کنندگان و سرمایه گذاران خصوصی در این بخش و کمک به ازدیاد بهره وری و کاهش ضایعات. این امر مستلزم اجرای سیاستهای مناسب، شامل سیاست منطقی قیمتها و تداوم آنها، و ایجاد امکانات لازم، و همچنین استفاده از مدیریت صحیح و کاربرد پژوهشهای علمی وتکنولوژی نوین است. هدف بر این است که اجرای این سیاستها و برنامه‌ها ضمن افزایش درآمد کشاورزان، موجب خودکفائی نسبت در تولید کالاهای اساسی مورد مصرف عمومی شود (احسنت) و با مشارکت جامعه روستائی در فعالیتهای تولیدی کشاورزی و غیر کشاورزی آهنگ مهاجرت از روستا به شهر تعدیل گردد و با ازدیاد عرضه کالاهای کشاورزی، واردات آنها و در نتیجه وابستگی غیر موج به نوسانات بازارهای جهانی، کاهش پذیرد (آفرین- انشاءالله)
- ۷- ایجاد استحکام لازم و سرعت مطلوب درتوسعه صنعتی، استفاده از ظرفیتهای تولیدی بدون استفاده (که هم اکنون در مورد متعددی به پنجاه درصد می‌رسد) و رفع تنگناها وبهره برداری بیشتر از معادن کشور و اتخاذ تدابیر و سیاستهای مناسب به منظور رفع اشکالات و ایجاد امکانات لازم برای تشویق بخش خصوصی به مباشرت وسیع تر در سرمایه گذاری صنعتی و معدنی، بدین منظور از صنایع کشور حمایت معقول خواهد شد و در این حمایت به افزایش سهم عوامل تولید داخلی در فرآورده‌های صنعتی وهمچنین قیمت فرآورده‌های مشابه در کشورهای پیشرفته توجه لازم مبذول خواهد گردید، و با تقویت بانکهای تخصصی و توسعه و تأسیس بانکهای گسترش ناحیه‌ای امکانات اعتباری بیشتری در اختیار بخش خصوصی در مناطق مختلف کشور قرار داده خواهد شد و تسهیلات لازم از جهت ایجاد تأسیسات زیربنائی در قطبها و نواحی صنعتی به وجود خواهد آمد. دولت نه تنها سرمایه گذاری در صنایع متوسط و بزرگ را تشویق خواهد کرد، بلکه به توسعه و گسترش صنایع کوچک و دستی در روستاها و شهرها توجه خاص مبذول خواهد داشت.
- در این زمینه خواهد بود که کیفیت کالاها و مصنوعات از طریق تدوین و اعمال ضوابط و استانداردهای لازم و ایجاد رقابت سالم بین تولید کنندگان بالا رودو هزینه تولیدات کاهش یابد، و تحقیقات و نوآوری صنعتی و خدمات مهندسی و طراحی به منظور توسعه یک تکنولوژی ملی و ایرانی گسترش پذیرد.
- ۸- استفاده صحیح از منابع نفت و تبدیل آن در حد امکان به فرآورده‌های پتروشیمی و توسته انرژی‌های جایگزین برای نفت از قبیل نیروی هسته‌ای و گاز طبیعی در مورد گاز، استفاده از آن برای تزریق در چاههای نفت به منظور بالا بردن بهره دهی آنها و همچنین برای مصارف خانگی و صنعتی و تبدیل به نیروی برق مورد نظر خواهد بود. نتیجة پیروی از این سیاست، نه تنها کاهش آلودگی محیط زیست را در بر خواهد داشت بلکه با صرفه جوئی در مصرف داخلی نفت امکان صدور آن به قیمت بسیار بالاتر از قیمت گاز میسر خواهد گردید. بعلاوه باید توجه داشت که قیمت نفت در بازارهای بین المللی بسیار بالاتر از قیمت داخلی آن است و اسراف در بکار بردن مواد نفتی بعنوان نیرو و سوخت در داخل کشور به سبب پائین بودن قیمت آن لطمه مستقیمی است به اقتصاد و آینده کشور.
- ۹- ایجاد و نگاهداری تسهیلات ارتباطی لازم، اعم از راه، راه آهن، بندر و فرودگاه برای گسترش شبکه حمل و نقل کشور. نظر بر این است که کارهای اجرائی به ویژه در زمینه ترابری زمینی و دریائی و تخلیه و ترخیص بازار بندرها وفرودگاهها تا حد امکان به بخش خصوصی واگذار شود و دولت خود به تنظیم و اجرای یک سیاست جامع و ایجاد هماهنگی لازم بین فعالیتهای مختلف ترابری اکتاف نماید. در این زمینه، توسعه شبکه راههای فرعی و روستائی مورد توجه خاص دولت قرار خواهد گرفت (احسنت)
- ۱۰- تشویق و تجهیز پس اندازها و ایجاد امکانات بیشتر برای سرمایه گذاری مردم در داخل کشور، و همچنین قبول مشارکت سرمایه گذاریهای خارجی در رشته‌هایی که منجر به انتقال تکنولوژی پیشرفته و مدیریت صحیح به کشورگردیده و یا امکان دسترسی به بازارهای بین المللی را به وجو آورد.
- دولت با روشن کردن سیاستهای دراز مدت و مقررات و ضوابط مربوط به انواع سرمایه گذاریها و تضمین استمرار و تداوم آن، انگیزه لازم را برای ازدیاد سهم بخش خصوصی در مجموع فعالیتهای تولیدی به وجود می‌آورد. در مقابل، بخش خصوصی نیز وظیفه خواهد داشت که با افزایش بهره وری و کاهش ضایعات و کاربرد ضوابط مربوط به کیفیت کالاهای تولیدی و استفاده از پژوهشها و نوآوری خود را آماده رویاروئی با رقابت‌های داخلی و خارجی سازد.
- ۱۱- اجرای صحیح اصل مشارکت کارگران در سود ویژه کارگاهها و اصل گسترش مالکیت واحدهای تولیدی دستور عمل دولت خواهد بود، تا از طرفی توزیع عادلانه درآمد عملی شود و از طرف دیگر موجبات افزایش کارآیی کارگران و همچنین تجهیز منابع مالی جدید برای توسعه صنعتی کشور به وجود آید (احسنت) ولی در ا ین مورد تذکر این نکته لازم است که باید ارتباط مستقیمی بین دستمزد و کارآئی کارگران برقرار شود که این خود بالمآل به نفع کارگران است، زیرا هم در مالکیت و هم در سود ویژه واحدهای تولیدی شرکت دارند (احسنت)
- ۱۲- همراه با تقویت بنیه تولیدی کشور، رفاه عمومی و حفظ منافع مصرف کنندگان مورد نظر خاص می‌باشد. دولت از طریق ایجاد رقابت سالم و حذف واسطه‌های غیر لازم و تشویق شرکتهای تعاونی موجب آن خواهد شد که کالاها به قیمت معقول و کیفیت مطلوب به مصرف کننده عرضه گردد. در عین حال کمکهای مالی دولت به کالاها و خدمات اساسی مورد نیاز عموم به موارد ضروری محدود خواهد گردید.
در مورد سیاستهای اجتماعی
باید توجه داشت که منظور از پیشرفت، تنها افزایش درآمد سرانه نیست، بلکه بالا بردن و بهبود کیفیت زندگی افراد نیز مورد نظر است (صحیح است) و در اینجاست که بهره مندی از آموزش و پرورش و فرهنگ و بهداشت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.
مبانی سیاستهای اجتماعی دولت در اصول انقلاب شاه و ملت تعریف و تعیین شده است. هدف آن است که ضمن توزیع عادلانه درآمدها، موجبات گسترش خدمات رفاهی به میزان نیاز افراد در محدودة امکانات فراهم آید. بدیهی است که تأمین چنین خدماتی با کیفیت مطلوب جز با مشارکت و همکاری صمیمانه مردم و قبول قسمتی از بار مسئولیت مقدور نخواهد بود.
- ۱- از جمله خدماتی که تأمین آن برای عامة مردم ضرورت خاص یافته و شاهنشاهی آریامهر در اصل هجدهم انقلاب شاه و ملت و همچنین در فرامین و اوامر دیگر در مورد آن تأکید مخصوص فرموده‌اند مسکن است. دولت برای رفع مشکل کمبود مسکن، عرضة بیشتر واحدهای مسکونی بخصوص خانه‌های ارزان قیمت را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار خواهد داد (احسنت) به این منظور ضمن رفع موانع و فراهم کردن مشوقها و تسهیلات لازم برای مباشرت بیشتر بخش خصوصی در امر خانه سازی و تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تثبیت نسبی قیمت زمین طبق فرمان و استفاده از زمینهائی که در اختیار دولت است و بهره گیری از کلیه امکانات به منظور عضه بیشتر مصالح ساختمانی و بهبهود تکنولوژی و صنعتی کردن بخش ساختمان و کاربرد معیارها و استاندارهای مناسب، از افزایش نامتناسب هزینه مسکن به شدت جلوگیری خواهد شد.(احسنت) در صورتی که فعالیتهای بخش خصوصی در زمینه ایجاد واحدهای مسکونی ارزانقیمت پاسخگوی تقاضا و نیازهای کشور نباشد در اجرای اوامر ملوکانه کلیه امکانات اجرائی دولت برای احداث واحدهای مسکونی ارزانقیمت تجهیز و به کار گرفته خواهد شد.(انشاءالله) به موازات احداث واحدهای مسکونی مذکور، برنامه‌ای برای اعطای وام بلند مدت با بهره ترجیحی، به خریداران با درآمدهای کم و متوسط تهیه و اجرا خواهد شد (احسنت) و دولت همه ساله در بودجه کل کشور ما به التفاوت نرخ بهره را به نحوی منظور و تأمین خواهد کرد که سهم هزینه مسکن در بودجه خانوار از حد منطقی بالاتر نرود.(احسنت)
- ۲- در مورد آموزش توجه خاص به کیفیت و انطباق آموخته‌ها با نیازهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگ کشور معطوف خواهد شد و ضمن توجه به همبستگی و هماهنگی سطوح مختلف آموزش از کودکستان تا دانشگاه، در مورد متنوع کردن نظام آموزشی و تغییر آن به سیستم یک آموزش چند بعدی و توسعه امکانات آموزش حرفه‌ای و فنی برای پاسخگوئی به نیازهای نیروی انسانی کشور تأکید خواهد شد و سوادآموزی، آموزش عمومی و آموزش فن و حرفه‌ای زنان مورد توجه خاص قرار خواهد گرفت.
- اداره غیر متمرکز مؤسسات آموزشی با مشارکت بیشتر مردم و مقامات محلی توأم خواهد بود. ضمن مداومت اصل آموزش رایگان و گسترش تسهیلات زیربنائی، امکاناتی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در ایجاد مؤسسات آموزشی با کیفیت بالا و همچنین مؤسسات آموزشی به معیار مدارس پیشرفته جهان فراهم خواهد شد تا نوجوانان کشور در محیط فرهنگ ملی پرورش یابند. در اجرای اصل تغذیه رایگان، با توجه به تجربه‌های به دست آمده، اصلاحات لازم در برنامه مورد عمل منظور خواهد شد و این برنامه با نیازهای مناطق وگروههای مختلف دانش آموزان و نوآموزان منطبق خواهد گردید. در مورد دانشگاهها، استقلال مدیریت توأم با قبول مسئولیت خواهد بود و از این طریق رقابت سالمی در جهت ارتقاء کیفیت بین مؤسسات آموزش عالی برقرار خواهد شد.
- ۳- فرهنگ بزرگترین سرمایه معنوی هر ملتی است (صحیح است) در حفظ و احیا و غنی ساختن فرهنگ کهن و پر مایه ملی و اشاعة آن از طریق مؤسسات آموزشی و فرهنگی کوشش خاص به کار خواهد رفت زیرا برقراری یک ارتباط نزدیک و منطقی بین اشاعه فرهنگ و رشد و توسعة ملی ضروری است.
- همراه با گسترش فرهنگ، به ترویج اصول اخلاقی و اهمیت نقش خانواده در تربیت انسانهائی که ملیت و دوام سنتهای دیرینة ما بر آن استوار است توجه مخصوص خواهد شد و با حمایت و ترویج حرمت ارزشهای اخلاقی و معنوی از بروز مفاسدی که در پاره‌ای جامعه‌های دیگر دامنگیر نسل جوان است جلوگیری بعمل خواهد آمد.(آفرین)
- ۴- دولت کوشش خواهد کرد شرایطی فراهم آید که اوقات فراغت جوانان به نحو سالمتر و سازنده تری صرف شود. در راه رسیدن به این هدف، دولت تسهیلات و وسائلی مانند زمینهای ورزشی در داخل و خارج مدارس و سایر مؤسسات آموزشی، تشکیل اردوهای عمران ملی و گسترش کاخهای جوانان فراهم خواهد کرد. و بر پیش آهنگی برای نوجوانان نیز از توجه ویژه‌ای مبذول خواهد داشت.
- ۵- دولت در اجرای فرامین ملوکانه وظیفه خود میداند که در عین اجرای اصل بهداشت رایگان، در مان را نیز در حد لازم با توجه به امکانات برای همگان تأمین کند و در این راه گسترش شبکه‌های بهداشتی و درمانی و بهبود برنامه بیمه‌های درمانی توجه خاص مبذول خواهد داشت. بدیهی است افرادی که می‌خواهند از تسهیلات اضافی برخوردار شوند باید بارمالی آنرا خود بعهده گیرند.
- در اجرای اصل شانزدهم انقلاب شاه و ملت، توجه خاص به آموزش همگان در مورد تغذیه مادران باردار و نوزادان خواهد شد و در مواردی که خانواده قادر به تأمین این تغذیه نباشد دولت کمکهای لازم را خواهد کرد.
- علاوه برآن جلوگیری از رشد ناموجه جمعیت ارتباط با رفاه خانواده و ارتقاء کیفیت زندگی ضروری است. در مورد محیط شهر و روستا اجرای برنامه وسیع مهندسی بهداشت وس الم سازی محیط مورد توجه دولت قرار خواهند گرفت.
- ۶- در میان گروههای فعال جامعه ایران که نقش بارزی در توسعه و پیشرف کشور دارند کارگران را نباید از یاد برد. دولت کوشا خواهد بود که با استفاده از آموزشهای گوناگون بر کارآئی و میزان تولید کارگران بیافزاید و همچنین امکانات بیشتری برای استفاده از نیروی زنان در بازار کار به وجود آورد. در برنامه‌های رفاه کارگری تأمین مسکن سازمانی توسط کار فرمایان با کمکهای حمایتی مورد توجه خواهد بود.(احسنت)
سیاستهای اداری
سیاستهای دولت در زمینه اداری بر اصول زیر مبتنی خواهدبود:
- ۱-اجرای اصل انقلاب اداری، از طریق:
- الف- جلوگیری از گسترش غیر لازم دستگاههای دولتی (آفرین).
- ب- بررسی در تشکیلات سازمانهای دولتی به منظور بالا بردن کارآئی و بهره گیری صحیح از نیروی خلاق و سازندة کارکنان دولت (آفرین)
- ج- کم کردن مقررات و تشریفات دست و پا گیر و حل و فصل امور مراجعان در کمترین زمان (احسنت)
- د- ارزشیابی کمی و کیفیت کار کارکنان دولت با روشهای نوین به منظورتشویق کارکنان وظیفه شناس و برقراری انضباط اداری (آفرین)
- ۲- اجرای دقیق اصل نوزدهم انقلاب شاه و ملت.
- ۳- اجرای اصل عدم تمرکز همراه با جلوگیری از تراکم امور در شهرهای بزرگ و تفویض اختیارات بیشتر همراه با خواستن مسئولیت در مراتب اداری و در سطوح مختلف تقسیمات کشوری و همچنین مشارکت دادن مردم، به ویژه از طریق انجمنهای ملی، در امور مربوط به خود. در اجرای این سیاست، تجدید نظر لازم در روش توزیع منابع و ضوابط تنظیم بودجه بعمل خواهد آمد.
- ۴- تقویت و تجهیز و افزایش ظرفیت اجرائی شهرداریها از طریق آموزش و تقویت نیروی انسانیو کمک به تجهیز منابع مالی آنها تا رسیدن به حد خودکفائی به نحوی که بتواند نیازهای مردم را به سرعت و درستی برآورند (احسنت).
- ۵- برقراری همآهنگی لازم در تنظیم و اجرای مقررات و قوانین به نحوی که تکلیف مردم روشن باشد. در این مورد، از همفکری مردم در چارچوب حزب رستاخیز ملت ایران استفاده خواهد شد.
- ۶- تدوین و اجرای برنامه‌های خاص برای مبارزه با فساد به صورتهای گوناگون (احسنت) و رفع علل موجبات آن (احسنت).
- ۷- جلوگیری از تبعیض در تصمیمات دولتی (احسنت-احسنت)
- ۸- شناسائی و انتخاب مدیران شایسته و کارآمد با تفویض اختیار توأم با مسئولیت به آنان و احتراز تراکم غیر معقوق امور نزد مدیران از طریق انتقال اختیار و مسئولیت به سطوح پائین تر.
- ۹- ترویج احترام به وظیفه شناسی و حمایت از کارکنان با کفایت و خدمتگذار و توجه به مسائل و مشکلات کارکنان دولت.(احسنت)
در مورد برنامه ریزی
با توجه به اهمیتی که نظام برنامه ریزی و بودجه بندی در تجهیز و استفاده مناسب از منابع کشور به منظور تأمین رشد معقول و متوازن اقتصادی و اجتماعی دارد در روشها و سیستمهای موجود تجدید نظر بعمل خواهد آمد به نحوی که سازمان برنامه و بودجه بتواند وظایف خود را در زمینه توزیع منابع برحسب اولویتها و برقراری هماهنگی بین برنامه‌ها و طرحها و اعمال نظارت برای اطمینان از تحقق طرحها و برنامه‌ها و هدفها زیر نظر نخست وزیر ایفا کند تا از بروزتنگناها ونارسائیها درآینده جلوگیری شود و مقررات و تشریفات غیر ضروری حذف و قدرت اجرائی بیشتر به دستگاههای مرکزی و استانی تفویض شود و کلیه امور مربوط به اجرای بودجه شامل دریافتها و پرداختها و نظارت مالی در خزانه کل کشور متمرکز گردد. برنامه ریزی دراز مدت باتوجه به هدفهای ملی و تأید بر طرحهای زیربنائی از این پس مورد عمل خواهد بود و در چارچوب چنین برنامه‌ای، برنامه‌های میان مدت و سالانه تنظیم و اجرا خواهد شد. سازمان برنامه و بودجه کمکهای فنی لازم را به سایر دستگاههای دولتی در مورد تهیه برنامه‌ها و طرحهای عمرانی خواهد کرد.
در مورد دادگستری
همانطور که نمایندگان استحضار دارند، شاهنشاه آریامهر اوامر مؤکدی مبنی بر لزوم تحول عمیق در دادگستری و افزایش کارائی و تجهیز آن صادر فرموده‌اند، در امتثال اوامر مبارک ملوکانه، نهایت تلاش خواهد شد که سازمان قضائی به تناسب تحولات اقتصادی واجتماعی دوران انقلاب بهبود یافته و از هر حیث تجهیز شود تا بتواند وظیفه اصلی و مهم خود را که حفظ حقوق مرد و تنبیه قانون شکنان و اصلاح و بازسازی آنان و حفظ مال و نوامیس افراد و صیانت حقوق عمومی در برابر تجاوز کاران بالقوه و بالفعل می‌باشد به بهترین وجهی ایفا نماید، به نحوی که حس احترام به قانون و حقوق دیگران در افراد جامعه تقویت شود. همکاری مردم برای رسیدن بدین هدف ضروری خواهد بود و دولت انتظار دارد که از طریق کانونها و در فضای حزب رستاخیز ملت ایران مبانی احترام به قانون و حقوق دیگران تقویب شود. در این زمینه ایجاد سرعت و سهولت در کار دادرسی و حذف تشریفات زائد و اصلاح قوانین و متناسب کردن آن با مقتضیات زمان و تکمیل کادر قضائی و اداری دادگستری و بهبود محیط کار و تأمین رفاه کارکنان دستگاه عدالت از هدفهای اصلی می‌باشد تا دادگستری آماده برای اجرای وظایف اساسی خود متناسب با تحولات زمان و پاسخگو به نیازهای آینده گردد. برنامه گسترش خانه‌های انصاف و شوراهای داوری بر اساس قوانین جدید به سرعت و با دقت کافی و با اجرای برنامه آموزش منظم، دنبال خواهد شد.
در مورد سیاست دفاعی
سیاست دفاعی کشور در سایه رهبر شاهنشاه آریامهر همواره مشخص و معلوم بوده است. هدف از تقویت نیروهای نظامی، حفظ استقلال کشور و ایجاد محیط مناسب برای ادامه رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران و تأمین رفاه و سعادت مردم در شرایط صلح و امنیت است (صحیح است) بدیهی است که ایران همواره به مسئولتهای بین المللی ومنطقه‌ای خویش وقوف داشته و نقشی را که در ثبات این منطقه آشفته از جهان امروز بر عهده دارد به درستی ایفا کرده و خواهد کرد.
سیاست خارجی و روابط بین المللی
از لحاظ سیاست خارجی، ایران در پرتو انقلاب شاه و ملت و به موازات ترقیات اجتماعی و اقتصادی کشور، سیاست مستقل ملی را دنبال خواهد کرد. بر اساس این سیاست ایران روابط خود را با لیه کشورها بر پایه اصول همزیستی مسالمت آمیز تفاهم و احترام متقابل طبق اصول منشور ملل متحد توسعه داده و همچنان در مجامع بین المللی به فعالیتهای وسیع و مثمر ثمر خواهد پرداخت. دولت شاهنشاهی به پیروی از این سیاس همچنان خواهان ثبات و صلح و رفاه و امنیت کشورهای منطقه می‌باشد و برای انجام این مقصود همکاری همه جانبه عموم دول منطقه را ضروری میداند.
در زمینه روابط اقتصادی بین المللی، دولت ایران، همواره مدافع استقرار نظام نوین اقتصادی جهان بوده و در مجامع ملل متحد و کنفرانس توسعه و تجارت و گفت و شنودهای شمال و جنوب در پاریس به صورتی فعال در پی ریزی نظامی منصفانه مشارکت جسته است. کمکهای وسیع ایران به کشورهای دیگر، به ویژه ممالک در حال توسعه، خود روشنگر اعتقاد عمیق دولت ایران به ضرورت دگرگونی وضع کنونی و برقراری اصل عدالت در روابط اقتصادی بین کشورهای در حال رشد و ممالک پیشرفته جهان است.
در مورد نفت، روش ایران همواره روشی منطقی و بر اساس همکاری با کشورهای عضواوپک و با توجه به آثار تصمیمات گرفته شده در اقتصاد جهانی استوار بوده و از آنجا که ادامه بهره برداری صحیح و متعادل از این منابع را به سود تمامی مردم جهان میداند می‌کوشد که از این ماده حیاتی به بهترین وجه و در بلندترین زمان ممکن استفاده بعمل آید و این مادة تمام شدنی بجای هدر رفتن در سوخت به مصارف مهمتری به نفع همه مردم دنیا بکار افتد (آفرین).
دولت ایران در روابط دو جانبه اقتصادی، همواره بر اساس حفظ منافع خود و در عین حال با توجه به مصالح عمومی مردم جهان با تمامی کشورها بدون توجه به نظام اقتصادی واجتماعی آنها همکاری وسیعی داشته است و این رویه به سود روابط متقابل و در جهت تحکیم مناسبات اقتصادی و بازرگانی و فنی ادامه خواهد یافت.
در پایان این سخنان، که امیدوارم اصول برنامه دولت را برای نمایندگان روشن کرده باشد، لازم میدانم بار دیگر بنیاد فکری و روش اساسی کار این دولت را یادآور شوم و آن همان صداقت و صراحت در بیان مسائل و مشکلات و آمادگی برای کسب نظر از مردم از طریق حزب رستاخیز ملت ایران و راهنمائی شدن از طرف نمایندگان مردم است (احسنت-احسنت) دولت به آزادی بیان و قلم و تحکیم و تقویت نیروهای سازنده ناشی از آن در جامعه ایران ارج و حرمت می‌نهد (احسنت) و به نوبه خود از مطبوعات و وسائل ارتباط جمعی انتظار دارد که ضمن انعکاس مسائل و نظرات مردم، حقایق مربوط به پیشرفتهای جامعه و اقتصاد ایران را نیز بازگو کنند و حرمت و حیثیت افراد و ارزشهای اخلاقی و بنیادهای نظام اجتماعی را رعایت نمایند.
زندگی سالم اجتماعی ایجاب می‌کند که از همه نیروهای بالقوه جامعه استفاده شود. از همین رو لازم است که این نیروها در چارچوب قوانین اجتماعی آمادگی لازم را پیدا کنند و آزادانه فعالیت و مشارکت نمایند تا به قدرت تفکر صحیح برای پیشبرد هدفهای ملی بسیج شوند. دولت اعلام می‌دارد که هر گونه انتقاد سازنده را مورد توجه دقیق قرار می‌دهد و از ملت ایران می‌خواهد که با درک واقعی مفهوم انتقاد صحیح یعنی نشان دادن مشکلات توأم با بیان راه حل‌ها از طریق مراجع حزبی اقداماتش را در پیشبرد برنامه‌ها و تحقق هدفها مورد سنجش و داوری منصفانه قرار دهند.
با برخورداری از فروغ اندیشه‌های تابناک رهبر عالیقدر خود شاهنشاه آریامهر و با اطمینان به قدرت تشخیص و همکاری مردم آرزومندم که درچارچوب حزب رستاخیز ملت ایران همه با هم، در راه بهروزی و پیروزی ایران بکوشیم و جامعه عصر رستاخیز ملی را برای آینده‌ای بهتر و درخشانتر دوام و قوام بخشیم.
- کاری کنیم ورنه خجالت برآورد
- روزی که رخت جان به جهانی دگر کشیم
اکنون هیئت وزیران را بشرح زیر به ساحت مقدس مجلس شورای ملی معرفی می‌کنم.
آقای عباس خلعتبری- وزیر امورخارجه.
آقای مهرداد پهلبد- وزیر فرهنگ و هنر.
آقای هوشنگ انصاری- وزیر امور اقتصادی و دارائی.
آقای صفی اصفیا- وزیر مشاور.
آقای محمد یگانه- وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه.
تیمسار ارتشبد رضا عظیمی- وزیر جنگ.
آقای امیر قاسم معینی- وزیر کار و امور اجتماعی.
آقای غلامرضا کیانپور- وزیر دادگستری.
آقای کریم معتمدی- وزیر پست و تلگراف و تلفن.
آقای دکتر شجاع الدین شیخ الاسلام زاده- وزیر بهداری و بهزیستی.
بانو مهناز افخمی- وزیر مشاور.
آقای منوچهر گنجی- وزیر آموزش و پرورش و سرپرست وزارت علوم و آموزش عالی.
آقای محمود کاشفی- وزیر مشاور در امور پارلمانی.
آقای اسدالله نصر اصفهانی- وزیر کشور.
آقای مرتضی صالحی- وزیر راه و ترابری.
آقای احمد علی احمدی- وزیر کشاورزی و عمران روستائی.
آقای منوچهر آگاه- وزیر مشاور در امور اجرائی.
آقای محمد رضا امین- وزیر صنایع و معادن.
آقای فیروز توفیق- وزیر مسکن و شهرسازی.
آقای تقی توکلی- وزیر نیرو.
آقای داریوش همایون- وزیر اطلاعات و جهانگردی.
آقای کاظم خسروشاهی وزیر بازرگانی (نمایندگان- مبارک است).
رئیس - آقای رامبد فرمایشی دارید؟ بفرمائید.
رامبد - ریاست محترم مجلس شورای ملی، نمایندگان محترم ملت و دولت، بنده قصد صحبت در برنامه دولت و یا هیئت دولت را ندارم هر چند معتقدم به موازات بسیار اصلاحاتی که در سایر شئون مملکت انجام می‌گیرد آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی هم خوب است طوری اصلاح شود که در موقع معرفی مقامات بلند پایه دولتی مثل اکثر نقاط دنیا درباره هر یک بحث و صحبت شود (صحیح است) ولی اکنون راجع به حاضرین صحبتی نیست چون حضور ایشان در اینجا و دریافت فرمان شاهنشاه حکایت از لیاقت و شایستگی و خدمات گذشته آنها همچنین آمادگی برای خدمات آینده ایشان است آنچه می‌خواهم صحبت بکنم راجع به غائبین است در این چند روز تغییراتی پیش آمد و نزدیکترین شخص در خدمت به اعلیحضرت همایونی یعنی جناب آقای علم به سبب کسالت استعفا دادند. علم معروف است به خدمتگذار شاه ولی در اینجا توضیحی باید اضافه کرد. کسانی که آقای علم را می‌شناسند میدانند او خدمتگذاری به شاهنشاهی را از طریق خدمتگزاری به مردم انجام می‌داد (صحیح است) در احقاق حقها، جلوگیری از تجاوز به حقوق مردم، رساندن عرایض و رسیدگی به آنچه که باید از یک طریقی بعرض شاهنشاه می‌رسید آقای علم واسطه و رابطه‌ای مستقیم بین مردم و پادشاه کشور بود و این خدمتگزاری به مردم هدف علم بود (نمایندگان- کاملاً صحیح است) شاهنشاه در سهم خودد ابراز عنایت فرمودند و تمام مردم مملکت ایران آنچه لازمه قدردانی کشور بود نشان دادند ولی ما هم به نمایندگی مردم از آنچه که جناب آقای علم در مدت بیش از سی سال وزارت و صدرات و سیاست و همه در راه خدمت به ملک و ملک و ملت کرده‌اند در یک کلام میگوئیم سپاسگذاریم (صحیح است) و سلامت و سعادت و بازگشت مجدد ایشان را به خدمت صمیمانه از خداوند متعال خواهانیم (انشاءالله) اما نمی‌توانیم دربارة شخصیتی که قریب ۱۴ سال در بسیاری از موارد رودرروی با ایشان در اینج مخافت کردم صحبت نکنم. این از خصوصیات سیاستمداری است که نه در حال حیات بلکه حتی از بعد از او و در تاریخ هم، هیچوقت مورخین در هیچ موردی نسبت به هیچ سیاستمداری نتوانستند وحدت نظر پیدا کنند ولی مثالی هست می‌گویند اگر با کسی یا چیزی خواستید مخالفت کنید او را باید قبل از همه چیز بخوبی شناخت و من بنا به موضع مخالفتی که با دولت جناب آقای هویدا داشتم این وظیفه را هم داشتم که ایشان را بشناسم اکنون به سابقة این شناخت اجازه می‌خواهم چند کلمه‌ای عرض کنم. این حالت طبیعی بشر است آنچه را که افراد ملت به دست آورده‌اند از هر طریقی که حاصل شده حق خود میدانید ولی از این موضع و موقعیت جدیدی که به دست آورده‌اند به آینده می‌نگرند و تمام توقعات جدیدشان را از دولت وقت مطالبه می‌کنند و سیر پیشرفت جوامع نیز همین بوده، چون اگر قرار بود حق شناسی و شکر گزاری و سپاس دانی به آن حد باشد که هر کس هر کاری کرد همه قدردانی کنند و دیگر هیچ شکایتی نکنند و نارضایتی و توقع جدیدی ابراز نکنند دنیا پیشرفت نمی‌کرد برای نمونه ما رأی عدم اعتماد به چرچیل را که هنوز قرار داد صلح امضا نشده بود فراموش نکرده‌ایم. همچنین اگر مسئله روانشناسی بشری را که از هر دوامی خسته می‌شود حتی از استمرار بزرگترین نعمتها هم که باشد در نظر بگیریم پس جهات اظهار نظر کسانی را اگر مخالفت خوانی می‌کنند باید در همین نکات دانست ولی ما در سمت نمایندگی حق نداریم به صورت یک فرد عادی به جهاتی که عرض کردم فقط از احساس خستگی و یا روابط شخصی یا فرضاً اتکا به این اصل که منطق هیچ کس از احساس او جدا نیست اگر در جائی متضرر شدیم، همه چیز را سیاه ببینیم، ما وظیفه داریم که نه خوشبین و رفیق باشیم و نه بدبین و دشمن، بلکه واقع بین و بی طرف باشیم. برای اینکه نسبت به کار دولت جناب آقای هویدا یک قضاوت منصفانه بشود من از تمام افرادی که در این مملکت زندگی می‌کنند یک استدعا دارم در مورد شخص خودشان فقط بحساب بیاورند از لحاظ مادی و معنوی ۱۵ سال، ۱۴ سال، ۱۳ سال قبل چه بودند و چه داشتند با رقم و عدد، وضع امروز خود را نیز حساب بکنند که چه هستند و چه دارند ما اگر از رقم درآمد سرانه به صورت یک عدد معرفی همه چیز مملکت صحبت می‌کنیم امروز دیگر این یک مسئله علمی نیست یک مسئله همگانی است هر فردی که به خود حق می‌دهد راجع به اجتماع، راجع به مملکت و سیاست اظهار نظر کند باید بداند که درآمد سرانه و رشداقتصادی مفهومش چیست؟ از چه عواملی تشکیل و ترکیب می‌گردد؟ آنهائی که از کاری در مملکت شکایت می‌کنند در هر رشته‌ای که باشد به همین ترتیب یک محاسبه و مقایسه نمایند مثلاً اگر مریض هستند، بهتر است حساب کنند در ببینند چند تختخواب و دکتر و بیمارستان در سیزده سال قبل وجود داشت و چند عدد امروز هست. با آنهائیکه اولیاء محصلین هستند بدانند که چند میز، چند مدرسه، چند کلاس و چند معلم و دانش آموز و دانشجو و چند دبستان و دبیرستان و دانشگاه در ۱۳ سال قبل بود و حالا چه میزان هست. آنهائی که راجع به اقتصاد مسائلی را میدانند، در همه رشته‌ها با همین ترتیب و بنای مقایسه حساب کنند و قضاوت کنند. ما چرا خستگی ترافیک را میبنیم ولی صاحب اتومبیل شدن خودمان را نمبینیم، چرا حکم بازنشستگی را می‌خوانیم ولی چهار فرزند ما با حقوق ده برابر حقوق ایام خدمت ما، امروز تحصیل کرده‌اند و استخدام شده‌اند و حقوق می‌گیرند آنها را نمی‌بینیم. در اینجا هر کسی حق دارد بپرسد شما که اینقدر طوطی خوش الحان شده‌اید آن مخالفتهای در پشت این تریبون چه بود؟(آفرین)(یک نفر از نمایندگان- سیاست بود) عین عقیده‌ام بود هنوز هم تذکرات خود را تأیید می‌کنم ولی علت این ایرادات چنین بود. در رزمناوها مقرراتی است که هر قدرسرعت رزم ناو بیشتر می‌شود مسئولیت نظارت عقربه‌ها بایدواحد سرعت و سایر تغییرات را به میزان دقیقتر و ریزتری مورد دقت و ملاحظه قرار بدهند. ما وقتی با اتومبیل هم سریعتر می‌رویم باید عمل ترمز دقیقتر و حساستر شود مملکت در حالت سرعت و پیشرفت است هر نماینده مجلس وظیفه دارد نسبت به آنچه که باید توجه دولت را جلب بکند دقیقتر باشد و مسائل را نقادی کند و تذکر بدهد (احسنت) به تعریفها و تأییدها نیازی نیست زیرا پیشرفت کارها را خود مردم می‌بینند. ممکن است خارجیها و حسودها، که هم اکنون آقای نخست وزیر اشاره کردند این پیشرفت را ناشی از درآمد نفت بدانند ولی یک جواب کافیست، این نفت را ما قبلاً هم داشتیم اگر شاهنشاه اراده نمی‌فرمودند و دکتر آموزگار اوامرشان را موبمو اجرا نمی‌کرد و دولت هویدا آنچنان موجباتی که در ایران گذشت و فراهم شد حفظ نمی‌کرد و زنده باید مرده بادهای خیابانی که اسلحة خارجیان بود مانند گذشته دولتهای ایران را متزلزل می‌کرد آیا آنوقت هم درآمد نفت به صورت فعلی درمیآمد، حال میگوئیم بسیاری کشورها از این نفت بهره مند شده‌اند، صحیح است ولی آیا سایر ممالکی هم که مثل ما درآمد نفت دارند دارای تحول و پیشرفت ما بوده‌اند؟ وضعیشان به صورت ما تغییر کرده؟ ما همسایگان زیادی داریم می‌توانیم مقایسه کنیم.
میگوئید چرا مخالفت یا انتقاد می‌کردیم باز هم اینجا است که باید بگویم ما می‌توانیم با نظریاتی مخالف باشیم می‌توانیم به برنامه هائی ایرادداشته باشیم می‌توانیم حتی با ایده ئولژی سیاستمداری مبارزه کنیم ولی نمی‌توانیم محاسن وامتیازاتش را ندیده بگیریم. به همین جهت حقیقت بینی حکم می‌کند یاد کنیم که اگر آقای هویدا در موقع استعفا از هدایت و عنایت شاهنشاه برای توفیق و پیشرفتهای کار دولت خود سپاسگزاری کرد، از خدمات همکاران خویش و کارمندان دولت تقدیرکردند از سهم مردم وتلاش ملت ایران تجلیل کردند ولی آنچه که ما باید اکنون یاد کنیم سهم خود جناب آقای هویدا است در مدت سیزده سال نخست وزیری در این پیشرفتها، که به سهم خودمان تجلیل و ستایش می‌کنیم (احسنت) و اما حال که رشته سخن بدینجا کشید و صحبت از واقع بینی گردید اگر ما بخواهیم شجاعت و شهامت روحانی، بینش و دانش مجیدی، تلاش و کوشش فرح بخشیان، زحمات وخدمات جابر انصاری متانت و درایت معتمدی، صراحت و صداقت نجم آبادی مدیریت و قاطعیت آزمون و مشخصات سایر همکاران ایشان را که در راه خدمت به این آب و خاک به کار رفته نادیده بگیریم واقع بین نبوده‌ایم. به همین جهت شما دوستان محترمی که امروز بنام هیئت دولت جدید معرفی شده‌اید به یقین بدانید هم چنانکه بحکم وظیفه ما نمی‌توانیم هیچ وقت از نظارت سخت بر امور دولت غافل باشیم بنا به ندای وجدان قضاوت ما نیز نمی‌تواند هیچ گاه از عدالت محض فارغ گردد (احسنت).
رئیس - تجلیلی که همکارعزیزمان آقای رامبد ازخدمات جناب آقای علم و جناب آقای هویدا و همکارانشان کردند بنده خیال می‌کنم عقیده و نظرفرد فرد نمایندگان مجلس است (صحیح است).
برنامه دولت طبع و توزیع می‌شود و در جلسه آینده مطرح خواهد شد.
- قرائت استعفا نامه آقایان محمد حسین نوری و محمد صادق کاظمی از نمایندگی مجلس شورای ملی
۴- قرائت استعفا نامه آقایان محمد حسین نوری و محمد صادق کاظمی از نمایندگی مجلس شورای ملی.
رئیس - دو نامه از دو همکار عزیزمان رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
- نظر به اینکه اینجانب در انتخابات میان دوره‌ای سنای آذربایجان شرقی به نمایندگی مجلس سنا انتخاب شده‌ام.
- نظر به اینکه طبق قانون عنوان نمایندگی دو مجلس در زمان واحد قابل جمع نیست.
- نظر به اینکه تحقق عنوان نمایندگی موکول به تصویب اعتبارنامه در مجلس مربوط است.
- نظربه اینکه در صورت تصویب اعتبارنامه اینجانب خدمت در مجلس سنا را مناسبتر تشخیص می‌دهم. بنابراین طبیعی است که با تصویب اعتبارنامه در مجلس سنا سمت نمایندگی مجلس شورای ملی اینجانب منتفی خواهد بود.
- با عرض مراتب بالا در صورتی که آنجناب با نظر فوق موافق باشند دوران نمایندگی مجلس شورای ملی اینجانب را از تاریخ تصویب اعتبارنامه‌ام در مجلس سنا خاتمه یافته اعلام خواهند فرمود و در صورتی که احیاناً نظری غیر از آنچه معروض افتاد داشته باشند، خواهشمندم این نامه را استعفا در نمایندگی تلقی و مقرر فرمایند تشریفات مربوط طی شود.
- با تقدیم احترام-محمد حسین موسوی.
ریاست عظمی مجلس شورای ملی
- به مناسب قبول پست معاونت نخست وزیر استعفای خود را از نمایندگی مجلس شورای ملی از حوزه انتخابیه استهبان و نیریز بدینوسیله اعلام می‌دارم
- با احترام- محمد صادق کاظمی.
- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه
۵- تعیین موقع جلسه آینده- ختم جلسه.
رئیس - با اجازه خانمها و آقایان اینجلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه خواهد بود.
(جلسه ساعت ۱۱ پایان یافت)
رئیس مجلس شورای ملی-عبدالله ریاضی.