مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ دی ۱۳۲۳ نشست ۹۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۹۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز چهارشنبه ۲۷ دی ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم مراسله عائله حاج سید ابوالقاسم کاشانی از طرف آقای مهندس فریور
۳- تقدیم و تصویب طرح قانونی به انتخاب کمیسیون پنج نفری به قید دو فوریت
۴- اخذ رأی راجع به انتخاب کمیسیون پنج نفری
۵- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای سید محمدصادق طباطبایی تشکیل گردید.
صورت مجلس روز یکشنبه ۲۴ دی ماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائب با اجازه- آقای منصف
غائبین بی‌اجازه: آقایان: مخبرفرهمند- خلیل دشتی- ذوالقدر- مؤبیدقوامی- نقابت- اخوان- کفایی- آصف- امیرابراهیمی- تولیت- بوشهری- سلطانی- سید ضیاءالدین- فداکار- دکتر رادمنش- تهرانی- معدل- رفیعی- کامبخش- عدل- گله‌داری- مهندس پناهی- اعتمادی.
دیرآمدگان بی‌اجازه: آقایان: صمصام - شریعت‌زاده- فیروزآبادی- حشمتی- دکترکیان- دکترمجتهدی- پوررضا- قشقایی
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس - آقای عدل در صورت مجلس نظری دارید؟
عدل- بنده را آنجا غائب بی‌اجازه نوشته‌اند بنده همان روز به وسیله تلفن استجازه کردم و به علت فوت یک نفر از اقوامم نتوانستم حاضر شوم.
رئیس - اجازه‌ها فرستاده شده است به کمیسیون عرایض و مرخصی فقط مرضی را گفته شد با اجازه بنویسند ولی مابقی به کمیسیون فرستاده شده است از این جهت است که بی‌اجازه نوشته شده وقتی که در کمیسیون تصویب شد اصلاح می‌شود. آقای حاذقی
حاذقی - آقای مؤید قوامی هم چند جلسه است که مریض هستند و به وسیله بنده از مقام ریاست استجازه کرده‌اند
رئیس - چون مریض هستند اصلاح می‌شود. آقای صدرقاضی
صدرقاضی - آقای طوسی در صورت مجلس قرائت فرمودند که بنده پیشنهاد راجع به دانشسرا را پس گرفتم آن روز پیشنهاد راجع به دانشسرا را بنده استرداد نکردم گفتم موقعی که ماده ۸ - لایحه مطرح می‌شود آن وقت مطرح شود و تکلیفش معلوم شود این را خواستم عرض کنم اصلاح بفرمایند.
رئیس - آقای دکتر شفق
دکتر شفق- بنده قبل از دستور عرض دارم.
رئیس - آقای بهبهانی
بهبهانی - در جلسه گذشته به گوش بنده خورد که آقای تهرانی را غایب بی‌اجازه نوشته‌اند ولی نتوانستم باور کنم چون اغلب آقایان اطلاع دارند که ایشان یک ماه است که مریض و در مریضخانه بستری هستند ولی امروز هم دیدم باز اسم ایشان را غایب بدون اجازه نوشته‌اند استدعا می‌کنم که صورت مجلس را اصلاح کنند.
رئیس - این را اصلاح می‌کنند. چون تندنویسی از روی تقاضاهایی که در کمیسیون تصویب شده می‌نویسند از این جهت غائب بی‌اجازه نوشته‌اند. آقای مظفرزاده
مظفرزاده - بعضی مواقع هست که آقایان نمایندگان یک پیشنهاداتی می‌کنند و آقایان وزرا هم وعده می‌دهند که منظور پیشنهاد دهندگان را تأمین کنند و از این لحاظ پیشنهاد را مسترد می‌کنند استدعا می‌کنم این نکته را در صورت مجلس مرقوم بفرمایند این طور که آقا خواندند بنده این طور فهمیدم که در صورت مجلس این قسمت اشاره نشده است خواستم تذکر بدهم که در این قبیل موارد جهت استرداد در صورت مجلس قید شود.
رئیس - اصلاح می‌شود. اعتراض دیگری به صورت مجلس نیست؟ (گفته شد - خیر) صورت مجلس تصویب شد.
رئیس - چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
مهندس فریور - بنده با ورود در دستور مخالفم.
مرآت اسفندیاری - استدعا می‌کنم اجازه بدهید بنده عرض لازمی دارم.
رئیس - یک طرحی پیشنهاد شده است نوبت آقای مرآت راجع به آن طرح است که در موقع خودش مذاکره خواهند فرمود. آقای مهندس فریور
مهندس فریور - اجازه بفرمایید چند کلمه قبل از دستور صحبت شود بعد از آن وارد دستور شویم، آقایان مطلقاً اجازه ندادند برای مذاکرات قبل از دستور یک حقی را از نمایندگان تلف می‌کند گاهی از اوقات یک مطالبی است که لازم است در مجلس گفته شود ما ده روز، بیست روز، ده جلسه صبر می‌کنیم یک مطلبی خیال می‌کنم لازم باشد بنده امروز یک مطالبی را می‌خواهم به عرض مجلس برسانم (رئیس - آن مطلب مانعی ندارد که جزو دستور هم بفرمایید) بنده دو کلمه عرض دارم که باطاله کلام هم عادت ندارم دو دقیقه تمام می‌شود
رئیس - آن را می‌شود در دستور هم گفت وقتی وارد دستور شدیم آن وقت آن مطلب را بفرمایید حق دارید جزو دستور هم بفرمایید. حالا باید رأی بگیریم به ورود در دستور آقایانی که موافقند با ورود در دستور قیام فرمایند (عده بیشتری قیام نمودند) چهل و پنج نفر است. اکثریت است.
۲ - تقدیم مراسله عائله حاج سید ابوالقاسم کاشانی از طرف آقای مهندس فریور
آقای مهندس فریور
مهندس فریور - بر طبق آیین‌نامه یک نفر وکیل می‌تواند وقتی که یک کاغذی به او داده شده و تقاضا شده است در مجلس خوانده شود در مجلس بخواند و تقدیم کند…
محمد طباطبایی - این که جزو دستور نیست.
پوررضا- این که جزء دستور نیست دستور لایحه بودجه است حضرت ریاست پناهی
مهندس فریور- آقای رئیس اجازه فرمودند. گاهی اوقات وکیل وظایفی دارد برای این که مرجع اهالی است اشخاص شکایت می‌کنند به مجلس و تقاضا می‌کنند این شکایت در مجلس خوانده شود مخصوصاً اگر این شکایت موجه باشد بنده این دفعه دوم و یا سوم است که راجع به بازداشت شدگان صحبت می‌کنم و خیلی جای تأسف است که اگر عملیاتی
در دوره‌های پیش شده بود از قبیل لغو کاپیتولاسیون زمامداران این دو سه ساله آن را برقرار کردند (دکتر طاهری - چنین چیزی نیست کاپیتولاسیون برقرار نمی‌شود) البته خدا نکند که رسمیت داشته باشد ولی عملاً یک کارهایی می‌کنند که بسیار بد است. عرض کنم کاغذی که به عرض آقایان می‌رسانم کاغذی است که از طرف چهل نفر عائله آقای حاج سید ابوالقاسم کاشانی رسیده است بنده عین کاغذ را می‌خوانم و به قدری مستدل است که بنده احتیاج به توضیح بیشتری ندارم.
مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه
به طوری که خاطر عموم آقایان نمایندگان محترم مستحضر است آقای حاج سید ابوالقاسم مجتهد کاشانی که صرف‌نظر از مقام روحانیت و شخصیت برجسته که در ایران و سایر ممالک اسلامی دارا هستند تا آن اندازه از طرف توده ایرانی مخصوصاً تهرانی محبوبیت داشته و دارندکه با آن همه فشار شهربانی و تضییقات سهیلی در مورد انتخاب ایشان به این که در تمام مدت انتخابات مخفی بوده و هیچ‌گونه اعمال نفوذی در مردم نداشتند و آن همه تبلیغاتی که بر علیه ایشان می‌شده معذالک با اکثریت قابل توجهی به نمایندگی دوره چهاردهم مجلس شورای ملی ایران انتخاب گردیدند به طوری که مستحضر می‌باشند در اثر سوءتفاهامات سیاسی با وجود معاهدات و پیمان‌های متبادله و لزوم متقابله و رعایت شئون و حیثیات قضایی مملکت از طرف نیروی بریتانیای کبیر دولت متفق ما دستگیر و با سخت‌ترین وضعی در اراک در دخمه تنگ و تاریک بدون رعایت حیثیت و مقام روحانیت و وکالت ایشان که نسبت به هر محبوس سیاسی در دنیا معمول است در بازداشت مجرد نگاه داشته‌اند تنها علت قابل ذکر ضعف اخلاقی و جبن ذاتی مأمورین مملکت ما بوده است که نتوانسته‌اند از موارد پیمان‌های متبادله استفاده نموده و از تجاوزات برخلاف قوانین جاریه که لطمه به حیثیات قضایی و شرافت ملی و ا ستقلال مملکت نامبرده جلوگیری کنند. اکنون معظم له در زندان مجرد در اراک در کمال سختی و چهل نفر عائله بی‌سرپرست ایشان در تهران در کمال پریشان خاطری می‌گذرانند ما عائله معظم له از نمایندگان مجلس خواهش می‌کنیم که از نظر حفظ شئون قوه مقننه که خود از ارکان آن هستند به لحاظ مقام وکالتی ایشان و از نظر حقوق شئون قضایی و استقلال مملکت و از جهت رعایت اصول آزادی که دولت بریتانیا به اسم آن این همه فداکاری می‌کنند انتقال فوری ایشان را به مرکز جهت توجه به صحت و نیز آزادی ایشان را خواستاریم و الا برای روشن شدن حقایق و این که هیچ‌گونه اتهامی برایشان نبوده و نیست و وجود ایشان در جامعه ایرانی باعث این همه سوءتفاهمات سیاسی بوده تقاضا داریم چنانچه خود ایشان در اعلامیه خود تقاضا کرده بودند تشکیل محکمه ملی داده و ایشان را با حضور طبقه ایرانی و خارجه محاکمه علنی کنند تا سیه‌روی شود هر که در او غش باشد.
تا اگر در محاکمه علنی تقصیری متوجه ایشان گردید لااقل ما عائله معظم له و عموم مردم ایران بدانند که گرفتاری ایشان به تقصیر بوده و آقایان انگلیس‌ها از تشکیل این محکمه رویه عدل و انصاف خود و طرفداری از آزادی و حقوق ملل ضعیف را در دنیا نشان داده و برای دیگران عبرت باشد و در صورتی که غرض دیگری در کار نباشد تقاضای مشروع اخیر ما را خواهند پذیرفت از طرف عائله آیت‌الله حاج سید ابوالقاسم کاشانی که پسرش امضا کرده است.
عرض کنم مدت مدیدی است که عائله آقای حاج سید ابوالقاسم کاشانی به اغلب وکلای تهران رجوع کرده‌اند به آقای دکتر مصدق هم رجوع کرده‌اند (دکتر مصدق - بنده سؤال هم کرده‌ام) ایشان سؤال رسمی هم کرده‌اند از قرار معلوم ایشان سخت مریض هم هستند هم مرض کلیه دارند هم مرض قلب و فوق‌العاده به ایشان سخت می‌گذرد و بد می‌گذرد و بنده فکر می‌کنم آنچه که نوشته شده است صحیح باشد با محبوس سیاسی باید یک طورهای معینی رفتار کرد بر فرض این که محبوس سیاسی هم باشند و به علاوه هیچ جای دنیا معمول نیست که یک نفری را نگاه دارند برای یک مدت غیر محدودی خوب بود محاکمه
می‌کردند و به آنها اطلاع می‌دادند که شما بیست روز، بیست سال محبوس هستید که بی‌تکلیف نمانند آقا این بی‌تکلیف ماندن بدترین چیزها است انتظار از موت اشد است این تردید ندارد، انتظار بدترین چیزها است ما انتظار داریم از دول متفقمان که برای آزادی جان‌فشانی می‌کنند این قواعد و قوانین را در نظر بگیرند.
رئیس - بنده به آقای مهندس فریور عرض کردم که این را بگذارید برای جلسه بعد.
دکتر طاهری - این عمل مخالف رأی مجلس بود وقتی که مجلس رأی داد که وارد دستور شویم این مخالف با آن نظر بود.
رئیس - ما این را جزو دستور گرفتیم.
بعضی از نمایندگان - حالا که گذشته است.
۳- تقدیم و تصویب طرح قانونی به انتخابات کمیسیون پنج نفری به قید دو فوریت
رئیس - عرض کنم در نتیجه مذاکراتی یک طرحی را آقایان دیروز امضا کرده‌اند و تقاضا کرده‌اند که امروز در اول جلسه مطرح شود چون دستور جلسه اعلام شده بود که قانون بودجه است حالا بسته است به نظر مجلس اگر آقایان موافقند در دستور گذارده شود و خوانده شود.
محمد طباطبایی - طرح راجع به چیست؟
رئیس - طرحی است راجع به تشکیل یک کمیسیون تحقیق.
طوسی - بنده امضا کرده‌ام اجازه می‌فرمایید بخوانم.
رئیس - آقای دشتی.
دشتی - راجع به تغییر دستور مجلس اول باید مجلس رأی بدهد. دستور امروز قانون بودجه است اگر بخواهید وارد چیز دیگر بشویم باید مجلس رأی بدهد.
رئیس - بنده هم عرض کردم که باید رأی گرفته شود طرحی است پیشنهاد شد راجع به تشکیل یک کمیسیون تحقیق برای رسیدگی به یک اظهاراتی که به بعضی از نمایندگان نسبت‌هایی داده شده است که آن کمیسیون تشکیل شود و در این باب رسیدگی کند و رفع این اظهارات را بکند.
محمد طباطبایی - پس دولت چه کاره است؟ دولت خودش برود این کار را بکند.
رئیس - چون اعلام شده بود دستور لایحه بودجه است اول باید رأی گرفته شود اگر مجلس اجازه داد که این طرح جزو دستور باشد بعد مطرح شود.
امینی - مطرح بفرمایید اگر فوریتش رد شد از دستور خارج می‌شود.
طوسی - بنده پیشنهاد کردم که این طرح در درجه اول جزو دستور مجلس گذارده شود اجازه بدهید که این طرح را بخوانم بعد رأی گرفته شود (بعضی از نمایندگان - مانعی ندارد بخوانید)
(طرح تقدیمی به وسیله آقای طوسی به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست مجلس شورای ملی
به مناسبت شایعات و انتشاراتی که چندی است در جراید به عمل می‌آید این پیشنهاد را تقدیم و با قید دو فوریت تصویب آن را درخواست می‌کنیم.
تصمیم - نظر به این که شایعاتی دایر به مداخله بعضی از نمایندگان مجلس شورای ملی در برخی از معاملات راجع به کالاهای انحصاری و اقدام برای تحصیل اجازه ورود پاره اجناس و غیره سوءاستفاده از مقام خود به منظور انتفاع مادی در جراید انتشار می‌باید و نظر به لزوم تحقیقات در اطراف شایعات و اتخاذ تصمیم شایسته نسبت به کسانی که در صورت ثبوت شایعات مزبور مسئول و مستحقق تعقیب خواهند بود از این روی مجلس شورای ملی طبق اصل ۳۳ متمم قانون اساسی کمیسیونی از پنج نفر نمایندگان به انتخاب مجلس تشکیل و مأمور می‌کند که تحقیقات جامع‌الاطرافی به عمل آورده و گزارش لازم را از تاریخ اتخاذ تصمیم در ظرف یک ماه به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
دولت مکلف است کلیه اسناد اطلاعات و وسایل تحقیقات را در اختیار کمیسیون بگذارد. فرمانفرمائیان - شریعت‌زاده - دولت‌آبادی - مهندس فریور - فیروزآبادی - هاشمی - افخمی - طوسی - ایرج اسکندری - اسکندری - یمین اسفندیاری - صادقی
ثقةالاسلامی - مظفرزاده - تیموری - دکتر معظمی - ریگی - آشتیانی - مؤید ثابتی - تیمورتاش- صدریه- مرآت اسفندیاری - عزت‌الله بیات - امینی - جمال امامی - دکتر مجتهدی - رضا حکمت - دکتر مصدق.
طوسی - آقای دکتر مصدق مخصوصاً دو امضا فرموده‌اند اجازه می‌فرمایید راجع به همین موضوع دو سه کلمه عرض کنم. البته بر بنده و هر شنونده ناگوار است خیلی هم ناگوار است بلکه بدترین فحش‌ها است که گفته شود یا نوشته شود نماینده مجلس وکیل ملت آن کسی که مدعی است ملت، جامعه کشور در سایه اراده و عمل من باید به راه راست هدایت شود خود آلودگی‌هایی داشته باشد آن کسی که بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین بار مسئولیت وکالت را می‌خواهد به دوش خود بگیرید در درجه اول باید از هر آلودگی مبرا باشد یعنی اعمالش طوری باشد که هیچ نسبتی به او نچسبد طبیبی که باشد خود او زردروی- از او داروی سرخ‌رویی مجوی صدق گفتار و حسن کردارش را جامعه ملت افراد کشور قضاوت گفتند و عملاً بفهماند که یگانه جاده مستقیم برای تأمین سعادت کشور و سعادت موکل منحصراً صحت عمل است اول دامن خودش را هر نوع آلودگی تمیز نگاه دارد تا بتواند سرمشق دیگران باشد و نصایح و اقداماتش مفید و مؤثر و قابل قبول باشد چطور ممکن و شایسته است به نماینده یک چنین نسبتی داده شود که خود او و دیگران و حتی موکلینش سرافکنده باشد. بنده در پیروی از منویات همکاران محترم عقیده دارم اگر خدای ناخواسته یک نفری به نام نمایندگی وجود داشته باشد که مستوجب نسبت زشتی بشود باید همه دست به دست هم داده از پله‌های بلند مجلس سرنگونش کنند به همین دلایل یک دنیا مشعوف هستم که موقع خوبی به دست آمد از این خواب سنگین سهمگین بیدار شدیم و به خود آمدیم که برای آبروی مجلس و کشور چاره بیندیشیم و بهترین چاره تصویب فوری همین طرح است و باید اصلاحات حقیقی از همین جا شروع شود.
بنده که یک نفر از امضاء کنندگان این طرح هستم به امضای خودم بیش از قیمت جانم ارزش می‌دهم و مخصوصاً برای این که بیش‌تر استقلال فکری خودم را حفظ کنم با این اراده از عضویت فراکسیون میهن هم برکنارم و به هیچ فرد و اجتماع و حزب و دسته‌ای انتساب ندارم هر فکر و عمل خوبی را پیروی می‌کنم و از آنچه مخالف سلیقه و عقیده‌ام تشخیص دادم جداً احتراز و مبارزه خواهم کرد. در اینجا به خودم حق می‌دهم و از مجلس شورای ملی اجازه می‌خواهم به نام قدمت همکاری که با آقایان ارباب جراید دارم از بعضی آنها گله کنم که شایسته نیست به هر مسموعی اعتنا کنند اگر اطلاع مستقیمی به دست آوردند صریحاً و با همان شجاعتی که درخور مقام بلند روزنامه‌نگاری و هدایت افکار است اصل عمل را با نام و نشان و معرفی شخص بنویسند و تنقید کنند نه این که یک سره نمایندگان و مجلس را به غیر آنچه هست به باد اعتراض بگیرند آنچه مخالف صراحت لهجه باشد دلیل این است که طرفدار گل‌آلود کردن آب و ماهی گرفتن خواهند بود.
نکته دیگری را هم که دیروز در حضور جمعی از آقایان عرض کردم در اینجا تکرار می‌کنم البته هر مرد پاک و درست کرداری طبعاً دارای شهامت است از آقای بیات نخست وزیر انتظار دارم از وزرا و وزارتخانه‌ها تحقیق عمیق بفرمایند از چندی به این طرف چه عملیاتی و راجع به چه اشخاصی در آنجاها انجام شده و تشریف بیاورند پشت تریبون صاف و صریح بفرمایند تا حقایق زودتر و بهترین روشن شود و کمک بزرگی در کار این طرح کرده باشد.
عقیده بنده این است هر کس و هر دولت و هر وزیری اگر این طور شهامت به خرج داد قابل ستایش و تقدیر است و باید مجلس شورای ملی همه قسم پشتیبانی از او بکند و این نام نیک تا ابد بر او باقی بماند معلوم است وزیر عوض شده، دولت تغییر کرده ولی سوابق و فعل و انفعال‌هایی که در وزارتخانه شده به کلی محو نشده و به خوبی آشکار است. عرض این تذکر را هم لازم دیدم و استدعا می‌کنم به دو فوریت این طرح فوراً رأی گرفته شود و افراد کمیسیونی که باید معین شوند انتخاب بشوند و از همین امروز هم مشغول انجام وظیفه بشوند.
رئیس - آقای دکتر شفق
دکتر شفق- به بنده اجازه فرمایید قبل از این که راجع به این پیشنهاد آقای طوسی اظهار نظری کرده باشم مقدمه عرض کنم که به واسطه ذهن کندی که دارم بنده تشخیص ندادم که آیین‌نامه چطور به این وضع عمل مجلس تطبیق می‌کند به کرات دیده شده است که دستور و قبل از دستور توی هم رفته است. یک نطق قبل از دستور شروع شده است وسطش وارد دستور شده‌اید یا این که مجلس رأی داده است وارد دستور شویم بعد نطق قبل از دستور شروع شده است بنده هر چه آیین‌نامه را ورق زدم نفهمیدم که چطور دستور قبل از دستور می‌شود و قبل از دستور دستور می‌شود و جناب آقای رئیس محترم مجلس هم قبل از دستور و دستور را رعایت نفرموده‌اند و بنده تصور می‌کنم آقایانی که قوه تقنینیه کشور هستند برای اداره و نظامات داخلی مجلس نتوانسته‌اند تا امروز یک ترتیب صحیحی بدهند. بنده مدتی قبل یک طرحی به امضای سی، چهل نفر برای نطق قبل از دستور تهیه کرده بودم و پیشنهاد کردم و الان مدتی است مانده است و باز متحیرم که چطور شد امروز به ورود دستور رأی گرفته شد و مجلس رأی به ورود در دستور داد و بعد از آن نطق قبل از دستور شروع شد و باز بنده نفهمیدم راجع به این پیشنهاد بنده به عنوان مخالف می‌خواهم عرض کنم پیشنهاد بنده این است که این طرح بسیار مفید است و بایستی مجلس که مرکز اصلاحات این کشور است از هر نوع شائبه و نسبتی مبرا باشد و موقعی ممکن است که سوء‌ظن اشخاص خارجی را بتوانیم از خودمان رفع کنیم و از خودمان با تمام صراحت دفاع کنیم که آقایان نمایندگان که به شرافت خود و شرافت کشور علاقه دارند این طرح را بپذیرند اما باید در نظر بگیریم که این طرحی که الآن با دو فوریت مطرح می‌شود طوری نباشد که بعد پشیمان شویم که چرا فلان ماده را گذاشتیم یا فلان مطلب را نگذاشتیم یا در فلان موضوع بحث کردیم یا نکردیم بنده با این طرح کمال موافقت را دارم ولی آقایان اجازه فرمایند که این طرح امروز مطرح نشود و برود به کمیسیون و درست مطالعه شود بعد بیاید به مجلس
رئیس - همان طور که قبلاً گفته شد تعیین دستور مجلس با خود مجلس است وقتی که یک پیشنهادی شد ناچار اگر تردیدی شد باید به مجلس عرضه شود و بعد رأی گرفته شود حالا اجازه می‌دهید رأی بگیریم؟(بعضی از نمایندگان- رأی بگیرید) آقایانی که موافقند… (دکتر اعتبار- با چی؟) با طرح کردن لایحه و این که در دستور مقدم باشد.
(دکتر اعتبار - اجازه می‌فرمایید بنده توضیح بدهم) بنده تکلیف خودم را بهتر می‌دانم آقا دستور امروز بودجه بوده است حالا می‌خواهیم دستور را تغییر بدهیم و این طرح را در دستور بگذاریم حالا باید رأی گرفته شود. آقای دکتر معظمی.
دکتر معظمی- عرض کنم به عقیده بنده برای این که سابقه بدی ایجاد نشود باید توضیح داده شود که این طرح حالا قابل طرح نیست تا جزو دستور قرار بگیرد باید قبلاً به فوریتش رأی گرفته شود بعد اگر فوریت تصویب شدجزو دستور شود.
رئیس - خیر این نظر اشتباه است اول باید جزو دستور مجلس باشد بعد وارد فوریت شویم. آقای هاشمی.
هاشمی - بنده نوبت خودم را می‌دهم به آقای دشتی.
دکتر معظمی - اجازه بفرمایید عرض بنده تمام نشد. چیزی را یا طرحی را می‌شود جزو دستور قرار داد که قبلاً مراحل قانونی آن طی شده باشد. طرحی که در مجلس خوانده شد دو فوریت آن تقاضا شده وقتی که فوریت اول و دوم تصویب شد خودش بالطبیعت جزو دستور می‌شود (هاشمی این مذاکرات فعلاً راجع به دستور است) وقتی که فوریت تصویب شد هم تعیین دستور شده هم تکلیف فوریت طرح معلوم می‌شود ولی وقتی که فوریت اول آن رد شد معنی آن این خواهد بود که از دستور خارج شده.
رئیس - آقای دشتی
دشتی - آقای دکتر معظمی حضرتعالی دکتر در حقوق
هستید ولی اجازه بدهید عرض کنم که نظامات مجلس را نمی‌خواهید ویگور زمان اجرا کنید شما نباید مانع این بشوید که فعلاً این رأی گرفته شود. مجلس دستوری دارد و باید مطابق نظامنامه همان دستوری که قبلاً معین شده مطرح شود و جزو دستور گذارده شود یا خیر اول باید به این پیشنهاد آقای طوسی رأی بگیرند و مجلس رأی بدهد که دستور سابق را دنبال نکنند و این مطرح شود اگر مجلس رأی داد که مطرح می‌شود و الا می‌رود به کمیسیون وقتی که مطرح شود فوریتش هم مطرح خواهد شد پس اجازه بدهید اول رأی بگیرند برای تغییر دستور مجلس با رأی خودش اجازه می‌دهید که دستور سابق را عمل نکنند و دستور جدید را مطرح کنند (صحیح است)
رئیس - آقایانی که موافقند که این پیشنهاد جزو دستور گذارده شود و طرح شود قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پس این پیشنهاد مطرح است. فوریت اول آن مطرح است.
دکتر اعتبار - بفرمایید یک دفعه دیگر خوانده شود.
(به شرح سابق خوانده شد)
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - عرضی ندارم
رئیس - آقای دشتی
دشتی - چند فوریت است؟ (طوسی - دو فوریت) بنده با فوریت اول آن مخالف نیست و معتقدم که یک فوریت کافی است و دلیلش این است که به اصل خودش به طور حتم تمام ما معتقدیم چرا؟ برای این که (مخصوصاً لازم است این مطالب گفته شود که در مطبوعات هم منتشر شود) که تمام آن کسانی که از حکومت دیکتاتوری بدشان می‌آید و از ظلم بدشان می‌آید باید سعی کنند که راه حکومت دیکتاتوری به کلی بسته شود و سعی کنند که پایه و اساس دموکراسی در آن مملکت قوی بشود راه قوتش چیست؟ راه قوتش این است که مجلس شورای ملی به تمام معنی محترم باشد (صحیح است) و راه احترامش هم این نیست که ماها برای خودمان عنوان و مزایا و خصائص قائل شویم راه محترم شدن مجلس شورای ملی این است که افراد مجلس شورای ملی سرمشق درستی و صحت واقع شوند. سرمشق اطاعت و احترام به قوانین باشند. بنده خیلی مفتخر خواهم شد و اسباب امیدواریم خواهد شد اگر ما بتوانیم چند نفر عضوی که در مجلس هستند اگر یک کار بدی کرده باشند آنها را خود مجلس مجازات کند و به نظر من این اولین قدمی است که ما به طرف عدالت و دموکراسی و تحکیم اصول مشروطیت بر می‌داریم بنابراین بدون هیچ ترسی و بدون هیچ ملاحظه به نظر من باید اکثریت مجلس شورای ملی با این لایحه موافقت کند هر کس هر کار خلافی کرده است مطرح شود و رسیدگی شود و روشن شود برای این که مکرر شده است در خارج که من صحبت کرده‌ام با مدیران جراید و با یک اشخاصی و دیده‌ام که با یک نظر تحقیرآمیز و موهنی نسبت به نمایندگان مجلس شورای ملی نگاه می‌کنند بدون تعارف بنده عرض می‌کنم که اکثریت قاطع مجلس شورای ملی خوب هستند و مردمان شریفی هستند (صحیح است) منتهی بعضی از اشخاص پیدا می‌شوند که برخلاف وظیفه‌شان تخطی می‌کنند از حدودشان و بعضی از اوقات هم یک ندانم‌کاری‌هایی و یک جهالت‌هایی باعث می‌شود که اسباب تحقیر مجلس شورای ملی می‌شود و بعضی اوقات یک کارهایی می‌شود که مجلس شورای ملی را یک خرده خفیف و موهون می‌کند. حتی به طور مثل عرض می‌کنم بعضی اوقات به یک منظور خوبی اقداماتی می‌شود و یک صدمه‌ای به مجلس شورای ملی زده می‌شود مثلاً این تصمیمی را که اخیراً هیئت رئیسه مجلس شورای ملی گرفته است که مجلس زود تشکیل شود البته خیلی خوب است معهذا بعضی معایب پیش می‌آید که نتیجه خوبی از این عمل گرفته نمی‌شود مثلاً یک روز می‌بینیم قبل از این که اکثریت حاصل شود زنگ زده می‌شود و سی و چهل نفر می‌آیند
اینجا جمع می‌شوند چون اکثریت نمی‌شود مجلس تعطیل می‌شود و یک وضعیت موهنی برای مجلس ایجاد می‌کند در صورتی که بسیار نیت خوب و نیت شریفی بوده است این تصمیمی را که هیئت رئیسه اتخاذ کرده است برای این که مجلس زودتر تشکیل شود. حالا به نظر بنده تمام آن وکلایی که غرضی ندارند و میل دارند حکومت ملی و مجلس شورای ملی تقویت بشود باید با این طرح موافقت کنند و مخصوصاً چهار یا پنج نفر از مردمان با تقوا و سور که بی‌اغماض هم باشند باید انتخاب شوند و بروند تحقیقات کنند و یک تبرئه از ساحت مقدس مجلس شورای ملی بشود از این جهت و برای این که توافق نظری در مجلس شورای ملی بشود راجع به انتخاب اعضای کمیسیون و با یک شکل پخته‌ای هم این طرح بگذرد به عقیده بنده خوب است آقایان با یک فوریتش موافقت کنند برود به کمیسیون و در جلسه آتیه مطرح شود.
رئیس - آقای فریور
مهندس فریور - به فوریت اول رأی بگیرید فوریت دوم که مطرح شد بنده عرضی دارم.
رئیس - با فوریت اول مخالفی نیست.
دهستانی - بنده مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
دهستانی - عرض کنم به عقیده بنده هر کاری باید عملاً ثابت شود این طرح بهترین طرحی است که پیشنهاد شده این که آقایان می‌فرمایند اگر با دو فوریت باشد تحت مطالعه در نمی‌آید بنده عقیده‌ام این است که تصویب این طرح با دو فوریت باشد و هیچ باکی هم نداشته باشید.
رئیس - شما که موافق بودید. رأی گرفته می‌شود به فوریت اول موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
فوریت دوم مطرح است.
مهندس فریور - آقای دشتی به عنوان مخالفت با فوریت دوم صحبت کردند اجازه بدهید حالا موافق صحبت کند.
رئیس - آقای هاشمی
هاشمی - البته بهترین قوانین دنیا در هر مملکتی آن قانونی است که در نتیجه ابتلای روز ایجاد و وضع می‌شود بنده خیلی خوشحالم که چند روز پیش در کمال وضوح و روشنی پرده از روی این مطلب برداشتم که مجلس باید مبرا شود و بعد از چند روز می‌بینم به حمدالله می‌بینم در مجلس امروز عده‌ای از آقایان نمایندگان محترم بلکه همه نمایندگان متوجه این قسمت شدند و به نتیجه رسیدیم که این طرح امضا شد و امروز تقدیم شد حالا فوریت دوم مطرح است و بنده موافقم به این که همین امروز هر دو فوریت تصویب شود. تصدیق می‌فرمایید آقای دشتی یک چیزهایی است در این مملکت که مرور زمان آثار آن را محو می‌کند طبعاً وقتی که این طرح به کمیسیون محول شد آن وقت درکمسیون یک مدتی طول می‌کشد و قضیه سرد می‌شود (صحیح است) همان طور که رسیدگی به حساب‌های بیست ساله آقای طوسی و سایر چیزها شد (صحیح است) اگر می‌بینید این اتهام نسبت به مجلس شورای ملی هست یکی دو تا شاید هیچ هم نبوده است بگذارید فوراً رسیدگی شود این مملکت یک مملکتی است که در آن شهرت زیاد است، حرف زیاد است، حرف بی‌مدرک زیاد گفته می‌شود خدا کند نسبت به هر کس که این حرف‌ها گفته می‌شود دروغ باشد و ما نمی‌توانیم نسبت به هر کس یک حرفی بتراشیم ولی این حرف‌ها آلوده می‌کند دامان همه را استدعا می‌کنم که آقایان با فوریت دوم هم موافقت بفرمایند و این هم یک چیز ساده و روشنی است صد نفر آدم در یک محوطه‌ای نشسته‌اند و می‌گویند بعضی از آنها از حدود و وظایفشان خارج شده‌اند و آن عده می‌خواهند برای تبرئه خودشان یک کمیسیون پنج نفری مورد اطمینانی تعیین و ا نتخاب کنند که به حرفهای مردم و نگارش‌های جراید رسیدگی کنند ببینند که این انتسابات با این اشخاص وارد است یا وارد نیست (صحیح است) این کار دیگر طول و تفصیل نمی‌خواهد که برود به کمیسیون و در کمیسیون شاخ و برگ و چشم و ابرویش را بخواهند درست کنند تأخیر این کار صلاح نیست و خواهش می‌کنم آقایان موافقت بفرمایند.
رئیس - آقای ملک‌مدنی
چند نفر از نمایندگان - آقای هاشمی موافق بودند حالا باید یک نفر مخالف صحبت کند.
بهبهانی - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - آقای بهبهانی مخالفید؟
بهبهانی - بنده عرض کنم یا آقای ملک‌مدنی؟
رئیس - بین خودتان حل بفرمایید.
ملک‌مدنی - آقا شما بفرمایید.
بهبهانی - بنده اساساً برای همان نظری که آقای دشتی فرمودند مخالف بودم با این که طرح یک چنین مطلبی به مجلس بیاید و نظرم این بود که این کار را باید اگر یک اتهام یا یک نظری نسبت به یک اشخاصی هست دولت‌هایی که می‌آیند یک شجاعتی داشته باشند در مقابل سؤال یا در مقابل فشارهای مجلس آنها یک شجاعت‌هایی داشته باشند بیایند پای این تریبون و بگویند فلان وکیل فلان کار را کرده است (صحیح است) و ببرندش به محاکمه آقایان توجه بفرمایند اگر یک وزیری این شجاعت را داشت اسباب اتهام کلیه آقایانی که از این در به عنوان وکالت وارد می‌شوند نمی‌شود جراید هم آن قدر نسبت به نمایندگانی که باید حقوقشان محفوظ باشد نمی‌دهند و همه را به یک چوب نمی‌راندند و همه را متهم نمی‌کردند یک وزیری جرأت به خرج می‌داد و می‌آمد اینجا و می‌گفت فلان وکیل فلان عمل را کرده است و سلب مصونیتش را می‌خواست برای این که برود و محاکمه بشود ولی حالا این طرح آمده است به مجلس و چون آمده است به مجلس رد شدنش از مجلس خیلی بد است و بیش‌تر اسباب اتهام مجلس خواهد شد.
دکتر مصدق - رد نمی‌شود آقا.
بهبهانی - بنده عقیده‌ام این است که یک فوریتش تصویب شود الآن تکلیف این تصمیم معلوم نیست و معلوم نیست که این کمیسیون چه خواهد شد نوشته‌اند کلیه اموری که در جراید نوشته‌اند این کلیه امور از چه قبیل است؟ کدام است؟ این است که بنده عقیده‌ام این است که یک فوریتش بماند و برود به کمیسیون اموری را که باید این کمیسیون رسیدگی بکند و اشخاصی که مورد اتهام هستند اینها را مشروحاً جزو لایحه بکنند و معلوم بکنند که چه کارهایی را باید رسیدگی بکند به طور ابهام ممکن است نقض غرض بشود برای این که اینجا به طور کلی نوشته شده ا ست که در کلیه اموری که وکلا متهم شده‌اند یا ارباب جراید نسبت به آنها یک نسبت‌هایی داده‌اند بنابراین این کمیسیون تا قیامت لنگ خواهد ماند برای این که هر مطلبی را که رسیدگی بکند باز مطلب دیگری در دستور می‌گذراند که اسباب معطلی باشد ولی وقتی که گفتند باید فلان امور را رسیدگی بکند خیلی زود گزارش آن به مجلس می‌آید وقتی که گفتند به ۱۰ فقره رسیدگی بکن و راپرت آن را به مجلس بده ممکن است در عرض یک هفته آن ده فقره را رسیدگی کند و راپرت آن را به مجلس بدهد ولی اگر چنانچه به طور مطلق نوشته شود این کارها تمامی ندارد و کمیسیون رسیدگی نخواهد کرد برای این که وقتی که آمد نشست رسیدگی بکند یک اتهام دیگری پیش خواهد آمد بنابراین بنده تصور می‌کنم که اگر از یک فوریت صرف‌نظر بکنید بهتر باشد که به کمیسیون برود و زودتر مطالبی را که باید رسیدگی بشود جزو دستور کار آن کمیسیون بگذارند.
یک نفر از نمایندگان - آقا آن وقت از کمیسیون بر نمی‌گردد.
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - به عقیده بنده لازم بود که یک همچو کمیسیونی تعیین بشود و یک همچو عملی را مجلس اجرا بکند همان طور که آقای دشتی فرمودند برای این که مجلس باید منزه و مبرا از تمام آلایش‌ها و از تمام این سوء‌تفاهم‌ها بشود اگر یک نفری فرضاً سوءاستفاده کرد باید معلوم بشود و در جراید اعلام بشود و سلب مصونیت بشود مثل یک نفر مجرم تحت تعقیب واقع شود (صحیح است) برای این که دیگران از آلایش و اعمال سوء آنها مبرا باشند و بی‌جهت یک عده‌ای را مورد بحث و صحبت قرار ندهند و اگر هم جراید نوشته‌اند به عقیده بنده خوب هم بوده است که نوشته‌اند بنده از آن
اشخاصی هستم که عقیده دارم که اگر کسی یک عمل بدی دارد باید در جراید مطرح کنند اساساً وظایف جراید در حکومت مشروطه همین است که اگر یک مطالبی مستور باشد مکشوف بشود و عامه مطلع بشوند و اما این که بنده با دو فوریتش موافق هستم به نظر بنده اشکالی که برای آقایان هست این است که طرز انتخاب ۵ نفر چه صورتی خواهد داشت؟ و ممکن است وقت را هم بگیرد بنده عقیده‌ام این است و پیشنهاد هم کرده‌ام که به این کیفیت قانون را بگذرانیم و بعد از آن که دو فوریتش گذشت به شعب اختیار بدهیم که با رأی مخفی یک نفر را انتخاب بکنند و البته اشخاصی باشند که با صلاحیت باشند و همان طوری که گفته شد اشخاص مطلع جدی باشند که بتوانند این کار را رسیدگی بکنند و نتیجه‌اش را به مجلس اطلاع بدهند بنده فکر می‌کنم می‌بینیم که غیر از این را هم راه دیگری ندارد زیرا اگر حالا ما بخواهیم در مجلس رأی بگیریم به انتخاب ۵ نفر یا ۶ نفر این موضوع در سابق هم مذاکره نشده است.
مهندس فریور - اکثریت نسبی می‌گیریم.
ملک‌مدنی -… هر کسی به فکر خودش یک چیزی می‌نویسد و این عمل در نتیجه شاید چیز خوبی از کار در نیاید این است که بنده عقیده دارم که به فوریت دوم هم رأی بدهیم که درخاتمه همین جلسه شعب تشکیل بشود و از هر شعبه یک نفر به رأی مخفی انتخاب شود و معرفی کنند به مقام ریاست مجلس و این مانعی ندارد حالا هم بنده عقیده‌ام این است که همین امروز این مطلب از مجلس بگذرد و با تأخیرش مخالفم.
جمعی از نمایندگان - کافی است آقا رأی بگیرید.
رئیس - رأی می‌گیریم به فوریت دوم آقایانی که موافق هستند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
مهندس فریور - آقا بنده یک پیشنهاداتی دارم.
دشتی - اول طرح را باید بخوانند.
(در این موقع طرح پیشنهادی مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
رئیس - آقای کاظمی
کاظمی - بنده موافق اگر مخالفی هست اول مخالف باید صحبت کند.
اردلان - بنده در کلیات عرضی دارم،
هاشمی - اصلاً این کلیات ندارد.
رئیس - آقایان بعضی‌ها می‌گویند باید در کلیاتش صحبت شود. در صورتی که یک ماده بیش‌تر نیست.
جمعی از نمایندگان - کلیات ندارد ماده واحده است.
دشتی - مذاکرات در کلیات یک وقتی است که لایحه دارای چند ماده باشد که در این صورت اول راجع به کلیات صحبت می‌شود بعد راجع به مواد ولی فعلاً چون ماده واحده است کلیات ندارد خود ماده مطرح است (صحیح است)
رئیس - آقای طباطبایی شما مخالفید؟
طباطبایی - بلی
رئیس - بفرمایید
طباطبایی - عرض کنم آقایان توجه فرموده‌اند که اصولاً بنده با فوریت‌ها مخالف هستم چون این عمل از لحاظ قانون صحیح نیست. برای این که قانونگذاری دارای یک مراحلی است که ساده‌ترین قوانین باید آن مراحل را طی بکند و این را من مکرر اینجا عرض کرده‌ام که تقدیم لایحه و طرح به قید فوریت خلاف اصل است و این خلاف اصل را دولت‌ها مرتکب می‌شوند و مجلس باید جلوگیری کند متأسفانه خود مجلس هم در این دوره ملاحظه فرموده‌اید که مکرر این خلاف اصل را مرتکب شده است و در بعضی از موارد هم خود ما خیلی زود متوجه شده‌ایم که اشتباه کرده‌ایم و الا با اصل مطلب اگر من موافق نباشم کی موافق است برای این که خود آقایان وزرا و دولت شاهدند که من وزارتخانه و ادارات دولتی را کم‌تر بلد هستم و در این کارها دخالت ندارم و طرفدار این اصل هم هستم که وکیل و نماینده مجلس باید آدمی باشد پاک متقی و صحیح‌العمل اما این طرح از لحاظ تطبیق با اصول و قوانین قضایی به نظر من احتیاج زیادی دارد که مطالعه کنیم و این قانون را درست
کنیم و تطبیق کنیم با اصول. در اینجا نوشته شده است که بعضی از نمایندگان در برخی از معاملات راجع به کالاهای انحصاری اقدام کرده‌اند خوب طرف این معامله البته دولت است و اگر یک وکیلی آمده است با دولت یک معامله‌ای کرده است و آن معامله خلاف قانون بوده است طرف معامله دولت است. عرض کنم این را اگر آقایان اجازه می‌دادند همان طور که صحبت شد می‌رفت در کمیسیون و یک چیز اساسی و صحیحی به مجلس می‌آمد این البته بهتر بود برای این که این آقایان می‌نویسند که عده پنج نفری انتخاب می‌شوند و وظایف آنها و اختیارات آنها معلوم نیست و هیچ نمی‌دانیم این کمیسیون که مأمور شد تا چه وقت صلاحیت دارد.
مظفرزاده - برای مدت یک ماه است.
طباطبایی - اجازه بدهید اختیارات این کمیسیون هم معلوم نیست همین یک محدودیت که فرمودید می‌نویسد بعد از یک ماه که رفت کارهایش را کرد به مجلس شورای ملی گزارش می‌دهد خوب این یعنی چه؟ این مجازات شد و گزارش هم داد به مجلس شورای ملی بعد چه می‌شود؟
افخمی - بعد مجلس شورای ملی تصمیم می‌گیرد.
طباطبایی - … اولاً به موجب قوانین مملکتی اگر کسی جرمی مرتکب شده است جزای آن در قوانین جاریه هست (هاشمی - مجری ندارد) دولت مجری قانون است. بنده در اول مطلب عرض کردم که دولت چه کاره است خود دولت طرف معامله است اگر اجناس انحصاری به یک نفر دو نفر چند نفر داده است کی داده است؟ دولت داده است و این بد مطلبی نبود که آقای بهبهانی تذکر دادند متأسفانه دولت دارای آن عرضه و کفایت و قدرت نیست و الا اگر باشد اگر کسی برخلاف قانون و مقررات رفته است چیزی خواسته است اولاً چرا موافقت کرده است و اگر شده است حالا که یک چنین فکری هست و مجلس طرفدار صحت عمل است چرا نمی‌آیند اینجا به عرض مجلس برسانند که ما تعقیب بکنیم؟ این کمسیونی که می‌خواهنددرست بکنند به نظر من از این طرح و از این شرحی که نوشته شده است ثمره عقلانی گرفته نمی‌شود. زیرا اینها می‌روند یک ماه دو ماه یک تحقیقاتی می‌کنند و یک مطالبی را می‌بینند و یک مطالبی را می‌شنوند بعد چه می‌کنند؟ (نمایندگان - گزارش می‌دهند) خوب گزارش می‌دهند به مجلس این گزارش فایده‌اش چیست؟ این است که اگر آقایان اجازه می‌دادند و این می‌رفت به کمیسیون از لحاظ قانون و از لحاظ قانون اساسی و مصونیت وکیل که اینجا گفته شد سلب مصونیت مصونیت که سلب نمی‌شود بنابراین اگر از لحاظ مسئولیت نماینده مطالعه بیشتری می‌شد آن وقت معلوم می‌شد اگر یک کسی تقصیری کرده است چه باید کرد و الا امضا کردن این طرح نتیجه‌ای ندارد و مخصوصاً این را عرض می‌کنم و شما هم آقای مهندس فریور یادداشت بفرمایند از این قانون نتیجه‌ای گرفته نخواهد شد.
مهندس فریور - همان ژستش هم خودش خوب است.
طباطبایی - خوب مگر ژستش به فرمایش شما خوب باشد نسبت به خارج و انعکاس آن در روزنامه‌ها که مجلس امروز یک چنین حرفی زد و یک چنین مذاکره‌ای کرد.
هاشمی - اشخاص آن را خوب انتخاب کنند نتیجه گرفته می‌شود.
طباطبایی - … اشخاص آن که معلوم نیست عده‌اش هم معلوم نیست و مورد نظر است و از طرف دیگر اشخاص که همین طور سرراست و روراست انتخاب نمی‌شوند نمی‌دانم کی‌ها انتخاب می‌شوند و چه کسی انتخاب می‌شود اینها همه‌اش قابل ملاحظه است. بله اینجا هم ننوشته‌اند که مدعی خصوصی کیست اینها یک مطالبی است که آقایان باید دقت بفرمایند.
رئیس - آقای کاظمی
کاظمی - عرض کنم بنده عرض زیاد و مفصلی ندارم برای این که هر چه لازم بود آقای دشتی اینجا بیان فرمودند خواه ما بخواهیم خواه نخواهیم در نتیجه یک سوءتفاهمی که نسبت به جامعه مجلس شورای ملی ایجاد شده مجلس شورای ملی باید از این حرفهای وهن‌آمیزی که نسبت داده
شده است و در جراید نوشته شده است. جلوگیری کند. کسانی که پاکدامن هستند حاضر نیستند که رفقای خودشان یک گناهی دارند این را به عهده بگیرند و باید این کار را رسیدگی کنند. بنابراین همین فورمولی که امروز در مجلس شورای ملی مطرح است و بنده هم امضا کرده‌ام تنها راهی است که برای رسیدگی به این موضوع به نظر ما رسیده است حالا اگر راه دیگری به نظر کس دیگری می‌رسد اظهار کند جز این چه می‌شود کرد فقط راه این است که تحقیق کنند در دوایر دولتی و در پرونده‌ها و اشخاصی که نسبت به آنها یک حرف‌هایی گفته می‌شود رسیدگی شود اگر این مطالب صحیح است که چرا سایرین آلوده به آن چیزها بشوند. اما موضوعی که خواستم تذکر بدهم مسئله انتخاب اشخاصی است که برای این کار انتخاب می‌شوند. این مطالب خیلی اهمیت دارد برای این که پای آبروی مجلس شورای ملی در بین است باید کسی که انتخاب می‌شود در درجه اول بی‌غرض باشد و سلامت اخلاق او در نظر همه معلوم باشد و در درجه دوم یک مرد جسور و شجاعی باید باشد و در عین این که بی‌غرض است ملاحظه هم نباید داشته باشد.
مسئله سوم که برای هر قاضی یکی از صفات برجسته آن قاضی است دقت نظر است (هاشمی - البته صحیح است) یعنی با یک دقت فوق‌العاده و با در نظر گرفتن تمام اطراف و جوانب بتواند یک گزارشی به مجلس شورای ملی بدهد. در هر صورت اصل موضوع دیگر قابل بحث نیست و فقط موضوع انتخاب این اشخاص است که بنده نمی‌دانم در مجلس باید انتخاب بکنیم یا این که در شعب به طوری که نتیجه آن طور که عرض کردم حاصل شود. حالا بنده عقیده‌ام این است که اول طرح را تصویب بکنیم بعد برای این که به موقع اجرا بگذاریم در اطراف این که چطور اشخاصی را انتخاب کنیم که از هر حیث مورد توجه باشند چند ساعتی نزد خودمان صحبت خواهیم کرد تا نتیجه بگیریم.
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است.
رئیس - اگر کافی است که رأی بگیریم.
مظفرزاده - آقای دکتر مصدق اجازه خواسته‌اند.
رئیس - حالا نوبت آقای فرمند است.
مهندس فریور - مذاکرات کافی است آقا رأی بگیرید.
اردلان - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.
رئیس - آقای اردلان.
اردلان - عرض بنده فقط دو کلمه است که این طرح بهترین پیشنهادی است که شده ولی چون نوشته‌اند کالاهای انحصاری این عبارت تنها صلاح نیست (مهندس فریور - و غیره هم دارد) چون که باید نسبت به همه چیز باشد یعنی یک رسیدگی که نسبت به یک وکیلی می‌شود باید نسبت به تمام قضایاتش رسیدگی بشود. مخالفت بنده از این است که فقط نسبت به کالاهای انحصاری تنها نباشد و نظر بنده این است که عرض کردم اگر آقایان تأمین می‌فرمایند بنده هم البته موافقم.
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است.
رئیس - باید پیشنهاد کفایت مذاکرات بدهند تا رأی بگیریم. آقای فرمند
فرمند- بنده کاملاً با این طرح موافق هستم و خیال می‌کنم که این یک قدم خوبی است که از طرف مجلس برداشته شده چون آن حرف‌هایی که در بیرون هست و درباره بعضی از آقایان وکلا شایع شده است مرتفع خواهد شد البته بنده امیدوارم که تمام این حرف‌ها صحت نداشته باشد و تمام آقایان مبرا باشند اما اینجا یک مطلبی است که بنده می‌خواهم به عرض آقایان برسانم. البته ما بشر هستیم و ممکن است تحت تأثیر استفاده‌های دنیوی واقع شویم و پای ما لغزش پیدا بکند و ما باید همین حرارتی را که امروز برای این قضیه خرج می‌دهیم همین حرارت را برای مأمورین دولت هم به خرج بدهیم و در موقع طرح پروگرام دولت بنده به عرض آقاین رساندم که یک وزارت تفتیش و رسیدگی تعیین بشود برای دولت و این وزارت تفتیش و رسیدگی البته باید از اشخاص صحیح
تشکیل بشود. شما فرض بفرمایید ما آمدیم تفتیش کردیم و ۵ نفر را در مجلس گیر آوردیم تا وقتی که مأمورین دولت مشغول این کارها هستند…
دکتر مصدق - اول باید مجلس درست بشود.
فرمند-… البته هر دو باید درست بشود (نمایندگان - اول مجلس باید درست شود) و بنده موافقم که این کار را بکنیم و دو دفعه هم پیشنهادکردم که وزارت تفتیش و رسیدگی مستقل درست بشود. بنده می‌خواهم این فکر را آقایان هم تعقیب بکنند چون این یک فکر بسیار خوبی است و باید تعقیب بشود و این را هم خواستم عرض کنم که بنده عقیده دارم که این یک ماهی که گذاشته شده است کافی نیست که پنج نفر از وکلا بروند و بتوانند یک کاری بکنند این را هم بنده عقیده دارم که دو ماه باشد.
رئیس - آقای پوررضا شما مخالف هستید؟
مهندس فریور - بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده‌ام استدعا می‌کنم قرائت شود.
رئیس - پیشنهاد آقای مهندس فریور:
پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نمایم.
مهندس فریور - اجازه بفرمایید درباره پیشنهادم یک توضیحی عرض کنم.
رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور - عرض کنم قربان این بار این بلا در سینه‌های ما بود و این تهمت و افترا و توهیناتی که می‌شد به حق یا ناحق دیروز اینجا یک جرقه‌ای زده شده و این مخزن باروت را منفجر کرد…
جمعی از نمایندگان - چه بود؟
مهندس فریور-… یک اتفاقی افتاد..
مرآت اسفندیاری - بنده خودم آن را توضیح می‌دهم.
مهندس فریور -… بنده وارد جزئیات آن نمی‌شوم فعلاً یک احساساتی در مجلس موجود است و آقایان از این احساسات استفاده بکنند و این طرحی که برای اصلاح خود ما است زودتر تصویب بفرمایند زیرا اگر ما بخواهیم سایرین را اصلاح کنیم تا وقتی که خود من خرما خورده‌ام نمی‌توانم منع خرماخوران را بکنم یک عده از آقایان برای این که طرح را فعلاً نگه دارند می‌گویند دولت‌های ما باید بیایند بگویند اگر یک نماینده‌ای سوءاستفاده کرده است. بنده عرض می‌کنم که این دولت‌های ما نه شهامت آن را دارند نه شجاعت این کار را دارند حالا اگر مجلس این کار را نکند افتضاحش بیش‌تر می‌شود. والله بالله اعتبار فرد فرد ما در جامعه از موقعی که وکیل نبودیم پایین‌تر آمده است (صحیح است) خواهش می‌کنم از موقع استفاده بفرمایید و با این طرح موافقت بفرمایید و اگر اصلاحاتی به نظر آقایان می‌رسد. همان طور که آقای کاظمی فرمودند در ضمن پیشنهاد ممکن است بفرمایند تا اصلاح شود. بنده خیال می‌کنم آن ۵ نفر که آقای کاظمی فرمودند و باید انتخاب بشوند اگر در همین جلسه انتخاب بشود و نیفتد به شعبه و کمیسیون این بهتر است چون اگر بیفتد به شعبه و کمیسیون دیگر انتخاب نخواهد شدزیرا می‌رود روی یک خیالات دیگری که به کلی منحرف خواهیم شد این است که بنده یک پیشنهادی هم در موقع خودش عرض می‌کنم و این کار را امروز تمام کنیم و این یک ماه را که آقای فرمند می‌گویند کافی نیست و اگر کافی نبود ممکن است تمدید بکنیم این کار مهمی نیست این است که آقایان موافقت بفرمایند و به کفایت مذاکرات رأی بدهند و یکی دو تا پیشنهاد هم هر قدر ممکن است کم‌تر بدهند بنده هم خودم یکی دو تا پیشنهاد داده‌ام هر قدر ممکن است پیشنهاد کم‌تر داده شود که این کار عملی شود.
مظفرزاده - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
مظفرزاده - به طوری که آقایان می‌دانند دیروز افتخار پیشنهاد این طرح با بنده بود و امروز هم به فوریت اول و دوم رأی دادم ولی آقای طباطبایی یک چیزی فرمودند که باید قضیه روشن شود به این جهت برای روشن شدن قضیه بنده
به کفایت مذاکرات رأی نمی‌دهم. ایشان باید بدانند که مجلس مطابق اصل ۳۳ متمم قانون اساسی در خیلی از موارد اختیار دارد که یک کمیسیونی مجلس انتخاب کند و برود رسیدگی کند و این عمل مخالف استقلال قضایی کشور نیست این کمیسیونی می‌رود رسیدگی می‌کند و اگر بعضی از متهمین را قابل تعقیب دانست به این قضیه خودش رأی می‌دهد و بعد می‌فرستند به محاکم جزایی یا محاکم قضایی برای این که مجازات بشوند.
اما این که فرمودند دولت‌های ما اگر وظیفه‌شناس بودند چه کار می‌کردند این را خواستم عرض کنم اگر دولت‌های ما وظیفه‌شناس بودند ما به این کارها گرفتار نمی‌شدیم و محتاج به این قانون نبودیم تمام بدبختی به واسطه همین است اگر ما یک دولت وظیفه‌شناسی داشتیم که این قضایا پیش نمی‌آمد حالا هم مجلس بخواهد در همین قضیه رسیدگی کند و از همین رسیدگی به قضایا ببیند آیا معاون جرمی هم در خارج بوده است یا نه و اگر هست پیدا بشوند. بنابراین این یک اصلی است که واجب است بهش رأی بدهیم و به هیچ‌وجه مداخله‌ای هم در امور قضایی نکرده‌ایم این یک تحقیقاتی است که گزارش آن را هم می‌آیند به مجلس می‌دهند.
جمعی از نمایندگان - رأی بگیرید.
رئیس - آقای مرآت هم می‌خواهند یک توضیحاتی بدهند
نمایندگان - حالا اول باید به کفایت مذاکرات رأی بگیرید.
رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که موافق هستند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا پیشنهادها خوانده می‌شود. آقای مرآت هم می‌توانند در پیشنهادشان توضیحاتی که دارند بدهند.
پیشنهاد آقای مهندس فریور:
این هیئت دارای تمام اختیاراتی که قانوناً به مدعیان عمومی و مستنطقین تفویض شده خواهد بود.
رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور- این هیئت مأمور می‌شود که برود در ادارات و ببیند که چه معاملاتی با نمایندگان مجلس شورای ملی شده است کارش این است. بنده لازم است با کمال جرأت خدمت آقایان عرض کنم در مورد معامله‌ای که شده بود به وسیله یکی از نمایندگان آقای صالح در مدت یک ماه و نیم نتوانست جواب بگیرد (نمایندگان - اسمش را بفرمایید کی بود) در موضوع معامله رشیدیان بود که آقای صالح وزیر دادگستری بودند قبل از آقای منصورالسلطنه و این یک ماه و نیم که عرض می‌کنم حداقلش است به کله هم بیش‌تر از یک ماه و نیم مکاتبه می‌کرد با وزارت پیشه و هنر که پروند این امر را بفرستند یا این که سؤال شده بود که چه قدر پارچه داده شده است ولی به هیچ‌وجه جواب نمی‌دادند. حالا اگر این هیئت با این ترتیب که دستش بسته است شروع به کار بکند چون به اندازه یک مستنطق هم اختیار ندارد تصور نمی‌رود که کاری ازش ساخته باشد (هاشمی - به مجلس گزارش می‌دهد حالا مخصوصاً به نظر بنده رسیده و با چند نفر از آقایان دکترهای در حقوق و آقای منصورالسلطنه هم صحبت کردم و برای این که بتوانند واقعاً این هیئت کار بکند و قضیه آن کریم شیره‌ای نشود که با پشتی و مچ پیچ و اینها باید بگوید بنده شرفیاب شدم و کاری نتوانستم بکنم بنده یک همچو پیشنهادی به نظرم رسید و دادم حالا بسته به نظر آقایان است.
رفیع - بنده مخالف با این پیشنهاد هستم اجازه می‌فرمایید توضیح بدهم،؟
رئیس - آقای رفیع
رفیع - عرض کنم مقصود آقایان این است که این مسئله تحقیق بشود و پنج نفر از آقایان معین بشوند و این قضایایی که شهرت پیدا کرده بروند تحقیق بکنند و به عرض مجلس برسانند. اینها که مأمور اجرای مجازات نیستند که بروند مدعی را بگیرند این ۵ نفر که انتخاب می‌شوند برای این است که اینها طرف وثوق مجلس هستند پس از این که آمدند موضوع را به مجلس اظهار کردند و گزارش دادند و موضوع روشن شد مجلس خودش تعقیب می‌کند (مهندس فریور - ادارات نمی‌گذارند که این هیئت تحقیق بکند) چون آن عده ۵ نفری که برای تحقیق معین می‌شوند ۵ نفر از وکلای
موثق هستند که انتخاب می‌شوند اینها اقدام خواهند کرد و به مجلس گزارشش را می‌دهند.
رئیس - آقای مهندس فریور رأی بگیریم یا این که پیشنهادتان را پس می‌گیرید؟
مهندس فریور- بنده پس نمی‌گیرم برای این که آنها هر چه بخواهند و سؤال بکنند جواب داده نمی‌شود.
شهاب فردوسی - اجازه بفرمایید بنده هم یک توضیحی بدهم (رئیس - بفرمایید) عرض کنم برای این که ما تحت تأثیر احساسات واقع نشویم و به این پیشنهاد رأی بدهیم بنده عرض می‌کنم که اگر ما به این چند نفر از آقایان اجازه بدهیم که حق داشته باشند که اشخاص را توقیف بکنند این حق برخلاف اصل تفکیک قوا است (صحیح است)
جمعی از نمایندگان - رأی بگیرید.
مهندس فریور - چون یک پیشنهادی شده است که این هیئت می‌توانند یک عده مستنطق همراه داشته باشند در این صورت بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
رئیس - سیل پیشنهادات زیاد شده است می‌ترسم امروز تمام نشود.
جمعی از نمایندگان - خیر آقا همین امروز باید تمام شود.
رئیس - پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری:
بنده پیشنهاد می‌کنم مدت را دو ماه قرار بدهند.
رئیس - آقای مرآت
مرآت - مقصود بنده از این پیشنهاد این بود که یک توضیحاتی در اصل موضوع به عرض آقایان برسانم. البته برای رسیدگی این کمیسیون دو ماه لازم است و به عقیده بنده یک ماه کافی نیست. اما عرض بنده این است که از چندی به این طرف در جراید کشور نسبت‌های سوء‌استفاده‌هایی به بعضی از نمایندگان داده می‌شد و یک مطالبی می‌نوشتند در صورتی که اکثریت نمایندگان محترم مجلس از هر گونه سوء‌رفتاری مبرا هستند. در فراکسیون‌ها و دسته‌جات مجلس غالباً این موضوع گفتگو می‌شد که دولت و مجلس باید این اتهامات را تعقیب بکند و اگر خدای نخواسته بعضی از نمایندگان یک سوء‌استفاده‌هایی کرده‌اند باید مورد رسیدگی و بازخواست قرار بگیرند. گفتگو و مشاجره‌ای که بین من و آقای گله‌داری پیش آمد منجر به این شدکه ایشان به بنده سیلی زدند و دندان مرا شکستند و در اثر همین موضوع بود که بنده از ایشان جویا شده بودم که علت این که چندین بقچه نخ از وزارت پیشه و هنر گرفته‌اید چه بوده است. به طور خلاصه بنده از ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقاضا می‌کنم در این موضوع مخصوص و همچنین سایر اتهاماتی که به مجلس وارد می‌آید با کمال جدیت برای حفظ حیثیت مجلس شورای ملی و وکلای محترم تعقیب و رسیدگی نموده و از مقام ریاست تقاضا دارم نسبت به اسائه ادب و جرمی که از طرف آقای گله‌داری به موجب یک حرف حسابی نسبت به بنده شده است تعقیب و طبق قانون رسیدگی شود.
رئیس - آقای شهاب فردوسی.
گله‌داری - بنده اخطار نظامنامه دارم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - آقای گله‌داری
گله‌داری - اولاً بنده خیلی متأسف هستم که بین آقای مرآت و بنده پس از دوستی چهل ساله‌ای که مرحوم پدر بنده با ایشان داشته است یک چنین قضیه‌ای واقع شده است و خدا شاهد است که اول از ایشان شروع شد. اولاً ایشان فرمودند که من از ایشان سؤال کردم که شما نخ گرفته‌اید؟ بنده عرض می‌کنم وکیل چه حقی دارد که یک چنین سؤالاتی را بکند.
جمعی از نمایندگان- چطور حق ندارد؟ دوستانه است.
مرآت اسفندیاری - تعجب می‌کنم آقای رئیس بدون این که درباره این موضوع رسیدگی کند و ایشان را مجازات نمایند چرا اجازه نطق می‌دهند.
گله‌داری - درست است که صحبت دوستانه است ولی سؤال ایشان عین توهین بوده است و سؤال دوستانه غیر از توهین است دوستانه هر کس می‌خواهد سؤال کند بنده هم
جواب می‌دهم بنده که حاشا نکرده‌ام عرض می‌کنم ایشان فرمودند…
دکتر اعتبار - آنچه مورد علاقه مجلس است اصل موضوع است نه مشاجره شما و ایشان
گله‌داری - اجازه بفرمایید آقای مرآت فرمودند که بنابر آنچه در جراید نوشته می‌شود بنده هزار بقچه نخ گرفته‌ام بنده هم الآن عرض می‌کنم که نخ گرفته‌ام و حاشا نکرده‌ام هزار بقچه نخ خریده‌ام چون تاجر هستم بیایند رسیدگی کنند این که مخفی نیست و برای موکلینم خریده‌ام مدارکش هم حاضر است اگر بنده یک بقچه از این نخ‌ها را فروخته‌ام و استفاده کرده‌ام بنده را دار بزنید.
بعضی از نمایندگان - از کی گرفته‌اید آن را هم بفرمایید
گله‌داری - اجازه بفرمایید الآن عرض می‌کنم بعضی‌ها هم می‌گویند که این مربوط به دکتر میلسپو و میسیون آمریکایی است بنده عرض می‌کنم این ابداً به دکتر میلسپو مربوط نیست و مربوط به وزارت پیشه و هنر است وقتی که آقای دکتر نخعی وزیر پیشه و هنر بودند ایشان فروشگاه را باز کردند و از جمله نقشه‌هایی که داشتند این بود که چون مقدار زیادی از اجناس دولتی در انبارها مانده بود و نفروخته بودند ایشان گفتند که بنده این اجناس را حاضر هستم که در دسترس هم بگذارم و بفروشم. بنده هم یک تقاضایی کردم برای خرید یک مقدار اجناسی که مورد احتیاج محل بود و نه تنها بنده اجازه خرید نخ گرفتم اجازه دویست تن سمنت هم گرفتم و آن نخی را گرفتم حاشا نمی‌کنم مدارکش هم حاضر است و علاوه بر این اجازه خرید پارچه نخی هم گرفتم منتها نخ را زودتر تحویل گرفتم ولی آنها تحویل گرفته نشده است. این وزارت پیشه و هنر و این هم بنده که مقداری نخ گرفته‌ام و حاشا هم نکرده‌ام و مخصوصاً این مطلب را خواستم عرض کم که این قضیه اصلاً به دکتر میلسپو مربوط نیست و دکتر میلسپو روحش هم از این موضوع با خبر نیست که بخواهند ایشان را لکه‌دار بکنند.
شهاب فردوسی - اجازه می‌فرمایید بنده یک توضیحی بدهم؟
رئیس - آقای شهاب
شهاب فردوسی - عرض کنم بنده پیشنهاد کرده‌ام که مدت ۱۵ روز باشد و علت مخالفتم این است که بنده خیال می‌کنم که مجلس شورای ملی باید صراحت داشته باشد در آن چیزی که مطرح می‌شود. موضوع این طرح همین موضوع اتهامی است که به آقای گله‌داری نسبت می‌دهند و شاید بعضی از قضایای دیگر هم باشد (بعضی از نمایندگان - این طور نیست موضوع آقای گله‌داری تنها نیست مربوط به همه است) یکی قضیه رشیدیان است و یکی هم این موضوع است بنده چیز دیگری به نظرم نمی‌آید.
نمایندگان - خیلی چیزها است.
شهاب - اگر هست که تصریح بکنید چیست چون اگر معلوم شود ۱۵ روز وقت کافی است که بروند رسیدگی کنند دیگر این دو ماه که پیشنهاد شده چه معنی دارد؟
هاشمی - صحبت‌های دیگر هم هست صحبت واگون است صحبت سیگار است چرا این قدر عجله می‌کنید بگذارید رسیدگی شود.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای مرآت
مرآت- بنده پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای امینی
بنده پیشنهاد می‌کنم اشخاص زیر با اختیار یک نفر مستنطق انتخاب شوند:
مهندس فریور - دکتر معظمی- نبوی- صادقی- هاشمی
رئیس- آقای امینی
امینی- بنده برای این که خاتمه داده باشم به مذاکرات این عرض را می‌کنم البته بین نمایندگان محترم اشخاص پاک خیلی هستند و آمبارا دوشوا ندارم در این قضیه و عقیده‌ام این است که از هئیت رئیسه دو نفر باشد و سه نفر دیگر هم از مجلس باشند و بنده مخصوصاً سعی کردم که دو نفر حقوق‌دان باشند و آقای نبوی و آقای دکتر معظمی و آقای مهندس
فریور هم تویشان باشند و دو نفر هم از هیئت رئیسه باشند که دیگر اسباب معطلی نشود و به مذاکرات خاتمه داده شود و خلاص شویم.
حاذقی - چون لایحه بودجه هم هست موافقت کنند که بلکه این کار تمام بشود.
رئیس - کسی اجازه نخواسته است ممکن است رأی گرفته شود.
بعضی از نمایندگان - این پیشنهاد باشد برای آخر
رئیس - پیشنهاد آقایان روحی و طوسی قرائت می‌شود:
تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنیم.
تبصره - این کمیسیون مکلف است که نسبت به عملیاتی که در پخش کالاهای انحصاری پس از شهریور ماه ۱۳۲۰ شده و رؤسای وقت مسئول آن هستند نموده و کسانی که سوءاستفاده کرده‌اند آنان را تسلیم دادگاه نمایند.
مهندس فریور - بنده مخالفم
رئیس - آقای روحی
روحی - عرض کنم آقا ما همه کارهایمان یا افراط است یا تفریط است. مثلاً طرحی که آقای طوسی پیشنهاد کردند که به حساب‌های ۲۰ ساله رسیدگی شود (صحیح است) همین طور مانده است ولی من علاقه دارم که به کالاهای انحصاری و پخش کالا از بعد از شهریور تا به حال کاملاً رسیدگی شود و معلوم شود که سیگار کی گرفته است صابون کی گرفته است و صریح عرض می‌کنم که باید به این کارها واقعاً رسیدگی شود مدت زیادی هم نیست دو سال و خرده‌ای است که این کمیسیون اجازه داشته باشند که رسیدگی کند و اگر هم از متصدیان کسی در این کار تخلف کرده است آنها هم تعقیب بشوند و تسلیم دادگاه بشوند. بنده از کسانی هستم که کاملاً موافقم که هر کس سوءاستفاده کرده است حتی یک دینار هم کرده است بایستی در جامعه معروف بشود که این دزد و نابکار است اما این ۵ نفر باید اشخاصی باشندکه دارای صراحت لهجه باشند و از کسی ملاحظه نکنندو البته لکه اتهامات هم به سابقه زندگی آنها نباشد و نسبت به پیشنهاد این اشخاص هم بنده مخالفم زیرا باید رأی مخفی گرفته شود (صحیح است)
رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور- عرض کنم آقای روحی سنگ بزرگ علامت نزدن است اگر ما بخواهیم بگوییم که به حساب شهریور و حساب ۲۰ ساله هم رسیدگی شود و اینها را هم ضمیمه بکنیم این کار اصلاً انجام نخواهدگرفت. مقصود ما این بود که اول خودمان را اصلاح کنیم یعنی به کار نمایندگان رسیدگی شود و اگر سوء‌استفاده‌هایی کرده‌اند رسیدگی بکنیم. استدعا می‌کنم اگر طرح‌های جداگانه‌ای دارید اضافه بر این پیشنهاد برای این که از شهریور به این طرف به حساب بیست ساله رسیدگی شود آن را بیاورید جداگانه به تصویب برسانید.
دکتر اعتبار - بنده خواستم عرض کنم که نظر آقای طوسی و آقای روحی کاملاً تأمین است و معلوم شده است زیرا در آن لایحه لغو اختیارات دیوان محاسابت مکلف شده است که به حساب‌های بیست ساله رسیدگی بکند بنابراین کار را زیاد سنگین نکنید (صحیح است)
جمعی از نمایندگان - آقای روحی پس گرفتید؟
روحی - خیر بنده پس نمی‌گیرم.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقایان روحی و طوسی موافقین قیام نمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
پیشنهاد آقای دکتر اعتبار:
پیشنهادمی‌کنم پس از کلمه دولت اضافه شود: «رئیس کل دارایی»
رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار - عرض کنم این شایعاتی که اغلب داده می‌شود اینها بیش‌تر مربوط به کالاهای انحصاری است و این کالاهای انحصاری دادن آنها در اختیار دکتر میلسپو بوده است و پرونده‌های این کار هم در اختیار ایشان است. بنابران بنده معتقدم که نه فقط دولت باید
مکلف بشود آقای دکتر میلسپو هم باید مکلف بشوند ولی اگر واقعاً ایشان هم جزء دولت هستند بنده پس می‌گیرم
جمعی از نمایندگان - بله ایشان هم جزء دولت هستند
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر مصدق:
پیشنهادمی‌کنم که اضافه شود اعضای کمیسیون می‌توانند برای کمک خود هر یک از کارمندان دولت را دعوت نمایند.
رئیس - آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق- بنده می‌خواهم عرض کنم که تا مجلس درست نشود دولت درست نمی‌شود و هیچ ممکن نیست برای این که خود بنده در دوره چهارم وزیر مالیه بودم یکی از مأمورین مالیه که بنده حالا نمی‌خواهم اسم ببرم از محل مأموریت خودش از صندوق دولت پانزده هزار تومان ملک خرید.
حاذقی - حالا هم سر کار است آقای دکتر؟
دکتر مصدق-… آقا اجازه بدهید عرض کنم بعد که حساب این را رسیدگی کردند قریب نود هزار تومان باقی آورد. کمیسیون محاسباتی که آنجا بود گفتیم که حساب این شخص را طوری برآورد کنید که ما بتوانیم بگیریم و جمعاً سی و هشت هزار تومان بدهکار شد. بنده برای این که بتوانم تعقیب بکنم یک سلب مصونیتی از مجلس دوره چهارم خواستم آقایان تصدیق می‌کنند که وضعیت و اخلاق امروز ما از دوره چهارم بدتر شده و بهتر نشده (صحیح است) در دوره چهارم تقنینیه وقتی که بنده سلب مصونیت آن وکیل را از مجلس درخواست کردم برخاستند گفتند آقای وزیر مالیه شما یک ظرف از لجن پر کرده‌اید و می‌خواهید سر وکلا بپاشید؟ بنده گفتم که وزارت و کار را قبول نمی‌کنم و همان شدکه دولت استعفا کرد و آن کابینه رفت. پس اول باید مجلس اصلاح شود مجلس شورای ملی وقتی اصلاح شد دولت خوب می‌آورد مجلس بد که نمی‌تواند دولت خوب بیاورد. شما هر کسی را که بیاورید وقتی که مجلس بد باشد پانزده روز که سر کار بود برای عدم اعتماد از بین خواهد رفت باید یک کاری بکنیم که مجلس شورای ملی خوب بشود وقتی که مجلس شورای ملی خوب شد آن وقت مملکت قرین سعادت خواهد شد این نظر بنده است و بعد می‌خواهم عرض کنم که این شکارچی‌هایی که می‌روند شکار اگر شکار دم تیرشان آمد و زدند که زدند اگر نزدند شکار قایم می‌شود اگر امروز این کمیسیون انتخاب شد که بنده یقین دارم این کار خواهد شد ولی اگر امروز انتخاب نکنند هیچ کار نخواهد شد، بنده برای این که آقایان متذکر باشند ده نفر از آقایان نمایندگان را همین طور نوشتم حالا این را هم عرض می‌کنم که این کمیسیون پنج نفری را انتخاب بفرمایند و خیلی هم در پیشنهاد اصرار نفرمایید که این کار تمام شود و الا بعد ممکن نخواهد شد وقتی که این هیئت انتخاب شد اگر در ضمن کار نواقصی برای خودش دید به مجلس پیشنهاد می‌کند تا رفع شود، اشخاصی را که بنده پیشنهاد کردم عبارتند از آقایان: امیر تیمور- مهندس فریور- دکتر معظمی - ایرج اسکندری - شهاب فردوسی - مظفرزاده - امامی - طوسی - صادقی- هاشمی - این ده نفر را بنده نوشته‌ام پنج نفر از این ده نفر را هر کدام صلاح می‌دانید انتخاب بکنید تا ما بگوییم مجلس چهاردهم خواست خودش را اصلاح بکند و اگر موفق نشود تقصیر مجلس نباشد.
یکی از نمایندگان - آقا راجع به پیشنهادتان چیزی نفرمودید؟
دکتر مصدق- بلی در پیشنهاد خودم هم خواستم عرض بکنم بنده قائلم که هیئت هر یک از کارمندان دولت را که می‌خواهد به کمک خودش دعوت بکند وقتی که توانست به نظر بنده موفق می‌شود.
یکی از نمایندگان - پیشنهاد مجدداً خوانده شود
(پیشنهاد آقای دکتر مصدق به شرح سابق قرائت شد)
دشتی - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید
دشتی - بنده می‌خواهم اولاً از آقایان استدعا بکنم که این خروارهای پیشنهاد خودشان را پس بگیرند برای این که پیشنهاد زیاد دادن باعث می‌شود که اصل قضیه از بین برود الآن که بنده این لایحه را دو بار خواندم دیدم اصل فکر این است که یک کمیسیون تحقیق از طرف مجلس تعیین بشود و در ظرف یک ماه رسیدگی به این کارها و این شایعات بکند و بعد هم به مجلس گزارش بدهد که کدام از این حرف‌ها صحیح است کدام صحیح نیست این یک اقدام بسیار خوبی است و به نظر بنده بسیار صحیح است حالا بعضی‌ها عقیده دارند که ممکن است از این هم نتیجه سوئی بگیریم و دلایلی هم دارند و تا اندازه‌ای هم ممکن است صحیح باشد (حاذقی - اشخاص بدبین مثل آقای طباطبایی) دلیل آنها وضعیتی است که در این مملکت رایج و معمول است این دلیل قابل توجه است و به نظر من باید صحیح هم باشد ولی معذالک به نظر بنده یک همچو تصمیمی به درجه معصوم و شرف است که نمی‌شود انسان منکرش بشود ولی اگر بخواهید زیاد پیرایه به آن ببندد و دست و پای زیاد برای آن بسازید اصل آن فوت می‌شود.
درخود این لایحه هم منظور از پیشنهاد آقای دکتر مصدق نوشته شده است (دکتر مصدق- اگر نوشته است بنده پس می‌گیرم)… این است که این لایحه را به همین شکلی که هست تصویب کنید و راجع به اشخاص هم باید سعی بکنیم یک اشخاصی را انتخاب بکنیم که حقیقتاً (اولاً اشخاص درست البته خیلی هست در مجلس) ولی باید یک اشخاصی باشند که حتی‌الامکان تخرب نداشته باشند یعنی شبهه تخرب و طرفداری در آنها نرود، یک مردمانی باشند که درست و بی‌غرض باشند و در تحقیق هم بی‌غرض باشند و هم بی‌اغماض که به هیچ‌وجه احساسات اطرافیان درش مؤثر نشود آن وقت علاوه بر اینها بی‌اغماض باشند و آنچه که انصاف است بگویند البته آن اشخاصی را که آقای دکتر مصدق پیشنهاد فرمودند به نظر بنده بد نبود و از این لحاظ یک اشخاصی را که بنده به نظرم رسیده است برای مزید اطلاع آقایان عرض می‌کنم: آقای نبوی است به عقیده بنده هاشمی است (دکتر مصدق- بنده هم نوشته‌ام) آقایان عماد تربتی - آشتیانی - مؤید ثابتی - مخبر فرهمند- دکتر مصدق- حکمت- فرمند- تجدد- تهرانچی- (اردلان- خود جنابعالی) …خیر بنده نیستم- آقای سلطانی - آقای امیر تیمور - (دکتر مصدق- آقای مهندس فریور هم خوب است)… آقای مهندس فریور- آقای عامری- آقای دکتر معظمی- البته عده زیاد هستند و من چون دیدم زیاد هستند - ده پانزده نفر را اینجا ذکر کردم
رئیس - برای تأیید اظهارات آقای دشتی عرض می‌کنم ما تا کنون ۲۵ پیشنهاد داریم و اگر یکی پنج دقیقه هم طول بکشد دو ساعت می‌شود یک ربع هم به ظهر داریم حالا مگر آقایان لطف بفرمایند و پس بگیرند (یکی از نمایندگان - تا دو ساعت بعد از ظهر هم طول بکشد اشکالی ندارد)… اگر آقایان موافقند پیشنهادات را مسترد دارند که همین امروز تمام شود.
شهاب فردوسی - بنده پیشنهاد خودم را پس می‌گیرم.
رئیس- پیشنهاد آقای دهستانی:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم با قید قرعه دوازده نفر برای کمیسیون معین شود.
دهستانی - بنده مسترد کردم.
رئیس - پیشنهاد آقای رحیمیان:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم باید قید شود نمایندگان دوره سیزدهم نیز که در امور خوار و بار یا کالاهای انحصاری دخالت یا توصیه‌ای به مقامات مربوطه نموده‌اند شامل این رسیدگی و این تحقیقات باشد.
مهندس فریور- آقای رحیمیان خواهش می‌کنم پس بگیرید ما خودمان را می‌خواهیم اصلاح کنیم.
رحیمیان- بنده پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای تهرانچی:
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که این کمیسیون تا آخر دوره چهاردهم برقرار بماند و هر گونه شایعه که بعداً هم نسبت به سوءاستفاده به وکلا پیش آمد نماید رسیدگی و گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
هاشمی - شبیه این پیشنهاد هم شده است، آقای مسعودی پیشنهادکرده‌اند.
رئیس - آقای تهرانچی.
تهرانچی - این طور که در این لایحه نوشته شده است مثل این ا ست که این کمیسیون فقط نسبت به گذشته تحقیق می‌کند بنده تصور می‌کنم اگر بخواهید از این عمل نتیجه بگیرید این کمیسیون باید تا آخر دوره برقرار بماند که اگر از خارج چیزی شنید یا در جراید دید، این را هم عرض کرده باشم که این فرمول برای چیزهایی نیست که در جراید انتشار یافته باشد بلکه این کمیسیون تا آخر دوره باید باشد که اگر از خارج کاغذی به او مستقیماً یا غیر مستقیم و یا با امضا یا بدون امضا رسید بتواند به این اتهامات رسیدگی کند (هاشمی - شبیه این پیشنهاد هم از طرف آقای مسعودی رسیده است) و ضمناً می‌خواستم عرض کنم که بنده را (چون آقای دشتی فرمودند) از این مأموریت معاف بفرمایید چون حالت مزاجی بنده موافقت ندارد و الا افتخار داشتم برای انجام دادن این کار.
رئیس - آقای بهبهانی
بهبهانی- این نظر آقای تهرانچی به عقیده بنده صحیح نیست چون هر وقت نمایندگان بخواهند، مجلسین بخواهند می‌توانند در امور نمایندگان رسیدگی بکنند و البته حق دارند به توسط تشکیل کمیسیون این کار را بکنند این موضوع در نظامنامه نوشته شده است و اگر این مطلب هنوز واقع نشده است ما حق نداریم که برخلاف نظامنامه نظری بگیریم و این گذشته تناسبات این کار هم باید در کمیسیون منظور بشود که اگر یک مواقعی پیدا شد، امیدواریم که دیگر این موضوع پیدا نشود و اما گر بعد هم یک همچو موضوعی پیدا شد البته مجلس هر وقت بخواهد می‌تواند اشخاصی را در نظر بگیرد و ممکن است اشخاصی را که حالا در نظر گرفته‌اند در آن وقع و از جهت آن موضوع مورد نظر آقایان نباشد پس هر وقت نسبت به نمایندگان سوء‌نظری شد آن وقت ممکن است پیشنهاد بکنند مجلس هم حاضر است. بنابراین من استدعا می‌کنم از آقای تهرانچی که این پیشنهاد خودشان را پس بگیرند و بگذارند اینها کار خودشان را انجام بدهند و اگر هم محتاج بشویم دوباره انتخاب می‌کنیم.
رئیس - آقای تهرانچی
تهرانچی - چون آقای بهبهانی فرمودند که این اشخاص ممکن است در آینده با کسانی که در آتیه نسبت به آنها شهرت‌هایی داده می‌شود و تهمت‌هایی زده می‌شود روابط خوبی نداشته باشند عرض می‌کنم که اینها یک نفر نیستند پنج نفر هستند به علاوه برای دفاع کردن طرف از گزارش دادن طرف دیگر ممکن است بیایند بگویند که این پنج نفر با بنده بد بودند با من دشمنی داشتند، غرض به خرج دادند اما نبودن این کمیسیون تا آخر دوره به عقیده بنده هیچ علت نداردکه ما در آتیه یک همچو کمیسیونی نداشته باشیم چون بیش‌تر منظور نظر ما آتیه است که باعث سوءاستفاده یک عده از وکلا باعث آبروریزی مجلس نباشد و این کمیسیون برای پاک کردن مجلس همان طور که آقای دکتر مصدق فرمودند لازم است.
مهندس فریور- آقا مخالف و موافق صحبت کردند رأی بگیرید.
رئیس - آقای دکتر زنگنه
دکتر زنگنه - همان طور که فرمودید ۲۰ تا پیشنهاد باقی مانده است اگر در هر پیشنهاد ۶ نفر بخواهند حرف بزنند این خیلی طول می‌کشد، نظامنامه را اجرا بکنید یک نفر مخالف و یک نفر موافق که حرف زدند فوراً رأی بگیرید.
رئیس - آقایانی که با پیشنهاد آقای تهرانچی موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پس پیشنهاد آقای مسعودی هم تصویب نشده است (هاشمی - خیراین طور نیست چون پیشنهاد ایشان یک چیزی هم اضافه دارد) بسیار خوب قرائت کنید
(پیشنهاد آقای مسعودی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد زیر را تقدیم می‌دارم:
تبصره - کمیسیون نامبرده تا آخر دوره چهاردهم باقی خواهد بود و مکلف است مندرجات جراید را نسبت به مجلس و نمایندگان پیوسته مورد توجه و تحقیق قرار داده و گزارش خود را در هر مورد به عرض مجلس شورای ملی برساند.
یکی از نمایندگان - این که رد شده است.
هاشمی - خیر یک چیزهایی هم اضافه دارد.
رئیس - آقای مسعودی
مسعودی - منظور بنده عبارت از این است که عده روزنامه‌ها خیلی زیاد شده است و بنده معتقدم که غالباً این ایرادات و اشکالات و این سوء‌تفاهماتی که می‌شود از نقطه‌نظر مندرجات روزنامه‌ها است و علتش این است که هیچ‌وقت دولت و مجلس در صدد بر نمی‌آیند که نه به سؤالات روزنامه‌ها و نه به مطالب و مندرجات روزنامه واقعاً توجه حقیقی و دقیق داشته باشند و یکی از عللی که واقعاً موجب این سوءتفاهمات و پیش‌آمدها می‌شود همین قسمت است که در دستگاه دولت چنین دستگاهی وجود ندارد که به مندرجات روزنامه‌ها رسیدگی کند یا جواب بدهد و یا تکذیب کند بنده عقیده‌ام این است که یک کمیسیونی تشکیل بشود برای رسیدگی به این کارها و این کمیسیون کارش تا آخر دوره ۱۴ همین باشد و ضمناً به کارهای دیگر هم رسیدگی بکند و به مندرجات جراید هم توجه بکند، اگر واقعاً یک سؤالاتی دارند یک مطالبی دارند جواب بدهند و صحت و تکذیبش صورت داده شود و طوری شود که رفع این مشکلات را بکند این نظر بنده است
رفیع- این پیشنهاد که رد شده راجع به روزنامه‌هایش که رد نشد.
مهندس فریور- آقا رأی بگیرید.
رئیس - آقای امیر تیمور
امیر تیمور- متأسفانه بنده با پیشنهاد نماینده محترم آقای مسعودی موافق نیستم چون اولاً دولت همیشه می‌تواند نسبت به روزنامه‌ها و مطالبی که در آنها درج می‌شود رسیدگی بکند و تحقیق بکند و به سؤالات آنها جواب بدهد و این که تا حالا نخواسته بکند یک بحث دیگری دارد که عجالتاً از موضوع مذاکرات امروز ما خارج است اما راجع به نمایندگان جنابعالی طبق قوانین موجوده می‌توانید آن روزنامه‌ها را تعقیب کنید وقتی که شما از حق خودتان استفاده نکرده‌اید به کسی مربوط نیست شما اگر در یک مورد ۵ مورد ۱۰ مورد که پیش آمده بود یک نشریه را تعقیب می‌کردید این طور نمی‌شد این دیگر مربوط به هیئت نیست که برود نسبت به هر روزنامه رسیدگی بکند خود آن شخص از نظر شخصی خودش، از نظر حیثیت خودش باید این را تعقیب بکند این موضوع هیئت لازم ندارد این است که خواهش می‌کنم این پیشنهادتان را پس بگیرید.
حاذقی- به استنثای بابا شمل که مجاز است به همه بد بگوید.
مسعودی - بسیار خوب بنده پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای اردلان:
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کلیه اتهامات شامل رسیدگی کمیسیون واقع شود و اختصاص به کالای انحصاری نباشد.
مهندس فریور- آقا پس بگیرید محبوبیت پیدا می‌کنید.
اردلان - بنده پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای ملک‌مدنی:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهادمی‌نمایم از هر شعبه یک نفر به رأی مخفی برای کمیسیون رسیدگی انتخاب شود که شش نفر عضو کمیسیون باشد.
حکمت- بنده با این پیشنهاد مخالفم.
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - چون آقایان موافق نیستند بنده مسترد می‌کنم، این پیشنهاد بنده برای این بود که آقایان زودتر به مقصود برسند ولی حالا پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای فرهودی قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
تبصره - وزیران و معاونین و نمایندگان مجلس شورای ملی از مداخله در معاملات اجناس انحصاری و مقاطعه‌کاری‌های دولتی ممنوع هستند.
امینی - این مربوط به موضوع نیست.
رئیس - آقای فرهودی
فرهودی - یک نکته اساسی را بنده می‌خواستم عرض بکنم اولاً اگر حق پیشنهاد است که تمام نمایندگان باید داشته باشند ثانیاً این لایحه که امروز آمد اینجا و دو فوریتش هم تصویب شده و امیدوارم که امروز پنج نفرش هم انتخاب بشود، این باید یک چیز اساسی باشد فرضاً خود آقای گله‌داری آمدند اینجا و فرمودند که من نخ گرفته‌ام چه ممنوعیتی داشته است این کار و اگر ما بخواهیم مجلس را پاک کنیم همان طور ی که آقای دکتر مصدق فرمودند باید ریشه را قطع کنیم و قطع ریشه این است که نمایندگان حق مداخله در معاملات اجناس انحصاری و خالصه‌جات و املاک دولتی نداشته باشند اگر این کار را نکردند این کمیسیون یا هر کمیسیون دیگری نمی‌تواند این کار را بکند، کمیسیون یا مستنطق یا مدعی‌العموم به چه حق می‌تواند یقه وکیل را بگیرد؟ پس اگر آقایان حقیقتاً علاقمند به اصلاح باشند بایستی وزرا و معاونین و نمایندگان مجلس را ممنوع بکنند از مقاطعه‌کاری دولتی و از مداخله در معامله اجناس انحصاری و معامله خالصه‌جات دولتی و الّا کار بی‌اساس کردن چه فایده دارد؟
رئیس - آقای دشتی
دشتی - عرض کنم که اگر مقصد از این پیشنهادها این است که خود این تصمیم را شل بکنید یا ضعیف بکنید این پیشنهادها خوب است و الا به نظر بنده این پیشنهادها به کلی خارج از موضوع است چرا؟ اجازه بدهید تا بگویم چرا، برای این که مجلس می‌خواهد نسبت به یک شایعه بدی که به یکی از اعضایش داده شده است یک کمیسیون تحقیق و تفتیشی درست بکند حالا شما می‌خواهید یک قانون‌های عجیب و غریبی درست بکنید.
فرهودی - چه مانعی دارد؟
دشتی- (با عصبانیت) وسط حرف من حرف نزن اگر می‌خواهی این کار را درست کنی و راست می‌گویی برو طرح تهیه کن شما برای این که این طرح را خراب بکنید یک چیزهای عجیب و غریب درست می‌کنید این را ده مرتبه هم در خارج به جنابعالی عرض کردم حالا هم عرض می‌کنم برای این که یک قانون صحیح بگذرد نباید چیزهای خارج از موضوع به او متصل شود و الا بنده می‌توانم اقلاً ۲۰۰ تا پیشنهاد راجع به این موضوع بدهم ولی خود این هم مجلس را و هم قانون را خفیف و سبک می‌کند حرف شما ممکن است صحیح باشد و به جا باشد ولی جایش اینجا نیست بروید یک طرح درست کنید بنده هم یکی از امضا کنندگان خواهم بود و روی سرم هم می‌گذارم و ازتان خواهش می‌کنم و استدعا می‌کنم و پایتان را می‌بوسم که بی‌جهت یک مطلبی را داخل مطلب دیگر نکنید این را از شما خواهش می‌کنم چون اصلاً وضع قانونگذاری مجلس این طور نیست یک طرحی مطرح است یک موضوعی مطرح است ۶۰ تا ۵۰ تا پیشنهاد می‌دهید و هر کسی به یک تناسبی می‌خواهد تمام ایده‌آل خودش را در این لایحه بگنجاند.
این صحیح است من حرف شما را صحیح می‌دانم نه وکیل و نه وزیر و نه معاون نبایستی در این کارها دخالت کند اما این یک قانونی می‌خواهد چون این کارها را قانون منع نکرده است اما وکیل نباید از مقامش سوءاستفاده بکند البته بعضی‌ها می‌گویند راهش این است که یک سانکسیون اخلاقی برای این کار درست بکنند که این کار نشود ولی باید دید که کی‌ها این کار را می‌کنند وقتی که فهمیدید آن وقت تعقیب کنید الآن که ما این قانون را می‌گذرانیم این قانون سانکسیون ندارد. آن تصمیم است لایحه نیست برای این که سانکسیون ندارد، مجازات ندارد. این برای این است که رسیدگی شود که اگر بنده نیستم، آقا نیست پس کیست که این کارها را می‌کند و الا این سانکسیون ندارد.
رئیس - آقایانی که با پیشنهاد آقای فرهودی موافقند قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) رد شد.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر آقایان:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که عوض جمله کالای انحصاری قید شود- معاملات با دولت.
مجد ضیایی - آقا بنده اخطار دارم.
رئیس - بفرمایید.
مجد ضیایی - عرض کنم در این پیشنهادها که می‌شود آقای رئیس باید یک توجه کاملی داشته باشند که ناطقین از موضوع خارج نشوند
ماده ۱۱۰ می‌گوید: ناطق باید از موضوع مباحثه خارج نشود چنانچه خارج شود رئیس او را متذکر می‌سازد و اگر ناطق مزبور بخواهد توضیحاتی بدهد که او از موضوع خارج نشده است یا آن که خارج از موضوع شدن دلایل دارد در این باب اجازه داده نخواهد شد. در اینجا هر چه پیشنهاد می‌دهند از موضوع خارج می‌شوند و آقای رئیس باید به آنها تذکر بدهند.
رئیس - مگر بنده نگفتم که آقا خارج از موضوع است آقای دکتر آقایان.
دکتر آقایان- اجازه بفرمایید، موضوعی که علت تنظیم این طرح شده نخ است و نخ جزو کالاهای انحصاری نیست، اصلاً اگر این طرح این طوری بگذرد این موضوع امروز را نمی‌شود رسیدگی کرد چون نخ جزو کالاهای انحصاری نیست اینجا اگر قضیه این است که ما می‌خواهیم کنترل بکنیم تفتیش بکنیم معاملاتی را که بعضی از وکلا ممکن است در آن دخالتی داشته باشند باید به طور سربسته و کلی بگوییم معاملات با دولت (صحیح است)
رئیس - مخالفی نیست؟
فرمانفرمائیان - بنده مخالفم (هاشمی - بنده هم مخالفم)
رئیس - آقای فرمانفرمائیان
فرمانفرمائیان - همان طور که آقای دشتی فرمودند بنده در حیرت هستم از پیشنهاد آقای دکتر آقایان، دکتر آقایان می‌فرمایند معاملات با دولت، ما گندم می‌فروشیم پیله می‌فروشیم بنده عقیده‌ام این است که اگر واقعاً و حقیقتاً از روی نیست خالص مجلس می‌خواهد این کار انجام شود همان طرح است و بس و الا تمام این گفتگوها و تمام این حاشیه‌کاری‌ها زائد است و راجع به اشخاص هم بنده اظهار عقیده نمی‌کنم چون ما همه را می‌شناسیم و باید خود ما مختار باشیم در انتخاب آقایان و هیچ لازم نیست که به ما گفته شودکه این ۱۰ نفر یا آن ۱۵ نفر، ما خودمان آزادانه اشخاصی را که صلاحیت این کار دارند انتخاب می‌کنیم و به عقیده بنده تمام این حشوها و این پیشنهادات برای اتلاف وقت است و برای این است که این لایحه نگذرد.
مهندس فریور - آقا رأی باید بگیرید.
دکتر آقایان - گندم و پنبه یک قیمت معینی دارد و اصلاً مربوط به این موضوع نیست.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر آقایان آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای دکتر معاون:
(به شرح زیر قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که تبصره زیر به ماده واحده افزوده شود.
تبصره - در صورتی که بعد از رسیدگی معلوم گردید که اتهامی که به یکی از نمایندگان زده شد صحت ندارد همان هیئت می‌تواند مفتری به نام مجلس شورای ملی در محاکم صلاحیت‌دار تعقیب نماید.
رئیس - آقای دکتر معاون.
دکتر معاون - عرض کنم همیشه در خارج می‌گویند که وکلا بد هستند و البته ممکن است در بین یک تیپی خدا نخواسته یک اشخاص بدی باشند و لی البته به طور کلی نمی‌شود این نسبت را عمومیت داد و از طرف دیگر ملاحظه می‌فرمایید پیشنهاد تشکیل کمیسیونی شده است که به کار نمایندگان رسیدگی بکند و این تا اندازه به اصطلاح آبروریزی شده است اما برای جلوگیری از این کار و برای این که اشخاص نتوانند نمایندگان را از روی دشمنی یا از روی نفهمی متهم کرده باشند و همان طور که ما متعهد شدیم که اشخاص بد را از بین خودمان خارج بکنیم باید متهد بشویم که اشخاص خوب خودمان را حفظ بکنیم هر کسی که می‌رود یک اتهامی به کسی بزند، وقتی که به یک کسی اتهامی زدند و اعلام می‌شود.
که آن اتهام به جا نبوده است حق داشته باشد که آن متهم کننده را به عنوان مفتری تعقیب کند.
یک نفر از نمایندگان - مدعی خصوصی کیست؟
دکتر معاون - اجازه بفرمایید جنابعالی مدعی خصوصی می‌خواهید، مدعی خصوصی همان پنج نفر هستند که انتخاب می‌شوند تا آبروی ما را حفظ کنند، همان پنج نفر مدعی خصوصی هستند.
یکی از نمایندگان - آقا رأی بگیرید.
رئیس - آقای نبوی
نبوی - بنده با این پیشنهاد مخالفم.
ساسان - بنده قبلاً اجازه خواسته بودم من نمی‌دانم اینجا هم صورت مکتب‌خانه و مدرسه را پیدا کرده است.
نبوی - عرض کنم که الان کسی متهم نیست به هیچ‌وجه و این کمیسیون برای رسیدگی به کار متهم نیست، یک انتشاراتی است، شایعاتی است و باید این کمیسیون رسیدگی کند که خلاف قانون و جرمی واقع شده است یا خیر و وقتی که این قسمت معلوم شد کمیسیون گزارش می‌دهد به مجلس و اگر کسی متهم به جرم شد می‌تواند طبق قوانین از خودش دفاع بکند مدعی خصوصی کیست که طرف افترا واقع شده و می‌تواند شکایت بکند اگر خود او نخواهد شکایت بکند بگوید خوب کرده است که چنین نسبتی به من داده است در این صورت آن کمیسیون نمی‌تواند برود آن شخص مفتری را تعقیب بکند چون این حق کسی است که مورد افترا واقع شده و او را باید تعقیب بکند.
رئیس - آقای ساسان اسم آقای نبوی و آقای بهبهانی بود ولی اسم شما هیچ نبود.
ساسان - شاید منشی‌ها توجه نمی‌کنند بنده ۱۰ مرتبه اجازه خواستم ترتیب اثر نمی‌دهند چرا حق اشخاص را تضییع می‌کنید؟ این حق اجتماعی است چرا توجه نمی‌فرمایید؟ شاید یک مطالبی باشد که اگر به موقع گفته شود در رأی و عمل مجلس تأثیر داشته باشد بنده اجازه نطق قبل از دستور خواست، در دستور اجازه خواستم ترتیب اثر ندادید این یا موضوع رفاقت یا موضوع فراکسیون و از این حرف‌ها است:
صادقی- اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم آقا شما خودتان را می‌بینید شما متوجه نیستید که قبل از شما آقای نبوی و آقای بهبهانی اجازه خواسته‌اند (ساسان - بنده اجازه خواسته بودم شما با آقای دکتر کشاورز اجازه دادید و تبعیض کردید)… آقا شما خودتان را می‌بینید و هیچ متوجه نیستیدکه اول آقای نبوی بعد آقای بهبهانی و بعد شما اجازه گرفته‌اید شما سوم شخص بودید که اجازه گرفتید تبعیضی اینجا نیست و برای ما فرقی نمی‌کند همان طور که نوشته است اول آقای نبوی است بعد آقای بهبهانی است البته خود آقا وقتی اجازه می‌گیرد متوجه خودتان هستید برای ما چه فرق می‌کند؟ باید فرمایشات شما طوری باشد که زننده نباشد چه تبعیضی اینجا هست شما حرف بزنید یا نزنید برای ما چه فرق می‌کند؟
دکتر معاون - بنده پس گرفتم.
هاشمی - پیشنهادهایی رسیده است که در اصل موضوع است اجازه بفرمایید جلو خوانده شود. پیشنهاد آقای طوسی:
به شرح زیر قرائت شد
پیشنهادمی‌کنم - از بقیه پیشنهادات صرف‌نظر شده فقط پنج نفر را مجلس انتخاب کند که تأخیری در اصل مقصود نشود (همهمه نمایندگان - زنگ ممتد رئیس)
جمعی از نمایندگان - نمی‌شود ممکن نیست.
طوسی - آقا بنده مسترد کردم چرا توجه نمی‌فرمایید؟
رئیس - پیشنهاد آقای فرخ:
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهادمی‌کنم مورد اتهام منحصر به اجناس انحصاری نبوده و به هر اتهامی که مبنی بر سوءاستفاده مادی است رسیدگی شود.
رئیس - آقای فرخ
فرخ - دیروز یک گزارشی به بنده رسیده است که موجب این پیشنهاد شده است بنده بدون این که توضیح
بیشتری بدهم می‌گویند یکی از نمایندگان واسطه بوده است که یک میلیون و نیم از شهرداری گرفته‌اند وقتی که ما گفتیم اجناس انحصاری این قضیه منحصر می‌شود به اجناسی که در مونوپل دولت است، به عقیده بنده هر موردی که استفاده مادی در او شده باشد و چیزی من غیر حق گرفته شده باشد بایستی مشمول این ماده باشد (صحیح است)
هاشمی - پس تبصره‌اش این می‌شود که مورد اتهام منحصر به اجناس انحصاری نبوده و هر اتهام که مبنی بر سوءاستفاده مادی است باید رسیدگی شود.
جمعی از نمایندگان- رأی بگیرید.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فرخ آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پیشنهاد آقای طباطبایی:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم به جای ۵ نفر از نمایندگان نوشته شود (دو نفر از نمایندگان و سه نفر از مأمورین عالی رتبه دولت)
رئیس - آقای طباطبایی
طباطبایی - عرض کنم حضور عالی که اولاً اصل ۳۳ متمم قانون اساسی را که یکی از آقایان به من تذکر داد می‌خوانم:
اصل ۳۳- هر یک از مجلسین حق تحقیق و تفحص در هر امری از امور مملکتی دارند. ولی از این منظره هم من امروز بدم نیامد چون امروز خرده حساب‌های اشخاص با همدیگر تصفیه می‌شود، عیبی نداد (خنده نمایندگان) برای این که من له و علیه وارد نیستم و اطلاع هم ندارم، بعضی حرف‌ها را آدم اینجا می‌شنود عیبی ندارد اما اصل مطلب این است که بنده موافقم با آن نظر آقای شهاب که لااقل در ا ین جلسه به خصوص یک قدری صریح‌اللهجه باشیم و وارد اصل موضوع شویم چون این حشو و زواید به نظر من برای معطل کردن است و بنده قبلاً به آقا وعده کردم که اگر آن طور باشد به نتیجه نمی‌رسیم فقط آقا فرمودند یک ژستی است، یک نفری را قبلاً گفته شد رفته یک مقدار کثیری پارچه گرفته بعد هم گفتند یک نفر دیگر آمده نخ گرفته مرده شور آن بقچه نخ را ببرد که امروز مجلس را به این صورت در آورده است و یک مقدار پارچه گرفته است و زهرمار گرفته است و او خودش هم که آمد اینجا و اقرار کرد که گرفته‌ام (خنده نمایندگان) … آقا من گرفتار این صراحت خودم هستم نمی‌توانم نگویم و همان طور که من آن وقت اشاره کردم تمام این جار و جنجال‌ها دور می‌زند بر روی یک قضیه معین، به مجلس هم بد می‌نویسند، هم بد می‌گویند خوب یک کلیاتی گفته می‌شود در جلسه مجلس ولی پرده از روی حقیقت برداشته نمی‌شود حالا خود آقای خریدار آمده است گفته است من گرفتم خیلی خوب حالا چه کارش باید بکنیم، اگر باید مورد تعقیب باشد که باید دولت تعقیبش بکند اگر هم مورد تعقیب نیست که تکلیفش را معین کنید یک سطر به دولت اجازه داده می‌شود که فلان و فلان، این کسی که این معامله را کرده است بروند تعقیبش کنند، من غرضی با کسی ندارم این آقای دکتر را یک دفعه یک حرف حسابی ازش شنیدم، خودش هم حالا نیست گفت آقا بیایید اقلاً یک کاری کنید که اصلاً سوءاستفاده نشود این حرف بدی نیست (فرهودی - بنده هم گفتم) ایشان گفتند که نخ هم جزو امتعه انحصاری نیست، این طرح که ملاحظه فرمودید منحصراً مربوط به کالاهای انحصاری تهیه شده تمام این مطالب باید در نظر گرفته شود مجموع این مطالعات و این مذاکرات دال بر این است که یک خرده‌حساب‌هایی بین اشخاص هست متأسفانه با این که الآن اکثر امور مملکت مختل و بلاتکلیف مانده قریب دو ساعت و نیم است در مجلس ببینید چه حرف‌هایی گفته شده است. گفتند یک نفر رفته است پارچه و نخ خریده اگر این عمل جرم است که خود آن شخص آمد اعتراف کرد دیگر دست از سر ما بردارید و به دولت اجازه بدهید برود تعقبیش بکند اگر جرم نیست پنج نفر را بفرستید چه کار بکند من نفهمیدم (خنده نمایندگان)
صادقی - بنده تصور می‌کنم آقای طباطبایی اولاً در
موضوع و مورد پیشنهاد خودشان توضیحی ندادند
طباطبایی - من آن پیشنهاد را پس گرفتم آن پیشنهاد را دادم که این حرف را بزنم.
ساسان - آقا وقتی که پس گرفتید دیگر توضیحی لازم ندارد.
طباطبایی - پس نگرفتم.
ساسان - آیا این طور صحیح است که یک دفعه بگویید پس گرفتم و یک دفعه بگویید پس نگرفتم.
مهندس فریور - آقا ایشان مدعی‌العموم هستند؟ آقای رئیس اجازه داده‌اند اجازه بدهید حرفشان را بزنند.
هاشمی - آقا گفتند این قانون لغو است باید جوابش داده شود.
صادقی - عرض کنم فهم و سرعت انتقال آقا که در اکثر موارد ابراز می‌شود لازم است در این مورد به خصوص هم ابراز شود این اظهاراتی که فرمودید مثل این است که در این مملکت و در این شهر نیستند و ملاحظه نمی‌فرمایند که چه نسبت به نمایندگان و چه نسبت به مجلس شورای ملی چه حرف‌هایی زده می‌شود و چه حرف‌هایی گفته می‌شود فعلاً منظور از این تصمیم این است که یک کمیسیون پنج نفری انتخاب شود و به این موضوع‌ها رسیدگی کند حالا اگر کمیسیون تعیین شد و رفتند تعقیب کردند و گزارش دادند معین می‌شود که این اتهامات صحیح است یا خیر؟ و آن وقت اسامی اشخاص را می‌فهمید شما اطلاع ندارید از این قضیه که هستند نمایندگانی که می‌روند اجازه حمل اجناس می‌گیرند و اجازه ورود اجناس می‌گیرند (طباطبایی - اینها که جرم نیست) البته باید به این مطالب رسیدگی شود و اگر به عقیده آقا جرم نیست ممکن است آقایانی عقیده داشته باشند که جرم است و بنده موضوع گله‌داری را که اینجا مذاکره شد اگر ایشان واقعاً ۱۵۰۰ بقچه نخ گرفته‌اند و به مصرف حوزه انتخابیه خودشان رسانیده‌اند که هیچ و الا ۱۵۰۰ بقچه نخ که قیمت وزارت پیشه و هنر آن با قیمت بازار شصت هزار تومان فرق دارد اگر به مصرف حوزه انتخابیه نرسیده باشد باید معلوم شود اگر واقعاً گرفته‌اند و به مصرف موکلین خودشان رسانیده‌اند که این جرم نیست پس آقا هم توجه بفرمایید تأمل بفرمایید کمیسیونی تشکیل شود و رسیدگی شود تا این موضوع کشف شود.
رئیس - رأی بگیریم یا پس می‌گیرید؟
طباطبایی - پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای لنکرانی:
پیشنهاد می‌کنم عبارت (کمیسیونی ۵ نفر از نمایندگان به انتخاب مجلس تشکیل و مأمور می‌کند) تبدیل به این عبارت شود (برای هر اتهامی کمیسیونی هفت نفری به وسیله استقراع در مجلس علنی تشکیل و موظف است)
رئیس - آقای لنکرانی
لنکرانی - بنده حال مزاجم مساعد نیست و مقصود خودم را در پیشنهاد گفته‌ام.
جمعی از نمایندگان - پس گرفتند.
رئیس - دو پیشنهاد از آقای فرمند است یکی این است رسیدگی تا سه ماه باشد پیشنهاد دوم هم این است که دولت مکلف است که برای کشف قضایایی که در کمیسیون پنج نفری تعقیب خواهند کرد هر عضوی از هر وزارتخانه‌ای درخواست نماید سه روزه آن عضو را تحت اختیار کمیسیون بگذارند.
فرمند - بنده کاملاً موافق هستم با این طرح و عقیده‌ام این است که وقتی این طرح تصویب شد و حقیقتاً کمیسیون معین شد بتواند یک عملی بکند و مثل کمیسیون‌های تحقیقات که در این مملکت هست نباشد اولاً این ماده یک ماه ما اخلاق خودمان را می‌دانیم یک کار کوچکی را که می‌خواهیم انجام بدهیم ده روز طول می‌دهیم که مقدماتش فراهم شود و در عرض یک ماه کمیسیون نمی‌تواند رسیدگی کند بنده پیشنهاد کردم که مدت سه ماه باشد و الا اگر به کمیسیون وسیله ندهید و یک اشخاص صحیحی را که کمیسیون پیشنهاد می‌کند دولت آن اشخاص را به اختیار کمیسیون نگذارد کمیسیون نمی‌تواند رسیدگی بکند این بود که پیشنهاد
کردم که دولت کمک باشد که هر دادیار یا هر مستنطق خوبی را که کیمسیون خواست فوراً در عرض سه روز دولت در تحت اختیار این کمیسیون بگذارد یعنی این کمیسیونی را که تعیین می‌کنیم بتواند رسیدگی بکند و دستش باز باشد بتواند یک کشفیاتی بکند بنابراین باید اسباب و لوازم آن را طوری تنظیم بکنید که کمیسیون بتواند کاملاً رسیدگی و تحقیق در ا ین کار بکند مثل سایر کارهای ما فورمالیته نباشد این بود عرایض بنده.
رئیس - آقای دشتی
دشتی - بنده از آقای فرمند تقاضا می‌کنم برای این که این طرح زودتر بگذرد پیشنهاد خودشان را پس بگیریند برای این که پیشنهاد ایشان این است که مدت سه ماه باشد به نظر بنده هر چه مدت کم‌تر باشد زودتر کار پیش می‌رود و بهتر می‌توانند کار نمایند (صحیح است) یک مثل ایرانی است که می‌گویند ایرانی تا برف روی پشت‌بامش نیفتد فکر پارو نمی‌کند به نظر بنده هر چه مدت را زیاد بکنیم کار به تأخیر می‌افتد و به نظر من است کم‌تر باشد بهتر است و به همان یک ماه اکتفا بکنیم تمام کار انجام می‌شود اگر این پنج نفر را که ما انتخاب می‌کنیم جدیت داشته باشند و وظیفه خودشان را بدانند این یک ماه کافی است این راجع به قسمت اول پیشنهاد آقای فرمند راجع به قسمت دوم هم که پیشنهاد فرمودید که تا سه روز مأمورین را دولت در اختیار هیئت بگذارد آن مقصود هم کاملاً تأمین شده است نوشته است که دولت مکلف است که تمام لوازم تحقیق را به اختیار کمیسیون بگذارد بنابراین استدعا می‌کنم که پس بگیرید (صحیح است)
رئیس - عده‌ای از آقایان پیشنهاد تنفس می‌کنند.
بعضی از نمایندگان - خیر خیر تمام می‌کنیم.
رئیس - پیشنهاد آقای مظفرزاده قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم به جای یک ماه مندرج در ماده نوشته شود که کمیسیون باید در نیمه اول فروردین ماه ۱۳۲۴ گزارش خود را به مجلس بدهد.
رئیس - آقای مظفرزاده
مظفرزاده - عرض کنم آن طوری که جناب آقای دشتی فرمودند صحیح است ولی یک قدری هم باید راه عملی قضیه را در نظر بگیریم آقایان که هفته‌ای سه روز در مجلس هستند یک روز هم که تعطیل است بعد از ظهرها هم که ادارات تعطیل است و انجام این کار هم وقت می‌خواهد بنده خیال می‌کنم که به این وسیله که فقط هفته‌ای سه روز وقت داریم آن وکیلی که انتخاب می‌شود نمی‌تواند این کار را تمام کند و به نظر بنده نیمه اول فروردین که پیشنهاد کردم برای این است که آن کمیسیون در نیمه اول فروردین که قبل از تجدید هیئت رئیسه است گزارش خودشان را بدهند و به نظر من یک ماه کم است.
امینی- تمدید می‌کنند مانعی ندارد.
رئیس - آقای شریعت‌زاده.
شریعت‌زاده - به نظر بنده یکی از قدم‌هایی که نشانه حسن نیت نمایندگان محترم است طرح و تصویب این لایحه است منظور نمایندگان ملت این است که با وجود قوانین لازم چون هیئت حاکمه در اجرای قوانین وظیفه‌اش را انجام نمی‌دهد و چون در مقابل قوانین نمایندگان مجلس با همه افراد از حیث عوامل ممنوع مساوی هستند هیئت حاکمه تا کنون وظایف خودش را در این موضوع انجام نمی‌داد حالا مجلس شورای ملی می‌خواهد نشان بدهد که به وسیله انتخاب یک کمیسیون تحقیق که این یک قدمی است که به زمامداران آینده تعلیم می‌کند که هر کسی از زمامداران خواه از نمایندگان ملت باشد خواه غیره باشد اگر مرتکب جرمی بشوند باید تعقیب بشوند (صحیح است) بنابراین از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی تمنا می‌کنم که در این موضع موافقت بکنند که اگر مدت کم است تمدید می‌شود و در این لایحه تمام نکات هم رعایت شده این است که می‌خواستم از آقایان استدعا بکنم که با دادن پیشنهادها این کار را به تعویق نیندازند.
رئیس - آقای مظفرزاده پیشنهاد خودتان را پس گرفتید؟
مظفرزاده - اگر با تمدید آن موافقت خواهندداشت مسترد می‌کنم.
هاشمی - این لایحه دستور و تعلیم آقای شریعت‌زاده است تمام این چیزها را رعایت کرده‌اند.
رئیس - پیشنهاد آقای دهستانی قرائت می‌شود:
پیشنهادمی‌کنم با قیدقرعه دوازده نفر برای کمیسیون معین شود.
بعضی از نمایندگان - پیشنهادشان را پس گرفتند.
دهستانی - پیشنهاد را پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای پوررضا قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌نمایم که رسیدگی به عملیات مباشرت و مطبعه مجلس در دوره چهاردهم نیز از صلاحیت رسیدگی کمیسیون باشد.
رئیس - آقای پوررضا
پوررضا- بنده یک عرض مختصری دارم عرض کنم عواملی که موجب شد آقایان نمایندگان این طرح را پیشنهاد کردند دو قسمت شد یک قسمتش فقط احترام مجلس و حفظ شئون آقایان نمایندگان است قسمت دومش رسیدگی به شایعات و مطالبی است که در جراید بر علیه هر یک از افراد نمایندگان شهرت داده می‌شود چون در طرح پیشنهادی فقط رسیدگی به حساب‌های اجناس انحصاری دولت قید شده است و چون در بعضی جراید نسبت به کالاهای انحصاری که به کارپردازی مجلس داده شده یک شایعاتی است به این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که رسیدگی به عملیات مباشرت مجلس هم از صلاحیت رسیدگی این کمیسیون باشد.
مهندس فریور - این به خودی خود شامل هست.
صادقی - تفریق بودجه مجلس همیشه این منظور را تأمین می‌کند آقا. احتیاجی نیست.
دکتر اعتبار- بنده مخالفم با این پیشنهاد
بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید. رأی بگیرید.
رئیس - آقای دکتر اعتبار
دکتر اعتبار - عرض کنم در این لایحه اسم وزاتخانه به خصوص برده نشده اصلاً نوشته نشده اگر معاملاتی شده باشد و اگر در مجلس هم یک سوء‌ترتیبی شده باشد حتماً رسیدگی می‌شود و شامل آن هست.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای پوررضا
بعضی از نمایندگان - خیر آقا پیشنهادشان را پس می‌گیرند.
رئیس - آقای پوررضا پیشنهاد خودتان را پس گرفتید؟
پوررضا - چون مستتر است در آن طرح پیشنهاد خود را پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد آقای فیروزآبادی قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم که این هیئت در تمام این دوره مجلس بوده باشد جهت تمام اتهامی‌که به وکلا زده می‌شود یا زده شده.
بعضی از نمایندگان - این پیشنهاد رد شده است.
مهندس فریور - پیشنهادشان را پس گرفتند.
رئیس - پیشنهاد آقای فولادوند قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم برای این که این قانون و تصمیم هم مثل تمام قوانین بشود نسبت به هر وکیلی که در روزنامه تهمت زده شد یا از هر وکیلی شکایت با امضا شد فوراً برای همان عمل از هر شعبه یک نفر تعیین و منتخبین با فاصله ده روز راجع به آن تهمت رسیدگی و نتیجه رأی اکثریت را به مجلس تقدیم نمایند.
رئیس - آقای فولادوند
فولادوند- عرض کنم ما در وضع قوانین بسیار زرنگ هستیم و تمام قوانین را هم خوب وضع می‌کنیم ولی هیچ پیش نمی‌رویم الآن ما کمیسیون قوانین دادگستری داریم که به اتهام وزرا رسیدگی می‌کند ده ماه است از سال می‌گذرد ملاحظه بفرمایید که چه عملی و چه اقدامی در این کار شده است و همین طور قانونی که در چند ماه پیش گذرانده‌ایم برای افسران فراری ملاحظه بفرمایید آخر چه عملی شده است؟ اگر منظور از این تصمیم‌ها حرف است بنده عرضی ندارم و اگر منظور عمل است به عقیده بنده برای رفع اتهام که نسبت به یک نفر وکیل زده‌اند در همان جلسه که ریاست مجلس معطل شد ۱۰ نفر را معین کنند به قید قرعه یا از هر
شبعه یک نفر را معین کنند و این رسیدگی را هم ضرب‌الاجلش را ده روز معین بکنند و خلاصه و نتیجه آن را هم بیاورند به مجلس اگر می‌خواهید که کار عملی بکنید و اگر می‌خواهید که عملی نکنید که یک کیمسیون هم به کمیسون‌های مجلس علاوه کنید حالا بسته به نظر آقایان است.
رئیس - آقای دشتی
دشتی - این که آقای فولادوند می‌فرمایند که قوانین اجرا نمی‌شود و عملی نمی‌شود کاملاً صحیح است و این از آثار ضعف ملت است یکی از عللی که قوانین اجرا نمی‌شود همین ضعف است وقتی که مملکتی در حال ضعف باشد قوانین آنها اجرا نمی‌شود این موضوع مسلم است و این پیشنهادی که شما کرده‌اید آن هم عملی نمی‌شود و ضمیمه می‌شود به آنها (خنده نمایندگان)
فولادوند - راه عملی آن بیش‌تر است همان روز می‌گویند بروید ۱۰ نفر رسیدگی کند و نتیجه عملی آن را هم بیاورند
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فولادوند آقایانی که موافقند قیام نمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد
پیشنهاد آقای عماد ترتبی قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم بر ماده واحده اضافه شود- در صورتی که نمایندگان مجلس شواری ملی از مقام نمایندگی خود سوءاستفاده نموده یا نمایند به همان کیفرهایی محکوم خواهند شد که برای سوءاستفاده و تجاوزات مأمورین دولتی در فصل چهارم قانون مجازات عمومی منظور شده است.
رئیس - آقای عماد تربتی
عمادتربتی - با این که این پیشنهاد در حقیقت ندای قلب من بود ولی به این ترتیب به نظر بنده تأثیر مادی و معنوی نخواهد داشت فقط یک فورمولی خواهد بود برای حرف و لفاظی مثل تعیین فورمول‌های اخلاقی اساساً قوانین دو جور است یا این است که مجازاتی معین شده است برای آن یا مجازاتی تعیین نشده البته اگر مجازاتی برای عملی معلوم شده باشد به هیچ‌وجه من‌الوجوه احتیاجی به کمیسیون تحقیق نخواهد داشت و نسبت به هر کسی که تهمتی زده شده مجلس می‌تواند که اعلام جرم بکند و ناچار است که سلب مصونیت کند و به جرم رسیدگی کند و اگر مواردی باشد که جرم معین نشده است اگر مجلس هم رسیدگی بکند جز یک عمل لغو چیزی نخواهد بود و همان طور که آقای طباطبایی توضیح دادند جز ریشخند جامعه نتیجه‌ای نخواهیم برد و اصولاً یک عمل لغوی خواهد بود. تخلفات و سوءاستفاده مأمورین دولتی از مقام خودشان دارای یک فصل مخصوصی است ماده ۱۵۳ و ۱۴۷ قانون مجازات عمومی می‌گوید: اگر چنانچه مأمور و مستخدم دولتی در اثر سوءاستفاده از مقام خود کالایی را ارزان‌تر بخرد و یا گران‌تر بفروشد چنین و چنان خواهد شد و اگر مرتشی بشود چنین و چنان خواهد شد و اگر در مزایده‌ها و مناقصه‌ها شرکت بکند و استفاده‌هایی ببرد چنین و چنان خواهد شد ولی تمام اینها مربوط به مستخدمین دولت است ولی البته با ماخذ و ملاک و مقصود سوءاستفاده از مقام است چه مستخدم دولت باشد و چه نماینده ملت این هر دو یکی است ولی برای نمایندگان ملت یک مجازاتی معین نشده است و آقایان همه می‌دانند بنابراین، این عمل، عمل لغوی خواهد بود البته سوءاستفاده نمایندگان ملت عملی است خلاف اخلاق عملی است که حقیقتاً باید نکوهش بشود، ولی البته تفاوتی هست بین امور اخلاقی و بین اموری که در قانون جرم باشد علما گفته‌اند بین امور اخلاقی و اموری که جرم است دو دایره است: یک دایره کوچک، یک دایره بزرگ‌تر یا مقصود عام و خاص است اگر بگوییم فلان نماینده مرتکب عمل خلاف اخلاق شده است و قانونی هم برای آن جرم نیست زیرا کالای ارزان خریده است یا این که در شهرداری چنین و چنان کرده است. مستخدمی را تحمیل کرده است یا عزل و نصب کرده است تمام این تخلفاتی که به نمایندگان محترم نسبت می‌دهند که یک اشخاصی یک اعمالی را برخلاف اخلاق عمومی و برخلاف اخلاق حسنه مرتکب شده‌اند این اساساً
لازم نیست که ما یک زحمتی را به کمیسیون بدهیم واقعاً اگر این است که همه به مجازات برسند باید همان کیفری که برای مستخدمین دولت مقرر شده است همان مجازات هم درباره نمایندگان ملت اجرا شود این است که بنده این پیشنهاد را کردم چون نهایت ضرروت را خواهد داشت و اگر چنانچه لازم هم نمی‌دانستم پیشنهاد نمی‌کردم چون همیشه خوددار هم هستم که وقت مجلس را ضایع کنم حالا بسته به نظر مجلس است می‌خواهید تصویب بکنید می‌خواهید تصویب نکنید.
رئیس - آقای فرخ
محمد طباطبایی - بنده اجازه خواستم.
رئیس - آقای فرخ قبل از شما اجازه خواسته‌اند.
محمد طباطبایی - بنده اخطار قانونی دارم اجازه بدهید اصل دوازدهم قانون اساسی را با اجازه آقای فرخ بخوانم.
رئیس - بفرمایید.
محمد طباطبایی - عرض کنم دامنه این قبیل صحبت‌ها به جاهایی می‌کشد که واقعاً نا مطلوب است.
هاشمی - وسواسی است.
محمد طباطبایی - … یا این که به قول آقا وسواسی است بدون این که به کسی جسارت کرده باشم کم کم به جایی می‌رسیم که نماینده مجلس را یک طناب به پایش می‌بندند و توی خیابان می‌کشند این طور نیست آقا؟ (خطاب به آقای عماد تربتی)
رئیس - آقای فرخ
فرخ - این را که بنده خواستم به آقای عماد تربتی عرض کنم این است که به عقیده بنده تا این دقیقه کسی در مجلس متهم نیست یک شایعاتی است در خارج برای تبرئه مجلس خواسته‌اند یک قانونی بگذارنند این موضوع رسیدگی خواهد شد اگر وارد بود به عرض مجلس خواهد رسید و مجلس آن وقت تصمیم خواهد گرفت ولی نباید فعلاً یک چیزهایی را ایجاد کنیم که هنوز مورد وقوعش معلوم نیست و به علاوه همان طوری که آقای طباطبایی فرمودند وکیل مصون است و هیچ کسی و هیچ قانونی و هیچ مقامی به هیچ عنوان حق تعریض به وکیل را ندارد تا این دقیقه هم کسی متهم نیست یک شایعه‌ای است باید رسیدگی شود وقتی که رسیدگی شد اگر خدای ناخواسته کسی طرف اتهام بود به عرض مجلس خواهد رسید و البته آن وقت هم سلب مصونیت خواهد شد و قوانین قضایی تکلیف را معلوم خواهد نمود.
نمایندگان - رأی بگیرید. رأی رأی
مهندس فریور - آقا این یک سوءتفاهمی شده رأی بگیرید
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای عماد تربتی آقایانی که موافقند قیام نمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. اینجا پنج شش نفر از آقایان اجازه خواسته‌اند صحبت کنند.
بعضی از نمایندگان - خیر آقا پیشنهادات را بخوانید.
رئیس - پیشنهاد آقای صمصام قرائت می‌شود:
یک نفر از نمایندگان - پیشنهادشان را پس گرفتند.
رئیس - آقای صمصام پیشنهاد خودتان را پس گرفتید؟
صمصام- بلی پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای دکتر کشاورز قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم که عده کمیسیون تحقیق برای تسریع کار ۳ نفر باشند.
رئیس - آقای دکتر کشاورز
دکتر کشاورز - بنده معتقدم برای این که مجلس شورای ملی راجع به این طرف پیشنهادی تصمیمی بگیرد اصلح این است که اول قضیه را تجزیه بکنیم و ببینیم علت این پیش‌آمدها و علت این که این اتهامات به نمایندگان محترم مجلس شورای ملی یا به طور اعم به اعضای دولت و به رؤسای ادارات ایران وارد می‌شود چیست؟ اگر یک کمی به عقب برگردیم و وقایع شهریور را در نظر بگیریم می‌بینیم که بعد از وقایع شهریور و بعد از عوض شدن رژیم دیکتاتوری در ایران
آن چیزی را که ملت ایران انتظار داشت یعنی رسیدگی به حساب بیست ساله اشخاصی که این مملکت را اداره می‌کردند یعنی به دست آوردن آزادی برای ملت ایران آن قسمت انجام نشد و طبقه حاکمه ایران آن طبقه حاکمه‌ای که در این بیست سال سر کار بودند آن طبقه حاکمه‌ای که قطعاً مسئول امور این بیست ساله بودند سر جایشان مانده‌اند و هنوز هم باقی مانده‌اند و فقط رأسش رفته است یعنی یک نفر از رأس آن از بین رفته است تمام اتهاماتی که به نمایندگان دوره سیزدهم و چهاردهم داده می‌شود تمام اتهاماتی که به وزرای گذشته و فعلی داده می‌شود سرچشمه و منبعش این مطلب است که ملت ایران نتوانست آزادی خودش را به دست آورد و ندید آن کسانی را که بیست سال ملت ایران را محکوم کرده‌اند محاکمه و مجازات شده باشند…
امینی - مختصرتر بفرمایید آقای دکتر
دکتر کشاورز- .. این مقدمه‌ای است برای آن پیشنهاد اصلی.
امینی - وقت نیست آقا مختصر بفرمایید.
دکتر کشاورز - مختصر عرض می‌کنم.
دشتی - در اطراف پیشنهاد خودتان صحبت بکنید.
دکتر کشاورز-… حتی آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی این حق را حفظ نکردند که اجازه بدهند نماینده مجلس آن چیزی را که لازم می‌داند راجع به صلاح ملت و مملکت خودش حرف بزند…
دشتی - این طور نیست آقا این حرف خلاف واقع است کاملاً آزادی بوده است.
دکتر کشاورز - … اجازه بفرمایید بنده از هیئت رئیسه شکایت نکردم از بعضی از آقایان نمایندگان شکایت دارم آقای دشتی اگر شما عصبانی هستید بنده عصبانی نیستم بنده خوب به خاطر دارم که آن روز نظریات خودم و فراکسیون توده را در پشت تریبون نسبت به سیاست خارجی گفتم همین آقای گله‌داری که امروز مورد تهمت واقع شده‌اند در همان جا ایستاده‌اند و به من فحش دادند و حالا دارند ایشان را به عنوان تهمت تعقیب می‌کنند بنابراین از آقایان نمایندگان اجازه می‌خواهم که اجازه دهند من صحبت خودم را بکنم.
صمصام- در اصل موضوع صحبت کنید.
دکتر کشاورز - اصل موضوع این است که اگر این کمیسیون برای این تشکیل شده من می‌ترسم که همین طور هم بشود که یک عده‌ای را که بین نمایندگان تصور می‌کنم که خود آقایان اکثریت مجلس هم تصدیق می‌کنند که بعضی از اتهاماتی را که به بعضی از نمایندگان داده می‌شود تا اندازه‌ای وارد است این را باید مجلس شورای ملی تصدیق بکند و اگر این مسئله از حالا تکذیب بشود علامت این است که برای تطهیر اشخاصی است که در کار هستند اگر بنا است این کمیسیون تشکیل بشود و یک عده‌ای را که قطعاً تمام ملت ایران می‌دانند که از مقام‌شان سوءاستفاده کرده‌اند چه در دوره سیزدهم و چه در دوره چهاردهم تبرئه کند عاجزانه استدعا می‌کنم که این کار را کنار بگذارید برای این که اگر یک وقت و یک روزی برای ملت ایران باقی بود که خائنین را مجازات بکند آن حق را هم از دستش می‌گیرد و آن اشخاص را هم با قانون تطهیر می‌کنید اگر واقعاً می‌خواهید این کمیسیون آنهایی را که در مقام نمایندگی به هر عنوان که بوده است سوءاستفاده کرده‌اند مجازات بکنید آنها را به نظر بنده بهتر است که این کمیسیون را یک قدری محدودتر بکنید یعنی چند نفری را تعیین بکنید برای ا ین کمیسیون که واقعاً چشم خودشان را ببندند یا بهتر بگویم چشم‌شان را باز کنند و نگاه کنند اگر کسی از اقوام و نزدیکان‌شان برخلاف قانون عملی کرده‌اند آنها را معرفی کنند و شدیداً مجازات‌شان کنند و به ملت ایران معرفی کنند عده را کم بگیرید برای این که می‌ترسم بیش از سه نفری که که این قدر صاف و صریح اشخاص را معرفی بکنند و مجازات بکنند در بین مجلس شورای ملی پیدا نشود اما اجازه بدهید یک موضوعی را که آقای شریعت‌زاده فرمودند که تصور می‌کنم ایشان در مطلب خودشان استثنا فرمودند و آن این است که فرمودند هیئت حاکمه نخواست اشخاص را مجازات بکنند آقای شریعت‌زاده این هیئت حاکمه از اول شهریور مورد توجه
اکثریت مجلس شورای ملی بود به هیئت حاکمه چرا حمله می‌کنید مجلس شورای ملی این هیئت‌ها را روی کار آورد و بنابراین نباید از این مصونیتی که برای نمایندگان مجلس هست سوءاستفاده کنند هیئت حاکمه مسئول مجلس شورای ملی است و تا امروز هم مورد اعتماد مجلس شورای ملی است پس این هم باید گفته شود برای این که شاید یک روزی این هم حساب شود.
رئیس - آقای دشتی
دشتی - بنده خیلی متأسفم که آقای دکتر کشاورز همیشه که پشت تریبون می‌آیند در یک کلیات و یک تئوری‌هایی که مورد بحث نیست صحبت می‌کنند یک مطلبی است که گفته می‌شود و در جراید هم می‌نویسند باید جواب داده شود می‌گویند در شهریور ۱۳۲۰ یک نفر رفت باقی سر جایشان باقی ماندند آقا مگر رژیم باقیمانده باشد؟(دکتر کشاورز - رژیم دیکتاتوری) اجازه بدهید حرف بزنم یک نفر بود رفت و تمام آن چیزها هم رفت پی کارش. خواستم عرض کنم که این یک اشتباه سوسیولژیست که شما می‌کنید تصور می‌کنید یک دستگاهی بود و یک عده‌ای هم با هم تبانی داشتند و حالا باید آن دستگاه تمام به هم بخودر این حرف شما صحیح بود در صورتی که یک دستگاه و رژیمی باشد که بعد یک دسته دیگر آمده باشد و آن جریان و دستگاه را از بین برده باشد ولی این طور نیست این فکر اشتباه است هیچ کدام اینها نیست از این قبیل خسن و خسین هر سه دختران معاوینه هستند می‌باشد. شما اگر می‌خواستید راجع به دستگاه مملکت با یک چشم بازی قضاوت کنید این فکر را نمی‌کردید اگر با اوضاع اجتماعی و سیاسی و دستگاه‌های سیاسی این مملکت مطلع بودید و می‌خواستید قضاوت صحیح بکنید این طور صحبت نمی‌کردید شما چشم خودتان را بسته‌اید و از بعضی چیزهایی که در بعضی کتاب‌ها خوانده‌اید می‌خواهید در امور اجتماعی قضاوت کنید (دکتر کشاورز - بنده قطعاً از شما با سوادتر هستم) من که ادعای سواد نکردم. شما مرد طبیبی هستید دکتر طب هستید و شنیدم که طبیب خوبی هم هستید ولی در اجتماعات وارد نیستید، در سیاست نبوده‌اید، این را باید عرض کنم یک شخصی آمد اینجا اول هم یک ترتیبات دیگری بود و بعد هم روی یک جریانی آن دیکتاتور رفت این دیکتاتوری شبیه فاشیست آلمان و ایتالیا نبود که دستگاهی باشد و دسته‌جاتی باشند که اگر یک نفر رفت سایرین و آن دستگاه باقی مانده باشند این که شما می‌گویید یک نفر رفت و آن دستگاه باقیماند این طور نیست، مسائل اجتماعی صریح و مثل فرمول‌های ریاضی است می‌گویند هر ملتی شایسته و مستحق همان حکومتی است که دارد این مسئله مسلم است و شبهه‌ای ندارد (هاشمی - پس ما از زمان رضا شاه هم بدتر شده‌ایم عرض کنم این یک اشتباهی است که زیاد می‌کنند و این غلط است اگر می‌گویید دولت مسئول است مجلس مسئول است پس به همان تناسب هم ملت مسئول است (دکتر کشاورز - ملت جاهل است) اگر ملت جاهل است مستحق همین حکومت است یا ملت همین حکومت را می‌پسندند شما اگر توانستید که یک حزبی درست کنید که اکثریت داشته باشید می‌توانید حکومتی که مطابق نظر آن اکثریت است تشکیل بدهید و غالباً هم که در اینجا صحبت می‌کنید جز منفی‌بافی و صحبت کردن که فلانی را دار بزنید فلانی را چه بکنید چیزی نیست ما همه این حرف‌ها را می‌دانیم کدام شاگرد کلاس شش ابتدایی است که تاریخ انقلاب فرانسه را نخوانده باشد و نداند این چیزها را؟ اگر در این مملکت خون و غیرت بود نه فقط دیکتاتورها و ظالم‌ها را از بین می‌بردند بلکه آن اشخاصی هم که باعث اغتشاش می‌شوند آنها را هم از بین می‌بردند (نمایندگان - صحیح است) آن وکیلی را هم که در تبریز می‌گوید مرده باد ایران او را هم باید از بین ببرند…
مجد - مرده باد یک چنین کسی - مرده باد خودش
هاشمی - اگر کسی چنین حرفی زده است اکثریت مجلس باید از او سلب مصونیت بکند.
دکتر کشاورز- دروغ می‌گویند این را، اینها کذب محض است.
دشتی - شنیده‌ام در رضاییه نطق کرده‌اند و گفته‌اند
فارس‌ها دشمن شما ترک‌ها هستند (دکتر کشاورز - این طور نیست) بنده شنیده‌ام، اجازه بدهید آقا، عرض کنم این گستاخی‌ها را باید تا یک حدی جلوگیری کرد. شما می‌گویید آزادی نطق نیست کی شما رفتید پشت تریبون و کسی مانع حرف زدن شما شد؟ ولی مملکت یک نظاماتی دارد، مجلس شورای ملی یک نظاماتی دارد باید مطابق آن نظامات عمل شود اگر شما بخواهید با این مجلس کار بکنید باید مطابق این نظامات عمل کنید، شما هر کاری را که بخواهید از راه مجلس انجام بدهید باید از راه نظامات و مقررات جاریه مجلس باشد، باید بنشینید با ما کار کنید با اکثریت تفاهم حاصل کنید و الا هی منفی‌بافی کردن کاری از پیش نمی‌رود. آقا پیشنهادی داده‌اید ما از اول گفتیم که این یک طرح خیلی مهمی نیست این یک تصمیمی است که مجلس می‌خواهد انتسابات و اتهاماتی که نسبت به نمایندگان مجلس می‌شود وارد شود و رسیدگی کند ببیند صحیح است یا صحیح نیست اگر شما هم می‌خواهید این کار بشود پس موافقت کنید (ایرج اسکندری - کی مخالف است) این پیشنهادها موجب می‌شود که اصل نظر از بین برود و کار را به تعویق بیندازد و فایده‌ای هم ندارد الآن یک ساعت بعد از ظهر است اگر بخواهیم ده تا پیشنهاد دیگر را مطرح کنیم جلسه از اکثریت می‌افتد و کاری نشده است اگر شما واقعاً مقصودتان این است که تقوا و حقیقت در این مملکت پیشرفت کند و حکومت کند به آن اشخاصی که تقوا دارند کمک کنید. در هر صورت بنده از این تندی که کردم معذرت می‌خواهم و البته نمی‌خواهم بگویم که شما یک مردمان بدی هستید اما آنچه که راجع به آذربایجان گفتم راجع به این نماینده ارمنی‌ها است میل دارم جداً رسیدگی شود و تعقیب شود.
آوانسیان - اجازه بدهید توضیح بدهم.
رئیس - تأمل کنید به پیشنهاد آقای دکتر کشاورز رأی بگیریم بعد توضیح بدهید. آقایانی که با پیشنهاد آقای دکتر کشاورز موافقند قیام فرمایند (چند نفر برخاستند) تصویب نشد. آقای آوانسیان.
آوانسیان - به نام کارگران و دهقانان و آزادی‌خواهان ایران مخصوصاً آذربایجان چند روز است بنده اینجا اسم‌نویسی کرده‌ام و میل دارم اینجا بعضی مطالب را بگویم بدبختانه الآن یک ساعت بعد از ظهر است یک مختصری اینجا خواهم گفت و البته آقایان اجازه خواهند داد که بعداً مطالب را به طور مشروح بگویم.
صوفی - این موضوع مطرح نیست.
رئیس - راجع به همان موضوع دفاع بکنید.
آوانسیان - … خواستم عرض کنم که این مطلب کاملاً دروغ است به این دلیل که هیچ کس نمی‌تواند این حرف را بزند علت این است که هو می‌کنند بنده می‌توانم جواب بدهم بنده یک نفر ایرانی هستم که ۲۳ سال در زندان بوده‌ام من چهل سال دارم برای کارگران برای دهقانان برای آزادی‌خواهان برای ملت ایران همه جور فداکاری حاضر هستم بکنم قریب صد نفر بنده را می‌شناسند بنده یک چمدان بیش ندارم همه عمر من در راه آزادی گذشته اینها همه‌اش هوا است بنده نمی‌رنجم از این قضیه ولی از آقایان خواهش می‌کنم که به بنده اجازه بدهند مطالبی را که دارم بگویم که تهمت‌هایی زده نشود و آزادی‌خواهان را متهم نکنند ۳ مرتبه گفتند آذربایجان شلوغ شده است کو؟ کجا است؟ کی شلوغ شده است؟ کچا چپاول شده است.
محمد طباطبایی - چرا شده است.
آوانسیان - این هو را کردند و توی جراید نوشتند کی دیده است؟ و کجا چپاول شده است؟ این حرف‌ها چیست؟
دکتر عبده - این حرف‌ها را شما نزدید؟
آوانسیان - خیر. کی این حرف‌ها را می‌زند اینها دروغ است. بی‌شرف است آن کسی که این حرف را زده باشد و بی‌شرف است آن کسی که این تهمت را می‌زند.
یک نفر از نمایندگان - احسنت
رئیس - دو پیشنهاد از طرف آقای مهندس فریور رسیده که یکی از آنها قرائت می‌شود:
انتخاب ۵ نفر به اکثریت نسبی باشد
رئیس - آقای مهندس فریور
مهندس فریور -این را اگر بخواهید اکثریت واقعی باشد مدتی طول خواهد کشید به این جهت بنده پیشنهاد کردم که اکثریت نسبی باشد (صحیح است)
محمد طباطبایی - این برخلاف قانون و نظامنامه است به هیچ‌وجه همچو چیزی ممکن نیست.
رئیس - پیشنهاد دیگر آقای مهندس فریور قرائت می‌شود در صورتی که سوءاستفاده نماینده‌ای به تشخیص کمیسیون مزبور محرز شد نماینده نامبرده پس از سلب مصونیت مشمول مقررات فصل چهارم از باب دوم قانون مجازات عمومی خواهد بود.
مهندس فریور - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - بفرمایید.
مهندس فریور - عرض کنم این پیشنهاد تقریباً از طرف آقای عماد تربتی داده شد…
یک نفر از نمایندگان - این پیشنهاد رد شده.
مهندس فریور - اجازه بفرمایید تقریباً توضیح واضحات است برای چه رد شده؟ برای این که یک عده از آقایان منجمله آقای فرخ الغاء شبهه کردند و خیال کردند که مقصود آقای تربتی این است که بدون سلب مصونیت این کار انجام شود در صورتی که مقصود ایشان این بود که پس از تحقیق اگر سوءاستفاده نماینده‌ای محرز شد اگر یک چنین قانون و سانکسیونی نباشد چه باید کرد؟ یک نماینده‌ای رفته است پارچه گرفته است نخ گرفته است. صدها هزار تومان استفاده کرده چون قانونی برای منع از این عمل نبوده وقتی که معلوم شد تازه چه کارش می‌کنید؟ هیچ قانونی نیست. چرا سلب مصونیت می‌کنید؟ جرمی که مرتکب نشده است باید جرم شناخته شده باشد که سلب مصونیت شود اگر جرم شناخته نشده باشد سلب مصونیت نمی‌شود کرد.
فرخ - عطف به ماسبق نمی‌شود کرد.
مهندس فریور - … فرضاً سلب مصونیت شد و مجرمش هم دانستیم بنابراین قانون باید سانکسیونی داشته باشد بی‌خود شلوغ نکنید اگر قانون سانکسیونی نداشت فایده‌ای ندارد این است که بنده این پیشنهاد را کردم.
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - بنده عرض می‌کنم که پیشنهاد اولی آقای مهندس فریور که فرمودند اکثریت نسبی است باید نصف به علاوه یک عده حاضر در مجلس رأی بدهند تا آن که صورت قانونی داشته باشد (صحیح است) این یکی و همان طور که مطابق اصل ۳۳ قانون اساسی است باید این کمیسیون تشکیل و برای رسیدگی تعیین شود و همان طور هم تشریفاتش باید به عمل آید این را خواستم عرض کنم که آقای رئیس متوجه باشند که موقع عمل باید در نظر داشته باشند البته آقای مهندس فریور هم در نظر دارند ولی یک نکته دیگری را خواستم عرض کنم که آقای دکتر مصدق هم تذکر دادند ما یک پیشنهاد ساده‌ای داریم برای یک شایعاتی که داده شده رسیدگی شود پس از آن که رسیدگی شد و کمیسیون دید که یک کسی سوءاستفاده کرده است گزارش می‌دهد راجع به آن نماینده‌ای که سوءاستفاده کرده و تحقیق می‌کنند همان طور که آقای شریعت‌زاده پیشنهاد فرمودند مطابق قوانین مملکت رفتار می‌کنند و این پیشنهادها جز تضییع وقت چیزی دیگر نیست.
نمایندگان - رأی. رأی
یک نفر از نمایندگان - آقای مهندس فریور پیشنهاد خودشان را پس می‌گیرند.
مهندس فریور - بنده ابداً پس نمی‌گیرم.
رئیس - همان طور که گفته شد قسمت اولش که مخالف آیین‌نامه است و قسمت دومش را هم باید رأی بگیریم.
دشتی - خواهش می‌کنم مسترد بفرمایید.
مهندس فریور - فعلاً پیشنهاد خود را پس گرفتم.
رئیس - پیشنهاد آقای مجد ضیایی قرائت می‌شود:
برای تسریع در تشکیل کمیسیون و انعقاد آن پیشنهاد می‌نمایم اعضای کمیسیون از پنج نفر عضو اصلی و پنج نفر علی‌البدل انتخاب شوند.
یمین اسفندیاری - احتیاجی به این پیشنهاد نیست در مدت سه ماه اتفاقی نمی‌افتد.
رئیس - آقای مجد ضیایی
مجد ضیایی - عرض کنم کمیسیون قوانین عدلیه اغلب اوقات برای این که اکثریت نمی‌شود تشکیل نمی‌شود ممکن است که این اشخاص هم تحت تأثیر احساسات واقع شوند و سه نفرشان حاضر نشوند و آن کمیسیون تشکیل نشود برای تسریع در عمل پیشنهاد کردم که یک علی‌البدلی هم تعیین شود که فوراً کمیسیون تشکیل شود و به تعویق نیفتد.
رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای مهندس فریور
نمایندگان - پس گرفتند.
رئیس - پیشنهاد تنفس هم از طرف آقای فیروزآبادی شده است.
نمایندگان - خیر پس گرفتند.
رئیس - رأی می‌گیریم به اصل ماده با تبصره آقای فرخ که قبول شده آقایانی که موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) به اتفاق آراء تصویب شد. شروع می‌کنیم به انتخاب پنج نفر عضو کمیسیون با انتخاب مخفی (اخذ آراء شروع شد)
(در این موقع (یک ساعت بعد از ظهر) آقای رئیس از جلسه خارج و جای خود را به آقای ملک‌مدنی نایب رئیس واگذار نمودند)
۴- اخذ رأی راجع به انتخاب کمیسیون پنج نفری
نایب رئیس - عده حاضر در مجلس ۸۶ نفر ابتدا پنج نفر برای نظارت در استخراج آراء با قرعه معین می‌شوند.
دشتی - سه نفر کافی است.
محمد طباطبایی - نظامنامه تصریح کرده است که ۵ نفر باید باشد.
نایب رئیس - بلی نظامنامه پنج نفر تعیین کرده است ما هم پنج نفر تعیین می‌کنیم.
(اقتراع به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل حاصل شد)
آقایان: ذکایی - شریعت‌زاده - رحیمیان - حسین خاکباز - ظفری
نایب رئیس - حالا اخذ آراء می‌شود به طور دسته‌جمعی یعنی یک ورقه را پنج تا اسم رویش می‌نویسند بعد می‌دهند اگر اجازه می‌فرمایید استخراج هم در خارج بشود (صحیح است) آقای صادقی هم از طرف هیئت رئیسه نمایندگی دارند و در استخراج آراء نظارت می‌نمایند (صحیح است)
(اخذ رأی به عمل آمد)
۵- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم
و جلسه آتیه روز یکشنبه اول بهمن ماه موکول می‌شود و دستور هم بقیه متمم بودجه است.
(جلسه یک ساعت و ربع بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمدصادق طباطبایی
تصمیم قانونی
راجع به تشکیل کمیسیون پنج نفری برای تحقیق و رسیدگی به شایعاتی که نسبت به بعضی از نمایندگان می‌دهند.
نظر به این که شایعاتی دائر به مداخله بعضی از نمایندگان مجلس شورای ملی در برخی از معاملات راجع به کالاهای انحصاری و اقدام برای تحصیل اجازه ورود پاره از اجناس و غیره سوءاستفاده از مقام خود به منظور اتنفاع مادی در جراید انتشار می‌یابد.
و نظر به لزوم تحقیقات در اطراف شایعات و اتخاذ تصمیم شایسته نسبت به کسانی که در صورت ثبوت شایعات مزبور مسئول و مستحق تعقیب خواهند بود.
مجلس شورای ملی طبق اصل ۳۳ از متمم قانون اساسی کمیسیونی از ۵ نفر نمایندگان به انتخاب مجلس تشکیل و مأمور می‌کند که تحقیقات جامع‌الاطرافی به عمل آورده و گزارش لازم را از تاریخ اتخاذ این تصمیم در ظرف یک ماه به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
دولت مکلف است کلیه اسناد و اطلاعات و وسایل تحقیق را در اختیار کمیسیون بگذارد.
تبصره - مورد اتهام منحصر به اجناس انحصاری نبوده و به هر اتهامی که مبنی بر سوءاستفاده مادی است رسیدگی شود.
تصمیم قانونی بالا در جلسه بیست و هفتم دی ماه یک هزار و سیصد و بیست و سه به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
رئیس مجلس شورای ملی - سید محمدصادق طباطبایی