مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ بهمن ۱۲۸۵ نشست ۴۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ بهمن ۱۲۸۵ نشست ۴۳
مذاکرات دارالشورای ملی روز یکشنبه چهارم شهر محرم الحرام ۱۳۲۵
خلاصه مذاکرات روز سه شنبه ۲۸ ذی الحجه الحرام ۱۳۲۴ قرائت شد.
رئیس- اعضاء انجمن قانون نویسی همچو تصور نمودند که متمم اصول قانون اساسی نوشته شده حاضر می‌شود که امروز قرائت شود نظامنامه برای مجلس بلدیه نوشته شده امروز آن خوانده شود مسئله دیگر مواجب مستخدمین است که تشکی کرده‌اند صورت آن را هم نوشته‌اند در مجلس مطرح مذاکره شده بتصویب اعضاء مجلس اصلاح شود. (همه گفتند خیلی خوب است و شروع بخواندن نظامنامه مجلس بلدیه شد در فصل اول در خصوص اینکه انجمن بلدیه حق رسیدگی و تأسیس بعضی ادارات شهری دارد مثل کتابخانها و قرائت‌خانهای عمومی و دواخانها تیاترها و موزه خانها و غیره مذاکره شده حمعی گفتند لفظ (تباتر نوشتن هیچ صحیح نیست).
بحرالعلوم – خیلی غریب است که این نظامنامه را با نوشتن اینطور الفاظ بمجلس فرستاده‌اند که قرائت و تصحیح شود.
حاجی محمد اسمعیل آقا – ضرری ندارد تباترهایی هستند که بجهت وعظ و تربیت و آگاه کردن مردم تشکیل می‌یابد.
حاج شیخعلی – بسیار خوب ولی باید بلفظ و عبارتی نوشت که اشاره باین ترتیب داشته باشد واین گونه الفاظ در این مجلس محترم نباید مذاکره شود.
بحرالعلوم – موزه خانه هم فایده ندارد.
میرزاابوالحسن خان – چرا آثار کهنه را در آنجا می‌گذارند باعث بصیرت مردم و فایده زیاد است.
حاجی محمد تقی شاهرودی – امروز روز حق ایراد در دفعه ثانیه است که قرائت شود.
رئیس- عیبی ندارد و این یک لفظ (تیاتر) هیچ نوشته نشود بهتر است.
(از بابت معارف گفتگو شد که طوری نمایند عمومیت داشته باشد حتی در دهاتهم ا سباب معارف فراهم شود.)
رئیس- خوب است در این موقع یک توضیحی بشود این انجمن بلدیه که منحصر در شهرها نیست بلکه اهالی بلوکات و دهات وقصبه‌ها و شهرهای کوچک هم می‌توانند از روی قاعده تأسیس انجمن بلدیه نمایند منتهی در دهات و بلوکات احتیاجشان کمتر است و در شهر بیشتر ولی اگر همه یک مجلس باشد آنوقت عوارضات لازمه از شهری و دهاتی یکسان گرفته می‌شود پس نیست بدهات زیادتر گرفته شده و بآنها ظلم خواهد شد و حال اینکه احتیاجاتشان کمتر است در اینصورت باید مجلس دهات و بلوکات با مجلس بلدیه شهر تفاوت داشته و از هم جدا باشند که هر یک بقدر حاجت خود تأسیس انجمن بلدیه نموده و عوارض بدهند.
حاج شیخعلی- این نظامنامه از منشآت است یا ترجمه؟
رئیس- ترجمه است ولی باید در مجلس تصحیح و تنقیح شود.
آقا میرزا فضلعلی- تکلیف انجمن بلدیه آن است که در احتیاجات و آسایش مردم و نظم بلدیه جلب نظر کند نه جلب منفعت این پولهاییکه جمع می‌شود بمصارف مهمه خرج شود ولی از این نظامنامه معلوم نیست که این انجمن بلدیه از برای جلب منفعت است یا دفع ضرر و فعلا تمام شهرهایی نظم و ترتیب و بهمه مردم سخت می‌گذرد.
رئیس- اینهاییکه شما میگویید تکلیف نظیمه است که جزو قانون وزارت داخله است واز برای حکام و نظمیه وغیره نوشته می‌شود و ترتیب داده خواهد شد انشاءالله بعد از عاشوراتمام شده قرائت می‌شود مقصود شما در اینجا بعمل خواهد آمد.
آقا میرزا فضلعلی – این نظامنامه است یا قانون بلدیه؟
رئیس- هم نظامنامه است و هم قانون.
آقا میرزا فضلعلی- پس این عوارضاتی که گرفته خواهد شد از روی چه میزان خواهد بود.
رئیس- این عوارضات هم جزو مالیات است و کلیه عمل مالیات باید در مجلس شورای ملی مذاکره شده بهر طور تصویب کردند از همان قرار باید دریافت دارند.
(پس از خوانده شدن نظامنامه بلدیه قرار شد نسخهای متعدد نوشته شود و بهمه اعضاء مجلس بدهند که بدقت ملاحظه نموده ایرادات خودشان را یادداشت نمایند که در قرائت دوم از روی بصیرت تنقیح شود و در این موقع حاجی نبیل الملک از طرف وزارتخارجه بمجلس آمده بعضی پیغامات از جانب وزیر خارجه رساند).
رئیس- چند فقره اظهارات بوزارت خارجه شده که دو سه فقره آن شخصی بود جواب داده بودند یکی دو فقره آن عمومیت داشت اولا در خصوص (قنسول) باطوم بود که ایرانیهای مقیم آنجا شکایت کرده بودند می‌فرمایند دفع آن تعدیات شده و انشاءالله بعدها آسوده خواهند بود ثانیاً در باب فروش اطفال قوچانی می‌فرمایند در اینخصوص اسناد در وزارت خارجه هست وقوع این مسئله صحت دارد واحکامی هم در این باب صادر شده و مطرح مذاکره بود ولی امروزه آن شدت را ندارد.
حاج شیخعلی- این تعدیات از طرف حکومت است یا مباشرین؟
رئیس- حکومت پول می‌خواهد لابد رعیت هم باید فرزند خود را فروخته تهیه پول برای حکنومت نماید و تلگرافی هم در اینخصوص از عشق آباد کرده‌اند خوانده شود.
آقا سید محمد تقی – تلگراف را قرائت نمودند که خلاصه مضمون آن این است.
اگرچه از شاهد کسی قسم نمی‌خواهد ولی ما ایرانیان مقیم عشق آباد که پنج هزار نفر هستیم بشرف و دین واسلام قسم یاد می‌نماییم و خداوند را بشهادت می‌طلبیم که بچشم خود دیدیم که اطفال قوچانیها را در عشق آباد مثل گوسفند و سایر حیوانات به ترکمانها می‌فروختند و کسی نبود دادرسی نماید و درخصوص بانک ملی هم کمال همراهی را داریم (در این موقع تمام اهل مجلس و تماشاچیان گریه مفصلی نمودند بطوریکه نمی‌توانستند خود داری نمایند.)
حاجی محمد اسمعیل آقا – عرض می‌کنم بعد از این گریه بهترین گریها این است که مجازات این شخص را اکیداً از دولت بخواهید و هر کس این داغ را بدل ایرانیان گذاشت بمجازات برسد که باعث تشفی قلوب شود.
شرف الدوله – کاغذیهم از باطوم نوشته‌اند ملاحظه نمایید.
آقا میرزا محمود – از قراریکه تحقیق شده ومعلوم گشته باعث این فروخته شدن اطفال سردار مفخم قوچانی شده و حالا هم اسبابی فراهم کرده است در عوض این خدمت امتیاز بگیرد.
حاجی محمد اسمعیل آقا – هر کس هست باید بمجازات برسد.
سید الحکماء- عقیده من آن است آنچه که گرفته بدهد که اطفال مسترد شوند.
حاج سید عبدالحسین – الحمدالله رب العالمین که خداوند بر همه مسلمانان منت گذاشت و اسباب انعقاد این مجلس را فراهم آورد ماها هم مثل جدم حضرت ابی عبدالله علیه السلام که در میدان شهادت یکه و تنها ایستاده طلب نصرت و یاری می‌کرد استغاثه می‌نماییم و الحمدالله شما هم که در اینجا جمع شده‌اید امنای ملت هستید و منتخب عقلائی عموم می‌باشید و بجهت دادرسی حاضر هستید پس مذاکره و اصلاح این مسئله بیک روز و دو روز ممکن نیست چند روز لازم دارد و این نحو کارها بیست و چهار سال است که در صفحات خراسان متداول است و این هم بر دو قسم است یکی اینکه حکومت پول می‌خواهد لابد رعیت اطفال خود را فروخته تهیه پول می‌کند دیگر اینکه جمعی هستند کارشان همین است ولی اینها کم هستند باید این امورات اصلاح شده و بداد مظلومین رسیدگی شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان – در صورتیکه آقا میرزا محمود عنوان کرده آن شخص اینجا حاضر است و باعث این کار شده باید خواست و بمجازات برسد.
حاجی شیخ علی – باید از وزیر داخله خواست.
آقا میرزا فضلعلی – از آن کسانیکه باعث فروختن اطفال شده‌اند هم از حاکم کل و هم از مباشرین استرداد اطفال را بخواهند وزیر اموالی را که از این راه حلال جمع نموده‌اند بیگرند صرف این کار نمایند بهترین مجازاتها است دیگر لازم به تنبیه و سیاست نیست.
حسنعلی خان – عرض دارم: کلیه در این مملکت تا امروز نمی‌توان گفت اجراء حکومت مسئول باشند زیرا کر حاکم کل تعافی گرفته می‌فرستادند آنهم از اجراء تعارفی گرفته می‌گوید فلان کار را بکنید تمام این کارها راجع بحکومت کل است.
آقای میرزا فضلعلی – ابتدا چنین است هزار و چندین سال است که ماها گریه می‌کنیم برای اینکه ابن زیاد و شمر و ابن سعد امام حسین علیه السلام را کشته‌اند و حال آنکه بامر یزید بوده.
حاج سید عبدالحسین – می‌توانیم بگوییم که یزید مأخوذیت شدیدتر ندارد؟
بحرالعلوم – اگر حاکم کرده است او مقصر است والا مباشر.
آقا میرزا محمود – سردار مفخم قوچانی اینجا حاضر است و خوودش در حقیقت حاکم مستقل بوده است باید از او مؤاخذه شود.
حاج سید عبدالحسین – بلی حکومتهای جزء خراسان حکومت دارند در حقیقت سلطنت دارند.
آقا سید محمد تقی – این تحکم است حاکم جزء بدون اطلاع حاکم کل نمی‌تواند کاری بکند رعایا وقتیکه از حاکم جزؤ تعدی دیدند بحاکم کل عارض می‌شوند باید رفع تعدیات را از رعایا نماید اینجا بعکس بوده از قرار معلوم سوار شاهسون برای تقویت حکومت جزء هم فرستاده است و اجزا حکومت جزء هر چه مستقل باشند باز بدون اطلاع رئیس نمی‌توانند اقدام بکاری نمایند.
آقا میرزا محمود – من نمی‌گویم حکومت کل تقصیر ندارد بلکه هر دو مقصر هستند اما در این موقع این شخص بیشتر مقصر است.
آقا سید حسین – هر وقت عرضی در این خصوصها کردیم گفتند سند لازم دارد امروز سند در دست داریم و حاضر است که فروش اطفال بدست آصف الدوله شده است اگر سایرینهم فروخته‌اند پولش باو رسیده ما کار باجزاء نداریم طرف ما آصف الدوله است باید اطفال را مسترد دارد او میداند با اجزاء و مقصود اینست که فقط مذاکره نباشد نتیجه هم بعمل آید.
آقا میرزا ابوالحسن خان – از وزیر داخله بخواهیم شخص معین نشود. هم از مباشر هم از حکومت استرداد اطفال خواسته شود و هر کس باعث این کار شده بمجازات برسد.
آقا سید محمد تقی – من می‌گویم لعن الله الراشی والمرتشی ومن بینهما.
آقا سید مهدی – معلوماتی دارم. شخص سابق الذکر قانونی وضع کرده و سند هم در دست هست که در اطراف گناباد و بجنورد وغیره هر کس متوفی شود خانه او را مهر کرده واموالش را ضبط می‌کردند و باسم عشر گرفتن دو عشر، عشر می گرفتند (جمعی گفتند این عمومیت دارد منحصر بآنجا نیست.)
رئیس- بعضی از آقایان تردی کردند که پس فرا مجلس منعقد است یا نه حال می‌گویم در مجلس مذاکره شده باکثریت آراء قرار آن داده شود. (جمعی گفتند مجلس باشد بهتر است).
حاجی محمد اسمعیل آقا – یکروز سه شنبه باشد عیب ندارد و بعد از آن تا چهاردهم محض احترام عاشورا تعطیل شود ولی مجلس که منعقد می‌شود نتیجه داشته باشد.
آقا سید محمد تقی – امروز هم نتیجه داد و قرار شد بوزیر داخله از بابت فروش اطفال قوچان رقعه نوشته شود.
حاجی محمد تقی – در خصوص پسر سپهدار نوشتید چه نتیجه بخشید که حالا در اینخصوص نوشته شود.
نامه آخوند ملا محمد کاظم خراسانی بعنوان مجلس شورای ملی.
- بمجلس محترم شورای ملی شیدالله تعالی ارکانه بعد از اهداء ثنا و تحیت و ااء مراسم تبریک و تهنیت معروض می‌دارد در اینموقع گرامی که بحمدالله تعالی و حسن عنایته ویتوجهات مقدسه حضرت حجه عصر ارواحنا فداء پریشانیها و ویرانیهای ناشته از استبدادات و قصر انظار باغراض شخصیه و غماض از مصالح نوعیه را نوبت بپایان و اقتضای کمال دین پروری و خلوص نیست ذات اقدس شاهنشاهی ادام الله تعالی سلطانه و سعادت این عهد فرخنده که پاینده باد قلب مبارک همایونی که (بین اصیعی الرحمن است) بعقد این مجلس خجسته که نخستین مرحله ترقی است منعطف فرمودند لازم دانسته پس از قیام بوظایف دعاگوئی آن ذات اقدس اعلی و اداء شکر آن مواهب عظمی بمراسم تبریک مبادرت نموده بمقتضای کریمه مبارکه (فان الذکری تنفع المؤمنین) محض مزید تذکر معروض دارد که این اساس بزرگ که (بعداللتیاواللتی) بعهده کفایت آن دینداران با دیانت و دولت خواهان با غیرت سپرده شده مفتاح سربلندی دین و دولت و پایه قوت و شوکت واستغناء از اجانب و آبادانی مملکت است والله ملل و دول عالم در این موقع نگران حال مایند تا از این اتفاق ملی و مجلس شوری که آخرین علاج لعراض مزمنه مهلکه است چه نتیجه گیریم و چنانچه بعون الله تعالی و حسن تااییده در این مرحله بطوریکه باید قدم برداریم امید است که انشاءالله تعالی از مهالک نجات و عماً قریب با همگنان همعنان کردیم و بالعکس اگر خدای نخواسته باز هم اغراض شخصیه منظور و جلوگیر باشد امکان استعدادی خود را باطل و عرض و ناموسمان را بر باد داده و انگشت نمای ملل و دول و مصدیق (تحلفون ان یتخطفکم الناس) خواهیم بود. اعاذباالله تعالی من ذلک حالا که برای اصلاح مفاسد و تکمیل نواقص آزادی مرحمت فرمودند انشاءالله تعالی هیچ دقیقه را فروگذار نفرمودند قوانین محکمه دین مبین را که ناموس اکبر واز اعظم اسباب ترقی و نفوذ و فقط رسمی از آن باقیست صحیحاً بموقع اجرا و مصالح دولت و انتظامات مملکت را بر وجه احسن ونظام اتقن مرتب وابواب استبدادات و تعدیات و حیف و میل و خائنانیکه خانه ملت را چنین ویران و روز کار دولت ابد آیت را که حارس دین و مایه شرف مان است باین درجه منتهی و زیر بار این مبلغ خطیر قرض از اجانب نموده بکلی مسدود و اسباب تخلص از ذمت این قرض و صرف دخل دولت در مصالح لازمه واستعدادات موجه قوت و شوکت که اول قدم ترقی است ترتیبات صحیحه فراهم و مقدمات استغناء از اجانب که مایه ثروت و مکنت و تخلیس از فقر و اطمینان آنها بعدم تلف و عنوان اموال موقوف است بافکار ثاقیه و تدابیر حکیمانه تدریجاً مهیا و صرف جهد و و بذل مجهه خواهند فرمود انشاءالله تعالی و اثتقه بالله تعالی و بولی امر صلوات الله علیه و علی آبائه الطاهرین والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته. (الاحقر الجانی محمد کاظم الخراسانی).