مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اردیبهشت ۱۳۲۱ نشست ۵۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
جلسه ۵۵
شماره مسلسل - ۱۰۸۷
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۲۱
مجلس یکساعت و پنجاه دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای حسن اسفندیاری تشکیل گردید.
فهرست مطالب:
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز چهارشنبه ۲۳ اریبهشت ماه را آقای (طوسی ) منشی قرائت نمودند.
رئیس آقای انوار درصورت مجلس نظری دارید؟
انوار - بلی :درجلسه گذشته بودجه مجلس راوقتی که مطرح شدوقرائت کردندپنج ماده بودوبعد پیشنهادکردندوماده ۶ و ۷ را هم رأی گرفتند اینجا نظرمان هست که بودجه مجلس پنج ماده بودو۶و۷ بعدآمدواینجاننوشته‌اندماده الحاقیه اینجا نوشته‌اندبودجه مجلس مشتمل برهفت ماده این راخواستم تذکربدهم که تهافت نشوداین یکی .یکی هم درماده ۴قانون محاکمات نظامی راجع به جریان دادن این محاکمات نسبت به بزه‌های سابق اینجا مذاکرات مفصل شدودرصورت مجلس هیچ اشاره‌نشده است گمان داشتم که نسبت بآن هم اشاره شود بهتراست .
رئیس - آقای هاشمی .
هاشمی - بنده هم درموضوع صورت مجلس که نوشته شده بودبنده گفتم کتاب رابدهندازکتابخانه بیرون بنده چنین چیزی عرض نکردم جرایدهم اشتباه کرده بودندچون آقای افشارچنین چیزی صحبت کردندبنده گفتم اساسنامه امروزمانع این کاراست مگراینکه این اساسنامه اصلاح شودوالا نه این است که بنده گفتم کتاب راازکتابخانه بیرون بدهند.
طوسی - بطوری که آقای انواروآقای هاشمی تذکر دادنددرصورت مجلس اصلاح خواهدشد.
رئیس - درصورت مجلس نظردیگری نیست (گفته شدخیر)صورت مجلس تصویب شد.
رئیس - خاطرآقایان مسبوق است که چهارنفرازآقایان قبل ازدستوراجازه خواسته اندولیکن یک مطلبی بودکه لازم است عرض کنم وآن این است که درماه اردیبهشت مطابق قانون مابایددونفر عین کنیم برای نظارت ذخیره اسکناس چندی قبل هم تذکر داده شدوقرار شددرجلسه خصوصی آقایان صحبتشان را بکنندودرجلسه‌دیگرآن دونفری راکه بایدبرای این کار معین شودتعیین کنندوالآن وقت این کارخیلی تنگ شده است چون درغیرماه ازدیبهشت قانوناً نمیتوانیم این کاررابکنیم امروز موافقت بفرمائیداین کارراانجام بدهیم ودونفری که لازم است انتخاب کنیم وازماانتظاردارندکه این دونفری که لازم است معین کنیم ومعرفی کنیم دونفر فعلاً آقای مؤید احمدی وآقای لیقوانی بودندالبته وظایف خودشان راهم بخوبی انجام دادندوحالیه هرکس راآقایان معین میکنندمعین بفرمایندکه تکلیف کارمعلوم شودوبوظایف خودشان اقدام کنند.
رئیس - آقای ملک مدنی .
ملک مدنی - موضوع انتخاب آقایان بعقیده بنده بطوری که فرمودندمذاکرات خیلی لازم است که یک توافقی حاصل شودبرای اینکه تشتت آراء حاصل نشوداگر آقایان موافقت بفرماینداین کارجزءدستور جلسه بعدگذارده شودکه یک جلسه خصوصی بشودودرآن جلسه موافقت حاصل بشود که باتفاق آراءرأی بدهیم وچون موافقت نشده است بنده تقاضامیکنم که قبلاً یک جلسه خصوصی بشودوموکول بجلسه بعدبشودکه باتوافق نظر کامل این کارانجام شود.
رئیس - درجلسه‌قبل هم همین مذاکره شدوبناشدتوافق نظر حاصل شود(ملک مدنی - جلسه‌خصوصی نشدکه صحبت شود)حالا اگرلازم است جلسه‌خصوصی بشودبماندبرای جلسه بعد
روحی - چهارشنبه جلسه خصوصی بشود
- تقدیم لایحه استخدام یکنفر کارشناس جهت بانک ملی
۲ - تقدیم لایحه استخدام یکنفر کارشناس جهت بانک ملی
رئیس - آقای وزیردارائی .
وزیر دارائی - (آقای بدر) - یک لایحه ایست برای استخدام یکنفر کارشناس جهت بانک ملی تقدیم مجلس میشود.
رئیس - به کمیسیون مراجعخ میشود.
- بیانات آقای (بدر)وزیردارائی راجع به قانون وام و اجاره
۳ - بیانات آقای (بدر)وزیردارائی راجع به قانون وام و اجاره
وزیردارائی - راجع به قانون وام واجاره یک عده از آقایان نمایندگان محترم تقاضا فرموده بودندکه ازطرف دولت یک توضیحاتی راجع به این قانون داده شودبنده خواستم امروز یک مختصری دراین باب عرض کرده باشم …
تهرانچی - قرار بوددرجلسه خصوصی مذاکره شود.
وزیردارائی - تصورنمیکنم تفاوتی بین جلسه‌خصوصی وعمومی باشدحالااگر آقایان سئوالی دراین موضوع داشته باشند ممکن است درجلسه خصوصی بفرمائید. چندی قبل جناب آقای نخست وزیردرضمن بیاناتی که درخصوص مناسبات صمیمانه ونظریات مساعدت آمیز دول متحده امریکا نسبت بایران درمجلس شورای ملی ایراد فرموده‌اند وباطلاع آقایان نمایندگان محترم رسانیدندکه (خوشبختانه دولت امریکا درمقابل تقاضای ما برای باردیگر نمونه از احساسات مودت‌آمیز خودرانسبت بدولت وملت ایران ابراز داشته وایران رامشمول قانون وام واجاره قرارداده است) اینک بنده هم براثرتمایل آقایان نمایندگان توضیحاتی دراطراف قانون وام واجاره که تأثیر زیاددراموراقتصادی ایران خواهدداشت بعرض میرسانم . قانون وام واجاره درتاریخ ۲۲اسفند۱۳۱۹بمنظورکمک باکشورهائیکه محفوظ بودن آنها ازطرف رئیس جمهور برای دفاع دول متحده امریکامؤثر تشخیص داده شودبتصویب کنگره امریکا رسیده است . طبق این قانون رئیس جمهورمیتواندهرموقع مصالح ملی ایجاب نمایدمقرردارد دستگاه های تولیدکننده امریکا هرگونه موادمربوط بدفاع رابرای مملکتی که مشمول قانون وام واجاره میباشد تهیه ویا اینکه دستوردهدمقامات وابسته درحدوداعتبارات موجودموادموردتقاضا را بنحو دیگر تحصیل ودراختیار آن کشور بگذارندوهمچنین رئیس جمهور میتوانداجازه دهدهرگونه مواد لازم رابدول مزبور بفروشند یامعاوضه کنننداجاره ویاوام دهندویا بهرنحودیگر واگذارند نمایند(هرنحودیگر یعنی رایگان)البته برای اجرای این عمل محدودیت هائی ازقبیل وجوداعتبار وغیره درقانون ذکر شده که رعایت آن مربوط بسازمانهای داخلی دولت امریکا میباشد. محدودیتی که کشورمشمول قانون عهده‌دار است این است که اینگونه اجناس رادریافت میدارد نباید بدون موافقت ریاست جمهورامریکاازراه فروش ویاهدیه ویا ازهرطریق دیگر بدیگری واگذارنمایدتاکنون اختیار تعیین اینکه چه مللی ازقانون وام واجاره استفاده خواهندنمودوهمچنین تعیین خط‌مشی اساسی این امرباشخص رئیس جمهورمیباشد. نظرباینکه غالب موادی که مورداحتیاج مااست اعم ازخواروبار - محصولات صنعتی وغیره جزوموادضروری دفاع محسوب گردیده دولت ایران بدون اینکه مشمول مقررات قانون وام اجاره قرارگیردنمیتوانست اجناس مورداحتیاج رابوسیله خریدیاعناوین دیگر بدست آوردواینک دولت ایران براثرموافقت رئیس جمهورمیتواندباین ترتیب ازمنابع سرشارومحصولات امریکا برخوردار گرددواحتیاجات ضروری خودرامرتفع سازد نسبت به تحصیل هرنوع جنس بایدازطرف نماینده‌ایران ازاداره مربوط درخواست شودوبدیهی است که نحوه وشرایط واگذاری جنس موکول بتوافق نظر دولتین وبالاخره باجازه رئیس جمهورامریکاخواهدبود.دولت ایران ازجهت تحصیل ضروریات ازامریکا ازطریق مقررات این قانون تاآنجائی که درحدوداختیارات قانونی خودباشدمستقیماً ادام ودرهرموردکه قانوناً محتاج باجازه‌مخصوص ازمجلس شورای ملی باشدبوسیله تقدیم لایحه مجوزقانونی تحصیل خواهدکردفعلاًعلاوه براین سی وپنج کشور دیگر از این قانون استفاده مینمایند.دولت امیدواری کامل داردازاین راه گشایش کلی درامورحاصل گردد. حالابنده حاضر هستم اگر توضیحاتی هم لازم باشد دراین خصوص عرض کنم(عده ازنمایندگان - خیر باشددرجلسه‌خصوصی )یک عرض دیگری هم بنده داشتم خواستم بعرض آقایان برسانم وآن این است که ازافواه شنیده شددولت درنظرداردیک اشخاصی رامأمور کندبرای اینکه این کارراانجام دهندیک همچوتصمیمی دولت نداردبعلت اینکه مایک دستگاهی قبلاً آنجا داشتیم ویک اشخاصی رافرستاده بودیم وهمان اشخاصی که آنجا هستندمشغول کار هستند خواستم اسن رابعرض آقایان برسانم.
رئیس - آقای مخبرفرهمند.
مخبرفرهمند - بنده میخواستم سئوال کنم راجع باین قانون وام واجاره که برای مالازم بوده است یانه؟…
دشتی - مگراین مسئله مطرح است .آقای رئیس این مطرح است؟!
مخبرفرهمند - خوددولت مقدم براین کارشده است دولت اطلاع مجلس رالازم میدانسته یاخیر؟درهرحال میخواستم بدانم طرز عمل چگونه میشود.
وزیردارائی - اگر آقای مخبر فرهمندبعرایض بنده توجه میفرمودندبنده جواب این راقبلاًعرض کرده بودم .عرض کنم اینجا مانعی نیست ومثلاً اگر مابخواهیم ازامریکا چیزی بخریم اجازه مجلس رالازم داشته باشدچون دولت هرموقعی میتوانداین کاررابکندولی اگر بخواهدقرض بکند یااقدامی بکندکه اجازه مجلس رالازم داشته باشدبنده عرض کردم که قبلاً بعرض مجلس خواهدرسیدواجازه مجلس تحصیل میشودوبعدوام گرفته میشودولی فعلاً همچوچیزی نیست که یک تعهدی راکه مجوز قانونی نداشته باشد ایجاب کرده باشدیک امتیازی است که مملکت امریکا بماداده است ودرموقع استفاده دولت نگاه خواهدکرداگر یک چیزهائی باشدکه مجوز قانونی لازم داشته باشداستجازه خواهدکردوخوددولت اقدام خواهدکرد.
رئیس آقای انوار سئوالی داشتند؟
انوار - بلی .این جا اصل ۲۵قانون اساسی میگوید:استقراض دولتی بهرعنوان که باشدخواه ازداخله خواه خارجه بااطلاع وتصویب مجلس شورای ملی خواهدشد.بنده خواستم سئوال کنم اگر چه آقای وزیر دارائی گفتند(هرجالازم باشداجازه ازمجلس گرفته میشود) ولی برسبیل اجمال وکلیات گفتندمکرر دراین جا صحبت شده است که اجمال وکلیات گفتندمکرردراین جا صحبت شده است که مرکزنقل مملکت درسیاست درشئون اجتماعی درمالیه درتمام چیزها مجلس شورای ملی است شمامیفرمائیدما خودمان رامشمول وام واجاره کردیم وام یعنی استقراض یعنی ماخودمان رامشمول استقراض کردیم مگر معنی وام غیرازاستقراض است بنده خواستم عرض کنم مطابق اصل ۲۵قانون اساسی هیچ حق نداشتید این کاررابکنیدوحالاهم حق قانونی نداریدوهروقت هم که عمل کنیدتاوقتیکه مجلس شورای ملی بشما این حق راندهداین کاررانبایستی بکنید.
نخست وزیر - موضوع وام واجاره شایدازلحاظ اسمش یک سوء تفاهمی برای آقایان ایجاد کرده است وتصور میکنم نه تنها درمجلس شورای ملی بلکه امروز اگر مراجعه بافکار عمومی هم بکنیم دولت رامنع ازاین نخواهد کردکه تجارت عادی خودش راباهرجائی که میسراست برقرار کند(صحیح است ) احتیاجات ماامروز زیادوفروشندگان کالا منحصرندو یکی ازآنهاکه بالنسبه بآن دسترس بیشتر هست دولت امریکا است وآقایان اگرخوب خاطرشان باشدهمیشه این مسئله رامتذکرمیدندکه دولت اقدامی بکندکه توسعه‌ای دراموربازرگانی حاصل شود دولت امریکا امروز بهیچوجه باهیچ دولتی کارتجارتی نمیکندمگر بادولتی که مشمول قانون وام واجاره باشدبنابراین امردائر بردوچیز است یابایدبادولت امریکا تجارت بکنیم ویامنصرف شویم که تصورنمیکنم آقای انوازاین نظرراداشته باشندیابایستی حقیقتاً ماتجارت بکنیم وقتی که لازم بودتجارت کنیم بایدمشمول این قانون بشویم .آقای وزیردارائی توضیح دادندآنچه که مربوط به تجارت عادی است دولت مثل تجارتی که باسایر کشورها میکندبااین کشورهم خواهدکردوابداًمحتاج به مراجعه واستیجاره ازمجلس نیست وازتباطی هم بکارسیاست وثقل مملکت نداردوآنجه که مربوط به وام است اگرپیش بیایدوآنهم ازآن وام هانیست که آقای انوار جنابعالی اینهمه وحشت می کنیدمطمئن باشیدنه بنده نه هیئیت دولت‌هائی که درآتیه بیایندخودشان راآلوده به وام نخواهند کردمگر اینکه مجلس شورای ملی تصویب بکندکاش ماازاین وام ها داشته باشیم که دولت امریکا امروز میدهددولت امریکا امروز ازلحاظ سیاست خودش تشخیص داده است که بایستی آنها باقی باشندوموجودیتشان حفظ شوددراین اوضاع امروزه دنیا ویک موجودیتشان حفظ شوددراین اوضاع امروزه دنیا ویک کمک‌هائی بآنها بکندوبنده خاطر آقایان ومطمئن میکنم که ازلحاظ وام هیچ اقدامی بدون مراجعه بمجلس شورای ملی اقدامی نخواهد کردوآنچه که مربوط بامرتجارت عادی است تصور میکنم مجلس شورای ملی هم اشکال ننماید(صحیح است)وخاطر آقایان ازاین حیث نگران نباشدوتصور میکنم که این یکی ازاقدامات حقیقتاً شایسته ایست که دولت موفق شده است انجام بدهدبرای اینکه تسهیلاتی درامرتجارت بشود(صحیح است )
- سئوال آقای اوحدی راجع به اسکناسهای پاره و جواب آقای وزیردارائی
۴ - سئوال آقای اوحدی راجع به اسکناسهای پاره و جواب آقای وزیردارائی
جمعی ازنمایندگان - کافی است .دستور.
رئیس - آقای اوحدی سئوالی داریدبفرمائید.
اوحدی - بنده یک سئوالی دارم عرض میکنم .همه آقایان تصدیق دارندکه اسکناس ایران ازنقطه نظر پشتوانه که داردازاسکناس اغلب ممالک متمدنهدنیا اعتبارش امروز بیشتراست گرچه درصورتهائی که ازطرف بانک ملی یا مقامات دیگرداده میشودیا مذاکراتی که درمجلس میشودپشتوانه اسکناس راازحیث طلاونقره وجواهرات تاصدی شصت معین کرده‌اندولی وقتی که دقت شودبه میزان طلاونقره درموقعی که پشتوانه قرارگرفته باقیمتی که فعلاً طلا ونقره دربازار دنیا وایران داردمیشودتصدیق کردکه پشتوانه اسکناس ایران ازصدی صدتجاوز میکندکه طلا رااز قرارمثقالی شش تومان ودوریال حساب کرده‌اندوامروز الان اصل قیمتش دربازار ایران کمتراز بیست وپنج تومان نخواهدبود بنابراین هرکس دراطراف تزلزل اسکناس بخواهدیک کلمه حرف بزندبرای بی‌اطلاعی ازوضع اسکناس وپشتوانه اسکناس خواهدبودپس ازاین مقدمه چیزی که مراواداربه سئوال کرده است یک آگهی است که ازطرف (آقایان اگرتوجه کنندبعرض بنده بهتر است) یک آگهی ازطرف بانک ملی ایران منتشر شده که نوشته شده ؟هراسکناسی که درنتیجه پاره یابریده شدن یابعلت دیگری تمام سطح آن موجودنباشدیعنی قسمتی ازآن از بین رفته باشدوهمچنین هراسکناسی که شماره‌آن ناقص باشدبرطبق مقررات بانکی که همیشه معمول بوده کسرقیمت بآن تعلق میگیرد از آنجائی که ازائه دهندگان انواع این اسکناسها به بانک دراین اواخربعنوان اینکه آنها راازشخص دیگری بتمام قیمت قبول کرد‌ه‌اندتوقع دارندکه بانک نیز آنهارا بتمام قیمت بپذیرد بانک ملی ایران لازم دانست مجدداً توجه عموم رابه این نکته جلب نمایدکه اسکناسهای مزبور رانمیتوان بتمام قیمت قبول نمودبنابراین افرادبرای جلوگیری ازضررخودشان بهتر است ازقبول اسکناسهای مزبور خوداری نموده وارائه دهنده رابه بانک ملی ایران رهنمائی نمایندچون بهرحال بانک برطبق مقررات خودناگزیربه کسرنمودن قیمت آنهامیباشداین آگهی موجب شدکه هرکس اسکناسش یک گوشه‌اش پاره باشددیگران برنداردواین مسئله ایجادیک زحمت واذیتی برای مردم کرده حال انصاف بدهیداگریک اسکناسی درفلان بلوک یک خورده‌اش پاره شده باشدوبخواهدبدهدبه طرف مقابل واوبرنمیداردازکجا شعبه بانک درآن بلوک پیداکندبرای یک اسکناس یک تومانی که گوشه‌اش پاره شده وبرنمیداردوبخواهدبیاوردبه شعبه بانک پنج تومان ده تومان خرج کندکه این اسکناس رابه بانک بدهدوتصدیق بفرمائیدکه این مسئله اسباب زحمت عمومی شده است بنده هرچه فکرمیکنم نمیدانم روی چه قاعده‌اگریک تکه اسکناس پاره باشدآتش سیگارافتاده لبش کسرشده یا موش گوشه‌اش راجویده یادرنتیجه استعمال پاره شده وکسر شده ولی تمام نمرات اسکناس صحیح است این را برنمیدارندوقتی که تمام نمرات اسکناس صحیح بود چرا برای یک قسمت این اسکناس که پاره شده یا سوخته شده یا یک بلای دیگری سرش آمده اسباب زحمت فراهم کنیم که طرف مقابل برنداردومجبوربشودکه یک همچواسکناسی راببردبه بانک وآنوقت بانک اندازه بگیردبه بیندچقدر آن کم شده پاره شده وبهمان اندازه قیمتش را کسر کنداین یک زحمت فوق‌العاده‌ای برای عموم میشود باین جهت بنده برای جلوگیری ازاین قسمت وجلوگیری ازمزاحمت اشخاص از آقای وزیردارائی سئوال کردم که این سئوال بنده راجواب بدهند که این رویه‌ای راکه بانک گرفته است روی چه قاعده ایست وروی چه اسلوبی است ؟
وزیردارائی - اولاً متشکرم که آقای اوحدی خوب توضیح فرمودندوضعیت اسکناس راازلحاظ پشتوانه .موضوعی که بعداً اظهار فرمودندمربوط باین بودکه بانک اعلانی کرده است ومردم رامتوجه کرده است که یک عده اشخاص هستندکه تقلباتی درباره اسکناس میکنندکه اولا اشخاص متوجه باشندآن اسکناس‌هارابرندارندوضمناًآن اشخاص راهدایت کنندبه بانک ملی .این رابآقای اوحدی بطورخصوصی توضیح دادم که یک اشخاص متقلبی هستندودیده شده که یک اسکناسهای پرقیمت رانه اسکناسهای کم قیمت رامثل دوتومانی ویکتومانی وپنج تومانی بلکه نسبت به اسکناسهای صدتومانی مشغول یک تقلباتی هستندوآن تقلبات باعث میشودکه اسکناسی که بایددردست مردم باشدوسالم باشدیک کارهائی میکنندکه آن اسکناس یک قسمت ازسطحش کاسته میشودوبنده الآن نمیخواهم توضیح عرض که بچه نحومامردم رامتوجه کردیم چون بالاخره مردم رابایدمتوجه کردکه هم خودشان متضرر نشوند و هم به دولت وبنگاههای دولتی کمک بکننداگر بنا شود بگوئیم فرق نمیکندحالااین اسکناس است وهرکس برداردآنوقت یک عده اشخاص ازلحاظ نفع پرستی وتقلب یک عملیاتی میکنندکه اسباب زحمت میشود پس بایداشخاصی که طرف معامله واقع میشونداطلاع بدهند که اشخاصی که این عملیات رامیکنندجلوگیری شودگرچه دولت وبانک ملی یک مأمورینی دارندکه درهمه جا حاضر هستندوازاشخاص متلقب جلوگیری میکنندولی مردم هم بایدکمکی دراین راه بکنننداین است که جلب توجه مردم رادراین موضوع کرده‌اند وگفته‌اند اولاًنسبت باین اسکناسها خودداری بکنندواگردیدندیک چنین چیزی راواشخاصی رادیدندکه مرتکب شدندآنهارابه بانک هدایت کنندامااینکه فرمودندیک چنین چیزی باعث عدم اعتباراسکناس یااشکالی برای مردم میشودبعقیدهبنده این اعلان هیچکدام این دوموضوع راسبب نشده است برای اینکه اولا اعتباراسکناس بجای خودش باقی است وبعلاوه اگریک اسکناسی باشدکه درآن دست نبرده باشندودراثراستعمال یک گوشه‌ای پاره شده باشددیده نشده است که کسی برنداردفقط وقتی است که نمره‌اش معدوم شده باشدکه کسرقیمت داردواگرمعلوم باشدکه مقداری از این اسکناس بطورمرتب چیده شده باشد آنوقت است که باید گفت اشخاص مراقب باشندواین اسکناس را قبول نکنندوبعلاوه به نزدیکترین شعبه بانک اگرنزدیک باشدبگویندوآن شخص رامعرفی بکنندولی بطورکلی نسبت باسکناسهای کم قیمت که بیشتردردست مردم است بهیچوجه تضییقی از طرف بانک نشده وبعداز این هم نخواهدشداماراجع باین اعلانی که آقا خواندند آنراهم بنده باز مجدداًببانک دستوردادم که یک مطالعه بیشتری بکنندویک اعلان بهتری انتشاربدهندومردم رادرست متوجه کنندکه آن اسکناسهای معیوب و تقلب شده چه شکل است بعداز آن که درست مردم را متوجه کردنداگریک سوءتقاهمی هم باشدرفع خواهدشددرهرصورت بنده خودم نشنیده‌ام که اشخاص اسکناس رابعلت این اعلان بانک برندارد یااشکالی کنندولی برای اینکه رفع این سوءتفاهم بکلی بشودبنده دستورمیدهم که از طرف بانک یک اعلانی درتوضیح اعلان سابق منتشرکنند
اوحدی - بسیارخوب.
- سئوال آقای فرمانفرمائیان و جواب آقای وزیردارائی
۵ - سئوال آقای فرمانفرمائیان و جواب آقای وزیردارائی.
رئیس - آقای فرمانفرمائیان سئوالی داشتیدبفرمائید.
فرمانفرمائیان - سئوال بنده از آقای وزیردارائی راجع بوضعیت ارزاق عمومی است که البته همه آقایان دراین جادرمواقع مختلفه اظهارفرموده‌اندامنیت وهواربارمسلم است که نظراجتماع واکثریت مجلس هم معطوف به مسئله امنیت وخوارباراست راجع به مسئله خواربارالبته همه آقایان میدانندوپیش چشم است ومشاهده میفرمایندکه خوارباردچاریک مشکلا ت فوق العاده شده است البته دولت وشخص آقای وزیردارائی را بنده اطلاع دارم که اقدامات مؤثری کرده‌اندوبیکارنیستندولی بهتراست که این مسئله درمجلس گفتگوومذاکره شودتااینکه بیشترموجب اعتمادوتسکین خاطرهابشودومسئله ارزاق باندازه‌ای مهم است که بنده تصورمیکنم اگریک جلسه اوقات مجلس صرف این کاربشودوقت مجلس زیادتلف نشده مخصوصاًامسال وضعیت ارزاق آنطوری که امیدبخش بوددراوائل بهاریعنی چهل ،چنجاه روز قبل ازاین آنطوری که اطلاع ازتمام نقاط میرسید بآن اندازه مانبایداعتمادبکنیم واطمینان داشته باشیم پس ایجاب میکندکه بیشترجلب توجه هیئت دولت شده باشدو یکی دیگراز مسائلی که بنده لازم میدانستم خاطرآقای وزیردارائی رامتوجه دارم وضعیت طرز عملی است که برای جمع آوری ارزاق درتظرگرفته‌اند.البته همه میدانیم که قانونی است راجع به تثبیت ارزاق وطرزی که این قانون درجریان بوده است وآن چیزی که مامشاهدکردیم مخصوصاًدرولایات وسرتاسرمملکت بنده نمیخواهم عرض کنم البته یک ارزاق موجوددربعضی جاهاهست ولی دربعضی ولایات مثل کرمان ویزد شایدباندازهتکافومردم آن جاارزاق وجودنداردوایالات وولایاتی که نظربوضع محصول وکمک مالیه محصول آنهاقابل حمل وتقل است قسمت‌های محدودی است مثل آذربایجان عراق وقسمتهای غربی ایران ودرآن جاهامخصوصاًدرقسمت ایالت آذربایجان آنچه که بنده درنظرم هست آن هیئتی که درگذشته بودندوشمامیخواهیدباآنهاوعاملین آنهااین کارراانجام بدهیدنمیشوداین عمین رفتاروکردارشان خوب نبودو هیچکس نسبت بآنهااعتمادو اطمینانی ندارداینهااشخاصی بوده‌اندکه درظرف پنجسال ،شش سال شایدبیشتریا کمترمتوالیاًدرعمل بوده‌اندوماطرز عمل واسلوبی که اینهادارند دیده‌ایم واین طرزعمل واسلوب پسندیده نیست وموجب سوءمردم میشود وشمابرعکس برای اینکه این ارزاق را بتوانید جمع‌آور بکنید در مرحله‌اول بایداعتماددرمردم تولیدکنیدبایدآن مأموری که میرودآن جامردم نسبت باوسوءظن نداشته باشندوبایک حسن ظن وبایک نظرنیک یاورااستقبال کنندتااین که کارترسدبیک جائی مثل قایم کردن محصول وکارهای دیگراینها ازنظراحتکارنیست فقط از نقطه نظربدرفتاری مأموراست بنده میخواستم این جاتوجه آقاراباین قسمت جلب کنم شماامروز هرزحمت ی بکشیدهرتوجهی بفرمائیدبک مآموربدی که برودآن جاتمام این زحمات رابهدرمیدهدو مانمیخواهیم این زحمات بهدربرودالبته مامیخواهیم مقصودحاصل شود.ازنقطه نظرعمل درنقاطی که خواربار وجودداردالبته بایدآنهاهم نظرخودشان رامحدودکنندبهمان میزانی که دولت معین کرده است وباید امروز صیانت کنند وتوضیح بدهندنظرخودشان راکه اگردریک جائی خواربارکم است باکنال میل آن خوارباراضافی جای دیگرراسوق بدهندبجاهائی که خواربارکم است وموضوع دیگری که توجه بآن لازم ومسلم است تهیه وسائط نقلیه است که این خواربار را به نقاطی که طرف احتیاج است سوق دهندوالبته امروزدولت ومخصوصاًآقای وزیردارائی بهترازبنده ویایرین متوجه هستندکه وسیله نقلیه دراین مملکت دچاریک بحران شدیدی شده‌است وقسمت اعظم مایحتاج که گران است وقتی که دقت شودازنقطه نظرکرایه است بواسطه اینکه لاستیک پیدانمیشودوکامیونهائی که مخصوص این کارهابودتعطیل کرده‌اندوقیمت کرایه از قیمت اصل متاع بیشترشده است مثلابنده خودم اطلاع حاصل کردم که برای حمل ذغال از جنگل گیلان بایددرحدود خرواری سی‌تومان کرایه بدهنددرصورتیکه خودذغال درجنگل روزبروز تنزل میکندولی این‌جاترقی میکندوهمینطوراست سایرچیزهاروغن وگندم که بایدازولایات حمل شودکرایه فوق‌العاده‌ای بآن تعلق میگیردوبنده قائل هستم که راجع بخوارباریک سیاستی دولت داشته باشدوبایددولت یک سیاست روشن داشته باشدوالبته بایدنهایت اهمیت راباین امربدهدچه ازنقطه نظرتهیه وسائط نقطه.غیراز مسئله هواربارموضوع دیگر یراکه بازبنده خواستم گوشزدکنم راجع به تلگرافاتی است که میرسدراجع بعوارض صدی سه که مأمورین میگیرند.مجلس بیک صورتی این عوارض صدی سه راوضع کردندبرای اینکه رفاهی باشدبرای کشاورزان وطبقه زارعین پس از آنکه آئین‌نامه وتعرف‌ای برای این کاردروزارت دارائی تدوین شدبکلی روح قانون برگشت ومالیات صدی سه با طرزی که فعلاگرفته میشودبنده اطمینان میدهم که زحمتش بیشتراز آن مالیاتی است که سی سال قبل بیست سال قبل گرفته میشدمثلابرای این که وصولی این مالیات زیادشودو توسعه‌ای دردرآمدآن پیداشودگرفتن مالیات صدی سه راتوجه کرده‌اندبه مام دهات واز قصبات گذشته است ورسیده است بدهات ومالیه پیش خودش مقررکرده است وصلاح دیده است که این ده مثلاصدوپنجاه خانوار یادویست خانواراست ممکن است مشمول این مالیات قراردهدآمده است دردویست متری آن قریه یک بساطی گسترده است برای اخذمالیات صدی سه وآن زارعی که یک بارعلوفه میروددرومیکندوبرای دام وگاووعوامل خودش میبردیک کسی که یک کوله علف میبردآن راروی بارحساب باجش رامیکنندوباید عوائدصدی سه آنرابدهداین کارواقعاًمخالف است بانظرقانون گذاراین است که بنده مخصوصاًجلب نظرآقای وزیردارائی راباین نکته معطوف میدارم که دراین باب توجهی بفرمایند وازگرفتن اینگونه عوارض صرف نظرشودوفقط محدودکنندباصل مالیات صدی سه آنهم درشهرها وقصباتی که حقیقتاً قصبه است نه اینکه هرقریه‌ای رااسم قصبه رویش بگذارندوعوارض صدی سه رادرآن جامعین کنند.
وزیردارائی - درباب خواربارکه آقای فرمانفرمائیان تذکردادندبنده وهمینطورهیئت دولت توجه کاملی به این موضوع دارندوتوضیحاتی که بایستی عرض شودبقدری مفصل خواهدبودکه چندساعت وقت لازم داردوعجالتاًبنده به بعضی اقدامات اساسی که دولت دراین باب کرده است اشاره میکنم وفقط آن قسمت ها راعرض میکنم .عرض کنم امسال خواربارمادرابتدای سال خیلی خوب بودوهنوز هم. معلوم نیست بعلت عدم بارندگی دربعضی جاها چقدرصدمه دیده است وامیدواریم صدمهزیادی نرسیده باشدوالبته اثرات بدی سال قبل هنوز درمردم هست البته امسال برای جمع آوری محصول بیش ازهرسالی مادچارمشکلات خواهیم بودوسعی دولت البته بایدبیش ازپیش باشدومساعدت همه اشخاص رانسبت باین امر ما بایداستمدادکنیم کاری که ما امسال خواهیم کردوالآن هم مشغول شده‌ایم درهمه جااین است اولاً وضع آن محل،آفت ،خوبی وبدی محصول راتشخیص بدهیم چیست بعدازآنکه آن راتشخیص بدهیم چیست بعدازآنکه آن راتشخیص دادیم مازاد آن محل رادرنظرم بگیریم وطی آئین نامه‌ای که ازمجلس گذشته است نسبت بآن محل مازادش راتشخیص بدهیم ومطالبه کنیم وحمل کنیم البته بازهم عرض میکنم این اقدامات دولت وقتی مثمرثمر خواهدبودوبسته باین است که در کشور جنس بقدرکفایت باشدوالادرسال گذشته هم یک مقداری ازمحصول درنتیجه بعضی حوادث ازبین رفت ولی اساساًجنس بقدرکافی نبودواگردولت هم اقدام میکردنتیجه نمیداداول بایدجنس باشدبعددولت اقدام کندماازلحاظ اقدام فروگذار نمیکنیم ومأموریتی هم که سابقاًمیفرستادندکه طرف سوءظن هستندشایدیک عده مأمورین جزء بودندکه شایددرولایات یک تعدیاتی می کردندودرنظر داریم انهارا تغییربدهیم ولی یک عده مأمورین هرسال هم تغییر میکردند وامسال هم البته تغییر میکندودرنظراست امسال البته بیش ازپیش مأمورین لایق ودرستکاروآزموده بفرستیم برای این که بیش ازحداهمیت داده میشودبه جمع آوری .قسمت دیگرمربوط بوسائط نقلیه است البته وسائط نقلیه ماکم است وحالاجنس که دارم ولازم است که ازقراءوبلوکات حمل شودبمرکز وسیله‌نقلیه نداریم ولی اقداماتی شده وسعی هم خواهدشدکه لوازم وسائط نقلیه اول لاستیک وسایر لوازم اتومبیل وهمچنین یک مقداری کامیون ازخارج تهیه وبایران واردشوداین اقداماتی است که کرده‌ایم وموکول به مساعدتهائی است که کشورهای دیگرکه الآن صحبتشان بودومالازم داشتیم مساعدت آنهارایک قسمت مربوط بهمین وسیلهحمل ونقل است که الآن نداریم بکنندملاحظه بفرمائیدلاستیک الآن خیلی کم است کمیاب است وواقعاًیک کسی که حاضرشودامروز لاستیک وکامیون بمابدهدنهایت مساعدت راکرده است وانتظارداریم وامیدواریم بما برسد(صحیح است )قسمتی که راجع بعوارض صدی سه فرمودندعوارض صدی سه رابنده مکررعرض کردم وتردید درش نیست که مالیات بسیاربدی است ووصولش مشکل است ودولت درنظردارداین عوارض رابرداردوبجایش یک عوارض یامالیات دیگری بگذاردولی درخلال احوال ماسعی خواهیم کردکه اگرتعدیاتی میشوداجحافاتی میشودجلوچیری شوداین که فرمودندبرای وصول مالیات دردهی مأمورین وصول گذارده‌انداینطورنیست برای این که تا یک قصبه‌بتوسط دولت تشخیص نشوددرآن قصبه مالیات اخذ نمیشودوجائی که مالیات اخذ میشودجائی است که دولت انجا رابقصبگی شناخته ودستور وصول مالیات صدی سه داده‌اندوحالابنده ممنون میشوم ازآقای فرمانفرمائیان که اگرجائی باشدکه قصبه نباشدواین کارراکرده‌اندودرآنجامالیات می گیرندبفرمایندوبنده فوراًدستورمیدهم جلوگیری شودوآنچه که بنده اطلاع دارم هیچ کجابدون اطلاع دولت قصبه نمیشود و البته بنده سعی میکنم ونهایت مواظبت میشود نسبت باشخاص که بابارهای کوچک وکوله بارهائی که میآید مزاحمت نشودولی این را بدانندکه مطابق قانون این مالیات فقط در شهرها وقضبات گرفته میشود.
رئیس - آقای بهبهانی
بهبهانی - راجع به وام واجازه یک فرمایشاتی شد دراین جاکه بنده لازم میدانم دراین باب یک توضیحات بیشتری ازطرف آقایان اعضاءدولت بدهندوگذشته اراین یک فرمایشی کردندآقای رئیس دولت که بنده تصورمیکنم مبتنی بریک اشتباهی بوده است وآن راحع به این بودکه فرمودندکه این وام غیرازوام‌های دیگراست ومربوط به جلب منافعی است برای مملکت درهرحال این ماده قانون اساسی که آقای انوارخواندند مربوط باین است که اگراستقراضی یاهرمعامله‌ای که درداخله یاخارجه بخواهندبکننددولت بایدقبلاً به مجلس بیاوردعلاوه براین کلیه منافعی که دراین مملکت حاصل میشودیامخارجی که میشودارهرجاکه باشدباید با تصویب مجلس شورای ملی باشدبنابراین موضوع نداردکه میفرماینداین معلاملات ازمعاملات دیگرخارج است ونبایدمجلس تصویب کندبنده عقیده‌ام این است که بایستی مجلس تصویب کندوگذشته ازاین توضیحات دیگرهم هست که بایدبفرمایندوماتقاضاکرده بودیم که جلسه خصوصی بشودودرجلسهخصوصی بهترمیشود توضیحات خواست حالاهم اگرآقایان تصویب میرفرمایندجلسه خصوصی بشودوآقایان تشریف بیاورندواگر سئوالاتی هست آزادانه بکنندکه بنده مخالف نیستم مذاکرات دراین موضوع کافی شودووارددستور شویم والاًبنده تفاضامیکنم که اجازه بدهنداین جاآقایان سئوالات خودشان را بکنندوجوابهای لازم رابشنوند چون یک خیالات وتصوراتی برای بعضی ازآقایان دراین باب هست .
وزیردارائی - عرض کنم چه وام وچه استقراض بدون تصویب مجلس نیمشوداین را بنده عرض کردم بازهم عرض میکنم لازم به گفتن هم نیست .اماراجع بقسمت دوم وجلسه خصوصی دولت حاضر است هروقت بخواهندجلسه خصوصی بشودوهرسئولی آقایان دارندبفرمایندکاملاًجواب داده میشود.
بعضی ازنمایندگان - جلسه خصوصی چهارشنبه بشود
- بقیه شور لایحه املاک واگذاری از ماده ۱۵
۶ - بقیه شور لایحه املاک واگذاری از ماده ۱۵.
رئیس - لایحه املاک واگذاری مطرح است .ماده۱۵قرائت میشود
ماده۱۵ - ددرکلیه مواردی که ملک بفروشنده ردمیشودفروشنده بایدبهای دریافبی رابدولت مستردداردوردملک باوموکول به پرداخت مباغ دریافتی میباشددرمواردی هم که تفاوت قیمت ملک بفروشنده پرداخته میشودوجهیکه قبلاًازبابت قیمت پرداخته شده است احتساب خواهدشددرصورتیکه معلوم شود فروشنده ملک حق انتقال نداشته ملک بارعایت شرایط مقرردرماد۱۴راجع بساختمان مهم وتغییرات اساسی بمتصرف حین انتقال مستردوحکم بدریافت بهای پرداختی ازفروشنده صادرخواهدشد.
تبصره۱ - درمواردی که هیئت رسیدگی رأی به ردملک ودریافت بهای یپرداخته شده صادر مینمایددرصورت تقاضای شاکی قراری برای پرداخت بهاباقساطیکه زائدبرپنجسال نباشدخواهددادوعین ملک وثیقه پرداخت تمام اقساط خواهدبود.
تبصره۲ - مقصودازتصرف تصرف بعنوان مالکیت است یا وفقیت خواه بدون واسطه باشدوخواه بواسطه مستأجرومباشروامثال آن.
رئیس - آقای اعتبار.
اعتبار - اشکال بنده در تبصره۱ ماده ۱۵ است درتبصره مینویسد: درصورت تقاضای شاکی قراری برای پرداخت بها باقساطی که زائد برپنج سال نباشدخواهدداد. بنده اساساً مخالف نیستم که باقساط این پول گرفته شودولی اگرچنانچه یک کسی هم طاقت این را داشته باشدکه بتواند این پول رانقداًبدهدچرامامقیدکنیم اوراکه حتماًقراراقساط بدهد البته آن کسیکه داردبایدنقدبدهدول یآن کسیکه نداردمیتواندتقاضای اقساط بکندازاینجهت بنده معتقدم اینجا اضافه شوددرصورت تقاضای شاکی وعدم تمکن که اگرواقعاًتوانائی پرداخت نداشته باشدموافقت کنند با تقاضای او.
مخبر - نتیجه بیان آقای اعتباراین است که باموضوع موافقندالااینکه شرط توانائیراهم ذکرکنند.در ماده۱۴هم که شرط شددریک جای دیگرراجع به قسط هزارتومان ولی اصولاًرسیدگی بتوانائی وعدم توانائی کارمشکلی است آقامخصوصاًکه مرکز رسیدگی باین دعاوی هم درمرکز خواهدبودواحیاناًممکن است یک کمیسیونهای سیاری داشته باشندکسایکه شهودباری عدم توانائی خودشان دارند(البته تحقیق ازمطلعین ممکنست)آنوقت مجبورندازولایات از پشت فلان کوه یافلان مرتع یافلان چراگاه یکنفری پاشودچند نفرشاهد تهیه کندبیاوردواثبات ناتوانی باری خودش بکندبعلاوه دیده میشودکه املاک خالصه دولی رامیفروشندبااقساط الااینکه اگرکسی گفت که من پول نقدمیدهم این شرطش مناسب‌تراست تاکسیکه میخواهدباقساط بخردآنوقت شماکه ملک خودمردم رامیخواهیدبهشان پس بدهیدوپولیراکه گرفته‌اندپس بگیریدآنوقت اقتضاداردکه این پول راباقساط بگیریدآنهم درصورتی است که تقاضی کندوبعلاوه اگرفراموش نشده باشددرماده۱۴تبصره‌ای گذشتکه اگرکسی پولش راقبلاًدرموقع شکایت دادمنافع رااستفاده میکنداین تشویق آن کسی است که میخواهد استفاده کنداین شخص اگرتمکن داست برای استفاده ازمنافع میآوردپول رانقداًمیدهدواگرنداشت وتقاضی کردکه باقساط تأدیه کندارفاق بیشتری است که با او عمل میشود این است که اگر موافقت بفرمایند ماده خودش بهتر تأمین میکند.
رئیس - آقای انوار
انوار - این ماده پانزده بعدازماده چهارده است .درماده۱۴یک هزارتومانی رااستثناءکردیم دراین ماده نوشته شده است که وجه دریافتی راباقساط استردارکنندبنده عرضم اینست اضافه شوددرکلیه موادغیرازآن موردهزارتومان این یک موضوع.موضوع دیگرآن چیزیست که آقای اعتباربیان کردند بکلی مخالف باعقیده بندهاست عقیده بنده این است که بکلی لازم نیست پافشاری بکنیم اینهااملاکی است که سالهای سال ازدست اینهاخارج شده دولت درمقام جلب اینهاوجبران گذشته است لازم نیست که مطابق آن قراربدهیم حالاعقیده بنده این است که آن عملی که میشوددرخالصه پنجسال است اینجاهم بکنندنه اینکه شاکی بیایدعدم توانائی خودشراثابت کندمجلس دولت بیایدازاول مثل همان قانون فروش خالصه که پنجسال قرارداده است این راهم مثل همان ملاحظه بکنیم اینست که بنده پیشنهادمیکنم اگرآقای مخبرموافقت بکنندکه عبارت مطابق قانون فروش خالصجات اصلاح شودنسبت بآن کسانیکه بایدوجه دریافتی را مسترد کنند.
مخبر - قسمتی راکه آقای انوارتذکردادنددرهمان شق ب ماده۱۴نظرشان تأمین شده است واین قیدهم که مطابق فروش خالصجات عمل بشودمناسب نیست وخودماده بهتراست .اگرتقاضی کردازاومیپذیرندواوهم اگرواقعاً پول نداردتقاضی میکندوقبول میشود.
انوار - تولیدزحمت میکند.
رئیس - آقای دکترسنگ
دکترسنگ - بنده چند جلسه بودبواسطه گرفتاری که داشتم وناخوش‌حال بودم وافتخارحضوردرمجلس رانداشتم هرچندازوضعیت وگزارش که دیدم طوری نوشته است که من که یکی ازافرادمجلس هستم وتابع اکثریت میباشم وهیچوقت نمیخواهم آن چیزی که خودم میخواهم پیش ببرم وآن چیزی که اکثریت مجلس میخواهدتابع آن هستم وباید باشدحالاماده چهارده بآن ترتیب که گذشت آقایان دیدندوآن همه وضعیت قابل تذکربودوبنده تذکر داشتم ومیخواستم عرض بکنم که این دوهزارتومانراکه دولت برای یک عده معین کرده بوداینهامحق بودندکه معین کردندبعدکمیسیون این استحقاق رامتوجه شدوسه هزارتومان معین کردبعضی دیگرگفتندپنجهزارتومان آنوقت بالاخره شدهزارتومان آنهم بااین ترتیب که هرکس مشمول هزارتومان میشودبایدبرودبگویدمن ندارم بنده خودم که بحمدالله همه آقایان میدانند شکرخداراکه اصطکاک بهیچکس ندارم شخصاً وکیل خصوصی کسی نیستم تنهامازندران هم نیست بقول آِقای مؤیداحمدی ازقصرشیرین است تاجنوب وهمه گرفتارهستندآقایان هم متوجه گرفتاری‌شان هستندولی اینرادرنظرداشته باشید که کسی نمیآیدبگویدمن ندارم من فقیرم این هزار تومان راازمن نگیریدآمدیم سرموضوعی که آقای اعتبارفرمودنداین رادرنظرداشته باشیدکه اینهاملکی نیست که مجاناًبخواهندبمردم بدهندی ان موضوع خالصه نیست که بخواهندبفروشندخالصه راکسی که میخواهدبخردالبته متمکن است که میخردکسیکه پول نداشته باشدکه خالصه نمیخرد چطورشدکسی که میخواهدملک خالصه رابخردیا بنده که میخواهم شرکت کنمبایدقسط بدهم ولی کسیکه ملکش راازش گرفته‌اندو بهیچوجه تمکن نداردبایدفوراًپولش رابدهدآخریک ارفاقی رحمی حقیقت بنده استدعامیکنم ازطرف این آقایان توجه بفرمایندبنده عقیده دارم چراپنجسال این رابایدبدهدخالصه مال دولت است کسیکه متمکن است آنرا میخردباقساط پول میدهداین ملک مال هودش است میخواهدبهش بدهنداین را میگویند که نقد بدهد بنده عرض میکنمکه موافقت بکنندجاداردبنده کراراًعرض کردم که شخصی رانباید درنظرگرفت این کارکارعموم است بنده که دراینجاهستم خداراشاهدمیگیرم که یک کس مخصوصی رادنظرندارم بنده رای عموم عرض میکنم وازآقایان استدعامیکنم که عموم رادرنظر داشته باشندویک کسیکه زندگانی اوچندین سال است رفته است این نمیتواندپول بدهدومجبور میشودملک خودشرابفروشدوالله این گناه است خدا میدانداین گناه است وقتیکه این بدست دولت آمد دولت هم همانطورکه اعلیحضرت همانونی مرحمت فرموده‌اندمجلس هم مخواهد بگذارید این املاک رابمردم بدهنداقساط راهم زیادکنیدده ساله بدهیدکه یک ارفاقی شده باشدرآی اکثریت مجلس هم قاطع است .
جمعی ازنمایندگان - مذاکرات کافی است.
رئیس - رأی میگیریم بکفایت مذاکرات موافقین برخیزند(اکثربرخاستند)تصویب شدرأی گرفته میشودبماده پانزده موافقین برخیزند (اکثربرخاستند)تصویب شدماده۱۶.
ماده۱۶ - رأی هیئت باطراف دعوی ابلاغ میشودوقابل اعتراض نیست فقط ازتاریخ ابلاغ تاده روزبا رعایت مسافت قابل تجدیدنظرخواهدبود.برای مسافت ازقرار هرسی وشش کیلومتریک روزاضافه شده وبرای کسرآن هم یک روز تمام منظور میشود.روزابالغ وروزتقدیم درخواست تجدیدنظرحساب نخواهدشد.
رئیس - موافقین باماده ۱۶ برخیزند(اکثر برخاستند)تصویب شدماده هفدهم
ماده۱۷ - تجدیدنظردرهیئتی بعمل میآید مرکب ازپنج نفرکه بترتیب انتخاب رئیس وکارمندان اصلی وجانشین ورسیدگی وصدور رآی وحضور نماینده وزارت دارائی بنحوی است که درموردهیئت نخستین ذکرشده است .
رئیس - رأی میگیریم بماده هفده موافقین برخیزند(اکثربرخاستند) تصویب شدماده هیجدهم .
ماده ۱۸ - رأی هیئت تجدید نظرقطعی است وبموفع اجراگذارده میشودهم چنین استاحکام هیئت نخستین که درمدت قانونی نسبت بآن درخواست تجدیدنظرشده باشد.
رئیس - موافقین باماده هیجدهم برخیزند(اکثر برخاستند) تصویب شدماده نوزدهم.
ماده۱۹ - در مواردی که بموجب حک قطعی این هیئتهاملک بتصرف شاکی داده می‌شودهرگاه قبل ازتصرف اعلیحضرت شاه سابق سندمالکیت بنام شاکی یاایادی قبل ازاوصادرشده باشدویاجریان ثبت بنام شاکی یاایادی قبل ازاوپایان یافته ومدت اعتراض آن گذشته باشد ملک مطابق مقررات ثبت بنام صاحب حق دردفتراملاک ثبت خواهدشدوسندمالکیت اعلیحضرت شاه سابق باطل میشودودرغیراین دوصورت چنانچه شندمالکیتی بنام اعلیحضرت شاه سابق صادرشدهباشدابطال وکسی که حکم این هیئت به نفع اوصادرشده است طبق مقررات درخواست ثبت خواهدنمودومطابق قواعدعمومی بااورفتارخواهدشد.بدون درخواست ثبت نیز اشخاصی میتواننداگرحقی بریکدیگرداشته باشندنسبت باین املاک یاوجهی که دولت درعوض این املاک پرداخته است دردادگاههاطبق مقررات عمل اقامه دعوی نمایند.
رئیس - آقای طباطبائی
طباطبائی - اینجادرضمن ماده هست که سندمالکیت اعلیحضرت شاه سابق باطل میشودبنده به آقای وزیردادگستری عرض میکنم بنده تعجب میکنم هنوزاسنادمالکیت بنام شاه سابق باقی است درصورتیکه بموجب سندرسمی منتقل شدباعلیحضرت فعلی واعلیحضرت فعلی هم منتقل کردندبه دولت دولت هم به صاحبانش بایدمنتقل کنددرصورتیکه یک قسمت ار این املاک دردست دولت باقی میماندآنوقت سندش باسم شاه سابق است یک قسمت که باطل میشود بصاحبانش داده میشودولی یک قسمت که باطل نکردیدهمینطورمیمانددریددولت درصورتیکه سندش بنام شاه سابق است اگرچه دریکی دوماده بعددیدم که باطل خواهدشدچراحالاباطل نکنند؟
وزیردادگستری - بنده راجع باین اسنادمالکیت سابقاًعرض کرده بودم وحالاهم چون آقای طباطبائی فرمودندبازعرض میکنم بعداز اینکه این املاک انتقال پیداکردوبعد بدولت هم واگذارشددولت این لایحه راآوردواینطوردرنظرگرفت که اول اشخاصی که نسبت باین املاک ذی حق هستندحقشان معلوم شودآنچه که مربوط بآنهااست ردبشودو آنچه که باقی میماندبنام دولتاسنادمالیتش باسم دولت میشودبرای اینکه این املاک که متعلق باشخاص میشود اسناد مالکیتش رابایدنگاه میداشتیم واگرازاول اینهاراباسم دولت میکردیم بعدباسم اشخاص خوب این کار لغوی بودبعلت اینکه دولت درنظرداشت اینها رابصاحبان حقیقی آنهابرگرداندپس باین حال نگاه داشتیم که مالکیت اشخاص محرزشودواملاک آنهابرگرددآنچه که بآنهاردمیشوداوراق مالیت بنام آنهاصادرشودوآنچه که باقی میماندبرای دولتآنوقت اسنادمالکیت بنام دولت صادرمیکنیم .رئیس - دوپیشنهادرسیده است خوانده میشودپیشنهادآقای مؤیداحمدی پیشنهادمیکنم باین ماد۱۹افزوده شود:قرارسقوط‌هائی که درخلال دادرسی راجع به املاک بتصرف شاه سابق درآمده صادرگردیده ازتاریخ اجرای این قانون تابیست روزقابل پژوهش وفرجام است وبهرحال گردش کاردزدادگاههای عمومی تعقیب وبادعای عذرموجه رسیدگی خواهدشد.
رئیس - آقای مؤیداحمدی
مؤیداحمدی - بنده مختصرعرض میکنم نمیخواهم واردجریان سابق بشوم ولی گاهی املاکی به ثبت داده شده صاحبش راگرفته‌اندتوقیف کرده‌اندتامدت اعتراض گذشته‌اندبآنهاحق داده‌شودواینکه بنده عرض کردم عذرموجه برای این است که رسیدگی بشودببینندموجه است یانه والاممکن است صرف نظر کنم (وزیردادگستری - بلی بزنیدبهتراست )مقصوداین است که ببینندصحیح است نه یابهانه بگیرندودر صورتی که معلوم شداینطورنیست بیست روزحق داشته باشنداستیناف وتمیزبدهند
وزیردادگستری - بااصل پیشنهادی که شده است بنده موافقت میکنم اماجون این جمله اخیرش یکقدری کش‌داراست ممکن است تولیداشکال کندو ازطرف دیگرمسلم استکه محکمه رسیدگی میکندعذرموجهی اگرباشدخودش قبول میکندباین جهت بنظربنده جمله آخرش رابزنندبهتراست (بنده هم موافقت میکنم)
مخبر - اجازه بفرمائیدیک توضیحی است دراینجا که ازلحاظ عمل خیلی لازم است مادوجورقرارسقوط داریم دردادرس یک جورقرارسقوط داریم دردادرسی یک جورقرارسقوط دعوای پژوهشی که اگرکسی دریک حکمی دعوای پژوهش کردودرمدت سه ماه تعقیب نکردوقانون مینویسدبدون عذرموجه تعقیب نکردمحکمه قرارسقوط دعوی راصادرمیکنددرصورتی که طرف تقاضی کند.این یکی یکی هم قرارسقوط اعتزاضی داریم که ماده هیجده قانون ثبت اسناداست که مینویسدهر گاه متعرض بتقاضای ثبت درظرف مدت شصت روز دعوای هودراتعقیب نکردقرارسقوط اعتراض اوصادر میشوداینجا دیگرقضیه عذرموجه نیست وصرف عدم تعقیب کافی است وهمینطوری که شکایت شده است وبه عرض آقای وزیررسیده است یک عده موانعی برایشان ایجادمیشدکه نمیتوانستندبروندثبتشان راتعقیب کنندیابجای دیگرمنتقل میشدندیابه وکلایشان گفته می‌شدتعقیب نکنندیاچه میشدکه تعقیب نمیکردند وباین جهت تصدیق میگرفتندتاشصت روزاست تعقیب نشده بعد قرارصادرمیشدحالااگربخواهندپژوهش وفرجام ازاین قراربخواهندقطعاًمحکمه استیناف اگرواردرسیدگی عذزبشودتأییدمیکندبرای اینکه وقتی که گفتندشصت روزاست عذرموجه بوده ایتولی این توضیحی که آقای وزیرفرمودندکه محکمه بادعای عذرموجه رسیدگی میکنداین درواقع تفسیرپارامانی ماده هیجده است ویااین تفسیربنده هم که مخبرکمیسیون هستم موافقت میکنم
پیشنهادآقای بهبهانی
- قرار سقوط‌هائی که در خلال دادرس راجغ باملاکی که بتصرف پادشاه سابق درآمده صادرگردیده ازتاریخ اجرای این قانون تابیست روزقابل پژوهش وفرجام است وبهرحال جریان کاردردادگاههای عمومی تعقیب میشود
وزیردادگستری - بسیارخوب همین باشدموضوع یکی است .
مؤید احمدی - بنده هم موافقت میکنم
رئیس - آقای طوسی
طوسی - دوتاتبصره است که اگرنظرمبارک آقای وزیرباشد آنروزی که صحبت شددرماده چهارده بودوفرمودندکه درماده نوزده بایستی گذاشته شودحالابرای استحضار خاطر مبارک خوانده می‌شودتابعدترتیبش داده شود(وزیردادگستری بخوانید)این یکی درحدودچهل وسه امضادارد.
پیشنهادچهل وسه نفرازنمایندگان
- تبصره ذیل رابماده۱۹پیشنهادمینمائیم .ازشهریورماه۱۳۲۰تاتاریخ صدوررأی نهائی ازهیئت‌های رسیدگی هرگونه نقل وانتقالی وهرقسم معامله وقراردادحق الزحمه وغیرهاعم از رسمی بین اشخاص راجع باملاک مورداین قانون انجام شده باشدازدرجه اعتبارساقط وهیچگونه اثرقانونی نخواهدداشت ومحاکم رسیدگی نخواهتدکرد.
پیشنهادچهل وپنج نفرازنمایندگان
- تبصره - هیچیک ازنمایندگان مجلس نمیتواننددرهیئتهای رسیدگی موضوع این قانون بسمت وکالت دادگستری وارددعاوی بشوند.
رئیس - آقای هاشمی .
هاشمی - چون درذیل این پیشنهادامضای چهل وپنج نفرازآقایان است خواستم ازآقای دشتی وآقای اعتبارسئوال کنم که یک توضیح بیشتری بدهندازنمایندگان آن کسی که سمت وکالت رسمی نداشته باشدکه نمیتواندوکالت دادگستری بکنددرمحاکم هم نمی‌پذیرند مقصودشایدنمایندگانی بوده است که حق وکالت دارنداگرآن منظوراست که چرابطورعموم نوشته‌اندیک توضیحی دراین خصوص بفرمایند.
رئیس - آقای اعتبار
اعتبار - این پیشنهادی است که چهل وپنج نفرآقایان امضاکردندیکی هم خودم امضاءکردهام نظراین یودکه نمایندگان هم بنابیک قانونی که مربوط بوزارت دادگستری است بتوانندوکیل اتقاقی بشوند سالی یک مرتبه میشود و چون دراطراف این مطلب درخارج خیلی صحبت میشودوهمه آقایان هم موافق هستندازاین جهت ماخواستیم بگوئیم که مجلس ونمایندگان مجلس دراین کار ابداً دخالتی ندارند(صحیح است )
رئیس - آقای انوار
انوار - درتبصره اول یک موضوعی رابنده تذکرمیدهم چنانکه آقای وزیردادگستری وسایرآقایان دیگرهم متوجه هستندبعداز اینکه دقاتررسم یتشکیل شددرطهران ومراکزابالات وولایات دهاتدرست شداعلان شدوتمام محاکم غیرازقباله‌ها واسنادی که ازآنجاصادرشده است دسمیت ندهندوهیچ معامله درهیچ جاصورت رسمی ندارددیگراینکه دردفاتررسمی نوشته شودبنده تصورمیکنم که خودآقایان بهترازبنده مستحضرباشندبنده رویهمرفته یک آدم ساده‌ای هستم (خنده نمایندگان )درهیچ موضوعی داخل نبوده‌ام امااین موضوع راکه عنوان میکنندکه اگرمعامله‌ای واقع شده باشدچه بشوداین راازحیثیت مجلس بنده دورمیدانم برای خاطراینکه دفاتررسمی ازمعاملات رسمی است واسنادصادرارآنهاسندیت داردوغیرازآن سندیت نداردوهیچ محکمه‌ای نمی پذیردونوشتن این تبصره برای مجلس خوب نیست وتصورمیکنم که درمجلس کسی باشدکه یک سوابقی باآنهائی که املاک بهشان داده میشودداشته باشدواین صحبت‌هانبایدبشودبنده ازروی عقیدهخودم این اظهاررا میکنم معذلک ممکن است بگویندتبصره قبول بشودبنده عرضی ندارم رأی بدهنداماازحبثیت مجلس بنده دور میدانم که این تبصره رابنویسندوهیچیک ازوکلاوارداین قسمت نشده‌اندواگرهم نوشته شده باشدرسمیت نداردومحکمه نمی‌پذیرد.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی - این موضوع که آقای هاشمی فرمودندکه وکلاحق ندارندحتی وکیل دادگستری هم قبول دعوی کندبنده راجع بموضوعی که آقای انوارصحبت کردندو بعقیدهبنده نظری که آقای انوارفرمودندصحیح است وهمهوکلاونمایندگان مجلس مبری ازاینموضوع هستند ولی متأسفانه بک سوءتفاهماتی درخارج ازمجلس شده‌است که برای اجتناب از آن مجلس بایستی نشان بدهدکهاین موضوعات وجودخارجی نداردواثبات این مطلب ورفع این سوءتفاهمات برأی دادن باین تبصره ایست که چندنفرازنمایندگان مجلس شورای ملی پیشنهادکرده‌اندمضافاًباینکه اگردردفاتراسنادرسمی هم نشده باشددرفلان این مدت آن هم باطل است چرابرای اینکه مجلس شورای ملی وعامه نظرشان این است که این املاک بصاحبان اسلی خودش برگرددواشخاصی دراین میانه سوءاستفاده نکنندوالامجلس ونمایندگان وارداین موضوع نیستندوبنده هم ازاشخاصی هستم که ابداًدخالتی ندارم واین موضوع اصلاًصورت خارجی نداردول یمتأسفانه مثل مسائل دیگری که بااینکه منتشرمیشودعامه قضاوتهای بدون تأمل میکندباری رفع سوءتقاهم این پیشنهادکه همه آقایان امضاکرده‌اندوبنده هم یکی ازامضاکنندگان هستم دادیم که رقع این سوءتفاهمات بشود والبته بارأی دادن وضمیمه شدن باین قانون هیچ سوءتفاهمی نسبت به آقایان نمایندگان پیدانمیشودبنظربنده خیلی خوب است که مناسبت داردبودن این تبصره دراین ماده .
رئیس - آقای طهرانچی
طهرانچی - این تبصره‌ای که الآن قرائت شدآقای وزیردادگستری قبولفرمودندوآقای مخبرهم درجلسه قبول کردندومورد مذاکره ومحتاج به مداکره نیست بایدرأی بگیرند.
وزیردادگستری - بخوانیدآقا(پیشنهادسابق که بامضاءچهل و شش نفرازنمایندگان بودقرائت شد)
اورنگ - شده وبشود.
وزیردادگستری - بسیارخوب رأی گرفته شود.
رئیس - موافقین بااین پیشنهادبرخیزند(اکثربرخاستند)تصویب شد.
پیشنهادقریب چنجاه نفرازنمایندگان
- تبصره ذیل راپیشنهادمیکنم.هیچیک ازآقایان نمایندگان مجلس نمیتواننددرهیئتهای رسیدگی موضوع اینقانون بسمت وکالت دادگستری یاحکمیت وارددعاوی بشوند
رئیس - آقای مؤیداحمدی
مؤیداحمدی - دوچیزاینجانوشته‌اندکه آقایان وکلادراین دعاوی وکیل نمیتوانندبشوندیکی هم نوشته‌اندحکم نمیتوانندبشوندبنده استدعامیکنم آقایان وزراهم حق حکمیت دراین موضوع نداشته باشند.
یکنفرازنمایندگان - ومعاونین
مخبر - عرض کنم که البته شایدنه تنهامملکت ایران بلکه از لحاظ تاریخ تمام دولت متمدن عالم این نظررادارندکه محیط پارلمان یک محیطی باشدکه درتحت یک تأثیراتی واقع نشودوچیزی که درآن محیط خیلی مؤثرباشدصلاح ومصلحت کشورباشدنه اینکه اگراحیاناًچندنفری درخارج گفتندکه چون اعضاءکمیسیون بازرگانی ازتجارمعلوم شده‌اندپس وای بحال آن قانون احتکاری که ازکمیسیون بازرگانی بگذردآنوقت نتبجه این میشودکه تمام تجارجمع بشوندبرای تبرئه خودشان درمجلس شورای ملی یک ماده پیشنهادبکنندکه هیچیک ازنمایندگان مجلس حق تجارت نداردوهمچنین نظیرموارددیگراینهایک مسائلی است درخارج اشخاصی که مینویسندواشخاصی که هومیکننداشخاصیکه مطالبی راانتشارمیدهندآنها می‌نشیننددر خارج ومیخندندمیگویندهمین ماده قانون والااین حرف شدکه هیچیک ازنمایندگان مجلس شورای ملی عادت این است بنده که این حرف رامیزنم فرداروزنامه ناهیدبرمیداردمینویسدکه نطق شجیعانه آقای اعتبارهمه رابیدارکرده ونقابت هم رفت ودرکمیته مازندران شرکت کردبگذار بنویسدولی حق رابایدگفت اینجایک مقام مقدسی است بایداشخاص حرف خودشانراصادقانه وپوست کنده بگویندمایک کنترات صادقانه‌ای بامردم داریم یک وظیفهداریم که صاف وپوست کنده بایدگفت اینجا نوشته است که هیچیک ازنمایندگان مجلس نمیتواننددرهیئتهای رسیدگی موضوع این قانون بسمت وکالت دادگستری یاحکمیت واردشونداز لحاظ قضائی این ماده راتجزیه میکنیم وکیل مجلس بسمت وکالت دادگستری واردنشودیعنی آن کسی که واردمیشودبسمت وساطت بسمت دلالی بسمت نظرهای دیگرآن سمت وکالت راندارد(بعضی ازنمایندگان - آنهاراهم بنویسید)بنده مقصودم نمایاندن این است که این ماده‌ای که پیشنهادمیشوددارای یک نقایصی است وتوجه بآن نشده است ولی تحت تأثیر محیط همه دادمیزنندبسمت وکالت دادگستری پس آن کسی که واردمیشودبسمت وکالت دادگستری وکیل دادگستری آقابایدیاسابقه وکالت داشته باشدیاامتحان لیسانس بدهدوبالاخره وزارت دادگستری بایدجوازبدهدودولت ازاومالیات بردرآمدمیگیردهمانطوری که تاجروسایر اصناف دارندوکالت دردادگستری که دردنیایک سمت بااحترامی داردوتمام زمامداران دنیابالاخره پایه زندگانی وتحصیلاتشان دروکالت دادگستری بوده است همه دارای یک عناوینی بوده‌انداینها رامابگوئیم که بسمت وکالت دادگستری واردنشوندووکالت نکنندوکیل دادگستری .آقای همرازیکنفرازوکلای دادگستری هستندکه حیثیت ایشان واحتراماتشان همیشه دراین کشورمحفوظ بوده است چه دردوره وکالتشان وچه دردورهوکالت دادگستری‌شان .آقای جهانشاهی همینطورآقایان دیگرهمینطوراحیاناً قبول وکالت کردنددریک موردی وعرضحالی دادندبه محکمه وواردمحاکمه شدندوباوجودی که قانون وکالت داردکه زیاده برمیزانی که قانون معین کرده حق‌الوکاله نگیردواگربگیردکلاه برداراست وبه مجازات انتظامی ازدرجه چهار به بالامحکوم خواهدشداینهم جزبرای وکلای دادگستری نیست ومن انتظارداشتم که بنده این دفاع رانکنم آقای وزیر دادگستری برای حمایت ازیک تشکیلات قضائی خودشان این دفاع رابکنندبنابراین اشکالی نداشت که وکیل مجلس بسمت وکالت دادگستری دخالت نکندامابسمت دیگربکندوبازداردکه بسمت حکمیت هم دخالت نکنداولا این قانون قانون حکمیت نیست یک قانونی است که صلاحیت رسیدگی مطلقاًباهیئت‌هااست واین هیئت هارسیدگی میکننددرماده شانزده خواندیم که رأی بطرف ابلاغ میشودقابل تجدیدنظراست آنهم یک محکمه ایست که درمقام تجدیدنظررسیدی میکندحکمش قطعی است اینجا قرار حکمیت صادرنمیشودکه برودبه حکمیت تاوکیل مجلس یاوزیریاتاجریا دلال بعنوان حکم معین بشوداین عنوان حکمیت ندارد. آمدیم گفتیم که ممکن است دوطرف تراضی بکنندوبه حکمیت رجوع بکنندحکمیت تصدیق بفرمائید که بایستی جنبه اطمینانی داشته باشدطرفین دعوی میگوئیم آقای اوحدی حکم دعوی باشندیعنی ماطرفین دعوی اعتمادواطمینان داریم به پاکی وحسن نیت وصفای عقیده آقای اوحدی گفتیم ایشان حکم ماباشنداین اختیار آزادراکه درتمام دعاوی مردم دارندشمامیخواهیددریک چنین دعوائی بگوئیدکه حکم نشوندچرا؟برخلاف اصل است وبرخلاف حق است این ماده‌ایست که پیشنهادمیشودبنابراین این ماده ازلحاظ اینکه درکمیسیون دادگستری طرح نشده وازنظرفنی وقضائی دارای اشکالاتی است وکمال تهافت راباقوانین دیگرداردبنده پیه هرگونه تهمتی رابه تن خودم میمالم وبااین ماده مخالفم .
بعضی ازنمایندگان - رأی بگیرید.
طباطبائی - اجازه بفرمائیداخطارنظامنامه‌ای دارم ماده ۶۳اصلاحاتی که درضمن کمیسیون ارجاع آن خواسته نشودصاحب اطلاع بطوراختصارآنرا توضیح واستدلال میکندوفقط اعضاء کمیسیون حق جواب دارندپس ازآن مجلس درباب قبول توجه آن اصلاح بکمیسیون فرستاده میشود.این راقبول کردندورأی گرفته شد
.بعضی ازنمایندگان - آقااین اصلاح نیست تبصره است
رئیس - آقای دکترسنگ .
دکترسنگ - بنده خواستم عرض کنم که این نظربسیارخوبی است اماهمینطورکهاینجاتذکرداده شدکه هرکسی بتواندیک مرتبه یادومرتبه درسال وکالت اتفاقی بکندپس این شامل همه است ونظربخصوصی نیست وباین اعتبار که شامل همه است آقای اعتبار پیشنهادکردندوبنده عقیده‌ام براین است که مجلس بتمام معنی مبری است ولکن وضعیت طوری پیش آمدکرده است وشایددرخارج مذاکراتی میشودکه بایداین قیدبشود حالا اگرجنبهنظری داردیاجنبه قانونی داردآن بایدرعایت شودآن امری است علیحده امااختصاص به آقایان نمایندگان که شغلشان وکالت است نبایدداشته باشدهمانطورکه آقای نقابت فرمودندیک نفرنماینده که وکیل است دراینجانمیتواندوکالت دادگستری داشته باشد یکنفر وکیل دیگرکه تجارت هم میکندولی بایداین فرمول رادرست کردوکاملاًاطمینان پیداکردکه باین بیچاره هاکه یک املاکی داده خواهدشدبه خودشان داده شودنه اینکه یک اشخاصی بعنوان وساطت یاوکالت یاعنوان های دیگر املاک اینهاراببرند.
بعضی ازنمایندگان - رأی رأی .
دشتی - آقا در پیشنهاد دو نفرنمیشود بیشتر حرف بزنندبایدرأی بگیرید.
وزیردادگستری - بنده دوکلمه میخواهم عرض کنم درجواب آقای مؤیداحمدی عرض کنم تبصره‌ای که یعنی پیشنهاداولی که رأی هم داده شده شایدمصلحت بودمنطق هم داشت وموافقت هم شداماپیشنهاددوم ممکن است تحت یک اظهاراتی شده باشدبنده نمیخواهم واردآن قسمت بشوم وببینم که آیا این جا داردونتیجه ازش گرفته میشودیاخیرآن منظوری که آقایان دارندکه اشخاصی که باین سمت واردمیشوندواستفاده می‌کنند بوسیله این پیشنهاد میشود جلو آنها را گرفت یاخیرنوشته شده است که نماینده مجلس شورای ملی بسمت وکالت دراین کارواردنشود وضمیمه بشودآیااگرخدای نخواسته بنده که تفوه نمیکنم که اینطور باشدامااگرخدای نخواسته کسی باشدکه بخواهدسوءاستفاده بکندآیا راه دیگری نداردبنده عرض میکنم داردراهش خیلی زیاداست (بعضی ازنمایندگان - آن راه راهم ببندیدوپیشنهادکنند)بنده نمیخواهم واردآن مطالب بشوم
(اعتبار - آن راه راهم بفرمائیدکه بفهمیم ).
نقابت - آقابگذاریدصحبت کنندآقای اعتبارچرانمیگذاریدصحبت کنند؟!
اعتبار - عصبانی نشویدآقای نقابت.
وزیر دادگستری - فرض کنیدیک شخصی میخواهد دراین موضوع واردشودوبموجب این قانون منع داشته باشدآیانمیتواندشرکت بکندبایک کس دیگری انتفاعش راببرداین یکی ازراه‌ها است .اماموضوع حکمیت بنده تمنی دارم توجه بفرمائیددرمطالب هرقدر بیشتر خون سردباشیم بهترنتیجه میگیریم ووقتی که متأثربشویم وتحت تأثیر اظهاراتی واقع بشویم ممکن است به نتیجه نرسیم واین واقعاًمصلحت نیست موضوع وکالت راعرض کردم اگرموافقت کنیم نتیجه بنظربنده گرفته نمیشودموضوع حکمیت راهم نه اظهارات آقای مؤیداحمدی ونه اظهارات آقای نقابت هیچکدام محرک بنده نیست دراین قانون مادعوائی رانیمخواهیم حل وفصل کنیم اینجا صحبت سراحراز تصرف است ثبوت تصرف حکمیت لازم ندارداین اشخاص میروند به محل رسیدگی میکنندتصرف رامحرز میکننداگر میبایستی که اصل دعوی رسیدگی بشودومحاکمه بشودوصحبت مالکیت بشودوتوسعه داست اطراف قضیه انوقت ممکن بودحکمیت نبودولی بنظربنده باآن ترتیبی که دراینجا توضیح داده شدوروحی که این لایحه داردجای اینکه اینگونه صحبت‌ها بشودوحکمیت هم بشودنیست وجا نداردباین جهت بنظربنده بااینکه راه سوء استفاده ممکن استبازباشد واگر خدای نخواسته کسی بخواهدسوءاستفاده بکندمیتواندواین هم یک زنندگی دارد ودرقانونگذاری بایدطوری عمل کردکه قانون جنبه بی‌طرفی صرف داشته باشدوطوری باشدکه نتیجهمفیدبدهدنه اینکه تأثیر ضدی ایجادکندباین جهت بنده تصورنمیکنم زیادمنطق داشته باشدولی بسته است بنظر آقایان .
بعضی ازنمایندگان - رأی رأی .
رئیس - رأی گرفته میشودبه قابل بوجه بودن این پیشنهاد آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.(اکثربرخاستند)قابل توجه شد.پیشنهاددیگر.پیشنهادمیکنم وزراءهم ازحکمیت درموضوع این املاک ممنوعند.مؤیداحمدی.
امیرتیمور - این پیشنهادات شایستگی برای مجلس نداردموهون است .
حمزه تاش - چطور وکلاء راممنوع کرده‌اند؟
انوار - اجازه میفرمائید.عضوکمیسیون هم هستم .
رئیس - بفرمائید.
انوار - عرض کنم ازبسکه ازهرطرف صحبت میشودنمیگذارنداصل موضوع بگذرد.همه‌اش صحیح است آخرچه چیز است نفی یااثبات صحیح است متناقضین صحیح است وجودوعدم صحیح است (یمین اسفندیاری - فرمایش آقاهم صحیح است )(چندنفرازنمایندگان - اینطورنیست صحیح نیست)عرض کنم خدمت شمایک فکری درمجلس آمد مدتی این فکرباعث شدکه یک ذهنهائی رامشوب کردوبنده توضیح درمسئله ندادم باشاره کفایت میکندعرض کردم دروضعیت نگاه میکنندسئوال میکننداین ملکی که میخواهندباو بدهندوبه ثبت اسنادآقااین وضعیت چیست تاسئوال وضعیت نیایدسندصادر نمیکنند الحمدلله همه ماها خانه دارم ملک دارم ترتیبش این است چطورمیشوددرمقابل یک چیزی سئوال وضعیت نشودثانیاًمانسبت بوکلاءحالابرای خاطر اینکه یک وحدتی بینمان پیدا شودورأی مجریه هستندقوه مجریه رامادست وبالشان رابایدبازبگذاریم وزیرناچار است بعنوان حکمیت واردشودوزراء راهم ماممنوع میکنیم دراجرائیات ممنوع هستند.
وزیردادگستری - وزراءهیچ حکمیت نکرده‌اندوتابحال بنده که درزمان وزارت خودمحکمیت نکرده‌ام وسایررفقای خودم هم که اطلاع دارم آنه راهم ندیده‌ام واردشوند.بااین پیشنهادهم نمیتوانم موافقت یامخالفت بکنم صلاحیتش راندارم ولی بسته است بنظر آقایان .
رئیس - رأی گرفته میشودباین پیشنهاد موافقین برخیزند (اکثربرخاستند)
رئیس - قابل توجه شد.آقای دکترطاهری .
دکترطاهری - دوتبصره راکه دولت ومخبرقبول نکردندومجلس رأی دادوقابل توجه شد بایدبرگرددبکمیسیون (عده ازنمایندگان - اولی رادولت قبول کرد)فرق نمیکندچه اولی چه دومی هرکدام راکه آقایان رأی دادندودولت قبلا قبول نکرده بایدبرگرددبکمیسیون (همهمه بین نمایندگان )
رئیس - بگذاریدصحبتشان رابکنندبعداگرحرفی داریدبزنید.
دکترطاهری - بنابراین این ماده بایدبرگرددبکمیسیون ومواد بعدش مطرح میشود .
مخبر - محتاج برأی نیست .این قهری واجباری است که بکمیسیون میرود.
رئیس - ماده‌بیستم .
ماده۲۰ - دوره‌تصرفات اعلیحضرت پادشاه سابق وتصرفات بعدازایشان تاموقع صدوررأی قطعی این هیئت‌ها جزء مدت مرورزمان راجع بدعاوی محسوب نمیشود .
رئیس - موافقین باماده بیستم برخیزند(اعلب برخاستند) تصویب شد.ماده بیست ویکم .
ماده۲۱ - اگر نتیجه حکم بنفع دولت باشدسندمالکیت اعلیحضرت پادشاه سابق بنام دولت تبدیل خواهدشد.
رئیس - موافقین برخیزند(اکثر برخاستند)تصویب شد.مادهبیست ودوم :
ماده۲۲ - دعاوی مشمول شق(الف )و(ب)ماده۱۴ازهزینه دادرسی دراین هیئتهامعاف بوده ولی چنانچه پس ازرسیدگی تشخیص شودکه شکایت واردنبوده است بپرداخت هزینه‌دادرسی محکوم خواهندشدهزینه دادرسی درمرحله‌بدوی نیم درصدبهای خواسته است که درموقع تقدیم دادخواست بایدداده ودودرمرحله‌تجدیدنظر یک درصدازمبلغی است که نسبت بآن تجدیدنظرخواسته شدوبایددرموقع تقدیم درخواست تجدیدنظرپرداخته شود.
رئیس - موافقین مادهبیست ودوم برخیزند(اغلب برخاستند)تصویب شد.ماده بیست وسوم :
ماده۲۳ - کسانیکه نتوانند هزینه رسیدگی رادرمرحله بدوی یاتجدیدنظر نقداً بپردازند میتوانند تقاضای مهلت یادعوی اعسار نماینددرصورت درخواست مهلت بایدضامن معتبرمعرفی نمایندکه تابعد از اجراءحکم هزینه رسیدگی راپرداخت کندودراین حال مهلت داده خواهدشدامادرصورت دعوی اعسار ازطرف هیئت بدوی فوراًباحضور نماینده وزارت دارائی رسیدگی بعمل آمده ورأی شایسته صادرمیشود.رأی مزبور درصورتیکه مبنی برتصدیق اعسارباشد قطعی واگربرردآن باشددرظرف مدت ده روز پس ازابلاغ بارعایت مسافت قانونی قابل شکایت درهیئت تجدیدنظر بایددرظرف ده روز ازتاریخ ابلاغ حکم بدوی بهیئت رسیدگی نخستین تقدیم شودتامطابق این ماده موردرسیدگی واقع گردد
رئیس - آقای طباطبائی
طباطبائی - بنده خواستم ازآقای وزیردادگستری تقاضاکنم که اگرموافقت بفرماینداشخاصی که میآیندوشکایت میکنندازآنهاهزینه‌دادرسی گرفته نشودبرای اینکه یک غاصبی آمده ملک مردم رابزور گرفته حالاآمدیدرسیدگی گردید تشخیص دادیدذیحق هم هست یک چیزی ازاودستی بگیریدنمیشوددرصورتیکه میدانیداین قانون برای ضعفاء است موافقت بفرمائیدکه اگرآمدند وشکایت کردندوذیحق تشخیص داده شدندهزینه ازآنها گرفته نشودازغاصب گرفته شود و اگر آمدند ذیحق تشخیص داده نشدند هزینه ازآنها گرفته شودومطابق ماده ۲۳هزینه رابدهند.
مخبر - این درصورتی است که آن شخص توانائی داشته باشداگر کسی نتواندتقاضای مهلت یاتقاضای اعسارمیکندوازاوگرفته نمیشود.
طباطبائی - این راعرض نکردم .مطلب اینست که اگرشاکی آمدوشکایت کردبعدازآنکه معلوم شدذیحق است ازاوچیزی دستی گرفته نشودوقتی تصدیق کردذیحق است ازپرداخت هزینه معاف باشد.
مخبر - این حقی که گرفته میشودحقی است کهدولت برای هزینه‌دادرسی معین کرده رویه‌ای که برای مخارج محاکمه ایجادشداین بودکه اشخاص وقتیکه شکایت میکنننداگربتوانندمخارج محاکمه رابدهندوقتیکه رسیدگی شدوحق بجانب آنهاتشخیص گردیدآن مخارج محاکمه رابپردازندبعدها وقتیکه حکم اجراشدبیان آقای طباطبائی این است که اگر محکوم له تشخیص داده شدازش دیگر چیزی نگیرنداین یک مطلبی است یک ارفاق بیشتری است ولی نظری که درکمیسیون مطرح بوداین بودکه تأسیس این دستگاه وبالاخره رسیدگی باین دعاوی وتأسیس این هیئت‌هاودادن حقوق وخرج کاغذ وغیر ذلک مخارجی برای دولت داردوازاینطریق یک مخارجی مطابق یک تعرفه‌ای بایداشخاص بپردازند بنابراین نمیشود آنها رابطورکلی معاف ازخرج کردمعذلک این تابع نظرآقای وزیر دادگستری است زیراایشان نماینده دولت هستندوبنظرایشان یک مقداری ازعوائددولت کسرمیشودقاعدتاً مخبر کمیسیون نمیتواند دراین قسمت نظری داشته باشدوالاالبته این یک ارفاق بیشتری است برای اشخاص.
وزیردادگستری - متأسفانه افراط وتفریط اسباب زحمت میشودازیکطرف پیشنهادات افراطی راجع بمطالب دیگر میشودازیکطرف پیشنهادات دیگرمیشودکه اینهاسر وته‌اش باهم وفق نمیدهداگرخوب بخوداین لایحه مراجعه کنید آن خودش بیک حداعتدالی نوشته شده وبهتر است مااینکه میفرمائیدشرط نتواند رادیگر نگذاریم همه‌صحبت‌هاسرنتواننداست پیشنهادهاراجع باین است که اگر تمکن نداشته باشندازشان گرفته نشوداگرتمکن داشته باشند گرفته شوداینجادراین ماده رعایت حال کسی که بایدهزینه‌دادرسی رابپردازدازهردوطرف شده هم از حیث مهلت مطابق اصول کسی که دعوی داردبایدمخارجش رابدهدومخارجش هم بقدری قلیل است که قابل نیست ملزم بودن باین پرداخت منطق وفلسفه داردجلوگیری میکندازاظهارات یک بیطرفهائی که اگر این نباشدباعث این شودکه هرکس بیایدویک تقاضائی بکندومطالبه‌یک چیز موهومی رابکند درصورتیکه اگر ملزم بپرداخت باشدبداندکه بایدمخارج دادرسی رابدهدهمان باعث خواهدشد که تقاضای بیجا نکندامااگریک کسی آمدتقاضای بیجائی کردتقاضای بیجاراکه آقانمیفرمائیدتقاضای بیجا برایش راههائی گذاشته شده اولاً اگرتوانااست که چرا نپردازدشخصی آمده مالک بوده ملاکی که بحق خودش میرسدویک ملکی رامیگیرد یک مخارجی هم برای دادرسی تعلق میگیرداصول هم درمملکت براین است که مخارج دادرسی بایدپرداخته شودحالاآمدیم این شخص توانااست ولی الآن مقدرت نداردراه بازاست بدون اینکه تقاضای اعساربکندمهلت بخواهد ومهلت داده شودکه بعدبپردازداگر دادخواهی اوبدرجه‌ای است که بتواند معسرشناخته شود آنوقت میتوانددعوی اعسارکندراه اعسارهم باز است درهمان هیئت رسیدگی میکنندهمه‌تسهیلات شده است بنابراین بایدحق رابگوئیم ما خودمان راه رابازکرده‌ایم وازآنطرف نباید بیجهت یک تقاضاهای بیجائی بشودکه اسبات زحمت دولت وگرفتن وقت قضات بشودکه بالاخره مردم بحق خودشان نرسند.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی - بنده هم بااین نظری که آقای وزیردادگستری فرمودندموافق نیستم ودرکمیسیون هم عرض کردم بنظربنده مخارج رسیدگی نبایدگرفته شودزیراوقتی آمدیم تصدیق کردیم که املاک بیک صورت دیگری ازمردم گرفته شده این اساساً شأن دولت نیست که رسیدگی کندبه بیند ملک یک کسی را بایدپس بدهد یک هزینه‌ای بگیرداین یک امر طبیعی نبوده است یک امرفوق‌العاده ایست بنده درکمیسیون هم عرض کردم حالا هم عرض میکنم چه داشته باشدچه نداشته باشد وقتیکه تشخیص داده شدکه برخلاف عدالت واصول است ازهزینه‌دادرسی بایدمعاف باشنداین عقیده‌بنده است .
جمعی ازنمایندگان - مذاکرات کافی است .
رئیس - رأی میگیریم بماده۲۳موافقین برخیزند(اکثر برخاستند)تصویب شد.ماده بیست وچهارم :
- ماده۲۴ - ترتیب جریان شکایت دردفترورسیدگی هیئت‌های نخستین وتجدیدنظروجلب وورودسوم کس وتعیین کارشناس وارزیاب واحضاراشخاص وابلاغ برگها وصدوررأی واجرای آن وغیره درآئین‌نامه‌مخصوص که وزارت دادگستری بارعایت کمال سادگی وسرعت رسیدگی تنظیم خواهدنمودمعین میشود.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی - عرض کنم بنده اینجاموضوعی رامیخواستم تذکربدهم که درآئین‌نامه پیش بینی کنندکه درعمل تولیداشکال نشود.مقصودازاین قانون فقط این است که زودتر اشخاص بحقشان برسند.بنده مبخواهم عرض کنم که درآئین‌نامه یک مدتی برای خاتمه این دادرسها تعیین بفرمایندکه مثل محاکمات قضائی نشودکه دوسال سه سال طول بکشدوبرای تمام اشخاص اسباب زحمت فراهم شودبنده میخواهم اینجاعرض کنم که یک فرمولی درنظربگیرندیک تسریعی درنظرگرفته شودکه اگر کسی حقیقتاً بایستی ملکش بهش داده شودزودترداده شودنه اینکه بالاخره آن رسیدگیها ووقتی حکم صادرشودکه خودبیچاره‌اش مرده باشدوبورثه‌اش برسد.
وزیردادگستری - بنده کراراًعرض کردم که دولت دراین قانون نهایت توجه راداردوآئین‌نامه این قانون هم درواقع حاضراست وتنظیم شده است ونهایت دقت میشودکه باسرعت این کاربگذردودرآئین‌نامه هم این نظرگذارده میشودوچون این نظر رادولت داشته است مادرهمین جا قیدکردیم مخصوصاًدرهمین ماده اگراین نظرنبودکه قیدنمیکردیم بایان نظرآئین‌نامه تنظیم شده وطرزجریان کارهم اصولاً چه مطابق این قانون وچه مطابق آئین‌نامه طوری است که امیدواریم دچار آن بطوءجریانی که آقافرض کردندنشویم .
رئیس - موافقین باماده بیست وچهارم برخیزند(اغلب نمایندگان برخاستند)تصویب شد.مادهبیست وپنجم :
ماده ۲۵ - وزارت دارائی بودجه هیئت‌های بدوی وتجدیدنظرمذکور دراین قانون وهمچنین بودجه دادگاه تجدیدنظر دیوان کیفرمذکوردرماده ۵قانون مصوب ۲۴مهرماه ۱۳۲۰اعم ازحقوق کارمندان وسایرهزینه آنهاراازصرفه‌جوئی بودجه کل کشور بنابرپیشنهادوزارت دادگستری خواهدپرداخت .
رئیس - آقای طهرانچی
طهرانچی - دراین ماده یک خرجی آمده که اساساًمربوط باین قانون نیست واین مربوط بدادگاه تجدیدنظردیوان کیفراست ودرمهرماه ۱۳۲۰آن قانون گذشته است آن دادگاه راازکجا پرداخته است وبعلاوه دربودجه ۱۳۲۱چرا پیش بینی نشده میبایستی درآنجاپیش بینی شده باشدآنوقت دراینصورت چه ارتباطی بااین قانون داردکه اینجاآمده باشدحالااینهایک نکس‌هائی است که آقای وزیردادگستری بایدتوضیح بدهندوروشن شودکه چه علت داشته است واین مخارج تابحال ازکجاشده است اگر بودجه نداشته وبعلاوه چرا دراین قانون آمده است درصورتیکه این قانون مربوط بچیز دیگری است.
وزیردادگستری - راجع بقسمت دادگاه تجدیدنظردیوان کیفرآنوقتی که این قانون گذشت درمهرماه بودنظرآقایان هست موقع تنظیم بودجه گذشته بودبعلاوه این دادگاه تجدیدنظریک چیزموقتی است دائم نیست که دربودجه باشدباین جهت است که دربودجه که یک مخارج دائمی پیشنهادمیشود وتصورمیشوددرآنجاگذاشته نشده است شایدکه یکماه دیگرچهل روز دیگر یادوماه دیگر احتیاجی بوجوداین دادگاه نباشدواین دادگاه ملغی میشودولزوم هم نداردکه باقی باشدباین جهت این پیشنهادشدکه که ازاعتبار کل بودجه پرداخت شوداین قانون هم وقت یپیشنهادشد درسال قبل بودباین جهت دربودجه امسال گذاشته نشدگفتیم که ازصرفه جوئیهائی که دربودجه‌کل کشورهست برای این دادگاههاکه جنبه‌موقتی داردپرداخته شودوبنظربنده برای اینکه یک خرجی دائماً تحمیل بربودجه نشودنظربدی نبوده است ومانع قانونی هم ندارد.مطلب دیگر که میخواستم عرض کنم این است که اینجا یک جمله افتاده است بعدازکلمه بودجه کل کشوراضافه شود(ویاازاعتباردولت ).
رئیس - آقای اوحدی
اوحدی - بنده اجازه ای که خواسته بودم بردوقسمت اول راجع ببودجه های هیئت‌های بدوی وتجدیدنظرمذکوردراین قانون است که این قانون مطابق ماده چهار وسه بناشده است تشکیل هیئت‌های بدوی وتجدیدنظراز بین کارمندان قضائی واداری معین شوندپس وقتی بناشدهیئت‌های رسیدگی ازبین قضات ومأمورین دولتی تشکیل بشوداینهاهرکدام دارای یک مقام ودارای یک حقوق ثابت سابقی هستند احتیاجی نیست باینکه برای این هیئت‌ها بودجه‌ای معین شودیک کارمندقضائی دارای یک رتبه قضائی سریک کارمعین موقتاًباو میگویند آقابفرمائیدجزءهیئت رسیدگی بشویدیکنفر مأموردادگستری دارای رتبه عالی باحقوق ثابت دربودجه باو میگویند که شما هم ضمیمه این قاضی شویدجزءهیئت بشویدبرای رسیدگی بنابراین بودجه این هیئت‌ها قبلاً تهیه شده ومحل آنهاهم معین است وبطورموقت میروندحالااگر مقصودازاین بودجه دراینجاذکرشده یک هزینه های خرج سفری وفوق‌العاده است بخصوص بودجه معین کردن ضرورت نداردوبایستی اقلاً تعبیرشودکه هزینه‌مسافرت وفوق العاده این مأمورین ازاین محل داده شوداین یک عبارتی است امابودجه وقتی گفته شدمعنیش این است که حقوق افرادبایدازاین محل داده شوداین رااگر آقای وزیردادگستری توضیح بفرمایندکه رفع اشتباه وابهام بشودبنظربنده بدنخواهدبود آمدیم سرقسمت دوم چون قسمت دوم راآقای طهرانچی تذکردادند ولواینکه جواب آقای وزیردادگستری بنظر بنده دراین قسمت عرضی نمیکنم .
وزیردادگستری - بنده خیلی میل داشتم که آقای اوحدی بفرمانیدبچه جهت قانع نشدند تابنده توضیح بدهم اماچون نفرمودندبنده دیگرنمیتوان عرضی بکنم وتصورمیکنم عرضی که کردم مقنع بوداماراجع باین دادگاهها که فرمودند بودجه‌اشت قبلاًپیش بینی شده است باین معنی که این اشخاص یا دادرسها یاکارمندان قضائی یاکارمندان اداری هستند واینهادرسریک پستهائی کارمیکنندو بآنها بگویند ازآنجا پاشووبروآنجا باهمان حقوق ممکن است بعضی وارداینطورباشد ممکن است نباشدوظن قوی هم این است که نباشدبرای اینکه ماکارمندان زیادی درقسمتهای دیگر ندارم که آنهارابیاوریم بگوئیم که شما شش ماه هفت ماه هشت ماه یکسال بنشینید اینجاکار کنیدوحقوق تانراازآنجا بگیریداین جائی که بوده یک کارمعینی داشته دریک دادسرائی بوده است دریک دادگاهی بوده است یک سمتی داشته که کارمیکرده اگربردارندبایدجایش بگذارندممکن هم هست ازاشخاصی که مشغول خدمت هم نباشندخارج ازاینکار باشند بیاورند پس ولواینکه دربعضی جاها بشودازیک عده‌ای که درسریک مشاغلی باشندبکار واداشت ولی مسلماً یک مواردی هست که اشخاصی که خارج ازکار بوده‌اند منتظر خدمت بوده‌اندیا چه فرض اینهم هست که این رابیاورندومشغول کار کنند پس یک حقوقی برای این پیش بینی کردواین ملازمه داردبااینکه این خرج پیش بینی بشودهم حقوق است وهم هزینه مسافرت وهم هزینه‌های دفتری وغیرذلک که همه اینها بودجه‌های این دادگاههاراتشکیل میدهدبنابراین عرض کردم چون این یک چیز دائمی نیست وموقت است باین جهت مانخواستیم دربودجه کل کشورمخارجی برای اوقراردهیم این است که گفتیم ازصرفه جوئی کل کشورداده شود
جمعی ازنمایندگان - مذاکرات کافی است .
رئیس - آقای اعتبار
اعتبار - عرض کنم آقای وزیردادگستری توجه بفرماینددراصل بودجه شبه‌ای نیست بالاخره خرجی داردوبعد هم بایددرهمان قسمت دادگاههای تجدیدنظروقتیکه قانون رامجلس تصویب کردمخارجی رابایدبدهندولی بنظربنده جایش درقانون متمم بودجه است والاقانونی که مربوط باین قانون نیست آنوقت این قانون قانون مالی میشودوبایدوزیرمالیه امضاکند این رامیخواهید از صرفه‌جوئی تأمین کنیدهم در همین قانون جایش نیست این رابایدهم آقای وزیر دادگستری هم آقای وزیرمالیه اظهار نظربکنندازاین جهت بنده با اینکه اصل منظورکاملاً صحیح است معتقدم که بایددرقانون متمم بودجه بیایدودرآنجابگذاریم .
وزیردادگستری - دراینجا جلب نظرآقای وزردارائی هم شده است وبا آقای وزیردارائی مذاکره شده است قبلاًعرض کردم این قانون سال گذشته پیشنهادشده است ودولت جدیدهم که دوباره معرفی شده است باآقای وزیردارائی مذاکره شده است وایشان هم اطلاع دارندواین عبارتی که اینجا اضافه کردیم یاازاعتبارخوددولت پیشنهاد خودایشان بودکه ازصرفه جوئی بودجه‌کل کشورویاازمحل اعتبار دولت مخارج وحقوق این دادگاهها داده شودو بنظر ایشان هم نیامدکه اشکالی داشته باشدکه این ماده درمتمم بودجه باشدحالااگر آقایان میل دارنددرآنجا باشدنظری ندارم .
جمعی ازنمایندگان - مذاکرات کافی است رأی بگیرید
رئیس - پیشنهاد آقای فرمانفرمائیان پیشنهاد میشوددرماده۲۵وزارت دادگستری برای سرعت عمل تعدادهیئت‌های دادرسی راباندازه کافی درمحلهای مختلف تشکیل بدهدبطوریکه درمدت یک سال بتوان دادرسی‌های بدوی راحل نمود .فرمانفرمائیان
رئیس - بفرمائید
محمدولی فرمانفرمائیان - بقراری که شنیده میشوددرحدود چهل پنجاه هزار ورقه‌مالکیت درقسمت شمال املاک اختصاصی شاه سابق بایدتکلیفش معین شوددرسایر نقاط هم بسیار است بنده خواستم ازنظراینکه آقای وزیردادگستری توضیح بدهند بچه منوال رسیدگی خواهدشد بنده تصور میکنم که اگر پنجاه هزار ورقه‌مالکیت است وصدهزار پرونده تشکیل میدهدآقای وزیردادگستری چندهیئت درنظر گرفته‌اندکه باین پروند‌ها رسیدگی کنندبرای اینکه البته یک هیئیت که برای این کارمعین میشود این هیئت معلوم نبود که اگر روزی یک پرونده هم موفق شوند تمام کننددرصورتی که نمیوانندومعلوم نیست چندسال میشود بالاخره ماباید یک کاری کنیم که این بیچاره‌ها بیک نوائی برسندالبته ممکن است آقای وزیردادگستری محل نداشته باشندسه تا محل وسه تاهیئت معین کنندواعقاب ونسلهای مازندرانی هابالاخره دست نخواهندآورد.
وزیردادگستری - راجع بطرزرسیدگی وعمل این هیئت‌ها درماده‌دوتبصره قید شده است واگر توجه بفرمائیدرفع اشکال آقامی‌شود امابازعرض میکنم بطوری که کراراً بنده بعرض مجلس رسانده‌ام منظوردولت هم این است که زودتر باین مطالب رسیدگی بشودوهرچه زودتر این غائله ختم بشودوبه همین جهت است که مامبنای عمل راتشخیص تصرف واحراز تصرف قراردادیم ونخواستیم که واردرسیدگی بدعاوی دیگری بشویم که مسلماً وجود پیدا خواهدکردوممکن است وجودداشته باشدبین اشخاص زیرا دعاوی زیاد ممکن است بین اشخاص باشدهمه‌آنها راماخارج کرده‌ایم ازرسیدگی این هیئت‌ها برای این که حتی‌المقدور زودتراین هیئت‌ها بتوانند باین موضوع بخصوص خاتمه بدهند اما اینکه میفرمائیدکه چند هیئیت فرستاده می شودواگر بقدرکافی نفرستندممکن است سالهاطول بکشدوچیزی بدست مردم نیایدنظربنده این است که بقدرکافی هیئت‌های سیاره فرستاده شود باین نقاط مختلف تاهرچه زودترواقعاً رسیدگی خودشانرا بکنند وتکلیف مردم راتعیین کنندوتصور می کنم مطلب زود خاتمه پیداکندباطرزی که درنظر گرفته شده وباتسهیلاتی که درآئین‌نامه پیش بینی شده است وتصور میکنم مطلب زودخاتمه پیدا کندباطرزی که درنظر گرفته شده وباتسهیلاتی که درآئین‌نامه پیش بینی شده است وتصورمیکنم که زودانجام شود اما این که پیشنهادفرموده‌اید که مدت معین شود البته آقاهم که قصد انشاء دراین پیشنهاد نداشتید فقط می‌خواستید که بنده توضیحی بدهم که خاطر شریف مستحضر باشدکه انشاءالله زود رسیدگی بشودبنده عرض میکنم نهایت کوشش خواهد شد که زود رسیدگی بشود ولی تعیین مدت وضرب‌الجل دراین قانون مورد ندارد ممکن است پنج روز هم زیادتر ازیکسال طول بکشد وآن وقت اسباب زحمت خواهدشد واین منظوری که آقاداریدکه مردم بحق خودشان برسندنقض او حاصل خواهدشد ونتیجه معکوس خواهدشدباین جهت موافقت بفرمائید همین طورکه پیشنهاد شده است باشد .
فرمانفرمائیان - بنده بااین توضیحاتی که آقای وزیر دادگستری دادندموافقم وپیشنهادم رااسترداد می کنم
رئیس - موافقین باماده‌بیست وپنج برخیزند(اکثر برخاستند) تصویب شد.مادهبیست وششم :
- ماده۲۶ - دعاوی اشخاص نسبت بمؤسسات صنعتی یافلاحتی که متعلق بآنها بوده وبهرعنوان بتصرف اعلیحضرت شاه سابق درآمده باشدقابل رسیدگی دردادگاههای صلاحیت‌دار خواهدبودونسبت باین دعاوی وهمچنین تعقیبات جزائی اشخاص دراینگونه موارد مدت تصرف اعلیحضرت سابق جزء مدت مرور زمان محسوب نمیشود .
رئیس - آقای اعتبار
اعتبار - عرض کنم اشکال بنده دراین ماده بیست وششم این است که این قانون برای دعاوی که همه متذکر هستیم تنظیم شده اینجا آمده‌اند وبه دوقسمت کرده‌اند یک قسمت املاک است که مطابق این قانون است ویک قسمت دعاوی اشخاص نسبت بمؤسسات صنعتی یافلاحتی که میرود بدادگاههای صلاحیت‌دار بنظربنده این غلط است برای اینکه همین هیئت ها هم صلاحیت دارندوموضوع هردو یکی است لذا بنده تقاضا می کنم که آقای وزیر دادگستری موافقت بفرمائید که اینجور کارها راهم این هیئت هارسیدگی بکنندو همینطور هم که حضورشان عرض کردم خودشان هم تصدیق فرمودندیک پیشنهادی تقدیم می کنم وتقاضا میکنم موافقت بفرمائید.
وزیردادگستری - پیشنهادتان رابفرمائید.
اعتبار - تقاضا می کنم بعداز رسیدگی (دراین هیئت ها) اضافه شودآن وقت قطعی است که دادگاه صلاحیت‌دارحذف می شود
وزیردادگستری - بنده هم موافقت می کنم .
رئیس - آقای طهرانچی
طهرانچی - بنده عرضم راجع بقسمت املاک منقولی است که بتصرف شاه سابق درآمده آن تکلیفش معلوم نشده است مینویسد (دعاوی اشخاص نسبت بمؤسسات صنعتی وفلاحتی نیست ولی یک اموال منقولی است که بنده نمیخواهم بیش ازاین عرض بکنم اگر راجع بآنها هم یک دعاوی باشد تکلیف چیست این قسمت ها راکه قبول فرمودندبهمین هیئت‌های رسیدگی رجوع شود اما دعاوی که راجع باموال منقول دارند چه بشودآنها بمحاکم صلاحیت دار دادگستری رجوع میشود یا همین محاکم تکلیف آن راهم معلوم بفرمائید که دراینقسمت چه درنظر گرفته‌اند .
مخبر - درماده یک این قانون تصریح شده است که شکایات در دعاوی اشخاص نسبت باملاک واموال غیر منقولی که ازطرف اعلیحضرت پادشاه سابق باعلیحضرت همایون شاهنشاهی منتقل شده بموجب مقررات این قانون رسیدگی وقطع و فصل میشود این همه مباحثی که درماده‌یک صحبت کردند آقایان ومیل داشتند تعمیم بدهند واینجا صحبت کرد وبالاخره ماده باین صورت تمام شدباموال غیر منقول وبهمین جهت هم این موردماده۲۶که راجع بمؤسسات صنعتی وفلاحتی است به تبعیت ازماده‌یک است ذکر شده بنابراین آن موردی که آقا نظر داریدخیلی موردتوجه قرارنگرفته است درحین تصویب ماده‌یک .البته آنراهم چون مجلس رأی داده مطاع است اماراجع به پیشنهاد آقای اعتبار که فرمودند درآن جا اضافه شود این نظردرکمیسیون دادگستری بود ومبتکر این فکرهم آقای انوار بودند وبا آقای وزیرهم صحبت کردند وقرارشد پیشنهاد بشود وموافقت بشود به این جهت هم موافقت حاصل شد
رئیس - آقای انوار
انوار بنده موافقم
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی - بنده هم موافقم
رئیس - آقای طباطبائی
طباطبائی - بنده یک کلمه عرض دارم وآن این است که درآخر ماده نوشته شده است تعقیبات جزائی اشخاص اینجا موافقت شد که هیئت‌های رسیدگی صلاحیت داشته باشند آن وقت به تعقیب جزائی هم رسیدگی می‌کنند.(وزیر دادگستری - تعقیب جزائی دردادگاههای خودش می شود) این عبارت نمیرساند نظردیگری که بنده داشتم این بود که تعقیب جزائی اشخاص یامقامات دیگر رااگر لازم شد بکنند باید مورد تعقیب جزائی واقع شوند هرکس هست می خواهد کوچک باشد یابزرگ در دسترس باشد یانباشد
وزیر دادگستری - بنده نمیدانم از کجای این ماده آقای طباطبائی این استنباط فرمودند ماکه کوچک وبزرگی ذکر نکردیم که مورد نگرانی ایشان باشدبطور کلی گفتیم اگر تعقیب جزائی اشخاص موردنظرباشد مدت تصرف اعلیحضرت سابق جزء مدت مرور زمان محسوب نمیشود
رئیس - پیشنهاد آقای اعتبار .
درماده۲۶پیشنهادمیکنم درآخرسطردوم بعداز رسیدگی دراضافه شود(این هیئت‌ها ) وجمله(دادگاههای صلاحیت‌دار) ازسطر سوم حذف شود.
جمعی ازنمایندگان - قبول کردند.
رئیس - پیشنهاد دیگر .
پیشنهاد مینماید تبصره بماده ۲۶اضافه شود تبصره - بدادگاهها اجازه داده میشود با دعای غبن نسبت باراضی کاخهای سلطنتی رسیدگی نموده وحکم مقتضی مبنی برجبران غبن صادر نمایند. ابوالقاسم نراقی .
رئیس - بفرمائید .
نراقی - دراین قانون املاک کاخهای سلطنتی اراضیش تکلیفش معین نشده است چون هنوز در ملکیت اعلیحضرت شاه سابق باقی است اما اعلیحضرت فعلی روی حسن نیتی که دارند صاحبان اراضی راشخصاً خواسته‌اند وتراضی کرده‌اند ویاتراضی یک اسناد دیگری تنظیم شده است برایش آقا یک عده‌ای هنوز راضی نیستند ونسبت باین اراضی ادعای غبن دارند همینطور که نسبت بمالکین املاک بدعاویشان رسیدگی میشود خوب است اجازه داده شودکه ادعای غبن این مالکین اراضی کاخهای سلطنتی هم رسیدگی شود واگر ثابت شدکه آنها مغبون شده‌اند جبران بشود آنها که تقاضا نمیکنند قصر چند میلیون تومانی بآنها برگردد اما زمین کاخ که ده پانزده شاهی یاده پانزده ریال خریداری شده وحال آنکه پنجاه شصت تومان قیمت داشته است این رادولت نمی‌پردازد خودشاه که در ملکش این کاخها باقی میماند ازملک خودش بایدبپردازد .
وزیردادگستری - بطوریکه آقای نراقی تذکر دادند راجع باین قسمت دعاوی اشخاص داشتند وهمینطور که ذکرشده مشغول تسویه حساب آنها بوده وآنچه بنده اطلاع دارم تصور میکنم تمام شده (نراقی - خیر تمام نشده) واگرهم تمام نشده باشد یک عده خیلی قلیلی باقی مانده است درصورتیکه بایک عده زیادی تمام کرده‌اند البته بااین عده جزئی هم که باقی مانده است لابد تراضی خواهد شد مخصوصاً توجه کنیدبیک نکته که موضوع غبن دراین قانون هم بجهاتی که درقانون مدنی ذکر شده دیدیم شرایطش صحیح نیست ذکرنکردیم حالا خاصه درآخر قانون باز ذکر کنیم این درواقع از سر گرفتن مطلب است واین یک مبحث وشرایط زیادی لازم داردکه بنظر بنده جاندارداین اشخاص هم مثل دیگران فرض کنیدپنج نفر ده نفر تمام نکرده باشند یان راقید کنیم وذکر یک مطلبی بکنیم که آنها راتشویق کرده باشیم باینکه تسلیم نشوند وکارراخاتمه بدهند بنظربنده شاید صلاح نباشد .
نراقی - حالا هم روی تراضی رسیدگی نکرده‌اند همینجوریک مبلغی بهشان داده‌اند.به پیشنهادبنده رأی بگیرید بنده پس نمیگیرم .
رئیس - موافقین باپیشنهاد آقای نراقی برخیزند (عده‌قلیلی برخاستند )
رئیس - تصویب نشد.پیشنهاد آقای حمزه‌تاش .پیشنهاد میکنم تبصره‌زیر بماده۲۶اضافه شود .هیئت رسیدگی درضمن صدور حکم برد عین ملک مغصوبه مکلف است حکم بردعوائد ومحصول ملک نامبرده رااز روز تقدیم دادخواست تاروز اجرای حکم رانیز صادر نمایند.حمزه‌تاش
رئیس - بفرمائید .
حمزه‌تاش - متأسفانه لایحه املاک یک جریاناتی ویک سوء تفاهماتی ایجاد کرده است که درموقع پیشنهادها ابراز نظریان مختلفی میشودبنده تبصره‌ای که پیشنهاد کردم فقط وفقط راجع باملاک مغصوبه است که آقای دشتی وعده‌زیادی ازآقایان عقیده‌شان این بوده است که این املاک مغصوبه باید رد شود ومنافعش هم بصاحب حقیقیش برگردد.غصب یک ملکی ثابت شده است یا بطبیعه دراین مدت عواید بهم میرساند بنده پیشنهاد کردم ازروز تقدیم دادخواست تاروز اجرای حکم این محصول وعوائدش را بهش بدهند .ممکن است پنج سال طول بکشد این مقتضی نیست که دردست دولت باشد این بود که بنده این پیشنهاد را که کردم واستدعا میکنم مورد توجه واقع شود وآقای وزیر دادگستری هم اگر موافقت بفرمایند خیلی متشکرمیشوم برای یک عده‌ای که املاکشان راهمینطور برده‌اند وغصب شده است باید منافعش رابدهند .
وزیردادگستری - عرض کنم دراین موضوع متأسفانه بازتجدید مطلع میشود این مطلب مکرر صحبت شدهم درکمیسیون وهم درمجلس وتصور میکنم بقدری بحث ومذاکره شده که تعجب میکنم چطورآقای حمزه‌تاش دوباره پیشنهادی کرده‌اند شاید تشریف نداشتند ویافراموش فرموده‌اند والا تکلیف آن روشن شد . درماده۱۴این قسمت راجع است باملاک مغصوبه واین بعد ازمذاکرات زیادی که شددرکمیسیون هم مذاکره شد ازحیث اینکه اشکالات زیادی برای این مطلب بوداین بود که این قسمت آخر پیشنهاد شدو تصویب شدکه دراین مورد هیئت رسیدگی اختیار دارد علاوه بر رد عین ملک باتوجه بمدت تصرف ومقدار ملک واوضاع واحوال کار مبلغی که ازسی هزار ریال تجاوز ننماید بنفع صاحب ملک حکم صادر کند.این ازبابت همین عایدات است که مقررشده است داده شود ودیگر صحبت دیگری نداشت واین هم درکمیسیون محرز شد که تشخیص اینکه این عایدات چه بوده است وچقدراست وبالغ برچه مبلغ میشود اگر آقا توجه بفرمایند غیرممکن است که معین شودچه مبلغ بوده ومیشود باین جهت گفته شد تااین مبلغ دادگاههابتوانندباشخاصی که املاکشان غصب شده است بپردازند باین جهت خیال میکنم اگر دومرتبه وارد این مبحث شویم ودوباره پیشنهادی هم دراین باب از طرف آقای ملک‌زاده شده بود که ردشد وبنظر بنده تکرارآن مورد ندارد.
حمزه‌تاش - اجازه میفرمائید سوء تفاهم شداجازه بفرمائید توضیح عزض کنم .
جمعی ازنمایندگان - نمیشود.
حمزه‌تاش - بنده درماده۱۴درهمان بندالف همانموقع این پیشنهاد راکردم ودر ماده ۱۹وقتی بنده آمدم دیدم یک نحوی است که درحقیقت مقصود بنده ومتظلمین بیچاره انجام نمیشود پیشنهادآقای ملک زاده مربوط باین قسمت نبود اومیگوید بروند ملکشان را بگیرند وچه بکنندبنده کارندارم که اینجا سه هزار تومان رامجانی بدهند آنرا حذف کنیدواملاک مغصوبه راعوائدش رابدهید وانگهی بنده پیشنهاد کرده‌ام فقط ازروزی که دادخواست تقدیم کرده .
اوحدی - بنده‌هم همین پیشنهاد راکردم وردشد.
حمزه‌تاش - شمادفتر دارید میدانید کدام ملک غصب است اگرغصب است مال مردم رابدهید ازپیش که بنده نگفتم ازتاریخ تقدیم دادخواست ممکن است پنج سال شش سال طول بکشد وهفت هزارتومان مال مردم راببرند آنوقت میخواهید سه هزار تومان بهش بدهید اینکه نمیشود.
رئیس - رأی میگیریم موافقین باین پیشنهاد برخیزند (عده‌ای برخاستند)
رئیس - چهل وهشت نفر است ازنودوپنج نفر اکثریت است .تصویب شد.
هاشمی - نیم رأی .
جمعی ازنمایندگان - بایدبکمیسیون رجوع شود.
رئیس - عده ای ازآقایان موادالحاقیه پیشنهادکرده‌اند اگر تصویب بفرمائیدموادالحاقیه راطبع وتوزیع کنندبعد بمجلس بیاید .
ملک مدنی - طبع و توزیع لازم ندارد. شاید موردتوجه آقایان واقع بشودبنده پیشنهادمیکنم جلسه راختم کنیم باقی مواد درجلسه آتیه مطرح شود.موادالحاقیه درجلسه دیگر مطرح شود(صحیح است )
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۷ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه .
رئیس - ازآقایان خواهش میشود روزسه‌شنبه قدری زودتر تشریف بیاورند بلکه تعیین این دو نفر ناظر برای اسکناس انجام شود جلسه آینده سه‌شنبه ۲۹چهار ساعت بظهر مانده.
(مجلس یکساعت وربع بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری