مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ فروردین ۱۳۰۷ نشست ۲۳۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۳۱
صورت مشروح مجلس یکشنبه ۲۶ فروردین ۱۳۰۷ مطابق ۲۳ شوال‌المکرم ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-اقتراع شعب سته
۲- انتخاب اعضای کمیسیونهای قوانین عدلیه- قوانین مالیه- داخله- خارجه- معارف – ف. اید عامه- نظام- پست و تلگراف
۳- بقیه مذاکرات نسبت به بودجه سال ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی و تصویب آن
۴- مذاکره نسبت به فوریت اصل لایحه افزایش قیمت تذکره‌های سه‌گانه برای مخارج مدارس ایرانیان در خارجه و تصویب آن
۵- قانون بودجه یکساله ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
۶- قانون افزایش صدی پنجاه بر قیمت فعلی تذکره‌های عبور و اختصاص عواید آن به مخارج مدارس ایرانیان در خارجه
(مجلس دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس پنجشنبه ۲۳ فروردین را آقای دولتشاهی قرائت نمودند)
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- راجع به حقوق اطباء اعزامی از مرکز که آقای شیروانی پیشنهاد کردند و بعد هم توافق نظر شد.
نظر به مصوبه نبود نظر به پرداختی بود یعنی حقوق اطبای اعزامی که پرداخت شده نه مصوبه ترتیب این بود این است که خواستم در صورت مجلس تذکر داداه شود که معلوم شود پرداختی بوده است.
رئیس- صورت مجلس ایرادی ندارد؟(گفته شد خیر)
رئیس- صورت مجلس تصویب شد. شعب باید تجدید شود. خده حضار در مرکز صدو شانزده نفر شعبه یک و دو هر یک بیست نفر باقی نوزده نفر
(اقتراع به عمل آمده شعب بسته به طریق زیر معین شد)
شعبه۱
آقایان: امام جمعه شیراز- محمد تقی خان اسعد- جوانشیر- محقق- خواجوی- آقا سید حسین- آقایان افسر- ضیاء- یحیی خان زنگنه- امام جمعه اهر – نوبخت- آقازاده سبزواری- بنی سلیمان- میرزا ابراهیم خان افخمی- حاج شیخ بیات- مهدوی- معتضد- استر آبادی- میرزا ابراهیم آشتیانی-معظمی
شعبه۲
آقایان: خطیبی- کلالی- دولتشاهی- ذوالقدر- مولوی- وزیری- میرممتاز- افشار- سلطان محمد خان عامری- دادگر- کی استوان- فرشی- ثقه الاسلامی- میرزا حسن خان وثوق- فرمند- دکتر طاهری- میرزا حسن خان اسفندیاری- بهبهانی- عدل
شعبه۳
آقایان: فرهمند- دکتر لقمان- میرزا حسن خان ابراهیمی- شیخ عبدالرحمان صالحی- حاج آقا حسین زنجانی- ملک مدنی- شریعت زاده- فیروزآبادی- امیر اسد الله خان- آقا علی زارع- سید علی اکبر آیت الله زاده- دهستانی- سهراب خان بامداد- فهیمی- طباطبائی دیبا- لیقوانی- جهانشاهی- طباطبائی وکیلی
شعبه۴
آقایان: دکتر مصدق- ارباب کیخسرو- میرزا حسن خان مستوفی- نظام مافی- حشمتی- جمشیدی- نجومی- ثابت- پالیزی- تیمور تاش-اسدی- حاجی میرزا مرتضی- دیوان بیگی- غلامحسین میرزا مسعود-امیر حسینخان ایلخان- ملک آرائی- آقا سید یعقوب-سید کاظم یزدی- روحی
شعبه۵
آقایان: عراقی- بیات- زعیم- زوار- بهار- اسکندری- پور تیمور- عباس میرزا- محمودرضا- یاسائی- مفتی- احتشام زاده- جلائی- نگهبان- امامی- شیروانی- دکتر رفیع امین- تقی زاده- حق نویس
شعبه۶
آقایان: حاجی علی اکبر امین- علیخان حیدری- دشتی- پیرنیا- موقر- عمادی- عصر انقلاب- سید مهدی معتمد- محمد ولی میرزا- آیت الله زاده خراسانی- میرزا هاشم آشتیانی- اسکندرخان مقدم- کازرونی- مدرس-بدر- آقا محمد آخوند- سید محمد تقی طباطبائی- شیخ الاسلام ملایری- میرزا عبدالحسین
شعبه۱- آقای حاج میرزا حبیب الله امین.
شعبه۲- آقای میرزا عبدالله خان وثوق.
رئیس- پنج نفر معین می‌شود برای استخراج آرائی کهنسبت به کمیسیونها داده می‌شود (اقتراع به عمل آمده آقایان ذیل انتخاب شدند)
آقایان: جهانشاهی- نظام مافی- ضیاء- میرزا حسن خان وثوق (غایب بودند)- شریعت زاده (غایب بودند)- بنی سلیمان- پالیزی
یک نفر از نمایندگان- جزء هیئت رئیسه‌اند (مجددا اقتراع شده آقای کازرونی معین گردیدند)
رئیس- شروع می‌شود به انتخاب کمیسیونها
آقا سید یعقوب- بودجه مجلس یک ماده آخرش مانده است ممکن است این بودجه مجلس را تمام کنیم بعد کمیسیونها را انتخاب کنیم.
رئیس-کارهای داخلی مجلس مقدم بر تمام کارها است. کمیسیون قوانین عدلیه انتخاب می‌شود. دوازده نفر عضو دارد. عده حضار(۹۷) است.(اوراق رای توزیع و اخذ رای به عمل آمد)
رئیس- عده حضار ۱۹۴ نفر شد. شروع به انتخاب کمیسیون قوانین مالیه می‌شود. عده حضار ۱۲ نفر است.
(کمیسیون قوانین مالیه انتخاب و عده حضار ۱۰۴ نفر اعلام پس از آن عده اعضاء کمیسیون داخله و خارجه و معارف هر یک ۱۲ نفر و پس از انتخاب کمیسیونهای مزبور عده حاضر در موقع انتختب کمیسیون داخله ۱۰۳ در موقع انتخاب خارجه و معارف ۱۰۴ نفر از طرف آقای رئیس اعلام شد)
رئیس- کمیسیون نظام و پست و تلگراف را اجازه میفرمائید بماند برای بعد؟ بعضی از نمایندگان کمیسیون فوائد عامه هم باید انتخاب شود.
رئیس- کمیسیون فوائد عامه هم انتخاب می‌شود. عده ۱۲ نفر
(اخذ رای به عمل آمده و عده حضار ۱۰۲ نفر اعلام و عده اعضاء کمیسیون نظام و پست و تلگراف هر یک شش نفر و پس از انتخاب عده حضار در اولی ۹۶ نفر و در دومی ۱۰۲ نفر اعلام شد)
رئیس- آقایان مستخرجین آراء تشریف بیاورند.
بعضی از نمایندگان- تنفس
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجددا تشکیل شد)
رئیس- آقای افسر
افسر- در فوریت لایحه وزارت معارف وقتی مطرح شد عرض دارم.
رئیس- پیشنهاد شده است بودجه مجلس مطرح شود یک ماده بیشتر نیست.
جمعی از نمایندگان- صحیح است (خبرکمسیون محاسبات به شرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون محاسبات با آن ماده الحاقیه نماینده محترم آقای آقا سید یعقوب در توضیح پیشنهادی راجع به صرفه جوئی بودجه مجلس بوده موافقت نموده خبر آن را تقدیم مجلس می‌نماید.
رئیس- مخالفی که ندارد ؟(خیر) ماده پیشنهادی آقای آقا سید یعقوب قرائت می‌شود و رای می‌گیریم (به شرح آتی خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم کلیه صرفه جوئی بودجه مجلس در تحت نظر اداره مباشرت برای احداث کارخانه کاغذ سازی تخصیص داده شود.
رئیس- مقصود از صرفه جوئی که در اینجا نوشته شده صرفه جوئی است که در ماده چهار مذکور شده است.
آقا سید یعقوب- صحیح است
رئیس- رای گرفته می‌شود. آقایانیکه ماده الحاقیه را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده الحاقیه دیگری الان رسیده است قرائت می‌شود (به این شکل خوانده شد)
ماده الحاقیه- محصلینی که جهت تعلیم کاغذ سازی به موجب این قانون به اروپا اعزام می‌شوند باید از بین طبقات بی بضاعت به مسابقه انتخاب شوند. شرایط مسابقه را مباشرین معلوم خواهند نمود.
مخبر- بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم.
دشتی- بنده مخالفم
روحی- اجازه میفرمائید بنده توضیح عرض کنم چون بنده پیشنهاد کننده بودم.
رئیس- بفرمائید
روحی- بنده تعجب می‌کنم از آقای دشتی کهایشان روحا طرفدار طبقه بی بضاعت هستند. وقتی که از طبقات بی بضاعت خودشان اولادشان را تربیت می‌کنند باید مجلس شورای ملی و دولت برای آنها جا بگذارند که آنها حقیقت بتوانند نمو بکنند همیشه ترقی‌های بزرگ دنیا از طبقه بی بضاعت بوده‌اند ما در این دو نفری که مجلس رای داد برای اعزام به اروپا اگر انتخاب آنها را از طبقه بی بضاعت قرار بدهیم که از متمول زاده و اعیان زاده‌ها برای این تحصیل نروند مخصوصا می‌توانیم علم وادب را از طبقه بی بضاعت تشویق کنیم و بنده تمنا می‌کنم از نماینده محترم آقای دشتی که با این فکر که یک فکر تجدد خواهانه است مخالفت نکنند و از آقای مخبر هم تمنا می‌کنم این پیشنهاد را قبول بفرمایند.
مخبر- یک دفعه که قبول کردم
رئیس- آقای دشتی
دشتی- اصولا این فکر خیلی صحیح است و به عقیده بنده لازم نیست که در اطراف این فکر بحث کرد و باید هم با آن مساعدت کرد ولی در ضمن عمل اجرای این فکر خیلی مشکل است …
روحی- برای چه مشکل است؟
دشتی- اولا از طبقه بی بضاعت حدودی ندارد آیا کسی که پدرش ماهی صد تومان دارد فقیر است یا دویست تومان؟ ممکن است که سیصد تومان حقوق داشته باشد و حقیقت خرجش زیاده از آن باشد. پس اولا تعیین این حد مشکل است. ثانیا عرض کنم که در فرستادن شاگردها به اروپا باید همیشه مسابقه را ملاک قرار داد اگر فرض کنیم یک متمول زاده حقیقت لیاقت داشته باشد و فاضل باشد و بهتر از یک فقیر بی فضل باشد در مسئله علم باید فقیر و غنی علی التساوی باشد عرض کنم که مثلا مسابقه می‌خواهید بکنید ما بین شاگردانی که علم ندارند اصلا در مسابقه وارد نشوند شاگردانی کهفضل و اطلاعاتشان بیشتر است یا فقیر یا غنی در مسابقه انتخاب شوند این یک چیزی است که منتها باید تذکرداد که وزارت معارف یا اجرا کنندگان مسابقه باید همیشه این نکته را در نظر داشته باشند تا آن اندازه‌ای که تشخیص می‌دهند طبقه فقیر را بیشتر در نظر بگیرند و مقدم بدارند اما این را نمی‌شود جزء قانون قرار داد و غیر قابل تطبیق است از این نقطه نظر بنده مخالفم.
رئیس- آقای عراقی
عراقی- عرضی ندارم
رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- عرضی ندارم
بعضی از نمایندگان- کافی است
رئیس- رای می‌گیریم به این ماده آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر برخاستند)
رئیس- تصویب شد. در کلیات مخالفی نیست؟(خیر) رای گرفته می‌شود به بودجه مجلس آقای فیروزآبادی
بعضی از نمایندگان- اعلان رای داده شد
رئیس- میفرمائید نمی‌شود حرف زد
فیروزآبادی- بنده در خارج در ورقه موافق و مخالف اجازه خواسته بودم.
بعضی از نمایندگان- اعلان رای شده است نمی‌شود حرف زد
رئیس- اعلان رای هنوز نشده است چون رای گرفته می‌شود معذلک چون گفته می‌شود اعلان شده است رای می‌گیریم با ورقه آقایانیکه موافقند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ آراء به عمل آمده هفتادو نه ورقه سفید و دو ورقه کبود تعداد شد)
رئیس- عده حضار ۹۹ با هعتاد و نه رای تصویب شد
اسامی موافقین
آقایان: شیروانی- فرشی- معظمی- روحی- افسر- لیقوانی- ثابت- وکیلی طباطبائی- دیوان بیگی- وزیری- مفتی- میر ممتاز- زوار- موقر- عراقی- مرتضی قلیخان بیات- جلائی- معتمدالتولیه- میرزا هاشم آشتیانی- بهار- میرزا ابراهیم آشتیانی- محمد تقی خان اسعد- حاج میرزا مرتضی- امام جمعه اهر- ثقه الاسلامی- طباطبائی دیبا- بهبهانی- دکتر رفیع امین- فرمند- ملک مدنی- محمود رضا- احتشام زاده- نوبخت- نظام مافی- بنی سلیمان- عصر انقلاب- آقا علی زارع- سلطان محمد خان عامری- غلامحسین میرزا مسعود- افشار- امام جمعه شیراز- پالیزی- دادگر- فرهمند- عباسمیرزا- دولتشاهی- جمشیدی- صالحی- جوانشیر- ابراهیمی- کی استوان- پور تیمور- میرزا عبد الحسین- طاهری- حاج میرزا حبیب الله امین- فهیمی- دکتر لقمان- حشمتی- اسکندر خان مقدم- بامداد- عمادی- امیر اسد الله خان عامری- حق نویس- اسکندری- ذو القدر- محقق- خطیبی- بدر- سید یعقوب- محمد آخوند- زعیم- حیدری- یحیی خان زنگنه- امامی خوئی- آقا زاده سبزواری- جهانشاهی- مولوی- آیت الله زاده خراسانی- ارباب کیخسرو- شاهرخ
اسامی مخالفین- آقایان: امیر تیمور کلالی- دشتی
معاون وزارت معارف- آقایان محترم البته از وضع مدارس ایران در خارجه اطلاع دارید یک مدارسی در خارجه بود که قبل از جنگ به وسیله اعانه‌های محلی اداره می‌شد بر اثر این جنگ‌ها البته یک بحرانهائی پیش آمد و این اعانه‌ها متزلزل شد در نتیجه اساس این مدارس هم منقلب شدیک عده منحل شدند یک عده هم که مانده دولت اینطور در نظر گرفت که کمک به آنها کند البته کمکی هم که به آنها می‌کرد خیلی کم بود و نمی‌توانستند آنها را کاملا اداره کنند این است که حالا لایحه تقدیم می‌شود که بر نرخ تذکره‌ها افزوده شود واز عایدات آنها مخارج این مدارس تامین شود و به قید دو فوریت هم تقاضا می‌کنم مطرح شود.
آقا سید یعقوب- بنده پیشنهادی مقدم عرض کردم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده بودند فعلا پیش بنده نیست که لایحه راجع به مدرسه شیراز مطرح شود.
بعضی از نمایندگان – بعد از این لایحه
آقا سید یعقوب- بنده موافقت می‌کنم بعد از این مطرح شود.(لایحه تقدیمی وزارت معارف به شرح ذیل قرائت شد)
ماده واحده- وزارت مالیه مکلف است بیست روز پس از تصویب این قانون صدی پنجاه بر قیمت فعلی تذکره‌های درجه اول و دوم و سوم عبور اضافه نماید عواید افزایش مذبور برای مخارج مدارس ایرانیان در خارجه تحصیص داده خواهد شد.
تبصره- وزارت مالیه مجاز است به اعتبار عایدات مذکور مبلغ بیست و پنج هزار تومان به وزارت معارف مساعدت داده و بعد از عایدات مذبور برداشت کند و چنانچه عایدات حاصله تکافو ننمود بقیه را از محل صرفه جوئی‌های بودجه ۱۳۰۷ وزارت معارف و اوقاف احتساب نماید.
رئیس- تقاضای دو فوریت شده است مذاکرات فعلا راجع به فوریت قسم اول است آقای دشتی
دشتی- موافقم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده برای اینکه آقایان توجه بفرمایند و در کمیسیون بودجه قدیم هم کاملا صورت در آنجا هست که نسبت به هر چیزی ایراد می‌کردم ولی نسبت به معارف ایراد نمی‌کردم نه اینکه عشق زیاد هم به معارف داشته باشم، خیر از شما می‌ترسیدم حقیقت
برای اینکه همیشه اصرار می‌کردند که بی مطالعه باید رای بدهید. الان یک لایحه آورده‌اند که آن تذکره اول و دوم و سوم را من والله نمیدانم که هر کدام چقدر می‌دهند. یکی دیگر اینکه هنوز آقایان تصور می‌کنند کهما طبقات مختلفه داریم. ایران از یک طرف وقتی ملاحظه کنید همه بی چیز هستند. از یک نظر دیگر که ملاحظه کنید ثروت داریم چون دارای معاون و غیره هستیم بنده که نمیدانم طبقات تذکره چه جور است و به چه ترتیبی است. اول و دوم و سوم چه جور است. و این وضع مالیات است. تصدیق کنید آقایان وزرائ ما می‌آیند به یک مطلبی خیلی گرمی مالیاتی درست می‌کنند و ما هم با آن گرمی داریم فورا رای می‌دهیم بعد که می‌رویم در مقام عمل میگوئیم چطور شد می‌گویند همان است که با آن حرارت رای دادید الان اینجا هم آقایان در تحت همین مسئله سه طبقه را معین می‌کنند با این تذکره‌ها که نمیدانم طبقه سوم کیست و همان عمله‌ای هست که‌اید رود و برگردد و این طبقات غیر معین است بنده عقیده‌ام این است که آقایان موافقت کنند که این برود به کمیسیون قوانین مالیه چون وضع مالیات است آنجا تحقیق کنند تا مطلب کشف شود میفرمائید چه می‌شود؟ آنها که در مدارس خارجه هستند و دیپلم دستشان می‌آید و چهار روز عقب تر لیسانس بشوند منافات ندارد. میگوئید پول ندارند من موافقم که از صرفه جوئی‌ها و جاهای دیگر خرج اینها بکنند که اقلا این لایحه مجرای قانونی خودش را طی کند به کمیسیون قوانین مالیه و به کمیسیون بودجه جدید برود تا اینکه وضع این مالیات را بکنیم آقایان وضع مالیات یک کار مشکلی است و به این حرارت‌ها ما حاضر نشویم هر روز یک لایحه مالیات از مجلس بگذرانیم این است که بنده با فوریت این لایحه مخالفم.
معاون وزارت معارف- تذدکره‌های سه گانه که در این لایحه اشاره شده است درجه اولش پنجاه و هفت قران است درجه دوم سی و چهار قران و ده شاهی است درجه سوم آن بیست و سه قران است و البته ذیل این تذکره هایک نوع تذکره‌های دیگر هم هست که برای اشخاص ی بضاعت و آنهایی است کهدر سر حد عبور و مرور می‌کنند به آنها این اضافه نرخ تعلق نمی‌گیرد و فقط در اینجا تذکره‌های سه گانه که برا ی مسافرین است پس تصدیق میفرمائید که به آن طبقه که منظور نظر آقا هست و اشاره فرمودند تحمیلی نیست فقط به همین قسمت مسافرین است. اما ضرورتش را گمان می‌کنم آقایان احساس فرموده باشند که مدارس ما در خارجه تنها از نظر اشاعه معارف نیست در آنجاها ما هزار منافع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی داریم تقریبا رشته ملیت ما است که در آنجا است و نشر زبان ما است که ضرورت دارد اما چرا فوری می‌خواهیم؟ برای این است که این مدارس الان تقریبا از بین رفته است اتصالاچه از بادکوبه، عشق آباد، خاک روسیه، بین النهرین، تلگرافات می‌رسد که این مدارس در شرف از بین رفتن میباشندو بالاخره یک ماه هم بیشتر به آخر سال تحصیلی باقی نمانده است تا ما این را تصویب کنیم و بعد تقسیم کنیم و به خارجه بفرستیم، معلم انتخاب کنیم و بالاخره این کارها را اداره کنیم البته سه چهار ماه طول می‌کشد و درست مصادف می‌شود با آن موقعی که مدارس جدیدا باید شروع شود غیر از این چیزی نیست دلیل فوریتش.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
رئیس- رای می‌گیریم به فوریت اول آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. فوریت قسم دوم مطرح است آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- این فرمایشی که آقای معاون محترم
فرمودند و تذکره را سه قسم کردندتذکره قسم اول پنجاه تومان است.
بعضی از نمایندگان- (با همهمه) پنجاه تومان است
آقا سید یعقوب- پنج تومان غلط کردم. اجازه بدهید عرض کنم. موقع رای یکدفعه رای بدهی. شما که رای می‌دهید! حرفم را گوش بدهید ولی رای را بدهید. ما این را سه قسمت گرفته‌ایم اینجا می‌گویند صدی پنجاه افزوده شود مثلا درجه سوم بیست و چهار قران است. یازده قران یا دوازده قران به آن افزوده می‌شود.
روحی- چیزی نیست.
آقا سید یعقوب- بله برای شما چه اهمیت دارد.
دشتی- برای معارف است.
آقا سید یعقوب- به قدری حس معارف پروری دارید که مجلس را هم بفروشید برای معارف! ولی معارف پروری هم اساس دارد! در اینجا ملاحظه بفرمائید که از ایران هم نسبت به خارجه و هم نسبت به بین النهرین سالی چقدر مسافرت می‌کنند. در این مسافرتها همه که از مجلس اجازه نمی‌گیرند که برای تفریح بروند برای کسب و تجارت می‌روند و شاید وقتی هم که برگردند چیزی نداشته باشند حالا در اینجا می‌آییم و یک چیزی به عنوان اینکه برای معارف است ر آنها قرار می‌دهیم بعد هم آقا می‌فرمایند دلیل بر فوریت این است که چهار ماه طول می‌کشد بنده عرض می‌کنم که چهار ماه طول نمی‌کشد. چطور شده است که ما الان باید متوجه شویم به معارف و نمی‌گذاریم که قوانین سیر طبیعی خودش را بکند. در هر حال بنده مخالف نیستم و مقصودم این است که برود به کمیسیون و معلوم شود که سالی چقدر از اینجا بیرون می‌آید آن وقت آن را تخصیص بدهند. بدانند که این وضع مالیات چقدر است و وکلا تشخیص بدهند و نظارت کنند. آقایان وظیفه ما نظارت تام در دخل و خرج است ولی حالا ما نمیدانیم این چه اندازه است نه خرج این را میدانیم و نه دخل این را میدانیم و باید معلوم شود و آن وقت رای بدهیم والا نمی‌شود که رای اجمالی و رای اعتباری بدهیم کم کم دارد آن نظارتی که ما نسبت به جزئیات بودجه داریم از بین می‌رود. بنده می‌گویم که خیلی شاید نسبت به معارف علاقه داشته و از کسی هم عقب تر نباشم ولی نباید از نظارت خودمان دست برداریم ما باید بدانیم که صد هزار تومان دویست هزار تومان از این را ه بر ملت تحمیل کرده‌ایم و رای اجمالی نباید بدهیم و تکالیفی که قانون برای ما معین کرده است نباید از دست بدهیم. باید این مطلب معلوم شود و در مجلس مخبر یا وزیر یا یکی از مطلعین اطلاع بدهند که این سه قسم تذکره سالی چقدر عایدی دارد و تقسیم آن نسبت به این مدارس خارجه چه جور است. مثلا نسبت به سیاست و اقتصاد ما در طرف روسیه تا چه اندازه باید خرج این مدارس بشود و در آن جای دیگر چقدر این چیزها را ما باید بدانیم که مثلا در بین النهرین چه سیاستس را اتخاذ کرده‌اند بله فقط یک سیاست اتخاذ کرده‌اند و آمده‌اند ده هزار تومان داده‌اند به آن کسی که در فارس قانون را زیر پا گذاشته و پامال کرده است برود آنجا در بین النهرین نسبت به اتباع ایران اقداماتی بکند بنده که نمیدانم نسبت به مدارس بین النهرین چه کرده‌اند و در این مدتی که نماینده ما رفته است آنجا به چکار مشغول بوده است پس ما وکیل کجا هستیم که سیاست و اقتصادیات را ملتفت نشویم البته وقتی که مطلع شویم همه ماها جدیت می‌کنیم و همه ماها موافق هستیم که مدارس ایران در خارجه رونق پیدا کند. این بود عقیده بنده
رئیس- آقای دادگر
دادگر- اولا بنده از آقای آقا سید یعقوب متوقع نیستم (چون آقا شیخ الطایفه هستند) به ما تلویح و کنایه بگویند. ما رای اجباری نمی‌دهیم ما رای آزاد می‌دهیم.
مطالعه و دقت هم می‌کنیم فکر هم می‌کنیم ولی بالاخره یک قواعدی هست که شما هم اهمیت می‌دهید به آن قواعد در زندگی‌های اجتماعی و در کارهای عمومی یک چیزهائی است که بداهت دارد من جمله معارف یکی از آن کارها است بالاخره آقا برای انتشار زبان و تعمیم معارف اینقدرها مسئله فکری و نظری نیست که محتاج به مطالعه زیاد باشد. بالخصوص که ما یک دولتی داریم که معتمد مجلس است می‌رود مطالعه می‌کند و نظریاتش را برای ما می‌فرستد که برای ما سندیت دارد وقتی که اومی آید و ویگوید من اینطور تشخیص کرده‌ام او برای ما سندیت دارد و معتبر است. نظارت هم که ایشان در یک کارهائی میخواهندبکنند غالبا وسیله‌ای است غیر مستقیم و اما اینکه فرمودند عایداتش مجهول است خیر مجهول نیست عایدات اخیر تذکره را می‌گیریم و حساب می‌کنیم و نصف بر آن اضافه می‌کنیم بالاخره عایدات این کار معلوم می‌شود و همان مطلوب ما است و این مسئله بدیهی است و مشکلی نیست و بالاخره اینکه آقا می‌فرمایند من به معارف علاقه‌ام کم است این را بطور هزل می‌فرمایند و شوخی می‌فرمایند والا میدانم که خود شما هم علاقه دارید خصوصا وقتی که ممزوج با سیاست و پلتیک هم می‌شود البته قوت پیدا می‌کند. مثلا بنده واقعا گاهی در مقابل بعضی لوایح خوشنود می‌شوم که فکر آن از دولت طراوش می‌کند و بالاخره لباس عمل می‌پوشد. این هم از همان قبیل است و بنده این کار را از کارهای بسیار مفید میدانم که دولت ایران در ممالک خارجه مخصوصا در ممالک مجاوره مدارس خوبی که دائر و آبرومند باشد داشته باشد بالاخره خودآقای آقا سید یعقوب هم ملاحظه می‌فرمایند که ملل خیلی دور دست مثل آمریکا و دیگران می‌آیند در اینجا (و در شرق) مدرسه باز می‌کنند، در دورترین نقاط دنیا مدرسه دائر می‌کنند برای شناساندن خودشان، برای تعریف خودشان و بالاخره برای انتشار زبان خودشان برای تبلیغ بر منفعت خودشان این فکر بسیار مقدس و منزهی است و قابل توجه است و قابل این است که به فوریت بگذرد و مسئله هم بدیهی است و نظری نیست.
رئیس- رای می‌گیریم به فوریت قسم دوم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. (ماده واحده و تبصره مجددا به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- آقای دشتی
دشتی- موافقم.
رئیس- آقای بامداد
بامداد- موافقم
رئیس- آقای شیروانی
شیروانی- بنده یک عرض دارم
رئیس- بفرمائید
شیروانی- عرض کنم که بنده مخالف نیستم و از موافقین جدی هستم ولی یک مسائلی است که باید در موقعی که قانون مطرح است تذکر داده شود. و آن موضوع اعتباری بود که آقای معاون اینجا تذکر دادند که تا درجه سوم فقط این مالیات گرفته می‌شود و بنده باید اینجا تصریح کنم که مجلس شورای ملی برای رفاه عمله جات و اشخاص بی بضاعتی که مسافرت می‌کنند تذکره‌ای دو قرانی در دوره پنجم مقرر کرد و قانونی در این خصوص وضع شد و آن مسلما معاف است (بعضی از نمایندگان- صحیح است) واز آنها چیزی گرفته نخواهد شد (صحیح است) و اما در قسمت مدارس که هست باید نگهداری بشود چون بنده یک حساب اجمالی کردم میدانم که این اعتبار یک اعتبار نسبتا کافی است و از روی ستون عایدات بودجه مملکتی می‌توانیم خوب بفهمیم. باید که یک مدارسی که شاید الزم از این
مدارس باشد جدیدا در بعضی نقاط دائر شود. یکی در تاجیکستان است کهاز نقاط سر حدی ما است و زبان آنجا هم زبان فارسی است و ایرانیان هم در آنجا خیلی هستند و در آنجا باید یک مدرسه دائر شود (صحیح است) که اتباع ما در آنجا هستند و هم زبان‌های ما هم در آنجا هستند استفاده کنند. یکی هم در کابل و یکی هم در هرات در این دو نقطه هم ما باید مدرسه داشته باشیم و باید مداری ایجاد کنیم و از هر نقطه نظری که ما حساب کنیم مفید است و باید مدرسه در آنجا داشته باشیم و همینطور در کراچی و بعضی نقاط هندوستان که باید در آنجا هم مدرسه داشته باشیم و اگر یک مدارسی هم هست و ناقص است باید تکمیل شود و البته جاهای دیگری هم هست که خود دولت آنجاها را در نظر خواهد گرفت و شاید بنده فورا در نظرم نباشد ولی در هر صورت حتما در این نقاط باید مدرسه داشته باشیم و اگر آقای آقا سید یعقوب دقت فرموده باشند اگر چه ایشان مخالفت اساسی نداشتند ولی طلیعه ترقی یک ملتی در جاهای دیگر ابتدا این بوده است که زبان و فنون و علوم خودشان را در آنجا رواج داده باشند و در عقب او یک نفوذهای دیگری آمده است و در مملکت ما هم شاید خود این مسئله تجربه شده باشدکه دیگران به چه وسیله خواسته‌اند یک نفوذیهائی را در اینجا اعمال کنند در هر صورت نقاطی را از قبیل این دو سه نقطه که بنده تذکر دادم لازم است ایجاد مدرسه بشود و امیدوارم که آقای وزیر معارف و دولت در نظر بگیرند.
وزیر معارف- عرض کنم که آقایان میدانند این اعتباری که تصویب می‌شود برای تمام مدارس خارجه کافی نخواهد بود در خصوص تشکیل مدرسه البته نظریات آقایان محترم مورد توجه است ولی باید الاهم و فالاهم را در نظر گرفت این اعتبار راجع است به این مدارس که موجود است و در شرف انهدام است مثل اینکه یک مدرسه است در بادکوبه که به واسطه کمی بودجه شرف اضمحلال است و به این جهت این اعتبار تقاضا شده است و راجع به ایجاد مدارس جدید البته دولت در موقع خود اقدامات لازمه خواهد نمود که این نظریه اجرا شود و مدارس تاسیس شود.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
آقا سید یعقوب- بنده مخالفم اجازه میفرمائید.
افسر- بدیهی است دیگر مذاکره ندارد.
رئیس- بفرمائید
آقا سید یعقوب- این فرمایشی را که آقای افسر میفرمایندبدیهی است همچو بدیهی نیست بنده که نفهمیدم هنوز آقای وزیر معارف بیان نکرده‌اند که این مدارس که در خارجه می‌خواهند تشکیل شود یا تشکیل است بودجه اش چقدر است و در تحت چه پرگرامی است بنده در این موضوع‌ها می‌خواهم وارد شوم. بنده حساب کرده‌ام ۱۲۵ هزار تومان از اینجا پول در می‌آید و باید ما بدانیم و عایدات و مخارج را در نظر بگیریم و باید تحقیق کنیم و در این موضوع باید صحبت شود که ما چه نظری داریم و به چه ترتیب باید این مدارس تشکیل شود اینها باید گفته شود و از این جهت من مخالفم.
وزیر معارف- این پول راجع به اعتباری است که برای این مدارس تصویب می‌شود و موضوع تشکیل مدارس و اینها یک ترتیب دیگری است که باید تشریف بیاورید به وزارت معارف و راجع به تشکیل مدارس و تنظیم پرگرام با نظر آقایان در کمیسیون و وزارت معارف تنظیم کنیم اما اینکه فرمودند صدو بیست و پنج هزار تومان عایدی از این راه حاصل می‌شود اینطور نیست آنچه وزارت مالیه تحقیق کرده است و وزارت خارجه به ما نوشته است بیش از سی هزار تومان نخواهد شد البته این هم تخمین است وقتیکه مردم بیشتر مسافرت کنند عایدات زیادتر می‌شود کمتر بروند به خارج کمتر می‌شود. اینجا هرچه عبور و مرور زیادتر باشد از یک ولایتی به یک ولایت دیگر یا از ایران به خارجه
عایدی زیادتر می‌شود اگر کمتر مسافرت بشود کمتر خواهد شد. ما آنچه که معین کرده‌ایم بطور اقل بیست و پنج هزار تومان خواهد بود و بطور مسلم این قدر را ما دارا خواهیم ود و اگر کمتر شد از اعتبارات وزارت معارف و از متن بودجه مان جبران این کسر را خواهیم کرد.
رئیس- رای می‌گیریم به کفایت مذاکرات اقایانیکه تصویب می‌کنند قیام فرمایند (اکثر برخاستند)
رئیس- اکثریت است. پیشنهاد آقای بدر (این قسم قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم که عبارت صدی ۵۰ تبدیل به این عبارت شود که مبلغ ۲۵ هزار تومان به نسبت صدی ۵۰ بر تذکره‌های درجه اول و دوم و سوم برای کمک به مدارس ایرانیان در خارجه اضافه شود.
بدر- عبارت صدی پنجاه بر کل تذکره‌ها یک قدری وافی نیست و چون مبلغی را که اینهاخودشان می‌خواهند بیست و پنج هزار تومان است و برای اینکه دیگر اضافاتی پیدا نشود و کسوری بر مالیه تحمیل نشود عین مبلغ ۲۵ هزار تومان را به نسبت صدی ۵۰ بر تذکره‌های سه گانه اضافه کنند اینطور به نظر بنده بهتر است و فرقی هم با اصل مطلب ندارد منتهی عبارت را بهتر می‌کند.
معاون وزارت معارف- آقای بدر تصور فرمودند که حاجت ما راجع به اصلاح مدارس ایرانی در خارجه محدود است به همین مبلغ بیست و پنج هزار تومان در صورتیکه اینطور نیست شاید احتیاج ما صد یا دویست هزار تومان باشد منتهی حداقلی که ما برای این چند ماهه منظور کردیم اینقدر بوده است که لااقل ۲۵ هزار تومان اعتار داشته باشیم ولی البته احتیاج ما محدود به همین ۲۵ هزار تومان نیست والا تصور میفرمائید که ما با این مبلغ قلیل می‌توانیم تمام این ودارس را اصلاح کنیم و اداره کنیم البته اینطور نیست و این فقط یک حداقلی است که ما امسال فرض کرده‌ایم و البته زیادتر از این مبلغ انتظار داریم از این صدی پنجاه حاصل شود. ولی تصور می‌کنم بیش از این نشود.
رئیس- آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (کسی قیام نکرد)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای زعیم (به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که کلمه عبور حذف شود.
رئیس- آقای زعیم
زعیم- بنده منظور خاصی از این پیشنهاد نداشتم جز اینکه می‌خواستم عرض کنم کهدر بیانات آقای وزیر معارف یک کلماتی بود، معروف است آدم مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد، ایشان در ضمن عباراتی که فرمودند فرمودند که اگر از ولایتی به ولایت دیگر عبور کنند اضافه تاکسی می‌گیرند و یک قضیه‌ای هم هست که دم دروازه‌ها مفتش هست و مانع عبور و مروری باشند و با این ترتیب ممکن است یک تذکره عبوری هم به این ترتیب درست شود علاوه بر این که این مسئله بر خلاف قانون اساسی است ولی تا به حال ورقه‌ای که به مسافرین میدانند حالا اگر می‌خواهند با این ترتیب یک تاکسی هم به این کاری خلاف قانون اساسی است ببندند بگویند؟
وزیر معارف- در خصوص عبور از ولایتی به ولایت دیگر که عرض کردم مقصود این نبود که آقا فرمودند تذکره فقط وقتی داده می‌شود که مسافرت به خارجه بخواهند بکنند و تذکره دو قسم است. تذکره عبور و تذکره اقامت که در موقع توقف در ممالک خارجه بیشتر به اشخاص بی بضاعت داده می‌شود، فرض بفرمائید یک اشخاصی هستند که رفته‌اند در ممالک خارجه که در آنجا تجارت کنند، عملگی کنند به این اشخاص تذکره اقامت می‌دهند و البته
دولت در نظر نداشته است که از آنها پولی بگیرد پس باقی می‌ماند اشخاصیکه می‌خواهند مسافرت کنند از مملکتی به مملکت دیگر یا از ایرانیان به خارجه و آنها هم البته مردمان بی بضاعتی نیستند و به قیمت تذکره آنها صدی پنجاه اضافه خواهد شد و به نظر بنده این توضیح کافی باشد.
زعیم- بنده بعد از توضیح پیشنهاد خودم را مسترد می‌دارم.
رئیس- پیشنهاد آقای مدرس (به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم به آخر ماده اضافه شود: مشروط به اینکه پروگرام وزارت معارف ایران در آنجا تدریس شود به ضمیمه تعلیم و تربیت زبان فارسی.
رئیس- آقای مدرس
مدرس- من اجازه خواسته بودم که این مسئله را توضیح بخواهم لکن چون نوبت به من نرسیده از این جهت لابد شدم پیشنهاد بکنم. البته در هر مملکتی که مدرسه است آن مملکت پرگرام هم دارد، این را نمی‌شود گفت که آن مملکت از خودش پروگرام نداشته باشد لکن یک موادی یک موادی در پرگرام مدارس ایران است که هر ایرانی که درهر جا هست و بخواهد تحصیل کند لازم است آن مواد را بخواند و همچنین باید تعلیم و تعلم زبان فارسی را ایرانیهائی که در خارجه هستند مثل ایرانیهائی که در داخله هستند یاد بگیرند، پس باید در تمام این مدارس که در خارجه داریم خواندن فارسی و یاد گرفتن و همچنین بعضی مواد پرگرام وزارت معارف را که هر ایرانی که در هر کجا هست باید یاد بگیرد تعلیم بدهند و چیزهای دیگر هم اگر بخواهند بخوانند کسی مانع نیست لکن این موادی که عرض کردم حتما باید خوانده شود حالا اگر توضیح بدهند که ما قانع شویم آن وقت پیشنهادم را پس می‌گیرم چون مقصود حاصل می‌شود.
معاون وزارت معارف- بنده خیال می‌کنم که این مسئله واضح است برای اینکه مدارسی که ما به خرج دولت در آنجاها دائر می‌کنیم به حکم قانون مجبوریم که پرگرام خودمان را به آنها تحمیل کنیم، راجع به آنچه که فرمودند بنده آنقدری که مطلع هستم در خارجه عنوان پرگرام الزامی در هیج جا نیست در خارجه هم مدارسی که دولت خودش اداره می‌کند تابع پرگرام خودش است و مدارس ملی تابع پرگرام دولت نیست و تابع زبان و مذهب دائر کننده مدرسه است منتهی در بعضی مسائلی که جنبه عمومی دارد دولتها نظریه و پرگرام خودشان را مجری می‌کنند و علتی ندارد که مثلا ما در مدرسه‌ای که در بغداد داریم پرگرام خودمان را اجرا نکنیم و این مسئله یک موضوعی است که گمان می‌کنم لازم نیست در اینجا ذکر شود.
مدرس- بعد از این توضیح بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم ولی مثالشان را قبول نداشتم.
رئیس- پیشنهاد آقای دشتی (به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم بعد از جمله مدارس ایران در خارجه اضافه شود: و بحرین
بعضی از نمایندگان (با همهمه)- بحرین جزء ایران است.
رئیس- آقای دشتی
دشتی- عرض کنم از همین لحاظی که آقایان فرمودند بحرین را جزء ایران میدانیم بنده این پیشنهاد را کردم اگر بحرین جزء ایران نبود لازم نبود که بنده این پیشنهاد را بکنم برای اینکه در لایحه نوشته‌اند مدارس ایران در خارجه….
بعضی از نمایندگان- جزء بودجه وزارت معارف باید باشد.
دشتی- اجازه بدهید آقا. عرض کنم که بنده میدانم در بحرین مدرسه است و پیرار سال هم بنده در بوشهر بودم مدیر مدرسه بحرین آمد در بوشهر و مبالغی با ما صحبت کرد که بودجه شان کافی نیست و با
ایرانیهائی که در آنجا هستند خیلی لازم است که دولت به آنها کمک کند برای اینکه مدرسه بحرین در حقیقت مثل مدرسه شیراز است زیرا که اکثریت اهالی آنجا اغلب فارسی زبانند معذلک دولت تا به حال به آنها توجهی نکرده است و بنده پیرار سال که از شیراز آمدم اینجا با وزارت معارف هم صحبت کردم و بالاخره بنا شد که دولت چیزی برای آن مدرسه اضافه کند و تا به حال اقدامی نکرده است. بنده نظرم که یا وزارت معارف در متن بودجه کمک به مدرسه بحرین را بنویسد یت از این محل بدهند.
رئیس- بنده گمان نمی‌کنم که این پیشنهاد اگر در جزءبودجه وزارت معارف بشود بهتر است.
نمایندگان- صحیح است
دشتی- مسترد می‌کنم
رئیس- پیشنهاد دیگری آقای دشتی (به نحو ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم بعد از جمله تذکره عبور اضافه شود: و تذکره درجه اول اقامت
رئیس- آقای دشتی
دشتی- بنده برخلاف آقای آقا سید یعقوب که معتقدند مالیات نباید بر مردم تحمیل کرده معتقدم که راجع به معارف عبا و کلاهمان را هم بفروشیم و به مدارس کمک کنیم مخصوصا نسبت به مدارس که در خارجه داریم زیرا که لزوم مدارس ما در خارجه بیشتر از داخله است برای اینکه مدارس خارجی شاگردان و اطفال ما را می‌برند در آغوش خودشان و ملیت و جنسیت آنها را سلب می‌کنند. بنابراین باید به مدارس خارجه خیلی اهمیت بدهیم، پس حالا که ما می‌خواهیم یک مالیاتی برای تذکره‌های عبور وضع کنیم چرا برای تذکره‌های اقامت وضع نیمکنید؟ مخصوصا اشخاصی که تذکره درجه اول اقامت می‌گیرند باید این مالیات هم بر آنها وضع شود برای اینکه دارنده‌های تذکره‌های درجه اول اقامت اشخاصی هستند از قبیل تجار و غیره که متمکن هستند می‌فرمایند که آنها پول ندارند، چرا پول ندارند؟ اگر عمله هستند و فقیرند، حمالند از آنها که گرفته نمی‌شود اما تذکره‌های درجه اول اقامت را چرا ندهند به عقیده بنده هر چه این مبلغ بیشتر باشد بهتر است و چون بیشتر هم از این مبلغ ایرانی هائی که در خارجه هستند مستفید می‌شوند پس باید متمولینی که تبعه ایرانند و در خارجه اقامت دارند آنها هم بدهند.
آقا سید یعقوب- به اسم ایران چقدر مالیات بدهند؟
دشتی- ما کمتر از همه مالک مالیات می‌دهیم
معاون وزارت مالیه- عرض کنم که راجع به اصل خود اقامت در ممالک خارجه یک مالیاتهائی وضع شده است در فرنسه یک مالیاتی دارد. در بلژیک هم خود اقامت یک مالیاتی دارد و ما هم اگر بخواهیم برای اقامت هم یک مالیات دیگر وضع کنیم بنده گمان می‌کنم کار خوبی نیست و بعلاوه برای منافع اقتصادی ما هم مضر است این است که تقاضا می‌کنم آقا پیشنهاد خودشان را پس بگیرند.
رئیس- رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای دشتی، آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند (چند نفری قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد پیشنهاد آقای زوار (به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم درجه سوم حذف شود.
رئیس- آقای زوار
زوار- اولا یک تذکری می‌دهم که این پیشنهاد را که کردم روی چه اصلی بود بنده موافق جدی دولت هستم و تا امروز هم دولت حاضره هر لایحه را که آورده است هیچ پیشنهادی نداده‌ام جز ورقه سفید و این پیشنهاد نه از نقطه نظر مخالفت با دولت است ثانیا یک تذکر دیگری را می‌خواهم بدهم که اولین دفعه که بنده
حرف زدم نطق افتتاحیه‌ام طرفداری از معارف بود اگ رآقایان خاطر مبارکشان نباشد دائره تند نویسی و دائره ضبط مجلس شاهد است که عقیده مند هستم که تا وقتی می‌توانیم با ملل دنیا دعوی همسری کنیم تا اقلا سی در صد عایدات خودمان را به معارف بدهیم بنابراین بنده هم کاملا با وزارت معارف روی این عقیده همراه هستم. ولی این پیشنهادی را که کردم روی این مسئله بود که اینجا مجلس عوام است و ما باید در اینجا جدا از منافع طبقه سوم دفاع کنیم (همهمه نمایندگان) بلی مجلس عوام است. مجلس اشرافی که نیست! مجلس شورای ملی مجلس عوام است. این مطلب خیلی وحشی به نظرتان نیاید. این است که ما مجبور هستیم در اینجا از طبقه سوم حمایت کنیم آن طبقه سوم بیچاره که می‌رود به خارجه برای نداشتن تمکن است اگر تمول داشته باشد در هارجه که نمی‌ماند در ایران می‌ماند…
موقر- این راجع به اشخاصی که در خارجه اقامت دارند نیست.
زوار- اجازه بدهید آقا، به نوبه خودتان صحبت کنید…
موقر- اشتباه می‌کنید
زوار- سر کار اشتباه می‌کنید من نمی‌کنم، بنده اطلاع دارم. اشخاصیکه تمول ندارند می‌روند به خارجه علت ندارد که ما یک مالیاتی هم روی دوش اینها بگذاریم و از انصاف دور است و مجلس هم خودش را معرفی کرده است مجلس عوام است و طرفداری از طبقه سوم می‌کند وضع این قانون به نظر بنده از عدالت دور است.
معاون وزارت مالیه- گمان نمی‌کنم که نماینده محترم در این قسمت درست حساب نکردند برای اینکه شاید هشت عشر از تذکره هائی که داده می‌شود درجه سوم است و دو عشر درجه اول و دوم است پس یک همچو پیشنهادی نقض غرض است زیرا سبب می‌شود که عایداتی که منظورمان است شاید به ده هزار تومان هم بالغ نشود و آن وقت آن منظورمان که نگاهداری این مدارس است از بین می‌رود. اگر غرض این است که طبقه فقرا معاف شوند عرض کردم که تذکره‌های آنها علیحده است و ربطی به این قسمت ندارد ولی اگر مقصود این است که تذکره درجه سوم معاف بشود نقض غرض است و این عایدات خیلی کم خواهد شد.
زوار- قربان شما. پس می‌گیرم.(خنده نمایندگان)
رئیس- ماده الحاقیه پیشنهاد آقای روحی (به مضمون ذیل خوانده شد)
وزارت معارف مکلف است از این عایدات یک باب مدرسه در کابل تاسیس نماید.
آقای سید یعقوب- پیشنهاد بنده در خود ماده است و مقدم است.
رئیس- آقای روحی
روحی- عرض کنم بنده در موقعی این پیشنهاد را تقدیم کرده بودم که آن اظهارات را آقای شیروانی نکرده بودند و بنده نظر داشتم که از نقطه نظر توسعه زبان فارسی مخصوصا در جاهائی که علاقه داریم مثل یک دولت مجاور خودمان افغانستان باید تاسیس یک مدرسه بکنیم و تصور می‌کنم تاسیس یک مدرسه در آنجا هر چه زودتر از هر جهت برای ما نهایت لزوم را داشته باشد و حالا هم اگر یک تعهد خیلی نزدیکی بکنند بنده مسترد می‌دارم.
وزیر معارف- این نکته را که نماینده محترم فرمودند نسبت به تاسیس مدرسه در کابل البته گمان لزوم و اهمیت را دارد زیرا بیشتر اهالی آنجا به زبان فارسی حرف می‌زنند ولی فعلا ما بودجه کافی برای این کار نداریم و چنانچه یک اعتبار زیادتری داشته باشیم مسلم است در کابل و هندوستان و ترکستان و بین النهرین و قفقاز همه جا مدرسه دائر خواهد شد و خوب است نماینده محترم پیشنهاد خودشان را مسترد بدارند.
روحی- تامین شد نظر بنده مسترد می‌دارم.
رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب (این طرز خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم عوض کلمه تذکره درجه اول و دوم وسوم نوشته شود: تذکره عبور
رئیس- آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- آقای دادگر که بیست و پنج سال است که ما همدیگر را می‌شناسیم در تحت یک عباراتی نیشهائی به بنده زدند ولی بنده حق دوستی ایشان را نگاه می‌دارم زیرا یکی از قدمای ما هستند لکن فرمودند که من نگویم ندانسته رای می‌دهیم، بنده نمیدانم دولت می‌آید اینجا با این ترتیب تقسیم تذکره‌ها به گردن ما می‌گذارد. وزارت خارجه یا وزارت مالیه تذکره‌ها را سه قسمت کرده‌اند، کی صورتش به مجلس آمده آمده است؟ این سه قسم کردن آیا حق مجلس است یا حق خارج از مجلس است چون بنده عقیده دارم که این کار حق مجلس است و هنوز به مجلس نیامده است، این است که بنده پیشنهاد کردم فقط تذکره عبور بنویسیم و درجه اول و دوم و سوم را در مجلس با این ترتیب معین نکنیم مال فقرا که مجانی است و معلوم ایت ولی اگر دولت بخواهد درجات تذکره رامعین کند و سه قسم قرار بدهد باید بیاورد به مجلس و در مجلس مطابق قوانین جاریه معین شود. خود به خود در تحت این عبارت ما بیائیم تذکره را سه قسم بکنیم و رای بدهیم خوب نیست برای چه این کار را بکنیم؟ این بود که بنده این پیشنهاد را کردم. منافات با نظر شما هم ندارد. تذکره عبور فقرا که مجانی است و طبقه چهارم و پنجم است خارج می‌شود و درجه بندی سایرین با این ترتیب ما معین نکنیم و با این ترتیب ما رای نداده باشیم به یک چیزی که در مجلس بیاید معین شود مثلا تصویب تصویب نامه صادر کرده‌اند و بعضی طبقات را از تذکره معاف کرده اندآن وقت هی ما باید فریاد بکنیم آقایان وزراء چرا اینطور است؟ در صورتیکه این مسئله باید به اجازه مجلس باشد که یک جماعتی مجانی باشد مثلا اگر کوردیپلماتیک نباید تذکره داشته باشد با اجازه مجلس باشد بنده هم جزء شما هستم و طرفدار دولت می‌باشم اما یک چیزهائی اینجا باید گفته شود که حقوق مجلس از بین نرود این است که اگر خود آقای وزیر معارف موافقت فرمایند (تذکره مجانی که مستثنی است) تذکره را به سه قسم کردن به این قسم از مجلس نگذرانند.
وزیر معارف- نماینده محترم فرمودند این تذکره‌ها سه قسم کرده‌اند این مسئله در بودجه کل مملکتی منظور شده و به تصویب آقایان رسیده است و این سه قسم قسم اولش برای تجار و اعیان و اشراف است درجه دوم برای اصناف و کسبه است و درجه سوم برای کارگران است اینهم که میفرمائید عبور مخصوصا اینجا ذکر شده است تذکره عبور و تذکره‌های مسافرین تذکر عبور است تذکره عبارت اینجا ذکر نشده است بنده نفهمیدم مقصود آقا چیست؟
رئیس- رای می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد اقای آقا سید یعقوب آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند.(معدودی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر آقای آقا سید یعقوب.(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم قسمت سوم از ماده حذف شود.
بعضی از نمایندگان- این پیشنهاد رد شد.
آقا سید یعقوب- اجازه بفرمایئد رد نشده است آقای زوار استرداد کردند بنده هم استرداد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای تقی زاده (اینطور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم بعد از لفظ عبور اضافه شود تذکره‌های اقامت از همان درجات
بعضی از نمایندگان- رد شد
رئیس- اقای تقی زاده
تقی زاده- فرق است بین پیشنهاد بنده با پیشنهاد آقای دشتی که رد شد ایشان تنها در جه اول را پیشنهاد کرده بودند بنده هر سه درجه را و با وجودی که در مجلس در مجلس بودم نفهمیدم چرا پیشنهاد ایشان رد شد چیزیکه آقای معاون فرمودند درست تایید می‌کرد که آن پیشنهاد قبول شود بنده خیال داشتم وقتی کهاین لایحه به مجلس می‌آید اصلا پیشنهاد کنم از عبور نگیرند چون این مسئله برای اشخاصی است که در آن ممالک مقیم می‌باشند و کسانیکه از اینجا می‌روند به فرنگستان برای یک ماه دو ماه دلیلی ندارد که یک مالیاتی بدهند برای اولاد اشخاصیکه در آنجا اقامت دارند و بنده اگر از باج راه هم می‌دادند به مدارس خارجه باز هم موافق بودم و رای می‌دادم و تذکره عبور را هم برای همین نظر موافقت کردم ولی چون این مسئله مستقیما عاید یک اشخاصی می‌شود که آنها استفاده می‌کنند خود آنها باید این مالیات را بدهند و آنهائیکه عبور می‌کنند نباید چیزی بدهند و اگر تحمیلی می‌شود باید به مقیمین خارجه بشود که هیچ مالیاتی به این مملکت نمی‌دهند ممکن است بفرمائید آنهائیکه در ممالک خارجه مقیم هستند در همانجاها مالیات می‌دهند دیگر چرا به مملکت اصلی خودشان هم مالیات بدهند ولی بنده عرض می‌کنم که آنها اگر علاوه ر آن مالیاتی که به آن مملکت می‌دهند سالی یک تومان هم به مملکت مادری خودشان بدهند بد نیست. آنهادر آن ممالک وارد نظام نمی‌شوند و معاف هستند برای اینکه ایرانی هستند این حق را با یک تومان بخرند در صورتیکه دیگران دو هزار تومان می‌دهند که جزء قشون نشوند و به جنگ آنهایی که آنجا مقیم هستند و اولادشان در آن مدارس تعلیم می‌شوند عرب می‌شوند یا ترک می‌شوند و باید زبان مادریشان را یاد بگیرند بنده عقیده‌ام این است اگر هم تمامشان چیزی ندهند لااقل همان سه درجه این پول را بدهند. بنده که فرضا از اینجا می‌خواهم بروم به کربلا یا طرابوزان که دو ماه دیگر برگردم وقتی که من این مالیات را می‌دهم آن کسی هم که سالها فرضا در سمرقند مانده و بیست سی سال در آنجا مقیم است و اولادش در آنجا متولد شده و تاتار خواهد شد آنها هم باید بدهند.
معاون وزرات معارف- دلیلی که بنده اول عرض کردم برای عدم مطالبه این مالیات از اشخاصی که مقیم در خارجه هستند اسن بود که یک مالیات هائی در غالب از ممالک وضع شده است برای اشخاصیکه آنجاها اقامت دارند مطالبه این مالیات هم از آنها یک چیز ثانوی است. اینکه فرمودند چون خود آنا در خارجه هستند چرا ما از عارین برای تعلیم و تربیت آنها یک چیزی بگیریم این در یک قسمت ممکن است صدق کند ولی اتباع ما همه در آن نقاطی که ما مدرسه داریم که متوقف نیستند در تمام فرنگستان و آمریکا و جاهای دیگر هم هستند در این صورت اید از آنها هم یک مالیاتی بگیریم علاوه بر آنچه خارجی‌ها از آنها می‌گیرند و بدهیم به کسانی که در ممالک دیگر هستند. بعلاوه آن کسانی که در خارجه اقامت می‌کنند عامل تجارت و امور اقتصادی ما هستند و ما از لحاظ توسعه امور اقتصادی خودمان باید با آنها مساعدت کنیم و آنها را وادار کنیم که روابط تجارتی ما را با آن ممالک باز کنند و بالاخره اشخاصی که در آنجاها مقیم هستند آنهائی هستند که مولدات ثروتی مارا می‌برند به آنجا جنس می‌آورند یا از اینجا جنس می‌برند آنجا و پول می‌آوردند و همین مناسبات برای ما خیلی خوب است و بنده عقیده‌ام این است که باید رعایت حال آنها را نموده و همچو مالیاتی بر آنها تحمیل نکرد استدعامیکنم اگر عرایض بنده مقنع بود پیشنهاد خودشان را مسترد فرمایند.
رئیس- رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای تقی زاده آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عدل (به شرح ذیل خوانده شد)
تبصره دو را پیشنهاد می‌کنم دولت مکلف است مهاجرین بی بضاعت را که به اوطان خود مراجعت می‌نمایند از قیمت و جریمه تذکره معاف بدارد.
رئیس- آقای عدل
عدل- بنده این پیشنهادی که کرده‌ام به نظر بنده یک مسئله خیلی اساسی است و خیلی جالب دقت است و آن این است که اول چیزی که لازم است برای آبادی مملکت نفوس است آدمهائی که در مملکت هستند باید آنها را حفظ کرد که تلف نشوند و آنهائی که بی جهت به خارجه مهاجرت می‌کنند باید دولت تشویق کند که برگردند در ظرف این بیست سال انقلابات که در ایران شده است از قبیل طغیان نرکمن و شاهسون و بعدش بواسطه جنگ بین المللی و بعد بواسطه قعطی یک مهاجرتهای خیلی زیادی از ایران شده از آذربایجان را بنده می‌توانم عرض کنم که اقلا پانصد هزار خانوار به خارجه مهاجرت کرده‌اند اغراق هم عرض نمی‌کنم. تنها از قراجه داغ صد هزار خانوار به خارجه رفته‌اند از سلماس و خوئ در اثر انقلاباتی که پیش آمده است خیلی‌ها مهاجرت کرده‌اند و رفته‌اند به خارجه و خیلی از آنها می‌خواهند برگردند به ایران ولی یک نواقصی در کار هست یکی از آن نواقص مسئله تذکره است این اشخاص وقتیکه مایل می‌شوند برگردند با مالکین دهات حاضر می‌شوند یک مساعدت هائی با آنها بکنند وقتی که می‌رسند به سرحد تذکره چیها جلوی آنها را می‌گیرد چون آنها که در آنجا بوده‌اند بی بضاعت بوده‌اند تذکره که نگرفته‌اند و از هر کدام صد تومان و پنجاه تومان و بیست تومان مطالبه پول و جریمه تذکره می‌کند چون سال بع سال به پول تذکره علاوه و بالخره آنچه که دارائی آنها هست از دستشان می‌گیرند. از آنجا که رد شدند گمرک جلوی آنها را می‌گیرد و به عنوان پول چرونس خارجه یا یک عناوین دیگر اگر یک چیزی دارند باز ازشان می‌گیرند وقتی هم که می‌آیند در یک دهی و همین که می‌خواهند آنجا زراعت کنند فورا مامور مالیه ووارد می‌شود و از آنها مطالبه مالیات ده سال و دوازده سال و پانزده سال می‌شود و بالاخره آنها مجبور می‌شوند که به هر شکلی هست شبانه اهل و عیالشان را بردارند و از سرحد فرار کنند بنده در این قسمت مکرر به دولت تذکر دادم و مخصوصا از گنجه و بادکوبه مکرر به توسط بنده عریضه هائی به هیئت دولت نوشته شده است که دولت به ما تامین بدهد که به ما صدمه نمی‌رسد ما مراجهت کنیم دولت تا امروز یک مساعدت هائی با آنها نکرده است و مخصوصا در موضوع تذکره بنده به کرات با آقای رئیس الوزراء صحبت کرده‌ام و استدعانموده‌ام که لااقل یک توجهی بفرمائید که اینها وقتی مراجهت می‌کنند اقلا از باب تذکره مراعات آنها را بکنند جوابی که داده نشد. حالا نمی‌گویم دولت به آنها مساعدت مالی بکند وگاو و بذر به آنها بدهد که آنها که آنها زراعت کنند همانطور که وقتی آنها از اینجا می‌روند به خارجه با آنها مساعدت می‌کنند در خارجه به آنها زمین مخصوص و گاو و گوسفند می‌دهند بچه‌هاشان را مدرسه می‌گذارند. حالا آنها این چیزها را نمی‌خواهند همین قدر نسبت به آنها این اندازه رعایت بشود که وقتی از خارجه مراجعت می‌کنند جلوی آنها را نگیرند که جریمه تذکره ازشان بگیرند و تا امروز موافقت نشده است چند مرتبه هم سئوال نوشته‌ام …
شیروانی- ماده ۶۳
عدل- که آقای رئیس الوزراء حاضر شوند و جواب بدهند که برای مهاجرین چه فکری کرده‌اند این است که بنده استدعا می‌کنم دولت هم با این تبصره موافقت کند که وقتی اینها مراجعت می‌کنند به ایران پول تذکره ازشان مطالبه نشود و اینها با امنیت مراجعت کنند.
رئیس- آقای بامداد
بامداد- عرض کنم که بعد از مدتها مطابق آرزوی
هر کس که رفته و یکی از این مدارس خارجه را دیده است یک لایحه آمده است که واقعا ترمیم کند این افتضاح را …
عدل- افتضاح این نیست افتضاح آن است که اتباع ایران آنطور گرسنه آنجا زندگی می‌کنند.
بامداد- که حقیقت مخالف شئونات ملت و مملکت ما است چه در بین النهرین و چه در روسیه آن وقت اینطور پیشنهاد مثل تگرگ می‌ریزد و چون پای خارجه هم در میان است ممکن است به یک جاهائی تماس کند که خوب نباشد با این فرمایشات آقای عدل بنده هم کاملا موافقم ولی این موضوع یک مبحث خارجی است البته در سنوات ناامنی اخیر الجاء یک مهاجرتهائی پیش آمده است و امروز ایران با این وسعتش کم جمعیت است و البته خیلی‌ها میل دارند برگردند به وطنشان و خیلی هم خوب است ولی هیچ دخلی به این لایحه ندارد.
عدل- خیلی هم دخل دارد به این لایحه
بامداد- این لایحه تذکره تا طبقه سوم را شامل است یعنی آنهائیکه از پنج تومان و نیم می‌دهند تا بیست و چهار قران و آنهائی را که شما میفرمائید آنهائی هستند که تذکره دو قران دارند اگر هم اجحافی می‌شود از طرف مامورین است والا علی الاصول پولی که گرفته می‌شود از زوار و مسافرین است و راجع ه آن موضوع در موقعش پیشنهاد بفرمائید طرح قانونی تهیه بفرمائید ما هم موافقیم و فعلا بگذارید زودتر این لایحه بگذرد و به این افتضاح ما در خارجه خاتمه داده شود.
رئیس- رای می‌گیریم. آقایانیکه پیشنهاد آقای عدل را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (معدودی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی (به مضمون ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که در تبصره عوض بیست و پنج هزار تومان نوشته شود ده هزار تومان
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده اول غرضم توجه دادن وزارت معارف به این مدرسه که نسبت به مدارس خود ایران اقدامی بکنند. قریب چهار ماه است در فیروزآباد یک مدرسه تاسیس شده است که یک پول به آنها داده نشده و منحل شده یا منحل می‌شود ماهی بیست و پنج تومان هم بیشتر نیست خوب است اول به مدارس داخله توجه بفرمائید بعد مدارس خارجه را هر قدر می‌توانید ترقی بدهند. غرض عرض از این پیشنهاد این است که مدارس داخله را ابتدا مورد توجه قرار بدهند بعلاوه به عقیده بنده بیست و پنج هزار تومان به عنوان مساعده زیاد است ده هزار تومان اعانه داده شود و بعد آن عایدات خودش به مصرف برسد. چون مساعده هائی که داده می‌شود غالبا دیده شده که برگشت ندارد.
رئیس- آقای زوار
زوار- بنده همین قدر عرض دارم اگر نماینده محترم آقای فیروزآبادی مطابق دلیل و منطق ثابت کردند که این ده هزار تومان را از روی چه ماخذ پیشنهاد کردند و بیست و پنج هزار تومان را حذف کردند فرمایششان صحیح است دیگر عرضی ندارم.
رئیس- رای گرفته می‌شود به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای فیروزآبادی. آقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند (دو سه نفر برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. باید رای بگیریم به ماده و تبصره با قیام و قعود.
بعضی از نمایندگان- با ورقه
رئیس- با ورقه رای می‌گیریم. آقایانیکه موافقند
ورقه سفید خواهند داد. چ. ن در آخر جلسه شاید عده کافی نباشد از حالا عرض می‌کنم آقای رئیس کل صحیه تقاضا دارند کهدر جلسه آتیه لایحه راجع به استخدام رئیس مریضخانه جدید التاسیس جزء دستور شود.
بعضی نمایندگان-بعد از لایحه مدرسه صنعتی شیراز.
(اخذ آراء به عمل آمده ۷۶ ورقه سفید تمام شد)
رئیس- عده حضار ۸۹ با ۷۶ رای تصویب شد.
اسامی رای دهندگان- آقایان: پالیزی- طباطبائی دیبا- عباس میرزا- شیروانی- جهانشاهی- حاج میرزا مرتضی- نوبخت- خوئی- دکتر رفیع امین- امام جمعه اهر- افسر- کلالی- میر ممتاز- فرمند- بامداد- اسکندری- بهبهانی- معتمد التولیه- آیت الله زاده خراسانی- محمد ولی میرزا- دیوان بیگی- محمد آخوند- ملک ایرج میرزا- اسکندر خان مقدم- مهدوی- بنی سلیمان- ارباب کیخسرو- ابراهیمی- ثابت- محمد تقی خان اسعد- روحی- وکیلی طباطبائی- یاسائی- یحیی خان زنگنه- فرشی- امیر اسد الله عامری- دکتر محمد خان مصدق- میرزا عبد الحسین- حق نویس- فهیمی- نجومی- جمشیدی- موقر- محقق- مرتضی قلی خان بیات- جلائی- افشار- نظام مافی- عمادی- عصر انقلاب- طاهری- ضیاء- حشمتی- دکتر لقمان- دولتشاهی- سلطان محمد خان عامری- تقی زاده- غلامرضا میرزا مسعود- حیدری- معظمی- ملک مدنی- زوار- بدر- ثقه الاسلامی- فرهمند- مفتی- آقا علی زارع- کی استوان- احتشام زاده- مولوی- دشتی- ذوالقدر- ساکینیان-محمود رضا-وزیری
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
قانون
بودجه یکساله یکهزار و سیصد و هفت شمسی مجلس شورای ملی
ماده اول- برای مخارج دوازده ماهه سال ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی مبلغ چهار صدو نود وهشت هزار و چهار تومان موافق فقرات (۱) الی(۴) ضمیمه اعتبار به اداره مباشرت مجلس شورای ملی داده شود.
ماده دوم- برای مصارف فوق العاده مجلس شورای ملی مبلغ جهل عزار و پانصد تومانموافق ماده ۲ ضمیمه تشخیص و اعتبار به اداره مباشرت مجلس داده می‌شود.
ماده سوم- برای حقوق و معارف دوازده ماهه و اثاثیه مطبعه مجلس شورای ملی مبلغ شصت و پنج هزار و دویست و بیست و دوتومان موافق فقرات(۱) و (۲) ضمیمه اعتبار به اداره مباشرت مجلس داده می‌شود.
ماده چهارم- مجلس شورای ملی به اداره مباشرات مجلس اجازه می‌دهد که عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس را تماما در بانک معتبری گذاشته به انضمام عواید ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ موسسات مزبوره برای وارد کردن ماشین کاغذ سازی و لوازم تاسیس و استخدام متخصص اختصاص دهد که هر چه زودتر از
طرف اداره مباشرات اقدام به عمل آید و کلیه صرفه جوئی‌ها بودجه مجلس در تحت نظر اداره مباشرت برای احداث کارخانه کاغذ سازی تخصیص داده می‌شود.
ماده پنجم- اداره مباشرت مکلف است از محل عواید ذخیره مذکور در ماده چهارم که برا ی ایجاد کارخانه کاغذ سازی تخصیص شده است دو نفر محصل ایرانی برای فراگرفتن و تکمیل فنون لازمه برای تکمیل کاغذ سازی علما و عملا به خارجه فرستاده و مصارف تحصیل آنها را از محل مزبور بپردازد.
ماده ششم- مقصود از صرفه جوئی که در ماده ۴ مذکور شده شامل دو قسم صرفه جوئی است: صرفه جوئی بودجه ۱۳۰۷ و تفاوت بین بودجه ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷
ماده هفتم- محصلین که جهت تعلیم کاغذ سازی به موجب این قانون به فرنگستان اعزام می‌شوند باید از بین طبقه بی بضاعت به مسابقه انتخاب شوند شرایط مسابقه را مباشرین تعیین خواهند نمود
این قانون مشتمل بر هفت قانون و دو صورت ضمیمه است در جلسه بیست و ششم فروردین ماه یکهزار سیصدو هفت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی حسین پیرنیا
قانون
افزایش صدی پنجاه بر قیمت فعلی تذکره‌های عبور و اختصاص عوائد آن به مخارج مدارس ایرانیان در خارجه
مصوب ۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۷
ماده واحده- وزارت مالیه مکلف است بیست روز پس از تصویب این قانون صدی پنجاه بر قیمت فعلی تذکره‌های درجه اول و دوم و سوم عبور اضافه نماید- عواید افزایش مذبور برای مخارج مدارس ایرانیان در خارجه تخصیص داده خواهد شد.
تبصره- وزارت مالیه مجاز است به اعتبار عایدات مذکور مبلغ بیست و پنج هزار تومان به وزارت معارف مساعده داده و بعد از عایدات مذبور برداشت کند و چنانچه عایدات حاصله تکافو ننمود بقیه را از محل صرفه جوئی‌های بودجه ۱۳۰۷ وزارت معارف و اوقاف احتساب نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه ۲۶ فروردین ماه یکهزار و سیصدو هفت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی حسین پیرنیا
Page 18 – 25 missing