مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ شهریور (سنبله) ۱۳۰۳ نشست ۵۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ شهریور (سنبله) ۱۳۰۳
نشست ۵۹
صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه ۲۶ سنبله هزارو سیصد و سه مطابق هیجدهم صفر المظفر ۱۳۴۳
( مجلس سه ساعت قبل از ظهر بریاست آقای مؤتمن الملک تشکیل گردید)
صورت مجلس یوم سه شنبه بیست و چهارم سنبله را آقای آقا میرزا شهاب الدین قرائت نمودند.
رئیس آقای شیخ العراقین زاده (اجازه)
شیخ العراقین زاده – عرضی ندارم
رئیس – آقای آقا سید یعقوب( اجازه)
آقا سید یعقوب – آقایان شیخ ارئیس و آقا سید کاظم هر دو اجازه خواسته بودند و گویا اجازه نامه آنها بعرض کمیسیون عرایض رسیده است بنابراین غائب با اجازه بوده اند دیگر اینکه در صورت مجلس شیخ الرئیس نوشته شده در صورتیکه شیخ الاسلام بوده است و خواستم تذکر بدهم)
رئیس - آقای سالار اشرف (اجازه)
سالار اشرف- بنده کتباً اجازه خواسته بودم .
رئیس – تحقیق میشود اگر اجازه داده اند اصلاح میشود: آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)
حاج میرزا عبدالوهاب – این جا بنده اینطور شنیده ام که پیشنهاد آقای حائری زاده در ماده پنجم تصیب نشده و حال آنکه آنروز پیشنهاد ایشان قابل توجه شد اگر اینطور نوشته شده باشد که اشتباه است)
رئیس – نوشته شده است قابل توجه و به کمیسیون ارجاع شد آقای دامغانی (اجازه)
شریعتمدار دامغانی – البته خاطر عموم نمایندگان محترم از قضایای اخیریکه در طائف و مکه واقع شده مستحضر است تلگرافی میکنند اهالی مکه و مسلمین اعم از ایرانی و اهل مکه و غیره و استرحام میکنند از عموم مسلمین دنیا از حملاتیکه وهابیها باینجا کرده اند همه میدانند که وهابیها یک مردمانی هستند که یک از قسمت از صحراهای جزیره العرب را اشغال نموده و معتقد بهیچ دیانتی نیستند و پیغمبر هر قومی را شیخ آن قوم میدانند در چند سال قبل هم به بین النهرین حمله کرده و خرابیهای زیادی وارد آورده اند و مخصوصاً با مقابر متبرکه و مشاهده مقدسه ضدیت کاملی دارند و جدیداً بطائف حمله نموده و آنجارا خراب کرده و قبر ابن عباس را که در طائف بوده است ویران نموده اند و این طایفه با کلیه ادیان طرف هستند و میگویند ان العصا یضرو ینفع و ان محمداً لا یضرو لا ینفع یا اینکه هر یک قران را حرز خود و همراه دادند معهذا معتقد بدیانت اسلام نیستند فقط معتقدند که شیخشان حکم پیغمبر را دارد و شیخ هر قوم مثل پیغمبر هر قوم میباشد بنده خواستم بواسطه حملاتیکه با اهل مکه و مسلمین کرده اند از نقطه نظر همدردی بنام مجلس اضهار تأسف کرده و بعرض آقایان برسانم که اینها تا چه حد تجاوز کرده اند رئیس – ماده پنج لایحة الصاق تمبر بلیط نمایشگاهها مطرح است.
حاج میرزا عبدالوهاب – پیشنهادی تقدیم کرده ام راجع باینکه اعتبار نامه دیوان بیگی جزء دستور شود بفرمائید قرائت کنند
رئیس کی همچو پیشنهادی دادید
حاج میرزا عبدالوهاب – الان دادم آوردند.
(بعضی از نمایندگان باشد برای بعداز تنفس )
رئیس – ماده پنج لایحه الصاق تمبر به بلیط نمایشگاهها مطرح است . آقای شیروانی
شیروانی – عرضی ندارم .
رئیس آقای داور ( اجازه)
داور – بنده موافقم .
رئیس آقای عظیمی ( اجازه)
عظیمی موافقم .
رئیس کسی مخالف نیست.
( گفته شد خیر)
رئیس – رأی گرفته میشود بماده پنج.
شیروانی - قرائت شود.
رئیس قرائت میشود .
(بشرح آتی قرائت شد)
ماده ۵ – عایدات حق تمبر که بموجب این قانون مأخوذ میگردد به بلدیه محل تخصیص داده میشود .
رئیس آقایانیکه این ماده را تصویب میکنند قیام فرمایند .
( اکثر نمایندگان برخاستند )
رئیس – رأی گرفته میشود به کلیة لایحه که مشتمل بر پنج ماده است با ورقه آقایانیکه تصویب میکنند ورقه سفید والا ورقه کبود خواهند داد:
( اخذ و استخراج آراء بعمل آمده نتیجه بطریق ذیل حاصل گردید )
ورقه سفید علامت قبول (۸۳) رئیس – عدة حضار ۹۹ با هشتاد و سه رای تصویب شد راپورت کمیسیون مبتکرات راجع بطرح پیشنهادی آقای داور نسبت بوظایف اداره صنایع مستظرفه مطرح است آقای سالار لشکر ( اجازه)
سالار لشکر – این لایحه پیشنهادی جمعی از آقایان بعقیده بنده دارای سه جنبه است یک جنبه تشویقی. یک جنبه اداری و یک جنبه مخارجی. البته آنچه راجع به تشویق است هیچ مخالفتی در آن نمی شود که باید یک شخص مبرز در صنایع مستظرفه را تشویق کرد برای اینکه نسبت بکارش دلگرم باشد و مجلس می تواند بوسیله پیشنهاد وزارت خانه یک حقوقی اضافی در باره آن تصویب نماید یا نشانی بدهد یا ممکن است مجلس از ایشان اظهار تشکر کند ولی آنچه که راجع باصول اداری است از این حیث بنده کاملا مخالفم: اصول التزامی مستلزم خراب کردن سایر وزارت خانه ها نیست اداره صنایع مستظرفه جزء وزارت معارف است بنابر این اگر در تحت نظر وزارت معارف باشد دیگر احتیاج بمعاون ندارد معاون لزومی ندارد در خود وزارت معارف بعد از وزیر مدیر کل است و در اینجا بنده بوجود معاون عقیده ندارم و باید یک نفر بعنوان مدیر صنایع مستظرفه باشد و این را هم تصدیق میکنم که در مملکت ایران آقای کمال الملک مبتکر صنایع مستظرفه هستند و در این راه خدمت کرده اند و عموم هم از ایشان تشکر دارند ولی هنوز از حوزة طهران به خارج تجاوز نکرده و یک توسعة پیدا نکرده هم در اینجا منحصر است بیک اطاق و چند تابلو و چند مجسمه حجاری شده و خیلی هم زحمت کشیده اند
نجات – چیزهای دیگر هم هست،
سالار لشکر – و از آنطرف هم وسیلة‌توسعه آن هنوز فراهم نیست: نمیدانم آقایان مواد این راپورت را ملاحظه فرموده اند یا نه؟ در هر صورت بنده متوجه میکنم آقایان را بمواد این که خیلی زیاده از حد راجع به نوع صنایع عموماً مذاکره میشود از قبیل شورای عالی صنعتی این مربوط بصنایع مستظرفه نمیشود صنایع نامحدود است و اگر این همچو لایحه در مجلس تصویب شود گمان میکنم وظایف یک دو وزارتخانه از بین میرود مثلاً وزارت فوائد عامه و وزارت معارف باید ادارات خود را تحویل اداره صنایع مستظرفه بدهند در این پیشنهاد یک مادة دارد در خصوص رنک ریزی که راجع بوزارت فوائد عامه است و از آن گذشته این راپورت راجع بکلیة صنایع است در صورتیکه صنایع مستظرفه همان مواد پنجگانه است مانند حجاری و نقاشی و غیره بنابراین خوب است آقایان محترم یک تغییری در لایحه بدهند و آنرا محدود کنند بصنایع مستظرفه و آنوقت بیک ترتیب محدود تری بآقای کمال الملک واگذار نمایند که اسباب اختلال سایر وزارت خانها هم نشود.
رئیس – آقای حاج عزالمممالک. ( اجازه)
حاج عزالمممالک – بنده این پیشنهاد آقایان نمایندگان را یکی از پیشنهادهای خوب و قدم مهمی برای ترقی صینایع مستظرفه ایران میدانم و بهمین جهت با این راپورت موافق هستم و خوبست آقایان نمایندگان محترم امروز بقابل توجه بودن این پیشنهاد رأی بدهند و امیدوارم راجع بصنایع مستظرفه در آتیه یک قدم های مهمتری برداریم جنبة تشویق که شاهزاده فرمودند خودش یک جنبة مهمی است که هنوز در مملکت توجه به این جنبه نشده است و فقط گفته میشود تشویق و هیچ کاری هم نسبت باینموضوع انجام داده نمیشود فقط کلمه تشویق را میگوئیم و از پشت میز میرویم . جنبة تشویق این است که مجلس شورایملی در اینموضوع یک قوانینی وضع نماید و نسبت باشخاص که بملکت خدمت کرده اند تشوق نماید و اگ چه پیشنهاد آقایان پیشنهاد شخصی نیست و یک موضوع اساسی است ولی بنده بی ضرر میدانم که نسبت بشخصی هم صحبت کنیم: آقای کمال الملک کسی است که نسبت بسهم خودش خدمات مهمی بملکت کرده است حضرت والا مخالف نبودند که بنده راجع بمخالفت ایشان دفاع کنم ولی برای تشویق آقایانیکه این پیشنهاد را امضا کردهاند و متأسفانه بنده هم نبودم که امضا کنم حقیقة موافق هستم و خیلی خوشوقت هستم از اینکه آقایان در این باب پیش قدم شده‌اند بنده عرض میکنم پولهائی که در این مملکت مصرف میشود کم و بیش منافع دارد ولی یک پولی که اگر مصرف میشود و منافع آن بیشتر از حدی است که ما باید انتظار داشته باشیم آن پولی است که برای صنایع مستظرفه خرج میشود آقایان به بودجه صنایع مستظرفه نگاه کنند و ببیند آنوقت تصدیق میکنند که ما هر قدر در این باب تشویق کنیم جای دوری نرفته است صنعت نقاشی یک صنعتی است که واقعاً وجود مؤسس آن اسباب افتخارایران است. و اگر خودش تنها بود من چیزی نمیگفتم یک کسی است که خدا همچو دستی باو داده است و تقدیس میکردم ولی ایشان زحمت کشیده و نتیجه آن علم را بمردم آموخته و الان شاگردانی هستند که هر کدام میتوانند بملکت یک خدمتهائی کنند در این قسمت که مربوطه بخود من هم هست و بنده یکی از اگردان ایشان هستم چیزی عرض نمیکنم ولی در قسمت دوم که راجع بقالی بافی است کار را بدرجه رسانده کار را ..میکنند آقایان مسبوقند که در تمام ایران قالی بافی میشود ولی هنوز نتوانسته اند طوری ببافند که شبیه بناقشی باشد ولی اگر قالی آنجا را پهلوی یک پردة نقاشی آنجا بگذارند خیلی مشکل است که تشخیص بدهند کدام نقاشی و کدام بافته شده است در قسمت حجاری هم تخصص آقای کمال الملک بدرجة ایست که اختصاص بخودشان دارد بهر حال یک لایحه که نوشته میشود جنبة تشویقی و علمی و مخارجی هم باید داشته باشد البته پس از آنکه این لایحه قابل توجه شد میرود بکمیسیون معارف و کمیسیونهم البته آقای وزیر معارف را خواهد خواست و با ایشان مذاکره نمود و جنبه علمی و مخارجی آن را بیک طوری مرتب مینماید و بنده بخاطر دارم که آقای داور از آقای وزیر معارف راجع بهمین موضوع سؤال کردند و ایشان جواب دادند که یک لایحه در همین زمینه تهیه کرده‌ایم و تقدیم مجلس میکنیم ولی نیاوردند و چون نیاوردند آقایان نمایندگان سبقت کردند و این لایحه را بمجلس تقدیم نمودند البته پس از آنکه قابل توجه شد میرود بکمیسیون مربوطه در جنبه مخارجی آن هم نظر خواهند نمود و اگر یک مخارج زیادی باشد که در قدرت ما نباشد در آنجا عقیدة خودمان را اظهار میکنیم و چون احساسات را نسبت باینموضوع موافق می بینم زیاد تر از این عرضی نمیکنم.
( جمعی از نمایندگان گفتند مذاکرات کافی است و بعضی گفتند کافی نیست)
رئیس – آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.
( اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – معلوم میشود کافی است رأی گرفته میشود بقابل توجه بودن این طرح آقایانی که قابل توجه میدانند قیام نمایند:
(اغلب قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه شد طرح پیشنهادی آقای ضیاء الواعظین راجع بتأسیس کلاسهای صنعتی در مدارس مطرح است. راپورت مبتکرات قرائت میشود:
( بشرح ذیل قرائت شد)
کمیسیون مبتکرات طرح قانونی ضیاء الواعظین و جمعی از نمایندگان محترم را راجع بتاسیس کلاسهای صنعتی در مدارس ابتدائی مجانی و تبدیل کلاسهای متوسطه چهار باب از هشت باب مدارس متوسطه فعلی طهران را بکلاسهای صنعتی مطرح مذاکره قرار داده و باتفاق آراء قابل توجه دانسته فوریت آنرا اظهار و تقاضا مینماید که بکمیسیون معارف ارجاع شود.
رئیس – مخالفتی ندارد؟
(گفتند خیر )
رأی گرفته میشود بقابل توجه بودن این طرح آقایانیکه تین طرح را قابل توجه میدانند قیام نمایند.
( اغلب قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه شد. راپورت کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه داخلی قرائت میشود. کمیسیون تجدید نظر در نظامنامة داخلی مجلس شورای ملی پیشنهاد ماده الحاقیه بنظامنامة داخلی را تحت شور قرار داده و با جلب توجه آقایان نمایندگان محترم بنکات ذیل پیشنهاد می نماید که همان ماده (۱۲۰) نظامنامة داخلی اصلاح گردد:
اولا – ممکن است یکنفر نماینده در یک ماه هیچوقت سه جلسه متوالی غیبت نکند ولی همیشه دو جلسه متوالی غاب بوده و در هر ماه پنج جلسه از هشت جلسه که حد متوسط جلسات کمیسیون ها است حاصل نشود.
ثانیاً – اگر یکنفر نماینده در طی یک ماه پنج جلسه از هشت جلسه ماهیانه را متناوباً غیبت نماید مطابق ماده پیشنهادی آقایان نمایندگان از عضویت مستوفی خواهد بود در نتیجه ماهینانه بیشتر از سه جلسه کمیسیون ها تشکیل نشده و باز کارها معوق خواهد ماند.
ثالثاً – در ماده الحاقیة پیشنهادی آقایان راجع بغیبت از شعب چیزی پیشنهاد نشده بود.
رابعاً = ممکن است آقایان اعضاء کمیسیون ها شعب در روزهای معینه حضور بهمرسانند ولی بقدری از ساعات مقرر تأخیر نمایند که موجب عدم تکمیل عده و تشکل رسمی کمیسیون یا شعبه بشود و مقتضی است مانند جلسات علنی مجلس برای جلوگیری از دیر آمدن و تأخیر از حضور در کمیسیونها نیز ترتیبی در نظر گرفته شود. کمیسیون تجدید نظر در نظامنامة داخلی معتقد بود که عدم حضور در کمیسیونها و شعب از نقطه نظر وضایف پارلمانی یا غیبت در مجلس شورایملی تفاوت نخواهد داشت و هر گاه فرض کنیم یکنفر نماینده در یکروز ناگزیر از حضور در دو کمیسیون باشد غیبت او در دو کمیسیون اقلا مساوی خواهد بود با یک غیبت در جلسة علنی. با در نظر گرفتن مراتب مذکور فوق کمیسیون بمواد نظامنامه داخلی که فعاً در دست اجراء است مراجعه نموده و ملاحظه گردید که مفاد ماده الحاقیه پیشنهادی جمعی از آقایان نمایندگان محترم و نظریات کمیسیون با قسمت سوم از ماده یک صد و بیستم نظامنامة داخلی اصطکاک خواهد نمود. بنابراین کمسیون با مراجعه بماده (۱۳۳) نظامنامة داخلی مدونه دوره چهارم که فعلاً مورد تجدید نظر است پیشنهاد مینماید که جملة : ( و نیز آنهائیکه در سه جلسه متوالی یا شش مرتبه در ظرف سی روز در کمیسیونها یا شعبات بدون عذر موجه حاضر نشود) از ماده یک صد و بیستم حذف و قسمت سوم ماده مزبور بطریق ذیل اصلاح و منظور حقیقی آقایان پیشنهاد کنندگان بعمل آید. نمایندگانی که در سه جلسه متوالی یا شش مرتبه در ظرف سی روزدر موقع دادن رأی مطالبی که در جزء دستور آنجلسات است بدون عذر موجه حاضر نباشند بمنزلة‌کسانی هستند که بعده همان جلسات بدون عذر موجه غیبت کردهاند: و نمایندگانی که در جلسات مقرره شعبه و کمیسیون تأخیر نمایند نسبت بهر یک ساعت تأخیر ثمن مقرری آنها کسر خواهد گردید بعلاوه هر یک از اعضاء کمیسیونها در دو جلسة متوالی یا در چهار جلسه متناوب در یک ماه بکمیسیون حاضر نشوند از عضویت مستعفی خواهند بود.
رئیس – این شور اول است باید دو شور بشود.
حائریزاده – فوریتش تصویب شده
رئیس – آقای آقا سید یعقوب ( اجازه)
آقا سید یعقوب – بنده در اساس این مسئله کاملاً موافقم لیکن در بعضی قسمتهای آن مخالفم وآقایانی که بیشتر درمجلس هستند اتکاء خودشان را بمجلس قرار داده اند میدانند که کمتر اشخاص هستند که در کمیسیونها حاضر نشوند یعنی تراضی میکنند و بنده معتقدم که در تشکیل جلسه علنی وکمیسیونها و شعب نباید تأخیر شود و این مجازاتی را که معین کرده اند بعقیده بنده خیلی کم است و اشکال بنده این است که در این لایحه نوشته شده است عذر موجه ودیگر معین نکرده است که عذر موجه چه چیز است و مناط عذر موجه چیست و یک نماینده که میگوید عذر من موجه است مناط اعتبار آن چیست فرض بفرمایند کهیک وکیلی یکروز در کمیسیون حاضر نشده گفت عذر موجه دارم. کمیسیون باید قبول کند برای اینکه رأیی که وکیل در مجلس میدهد مناط اعتبار است و رأی قطعی است بنابراین اظهار به اینکه عذر من موجه است آنرا هم باید قبول کرد ولی اینجا معین نکرده است که مناط عذر موجه چه چیز است آیا مناط قبول کردن اکثریت کمیسیون است یا عذر موجه این است که بگوید که مریض هستم و تصدیق دکتر را بیاورد غرض این است که در بیان معنای عذر موجه یک توضیحی داده شود که معلوم شود عذر موجه چیست؟ دیگر اینکه مینویسد. هر یک از اعضاء کمیسیونها که در دو جلسة متوالی و یا در چهار جلسة متناوب در مدت یکماه در کمیسیون حاضر نشدند از عضویت مستعفی خواهند بود. آیا یک چنین نماینده در موقعی که تجدید انتخاب میشود حق انتخاب شدن را دارد یا نه بعقیده بنده بعد از اعلان اینقانون دیگر حق انتخاب شدن ندارد مسئله دیگر موضوع زنک است زنک که زده میشود تماشاچیها میآیند مینشینند و ما هم میآییم می نشینیم و هر چه پیشخدمت فریاد میزند آقایان تشریف بیاورید نمیآیند عقیده بنده این است که کمیسیون در این موضوع هم یک ترتیبی در نظر بگیرد که بعد از زنک دوم نمایندگانی که در اطاق گردش می کنند بمجلس تشریف بیاورند و اهمیت این مسئله خیلی زیاد است برای اینکه غالب مسائل مهمه بواسطه نیامدن آقایان یا رای ندادن یا بآن زبانی که می گویند مجلس را می شکنند بتأخیر می افتد و حالا که می خواستیم کمیسیون ها و شعبات مرتبط شود جلسات مجلس را هم بایستی مرتب کنیم تا حقیقتاً قدمهای انتظامی برداریم .بعلاوه باید دایره عذر موجه را مضیق کرد تا معلوم شود مناط عذر موجه چیست دیگر اینکه در اینجا نوشته است مستعفی خواهد بدد آیا چنین نماینده پس از این قانون بعد از شد ماه آیا میتنواند انتخاب بشود یا نه این بود نظریات بنده که عرض کردم .
شیروانی مخبر کمیسیون – اساساً آقای آقا سید یعقوب موافق با اصل پیشنهاد کمیسیون هستند و فقط یک قدری لایحه را ناقص می دانستند تصور می کنم اینطور نباشد عذر موجه را نمی شود پیش بینی کرد یعنی یک نماینده ناخوش شده یا فرضاً چشمش درد گرفت و یا اینکه یکی از اقوامش عروسی داشت اینها را نمی شود پیش بینی کرد عذر موجه یک چیزهائی است که برای یک نماینده پیش میآید و او را از حضور معذور میدارد در نظامنامه قدیم هم یک جمله هست که تشخیص آن با اداره مباشرت است یعنی نماینده عذر خود رامی نویسد مباشرین هم در این باب تحقیقاتی میکنند و قبول می کنند و تصور نمی کنیم غیر از این راهی داشته باشد زیرا عذر موجه را نمیشود پیش بینی کرد و محدود کرد اما راجع به مستعفی شدن : یعنی استعقا میدهد مفصل که نمیشود و البته کسی مه استعفا داده دو مرتبه ممکن است که انتخاب بشود . اما اینکه راجع بزنک فرمودند آن هم از این موضوع خارج است ممکن است یک پیشنهاد دیگری بکنند تا در آن باب هم کمیسیون مذاکره بکند و عقیده اش را اظهار کند .
رئیس – آقای اخگر (اجازه )
اخگر – موافقم .
رئیس – آقای وکیل الملک (اجازه )
وکیل الملک – موافقم .
رئیس – شاهزاده شیخ الرئیس(اجازه )
شیخ الرئیس – موافقم .
رئیس – آقای عدل الملک (اجازه )
عدل الملک – موافقم .
رئیس – آقای سهام السلطان(اجازه )
(حاضر نبودند )
رئیس – آقای کازرونی .( اجازه )
کازرونی – عرضی ندارم
رئیس – آقای دست غیب ( اجازه )
دست غیب – موافقم .
رئیس – آقای رئیس التجاره(اجازه )
رئیس التجاره – عرضی ندارم
رئیس – آقای آسید یعقوب(اجازه )
آقا سید یعقوب – این توضیحی که آقای مخبر فرمودند خیلی غریب است عبارت اینطور دارد – بعلاوه هر یک از اعضای کمیسیونها که در دو جلسه متوالی و یا در چهار جلسه متناوب در یکماه حاضر نشوند از عضویت مستعفی خواهند بود . مستعفی یعنی ینفصل است :این اشخاص منفصل اند قانون آنها را منفصل می کند نه یمیل خودشان …
دست غیب – آقا خارج از نزاکت است .
آقا سید یعقوب – خیر نزاکت ندارد قانون او را منفصل کرده حالا حق انتخاب دو مرته دارد یا ندارد ؟ بنده عرض میکنم دو مرتبه انتخاب میشود و نظری که کمیسیون داشته که کارها تأخیر میشود ورت نخواهد گرفت عقیده بنده این است که اگر خوب بخواهیم عمل کنیم تصویب بکنیم که در این دوره از حق انتخاب محروم خواهد بود پیشنهاد هم می دهم .
رئیس – آقای تدین موافقند ؟
رئیس – آقای اخگر (اجازه )
اخگر – اولا این مطلب هیچ محتاج به تفسیر و توضیح نیست که حتی المقدور مبایستی یک وسیلة مؤثری بکار برده شود که آقایان اعضای کمیسیونها و شعب در سر موقع بکار برده شوند و از این عمل که حضور آقایان باشد نتیجه حاصل شود که حاضر شدن راپورتها باشد و در نتیجه مسامحه در کارهای کمیسیونها منجر بتعطیل جلسات علنی مجلس نشود . گمان نمیکنم هچ کدام از آقایان مخالف باشند باینکه یک اقدام مؤثری در این موضوع باید کرد : البته اگر بنا بشود یک پیش بینی هائی برای جلوگیری و غیبت آقایان نمایندگان در کمیسیونها و شعبه نشود در نتیجه جلسات علنی مجلس هم تعطیل میشود و کارهای مجلس نمی گذرد و مجلس در خارج مورد تنقید واقع میشود اینکه آقای آقا سید یعقوب فرمودند که چگونه ممکن است عذر موجه را ملتفت شد البته باید تصدیق کرد همانطئری که وکیلی رای می دهد و رای او قانون است قاعدتاً هم باید قولش خیلی درست باشد و البته همین طور هم هست اگر یک وکیلی ناخوش شد و نوشت به کمیسیون که من ناخوشم بدیهی است دروغ نمی گوید : ولی عذر غیر موجه را چه طور میشود تشخیص داد فرض بفرمائید بنده دیر آمدم بکمیسیون دو ساعت میگویند چرا دیر آمدی میگویم بنده سر موقع حرکت کردم بیرون گرفتاری پیش آمد گرفتاری که مثلاً با فلان آقا مذاکراتی بوده است دیر آمده‌ام البته باید جریمه بدهم ا اینکه فرض کنید میگویم فراموش کردم البته این عذر غیر موجه است بجهت البته یک نماینده باید یک کتابچه یادداشت داشته باشد که مواقع کارش را یادداشت کند که فراموش نکند و اگر فرامش کرد تقصیر خودش است بنابراین غیر موجه است و باید جریمه بدهد همینطور ممکن است خیلی عذرهای غیر موجه پیدا شود بهر جهت آنطور که آقای آقا سید یعقوب فرمودند که باید دکتر بیاید ببیند که آیا وکیل ناخوش بوده است اینطور و باین اشکالات نیست اما اینکه فرمودند اینجا کلمه مستعفی دال بر این است که بعدها حق انتخاب ندارد اینطور نیست مستعفی یعنی کسی که استعفایش از آن کار داده شده است ولی معنای این را ندارد که از حق انتخاب محروم است اگر مقصود کمیسیون این بود که از حق انتخاب محروم باشد این جمله را بجای مستعفی قید میکرد مستعفی معنایش این نیست که برای آتیه از حق انتخاب محروم است کسیکه از یک کمیسیون مستعفی میشود تا تجدید انتخاب شود مستعفی است این معنای انفصال دائم را ندارد و بهمین دلیل هم حق انتخاب دارد برای اینکه انتخاب یک وکیل برای یک کمیسیون یا یک شعبه نتیجه حاصله اکثریت آراء نمایندگان است و همانطوریکه تصدیق میفرمائید که رأی اکثریت آقایان نمایندگان بیک عباراتی سمت قانونیت میدهد البته به انتخاب یک نماینده هم بعضویت یک کمیسیون سمت رسمیت میدهد اگر یک نمایندة بعد از آنکه مستعفی شد از یک کمیسیون مجدداً با اکثریت آراء انتخاب شود یا سمت قانونی که اکثریت آراء دارد و دوباره ممکن است بهمان کمیسیون برود و نتیجه اینکه از این استعفاء آقایانیکه این پیشنهاد را کردهاند میخواهند بگیرند این است که شاید بعضی از آقایان نمایندگان راجع بجرایم اهمیتی ندهند مثلاً ممکن است در فلان کمیسیون یکنفر دو ساعت دیر آمد پنجقران جریمه میدهد چون این را اهمیت نمیدهد شاید بقدری تکرار شود که اکثریت اعضاء کمیسیون هیچوقت حاضر نباشند برای کار و در نتیجه کار معوق بماند ولی موضوع مستعفی شدن چون اهمیت دارد و برمیخورد بیک نفری که مستعفی مستعفی بشوئد و از کمیسیون و مورد توجه آقایان خواهد بود البته برای اینکه اینطور نشود مرتب در کمیسیونها حاضر میشوند و مسائل زودتر انجام گرفته و کارها زودتر تمام میشود و اسباب زحمت مجلس و مردم فراهم نمیشود: اینکه فرمودند دیر آمدن وکلا را در جلسه علنی خوب بود جزء این موضوع قرار میدادند این یک مسئله علیحده است خوب است یک پیشنهاد علیحده بکنند مذاکره خواهد شد با آن مورد هم موافق خواهم بود .
رئیس – آقای تدین ( اجازه)
تدن – بنظر بنده چندین اشکالبر این لایحه پیشنهادی و راپورت کمیسیون وارد است.
اولا- اجازه میخواهم ماده صد و بیستم نظامنامه قسمت اولش را بخوانم که اینجا ذکری از آن نشده و فقط قسمت آخرش اینجا اشاره شده است. ماده صد و بیست اشخاصی که بدون عذر موجه غایب میشوند و غائبین بدون اجازه هستند در هر جلسه از جلسات رسمی مجلس مثلاً جلسه امروز اگر چند نفر از آقایان یا یکنفر غائب بدون اجازه باشند بدون عذر موجه از مقرری امروزشام محروم اند این یک جلسه تمام بعد میگوید : اشخاصی که در سه جلسه متوالی یا ۶ جلسه مرتبه در ظرف سی روز بدون عذر موجه نیم ساعت از موعد مقرر تخلف می کنند به منزله آنهائی هستند که یکروز غیبت غیر موجه کرده باشند. اینهم صحیح است سه جلسه متوالی در هر جلسه نیم ساعت دیر آمده بدون عذر موجه سه نیم ساعت میشود یک ساعت و نیم تقریباً بمنزله بمدت یک جلسه رسمی گرفته شده است و این هم بمنزله کسی است که یکروز بدون اجازه غیبت کرده است: قسمت دیگر که مجلس بحث است این است: نمایندگانی که در سه جلسه متوالی ا شش مرتبه در ظرف سی روز در موقع دادن رأی در مطالبی که جزو دستور آن جلسات است بدون عذر موجه حاضر نشوند بمنزله کسانی هستند که بهده همان جلسات بدون عذر موجه غیبت کردهاند در سه جلسه متوالی فرض بفرمائید یکی امروز در موقع دادن رأی یک در رأیش وکیل غائب شد.
رئیس این قسمت مطرح نیست
تدین – بنده چون نفهمیده‌ام باید جواب بنده را بدهند.
رئیس- قسمت دوم است
تدین – قسمت دوم همین است که دست بنده است تجزیه شده است بدو جزء
مخبر – جزء دوم مطرح است
تدین – علی ای حال مورد بحث اگر نمیبود لازم نبود اینجا باشد در آن هم ایراد دارم در هر جلسه یک رأی معنایش این است که در موقع سه رأی در سه جلسه متوالی غائب بوده
مخبر – اینطور نیست
تدین – حالا نیست نباشد ولی حق این بود که شما اینرا هم جزو قرار بدهید حالا آمده‌اید اینطور نوشته اید – ( و نمایندگانی که در جلسات مقرره شعبه و کمیسیون تأخیر نمایند نسبت بهر یک ساعت تأخیر ثمن مقرری آنها کسر خواهد شد اولا در این ثمن مقرری آنها آقایان تصدیق میفرمایند که یک ابهامی دارد ثمن مقرری معلوم نیست یومیه است یا یک ماهه
مخبر – ابهام ندارد در دوره قبل خودتان وضع کرده‌اید
تدین – معلوم نیست یکماه است یا یومیه اگر ثمن مقرری یومیه مقصود است باید کلمه یومیه اینجا باشد والی باین ابهام مکن است در یک تاریخی ما نباشیم و بکلی همه نمایندگان عوض شده باشند و سابقه نداشته باشند در این ماده نظامنامه هم هست میگوید مقصود از ثمن مقرری ماهیانه یا سالیانه بعلاوه مقصود از این پیشنهاد چه بوده است اگر مقصود از این پیشنهاد این بوده است که یک جریمه‌ای قرار داده شود برای اینکه آقایان سر وقت حاضر شوند و تأخیر نکنند با این قسمت البته بنده هم موافقم ولی این یکساعت تأخیری که در اینجا نوشته شده است مقصود را تأمین نمیکند برای اینکه مدت انعقاد کمیسیون ها و شعب از اول تا آخر چقدر خواهد بود
( یکنفر از نمایندگان – سه ساعت)
تدین - متأسفانه سه ساعت نخواهد بود و خیلی کمتر اتفاق میافتد تقریباً یکساعت و نیم میشود وقتیکه بناشد یکساعت اینجا قرار بدهند و برای کمتر از یکساعت جزئی قائل نشود همان طور که ممکن است نسبت بجلسات علنی بعضی آقایان یک گرفتاری هائی داشته باشند یا اینکه جندان علاقمند نباشند ( در یک دوره‌هائی این دوره را عرض نمیکنیم) به حضور در جلسه ممکن است همان موجبات در حضور کمیسیون ها هم باشد و همین مسائل باعث تأخیر حضور در کمیسیون خواهد بو و ممکن است کمیسیون ها تطیل بشود بنده بسایر کمیسیون های کار ندارم ولی در یکی دو کمیسیون که بنده خودم هستم بقدری مبتلا هستیم حتی یکروز هم بمقام ریاست مطالب را عرض کردم و آن این است که کمیسیون بودجه ۱۸ عضو نفر دارد ولی متأسفانهچه کارش بکنیم خیلی کم اتفاق میافتد که ۱۳ یا ۱۴ نفر حاضر باشند و اغلب روزها برای یکنفر مدتی معطل میشویم که عده بشود ده یا یازده تا این است وضعیت بنابراین بنده یکساعت را زیاد میدانم و معتقدم که مثل همان مجلس بشود و برای نیم ساعت تأخیر ثمن مقرری یومیه کسر شود.
مخبر – ایرادات آقای تدین نسبت بصحبت اول را شاید خود بنده از نقطه نظر شخص تصدیق کنم ولی مورد پیشنهاد آقایان و مورد نظر کمیسیون آن جمله اول نیود و سبب اینکه اینجا ذکر شده خواستم حضورشان عرض کنم در نظامنامه قدیم در قسمت دوم می گوید: (نمایندگانی که در ۳ جلسه متوالی یا شش مرتبه در ظرف سی روز در موقع دادن رای در مطالبی که جزو دستور آن جلسات است بدون عذر موجه حاضر نباشند )این یکقسمت ( و نیز آنهائی که در سه جلسه متوالی یا شش مرتبه در ظرف سی روز در کمیسیونها یا شعبات بدون عذر موجه خاضر نشوند )این قسمت دوم مورد بحث ما بود. آقایان پیشنهاد کنندگان یک ماده الخاقیه پیشنهاد کردند آن ماده با این جمله اصطکاک میکرد چنانکه در مقدمه هم نوشته شده بنده در این باب با حضرت آقای رئیس مذاکره کردم و عقیده ایشان این بود که طوری اصلاح کنیم که آن جمله بعد که ملاحظه میفرمائید بجای این جمله در آخر این ماده باشد یعنی آن جزائی که معین کرده اند برای مجلس جلو بیندازیم و این جمله را پشت سرش. بنابراین اگر دراین قسمت اشکالی دارید ممکن است پیشنهاد کنید اصلاح بشود بنده مخالف اصلاح این قسمت نیستم ولی مربوط بنظر کمیسیون میشود. اما در قسمت یکساعت که فرمودند نیم ساعت مقرر شود این عملی نیست زیرا جزای غیبت مجلس و کمیسیون را یک اندازه نمیشود قرار داد چرا برای اینکه یکنفر نماینده ممکن است صبح در یک کمیسیون باید حاضر باشد عصر در یک شعبه یا یک کمیسیون ولی در مجلس یکوقت و یکموقع باید حاضر باشد ما برای هر دوی اینها ثمن مقرری قائل شویم آنوقت در سه مورد باید تقریباً نصف از حقوقش را بدهد و تصور میکنم غیر عملی باشد از جیبش که دیگر چیزی نمی آورد بدهد آنچه که باو داده میشود مکن است کسر بگذارند ولی راجع بکلمة یومیه مؤافقم ممکن است پیشنهاد بفرمائید اصلاح میشود
رئیس – آقای رهنما مخالفند ؟
رهنما – بلی
رئیس – بفرمائید
رهنما – در این قسمت یکساعت بنده هم مخالفم و علت مخالفتم اینست که اساس کار مجلس کمیسیون ها است اگر در کمیسیونها کار درست درست نشود مجلس کاری ندارد بکند باید کارها د کمیسیونها مرتب بشود و راپورت آنها بمجلس بیاید تا مجلس کار بکند در اینجا بنده عقیده دارم که باید اعضاء کمیسیونها انتظام اخلاقیشان بیشتر باشد و باید بموقع حاضر بشوند و کارها را انجام بدهند ما اینجا وقت یکساعت معین کرده‌ایم همیشه آقایان میتوانند سه ربع دیر بیاینند و همینطور سایر اعضاء‌کمیسیون معطل بمانند و تا یکساعت اعتبار داشته باشند. بنابراین بنده معتقدم اگر جرمی یا مجازاتی معین بشود باید یرای یک مدت کمتر از یک ساعت معین بشود که در واقع یک مدتی وقت داشته باشند که بیایند کار بکنند والا ممکن است که بنده سه ربع همیشه دیر بیاییم و باعث ومعطلی سایرین بشوم.
(جمعی اظهار کردند مذاکرات کافی است )
رئیس – مذاکرات کافی است جمعی از نمایندگان – بلی کافی است.
رئیس – پیشنهاد ها قرائت میشود پیشنهاد آقای قائم مقام
( بشرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم در صفحه ۳ در سطر ۵ پس از لفظ شعبه و کمیسیون جمله بدون عذر موجه اضافه بشود در صفحه(۳) سطر (۸) پس از لفظ در یکماه جمله بدون عذر موجه اضافه شود
رئیس – آقای قائم مقام ( اجازه)
قائم مقام- توضیحی ندارد باید لفظ ( بدون عذر موجه ) را نوشت که اگر کسی عذر موجه داشت و نتوانست حاضر بود معلوم شود.
مخبر – گر چه این تکرار است ولی برای تصریح قبول میکنم
رئیس- پیشنهاد آقای شیخ الرئیس قرائت میشود .
(بشرح ذیل قرائت شد )
بنده پیشنها میکنم در عوض یکساعت یکساعت و نیم نوشته شود.
رئیس – آقای محمد هاشم میرزا ( اجازه)
محمد هاشم میرزاشیخ الرئیس – اگر آقایان توجه بفرمایند ممکن است یکنفر آدم در دو کمیسیون یا سه کمیسیون عضویت داشته باشد و بتناسب مجلس هم که حساب کنیم باین ترتیب سه کمیسیون مساوی با سه جلسة مجلس است و کمیسیون ها هم معمولاً سه ساعت و چهار ساعت طول میکشد کی ممکن است که یکساعت ا یکساعت و نیم بهتر است که اعضاء کمیسیونها بتوانند در هر چند کمیسیون عضویت دارند حاضر شوند:
شیروانی ( مخبر) – حضرت والا اگر دقت بفرمایند ملاحظه خاهند فرمود که اینجا دو جریمه معین شده است یکی کسر حقوق و یکی هم مستعفی شدن از عضویت کمیسیون که اگر در دو جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب حاضر نشدند از عضویت کمیسیون که اگر در دو جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب حاضر نشدند از عضویت کمیسیون مستعفی خواهند بود بنده تصور میکنم همینطور که نوشته شده خوب است و دیگر نباید نه آنقدر افراط و نه اینقدر تفریط قائل شد
رئیس – رأی میگیریم آقایانیکه این اصلاح را قابل توجه میدانند قیام نمایند
( عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد: پیشنهاد آقای شیخ الرئیس.
(بضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم در عوض یکماه نوشته شود (در عرض ده جلسه)
رئیس – آقای شیخ الرئیس ( اجازه)
محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس – آقایان باید در نظر داشته باشند که انعقاد جلسات کمیسیونها با هم خیلی فرق دارد مثلاً گاه شده است که کمیسیون بودجه مجبور بوده است در ظرف هفته چهار جلسه داشته باشد ولی از آنطرف کمیسیون خارجه در ظرف ماه یکمرتبه هم تشکیل نشده است و حال ممکن است در کمیسیون خارجه مطالب مهمی پیش بیاید که اهمیتش از سایر کمیسیونها بیشتر باشد و باین ترتیب کمیسیون بودجه در ماه شش برابر یا هشت برابر آن منعقد میشود و باین ترتیب که در این راپورت نوشته شده آن مقصودی که ما داریم تأمین نمی شود و بعقیده من باین ترتیب که بنده پیشنهاد کرده‌ام بهتر است.
سهام السلطان – پیشنهاد مجدداً قرائت شود.
( بشرح گذشته قرائت شد)
رئیس – رأی میگیریم یقابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی کهقابل توجه میدانند قیام نمایند.
(جمعی قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد آقای عدل الملک.
(بضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد میکنم برای هر نیم ساعت تأخیر یک دوازدهم حقوق یومیه مختلف کسر شود
رئیس – آقای عدل الملک ( اجازه)
عدل الملک – اینجا یک اعتراضی از طرف آقایان تدین و رهنما شد که حد اکثر ساعات تشکیل کمیسیونها یکساعت و یا نیم و یا دو ساعت است و اغلب بواسطه دیر آمدن آقایان اعضاء کمیسیونها منعقد نمی شوند و آقای مخبر توضیح دادند و دفاع کردند که دفاع ایشان هم وارد بود فرمودند که مجلس را نمی شود با کمیسیون تشبیه کرد و اگر بنا باشد جریمه غیبت کمیسیون را هم باندازه جریمه غیبت از مجلس معین کنیم آنوقت علاوه بر دویست تومان شهریه آقایان نمایندگان باید از جیب‌شان هم یک چیزی علاوه بدهند و در حقیقت جریمه متلف نباید بیشتر از وظیفه‌اش باشد این است که بنده برای نیم ساعت یک دوازدهم پیشنهاد کردم
رئیس – رأی میگیریم بقابل توجه بودن این پیش نهاد آقایانی که این پیشنهاد قابل توجه میدانند قیام نمایند
(اکثر قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه شد پیشنهاد آقای تدین قرائت می شود :
( بشرح ذیل قرائت شد )
پیشنهاد می کنم که قسمت دوم راپورت کمیسیون بطریق ذیل اصلاح شود : نسبت بهر نیم ساعت تأخیر ثمن مقرری یومیه آنها کسر خواهد شد
رئیس آقای تدین ( اجازه)
تدین – عرض می کنم یکدوازدهم کمتر از یک ثمن است و قابل توجه هم شده است و بنده از نقطه نظر اینکه مساعدتی کرده باشم پیشنهاد خود را مسترد می دارم و موافقت می نمایم با نظر آقای عدل الملک .
رئیس – پیشنهاد آقای ضیاء الواعظین قرائت می شود
( بشرح ذیل قرائت شد)
حقیر پیشنهادمیکنم که در آخر ماده جمله ذیل علاوه شود و اسامی آنها در جلسه علنی مجلس شورای ملی ذکر خواهد شد
مخبر – این مسئله در همان ماده نظامنامه قدیم هست
رئیس – آقای ضیاء الواعظین ( اجازه)
ضیاء الواعظین – آقای مخبر می فرمایند که در ماده نظامنامه قدیم هست اگر آن نظامنامه معتبر باشد بنده پیشنهاد خودم را مستر میدارم
رئیس – مقصود کدام نظامنامه است
ضیاء الواعظین – آقای مخبر می فرمایند این مطلی در نظامنامه قدیم هست
مخبر – در نظامنامه هست
یکنفر از نمایندگان – نظامنامه قدیم کدام است
شیروانی – مقصود همین نظامنامه ایست که فعلاً در دست است می نویسد اسامی غائبین بی عذر موجه در در روزنامه رسمی نید خواهد شد بعلاوه ما اگر بخواهیم اسامی غائبین و دیر آمدگان کمیسیونها را هم در صورت مجلس بنویسم که در صورت مجلس خوانده شود موجب اتلاف وقت مجلس خواهد بود
ضیاء الواعظین – مسترد میدارم
رئیس – مسترد می نمائید
ضیاء الواعظین بلی
رئیس پیشنهاد آقای رئیس التجار و آقای روحی اینجا مورد ندارد
( بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد میکنیم که تبصره ذیل بر این مواد علاوه شود مامور مراقبت حضور و عدم حضور و تأخیر آقایان اعضاء کمیسیونها اداره مباشرت مجلس خواهند بود
رئیس – در ماده ۱۲۰ نظامنامه این مسئله ذکر شده است . پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب و سلطان العلماء و ضیاء الملک بترتیب ذیل خوانده شد
نظر باینکه در موقع زنک زدن اقلیت از نمایندگان محترم از ورود در مجلس علنی خودداری می کنند و باین جهت انعقاد مجلس تأخیری افتد و موجب بطور کارها میشود پیشنهاد میکنم بعد از سطر چهارم صفحه سوم این عبارت الحاق شود و هرگاه پس از زدن زنگ اطلاع حضور در جلسه علنی مجیس آقایان نمایندگان حاضر نشوند بعد از پنجدقیقه نسبت بهر ۵ دقیقه تأخیر ثمن مقرری یومیه کسر خواهد شد.
رئیس آقای سلطان العلماء (اجازه)
سلطان العلماء - توضیحی ندارم توضیح همان است که آقای آقا سید یعقوب دارند.
رئیس آقای ضیاءالملک (اجازه)
ضیاءالملک بنده عقیده‌ام این است برای آقایانی که بعد از زنگ زدن تشریف نمی‌آورند اگر یک جریمه معین شودخیلی بمورد است زیرا اغلب تماشاچیها که اینجا میآیند منتظر میشوند
(همهمه نمایندگان)
و این خوب نیست بنابراین پیشنهاد کردیم که اگر برای آن مدت یک جریمه معین شودشاید آقایان بموقع حاضر شوند.
آقا سید یعقوب - بنده هم حق توضیح دارم.
رئیس - آقای عدل الملک. (اجازه)
عدل الملک - بنده می‌خواستم عرض کنم که نظامات مجلس مربوط باداره اکثریت مجلس است شاگرد مکتبی نیستند که دقیقه و ثانیه را هم برای آنها معین کنند البته وقتی اکثریت مجلس بمجلس هم نیامد و جلسه هم تعطیل شد بشود وجود آنها مولد نظامات است بعلاوه اینها یک مسائلی است که باید در جلسات خصوصی مذاکره شود در جلسه علنی نباید در این قبیل مسائل مذاکره کرد.
آقا سید یعقوب - آقایان برای حفظ انتظام حاضر نیستند لذا مسترد میدارم.
رئیس - رأی میگیریم آقایانیکه این پیشنهاد را قابل توجه میدانند قیام نمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای هرمزی قرائت میشود.
(بشرح ذیل قرائت شد.)
بنده پیشنهاد می‌نمایم قسمت دوم خبر کمیسیون باین ترتیب اصلاح شود. نمایندگانی که در جلسه مقرره شعبه و کمیسیون تأخیر مینمایند یکدوازدهم مقرری در هر جلسه کسر خواهد شد.
رئیس آقای هرمزی (اجازه)
هرمزی چون اینجا برای هر یکساعت در راپرت ذکر شده یک ثمن مقرری و برای هر نیمساعت که آقای عدل‌الملک پیش نهاد کردند یکدوازدهم مقرری کسر شود البته ساعات کمیسیونها دو ساعت سه ساعت است. مطابق پیشنهاد آقای عدل‌الملک برای هر نیمساعت یک دوازدهم مقرری کسر میشود و اگر بنا باشد یکنفر در تمام مدت کمیسیون غیبت کند فرضاً سه ساعت مدت کمیسیون باشد مثل نیمساعت باید جریمه بدهد در صورتیکه مقصود ما دیر نیامدن آقایان نمایندگان بود باین جهت بنده پیشنهادکردم که در هر جلسه هر یک از اعضاء کمیسیونها نیامدند یکدوازدهم مقرری آنها کسر شود.
مخبر .این اصلاحی که در نظامنامه میشود برای همین وضعیات است مکرر میشود که سه چهار نفر اعضاء کمیسیون حاضر میشوند و از اول وقت تا آخر وقت هستند و بواسطه نیامدن سایر اعضاء همین طور معطل میماند باین جهت این پیشنهاد شده است. بطوریکه آقای عدل‌الملک پیشنهاد کردند برای هر نیمساعت تأخیر یک ۱۲ حقوق او کسر میشود و این خوب ترتیبی است.
جمعی از نمایندگان - صحیح است.
هرمزی - پیشنهاد بنده متوجه به این بود که برای تأخیر و دیر آمدن یک جریمه که بیشتر داده نمیشود مثلاً برای هر تأخیری که در یک جلسه شد یک دوازدهم بیشتر هم نشود چون این مجازاتیکه معین شده است برای غیبت و دیر آمدن است
رئیس - رأی میگیریم بقابل توجه بودن این پیشنهاد: آقایانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس - قابل توجه نشد پیشنهادها ارجاع میشود بکمیسیون ممکن است بعد از تنفس رأی گرفته شود
در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید.
رئیس - آقایان شیخ‌الرئیس و میرزا جواد خان پیشنهاد کردهاند اعتبار نامه آقای دیوان‌بیگی مطرح شود مخالفی ندارد
آقا سید یعقوب - در این مسئله یک صحبتی شده است عقیده بنده این است اگر آقایان موافقت کنند جزء دستور نشود و تا اینکه یک طریق صحیحی حاصل شود
جمعی از نمایندگان - خیر خیر.
رئیس - رأی گرفته میشود آقایانیکه تصویب میکنند اعتبار نامه آقایان دیوان‌بیگی جزو دستور امروز شود قیام نمایند
جمعی کثیر قیام نمودند
رئیس - تصویب شد گویا آقای متقی مخالف بودند؟
صدرالعلماء متقی - بلی مخالفت بنده با آقای دیوان‌بیگی راجع به جریان انتخاب بلوچستان است و حال این انتخاب بلوچستان و جریان آن طوریست که اغلب آقایان نمایندگان از وضعیات آن مطلعند ولی نظر به خواهش جمعی از نمایندگان محترم خصوصاً نمایندگان محترم کردستان بنده از اظهار عقیده خود منصرف شده و قضاوت را بعهده مجلس و آراء نمایندگان محترم واگذار میکنم
رئیس - آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی - بنده در این موضوع عرضی ندارم.
رئیس - آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)
حاج میرزاعبدالوهاب - در این موضوع عرضی ندارم.
رئیس - رأی میگیریم چند فقره پیشنهاد رأی مخفی شده.
آقا سید مصطفی بهبهانی - قرائت بفرمایید.
رئیس - رأی به قیام و قعود گرفته میشود.
جمعی از نمایندگان - چرا؟
نظام‌التولیه - جمعی تقاضا نمودیم که رأی مخفی گرفته شود.
رئیس - اسامی اشخاصیکه تقاضای رأی مخفی کردهاند قرائت میشود بعد اشخاصیکه پس گرفته‌اند اسامی آنها هم قرائت میشود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
آقایان دکتر احتشام الحکماء. احمد بهبهانی. مدرس. کازرونی. عراقی. صدرالعلماء متقی. علی اقبال‌الممالک. قوام الدوله. مصطفی بهبهانی. آشتیانی. حایری‌زاده. علیرضا الحسینی. فرج‌اللّه یاسائی. هادی. شهاب. ضیاءالواعظین میرزا آقاخان. ناصرالاسلام. یمین الملک الموتی. یعقوب الموسوی. سلیمان محسن مصباح السلطنه. حمید زاهدی. عظیمی شریعت زاده. سلیم ایزدی. حسن ملک التجار نظام التولیه
رئیس - اسامی اشخاصیکه پس گرفته‌اند قرائت میشود
آقایان: دکتر احتشام الحکماء. هاشم آشتیانی: بهبهانی. عراقی. مدرس. حائری زاده. قوام الدوله. کازرونی اخگر.
رئیس - حالا امضاء کنندگان بیست و دو نفر هستند که مجدداً قرائت میشود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
آقایان - آقا مصطفی بهبهانی. حاج میرزا علیرضا. اقبال الممالک. شیخ فرج اللّه یاسائی. آقای شیخ الرئیس. شهاب. ضیاء الواعظین. میرزاآقاخان. ناصرالاسلام یمین الملک.
یمین الملک - بنده مستر میدارم.
رئیس - حالا بنده میخوانم اگر اعتراض دارید بعد بفرمائید. الموتی - یعقوب الموسوی. سلیمان محسن. مصباح السلطنه. مقوم الملک. عظیمی شریعت زاده. ایزدی. ملک التجار. نظام التولیه.
رئیس - حالا از این آقایان اشخاص میخواهند استرداد نمایند بفرمایند.
آقا مصطفی بهبهانی - بنده هم پس میگیرم.
یکنفر از نمایندگان - اشخاصی را که غایب هستند مستثنی کنید. بعضی از نمایندگان - چرا؟
رئیس - یکنفر هم اضافه شده است حالا بیست سه نفر است سه نفر اشخاص غایب را هم کسر کنیم باز بیست نفر باقی میماند.
(بعضی از نمایندگان - بسیار خوب رأی مخفی بگیرید.)
رئیس - رأی میگیریم آقایانی که تصویب میکنند مهره سفید والا مهره سیاه خواهند داد.
(اخذ آراء بعمل آمد نتیجه بطریق ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه ۱۰۲ مهره سفید ۵۷ مهره سیاه ۴۲ رئیس - عده حضار صد و چهار با پنجاه و هشت رأی تصویب شد:
شاهزاده شیخ الرئیس. (اجازه)
شیخ الرئیس - برای اینکه پیش بینی شود از اینکه بعدها چنین اتفاقی نیفتد بنده اشتباه کرده بودم و در جائی که باید مهره تفتیشیه را بیندازم نینداخته بودم این را برای اینکه در آتیه اشتباه نشود عرض کردم.
رئیس - آقای تدین (اجازه)
تدین - عرضی ندارم.
رئیس - راپورت کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه داخلی مطرح است.
(جمعی از نمایندگان - ظهر است)
رئیس - میفرمائید جلسه را ختم کنیم.
جمعی از نمایندگان - بلی.
رئیس - جلسه آتیه روز یکشنبه دستور اولارایورت کمیسیون تجدیدنظر در نظام نامه داخلی ثانیاً راپورت کمیسیون فوائد عامه راجع بعلائم صنعتی ثالثاً راپورت کمیسیون قوانین مالیه راجع بوسائط نقلیه. آقای حاج میرزا عبدالوهاب.(اجازه)
حاج میرزا عبدالوهاب -بنده استدعا میکنم که مسئله طراز اگر ممکن است جزو دستور شود که تکلیف آن معین گردد
رئیس - آقای اعتبار الدوله(اجازه)
اعتبار الدوله - بنده تقاضا میکنم راپورت کمیسیون بودجه راجع بورثه حسین نظمیه که طبع و توضیع شده است جزو دستور جلسه آتیه بشود
رئیس - آقای طهرانی (اجازه)
طهرانی - تقاضا میکنم بعضی از وزراء از آنها سؤالات شده بفرمایند حاضر شوند
رئیس - آقای عمادالسلطنه(اجازه)
عمادالسلطنه - بنده هم همین تقاضای آقای اعتبار الدوله را داشتم بضمیمه یکی دو فقره شهریه مختصری که راپورت آنها هم از کمیسیون گذشته است و صاحبانشان هم خیلی فقیر و پریشانند
رئیس - راجع بپیشنهاد آقای حاج میرزا عبدالوهاب مخالفی هست یا نه خیر آقای آقا سید یعقوب؟ (اجازه)
آقا سید یعقوب - مسئله طراز رجوع شد بشعب و در شعبة ما که آقای حاج میرزا عبدالوهاب رئیس هستند هنوز تحت شور و مطالعه درنیامده است و از شعبه دیگر هم بنده اطلاعی ندارم اگر آقایان میخواهند بدون مطالعه در شب پیشنهاد کنند بمجلس مسئله‌ایست ولی هنوز در شعب تحت مطالعه در نیامده است و مطابق سابقه باید در شعب تحت شور و مداقه درآید
رئیس - آقای حاج میرزا عبدالوهاب (اجازه)
حاج میرزا عبدالوهاب - اگر بنا بشود که شعب ششماه معطل بکنند که نمیشود و بعقیده بنده باید زودتر تکلیفش را معین بکنند و گمان نمیکنم که این مسئله چندان مربوط بشعب باشد برای اینکه مطابق قانون اساسی باید طراز اول در مجلس باشد فقط در مرحله اول بشعب رجوع شد برای اینکه یک تبادل نظری بین نمایندگان حاصل شود و گمان نمیکنم این اندازه قابل اشکال باشد.
بعضی از نمایندگان - عده کافی نیست.
رئیس - عده برای مذاکرات کافی نیست.
(مجلس ده دقیقه بعداز ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - مؤتمن الملک