مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ بهمن ۱۳۲۷ نشست ۱۴۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویب‌نامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات - اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آیین‌نامه‌ها - بخش‌نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
شماره تلفن: ۵۴۴۸ - ۸۸۹۴ - ۸۸۹۵ - ۸۸۹۶
مدیر سید محمد هاشمی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۵
جلسه: ۱۴۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۲۷
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲-بیانات قبل از دستور آقای مهندس رضوی
۳- تصویب طرح پیشنهادی راجع به اجازه اجرای موقت برنامه
۴-تقدیم دو فقره لایحه از طرف معاون وزارت دارایی یک. لایحه اعتبار انتخابات دوره ۱۶ دو- معافیت عوارض دارو و لوازم هواپیمایی
۵- تقدیم یک فقره لایحه راجع به تعویض شناسنامه‌ها به وسیله آقای دکتر اقبال
۶-قرائت گزارش آقای نراقی راجع به وضع اسکناس
۷- موقع و دستور جلسه آینده- ختم جلسه
مجلس پنجاه و پنج دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت حکمت تشکیل گردید
[۱- تصویب صورت مجلس]
صورت مجلس جلسات قبل را آقای صدرزاده منشی به شرح زیر قرائت نمودند
مجلس یک ساعت و پنج دقیقه به ظهر روز پنجشنبه ۲۱ بهمن به ریاست آقای حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است
غائبین با اجازه آقایان: مهندس رضوی- اردشیر شادلو- حسن اکبر- اورنگ- منصف- دکتر طبا- حسین وکیل- مسعود ثابتی- عباس اسکندری- بهاء‌الدین کهبد
غائبین بی‌اجازه آقایان: بیات- دکتر بقائی- تولیت- سلطانی- ابوالقاسم بهبهانی- معین‌زاده- ابوالحسن رضوی- فرج‌الله آصف- ناصری- بهار- یمین اسفندیاری
دیر آمدگان بی‌اجازه آقایان: محمدحسین قشقایی- عزیر زنگنه- آقاخان بختیار- اخوان- نراقی- محمدعلی مسعودی- شریعت‌زاده- دکتر امینی- نیک‌پور- علی وکیلی- اسلامی- دهقان- مشایخی- قهرمان- اسدی- هراتی- اسفندیاری- ناصر ذوالفقاری- محمد ذوالفقاری
آقای مشایخی نسبت به صورت جلسه با اشاره به این که داشتند که در قسمت اول لایحه مطبوعات بودند اظهار داشتند که در قسمت اول لایحه که اهانت به مقام سلطنت بود با فوریت اول آن موافقت نمودم و در قسمت اخیر لایحه موافق نبودم
آقای مهدی ارباب با توضیح این که جلسات دیر تشکیل می‌شود تقاضی نمودند که در عرض هفته یک جلسه فوق‌العاده جهت مطالب لازم نمایندگان تشکیل شود
آقای رئیس متذکر شدند که این با نمایندگان است که موافقت نمایند
آقای دکتر متین دفتری اظهار داشتند هرگاه در اطراف پیشنهاد تجزیه قبلاً مشورت شده بود چون آن قسمت مربوط به مقام سلطنت بود همه رأی می‌دادند
آقای فرامرزی نسبت به موافقین لایحه مطبوعات اشاره نمودند که ۴۴ نفر بودند و این با آنچه که در صورت بود تفاوت داشت از طرف یکی دو نفر از نمایندگان اظهار شدکه چهار نفر بدون امضاء بودند در این موقع صورت مجلس تصویب گردید و مجلس وارد دستور شد
آقای رئیس اظهار داشتند یک طرحی راجع به برنامه آقای دکتر فلسفی و عده‌ای از آقایان پیشنهاد کرده‌اند که قرائت می‌شود و طرح مزبور قرائت گردید
آقای وزیر جنگ تقاضا نمودند که لایحه معافیت مشمولین نظام وظیفه که دارای عائله زیاد می‌باشند و قبلاً فوریتش نیز تأیید شده مطرح گردد در این موقع فوریت طرح تقدیمی راجع به برنامه مطرح گردید
آقای ملک‌مدنی مخالف و اظهارداشتند که در برنامه یک اشکال اصولی است که حق قانونگذاری مجلس که ۱۰۰ نفر دریک لایحه اظهار نظر می‌کنند به یک کمیسیون چند نفری واگذار می‌کند و این مصلحت نیست
آقای دکتر فلسفی اظهار داشتند عجله‌ای در این لایحه نشده و سه سال است زیر نظر یک عده اهل فن مطالعه شده است رأی به فوریت اول اخذ و تصویب گردید فوریت دوم مطرح و آقای حائری‌زاده مخالف و اظهار داشتند که به تصمیم‌های کمسیون‌ها نباید چشم بسته رأی دهیم و معتقد بودند که در مجلس و پیشگاه افکار عمومی مخالف و موافق نظریات خود را بیان نمایند
آقای دکتر عبده موافق و اظهار داشتند ما هم مثل تمام مجالس دنیا روی گزارش‌های کمسیون‌ها با اظهار نظر یک موافق و یک مخالف باید رأی دهیم در این موقع به تقاضای ۵ نفر از نمایندگان اخذ رأی با ورقه شروع و از ۹۳ نفر عده حاضر به اکثریت ۶۶ رأی موافق در مقابل دو رأی مخالف فوریت دوم تصویب گردید
آقای دکتر متین دفتری به نام مخالف اظهار داشتند با وجودیکه درمذاکرات کمیسیون خودم هم شرکت داشته‌ام معهذا هنوز که بودجه تعادل صحیحی پیدا ننموده معتقد نیستم به یک همچو کاری دست بزنم
آقای مهدی ارباب موافق و معتقد بودند که در صورت صحیح اجرا شدن برنامه رفع تمام بدبختی‌ها خواهدشد در این وقت آقای نخست وزیر آقای مصطفی عدل را به سمت وزیر مشاور معرفی نمودند
آقای رئیس اظهار داشتند بعضی از آقایان پیشنهاد کفایت مذاکرات نموده‌اند ماده واحده طرح پیشنهادی دوباره قرائت گردید
آقای مهندس خسرو هدایت معتقد بودند که تنها راه رفع فقر و بدبختی اجرای همین برنامه است
آقای دکتر معظمی با اشاره به این که مخالفت برای طرز اجرای برنامه است معتقد بودند که هیئت اجراکننده باید مورد اعتماد مردم باشند و اکنون با این عجله صلاح نیست و باید معایب آن را رفع نمود در این موقع رأی به کفایت مذاکرات در ماده واحده اخذ و مورد توجه شده پیشنهادات قرائت گردید
پیشنهادی از آقایان فولادوند و امامی به این مضمون خوانده شد شورای عالی و هیئت نظارت و مدیر عامل مطابق دستور ماده ۹ برحسب پیشنهاد دولت و تصویب مجلس به موجب فرمان همایونی منصوب می‌شوند
با این که مخبر کمیسیون برنامه قبول نموده رأی به پیشنهاد مزبور اخذ و تصویب گردید
پیشنهادی از آقای دکتر شفق به شرح زیر تقدیم شده قبل از اخذ رأی به ماده واحده تصریح شود که مطالب راجع به نفت جنوب که در مقدمه و متن لایحه برنامه مسطور است تأثیرش موقت و نتیجه منوط به مذاکرات دولت با شرکت نفت است
آقای دکتر شفق با توضیح این که چون همه در باب نفت معترضند و دولت نیز مشغول مذاکره با شرکت است معتقد بودند نباید در برنامه گنجانیده شود
مخبر کمیسیون با تذکر این که جهت این است که از عواید نفت جز به مصرف عمرانی کشور نرسد با این پیشنهاد موافقت نمودند و آقای وزیر فرهنگ نیز از طرف دولت با این اصلاح موافقت و رأی هم در این باره اخذ و تصویب گردید
آقای رحیمیان نیز پیشنهادی به این مضمون تقدیم داشتند که از فصل اول بودجه کشاورزی ۷۵۰ میلیون ریال کسر شود از فصل دوم بودجه راه‌آهن و راه‌های شوسه ۱۰۰۰ میلیون ریال کسر به فصل سوم بودجه صنایع معادن ۴۰۰۰ میلیون ریال اضافه در بودجه صنایع و معادن ذوب‌آهن کارخانه تراکتورسازی و اتومبیل‌سازی قید شود فصل چهارم نفت ۱۰۰۰ میلیون ریال همان ۱۰۰۰ میلیون ریال از فصل ۵ بودجه پست و تلگراف ۲۵۰ میلیون ریال کسر از فصل ۶ بودجه اجتماعی و شهری ۲۰۰ میلیون ریال کسر جمع کل همان ۲۱۰۰۰ میلیون ریال خواهد بود
آقای رحیمیان با توضیح مجدد در ارقام پیشنهادی معتقد بودند که از صنایع تقویب نشده و به چه مناسبت کارخانه اتومبیل‌سازی و تراکتورسازی را قید ننموده‌اند در این موقع چون عده جهت مذاکره کافی نبود سه ربع بعد از ظهر جلسه به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید
یک ساعت به ظهر روز یکشنبه ۲۴ بهمن مجلس به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
غائبین روز یکشنبه ۲۴ بهمن ۲۷
غائبین با اجازه آقایان: مهندس رضوی- حسن اکبر- اردشیر شادلو- اورنگ- منصف- دکتر طبا- افخمی- محمدعلی مسعودی - حسین وکیل- ابوالفتح قهرمان- عباس اسکندری- سالار بهزادی
غائبین بی‌اجازه آقایان: عزت‌الله بیات- دکتر بقائی- معین‌زاده- لاهوتی- تولیت- سلطانی- ابوالقاسم بهبهانی- ابوالحسن رضوی- فرج‌الله آصف- ناصرالدین ناصری- محمدتقی بهار- یمین اسفندیاری- منوچهر گلبادی
دیرآمدگان بی‌اجازه آقایان: محمدحسین قشقایی- عزیر اعظم زنگنه- رستم گیو- محمد ذوالفقاری- آقاخان بختیاری- فرامرزی- شریعت‌زاده- مسعود ثابتی- اسلامی- دکتر مصباح‌زاده- دکتر امینی- نیک‌پور- اسدی- نیک‌پی- باتمانقلیج- خوئیلر
آقای رئیس در قبال تلگراف‌هایی که از تمام نقاط مملکت مبنی بر اظهار تنفر از سوء‌قصد نسبت به اعلیحضرت همایونی و ابراز مسرت از سلامت ذات ملوکانه رسیده بود از طرف مجلس شورای ملی از احساسات بی‌آلایش ملت ایران نسبت به میهن و شاهنشاه شکرگذاری نمودند
آقای رحیمیان در تعقیب بیانات جلسه پیش راجع به بودجه صنایع و معادن و تغییر وضع فعلی کشاورزی و ایجاد کارخانه تعمیر و یدکی‌سازی و ساختن راه‌ها و ایجاد کارخانه اتومبیل‌سازی و کارخانه‌های قند شرحی بیان داشتند گفتند چنین استنباط و استنتاج می‌کند که منظور از عدم توجه به امور صنایع‌ای است که نیازمندی‌های مملکت در این قسمت به وضع فعلی باقی بماند
آقای بهنیا معاون وزارت دارایی گفتند اهمیت وضع اقتصادی مملکت بسته به صنایع است تقویت امور کشاورزی نیز برای تکمیل وسایل صنایع بعمل می‌آید ولی صنعتی کردن مملکت بدون مطالعه و تهیه‌ی موجبات آن مفید نیست با بسط و توسعه فلاحت می‌توان وسایل پیشرفت صنایع را فراهم ساخت سپس در موضوع فرودگاه‌ها و کارخانه قند و امور اجتماعی و رفاهیت طبقات ضعیف توضیحاتی دادند و سه لایحه نیز تقدیم داشتند و پیشنهاد آقای رحیمیان تصویب نگردید
آقای وزیر فرهنگ یک لایحه راجع به بیمه کارمندان وزارت فرهنگ و لایحه دیگری برای استخدام ۵ نفر پزشک عالی رتبه اتریشی تقدیم داشتند
آقای کشاورز صدر پیشنهاد نمودند که از بودجه برنامه فقط مستخدمین فنی استخدام شوند و مستخدمین اداری از کارمندان اضافی دولت انتخاب گردند و تصویب گردید
آقای دکتر متین دفتری پیشنهاد نمودند که دولت مکلف است کارهای انتفاعی را مقدم داشته برنامه عمرانی را به وسیله مردم اجرا کند و نیز چهار ماه پیش‌بینی شده به سه ماه تقلیل یابد و ضمن توضیحات بیان داشتند که بهتر بود برنامه هفت ساله به دو برنامه چهار ساله تبدیل می‌شد که در چهار ساله اول نتایج محسوسی به دست آید و پس از توضیحات معاون وزارت دارایی این پیشنهاد به تصویب رسید
آقایان امیرتیمور و دکتر ملکی و دکتر معظمی و دکتر راجی و حائری‌زاده پیشنهاداتی دادند که پس از توضیح و مذاکره تصویب نگردید و آقای باتمانقلیج پیشنهاد کردند استخراج معادن و سدسازی بر کارهای دیگر مقدم باشد و در سنوات اول اجرای برنامه عملی شود و عواید حاصله در اجرای برنامه به کار رود
یک ساعت بعد از ظهر جلسه خاتمه یافت و به روز سه‌شنبه موکول شد
رئیس- آقای ملک‌مدنی نسبت به صورت مجلس فرمایشی دارید بفرمایید
ملک‌مدنی- در جلسه پیش که آقای دکتر راجی پیشنهادی دادند راجع به منع کشت تریاک بنده بعد از ایشان توضیحاتی عرض کردم که متأسفانه در بعضی از جراید منعکس نشده بود و حالا در صورت جلسه هم دیدم از این توضیح بنده که عرض کردم و جوابی که داده شده اسمی نبرده‌اند خواستم عرض کنم که اصل مطلب این بود که اول باید تریاک کشیدن در این مملکت موقوف بشود و دولت باید در این مورد اقدام کند قضیه که مورد توجه اشخاص اصلاح طلب است این است که این اعتیاد موقوف بشود بنده هم قصدم این بود و اتفاقاً آقای دکتر اقبال هم فرمودند که لایحه در این زمینه تهیه شده و به مجلس تقدیم خواهد شد
رئیس- آقای امیرتیمور
امیرتیمور- در صورت مجلس ذکر شده که پیشنهاد بنده مورد تصویب واقع نشد در صورتی که این طور نیست بنده پیشنهادی که تقدیم کرده بودم حاکی از این بود که برای این برنامه قرضه‌ی از خارج نباید به عمل بیاید و بعد هم توضیح دادم که بدون تصویب مجلس شورای ملی نمی‌توانند استقراض کنند و از منابع مالی کشور باید برنامه عملی بشود و بعد پیشنهاد را مسترد کردم تمنی می‌کنم اصلاح بفرمایید
رئیس- اصلاح می‌شود
امیرتیمور- ضمناً تلگرافی از اتحادیه فلاحتی فارس رسیده است که بر طبق آن بنده سؤالی از دولت کرده‌ام
رئیس- این سوال مربوط به صورت جلسه نیست شما سؤال را موقع دیگری می‌توانید بکنید
امیرتیمور- بنده مقصودم این است که به دولت بفرمایید در جواب سؤال بنده حاضر بشوند
رئیس- آقای مهندس رضوی نسبت به صورت مجلس فرمایشی دارید بفرمایید
مهندس رضوی- بنده خواستم عرض کنم که بنده از این تاریخ حاضر خواهم بود و ضمناً تقاضای نطق قبل از دستور دارم به قدر پنج دقیقه
بعضی از نمایندگان- موافقیم
رئیس- آقای رحیمیان بفرمایید
رحیمیان- برای نطق نمایندگان محترم روزنامه رسمی کشور ایجاد شد و پول زیادی هم برای آن تشخیص داده شد
رئیس- نسبت به صورت مجلس می‌گویم اگر فرمایشی دارید بفرمایید و الّا اگر مطلب دیگری است بعد بفرمایید
رحیمیان- نسبت به صورت مجلس عرض می‌کنم
رئیس- اگر بنا باشد آقایان یک ساعت نسبت به صورت مجلس به عنوان اخطار یا چیزهای دیگر حرف بزنند این وضع نمی‌شود
رحیمیان- آقای رئیس نطق نمایندگان نمی‌رسد و چهارصد هزار تومان ما به روزنامه پول می‌دهیم به هیئت تندنویسی قرار شد که پولی بدهند که نطق آقایان نمایندگان را زودتر در دسترس نمایندگان بگذارند در صورتی که این عمل نشد برای این اصل است که عرض می‌کنند در اینجا هر نطقی که بنده می‌کنم در روزنامه‌ی اطلاعات وارونه درج می‌کنند جدیت روزنامه اطلاعات در این است که نظر مخالفین خودش را نمی‌نویسد لا اله را می‌نویسد والاالله را نمی‌نویسد و این عمل برای ما رسمی گرفته تا این که مشکلاتی برای ما ایجاد نکنند الان ملاحظه می‌فرمایید صورت نطقی که بنده کرده‌ام در اینجا حاضر است و آنچه که در روزنامه اطلاعات هم نوشته شده است حاضر است با هم فرق دارد پس در این صورت چرا اجازه نمی‌دهید که نطق ما در دسترس ما قرار بگیرد تا این سوء‌تأثیرات و سوء تعبیرات در جراید پیدا نشود
رئیس- من مکرر گفته‌ام که مندرجات روزنامه‌ها نسبت به اظهارات نمایندگان هیچ منشاء اثر نیست (صحیح است) آنچه که منشاء اثر است روزنامه رسمی است که یک روز بعد در دسترس آقایان قرار می‌گیرد اگر عصر نباشد فردا در دسترس آقایان هست
رحیمیان- ممکن نیست
بعضی از نمایندگان- فردا هم نمی‌رسد نمی‌آورند
رئیس- ممکن است آن روز به دست آقایان نرسد ولی فردای آن روز می‌رسد
رحیمیان- آن پولی که قرار بود بدهند ندادند که همان روز برسد
رئیس- من تأکید می‌کنم که فردا یعنی روز بعد برسد آقای اردلان نسبت به صورت مجلس فرمایشی دارید بفرمایید
اردلان- بنده خواستم عرض کنم راجع به صورت مجلس که این پیشنهادات مربوط به طرحی که ما تقدیم کرده‌ایم نیست (نمایندگان- صحیح است) ما طرحی تقدیم کردیم که آنچه که در کمیسیون برنامه تصویب شده است آن را اجرا کنند حالا ملاحظه می‌فرمایید که مطالبی اینجا هست مثلاً راجع به منع گشت تریاک که مربوط به این موضوع نیست این را استدعا می‌کنم توجه بفرمایید
رئیس- آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده- بنده در جلسه سابق پیشنهادی دادم و خیلی در اطرافش مختصر توضیح داده شد و مقام ریاست مصلحت ندانستند که به آن رأی گرفته شود در صورتی که باید رأی گرفته می‌شد
رئیس- آن پیشنهاد مخالف قانون بود حالا توضیح داده می‌شود بفرمایید
حائری‌زاده- و دیگر این که در صورت مجلس نوشته شده است پیشنهاد من تصویب نشد در صورتی که اصلاً مقام ریاست رأی نگرفتند که تصویب نشود یا تصویب بشود
رئیس- در صورت مجلس دقت کنید اگر این طور نوشته شده است بی‌اساس نوشته شده است و بایستی اصلاح بشود و من گفتم که مورد رأی نیست و نباید رأی گرفت ممکن است پیشنهاد شود که تمام رؤسای شهرداری‌های ایالات و ولایات و همچنین انجمن‌های شهرداری‌ها بیاید به مجلس و مجلس انتخاب کند در صورتی که اینها از وظایف قوه مقننه نیست اگر برای اینها طریق جدیدی می‌خواهید بگذارید که مخالف نظامنامه و قانون اساسی است بفرمایید و این موضوع علیحده است و این قبیل پیشنهادات قابل رأی نیست آقای دکتر متین دفتری
دکتر متین دفتری- در صورت مجلس این دو جلسه بیانات بنده را که یک قسمت آن راجع به مخالفت با ماده واحده نوشته بودند یک جمله گنگ و مبهمی بود که هیچ وقت همچو چیزی نبود بنده خلاصه عرض کردم این بود که برای اجرای برنامه یک مقدماتی لازم است در تأیید اصول سیاست اقتصادی کشور از لحاظ سیاست بازرگانی خارجی و بعد از آن تثبیت پول خواستم عرض کنم که اگر این کارها نشود و پول ما متزلزل باشد اصلاً حساب‌ها و براوردها غلط در خواهد آمد و یکی هم این بود که در آن پیشنهادی که بنده کردم به تصویب مجلس شورای ملی رسید بعد از ذکر اصلاحی آقای دکتر ملکی بود که بنده قبول کردم بهداشت عمومی هم اضافه شود و این قسمت هم قید نشده است
رئیس- اصلاح می‌شود کلمه تصویب هم در این مورد در صورت مجلس صحیح نیست بعد از این بنویسید مورد توجه شد آقای اسلامی در صورت مجلس نظری دارید بفرمایید
اسلامی- بنده یک پیشنهادی کرده بودم که در خلاصه صورت مجلس مندرج نشده بود علاوه بر این نیم ساعت تمام وقت مجلس برای قرائت صورت مجلس گرفته شده حالا بنده خواستم از آقایان خواهش کنم برای این که وقت مجلس زیاد گرفته نشود پیشنهادات قرائت بشود منتهی مخالف و موافق صحبت نکنند و فوراً رأی گرفته شود بنده استدعا می‌کنم که این کار را عملی کنید و آقایان هم موافقت کنند
رئیس- این عمل مخالف نظامنامه و آئین‌نامه است نمی‌شود مخالف و موافق صحبت نکنند آقای دکتر راجی فرمایشی دارید بفرمایید
دکتر راجی- در صورت جلسه ذکر شده پیشنهاد بنده تصویب نشد بنده خیال می‌کنم این اشتباه برای که توضیحی است که آقای دکتر اقبال دادند که لایحه آن بعداً نقدیم خواهدشد از این لحاظ پیشنهاد بنده را تصویب نشده دانسته‌اند در صورتی که بنده با توضیحات ایشان پس گرفتیم و منجر به رأی نشد
رئیس- دیگر نظر به صورت مجلس نیست آقای شهاب خسروانی بفرمایید
مخبر- آقای شهاب خسروانی بنده اگر در جواب آقای دکتر شفق عرض کردم که در متن برنامه نوشته شده است از محل اعتبار عایدات نفت منظور این نبوده است که عایدات نفت منحصر به این مبلغ بوده است
رئیس- صورت مجلس جلسات پیش تصویب شد آقای مهندس رضوی
[۲- بیانات قبل از دستور آقای مهندس رضوی]
مهندس رضوی- آقایان من چند دقیقه اجازه خواستم
بعضی از نمایندگان- بفرمایید
بعضی دیگر از نمایندگان- دستور
رئیس- اجازه بدهید چند دقیقه ایشان صحبت لازمی دارند بکنند
نمایندگان- بفرمایید
مهندس رضوی- مرادردی است اندر دل اگر گویم زبان سوزد
و گر پنهان کنم ترسم که مغز استخوان سوزد
این استخوان ملت ایران است و من فقط برای دفاع از منافع ملت ایران ده دقیقه با آقایان محترم صحبت خواهم کرد تا هم پرونده حجر من تکمیل شود آقای دکتر طاهری و هم ملت ایران از وضع حکومت و اداره عجیب و غریبی که در این کشور به وسیله ناکسان و خائنین برپا شده مستحضر شوند شما آقایان محترم جراید بعضی در محظور هستید و بعضی را هم بنده به شدت مورد انتقاد قرار داده‌ام یکی در بیروت کار بد کرده بنده گفته‌ام حالا برای بنده کرنای دیوانگی می‌زند دیگری شاید شخصاً از من لطفی ندیده و یا محبتی ندیده ولی بشما اخطار می‌کنم که آن چیزی که اینجا می‌گویم در تاریخ مشورطیت ایران سابقه نداشته است و آنچه را هم که خواهد شنید از زبان من نشنوید این زبان میلیون‌ها گرسنه ایرانی است که امروز برای شما وضع کشور بیچاره ایران را خواهد گفت نه پنج دقیقه و ده دقیقه اگر پنج ساعت هم لازم بشود در اینجا خواهم ایستاد و در کمال اراده و قوتی که قانون به من داده است از حقوق مردم دفاع خواهم کرد ببینید بنده خدمت جناب آقای نادر آراسته در اولین روزی که دستگاه تبانی یزد و کرمان مجاز کرد که با مرکز وارد مذاکره بشوم چه گفتم چگونه مرا مجاز کرد تمام اسلحه مرا گرفت مردی که بخواهد به تلگرافخانه برود باید یا داشته باشد من لااقل هشتاد فرسخی می‌بایستی بروم تا به اولین تلگرافخانه برسم زیرا تمام تلگرافخانه‌های مسیر از طرف شخص آقای دکتر طاهری دستور داشتند که تلگراف مرا نپذیرند آنچه عرض می‌کنم سند مشروطیت ایران شد بر شما است که بشنوید و ضبط کنید ترتیب اثر بدهید یا ندهید این دیگر
مسئولیت من نیست بنده هشتاد فرسخ با یک نفر مباشر و بدون شوفر با اتومبیل آلمانی هورش که یکی از دوستان من به اتفاق به اختیار من گذاشته بود و خداوند این وسیله را از نظر سرعت و صحت شاید برای حفظ جان من مقدر داشته بود خودم را به یزد رساندم وقتی از رفسنجان عبور می‌کردم چهار چرخ اتومبیل مرا پنچر کردند سیم دلکو اتومبیل مرا بریدند (کشاورز صدر- کی پنچر کرد آقا؟) (یکی از نمایندگان- سکونت کنید بفرمایید آقای رضوی) آقای ملک‌مدنی یا آقای کشاورز صدر را به مسئولیت خودتان کنترل بفرمایید یا اجازه بدهید جواب ایشان را بدهم به هر حال بنده ۸۰ فرسخ فقط به اتفاق یک نفر مباشر شخصی خودم زیرا بنده ملاک هستم و امسال به خواست خداوند در حدود هفتاد هشتاد هزار تومان محصول فروختم (عده‌ای از نمایندگان- الحمدالله) بنابراین بنده فقیر نیستم و اگر فقیر بودم امروز اینجا نبودم زیرا وسایلی که برای نابودی من برانگیخته بودند مرد فقیر را زودتر از پا در می‌آورد من وسایل داشتم پول داشتم به تلگراف بدهم پول داشتم اتومبیل بگیرم به هر حال بنده خودم و این مباشرم ملارضای صالحی که اسمش را بایستی در تاریخ مشروطیت ایران نوشت چون جانش را روی من گذاشت با این ملارضای صالحی هشتاد فرسخ آمدیم یزد کجا رفتیم آقا رفتیم آنجایی که آقای دکتر طاهری را می‌سازند یعنی منزل حاج آقا محمد گلشن آنجایی است که انتخابات یزد در دوره آینده باید در آنجا روشن شود (یکی از نمایندگان- روشن شده است) چرا آنجا رفتیم زیرا من سرم بلند است کیف من و اسناد من باز است چمدان و کیف من در اختیار آنها بود در آنجا بود که دیدم نفوذ و قدرت من یعنی حقیقت بالاتر از نفوذی است که بعضی از اشخاص برای خودشان تصور کرده‌اند گلشن با من دوستی خانوادگی دارد سی و پنج سال از عمر من یعنی ۴۵ سال سن دارم و از سن ده سالگی که حافظه من یارایی می‌کند اسم او را شنیده‌ام شاید ۶۰ سال به خانواده من رابطه خانوادگی دارد مرا در خانه خود پذیرفت چون آقای حائری‌زاده تلگراف کرده بودند دفعه اول هم که به کرمان می‌رفتم در منزل او وارد شدم و از تبانی کاملاً مطلع بود ولی خدا شاهد است او در عین این که با من جوانمردانه رفتار کرد به کسانی هم که با او تبانی کرده بودند خیانتی نکرد زیرا اقلاً این جوانمردی را حفظ کرد به هر حال دست من به تلگرافخانه باز شد این آقای نادر آراسته نمی‌دانم ایشان بودند یا نه ولی آقای دکتر طاهری و آقای نجومی و آقای صراف‌زاده حتماً در آن طرف تلگراف بودند این تلگرافی است که من مخابره کردم اولین اطلاع من به مرکز مشروطیت ایران است آقایان توجه بفرمایید در مشروطیت ایران ببینید حجر و قتل برای سیاست یعنی چه حضور جناب آقای آراسته وزیر محترم پست و تلگراف از اظهار مرحمت حضرتعالی متشکرم و تمنی دارم عرض و سلام مرا حضور جنابان آقایان سیدحسن تقی‌زاده و حاج اسماعیل آقا امیرخیزی و احمد فرامرزی شخصاً تبلیغ فرمایید بدیهی است اگر امر استاد دانشمند نبود هیچ دسیسه و هیچ قوه غیر ملی اعم از دولتی یا کسانی که خود را معتمد مردم می‌دانند ممکن نبود بنده را از میان مردمان گرسنه و اسیر کرمان خارج نماید در عین حال احتیاج به تمارض هم نداشتم زیرا این تمارض را برای رونده‌سازی مخلص می‌خواستند تا به خوبی ثابت کنند و مدافع حقوق مملکت در مقابل شرکت نفت و همچنین افسران ارشد دزد و خائن و شرکت شیلات و فروشندگان امریکایی کالای راه‌آهن و غیره و غیره محتاج به استراحت است و پزشک معالج لازم دارد اما بنده هر چند قدرت داشتم که خیلی‌ها را با دست گرسنگان کرمانی از وطن‌فروشی راحت کنم چون عقیده‌مند بوده و هستم که فعلاً صلاح مملکت تنها در پناه قانون مملکت است حاصل شود از کوچکترین تحریک مردم خودداری کردم و حتی در کارخانه خورشید یعنی مرکز مسلولین و گرسنه‌ها که تازه منجمل‌ترین کارگران کرمان هستند گفتم که باید تحمل بکنند و هیچ عملی برخلاف قانون و انضباط به عمل نیاورند زیرا موقعی که اعلیحضرت پادشاه دانشمند و دموکرات ما در چنین حادثه شرم‌آوری زخمی شده‌اند فقط موقع مطالعه و انتظار است تا اولاً به خواست خداوند رفع نقاهت وجود مبارک اعلیحضرت بشود و ثانیاً منتظر باشند تا مجلس شورای ملی بیدار شده و فقط از راه قانون حق ملت گرسنه کرمان را بدهد این بود خلاصه اقدامات بنده اما در مقابل چند نفر مرد ظاهراً ملی که سردسته آنها حاج غلامرضا آگاه می‌باشد دست به دست رؤسای و مأمورین دولت داده اولاً می‌خواستند بنده را مقتول سازند چون موفق نشدند تصمیم گرفتند بنده را عصبانی و افراطی و حتی اگر لازم شد دیوانه معرفی کنند اما بنده از این مطالب و تحریکات وحشتی ندارم نکته لازم که باید به وسیله آن جناب به عرض ملت و دولت برسانم این است که کوچکترین اثری از حکومت قانون و تشکیلات قانونی کشوری در استان کرمان دیده نمی‌شود زیرا چون شهربانی و ژاندارمری و لشکر یعنی سرکار سرهنگ مجاب و سرکار سرهنگ شقاقی و تیمسار سرتیپ احمد سرتیپی با حاج غلامرضا آگاه و همدستان او تبانی داشتند هی مرجعی در آنجا برای دفاع از حق عادی بشری بنده موجود نبود و تصور ننمایید منظورم مصونیت است زیرا مصونت من هم اگر رعایت می‌شد تازه نمی‌توانم خود را از سایر مردم بدبخت و گرسنه و لخت شهر کرمان جدا حساب کنم به هر حال بنده رسما نسبت به این سه نفر آقایان نامبرده در بالا اعلام جرم می‌کنم و جرم آنها را اقدام بر علیه قانون اساسی و اعمال نفوذ غیرقانونی و سوء استفاده از مقام و بالاخره غرض ورزی در گزارش امور به مرکز رسماً قلمداد می‌نمایم و البته توضیح شخص من که در چنگال این آقایان دیو سیرت و چندین شخص رئیس و اداره دیگر که بعداً معرفی خواهم کرد گرفتار شدم و حفظ جان خود را تنها مرهون خواست پروردگار و تا اندازه‌ای زیادی توکل و تسلیم در مقابل پیش آمد می‌دانم مطلبی است جداگانه که انشاء‌الله اگر قانون حقیقتاً در مملکت اجرا شد و نظارت عالیه شخص اعلیحضرت اقدس همایونی به همان قرار که همیشه فرموده‌اند جامه‌ی عمل پوشید من خدمت همه این آقایان از راه قانون خواهم رسید در خاتمه باید عرض کنم چون به واسطه علل و جهاتی که شرح آن را مقتضی نمی‌دانم از یزد تا تهران هم خود را در امان نمی‌بینم از جنابعالی خواهش می‌کنم فوراً به هر مقام صلاحیتداری که لازم است این جریان را ابلاغ نمایید و البته سعی من در حفظ حقوق وکیل حقیقی مردم کرمان است که باید در دوره‌های بعد به مجلس راه داشته باشند وگرنه اگر خودم داوطلب می‌بودم و برای جلب نظر همان معتمدین بی‌وجدان می‌رفتم غیر از محبت وپذیرایی و مهمانی چیزی در مقابل من نبود و لااقل رفع خستگی هم کرده بودم اگر دولت و مخصوصاً شخص جناب آقای ساعد و شخص جناب آقای دکتر اقبال و شخص جناب آقای وزیر جنگ عقیده‌مند هستند که باید یک نفر ایرانی بتواند در خانه خود یعنی در همان شهری که شاید پانصد سال متجاوز پدران من با شرافت زندگانی کرده‌اند طوری از من سلب امنیت بشود که فرزند دوازده ساله من جرأت دیدن خود را ننماید و همان ساعتی که خانم من در تلگرافخانه مرکز برای مذاکره خانوادگی حاضر شده بودند این بنده سید احمد رضوی وکیل مردم اصیل و بی‌پناه کرمان را سرتیپ احمد سرتیپی در خانه خود متجاوز از ۲ ساعت توقیف و رئیس نالایق و بی‌وجدان پست و تلگراف هم پسر من را به منزل دیگری راهنمایی و بخوانم من هم اطلاع داد که اینجانب در ماهان مشغول خوش گذرانی هستم دیگر مزاحم نمی‌شوم و اگر اطمینان داشت محضوراً توفیق زیارت حاصل می‌شد این مزاحمت را هم تولید نمی‌کردم و باز هم خواهش می‌کنم سلام و ارادت مرا به استاد بزرگوارم حضرت سیدحسن تقی‌زاده تبلیغ و تقدیم فرمایید و نمی‌دانم آیا تلگراف من حضور حضرت اشرف آقای حکیم‌الملک که ساعت هشت روز شانزده بهمن تحویل شخص آقای بقائی رئیس نالایق و پرونده‌ساز پستی کرمان نمودند آیا رسیده یا خیر زیرا می‌دانم که بسیاری از تلگراف‌های من دو سه عدد از این مهمترین آنها از توقیف گاه از کرمان شخصاً تحریر و به وسیله برادر خودم و سرهنگ درزگر رئیس ستاد از کرمان که شخص وطن‌پرست و شرافتمند و درست کاری است و به عنوان حافظ و نگهبان من از طرف فرمانده نالایق و قانون‌شکن لشکر کرمان مأمور بود نزد همان آقای بقائی ارسال داشتم ولی به جواب نائل نشدم در خاتمه اگر سلام قانونی مرا به تیمسار سپهبد رزم آرا برسانید و بفرمایید که اسلحه مجاز بنده را که الستفایی شخص اعلیحضرت همایونی بود از بنده ربودند و الحمدالله در پناه خدا و ملت کرمان لازم هم نداشته و ندارد سلام و بهبود سریع شخص اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه را که می‌دانم از این اوضاع متأثر وملول هستند از خدا خواهانم با تقدیم احترام احمد رضوی این بود اولین تماس من با حکومت مرکز جواب این تلگراف مدت‌ها به من نرسید بنده از یزد که هیچ امنیتی در آنجا نداشتم فقط در منزل گلشن یعنی موکلی که آقا را باید انتخاب کند از انجا فرار کردم البته فرار اختیاری فرار یک مرد آزادیخواه یک مرد ملی که شکار جاسوسان اجنبی شده است فرار شخصی که در مقابل هو و جنجال کسی نیست که زانو به زمین بزند (مکی- صحیح است) فرار شخصی که امام حسین نیست زیرا لیاقت ندارد اما شمر هست و شمر ابن زیاد و امثال او من به این شمری افتخار می‌کنم و امیدوارم که به زودی شما را از پای سیاست به کنار بگذارم و یا خودم در این راه جان بسپارم شما یعنی آقای دکتر طاهری پزشک هادی طاهری که خانواده شما خانواده‌ی عیال شما
پنجاه سال با ما ارتباط دائم داشتند (دکتر طاهری- حالا هم ارادت داریم) این ارادت را ببرید دیگر این شوخی‌ها را نکنید من امروز خونسرد هستم ولی جان من در خطر بود ممکن است شما بخواهید من را عصبانی بکنید و پرونده حجر مرا در اینجا تشکیل بدهید ولی این آقایان من را می‌شناسند و همه می‌دانند که دیوانگی یعنی چه اما برای این که شما را زیاد خسته نکنم از مثنوی این شعر را برای شما می‌خوانم
لطف حق با تو مداراها کند چون که از حد بگذرد رسوا کند
بعد بنده مجدداً رفتم کرمان رفتم چه بکنم کرمان رفتم کرمان که پسر خودم راز دست دوستان و برادران خودم نجات بدهم برای این که دوستان و برادران من هم تحت تأثیر القاات این شخص و هم مسلکان ایشان هستند هم مسلکان ایشان کیها هستند حاج شیخ ابوالقاسم هرندی که در تجریش باغ آقا شیخ ابوالقاسم هرندی که در تجریش باغ آقا شیخ فیض نشسته خائین خائن به مملکت خائن به دوستی خائن به شرافت و خائن به کرمان که ریشه کرمان کرمانی را به نیستی کشیده است همدست دیگرش که بود حاج غلامرضا آگاه که تمام ثروت جنگلی جنوب را خورده و خود و پسرانش بر روی شهر کرمان نشسته‌اند من فقط اسم یکی دیگر از همدستان ایشان را می‌گویم آن فضل‌الله بهرامی کهنه نظمیه‌چی
صفوی - مرد پاکدامنی است توهین نکنید به اشخاص چرا توهین می‌کنید به اشخاص (زنگ رئیس)
صفوی- حق ندارید توهین بکنید باشخاص
رئیس- آقای صفوی ساکت باشید
صفوی- فضل‌الله بهرامی ستاندار کرمان مرد با شرفی است
مهندس رضوی- آقای فضل‌الله بهرامی کهنه نظمیه‌چی استاندار کرمان بسیار بیشرف است
صفوی- با شرف است خانواده شرافتمندی است حق ندارید توهین کنید
رئیس- ساکت باشید به شما اخطار می‌کنم
مهندس رضوی- تا تعبیر شرافت چه باشد به هر حال بنده مجدداً با تهران ارتباطی نتوانستم پیدا کنم (اردلان- آقای رئیس ده دقیقه شد نیمساعت اجازه بدهید برنامه مطرح شود) بنده فقط یک تلگراف را می‌خوانم این تلگراف جواب چند نفر از آقایان خواهد بود و الان آقای صفوی مثل آب بر آتش شما فرو خواهد ریخت
«کرمان حضرت آقای یغمایی جهانگیر را میل دارم خود حضرتعالی به اتفاق آقای مهندس فرهمند رضوی تا امشب هرچه زودتر با بهترین وسیله ممکن به خانه من در یزد برسانید چون مختصر تجربه در این مسافرت بعد از حرکت هم اضافه شده باید حضرتعالی به خاطر حفظ جهانگیر به طوری که عرض می‌کنم عمل فرمایید ۱-جهانگیر در کرمان یا در تمام ایران همیشه در کمال امان بوده و باز هم خواهد بود ولی چون فعلاً من برخلاف رضایت خانم مادر او در این سفر شریک زندگانی من شده در واقع الان در کرمان نیست بلکه در چنگال دستگاه محل اداره امور خاورمیانه که مرکز آن در پایتخت دموکراسی دنیا یعنی لندن قرار داشته است ولی متأسفانه اطلاعات بین‌المللی هفت هشت نفر فاسد وطن‌فروش خائن با واقع امر تطبیق نمی‌کند زیرا دیگر آن دنیا و آن اوضاع گذشته نقشه‌کشی و بند بست و آدمکشی و شکار مرد ملی و بالاخره ساختن پرونده خیلی با دقت برای دیوانه نمودن یا دیوانه نمایاندن او کافی برای موفقیت نیست و علاوه بر حفظ خداوند حقیقی و واقعی که کسی هنوز او را درست نشناخته و آن را که خبر شد خبری باز نیامد مختصر احاطه و اطلاع بر سیاست دنیا هم لازم است و این اطلاع نه در خانه آخوند نه در محضرخان مقصودم خان کرمانی است نه جای دیگر نه در حجره محتکرونه در مجامع مصنوعی سیاست‌بافان بیشعور مملکت در هیچ یک از این مقامات حاصل نمی‌شود و فقط باید بدون غرض و ذره‌ای شائبه طرفداری از چپ یا راست یا شمال یا جنوب یا ماوراء اقیانوس بلکه تنها با در نظر گرفتن بیچارگی این مملکت این مردم حواس خود را پس از تأمین معاش شرافتمندانه از طمع در گرد کردن مال منصرف و به سوی جستجوی حقیقت راهنمایی نماید در آن صورت نه تنها دیگر این دسیسه‌های شوم خریده نمی‌شود بلکه فکر آن را هم در مغزهای کثیف خود خطور نمی‌دهد به هر حال به واسطه این جهات است که از آن برادر عزیز تمنی دارم فوری ریاست فرهنگ کرمان را ترک فرموده اداره را تقدیم فرهنگ سازان پیر و جوان قبلی بدهید و پسر بنده را همراه خود اول به منزل فلانی که منزل خود من است ببرید و بالاخره همران برداشته به خانه من در یزد یعنی منزل آقای گلشن وارد شوید امشب انتظار شما رادارم البته پسر من نیامد چرا برای این که آقای دکتر طاهری از تهران دستور دادند به او بگویید می‌دهیم ولی ندهید عصبانی می‌شوید شاید مهجور شد بنده عرضم راخاتمه می‌دهم امادوسه نکته راباید عرض کنم اولا انچه تلگراف کرده‌ام از آقای وزیر پست و تلگراف می‌خواهم خواه در دفاتر تلگراف مانده باشد خواه مخابره شده خواه نشده جواب‌هایش را هم می‌خواهم چون جواب‌هایش هم نرسیده به من دیروز در زاهدان در ساعت ۹ صبح در تلگرافخانه گفتند که خط فارسی مجاز نیست گفتم خوب لاتین باشد در حضور خود من مخابره کردند همان دقیقه چون مجبور بودند ولی شب به جناب آقای دکتر مقبل رسید چون من هر جا رفتم گفتم مصونیت قانونی دارم امروز از وکالت استعفاء نمی‌دهم اما این مصونیت را خدمت آقای رئیس تقدیم می‌کنم چون هیچ در کرمان و یزد ارزشی نداشته فقط در یزد توانستم بفهمانم به مردم که آقای دکتر طاهری هم خالصی‌زاده می‌تراشد و هم آنجا لسان سپهر می‌گذارد صحیح است و هم می‌خواهد خودش وکیل بشود و هم می‌خواهد از پول هراتی بهره‌مند بشود من کاری به این کارها ندارم اما در کرمان دکتر مظفر بقائی که پدر او مرد شرافتمندی بود تحت تأثیر قرار گرفت و آلت درست آقایان دکتر طاهری و هرندی و آگاه شد و به من خیانت کرد ولی خیانت به شخص من به ایشان بخشیده است و خیانتی به ملت کرمان کرده است که نمی‌توانم ببخشم علاوه بر آقای دکتر مظفر بقائی نسبت به آقای معین‌زاده هم اعلام جرم کردم از نظر شخص من و از نظر مقررات مجلس من تابع قانون هستم فقط اما در خارج بر علیه شخص آقای دکتر طاهری وزیر مشاور اعلام جرم می‌کنم بر علیه فضل‌الله بهرامی اعلام جرم کردم بر علیه سرتیپ احمد سرتیپی اعلام جرم کردم و بر علیه سرهنگ مجاب اعلام جرم کردم و بر علیه سرهنگ شقاقی اعلام جرم کردم و چه بسیار اعلام جرم‌هایی که دیگر نه تاب گفتن از طرف من و نه تاب شنیدن از طرف از طرف شما مانده و دیگر نخواهم گرفت و آیا خواهم کرد یا نخواهم کرد بسته به تصمیم و اراده خود من است زیرا شخصی هستم منفرد و از نظر سیاسی در مجلس دستور از هیچ کس نخواهم گرفت فقط از وجدان خودم و از قانون و این را هم باید عرض کنم که بنده علم هندسه را این طور تحصیل کردم که اول از خط شروع می‌کنند به تدریج به سطح و بالاخره به حجم و در آخر هم به هندسه چند بعدی می‌رسند آنچه درک کردم این بود که باید از مقدمه مسبوق شد تا قضاوت کرد از ملت ایران خواهشمندم که این مقدمات را برای قضاوت خودشان عجالتاً کافی بدانند ولی بدانند که این مملکت هنوز در چنگال بعضی سیاستمداران حزب محافظه کار انگلستان است و ما اثری از مطالب و مراتبی که نسبت به تغییر سیاست انگلستان در ایران یک مرتبه مستر ایدن مرد شرافتمند محافظه کار انگلستان و بعداً مستر بوین علناً و رسماً اظهار کردند ندیدیم زیرا گفتند سیاست ما در ایران تغییر کرده اگر تغییر کرده نمی‌توان ان سیاست را به دست کسی داد که دوست خانوادگی خود برادر رفیق خود چون برادر من هم با ایشان رفاقت دارد و شاید رفیق بسیاری از اقوام و دوستان او بالاخره مردی که ایشان هم با نهایت کم وجدانی شاید نتوانند بگویند که من غرض دارم این مرا شخص اول خواسته مقتول و بعد محجور کند برای چه برای این که منافع ایران را من با توازن خواستم اگر ممکن بود که مرا به یکی از آنها بچسبانند کار من خیلی از ان آسانتر بود و شاید سعی هم کردند در این توطئه اخیر بنده را شریک بکنند البته سعی کردند آنجا در فکرشان شاید موفق بشوند ولی من یک چیزی را می‌گویم این است که اعلیحضرت همایون پادشاه جوان دموکرات چون جوان و دانشمنداست صحیح است چون روشنفکر است (صحیح است) و به خود من غالباً ملالت و تأثر خودشان را از این اوضاع گفته‌اند من از ایشان پشتیبانی خواهم کرد و پشتیبانی در حدود قانون خواهد بود یعنی حق نظارت عالیه دارند بر کلیه امور مملکت اما یک چیز به آقایان بگویم شاید این برای آقایان تهرانی‌ها مورد توجه باشد به نظر من و به زعم من کسی که به اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه تیر انداخت او یک آلتی بیش نبود آن کسانی که این کار را کردند از حزب محافظه کار انگلستان دستور گرفته‌اند این بود آخرین عرایض من در جلسه امروز ولی بدانید عالماً و عامداً تا روزی که بدانم عرایض من ممکن است از نظر تاریخ مأخذی برای اصلاح مملکت بشود در اینجا خواهم ماند و خواهم گفت و استدعا می‌کنم از آقایان محترم همان طوری که من الفاظ را شمرده گفتم بی‌شرافتی و جاسوسی و مزدوری اشخاص را شمردم هر کدام از آقایان هم که دفاع می‌کنند نباید بگویند که به ما اهانت شده است جواب مطالب مرا بدهند
علناً اعلام جرم می‌کنم و حاضرم اگر مجلس موافقت داشته باشد در دادگاه در برابر تک تک آقایان بدون استفاده از مصونیت حاضر بشوم
[۳- تصویب طرح پیشنهادی راجع باجازه اجرای موقت برنامه]
اردلان- آقای رئیس دستور دستور
رئیس- آقای باتمانقلیج در جلسه گذشته توضیح می‌دادند بفرمایید بقیه توضیح خودتان را بدهید
آشتیانی‌زاده- راجع به مرخصی آقای ملک‌الشعرا بهار عرض داشتم
رئیس- حالا که موقع آن نیست آقای باتمانقلیج بفرمایید آقای باتمانقلیج جلسه قبل مشغول توضیح بودند بفرمایید توضیحتان را به طور مختصر بیان کنید
آشتیانی‌زاده- مرخصی آقای بهار را مطرح بفرمایید
رئیس- حالا که آقای باتمانقلیج بیانات خودشان را ادامه می‌دهند
آشتیانی‌زاده- پس دستور بفرمایید بعد خیلی متشکرم
باتمانقلیج- بنده وضع مجلس را طوری که می‌بینم که حاضر نیستند حتی یک کلمه توضیحاتی در اطراف پیشنهاد داده شود و می‌خواهند همین جور بگذرد این برنامه ولی در یک کار دو هزار و صد میلیونی البته یک اشخاصی که سال‌ها افکاری در مغز خودشان پرورانده‌اند میل دارند بگویند اگر اجازه می‌فرمایید من از روی ساعت پنج دقیقه صحبت می‌کنم اگر هم اجازه نمی‌فرمایید بروم پایین نمایندگان بفرمایید همیشه کارهای مفیدی که در این مملکت شروع می‌شود ان نقشه‌ای که کشیده شده و آن برنامه‌ای که باید اجرا بشود با یک دست‌هایی که چشم بنده و آقایان و تمام تیزبینان می‌بینند آن کارهای مفید را کنار می‌گذارند و کارهایی که برای توده مردم استفاده ندارد آن را پیش می‌اندازند صد سال است در این مملکت یک کاری که وضع مملکت را بهبودی بدهد انجام نشده است اگر اجازه بفرمایید بنده عرض می‌کنم (رئیس- اکثریت نیست) (پس لحظه‌ای اکثریت شد) بنده پیشنهاد خودم را یک مرتبه قرائت می‌کنم که مختصر بشود و چون می‌بینم میل ندارند صحبت بشود بنده صحبت نمی‌کنم پیشنهاد بنده این بوده است ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده برنامه هفت ساله اضافه گردد دولت موظف است بدون فوت وقت سدهایی که مطالعات و پروژه‌ی آنها تمام است دستور شروع به کار بدهد و سدهایی که پروژه و مطالعات آن ناتمام است مهندسین لازم را استخدام و مطالعات را تکمیل نموده و شروع به ساختمان نماید ببینید آقایان بنده اینها را مجزی کرده‌ام اگر این پیشنهاد به نظرتان مفید است که رأی بدهید و اگر مفید به نظرتان نمی‌آید رأی ندهید بنده دو تا پیشنهاد دیگر دادم که آنها را پس می‌گیرم (بعضی از نمایندگان- احسنت) فقط همین یک پیشنهاد را تقاضی می‌کنم
دکتر مجتهدی- آقای باتمانقلیج پیشنهاد را یک مرتبه دیگر قرائت بفرمایید
پیشنهاد به شرح سابق مجدداً قرائت شد
باتمانقلیج- به نظر بنده دیگر توضیحی لازم ندارد اقبال قسمت اولش خوب است بنده اساس موفقیت ایران را روی کشاورزی می‌دانم (صحیح است) آقای رحیمیان یک توضیحی فرمودند بنده نبودم ولی در صورت مجلس و روزنامه خواندم که ایشان معتقد بودند که از کشاورزی فقط گندم تولید می‌شود (رحیمیان- نه آقا و چیزهای دیگر) بلی آن طور که در روزنامه نوشته شده بود به نظر بنده از بستن سدها و توسعه کشاورزی دانه‌های روغنی که صادرات ایران را تشکیل می‌دهد ما می‌توانیم به دست بیاوریم درخت‌های خرما درخت‌های مرکبات که صادرات ایران را تشکیل ممکن است به دست بیاوریم و اگر با این وضعی که الان آقایان مهندسبن آبیاری و مدیر عامل آبیاری شروع کرده‌اند (فولادوند- آقای باتمانقلیج ده دقیقه شد) پانزده ماده کجا بودیم آقا فولادوند فرمودید که ۵ دقیقه صحبت می‌کنیم اگر به این نحوه‌ای که مدیر عامل آبیاری که از سیاست دور است و واقعاً دارد با آن مهندسین کار می‌کند بگذاریم او کار بکند با این وضع سدسازی را در اختیار آنها بگذاریم یک وضع بهتری پیدا می‌شود این است عرض بنده
نمایندگان- صحیح است
دکتر اعتبار- بنده اجازه خواستم
رئیس- آقای دکتر شفق
دکتر شفق- بنده یک نکته‌ای می‌خواهم حضور آقایان عرض کنم شاید راجع به پیشنهادهای دیگر هم مؤثر باشد در باب سدسازی که یکی از موارد تعلق خاطر خود بنده هم هست و اساس این کار بهترین اقدامات است این برنامه که به این ترتیب مجلس داده شده است نقصی دارد چون اینجا گفته‌اند سه چهار سال شروع می‌شود در صورتی که نقشه بعضی از سدها نظیر همین سد لار این طور که ما شنیدیم مهیا است پس در اساس مطلب بنده با آقای باتمانقلیج کاملاً موافق هستم (امیرتیمور- صحیح است) و اما این که ما اینجا استدعا می‌کنیم که مختصر بفرمایید به این جهت است بنده اینجا با کمال تأسف با پیشنهاد آقای دکتر متین دفتری مخالف بودم و نوبت به بنده نرسید ما آقا یک برنامه‌ای داریم در این برنامه خود بنده سه چهار پنج ماه اول کار کرم بعد از آن متخصصین آمدند دو سال تمام مدام شب و روز کار کردند ترتیب اجرای نقشه برنامه را تعیین کردند کمیسیون مجلس این برنامه را دید این برنامه الان با پیشنهادها اگر ما تجزیه کنیم یکی را بگوییم که اجرا بشود یکی را بگوییم کم بشود یا زیاد بشود ما برنامه را مثله کرده‌ایم و بدون نظم و ترتیب تمام آثار برنامه را به این طریق گرفته‌ایم (صحیح است) ما اینجا دو راه داریم یکی این که واگذار می‌کنیم به کمیسیون که ماده واحده این کار را کرده و دیگر این که خودمان دوباره می‌نشینیم و روز آن بحث می‌کنیم مثلاً فرض کنید راجع به ایالات و ولایات اینها اگر یک نظریاتی دارند بگویند بنده خودم پنج شش هفت یادداشت کرده بودم اگر برنامه مورد بحث واقع شود تقدیم کنم و آقا هم نظر خودشان را بفرمایند اما نظر بنده و پیشنهادی که دارم و استدعا می‌کنم این است که این نظر هیئت به جای خودش مفید است اگر ماده واحده مورد توجه مجلس است که تمام پیشنهادات و نظریاتی که آقایان ممکن است داشته باشند بدهند به کمیسیون چون این که ما احاله می‌کنیم به کمسیون آخر این که متناقض است ماده واحده می‌گوید احاله بکنیم به کمسیون آن وقت خودمان هم مداخله می‌کنیم هم در اجرای برنامه هم در مسائل و مواد آن حالا اگر می‌خواهیم نظر ما را کمیسیون بداند مذاکره می‌کنیم که پروژه‌ها تمام شده باید بلافاصله اجرا بشود ولی برنامه برای اجرائیات هم پیش‌بینی‌هایی کرده است و اگر ما در اجرائیات مداخله بکنیم نتیجه نمی‌گیریم بنده تمنی می‌کنم این پیشنهاد را روی این اصل پس بگیرند و به عنوان تذکر خیلی ضروری به کمیسیون داده شود و همان طور پیشنهادهای دیگر
باتمانقلیج- تاریخ بعد از این قضاوت می‌کند کسانی که رأی می‌دهند یا رأی نمی‌دهند به سال چهارم موکول شده است شاید سال چهارم یا پنجم عملی نشود
مخبر کمیسیون برنامه آقای شهاب خسروانی- یک قسمت از عرایض بنده را جناب آقای دکتر شفق برای تسریع کار برنامه به عرض آقایان رساندند موضوعی که بنده خواستم عرض کنم و اسباب تأسف است این است که غالب آقایان اصلاً نه مقدمه خیر را درست مطالعه کرده‌اند و نه متن لایحه را باتمانقلیج این طور نیست بدون این که توجه بکنند به مقدمه خبر ومتن لایحه یک پیشنهاداتی می‌دهند که باعث می‌شود وقت آقایان گرفته بشود بنده کار به این مطلب ندارم این پیشنهادات آقایان غالباً برخلاف نظامنامه داخلی است زیرا باید پیشنهادها را تطبیق کرد با آن ماده مطرح شده در مجلس و یا تطبیق بشود با مواد اصلاحی برنامه آقایان یک پیشنهاد آتی می‌دهند که فقط حرف بزنند یکی می‌گوید آب جلو باشد به کسی می‌گوید کشاورزی جلو باشد یکی می‌گوید زندان لازم نداریم یکی می‌گوید که صنعت جلو باشد
(رحیمیان بنده طبق ۱۰۹ اجازه می‌خواهم) یک برنامه‌ای که تهیه شده است آقایان مستحضر هستند که اساس فکرش از یک عده‌ای محدود پیدا شده بعد یک عده از آقایان منورالفکر روشن فکر مطلع این مملکت که آقایان اسامیشان را می‌دانند در هیئت برنامه زحمت کشیدند و این طرح را تهیه کردند بعد این طرح را میسیون امریکایی آمد و تأیید کرد و تصدیق کرد آن کمپانی موریس با مأمورین متخصص حالا هم یک کمپانی جدیدی قبول کرده که پروژه‌ی عملی او را به هیئت برنامه جدید بدهد که اجراء بکند این قضیه را هم مشغول اقدام هستند غالب آقایان هم که عضو کمیسیون برنامه هستند خود من هم علاقمند به برنامه هستم اما موضوعی را که آقای رحیمیان در آن جلسه به بنده تذکر فرمودند لازم است که جواب ایشان داده بشود خود آقای رحیمیان اتفاقاً از اشخاصی هستند که علاقمند به اصلاح حوزه انتخابیه خودشان می‌باشند و غالباً هم در کمیسیون برنامه تشریف می‌آورند و یک پروژه‌ای هم داده‌اند که بیشتر مربوط به کارهای سدسازی و کشاورزی اگر پروژه آقایان ملاحظه بشود غالباً مربوط به کشاورز و آبیاری است همان طور که آقای دکتر متین دفتری نظر داشتند کشاورزی جلو باشد اگر ما بخواهیم این اعتبارات را از کشاورزی کسر بکنیم به صنعت اضافه کنیم اصلاً آن پروژه با یک دقت کاملی تهیه شده است و امیدواریم این هیئتی را که دولت انتخاب می‌کند مردمانی باشند که مورد اعتماد مردم و مطلع باشند و حتی استدعا بکنند از اعلیحضرت
همایونی همان طور که تا به حال والاحضرت عبدالرضا در این کار سرپرستی داشتند و وارد بودند سرپرستی کنند و اگر اختلافی در هیئت برنامه پیش آید والاحضرت عبدالرضا بهتر می‌توانند برطرف کنند که این اختلافات باعث نشود که کار برنامه مختل بماند ولی پیشنهاد آقای باتمانقلیج اساساً تأمین شده است و آن ۴ سال مال سدهای بزرگ است که باید مطالعه بشود بنابراین بنده تلویحاً قبول می‌کنم پیشنهادشان را پس بگیرند چون در خود برنامه هست
دکتر اعتبار- این قابل اجرا نیست آقا
رئیس- هر قسم پیشنهاد اصلاحی نماینده می‌تواند بکند بسته به نظر مجلس است
دکتر اعتبار- عملی نیست
سزاوار- این پیشنهاد پیشنهاد خوبی است
اقبال- بنده پیشنهاد تجزیه می‌کنم
رئیس- پیشنهاد آقای باتمانقلیج یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود
به شرح ساق مجدداً قرائت شد
رئیس- رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد آقایانی که این پیشنهاد موافقند قیام کنند عده کمی برخاستند تصویب شد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
پیشنهاد آقای فولادوند به شرح زیر قرائت شد
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم که نسبت به ماده واحده و پیشنهاداتی که قبول شده است در مجلس رأی گرفته شود و بقیه پیشنهادات به کمیسیون اعاده شود تا پس از شور و مطالعه لازم مجدداً برای تصویب به مجلس شورای ملی ارسال گردد
فولادوند- عرض بنده این است که آقایان ملاحظه می‌فرمایند که بنده هر روز سعی دارم که این لایحه با لوایح دیگر تصویب بشود (صحیح است) و البته این عمل هم از نظر اصول صحیح نیست ولی برای این که یک کاری مجلس کرده باشد با تقدیم این طرح ما لایحه را کوچکتر کردیم ماده واحده کردیم ولی ماده واحده هم با این پیشنهادها نقض غرض شده است یعنی تقریباً ۵۰ پیشنهاد شده است که این پیشنهادها چندین عیب دارد اولاً چندین روز وقت لازم است که این پیشنهادها تصویب شود و بنده خیال نمی‌کنم که تصویب شود (صحیح است) برای این که برای هر رأی باید آقایان را از بیرون بیاوریم آن وقت مجلس از اکثریت می‌افتد به عقیده من چون ما می‌خواهیم دو هزار میلیون تومان با این ماده واحده در این مملکت خرج کنیم این پیشنهادات بدون مطالعه اگر تصویب بشود چه بسا ممکن است که اساس آن فکر ما را از بین ببرد (صحیح است) این است که بنده معتقدم این پیشنهادات را بایستی فرستاد به کمسیون تا شور و مطالعه شود ما نیاییم یک کاری بکنیم که این مملکت را به نیستی سوق بدهیم حالا می‌خواهند این پیشنهاد را آقایان رأی بدهند یا رأی ندهند (صحیح است)
رئیس- آقای سزاوار
سزاوار- گذشته از این که نظیر این پیشنهاد از طرف آقای اسلامی شد و مجلس رد کرد (فولادوند- نه آن این طور نبود) مخالف نظامنامه هم هست مضافاً به این که بعد از این وقت زیادی صرف نمی‌شود یک قسمت از پیشنهاداتی که از طرف نمایندگان تقدیم شده بود قرائت شد است رویش بحث شده است و رأی گرفته شده یک قسمت از نظریات آقایان نمایندگان این است که حقاً آنها هم حق پیشنهادات اصلاحی باید داشته باشند آنها پیشنهادشان اینجا است مطرح کنید و بنده دیروز با یک دو سه نفر از متخصصین مذاکره می‌کردم یعنی مذاکره در این پیشنهاداتی که مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گرفته است می‌کردیم معتقد بودند که بعضی از پیشنهاداتی که در مجلس مورد تصویب واقع شده بد نبوده است بلکه نافع بوده است حالا این که می‌فرمایید ممن است پیشنهادهایی برخلاف مصلحت بشود یا از نظر فنی اشکال داشته باشد البته این طور نیست که پیشنهادات را چشم بسته آقایان رأی بدهند پیشنهادات البته یکی یکی قرائت می‌شود و روی آنها مذاکره می‌شود مخالف و موافق صحبت می‌کنند آنهایی که نافع است البته مورد تصویب واقع می‌شود آنهایی هم که نافع نیست البته رد می‌شود و آنچه پیشنهاداتی که تاکنون تقدیم شده و تصویب شده است نافع بوده است بنابراین هم مخالف آئین‌نامه است و هم بنده مخالف با این ترتیب هستم
نمایندگان- رأی رأی
رئیس- به پیشنهاد آقای فولادوند رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین ماده واحده یک تبصره‌هایی داشته که مورد توجه واقع شده و قرائت می‌شود و به ماده واحده با این تبصره‌ها رأی گرفته می‌شود (صحیح است) ماده واحده به شرح زیر قرائت شد
ماده واحده- دولت مکلف است گزارش شماره یک مورخه ۴/ ۹/ ۲۷ کمسیون برنامه محتوی ۱۵ ماده و یک تبصره را به موقع اجرا گذارده و طبق ماده‌ی دوم گزارش نامبرده برنامه عملی هفت ساله را در ظرف چهار ماه به تصویب کمیسیون برنامه برساند
رئیس- پیشنهادی رسیده که به ماده واحده با تبصره‌ها جداگانه رأی گرفته شود قرائت می‌شود به شرح زیر قرائت شد
پیشنهاد می‌نمایم که به ماده واحده طرح و پیشنهادهای قبول شده در مجلس به طور تجزیه رأی گرفته شود علی وکیلی
رئیس- بر طبق نظامنامه باید همین طور عمل شود
دکتر متین دفتری- آقای رئیس بنده یک تذکری دارم
رئیس- حالا مورد ندارد اعلام رأی شده است
دکتر متین دفتری- تأثیر دارد در رأی
رئیس- عده کافی است و برای اخذ رأی
رأی گرفته می‌شود اول به ماده واحده آقایانی که یا ماده واحده موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد تبصره‌ها یکی یکی قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود
به شرح زیر قرائت شد
تبصره ۱- شورای عالی و هیئت نظارت و مدیر عامل مطابق دستور ماده ۹ برحسب پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای ملی به موجب فرمان همایونی منصوب می‌شوید
رئیس- آقایانی که با این تبصره موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد تبصره ۲ قرائت می‌شود
به شرح زیر قرائت شد
تبصره ۲- مطالب راجع به نفت جنوب که در مقدمه و متن لایحه برنامه مسطور است تأثیرش موقت و نتیجه منوط به مذاکرات دولت با شرکت نفت است
رئیس- آقایانی که با این تبصره موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد تبصره سه قرائت می‌شود
به شرح زیر قرائت شد
تبصره ۳- از مبلغ اعتبار اجرای برنامه‌ی جز به مستخدمین فنی که کار فنی انجام می‌دهند دیناری به عنوان حقوق یا اضافه حقوق یا پاداش و امثال آن پرداخت نخواهدشد و دولت مکلف است برای سازمان‌های اداری اجرا برنامه از کارمندان اختصاصی و وزارتخانه‌ها با اعتبار حقوقی خودشان استفاده نماید
کشاورز صدر- آقایان این تبصره حیاتی است
رئیس- آقایانی که با این تبصره موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد تبصره ۴ قرائت می‌شود
به شرح زیر قرائت شد
تبصره ۴- دولت مکلف است در تنظیم برنامه کارهای کشاورزی و بهداشت عمومی را مقدم داشته به علاوه برنامه عمرانی مخصوصاً کشاورزی را به وسیله مردم اجرا نماید و نیز مدت ۴ ماه پیش‌بینی شده در ماده واحده به سه ماده تقلیل یابد
دکتر اعتبار- این کار نمی‌شود
معتمد دماوندی- بسیار خوب است
رئیس- آقایانی که با تبصره ۴ موافقند قیام کنند اکثر برخاستند تصویب شد (برزین- به اتفاق تصویب شد) پس حالا رأی گرفته می‌شود به مجموع یعنی یک ماده و ۴ تبصره
بعضی از نمایندگان- ورقه لازم دارد؟
رئیس- ورقه لازم ندارد به مجموع ماده واحد با ۴ تبصره رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام کنند اکثراً برخاستند تصویب شد (برزین- به اتفاق تصویب شد)
اسلامی- تا آخر دوره پانزدهم همین یک کار بس است آقای معاون وزارت دارایی بفرمایید
[۴- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای معاون وزارت دارایی ۱- لایحه اعتبار انتخاباتی دوره شانزدهم ۲ -معافیت عوارض دارو و لوازم هواپیمایی]
بهنیا معاون وزارت دارایی- دو فقره لایحه یکی برای تصویب اعتبار هزینه انتخاباتی دوره ۱۶ می‌باشد (صحیح است) و یکی هم برای بخشودگی یک قسمتی از داروها و چیزهایی که برای هواپیمایی تقدیم می‌شود (حاذقی- با دو فوریت بدهید که فوری تصویب بشود) ضمناً از آقایان محترم تقاضا می‌کنم دو فقره لایحه‌ای که قبلاً به قید فوریت تقدیم شده یکی راجع به بخشودگی مالیات است راجع به بخشودگی جرایم به شرط تأدیه مالیات تا آخر سال جاری و دومی هم راجع به بازنشستگی مستخدمین است چون لوایح مزبور نهایت اهمیت را دارد و مخصوصاً لایحه اولی که مدت آن خیلی کوتاه است و تا آخر سال مردم باید فرصت کافی داشته باشند این دولایحه راهم دراولین فرصت جزء دستور قرار بدهید که مردم از این فرصت شکرگذار باشند
رئیس- آقای دکتر اقبال بفرمایید
[۵- تقدیم یک فقره لایحه راجع به تعویض شناسنامه‌ها از طرف وزارت کشور]
وزیر بهداری- نظر به این که از شهریور ۱۳۲۰ به بعد به واسطه اوضاع غیرعادی و جنگ اختلال زیادی در ثبت اسناد سجلی پیدا شده این است که لایحه نسبت به تعویض اسناد رسمی و شناسنامه‌ها که در زمان دموکرات‌ها در آذربایجان به خط ترکی نوشته شده بوده تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم
رئیس- به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود آقای نراقی راجع به نشر اسکناس و بانک ملی گزارش دارند به عرض مجلس می‌رسانند
کشاورز صدر- لایحه نظام وظیفه با بخشودگی مطرح شود
معتمد دماوندی- لایحه نظام وظیفه را در دستور قرار بدهید
بعضی از نمایندگان- بفرمایید
[۶- قرائت گزارش آقای نراقی راجع بوضع اسکناس]
نراقی- این اواخر در بعضی از جراید مطالبی برخلاف واقع راجع به انتشار اسکناس و پشتوانه ان و همچنین اسکناس‌های تازه‌ای که با اسکناس‌های پاره و فرموده اخیراً تعویض گردیده نوشته شده است و بعضی از آقایان نمایندگان هم در ضمن مذاکرات خود در مجلس شورای ملی بیاناتی در این باب ایراد نموده‌اند و حتی آقای دکتر عبده نماینده محترم در جلسه مورخ ۲۲ دیماه ۱۳۲۷ از دولت سؤالی در باب علت انتشار دویست میلیون ریال اسکناس نموده است
چون این قبیل انتشارات و شایعات راجع به پول مملکت ممکن است باعث نگرانی مردم و مشوب شدن اذهان عمومی و بالا رفتن هزینه زندگی گردد این جانب بنا به وظیفه که از طرف مجلس شورای ملی در هیئت نظارت اندوخته اسکناس دارم در چند جلسه قبل از جناب آقای رئیس مجلس تقاضا کردم که اجازه فرمایند توضیحاتی در خصوص شایعات مزبور به عرض نمایندگان مجلس شورای ملی برسانم اولاً راجع به انتشار اسکناس به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در جلسه ۲۴ دی ماه ۱۳۲۶ طرحی از طرف عده‌ی از نمایندگان با قید دو فوریت راجع به الغای قانون تفویض اختیار اجازه انتشار اسکناس به هئیت نظارت اندوخته اسکناس مصوب ۲۸ آبان ۱۳۲۱ به مجلس شورای ملی تقدیم و تصویب گردید از آن تاریخ به بعد به موجب قانون مصوب ۲۴ دی ماه ۱۳۲۶ انتشار اسکناس منحصراً از اختیارات مجلس شورای ملی بوده و بدون اجازه مجلس شورای ملی دولت یا بانک ملی نمی‌تواند اسکناس منتشر نماید (صحیح است)
ضمناً به موجب تبصره قانون مزبور دولت ملکف است که در ظرف سه ماه مقدار حداکثر اسکناس را که بانک ملی ایران مجاز است در گردش داشته باشد با میزان پشتوانه آن تعیین نموده و لایحه آن را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد که متأسفانه تاکنون با تذکرات پی در پی بانک ملی و هیئت نظارت اندوخته اسکناس و با وصف سؤال اینجانب از دولت لایحه آن به مجلس تقدیم نشده است و لازم است دولت هر چه زودتر به وظیفه قانونی خود عمل نموده لایحه‌ی آن را به مجلس شورای ملی تقدیم نماید
ثانیاً راجع به چاپ اسکناس‌های نو که در بعضی از جراید دیدم نوشته بودند که مدیر کل بانک مقدار زیادی اسکناس جدید چاپ کرده و همه روزه در بازار منتشر می‌نماید خاطر آقایان نمایندگان را مستحضر می‌دارد که
۱ – به موجب قسمت اول از ماده ۲۲ قانون اساسنامه بانک ملی ایران مصوب ۲۲ مرداد ماه ۱۳۱۷ اجازه چاپ کردن اسکناس از وظایف شورای عالی بانک می‌باشد که طبق ماده ۲۰ قانون اساسنامه مرکب از ۷ نفر اشخاص صلاحیتداری است که مجمع عمومی بانک برای مدت سه سال انتخاب می‌نماید در اینجا لازم است برای روشن شدن اذهان عمومی توضیح دهم که مقصود از چاپ اسکناس انتشار اسکناس نمی‌باشد زیرا به طوری که اشاره شد اجازه انتشار اسکناس از اختیارات مختصه مجلس شورای ملی است صحیح است
۲ - طبق مقررات باید اسکناس‌های پاره و فرسوده‌ای که در دست مردم است تدریجاً جمع‌آوری و با اسکناس نو تعویض گردد بدیهی است جمع‌آوری اسکناس‌های پاره و فرسوده و تعویض آنها با اسکناس‌های نو مستلزم چاپ اسکناس است که از وظایف شورای عالی بانک می‌باشد بدین طریق اسکناس‌هایی که پس از تصویب شورای ملی بانک چاپ و طبق مفاد ماده ۳۰ قانون اساسنامه بانک مستقیماً تحویل هیئت نظارت اندوخته‌ی اسکناس می‌شود در زیر کلید هیئت مزبور قرار می‌گیرد و هیئت نظارت تدریجاً در مقابل دریافت اسکناس‌های فرسوده از بانک ملی ایران با مقررات خاصی معادل آن را اسکناس نوببانک تحویل می‌دهید چنانکه تااین تاریخ بتدریج بالغ بر ۵۵۵/ ۲۰۴/ ۳۶۳/ ۴ ریال اسکناس فرسوده جمع‌آوری و طبق بند ۴ ماده ۳۰ قانون اساسنامه با تشریفات خاص و تنظیم صورت مجلس معدوم شده و به جای آنها اسکناس نو به جریان گذارده شده است
ثالثاً راجع به پشتوانه اسکناس نیز لازم است متذکر شوم که کلیه پشتوانه‌های اسکناس منتشره طبق قوانین و مقررات تحت نظارت هیئت نظارت اندوخته اسکناس می‌باشد و طبق بنده ۵ از ماده ۳۰ قانون اساسنامه بانک ملی ایران نگاهداری حساب پشتوانه نیز از وظایف هیئت نظارت اندوخته اسکناس که مرکب از هفت نفر بدین قرار از طرف مجلس شورای ملی دو نفر از طرف هیئت وزیران یک نفر دادستان کل کشور مدیر کل بانک خزانه‌دار کل بازرس دولت به موجب قانون تعیین شده‌اند در نگاهداری پشتوانه نظارت دقیق و مراقبت تام و کامل می‌نماید و حساب‌های پشتوانه به کلی از سایر حساب‌های بانک مجزا بوده و آنچه بابت پشتوانه اسکناس منتشره در ایران موجود است زیر کلید هئیت نظارت اندوخته اسکناس می‌باشد (صحیح است)
رئیس- آقای شریعت‌زاده دو سه کلمه راجع به مازنداران به عرض آقایان می‌رسانند بفرمایید
نمایندگان- اکثریت نیست
[۷- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه]
رئیس- اجازه بدهید چون اکثریت نیست جلسه را ختم می‌کنیم زیرا تصور نمی‌کنم اکثریت بشود جلسه آینده روز پنجشنبه پیشنهاداتی برای تعیین دستور رسیده است که به مجلس بعد موکول می‌شود در این موقع جلسه سه ربع بعد از ظهر ختم شد
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت