مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اردیبهشت ۱۳۰۸ نشست ۴۷
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۴۷
صورت‌مجلس روز پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۸مطابق ۶ ذیحجه ۱۳۴۷
فهرست مطالب:
۱- تقدیم لایحه راجع به قرارداد تجارتی و گمرکی و بحرپیمایی بین دولتین ایران و چک‌اسلواکی از طرف آقای کفیل وزارت امور خارجه
۲- تصویب مرخصی آقایان شمیرانی- محمد آخوند- طباطبایی دیبا- حیدری
۳- شور اول عهدنامه ودادیه و تأمینیه بین دولتین ایران و ترکیه و تصویب ورود در شور ثانی
۴- شور اول عهدنامه مودت بین دولتین ایران و مصر و تصویب ورود در شور ثانی
۵- تصویب اعتبار جهت سیم‌کشی خط اهواز
۶- تصویب تجدید استخدام مستر کارول
۷- قانون اجازه اعتبار به جهت سیم‌کشی خط اهواز
۸- قانون تجدید استخدام مستر کارول مهندس آمریکایی
(مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
(صورت‌مجلس روز یکشنبه بیست و دوم اردیبهشت را آقای مؤید احمدی قرائت نمودند)
غایبین با اجازه آقایان: نوبخت - سید کاظم - عمادی - آشتیانی - همراز - حبیبی - احتشام‌زاده - لرستانی - آقایان - شیرازی - وکیلی - حاجی سید محمود - اعتبار - تیمورتاش
غایبین بی‌اجازه آقایان: شمیرانی - حیدری - طباطبایی دیبا - عبدالحسین خان دیبا - امیر ابراهیمی - میرزا حسن خان وثوق - بوشهری - امیر اعلم - پالیزی - قوام - حاج رحیم آقا - میرزا ابوالفضل - مهدوی - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس - حاج‌حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک
دیرآمدگان با اجازه آقایان: فولادوند - جلایی
دیرآمدگان بی‌اجازه آقای: حکمت
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- قبل از دستور.
رئیس- دهستانی
دهستانی- قبل از دستور.
رئیس- در صورت‌مجلس مخالفی نیست؟
(گفتند خیر)
رئیس- صورت‌مجلس تصویب شد.
جمعی از نمایندگان- دستور، دستور.
رئیس- وارد دستور بشویم؟
جمعی از نمایندگان- بله.
کفیل وزارت امور خارجه- قرارداد تجارتی و گمرکی و بحر پیمایی بین دولتین ایران و جمهوری چک اسلواکی که منعقد و امضا شده تقدیم می‌کنم.
رئیس- چند فقره خبر از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود.
(خبر کمیسیون عرایض و مرخصی راجع به مرخصی آقای شمیرانی این قسم قرائت شد)
نماینده محترم آقای شمیرانی به واسطه گرفتاری‌های شخصی و لزوم مسافرت خود تقاضای ۱۵ روز مرخصی از تاریخ ۱۱ اردیبهشت نموده کمیسیون تقاضای معزی‌الیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌گردد.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده بارها عرض کرده‌ام باز هم عرض می‌کنم با اصل مرخصی مخالفتی ندارم مخالفت من به واسطه این است که اشخاصی که محتاج نیستند و حاضر هم نمی‌شوند آن حقوق زمان غیبت خودشان را به عقیده بنده باید تخمین بدهند به فقرا. به قحطی زدگان به زلزله‌زده‌گان یا به یک امور خیریه تخصیص بدهند و از این پول خودشان صرف‌نظر کنند والّا اگر بدون استحقاق حقوق بگیرند بنده مخالف هستم.
آقاسیدمرتضی وثوق) مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی(- این مطلبی که آقای فیروزآبادی فرمودند چندین مرتبه تکرار شده جواب هم خدمتتان عرض شده است (چند نفر از نمایندگان-صحیح است) که موضوع مرخصی آقایان عذر موجه است اگر آقایان عذر موجه داشته باشند کمیسیون رأی می‌دهد نداشته باشند نمی‌دهد دیگر کمیسیون نظری به محتاج بودن و نبودن و اینها ندارد اینها یک عباراتی است که مخصوص به خود آقای فیروزآبادی است ولی کمیسیون فقط عذر موجه را در نظر می‌گیرد و راجع به تمول و استحقاق و مصارف خیریه اینها را ممکن است خودشان اقدام بفرمایند و البته اگر ایشان اقدام کردند بنده هم متشکرم اعضای کمیسیون هم متشکرند ولی چون عذر آقای شمیرانی موجه بود کمیسیون با مرخصی ایشان موافقت کرده پانزده روز هم بیشتر نبود.
رئیس- رأی می‌گیریم موافقین با مرخصی آقای شمیرانی قیام فرمایند.
(اکثراً قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر دیگر
(این قسم قرائت شد)
نماینده محترم آقامحمد آخوند به واسطه انجام امور ایلات تراکمه از تاریخ ۲۰ فروردین ۳۱ روز تقاضای مرخصی نموده کمیسیون تقاضای ایشان را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌شود.
رئیس- مخالفی ندارد؟
(اظهاری نشد)
رئیس- موافقین با این خبر قیام فرمایند.
(اکثراً برخاستند)
رئیس- تصویب شد. خبر دیگر
(به شرح ذیل خوانده شد)
نماینده محترم آقای طباطبایی دیبا به واسطه پیش آمدی محتاج به مسافرت گشته و از تاریخ ۲۱ اردیبهشت تقاضای ۱۵ روز تقاضای مرخصی نموده کمیسیون تقاضای معزی الیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌دارد.
رئیس- فیروزآبادی
فیروزآبادی- هرچند عرایض بنده و مخالفت‌هایی که بنده می‌کنم بی‌نتیجه است و خوب است مخالفت نکنم (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) ولی با وجود این عقیده‌ام را لابدم عرض کنم. بنده کار نکردن و مزد گرفتن را صحیح نمی‌دانم.
رئیس- رأی می‌گیریم به مرخصی آقای دیبا آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
(خبر راجع به مرخصی آقای حیدری این قسم قرائت شد)
نماینده محترم آقای حیدری به واسطه کارهای لازمی در حوزة انتخابیه خودشان که مهم بوده تقاضای دو ماه مرخصی برای مسافرت از تاریخ ۱۰ اردیبهشت نموده کمیسیون تقاضای معزی‌الیه را تصویب و اینک خبر آن تقدیم می‌گردد.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بنده موافقم بعد از یک مخالف حرف می‌زنم.
رئیس- آقای محمدولی میرزا
محمدولی میرزا- موافقم.
رئیس- آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- موافقم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- آقای حیدری از اول مجلس تا حالا چند مرتبه مرخصی گرفته‌اند غالباً هم در این دوره در اینجا تشریف ندارند هر چند در آنجا هم شاید کارهای بزرگی بکنند ولی این مجلس و وکیل این مجلس وظیفه‌اش این است که اینجا خدمت بکنند و اجرت بگیرد. الآن هم نوبت سومی‌است که ایشان اجازه می‌خواهند حالا اگر انصاف هست و سزاوار است آقایان رأی بدهند اگر سزاوار نیست رأی ندهند حالا هم اگر چنانچه این حق را تخصیص به یک مصرف خیریه بدهند بنده حرفی ندارم والّا مخالف هستم و عقیده ندارم.
مخبر- آقای حیدری برای انجام بعضی امور در حوزه انتخابیه خودشان که شاید غالب آقایان نمایندگان محترم هم مسبوق باشند ناچار شدند به محل مسافرت نمایند بعد مراجعت کردند دو مرتبه طوری شد که تقاضای مرخصی کردند کمیسیون هم موافقت کرد و عذر ایشان را موجه دانست.
رئیس- رأی می‌گیریم به این خبر موافقین قیام فرمایند.
(اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهدنامه ودادیه و تأمینیه ایران و ترکیه مطرح است شور اول است.
خبر کمیسیون امور خارجه این قسم قرائت شد.
خبر از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه نمره ۸۷۶ - ۲۰ - ۱۸۰۰ دولت را راجع به عهدنامه ودادیه و تأمینیه ایران و ترکیه که در تاریخ اول اردیبهشت ۱۳۰۵ به امضا رسیده و همچنین پروتکل منضمه به عهدنامه ودادیه و تأمینیه مزبوره مورخه ۲۵ خرداد ۱۳۰۷ و مدلول صورت‌مجلسی که در موقع امضای ودادیه و تأمینیه از طرف نمایندگان دولتین ایران و ترکیه تنظیم و پاره‌ای توضیحات نسبت به بعضی از مواد عهدنامه مزبوره در آن داده شده است تحت شور در آورده و کلیه آن را تصویب و اینک ماده واحده ذیل را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- مجلس شورای ملی عهدنامه ودادیه و
تأمینیه ایران و ترکیه را که در تاریخ اول اردیبهشت ۱۳۰۵ به امضا رسیده و همچنین پروتکل منضمه به عهدنامه و دادیه و تأمینیه مزبوره مورخه ۲۵ خرداد ۱۳۰۷ و مدلول صورت‌مجلسی که در موقع امضا عهدنامه و دادیه و تأمینیه از طرف نمایندگان دولتین ایران و ترکیه تنظیم شده است تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آن را به دولت می‌دهد.
رئیس- مذاکره در کلیات اعتراضی نرسیده است. رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثراً برخاستند)
رئیس- تصویب شد در ماده اول اعتراضی نرسیده است. در ماده دوم و سوم و چهارم و پنجم و ششم و هشتم و نهم و دهم و یازدهم اعتراضی نرسیده است.
همچنین در پروتکل اختتامیه منضمه به عهدنامه در ماده اول اعتراضی نرسیده ست در ماده دوم از آقای یاسایی اعتراضی رسیده است آقای یاسایی میل دارند اعتراض خودتان را تعقیب کنید؟
یاسایی- خیر. (بنده صرف نظر کردم)
رئیس- خوب ایشان استرداد کردند اعتراض خودشان را در ماده دوم پروتکل. در صورت‌مجلس منضمه به عهدنامه ودادیه و تأمینیه نیز اعتراضی نرسیده است. رأی می‌گیریم به ورود در شور ثانی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثراً قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد لایحه قانونی مبادله عهدنامه مودت بین دولتین ایران و مصر مطرح است خبر کمیسیون قرائت می‌شود. شور اول است.
(خبر کمیسیون امور خارجه به شرح آتی قرائت شد)
خبر از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه لایحه نمره ۱۷۹۶ و ۲۰۸۷۲ دولت را راجع به عهدنامه مودت و آقامت بین دولتین ایران و مصر در جلسه ۱۸/۲/۸ تحت شور در آورده و با یک فقره اصلاح عبارتی در ماده پنج آن معاهده مزبور تصویب و اینک ماده واحده ذیل را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
ماده واحده- مجلس شورای ملی عهدنامه مودت و آقامت بین دولتین ایران و مصر را مشتمل بر ۱۲ ماده و یک پروتکل الحاقی مشمل بر دو ماده که در تاریخ ۷ آذرماه ۱۳۰۷ امضا شده و یک فقره مراصله راجع به ماده ۶ عهدنامه را که بین وزارت امور خارجه و سفارت مصر در تاریخ مزبور تعاطی شده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آن را به دولت می‌دهد.
رئیس- مذاکره در کلیات است. اعتراضی نیست. رأی می‌گیریم به ورود در شور مواد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثراً قیام کردند)
رئیس- تصویب شد در ماده اول اعتراضی نرسیده است. در ماده دوم و سوم و چهارم اعتراضی نرسیده است. در ماده پنجم به طوری که کمیسیون معترض است مختصر اصلاحی شده اصلاح عبارتی در ماده ششم اعتراضی نرسیده است همین‌طور در مواد هفتم و هشتم و نهم و دهم و یازده و دوازدهم اعتراضی نرسیده است به پروتکل الحاقی مشتمل بر دو ماده اعتراضی نرسیده است یک فقره مراصله متعاطیه راجع به ماده ششم در آن هم اعتراضی نشده است. رأی می‌گیریم به ورود در شور ثانوی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(جمع کثیری برخاستند)
رئیس- تصویب شد خبر کمیسیون بودجه راجع به اعتبار خرید کابل برای سیم‌کشی خط اهواز مطرح است.
(خبر کمیسیون به شرح ذیل قرائت شد)
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است که از محل پنجاه‌هزار تومان اعتبار ساختمان فرودگاه‌ها مبلغ بیست و یک‌هزار و چهل و سه تومان برای خرید کابل و مخارج سیم‌کشی خطوط اهواز و بساتین خواف و کاریز انتقال داده و به وزارت پست و تلگراف بپردازد.
رئیس- ماده واحده مطرح است آقای روحی
روحی- بنده در هر موقعی که لایحه راجع به سیم‌کشی مطرح می‌شود از موقع استفاده می‌کنم و یک تذکراتی می‌دهم عرض کنم که جیرفت و رودبار یکی
از ولایات کرمان است و مثل سایر جاها مالیات می‌دهد و تمام عوارضی که به سایر جاها تعلق می‌گیرد آنجا هم می‌پردازد ولی بدبختانه مردم آنجا نه پست دارند نه تلگراف و بنده مکرر از آقای وزیر محترم پست و تلگراف تقاضا کردم و ایشان فرمودند در بودجه امسال دو پست‌خانه برای آنجا تهیه خواهد شد (راجع به جیرفت و رودبار) با اینکه چندین مرتبه هم به عرض رساندم در کمیسیون هم با اعضای کمیسیون بودجه صحبت شد که خوب است یک اعتباری بدهند که اساس منظور اهالی این نقاط را تأمین نمایند و یک پست‌خانه و تلگراف‌خانه برای آن جا تهیه کنند که اقلاً مردم راحت باشند و بتوانند با سایر شهرهای مملکت ایران رابطه پیدا کنند و بنده خیلی از آقای وزیر پست و تلگراف متشکرم که خودشان در این قسمت‌ها نهایت توجه را دارند و عرض بنده هم در این لایحه به عنوان مخالفت نبود بلکه می‌خواستم استدعا کنم از آقای وزیر پست و تلگراف که یک توجه خاصی در این قسمت بفرمایند حتی خود اهالی هم حاضرند که از جیب خودشان مخارج پست آنجا را بدهند ولی این برای دولت چندان خوش آیند نیست و وزارتخانه نیز اعتباری که برای تاسیسات جدید تلگراف بود و مبلغ سی و پنج‌هزار تومان بود آن را از نقطه‌نظر الاهم فالاهم برای قسمت‌های مهم‌تری در نظر گرفته‌اند ولی توجه خود را در این قسمت نیز داشته باشند و پست‌خانه عجالتاً وجودش در این ولایت نهایت لزوم را دارد کاملاً هم جمع و خرج می‌کند. این بود عرایض بنده ولی نسبت به این لایحه عرض کردم کمال موافقت را دارم و اگر کسی هم مخالف است حاضرم دفاع بکنم.
وزیر پست و تلگراف- آقا مسبوق هستند که در بودجه امسال تقریباً ۲۹ پست اضافی برای بعضی نواحی منظور شده است که تصور می‌کنم جیرفت هم جزء آنها باشد. غالباً هم در اینجا وعده داده بودم دو هفته قبل هم دستور دادم و امیدوارم که در ظرف همین چند روزه پست‌خانه آنجا تأسیس شده باشد اما راجع به تلگراف‌خانه البته خاطرتان مسبوق که ما در سال پیش پنجاه‌هزار تومان اعتبار نداریم و امسال یک جاهایی بوده است که لازم‌تر است و اقدام شده است و امیدوارم آن جاها را هم در سال آتیه شروع کنیم. صحبت بین نمایندگان زنگ رئیس (سکوت)
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- عرض کنم که مدت‌ها است وزارت‌پست و تلگراف تصمیم دارند (نمایندگان- بلندتر) مکرر هم تذکر داده شده است که وسایل سیم‌کشی بین بندرعباس و میناب را فراهم نمایند مکرر هم خودشان وعده داده‌اند.
جمعی از نمایندگان- نمی‌شنویم. آقا قدری بلندتر بفرمایید.
کازرونی- حالا خواستم سؤال کنم که آیا همان تصمیم را در توسعه این خط دارند (آن هم در اینجایی که خودتان تصدیق دارید مهم است) یا نه؟ و در صورت تصدیق آیا امیدوار هستند که در ظرف یکی دو ماه از همین اعتبار پنجاه هزار تومان انجام بگیرد یا خیر؟
وزیر پست و تلگراف- امسال در جزء پنجاه‌هزار تومان اعتباری که آقا اشاره فرمودند برای آن دو قسمتی که آقا فرمودند مصالح و لوازمی تا به حال تهیه شده است ولی بالاخره قدری تأخیر در امر پیدا شده است چون که در جنوب مخصوصاً به واسطه موریانه بعد از این دیگر تیرهای چوبی حتی‌المقدور آنجا کار گذارده نشود زیرا به ضرر دولت است و حالا هم مشغول مطالعه می‌باشیم که بلکه بتوانیم تیرهای چوبی را تبدیل به تیر چدنی بکنیم و اگر نتوانستیم گمان می‌کنم تا دو ماده دیگر موفق بشویم با مصالح موجود سیم کشی کنیم.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود با ورقه آقایانی که موافقند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آرا به عمل آمده ۹۵ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حضار ۱۰۳ ماده واحده راجع به اعتبار
برای سیم کابل اهواز با ۹۵ رأی تصویب شد.
اسامی رأی‌دهندگان - آقایان: فرهمند - روحی- امیر دولتشاهی - طالش خان - مولوی - فتوحی - اعظمی - موقر - پالیزی - عباس میرزا - قراگوزلو - الفت - رحیم‌زاده - بیات ماکویی - کاشانی - جلایی - قاضی نوری - دکتر عظیما - فرشی - محمدولی میرزا - بوشهری - حسن علی میرزا دولتشاهی - احتشام‌زاده - دکتر سنک - اسفندیاری - بنکدار - طهرانی - کازرونی - محمدعلی میرزا دولتشاهی - ایزدی - نجومی - عراقی - مجد ضیایی - شمیرانی - امیر ابراهیمی - هزار جریبی - افخمی- ایل خان - اسعد - اعتبار - یاسایی - وثوق - بیات - شیخ‌الملک - پورمحسن - دربانی - طلوع - محمد آخوند - مسعودی - عبدالحسین خان دیبا - دهستانی - حاج علی‌اکبر امین - ناصری - دبستانی - فرخی - مسعود - حکمت - اسدی - کلالی - شریفی - مقدم - ساکینیان - آقازاده سبزواری - سید محمدتقی طباطبایی - عدل - فولادوند - رهبری - لاریجانی - ضیا - خطیبی - خواجوی - صادقی - فاطمی- شهداد - ملک‌زاده - ذوالقدر - عامری - دکتر لقمان - کفایی - افسر - دیوان‌بیگی - جهانشاهی - ملک‌مدنی - ظفری - مفتی - سید کاظم یزدی - طاهری- کیای نوری - مؤید احمدی - فهیمی- اقبال - وهاب‌زاده - میرزا یانس
رئیس- خبر کمیسیون بودجه راجع به تجدید استخدام مستر کارل مطرح است.
(به شرح آتی خوانده شد)
خبر کمیسیون بودجه راجع به تجدید استخدام مستر کارول
کمیسیون بودجه لایحه اخیره وزارت فواید عامه دایر بر استخدام مستر کارول مهندس امریکایی را با حضور آقای وزیر فواید عامه مطرح نموده و نظر به اینکه دولت برای نظارت و مراقبت در عملیات تفتیش و نظارت راه‌آهن ادامه خدمت مستر کارول را لازم حتمی دانسته‌اند و مشارٌالیه به کمتر از حقوقی که در این لایحه پیشنهاد شده حاضر به قبول خدمت نمی‌شود کمیسیون بودجه عین لایحه پیشنهادی را با مختصر اصلاح عبارت تصویب و خبر آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده- وزارت فواید عامه مجاز است که مستر س. ج. کارول مهندس تبعه اتازونی امریکا را از ۷ دی ماه ۱۳۰۷ برای مدت یک سال به سمت سرمهندسی و عضویب هیئت نظارت و تفتیس راه‌آهن با سالی دوازده‌هزار تومان حقوق به علاوه صدی ۱۵ این مبلغ برای خانه و اثاثیه استخدام نماید و در موقع مسافرت در ایران عین مخارج مسافرت را تأدیه و مخارج معاودت به آمریکا را بر طبق مخارجی که برای آمدن داده شده است بپردازند.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده خیلی متأسفم از اینکه اشخاصی بیایند در این مملکت و اول با یک حقوق کمی فرضاً پنج‌هزار تومان شش‌هزار تومان مستخدم شوند و پس از اینکه مدتی اینجا ماندند و وضعیت اینجا را دیدند نمی‌دانم چه القایی بهشان می‌شود که یک مرتبه شش‌هزار تومان می‌شود دوازده‌هزار سیزده‌هزار چهارده‌هزار پانزده‌هزار تومان در صورتی که وضعیت مالیه اینجا را همه می‌دانند که اجازه این اندازه نظر بلندی آنها را نمی‌دهد این شخص به عنوان مهندسی دو سال قبل استخدام شده و یک مبلغی شش‌هزار تومان یا هفت‌هزار تومان بیشتر حقوق نمی‌گرفته.
فهیمی- نه‌هزار تومان
فیروزآبادی- نمی‌دانیم هفت هزار تومان یا نه هزار تومان چقدر آمد و استخدام شد و مدتی هم سرکار بود حالا کار ندارم که ششصد هزار تومان یا هفت‌صد هزار تومان به ما ضرر خورد یا نخورد و بعد صلاح دیدند که این کار داده شود به یک کمپانی آن کمپانی آیا مسئول صحت عمل خودش هست یا نیست؟ اگر مسئول صحت عمل خودش هست دیگر ما چه احتیاجی داریم که یک نفر یا دو نفر یا سه نفر سر مهندس یا مفتش بیاوریم با سالی دوازده هزار تومان حقوق و سه هزار تومان صد پانزده مخارج مسافرت این سالی پانزده هزار تومان
سالی پانزده هزار تومان بدهیم که تفتیش عمل یک کمپانی مسؤلی را بکنیم؟ آن کمپانی خودش مسئول است ممکن است که یک نفر مفتش با یک مبلغ مختصری بیاید تفتیش این کار را بکند و اگر عیبی دارد به عنوان مسئولیتی که او دارد از عهده عیب کار خودش بربیاید که ما محتاج نشویم سالی پانزده هزار تومان به جهت یک مفتش یا مهندس بدهیم: هر چند این عرایض که بنده می‌کنم اسباب انفعال خود بنده است اما چه کنم برای این است که مجبورم عقیده‌ام را عرض کنم و مجبورم اسباب سردرد آقایان بشوم و بیایم بگویم این اندازه خرج‌ها گنجایش مملکت ما را ندارد به خصوص به جهت خط‌آهنی که ما داریم می‌کشیم یا رقابت این اتومبیل‌ها که این‌قدر در مملکت زیاد شده است و بالاخره نخواهند گذشت خط‌آهن دایر شود و بعد از آن که خرج زیادی کردیم این اتومبیل‌ها خط آهن را از بین خواهند برد این عقیده بنده است با وجود این حالا آقایان هرچه صلاح می‌دانند مختارند.
رئیس- آقای طاهری
طاهری- اولاً لازم است برای استحضار خاطر آقا قانونی که دولت را ملزم کرده است به اینکه یک نفر ناظر بیاورد اینجا قرائت کنم در سی ام فروردین ۱۳۰۷ قانونی از مجلس گذشته است که نقشه برداری مفصل خط‌آهن را به سندیکا واگذار کرده است و ساختن صد و پنجاه کیلومتر از هر طرف راه را به خرج دولت به آنها داده است. ماده دوم آن این است که: مخارج نقشه‌برداری مزبور نباید در هر کیلومتری از سیصد و شصت و هشت تومان تجاوز نماید و نقشه برداری مزبور باید مطابق شرایط معینه در کنترات بوده و در تحت نظارت مهندسینی که از طرف دولت معین می‌شوند به عمل آید. ماده سوم این است: دولت می‌تواند برای اینکه نمونه‌هایی برای ساختن راه‌آهن ایران تهیه نموده و مظنه از مخارج آن به دست آورد به عنوان امتحان ساختمان قیمت معین راه را که از صد و پنجاه کیلومتر از هر طرف تجاوز نکند به سندیکای مذکور به خرج دولت واگذار نماید که پس از آن هرگاه قانون مناقصه ساختمان کلاً یا بعضاً در مجلس شورای ملی تصویب شد با تساوی شرایط سندیکای مذکور حق تقدم خواهد داشت. این لایحه وقتی آمد به کمیسیون بودجه همین نظریاتی که آقا داشتند آنجا مطرح شد. حقوق این شخص اولی که برای مهندسی استخدام شده است نه هزار تومان بوده است.
کلالی- در سالی نه هزار تومان؟
دکتر طاهری- بلی در سال نه هزار تومان بوده است و بعد از مدتی که در اینجا مانده است و دولت او را برای نظارت در کار معین کرده است کاملاً اظهار رضایت ازش می‌کنند و بر طبق ماده چهارم این قانون مخارج ساختمان این راه به اختیار دولت است. ماده چهارم این است دولت مجاز است از عایدات انحصار قند و شکر و چای مخارج نقشه برداری و قسمتی از راه‌آهن که در ماده قبل ذکر شده را نظارت در آن را تأدیه نماید. چون برای ساختمان این راه یک دفعه اختیار خرجش به دولت داده شده است و میلیون‌ها خرج آن می‌شود یک هیئت نظارتی لازم است که کنترول بکند مخارج آن را و این شخص مستر کارول به طوری که دولت اظهار می‌کند کاملاً از عهده نظارت برآمده است و به نفع دولت اقداماتی کرده است از این جهت کمیسیون هم موافقت کرد به علاوه مدت خدمتش را که دو سال قرار بود تبدیل به یک سال کرد تا این قانونی که ما گذرانده‌ایم مدتش سرآید و تا آخر این مدت دولت این مفتش را لازم دارد و منافع این شخص بیشتر از سه‌هزار تومانی است که اضافه شده است زیرا این شخص باید نظارت در میلیون‌ها خرج بکند از این جهت کمیسیون بعد از توضیحاتی که از طرف دولت داده شده و بعد از مراجعه به این قانون با این لایحه موافقت کرد. اینکه فرمودید خوب است یک مفتش بیاورند که همین طور در مخارج رسیدگی کند این کار هر مفتش نیست راه‌آهنی که ساخته‌اند یک چیزی است که اصلاً در اینجا سابقه نداشته است و مهندسینی هم که هستند از
عهده این کار بر نمی‌آیند یک شخصی عالم با سابقه می‌خواهد و این شخص به طوری که دولت اظهار می‌کند کاملاً از عهده انجام وظیفه بیرون آمده است و خدمات مهم‌تری در صرفه‌جویی کرده است و از این جهت دولت هم حقوق او را زیاد کرده است به علاوه دو سال پیشنهاد شده بود بعد خودشان موافقت کردند که یک سال باشد و گفتند که یک سال بیشتر به وجود این شخص احتیاج نیست تا این قانون تمام شود.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- بنده با استخدام مستر کارول برای این کار مخالفتی ندارم و یا اینکه دوازده‌هزار تومان یا دوازده‌هزار دلار هم به ایشان حقوق داده شود با آن هم مخالفتی ندارم عرض بنده راجع به مسئله نظارت و شغل ایشان است. گفته می‌شود که مستر کارول لازم است برای نظارت عملیات سندیکا این عملیات چند قسم است. یک قسم راجع به ساختمان است که نظارت لازم ندارد. عرض خط‌آهن یک مستر باشد یا هر قدر باشد دولت معین کرده است که از آن میزان نباید تخطی بکند این قسمت را نظارت کند؟ یا قسمت ساختمان و خاک‌ریزی و تراورس گذاشتن و آن قسمت‌های فنر را مراقبت و نظارت کند که بر خلاف اصول فنی اقدامی‌نکند آیا نظارت راجع به همین است؟ یا نظارت رجع به مخارج هم هست. اگر نظر آقایان باشد در دوره ششم دولت لایحه آورد برای بدست آوردن مظنه ما صدو پنجاه کیلومتر از شمال و صد و پنجاه کیلومتر از جنوب به سندیکا واگذار کردیم که به خرج دولت ایران بسازند تا میزانی برای کلیه مخارج به دست دولت بیاید و در آتیه کنترات بدهد یا مزایده بگذارد و بالاخره هر اقدامی که در آتیه دولت می‌خواهد بکند از روی میزان و مظنه باشد که در این سیصد کیلومتر شمالاً و جنوباً خرج شده است به نظر بنده در این قسمت فوق‌العاده باید دقت کرد که به صرفه ما تمام شود. اگر چنانچه سندیکا مخارج زیادتر از اندازه بکند یا عجله و سرعتی که برای کار دارد یک مصارفی بکند که از نقطه‌نظر فنی شاید آن قدرها ضروری نباشد و یک حقوق‌های گزافی به اشخاصی بدهد که شاید در مملکت ما با یک حقوق‌های کمتری بشود آن معاملات را کرد و اگر در معاملات یک صرفه‌جویی‌هایی نشود آیا این مظنه است از برای اینکه در آتیه ملاک ما باشد که به سندیکا واگذار کنیم یا به دیگری با او را حق تقدم بدهیم؟! اصل مطلب این است. اگر مقصود از نظارت این است که مستر کارول نظارت کند در تمام معاملاتی که اینها با خارجه یا شعب کمپانی سندیکا در آمان یا در آمریکا می‌کنند که این معاهدات مطابق صرفه است یا نیست با این ترتیب مقصود حاصل است و این دوازده‌هزار تومان که هیچ بنده بیست و چهارهزار تومان هم رأی می‌دهم که به مستر کارول بدهند برای اینکه شاید مابه‌التفاوت خیلی پیش از اینها باشد ولی اگر نظارت ایشان در این قسمت‌ها نیست به نظر بنده دادن این حقوق هم چیز زائدی است. چندی پیش اینجا مذاکره شد که معاملاتی راجع به تراوری با روس‌ها می‌خواهند بکنند. چرونس روس‌ها در مملکت خودشان یک قیمتی دارد که در مملکت ما نصف آن قیمت را هم ندارد و با چرونس معامله می‌نمایند. اگر معامله می‌کردند در مملکت خودشان یک قیمتی دارد که در مملکت ما نصف آن قیمت را هم ندارد و با چرونس معامله می‌نمایند. اگر معامله می‌کردند در مملکت ما شاید به صرفه ما بود مثلاً یک پوط با دو پوط آهن را فرضاً به یک تومان خریداری می‌کنند این یک تومان به حساب آنها دو چرونس می‌شود ولی به حساب مملکت ما چهار چرونس می‌شود و چهار چرونس پول چهار پوط آهن می‌شود. ما اگر چنانچه چرونس تحویل بدهیم و آنها در عوض آن آهن و تراورس به ما بدهند دو برابر به نفع ما تمام می‌شود ولی این ترتیبی که حالا آنها دارند و معامله می‌کنند در مقابل به ضرر ما است برای آن که چرونس را تقویم می‌کنند به نرخی که روس‌ها خودشان اعتبار گذاشته‌اند نه به برخی که در مملکت ما است تجار ما هم شنیده‌ام به وزارت فواید عامه مراجعه کرده‌اند و گفته‌اند که ما چرونس داریم این چرونس‌ها را از ما بخرید و در عوض آهن و تراورس بدهید به روس‌ها پول خودشان را به همان اندازه که در مملکت خودشان قیمت و رواج دارد بهشان بدهید به عقیده بنده
این معامله آهن با چرونس چندان به نفع ما نیست آن وقت سندیکا بیاید از این قبیل معاملات بکند بعد هم بگوید خط‌آهن شما حد متوسطش فرسخی چهارصد هزار تومان خرجش است.
حد متوسطش فرسخی سی‌صدهزار تومان خرجش است و به این ترتیب خود دولت ایران مظنه معین کرده است و بالاخره از نقطه‌نظر آتیه و مال‌اندیشی به عقیده بنده یک نظارت‌های بیشتری از طرف دولت راجع به مخارج ساختمان باید بشود و حالا نمی‌دانم آقای وزیر پست و تلگراف که مسئولیت مشترک با آقای وزیر فواید عامه دارند می‌توانند اطمینان بدهند که نظارت به معنی خودش به عمل می‌آید یا آقای مخبر اطلاعی دارند و می‌توانند ما را مطمئن کنند که نظارت در مخارج کاملاً به عمل می‌آید که لااقل تا اندازه صرفه دولت و صرفه عمومی ملاحظه شود یا خیر؟ والّا نظارت ظاهری مستر کارول یک نفر نماینده از طرف دولت ایران که به اصطلاح تعلق نگیرد نظارتش در مخارج و فقط از نقطه‌نظر فنی و تکنیکی یک نظارتی بکند صرفه ندارد که ما سالی دوازده‌هزار تومان به او حقوق بدهیم...
فیروزآبادی- با مخارجش پانزده‌هزار تومان
یاسایی- پانزده‌هزار تومان یا بیشتر. این بود عرایض بنده و در همین حال از اقدامات سریع سندیکا هم می‌شود اظهار رضایت کرد که خیلی سریع کار می‌کند حتی آقای شمیرانی حالا اظهار می‌کردند که من در این مسافرتم سوار خط‌آهن شدم در شش فرسخ راستی راستی بهجت آور است ولی با این سرعت عملی که دارند مع‌ذالک ما باید سعی کنیم و مانع از این نیست که ساختمان به صرفه ما تمام شود.
فهیمی (مخبر کمیسیون بودجه)- با مذاکراتی که در جلسه قبل راجع به استخدام مستر کارل و مذاکراتی که با آقای وزیر فواید عامه در کمیسیون به عمل آمد استخدام مستر کارل فقط برای نظارت در امور فنی است. مسئله راه‌آهن سه قسم کنترل دارد که هیچ‌کدام به هم مربوط نیست. یک قسمت کنترل اداری است. یکی کنترل فنی و یکی کنترل مالی اینها هر کدام عملی است مجزا از یکدیگر و ممکن نیست که یک نفر مشغول تمام اینها باشد سابقاً در این مملکت این عقیده را داشتند که وقتی یک نفر فرنگی را استخدام می‌کردند می‌گفتند همه کار باید بکند مثلاً یک نفر را که خاطر آقایان هست برای امور مالی آوردند بعد به ملاحظاتی صلاح ندیدند که امور مالی را به او رجوع کنند گفتند برو متصدی امور ضرابخانه باش اظهار کرد که من میکانیسین نیستم گفتند که خیر برو یاد می‌گیری و مدتی هم آنجا بود و بعد رفت مسترکارل داخل معاملات مالی نمی‌شود و مسئله خرید چرونس کمتر زیادتر به او مربوط نیست دولت با سندیکا یک دفتر تعهداتی دارد (کایر دشارژ) و قرارداد هم مطابق آن با آن شرایطی که بایستی این سیصد کیلومتر را بسازد دارند و معین کرده‌اند که در هر متر مکعبی چقدر سنگ باید داشته باشد چقدر تراورس کار بکند و زایل‌ها با چه وضعی باشد درجه خشکی فولاد چه باشد وزن آنها چه باشد فاصله آنها چه قدر باید باشد اینها یک مسائلی است علمی‌که مربوطه به امور مالی نیست و یک متخصص لازم دارد که ما آن متخصص را نداریم و ممکن است که این شخص در ضمن رسیدگی و نظارت‌هایی که می‌کند در قسمت معاملات هم یا اطلاعاتی به دست بیاورد و بدهد لکن مسئول صرفه‌جویی مالی و غیر مالی سندیکا ابداً نیست او فقط مسئول این است که ببیند مطابق آن شرایط علمی و فنی که بنا است این خط را بسازند همان طور ساخته‌اند و تحویل می‌دهند یا خیر چنانچه در راپورت‌هایی که به وزارت فواید عامه فرستاده است چند فقره که اختلاف دارد با آن دفتر تعهداتی آنها را یادداشت کرده است و به وزارت فواید عامه ارسال داشته است و بعد هم به وسایل دیگری البته به سندیکا می‌گویند که این قسمت‌ها را اصلاح کند. پس استخدام مستر کارل را که دولت لازم دانسته است فقط برای تفتیش عملیات سندیکا است و آن شرایط فنی را که کرده‌اند ولی قسمت مالی را البته دولت خودش باید نظارت بکند و با یک نفر دو نفر هم نمی‌شود
زیرا که یک قسمت در طرف شمال هستند و یک قسمت هم در طرف جنوب تمام مخارج روز به روز اینها را باید صورت بردارند مناقصه‌هایی که می‌گذارند در معاملات باید یکی یکی آن را ببینند و باید این عمل در محل تحت کنترل باشد که در آخر امر ببینند که این امر به صرفه ما تمام شده است و باید همین عمل را تعقیب کنند یا نه و البته چنانچه بخواهند این عمل را تعقیب کنند و امتداد راه‌آهن را به سندیکا واگذار کنند باز هم یک نظارت فنی برای این امر لازم است و حالا هم در قسمت نظارت فنی یک نفر متخصص لازم است حالا خواه کارل باشد خواه دیگری مع‌ذالک لازم است و کارل حاضر نشد برای حقوق پیشنهادی اولی و اینکه دولت ناچار شد که کنترات او را تجدید کند با حقوق اضافی برای این بود که تا به حال تمام عملیات سندیکا را این شخص تحت نظر داشته است و اگر چنانچه می‌خواستند که یک متخصص جدیدی برای این کار بیاورند در عمل به یک ضررهایی بر می‌خورند که آن ضررها زیادتر از مقدار این تفاوت حقوق بود آقای فیروزآبادی می‌فرمایند که سندیکا مسئول است آقا سندیکا مسئول در مقابل کی است؟ مسئول در مقابل یک کسی است که او برود و عملیات او را تحویل بگیرد و عملیات او را ببیند بنده یا حضرتعالی یا وزیر فواید عامه که نمی‌توانیم عملیات او را تحویل بگیریم و باید یک نفر متخصص علمی برود و عملیات او را تحویل بگیرد و بعد نتیجه عملیات خودش را راپورت کند و بفرستد پیش وزیر فواید عامه و اگر چنانچه با تعهدات فی‌مابین اختلافی داشت بیاید در مقابل وزیر فواید عامه و مذاکره کند مسئولیت این است والّا این طور مسئول نیست که قسمش داده‌ایم (بعضی از نمایندگان- صحیح است) که تو را به حضرت عباس راه‌آهن ما را خوب بساز این‌طور مسئولیت برای سندیکا کافی نیست.
فیروزآبادی- این کار منحصر به این شخص نیست.
مخبر- و متخصص که بتواند عملیا سندیکا را نظارت کند و راپورت بدهد برای او این مبلغ خیلی به نظر حضرتعالی زیاد می‌آید این طور نیست یک متخصص عالی مقامی با کمتر از این مبلغ استخدام نمی‌شود وانگهی در مقابل یک عملی که دولت باید ده پانزده میلیون خرج کند و به یک نتیجه برسد اگر این نظارت را به طور خوبی نکند خیلی بیشتر از اینها متحمل ضرر خواهد شد زیرا در عمل در مقابل این نظارت بیش از آن چه تصور می‌شود فایده خواهند برد بنابراین تصور می‌کنم با توضیحات آقای وزیر فواید عامه و با توضیحاتی که در کمیسیون داده شد و آقای یاسایی هم خودشان تشریف داشتند بیش از این نمی‌شود مخالفت کرد.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
احتشام‌زاده- بنده مخالفم.
رئیس- پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب
(این‌طور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم این لایحه از دستور خارج شود تا وزیر فواید عامه برای توضیح حاضر شوند.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- گمان می‌کنم از بیان آقای یاسایی مستحضر شدید که ما در اصلش مخالفتی نداریم لکن مسئله راه‌آهن همه آقایان شاهد و گواه هستند که قطع نظر از اینکه کلیه اهالی مملکت علاقمند هستند به مسئله راه آهن می‌خواهند که جزئیات آن کاملاً معلوم و مشهود پیش همه باشد مخصوصاً از مقام اول مملکت ما تمام متوجه این مسئله هستیم که این پولی که با چه وسایل و ترتیباتی وصول می‌شود حقیقت نظارت کامل مجلس نسبت به صرف این پول و نسبت به این مخارج بشود. موضوع دویم همان‌جوری که یک نفر از نمایندگان صحبت کرد در دوره ششم راجع به آن پنج میلیون که آمدند دویست‌هزار تومان اعتبار گرفتند بنده خودم پیشنهاد کردم که آن قانون پنج میلیون دیگر ملغی باشد نظرم این بود که حالا که دولت هر روزه می‌خواهد خرج کند آن اعتبار پنج میلیون ملغی باشد و هر روزه هر اعتباری را که می‌خواهد لایحه علی‌حده بیاورد به مجلس و اجازه بگیرد و در تعقیب آن لایحه ما نظریات خودمان را نسبت به عملیات راه‌آهن اظهار بداریم ولی
دولت در اینجا یک استفاده قانونی کرده که آن اعتبار پنج میلیون که از بین رفت خود آن قانون که معین کرده است این پول را از برای محل مخصوصی من به اعتبار آن اعتباری که آن قانون داده است محتاج نیستم هر روزه بیایم برایم مخارج اجازه بگیرم چنانچه ملاحظه فرمودید دویست هزار لیره دولت آمده است و حواله داده است به سندیکا بدون رجوع کردن به مجلس به استظهار اینکه قانون عمومی این حق را به من داده است پس نظارت فعلی ما دارد محدود می‌شود و چون محدود می‌شود الآن که یک لایحه آمده است راجع به این مفتش ما مجبوریم نظریاتی که داریم در این لایحه به عرض مجلس برسانیم. آقای یاسایی آمدند و یک مسئله به عرض مجلس رساندند که بنده کاملاً متوجه مسائل شدم و یک مسئله چرونس را بیان کردند که همه شماها مستحضر شدید معامله ما نسبت به چرونس اگر این ترتیب باشد و اگر این ترتیب هم با ما معامله می‌کنند که پول هم برای ما ضرر دارد خیلی بد است و اگر تمام عملیاتی که این سندیکا می‌کند مثل این است که واقع شده که یک تحمیلات گزافی و یک خواجه تاشانی نسبت به خزانه ما می‌کنند اگر این طور واقع شود حقیقتاً این مسئله یک مسئله‌ای است که تمام ماها مسئولیم. دو مسئله را اینجا آقای یاسایی بیان کردند یک مسئله راجع به چرونس آقای مخبر که جواب دادند خودشان تصدیق دارند که جواب این موضوع را ندادند چون مطلع نبودند ایشان مخبر هستند و دفاع از مذاکراتی که در کمیسیون به عمل آمده است می‌کنند آقای آقا میرزا قاسم خان وزیر پست و تلگراف هم در اینجا چون داخل در جزئیات نبوده‌اند و با داشتن مسئولیت مشترک چون کاملاً مستحضر نبودند جوابی ندادند. این دو موضوع که یکی مسئله چرونس و یکی مسئولیت و خرج کردن سندیکا را بنده می‌خواستم مطلع شوم روز یکشنبه هم جلسه است آقایان موافقت کنند که این لایحه امروز از دستور خارج شود روز یکشنبه آقای وزیر فواید عامه هم می‌آیند اینجا و توضیح در این باب می‌دهند که رفع نگرانی ما بشود. من از این نقطه‌نظر این پیشنهاد را کردم حالا آقایان مختارند.
رئیس- آقای عراقی... آقای وزیر پست و تلگراف فرمایشی دارید؟
وزیر پست و تلگراف- به طوری که خود آقای آقاسیدیعقوب فرمودند بنده از جزئیات آن طوری که باید مسبوق باشم نیستم برای این کار مربوط به هر وزارتخانه را البته وزیر آن وزارتخانه از جریانات آن بهتر مسبوق است ولی نظر آقای یاسایی که فرمودند نسبت به مسئولیت مشترکه اطلاعاتی را که بنده دارم عرض می‌کنم. موضوعی که امروز اینجا بحث می‌شود فقط و فقط مربوط است به استخدام یک نفر مستخدمی‌که نظارت خواهد کرد در مسائل فنی راه‌آهن و مسئله را که آقا فرمودند یک مسئله عمومی بود راجع به نظارت در کلیه مخارج ساختمان راه که عجالتاً مخارج به اندازه سنگین نشود که در آتیه بر طبق آن برآورد دولت بخواهد واگذار کند و خساراتی به مملکت متوجه شود. قسمت دوم را که آقای مخبر هم دفاع فرمودند بنده هم عرض می‌کنم که کارل یک شخصی است خیلی برای این کار نافع و در این کار متخصص و از وقتی که دولت او را استخدام کرده است خیلی از وجود او استفاده برده است و از مشورت با او خیلی استفاده کرده است و در آن موقع هم که خواستند دوباره او را استخدام کنند ایشان اول قبول نکردند و حاضر نمی‌شدند و بنده یک روز در کمیسیون بودم و مذاکره شد که ایشان قبول نکردند بعد دوباره ازش تقاضا کردند و مخصوصاً اضافه را که در ثانی تقاضا کرده بود دولت موافقت کرد و این از این نظر بود که در تمام این مدت دولت از اطلاعات و تخصص این آدم استفاده کرده است پس در این موضوع گمان نمی‌کنم کسی حرفی داشته باشد که به جای نه‌هزار تومان دوازده‌هزار تومان بدهند به یک نفر متخصصی که بفهمد آهن چه چیز است فولاد چه چیز است یا چه جنسی باید باشد در چه عرضی باید ریل را کار
بگذارند، و این کار مستر کارل است. اما در آن قسمت بنده می‌خواهم عرض کنم که امروز دولت در تمام جزئیات مخارج یک نظر خیلی عمیقی دارد. بنده به آقایان قول می‌دهم که در دولت امروزه یک دینار خرج نمی‌شود مگر اینکه در ده جا کنترل می‌شود مخصوصاً راجع به این مسئله چرونس که فرمودید باید خاطر آقا مسبوق باشد که یک کنتراتی بین دولت و سندیکا بسته شده است، چون سندیکا یک حقی از دولت می‌گیرد و این مطابق کاربرد شارژهایی که دارد اعلانی در تمام دنیا منتشر می‌کند که یک جنسی می‌خواهد بخرد آن‌وقت در صورتی که خودشان اینها آمریکایی هستند اگر در فرانسه ارزان بدهند از فرانسه می‌خرند، اگر یک جنس در روسیه ارزان‌تر است از روسیه می‌خرند. مسئله چرونس را که آقا بیان فرمودند البته مسلم است که پول هر مملکتی در مملکت خودش یک قیمت دارد و جنس هر مملکتی در مملکت خودش یک قیمت دارد و ولی اگر اعلان کند و ببیند جنسی می‌خواهد بخرد در روسیه ارزان‌تر نخواهد بود بنده قطع دارم که سندیکا نمی‌خرد و یقین دارم که سندیکا هم این مطالعات را کرده است و جنس خیلی گران نمی‌خرد و تعجب می‌کنم که تجار ما چه‌طور ممکن است در این مملکت این‌قدر چرونس زیادی داشته باشند که عین چرونس را در مقابل آن بدهند.
طلوع - خیلی زیاد است.
وثوق- خیلی زیاد دارند.
وزیر پست و تلگراف- و بنده به آقایان اطمینان می‌دهم که دولت در تمام جزئیات مخارج رسیدگی می‌کند و تقاضا می‌کنم که در دستور هم باشد و آقایان امروز تصویب بفرمایند و اگر درثانی یک توضیحات مفصل‌تری بخواهند ممکن است با آن حق نظارتی که آقایان در کلیه مخارج مملکتی دارند سؤالاتی بفرمایند البته وزیر مسئول می‌آید جواب می‌دهد.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده همین بیانی را که آقای وزیر فرمودند این را مقدمه سؤال راجع به این موضوع قرار می‌دهم و پیشنهاد خودم را استرداد می‌کنم و سؤال خودم را در این موضوع تقدیم می‌کنم.
بعضی از نمایندگان مذاکرات کافی است.
احتشام‌زاده- خیر کافی نیست آقا بنده مخالفم.
رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- عرض کنم در اینجا نسبت به امور مالی و مخارج راه‌آهن یک مذاکراتی شد و بنده یک اطلاعاتی راجع به زیاده‌روی که در خصوص مخارج راه‌آهن شده است دارم که باید برای اطلاع آقایان عرض کنم، من‌جمله یک موضوعی را که می‌خواهم عرض کنم این است که نقشه‌برداری را سندیکا از قرار فرسخی ۳۷۰ تومان از دولت گرفته است در صورتی که یک کمپانی دیگری (کمپانی ایست رولپمان) که یک قسمت از نقشه‌برداری شهر طهران را عهده‌دار است با اینکه نقشه‌برداری شهر خیلی دقیق‌تر و مشکل‌تر است در شهر فرسخ صدتومان کنترات کرده اینها با هم چقدر فرق دارد ملاحظه بفرمایید در خارج شهر فرسخی ۳۷۰ تومان و در شهر فرسخی صدتومان و همین‌طور راجع به سایر مخارج که برای راه‌آهن می‌کنند و ریل‌ها و سایر مصالحی که خواسته‌اند یک تفاوت خیلی فاحش موجود است که به واسطه علاقه که همه ماها داریم و مخصوصاً شخص اعلیاحضرت نسبت به راه‌آهن دارند که صرفه‌جویی راجع به راه‌آهن باید بکنیم اجازه بفرمایید اطلاعاتی که در این باب هست به عرض آقایان برسانم بعد با اطمینان کاملی آقایان نسبت به این لایحه رأی بدهند.
رئیس- آقای عراقی
عراقی- اولاً بنده تصور می‌کنم که خود آقای احتشام‌زاده تصدیق داشته باشند که در این قسمت‌ها که فرسخی صدوپنجاه تومان یا دویست تومان باشد در آن موقع که قانون می‌آمد و تصویب می‌شد بایستی این صحبت‌ها می‌شد به علاوه اینکه می‌فرمایند نقشه‌برداری شهر طهران ارزان‌تر و نقشه‌برداری راه‌آهن گران‌تر شده البته تصدیق می‌فرمایند که
فرق است بین نقشه‌برداری راه‌آهن (احتشام‌زاده- شهر گران‌تر است) با اینکه یک خیابانی را بخواهند در شهر خراب کنند و بسازند اینها با هم خیلی فرق دارد به علاوه چون در این موقع هم بنده و هم سرکار و هم سایر نمایندگان کاملاً می‌دانیم همان‌طوری که آقای وزیر پست و تلگراف هم فرمودند دولت امروزه خیلی میل دارد با نهایت صرفه و اقتصاد کارها را انجام بدهد ممکن است در یک جاهایی یک ایراداتی منظر آقایان می‌رسد به خود وزارت فواید عامه یا به دولت تذکر بدهند آنها خودشان در مقام اصلاح برمی‌آیند و همین قضیه نقشه‌برداری را که به چه قیمت باید باشد ممکن است بخودشان تذکر بدهند و به علاوه مستر کارل برای تخصص فنی برای قضایای آهن و فولاد و این‌طور چیزها یک‌ساله کنترات می‌شود و هیچ مربوط به نقشه‌برداری و پول و این چیزها نیست اگر دولت هم محتاج نبود نمی‌آمد این را استخدام کند و ابتدا خود دولت از کمیسیون نه هزار تومان را که اعضای کمیسیون پیشنهاد کرده بودند قبول کرد ولی خود مستر کارل بعد قبول نکرد و چون لازم داشتند او را، این بود که آمدند آن را پس گرفته و دوازده هزار تومان پیشنهاد کردند و بنده تصور می‌کنم تصویب کردن این لایحه با اینکه ما بخواهیم برویم روی نقشه‌برداری و قیمت فرسخی ۳۷۰ تومان و صد تومان حرف بزنیم هیچ مربوط نیست مذاکرات هم به عقیده من کافی است بعد هم ممکن است هر تذکری و ایرادی دارید همان‌طوری که آقاسیدیعقوب فرمودند از دولت سؤال کنید.
رئیس- آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهادی از آقای آقاسیدیعقوب رسیده است.
(به شرح آتی قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بعد از دوازده هزار تومان نوشته شود و در موقع مسافرت الی آخر.
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- در اینجا می‌خواهم بنده به عرض مجلس برسانم اگرچه موافقت هم نخواهند کرد ولی می‌خواهم عرض کنم که ما همیشه به عبارات مشعشع آقای مخبر یا وزیر رأی می‌دهیم مثلاً یک چیزی را می‌آورند اینجا می‌خواهند به حلق ما فرو کنند همچو قرارداد می‌نویسند همچو عبارات خوب می‌نویسند آی مشاور حقوق است بعد اقرار می‌آورند غلط است.
اینجا می‌نویسد این را ما می‌آوریم برای تفتیش در راه‌آهن خوب اینکه برای تفتیش راه‌آهن است همیشه مسافر است دیگر هزار و هشت‌صد تومان برای کرایه خانه به او بدهیم یعنی چه در صورتی که او همیشه در راه است و در طهران هم که نیست آن وقت ما بیاییم علاوه بر دوازده هزار تومان که به او پول می‌دهیم و مخارج مسافرت هم که دارد صدی پانزده هم که هزار و هشت‌صد تومان می‌شود به عنوان کرایه خانه به او بدهیم در صورتی که خانه ندارد و همیشه در راه است این متهافت است این شخص همیشه باید در راه باشد و همان‌طوری که آقای مخبر بیان کردند این شخص متبحری که خدا برای ما آفریده است باید نگاه بکند که اینهایی که می‌سازند آهن است چدن است و اینکه در شهر نیست که ما کرایه خانه به او بدهیم مخارج مسافرتش هم که هست این است که بنده این پیشنهاد را کردم دیگر میل خود آقایان است.
مخبر- اولاً اینکه آقای آقاسیدیعقوب فرمودند که بیانات مشعشع مخبر رأی می‌دهند علتش این است که چون آقا شخص باهوشی هستند و می‌بینند عرایض مخبر همه‌اش صحیح است قبول می‌کنند (خنده نمایندگان) ثانیاً اینکه می‌فرمایند همیشه در بیابان است همیشه در بیابان نیست به علاوه در بیابان هم که برود شب که توی بیابان نمی‌ماند یک جایی باید منزل کند و بخوابد صبح باز بیاید نظارتش را بکند بعد یک یادداشت‌هایی برمی‌دارد و آن وقت طهران که می‌آید باید بنشیند مطالعه بکند که بعد به وزارت فواید عامه بدهد.
اورنگ- فرض فرمودند ملخ است.
مخبر- بالاخره منزل می‌خواهد و این موضوع هم معمول بوده است و همیشه برای کرایه خانه مستخدمین صدی بیست قرار می‌دادند وقتی که ما چندین سال این ترتیب معمول داشته‌ایم حالا هم که با یک شخصی داخل مذاکره هستیم این شخص هم می‌گوید من به این شرایط خدمت شما را قبول می‌کنم نهایت وزارت فواید عامه آمده است یک صدی پنج کم کرده است و صدی پانزده قرار گذاشته است که خرج کرایه خانه بدهد اعم از اینکه بیاید اینجا در هتل باشد یا منزل ثابتی بگیرد که در موقع مراجعت در آنجا منزل کند یا در آن محل‌هایی که برای نظارت می‌رود منزلی برای خودش تهیه کند و از این حیث فقط صدی پانزده از حقوق سالیانه به او می‌دهند و مخارج مسافرت هم چنان‌که معمول است و به سایر مستخدمین هم داده می‌شود به این شخص هم می‌دهند و بنده گمان می‌کنم چیز فوق‌العاده نسبت به آن چیزی که معمول به است نخواهد بود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود: به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای آقاسیدیعقوب موافقین قیام کنند.
(عده کمی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد. رأی می‌گیریم به ماده واحده با ورقه آقایان که موافقند ورقه سفید خواهد داد.
(پس از اخذ و شمارش آرا نتیجه به طریق ذیل حاصل شد)
ورقه سفید علامت قبول ۷۱
رئیس- عده حاضرین ۹۵ با هفتاد و یک رأی تصویب شد.
اسامی موافقین - آقایان: مفتی - ساکینیان - محمد آخوند - سید محمدتقی طباطبایی - وهاب‌زاده - اقبال - عدل - فاطمی - فرهمند - شهداد - شریفی - موقر - طاهری - میرزا بانس - کیانوری - بزرگ‌نیا - جمشیدی - مؤید - احمدی - سید کاظم یزدی - آقازاده سبزواری - فهیمی - مسعودی - مقدم - امیر ابراهیمی - مسعود - دبستانی - بیات - زوار - فتوحی - حسن علی میرزا دولتشاهی - قاضی نوری - امیر دولتشاهی - دیوان‌بیگی - شیخ‌الملک خواجوی - افخمی - ملک‌مدنی - ماکویی - الفت - محمدولی میرزا - مجد ضیایی - کفایی - ناصری - اسعد دربانی - کاشانی - فرخی - یاسایی - وثوق - پالیزی - روحی- دکتر سنک - عباس میرزا - ظفری - مولوی - ایزدی - اسفندیاری - هزارجریبی- عراقی - پورمحسن - ایل خان قراگوزلو - رحیم‌زاده - اعظمی طالش خان - اسدی گنجه - لاریجانی - ملک‌زاده - صادقی - حکمت - دکتر لقمان
مخالف - آقای فیروزآبادی
رئیس- چیز دیگری جز نظامنامه در دستور نداریم جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آتیه یکشنبه ۲۹ اردیبهشت...
بعضی از نمایندگان- سه‌شنبه
رئیس- روز دوشنبه عیدقربان است اگر سه‌شنبه را می‌فرمایید باید استقراع حالا بشود.
بعضی از نمایندگان- یکشنبه
رئیس- بالاخره جلسه آتیه یکشنبه ۲۹ اردیبهشت دستور نظامنامه
(مجلس موقع ظهر ختم شد)
قانون
تمدید کنترات مستر کارول مهندس تبعه اتازونی برای مدت یک سال
مصوب ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۳۰۸ شمسی
ماده واحده- وزارت فواید عامه مجاز است که مستر س. ج. کارول مهندس تبعه اتازونی آمریکا را از ۷ دی ماه ۱۳۰۷ برای مدت یک‌سال به سمت سرمهندسی و عضویت هیئت نظارت و تفتیش راه‌آهن با سالی دوازده هزارتومان حقوق به علاوه صدی ۱۵ این مبلغ برای خانه و اثاثیه استخدام نماید و در موقع مسافرت در ایران عین مخارج مسافرت را تأدیه و مخارج معاودت به آمریکا را بر طبق مخارجی که برای آمدن داده شده است بپردازند.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و ششم اردیبهشت ماه یک‌هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
قانون
اجازه پرداخت مبلغ ۲۱۰۴۲ تومان برای خرید کابل و سیم‌کشی خطوط اهواز و بساتین و خواف و کاریز
مصوب ۲۶ اردیبهشت ۱۳۰۸
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است که از محل پنجاه هزار تومان اعتبار ساختمان فرودگاه‌ها مبلغ بیست و یک‌هزار و چهل و سه تومان برای خرید کابل و مخارج سیم‌کشی خطوط اهواز و بساتین خواف و کاریز انتقال داده و به وزارت پست و تلگراف بپردازد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و ششم اردیبهشت ماه یک‌هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر