مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ مهر ۱۳۳۰ نشست ۱۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۹۴۷
۳شنبه ۳۰ مهر ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۹۲
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۹۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۵ مهر ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - طرح صورت مجلس و بیانات آقایان رئیس و مکی و فرهودی و محمدعلی مسعودی و شوشتری دایر به ابراز تأسف از قتل مرحوم لیاقت‌علی خان نخست‌وزیر پاکستان
۲ - مذاکره در لایحه راجع به معالجه کارگران مسلول
۳ - تقدیم لایحه یک دوازدهم بودجه کل کشور بابت مهر ماه به وسیله آقای وزیر دارایی
۴ - بقیه مذاکره در لایحه معالجه کارگران مسلول و اجرای آن به کمیسیون
۵ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و ربع صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱ - طرح صورت مجلس و بیانات آقایان رئیس و مکی و فرهودی و محمدعلی مسعودی و شوشتری دایر به ابراز تأسف از قتل مرحوم لیاقت‌علی خان نخست‌وزیر پاکستان.
رئیس - صورت غایبین جلسه پیش قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه - آقایان: حسن خاکباز. دکتر مصباح‌زاده. یوسف شکرایی. علی بزرگ‌نیا. علی‌اکبر امامی‌اهری. احمد بهادری. عبدالحسین مجتهدی. ناصرقلی اردلان. ابوالقاسم فقیه‌زاده. ابوالفضل تولیت. دکتر کاسمی. امیری. قراگزلو. محمد قرشی. سلطان‌العلما. افشار صادقی. محمد ذوالفقاری. ارباب رستم‌گیو. اللهیار صالح. دکتر شایگان. طباطبایی. دکتر بقایی.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: شکرالله صفوی. محمودی. موقر. خسرو قشقایی. حسن اکبر. تیمورتاش. شهاب خسروانی. محسن طاهری. فتحعلی افشار. سودآور. غضنفری. جواد مسعودی. صدر میرحسینی. قهرمان.
دیر آمدگان بی‌اجازه - آقایان: محمد هراتی. سلطانی.
رئیس - یقین دارم خاطر تمام نمایندگان محترم از قتل فجیع و مرگ اسف انگیز مرحوم مغفور لیاقت‌علی خان نخست‌وزیر کشور دوست و همسایه و همکیش ما پاکستان بی‌اندازه افسره و متأثر است (صحیح است) مرحوم لیاقت‌علی خان در بین هموطنان خود به واسطه خدمات برجسته خویش شخصیت بزرگ و ممتازی داشت (صحیح است) و در راه تحصیل استقلال و آزادی ملت پاکستان از هر گونه فداکاری و مجاهدت تا ایثار جان خود مضایقه نکرد (صحیح است) او مردی شریف و مسلمانی متقی و یکی از رجال کاردان و لایق شرق و فی‌الحقیقه ایران دوست بود (صحیح است) ما با کمال تأسف این واقعه ناگوار را به ملت برادر و همکیش خود پاکستان تسلیت می‌گوییم و از درگاه خداوند متعال مسئلت می‌نماییم که روح پر فتوح آن مرحوم را غریق رحمت و عنایت خود فرماید (انشاءالله)
آشتیانی‌زاده - یک دقیقه سکوت بکنیم
مکی - پیشنهاد می‌کنم یک دقیقه سکوت کنیم
رئیس - آقای مکی
مکی - با بیانی که جناب آقای رئیس محترم مجلس فرمودند بنده تصور می‌کنم که زاید باشد که هر کدام از آقایان نمایندگان در این مورد بیانی کرده باشند. زیرا ایشان بیان‌شان از طرف تمام مجلس بود (صحیح است) و بالنتیجه از طرف ملت ایران آنچه که لازم بود فرمودند (صحیح است) بنده هم خواستم در این موقع عرض بکنم که در شرق در قرن بیستم چند نفر سیاستمدار نامی پیدا شده‌اند که آنها باعث گسستن زنجیر استعمار ملل خودشان شدند، در مصر مرحوم سعد زغلول پاشا و در هندوستان گاندی و در پاکستان مرحوم محمدعلی جناح پیدا شدند و هر یک از آنها برای ملت خودشان اقدام کردند. مرحوم لیاقت‌علی خان هم در حقیقت یکی از ملیون پاکستان و از رفقای صمیمی مرحوم محمدعلی جناح بود که برای ملت خودش فداکاری‌های زیاد کرد و ما در مورد ملی شدن صنعت نفت دیدیم که احساسات بسیار ملایم و لطیفی از طرف ملت پاکستان نسبت به برادران ایرانی خودشان ابراز شد. و پاکستانی‌هایی که در ایران بودند در این واقعه با ما صمیمانه همکاری کردند. ما اصولاً از این فاجعه اسفناک بسیار متأثریم و در این مصیبت ملت ایران را سهیم و شریک می‌دانیم (صحیح است) و برای روح آن مرحوم طلب مغفرت می‌کنیم. گرچه جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر محبوب ما هم در شورای امنیت به محض این که خبر به ایشان رسید آنچه لازمه حس همسایگی و برادر و برابری بود از طرف دولت و ملت ایران بیان فرمودند و با بیان جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی بنده تصور می‌کنم که ملت و دولت ایران در این قضیه ابراز همدردی نموده و کاملاً در این قضیه شریک و سهیم است و برای روح آن مرحوم هم طلب مغفرت می‌کنم.
رئیس - آقای حاذقی نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
حاذقی - بنده پیشنهاد یک تلگراف
تعزیتی از طرف مجلس کردم.
رئیس - بله تلگراف شده است آقای فرهودی
فرهودی - بنده هم به سهم خودم در تأثراتی که ابراز شد شرکت دارم. به خصوص امسال که در آبادان بودم با آقای مکی احساسات واقعاً بی‌شائبه پاکستانی‌های مقیم آبادان را نسبت به سعادت ملت ایران دیدم، و هشتصد نفر از دزفولی‌های مقیم آبادان هم یک کتابچه‌ای از روی کمال سادگی و از روی صفای قلب در تأیید دولت آقای دکتر مصدق به مجلس شورای ملی نوشته‌اند که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - آقای مسعودی
محمدعلی مسعودی - عرض بنده در تأیید بیانات جنابعالی بود و می‌خواستم اجازه داده بشود که چند دقیقه صحبت کنم. چون بنده یک ماه در پاکستان بودم و از نزدیک با مرحوم لیاقت‌علی خان چندین مرتبه ملاقات کردم و احساسات پاک و بی‌شائبه ایشان و ملت پاکستان را در مورد ملت ایران از نزدیک دیدم و بنده فقط برای اطلاع ملت ایران و مجلس ایران می‌خواهم عرض کنم که پاکستانی‌ها وقتی با ایرانی‌ها برخورد می‌کنند، می‌گویند شما از خاک مقدس آمده‌اید. ایران عنوانش در بین پاکستانی‌ها در بین توده مردم خاک مقدس است. و حقیقتاً احساساتی که نسبت به ایران دارند بی‌سابقه است. و بنده در کشورهای مختلف همکیش و همجوار که مسافرت کردم هیچ جا را ندیدم که احساسات مردمش مثل پاکستان نسبت به ایران باشد (صحیح است) و حقیقتاً ملت ایران هم از صمیم قلب از این واقعه جانگداز قتل یک شخصی که تمام حیاتش را برای اعتلای ملتش در مبارزه بوده متأسف است و امیدواریم که سایر زمامداران نجیب و مبارز پاکستان بتوانند رویه مرحوم جناح و مرحوم فقید لیاقت‌علی خان را تعقیب بکند و این دوستی ما برای همیشه پایدار و برقرار بماند.
رئیس - آقاس شوشتری.
شوشتری - بسم الله الرحمن الرحیم. افلا نأتی الارض ننقص‌ها من اطراف‌ها مفسرین و علما نقص ارض را نقص علما و دانشمندان و خادمین بشر می‌دانند و من اصبح و لم تهتم بامور الناس لیس به مسلم وقتی که یک نفر فقیه و یا عالم و یک خادمی به دین و اصلاح بشر از دست رفت نقص ارضی واقع شده است آقایان بیانات رشیق رئیس محترم مجلس شورای ملی فرمایشان آقای مکی آقایان دیگر هر یک به نوبه خود به جا و به موقع بود و بنده که در خارج حال چطور شده به نام اقلیت تلقی می‌شوم و همین طور هم هست ناچار بودم که عرض کنم که وقتی ایران و پاکستان هر دو یک روح‌اند در دو مملکت و در دو بدن هرگاه یک نقصی به یک عضوی از اعضای این روح و این بدن واقع شود، البته سایر اعضای بدن در تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. مرحوم لیاقت‌علی خان برای عالم اسلام و عالم دیانت و عالم شرق یک ضایعه بود بالاخص برای ایران که از نظر برادری و هم‌کیشی و هم افقی و همسایه بودن یک تأثیر بسزایی دارد، بیش از دیگران متأثر می‌شود. از این جهت من ناچارم عرض کنم فوت و ضایعه و کشته شدن و شهادت مرحوم لیاقت‌علی خان پیکر ایران و پیکر اسلام را تحت تأثیر قرار داده و از خداوند متعال و از صاحب اسلام می‌خواهم که روح آن بزرگوار را در کنف رحمت خود جای دهد.
فرامرزی - صحیح است. آفرین
رئیس - آقای امیری
امیری - بنده را روز سه‌شنبه جزو غایبین بی‌اجازه نوشته‌اند در صورتی که بنده تلفناً اطلاع دادم و از جناب آقای دکتر نبوی هم خواهش کردم رسماً اجازه بگیرند.
رئیس - اصلاح می‌شود آقای مکی نسبت به صورت مجلس فرمایشی دارید؟
مکی - صورت جسه را الآن به بنده داده‌اند اگر اجازه می‌فرمایید می‌خوانم و اگر بعضی اشتباهات داشت بعداً به عرض می‌رسانم و بنده یک عرض مختصری دارم که یک سندی است از احساسات اهالی آبادان نسبت به دولت جناب آقای دکتر مصدق که تقدیم مقام ریاست می‌کنم از مجمع مجاهدین مسلمان آبادان رسیده است.
رئیس - پیشنهادی رسیده است که نطق‌های قبل از دستور را بگذاریم برای بعد از دستور
آشتیانی‌زاده - چرا آقا؟
رئیس - برای آن که کارها هم انجام شود همه‌اش نطق قبل از دستور که شد آقایان می‌روند مثل جلسه پیش کارها همین طور می‌ماند.
فرهودی - بسته به نظر خود جنابعالی است.
رئیس - می‌گذاریم به بعد از دستور و اگر هم بعد از دستور وقت نشد اجازه آقایان برای جسه آتیه محفوظ است
آشتیانی‌زاده - بالاخره برای جلسه آینده محفوظ است یا محفوظ نیست؟
رئیس - اگر آخر جلسه وقت نرسید برای جلسه آینده محفوظ است.
۲ - مذاکره در لایحه راجع به معالجه کارگران مسلول
رئیس - آقای فرهودی در لایحه مسلولین جلسه پیش مشغول صحبت بودند بفرمایید.
شوشتری - وزیر مسئول نیست.
رئیس - مانعی ندارد.
فرهودی - بنده در جلسه گذشته عرض کردم که لایحه که دولت پیشنهاد کرده است راجع به حمایت و کمک نسبت به کارگران مسلول از مظاهر خیرخواهی دولت حاضر است، به همین جهت بنده به سهم خودم نسبت به این لایحه اظهار خوشبینی می‌کنم. اما مطلبی که می‌خواهم عرض کنم محتاج به یک مقدمه است آن مقدمه این است که تا قرن هیجدهم دولت‌ها یک وظایف محدودی برای خودشان قائل بودن که اهم آن وظایف حفظ حدود و ثغور مملکت بود و تأمین نظم و آرامش و امنیت قضایی در داخله مملکت ولی از قرن هیجدهم به بعد آرا و عقاید اجتماعی روز به روز توسعه پیدا کرد نظریه مربوط به وظایف دولت هم تغییرات عظیمی پیدا کرد. به طوری که معلوم شد در ضمن وظایف دولت مسائل دیگری هم از قبیل تعلیمات عمومی و تأمین بهداشت مملکت و از این قبیل امور نیز جزو وظایف دولت است. بالاخره این عقاید اجتماعی منتهی به یک اصل می‌شود، این اصل را امروز اغلب ملل و دول پذیرفته‌اند و آن این است که دولت وظیفه‌دار است که عدالت اجتماعی را در مملکت مستقر کند. در این اصل برقراری عدالت اجتماعی را دولت و مجلس ایران هم قبول کرده‌اند برای این که در دو دوره مجلس که بنده افتخار نمایندگی را دارا بودم هم در دوره ۱۴ و هم در این دوره در خطابه افتتاحیه که اعلیحضرت همایونی اینجا قرائت فرمودند قید شده است که باید از مجلس قوانینی بگذرد که عدالت اجتماعی در مملکت برقرار بکند. مجلس هم در جوابی که به خطابه همایونی داد قبول کرد این اصل را بنابراین وضع قوانینی که منجر شود به برقراری عدالت اجتماعی در حقیقت جزو برنامه این مجلس است. حالا در این لایحه آمده‌اند برای یک مرض بزرگی برای یک مرض خانمان‌سوزی که به اسم سل هست یک تدبیرهای خیلی محدودی قائل شده‌اند که بتوانند به اصطلاح کمک به مسلولین بکنند در صورتی که بر طبق اصول عدالت اجتماعی اساساً تأمین بهداری مجانی جزو وظایف دولت‌ها است به خصوص امراض مسری در امراض مسری دیگر کارگر و غیر کارگر ندارد تمام طبقات مملکت و تمام آنهایی که مبتلا هستند یا در خطر این هستند که مبتلا بشوند بایستی که در حمایت دولت و مورد سرپرستی دولت باشند در ماده اول این لایحه آمده‌اند گفته‌اند که کارفرمایان و مؤسسات اقتصادی و صنعتی و معدنی و باربری یک در صد دستمزد کارگرها را بدهند به صندوق بیمه و این یک در صد اضافی برای بیمه و این یک در صد اضافه برای بیمه اجتماعی و تأمین بهداشت کارگران مصرف شود. در صورتی که به نظر بنده اولاً تأمین بهداشت عمومی برای کلیه مسلولین و آنهایی که در خطر سل هستند از وظائف دولت است. هیچ در مسأله سل تفاوتی بین کارگر و غیر کارگر نباید اتخاذ کرد. طبقه معلم مثال یکی از طبقاتی که همیشه در خطر سل ممکن است قرار بگیرد طبقه معلم است و همچنین کارمندان دولت و سایر طبقاتی که به این مرض مبتلا ممکن است بشوند و نبایستی قانونی که مجلس می‌گذراند طوری باشد که به نظر باید که نمی‌خواهد آنها را تحت حمایت خودش قرار بدهد بعد هم این ماده اول که نوشته است یک در صد از دستمزد کارگران را کارفرما برای این کار بگذارد. در حقیقت کارفرمای بزرگ در ایران خود دولت است ما دو کار فرمای بزرگ در ایران داشتیم یکی دولت که صاحب کارخانه‌ها و معادن و اینها است یکی هم شرکت سابق نفت است که حالا شرکت نفت هم خود دولت شده است بنابراین کارفرمای بزرگ که این وظیفه را مطابق ماده اول بایستی انجام بدهد خود دولت است احتیاجی به این که بیایند یک قانون خاص برای این کار بگذرانند نیست. در مسئله سل آن طوری که بنده تحقیق کردم این اقدام مفید نیست چرا؟ برای این که صدی یک از دستمزد کارگران را به قول خودشان می‌گیرند و کارگارن مسلول را در شرکت بیمه بیمه می‌کنند. بیمه چه بکند؟ بیمه هم از این چند آسایشگاهی که در تهران هست چند تختش را خرجش را می‌دهد و فقط شش ماه آن تخت در اختیار آن کارگر مسلول است و اگر معالجه آن کارگر مسلول بیش از شش ماه شد شرکت بیمه خودش را متعهد انجام معالجه نمی‌داند و ممکن نیست یک مسلولی در این مدت معالجه شود و این مرض طوری است که کارش شش ماه یک سال نیست و سل یک معالجات ممتدی لازم دارد بنابراین برای مبارزه با سل این لایحه مطلقاً کافی نیست.
ما بایستی که برنامه معالجه کارگران مسلول را تبدیل کنیم به برنامه عظیم و بزرگی برای مبارزه با سل در تمام مملکت و خرجش هم هر چه هست هر قدر بزرگ است دولت بایستی بدهد چه خرجی واجب‌تر است در مملکت از خرجی که اهل مملکت را حفظ بکند، سلامت اهالی مملکت را حفظ بکند و بالاخره اشخاص به در این مملکت می‌بایستی کار بکنند و این مملکت را حفظ آنها را نگاهداری کنند بنابراین دولت‌ها که علی‌الاصول مسئول بهداری مملکت هستند بودجه بهدرای مملکت هم متأسفانه ۳ درصد بودجه کل است. در صورتی که اگر سایر مخارج را هم ضروری فرض کنیم و ضروری بدانیم اصلاً ده درصد، بیست درصد بودجه مملکت را باید اختصاص به وزرات بهداری بدهیم و وزارت بهداری را مکلف بکنیم که یک برنامه خاص برای مبارزه با سل طرح کند برنامه‌ای که می‌شود حالا برای مبارزه با سل طرح کرد این است که یک واکسنی اخیراً کشف شده به نام ب، ث، ژ می‌بایستی که تلقیح آن اجباری و عمومی در تمام مملکت بشود مثل مایه کوبی آبله تا این که
تمام افراد مملکت از ابتلا به خطر سل محفوظ بمانند. دیگر این که در بودجه ۲۷ ماهه سازمان برنامه ما از یک طرف بیست میلیون تومان برای کارهای بهداشتی تصویب کردیم. از یک طرف ساختمان شش آسایشگاه در مازندارن و خوزستان و فارس و کرمان و گیلان و مشهد در نظر گرفته شد ولی سازمان برنامه به هیچ وجه من‌الوجوه در این دو قلم اساسی که مربوط به صلاح مملکت و سلامت افراد مملکت است به هیچ وجه اقدامی نکرده اقدامی نه برای ساختمان آسایشگاه و نه از این بیست میلیون تومانی که برای مبارزه با امراض مسری گذاشتیم و برای سل حتی یک دینار هم خرج نکرده است (صحیح است) بنابراین این انحرافاتی که مؤسسات دولتی از قوانین عمداً ایجاد می‌کنند و وظیفه خودشان را آن طور که مجلس شورای ملی مقرر کرده است انجام نمی‌دهند می‌بایستی نتیجه‌اش این بشود که یک لایحه ناقصی برای معالجه چند صد تا کارگر مسلول بیاورند اگر آن اعتباری که ما در بودجه سازمان برنامه برای مبارزه با سل گذاشته‌ایم مثل دایر کردن آسایشگاه در شش نقطه مملکت اجرا می‌شد فوق‌العاده برای جلوگیری از شیوع این بیماری مؤثر بود چون این بیست میلیون تومان یک قسمت عمده‌اش برای مبارزه با سل بود این کار را ما کی کردیم؟
یک سال است این تصویب شده و دست دولت است ولی یک قدم هم سازمان برنامه به هیچ وجه در این قسمت برنداشته، وقتی اعتبار می‌دهیم عدد معین می‌کنیم رقم معین می‌کنیم، حتی جا معین می‌کنیم که این ۶ تا آسایشگاه را کجاها بسازید، عمل نمی‌کنند. آن وقت فرض بفرمایید که یک چیزهای مبهمی را ما تصویب بکنیم که کارگرهای مسلول را از محل یک در صد مزد کارگر صد دینار صد دینار ۳ شاهی ۳ شاهی جمع بکنند می‌شود صد تومان مثلاً و این صد تومان را هم خرج کارگر بکنند چه اطمینانی هست که این برنامه با همین وضعیت اجرا بشود وقتی که آن مسائل بزرگ اجرا نشد این مسائل کوچک را گمان نمی‌کنم که عملی بشود و قابل کنترل و اجرا هم نیست الآن در تمام مملکت ایران دو آسایشگاه برای مسلولین داریم که جمعاً دارای ۱۴۰۰ تختخواب است یکی در شاه‌آباد است یک بیمارستان صد تختخوابی است که اهالی رشت به همت خودشان درست کرده‌اند و در آنجا هم دولت دخالتی نداشته بنده وقتی تعداد مسلولین را در تمام مملکت شنیدم واقعاً تأسف انگیز است بسیار متأثر شدم بنده شنیده‌ام که قریب یک میلیون نفر افراد این مملکت یا گرفتار سل هستند یا به خطر نزدیک هستند (شوشتری یک ربع اهالی گرگان مسلول‌اند) یک میلیون نفر را به ما گفته‌اند که مسلول‌اند تختخواب‌هایی که ما داریم ۱۴۰۰ تا است هیچ تناسبی نمی‌شود برقرار کرد در سلسله اعداد بین ۱۴۰۰ و یک میلیون حالا هم که دولت روی حس خیرخواهی به فکر افتاده است کمک به این کار بکند به یک وضع ضعیف و ناقصی آمده است می‌خواهد اقدام کند بایستی دولت یک برنامه‌ای طرح بکند برای مبارزه با سل در تمام کشور و در این مسأله هم طبقات هیچ فرق نمی‌کند کارگر کارمند. معلم. فقیر. و غنی هیچ تفاوتی نمی‌کند برای این که همه اهل این مملکت هستند همه عضو این ملت هستند و از این خطر اساسی باید محفوظ بمانند اقداماتی که بایستی بشود به نظر بنده اینها است یکی تلقیح عمومی بر ضد سل و یکی دایر کردن اقلاً آن شش آسایشگاهی که ما در بودجه سازمان برنامه تصویب کردیم برای این که مسلولین جمع بشوند و جدا بشوند از سایرین که هم قابل معالجه باشند و هم سایرین را مبتلاً نکنند و بعد هم برای این که آمار صحیحی از مسلولین تهیه بشود. بایستی یک رادیو گرافی سیار صحیحی در تمام مملکت راه بیفتد ۱۰ دستگاه. ۱۵ دستگاه در تمام قرا و قصبات مردم را با رادیو گرافی ببینند هر کسی که مسلول است او را جزو آمار بیاورند اگر این اقدامات بشود امید خواهد بود به این که این نظر خیرخواهانه دولت در باب معاجه مسلولین مؤثر واقع بشود و الا بنده این لایحه را مطلقاً کافی حتی برای مقصود خود دولت نمی‌دانم برای این که پولی که جمع می‌شود از این راه خیلی کم است و این پول را هم همان طوری که عرض کردم چون کارفرمای بزرگ خود دولت است خودش باید بدهد و چون خودش باید بدهد این را حساب به خصوص درست کردن از این گرفتن و به آن دادن درست نیست بایستی در بودجه وزارت بهداری یک رقم معینی برای مبارزه با سل بگذارند و در بودجه سازمان برنامه هم آنچه هست اقدام بکنند و یک مبارزه حسابی با سل بکنند و این که فرض بفرمایید بیست تا کارگر مسلول را بردید خواباندید این چه دردی از این سیل مسلولین که در مملکت است دوا می‌کند نکته دیگری هم هست و آن این است که این لایحه به اسم قانون حمایت از کارگران مسلول است و این را وزارت کار آورده تقدیم کرده است ولی به عقیده بنده حق این بود که وزارت بهداری هم در این لایحه نظر می‌داد برای این که دستگاه مسئولی که مجلس شورای ملی برای امور بهداری مملکت می‌شناسد وزارت بهداری است فرض کنید که اگر خدای نکرده یک مرض مسری تازه‌ای پیدا شد ما وزیر بهداری را مسئول می‌دانیم ولی در این لایحه‌ای که برای این کار داده‌اند نه اسمی از وزارت بهداری هست و نه اصلاً کاری به وزارت بهداری دارند و نه وزارت بهداری اظهارنظر کرده این است که بنده می‌خواستم خواهش بکنم که دولت توجهی بکند و این لایحه خودش را تکمیل بکند به صورتی که شامل برنامه جامعی بشود برای مبارزه با سل در تمام مملکت برداشتن آمار مسلولین به نفع عمومی، ایجاد آسایشگاه‌ها و اعتبار هم هر چه لازم داشته باشد من یقین دارم که مجلس شورای ملی بی‌مضایقه تصویب خواهد کرد برای این که هیچ خرجی ما از این لازم‌تر نداریم که جان مردم این مملکت را از این خطر حفظ بکنیم، یک کاغذ دیگری هم الآن به من رسید که بازرگانان و کسبه مقیم اهواز به نام ملت ایران از نمایندگان مجلس تشکر می‌کنند که نسبت به دولت آقای دکتر مصدق پشتیبانی می‌کنند در تعقیب آن کتابچه‌ای که اول تقدیم کردم این کاغذ را هم حالا تقدیم می‌کنم.
رئیس - آقای مخبر
کشاورزصدر (مخبر کمیسیون کار) - بنده استدعا می‌کنم که جناب آقای فرهودی یک عنایت و توجهی به جوابی که بنده به فرمایشات‌شان می‌دهم بفرمایند شاید قانع بشوند حضرتعالی ایراد عمده‌ای که به این لایحه کردید در صورتی که اصولاً موافق با این امر هستید به این بود که این عمل چرا نسبت به تمام طبقات مملکت نمی‌شود و اختصاص داده شده به کارگران خواستم حضورتان عرض کنم که تقریباً اگر توجه بفرمایید به مضمون این ماده خیلی از افراد را شامل می‌شود یعنی می‌گوید که کارفرماهای مؤسسات اقتصادی و بازرگانی و صنعتی و معدنی و باربری و راه آهن و به طور کلی هر مؤسسه‌ای که مشمول مقررات قانون کار می‌شود یعنی هر جایی که صد نفر کارگر بیشتر داشته باشد چه صنعتی چه معدنی و امثال اینها شامل این قانون است و ما هم الآن در مقام حفظ حقوق این کارگرانی هستیم که هر روز با دود ذغال سنگ در راه آهن مبتلا هستند یا می‌روند زیر زمینی که عملیات راجع به معدن بکنند و در آنجا مبتلا می‌شوند بنده قبول دارم تصدیق می‌کنم به این که ما باید یک فکر اصولی و اساسی برای همه بکنیم ولی الآن به تصدیق آقایان نمایندگان محترم آیا مقدور است که یک اعتباری تهیه بکنیم که حتی اگر مثلاً یک مالک یا یک تاجر بزرگی هم مبتلا باشد او را هم ببریم معالجه کنیم؟ این اعتبار را که نداریم ما الآن آمدیم برای این که کمکی به کارگران بشود و جناب آقای مکی که وظیفه بنده است که از ایشان تقدیر و تشویق و تکریم بکنم از همه بهتر وارد هستند که کارگرن جنوب چه وضعی داشتند شرکت سابق غاصب نفت چه معامله‌ای با آنها می‌کرده آقای فرهودی اینها موکلین خود جنابعالی هستند الآن ما می‌خواهیم بگوییم اینها را از مرض سل رهایی بدهیم و نجات بدهیم اینها را که شرکت سابق نفت مبتلا کرده (فرهودی - وسیله نداریم کجا ببریم) اجازه بفرمایید الآن عرض می‌کنم می‌خواهیم یک اعتباری برای این تهیه بکنیم یعنی می‌گوییم از آن درآمدی که نسبت به آن میزانی که هست بدهند آیا شما این را موکول می‌کنید به این که مالکین خوزستان همه جمع بشوند و برای رعایا بدهند این را قبول می‌کنم و با این هم موافقت الآن جنابعالی پیشنهاد بکنید به این که کلیه مالکین ایران بایستی معادل یک دهم یا دو دهم مالیات مزروعی که می‌دهند معادل آن اضافه‌تر بدهند برای کشاورزان و کارگران مسلول بنده هم موافقم ولی اگر این اعتبار را تهیه نکنند چطور می‌توانند بروند مبارزه با سل بکنند ما الآن آمدیم راجع به کارگرها یک قدمی می‌خواهیم برداریم و انصافاً هم باید این کار را بکنیم زیرا نوعاً و به طور کلی اکثر کارگرها چون در هوای کثیف و دود کار می‌کنند مسلول و مبتلا هستند ولی کمتر اتفاق می‌افتد که یک برزگر و کشاورزی که در بیابان و هوای آزاد کار می‌کند مبتلا به سل بشود (دکتر راجی - متأسفانه اشتباه می‌فرمایید) و اگر این مبتلا بشود از طریق کارگر به او سرایت می‌شود این است که بنده می‌خواستم از آقا استدعا کنم تا یک راه عملی پیدا کنید برای تمام مردم ایران (فرهودی - پیشنهاد کردم) من هم موافقم یک قدم راجع به کارگرها بردارید بعد این کار را بکنید و اما یک نکته‌ای که فرمودید که این لایحه را می‌بایستی وزیر بهداری امضا کرده باشد من می‌خواهم عرض بکنم که این طور نیست این لایحه تهیه اعتبار و متمم قانون کار است و وزارت کار نخواسته راجع به طرز مبارزه و معالجه سل اقدام کند تا وزارت بهداری زیر آن را امضا کند این اعتبار را ما تهیه می‌کنیم و تصویب می‌کنیم تا با نظر اهل فن و متخصصین به مصرفی که برای جلوگیری در سل باید برسد برسانیم هیچ ضرورت و لزومی ندارد که وزارت بهداری هم ذیل این لایحه را امضا بکند یک قسمت عمده فرمایشات آقا که بنده هم صد در صد آن را تصدیق می‌کنم هیچ مربوط به این لایحه نبود و آن این است که چرا وزارت بهداری جلوگیری نمی‌کند یا تزریق سرم نمی‌کند و مانع نمی‌شود که شیوع پیدا نکند بنده هم صد در صد قبول دارم و این وظیفه وزارت بهداری است و همین باعث
شده است که دولت ناچار شده این لایحه را برای مبارزه با مسلولین آورده بنده هم موافقم که آن عملیات با بودجه وزارت بهداری بشود و جلوگیری هم بکنند که هیچ مرض ساوی و جاری بین مردم نشود که محتاج به معالجه شود ولی الآن که ما مبتلا هستیم و ضرورت هم دارد هم از نقطه‌نظر سیاسی و از نقطه‌نظر انصاف و از نقطه‌نظر عدالت اجتماعی که ما به این طبقه کارگر یک عنایتی داشته باشیم و بنابراین بنده توقعم از جنابعالی این است که با این لایحه موافقت بفرمایید نهایت اگر جایی از این لایحه نقص دارد پیشنهاد بکنید که این نقص را رفع بکند و راجع به دیگر طبقات هم الآن پیشنهاد بفرمایید بنده قبول می‌کنم و قطعاً آقای وزیر کار هم موافقت می‌کنند برای این که در آن جلسه هم فرمودند که اگر مشمول پیدا کند برای دیگران ما هم موافقیم اما یک طوری پیشنهاد کنید که کارفرمایی که برای کارگر خودش می‌دهد طوری باشد که مستهلک بشود بین تمام کشور و به آن کارگر هم برسد یک طریقی عملی باشد.
رئیس - آقای شوشتری پیشنهاد کرده‌اند که لایحه فعلاً مسکوت بماند.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌کنم لایحه فعلاً مسکوت بماند.
شوشتری
چند نفر از نمایندگان - چرا مسکوت بماند؟
رئیس - آقای شوشتری
شوشتری - همه آقایان می‌فرمایند که چرا مسکوت بماند برای این که همه آقایان علاقمند به صحت مردم هستند و همه آقایان نمایندگان و خارج از نمایندگان معتقدند که باید اقدامی بشود که مردم جانشان محفوظ بشود حال علت ابتلا به سل نخوردن غذا است نرسیدن بدل ما به تحلیل است یا از جهت دیگر است یا دود کارخانه است با اینها کار ندارم بنده که می‌خواهم رأی بدهم یا جناب آقای ملک‌مدنی می‌خواهند رأی بدهند باید یک نظری داشته باشیم یک رأیی داشته باشیم و نؤمن به نعض و نکفر به بعض نباشیم و منظور مردم را تأمین بکنیم بنده بعد از بیانات آقای فرهودی که می‌خواهم به این لایحه رأی دهم مشکوک شدن شبهه پیدا کردم و با بیانی هم که جناب آقای کشاورزصدر فرمودند شبهه من باقی ماند ما که لایحه را روی سیاست وضع نمی‌کنیم روی حوائج ضروری مملکت باید وضع بکنیم روی بیچارگی مردم باید وضع بکنیم اصلح و اولی کجا است اول آیا باید به کارگرها بپردازیم و یا آنجاهایی که کانون این مرض شده است بپردازیم چون دیدیم آقایان همه به این موضوع حیاتی متوجه‌اند از این جهت نظرم این است که فعلاً یک جلسه دو جلسه برویم بنشینیم مطالعه کنیم فکری بکنیم که هم نظر آقا تأمین شده باشد و هم نظر تمام مردم آقا موضوع سل یک عده‌ای عقیده‌شان این است از کارخانه قالی بافی آمده است (یک نفر از نمایندگان - کارخانه‌های قالی بافی مطابق اصول صحیحی نیست) در گرگان قالی بافی نیست کارخانه نیست ربع اهالی شما بلاخص گرگان مسلول هستند جناب آقای رفیع اطلاع دارند که یک ربع از مردم شمال مسلول شده‌اند ما بیاییم بگوییم که برای ۱۵۰ نفر ۲۰۰ نفر کارگر فکر می‌کنیم ولی فکر نمی‌کنیم که ریشه مرض از این مملکت قطع بشود این صحیح نیست پس چه مانعی دارد که ما برای دو جلسه سه جلسه دیگر این لایحه را به حالت سکوت بگذاریم و برویم مطالعه بکنیم ببینیم آیا با وضعیت فعلی دولت می‌تواند اعتباری را تهیه بکند که بیانات آقای فرهودی تأمین بشود آیا دولت می‌تواند در نظر بگیرد که مبارزه با این مرض از نظر سرم سازی و تزریق در تمام مملکت ...
رئیس - آقای شوشتری در اصل پیشنهاد صحبت کنید
شوشتری - بسیار خوب چشم اطاعت می‌کنم از این جهت به نظر من برای تکمیل نظر شما و تأیید این لایحه و پیشرفت این منظور بهتر است دو جلسه سه جلسه مسکوت بماند که برویم مطالعه بکنیم و با این وضعیت و با این عجله به نظر بنده ازش نتیجه نمی‌گیریم و پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس - آقای اسلامی
اسلامی - بنده از آقای دکتر جلالی خیلی متشکرم که نوبه موافق‌شان را به بنده مرحمت کردند؟ البته با بیاناتی که جناب آقای فرهودی اینجا فرمودند گرچه صورتاً به عنوان مخالف بود ولی تمام فرمایشات ایشان دایر به موافقت با این لایحه بود منتهی می‌گفتند که کافی نیست و با تأییداتی هم که آقای کشاورزصدر مخبر کمیسون کردند جای مقالی نیست ولی چون موافقی هم باید صحبت کند بنده از این موقعیت استفاده می‌کنم بنده در یکی دو ماه قبل رفته بودم به آسایشگاه بو علی خودم شخصاً آنجا رفته بودم که از مرضای مازندران عیادتی بکنم به طوری که آقایان اطلاع دارند اکثر این مرضای آسایشگاه بو علی و شاه‌آباد اهل مازندران و گیلان و طوالش و این قسمت‌ها هستند (گنجه - و تبریز) در این قسمت‌ها البته بیشتر است علتش هم خیلی واضح است بر این که مازندارن و گیلان یک منطقه مالاریا خیز است مبتلا به مالاریا می‌شوند (فرامرزی - و نزدیک تهران هم هست) همه ایران حالا بنده آنچه را که خود مشاهده کردم عرض می‌کنم حالا آقایان می‌فرمایید تهران بنده هم تصدیق می‌کنم در تهران هم خیلی زیاد است. در آنجا مردم مبتلا به مالاریا می‌شوند و بعد از یک سال و دو سال که بنیه‌شان رو به ضعف گذاشت این مرض بر آنها مستولی می‌شود البته در اوایل کار هم برای تشخیص این مرض اطبا برای این که وسائل عکس برداری ندارند دچار اشتباه می‌شوند و معالجه مالاریایی می‌کنند بعد بدبختانه بعد از این که مرض به شدتش رسید متوجه می‌شوند که مسلول است و آن وقت ما باید در تهران با هزار زحمت وسائل بستری شدن‌شان را فراهم آوریم اتفاقاً این مطالب همیشه اینجا گفته می‌شود چنانچه بنده در دوره ۱۵ هم در این قسمت چند مرتبه صحبت کردم و حتی موقعی که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به مازندران تشریف فرما شده بودند بنده از پیشگاه‌شان استدعا کردم و از جیب فتوشان صد هزار تومان دادند یک دستگاه عکس برداری خریداری شد و فعلاً در بیمارستان بابل منصوب شده است اما متأسفانه متخصص نیست که از این دستگاه استفاده کند یعنی مردمی که یک کمی ظن این کسالت می‌رود تحت عکس برداری و دقت طبق قرار بگیرند تا معلوم شود این واقعاً مسلول است یا این که مالاریا دارد (شوشتری - یا هر دو)، یا هر دو را دارد و این کارها البته سازمان تشکیلاتی می‌خواهد که متأسفانه به واسطه عدم حضور آقای وزیر بهداری بنده نمی‌توانم در اینجا در اطراف آن بحث بکنم خلاصه بنده برای این که عیادتی از این مرضی بکنم به آسایشگاه بو علی رفته بودم و استدعا می‌کنم که آقایان یک مرتبه هم شده تشریف ببرند آنجا ببینند در مملکتی که هزار میلیون تومان بودجه‌اش یک مشت مردم بیچاره یک مشت مردم درمانده یک مشت مردمی که از همه جا و از همه چیز ساقط شده‌اند در چه حال فلاکت باری در آن آسایشگاه به سر می‌برند اولاً در آسایشگاه جا به اندازه کافی نیست فرض بفرمایید مثل یک منطقه‌ای که سیل آمده باشد زلزله آمده باشد که برای سکونت موقت یک عده و یک جمعیتی را چپانده باشند توی یک اطاق که آنها فعلاً آنجا مسکون باشند تا فردا فکر اطاق بکنند برای اکثر اینها هم در حیاط آسایشگاه چادر زده‌اند و زیر برف و بوران در آفتاب به اصطلاح ما تحت معالجه هستند و از همه اینها رقت‌بارتر عده‌ای از اطفال یتیم هستند به سن ۶ و ۷ ساله تا ۱۲ و ۱۳ ساله که اینها مسلول شده‌اند و در آنجا در راهروها و یا توی همان چادرها زندگی می‌کنند اینها به قدری خوشحال شدند که یک وکیل مجلس رفته است آنجا از هر اطاقی که تو می‌رفتم آنها برای بنده دست می‌زدند بنده گریه‌ام گرفت گفتم ما کاری نکردیم که شما دست می‌زنید این تأسف بنده را همیشه ملزم می‌کرد که به وزارت بهداری مراجعه بکنم که یک فکری برای آنها بشود مکاتبات و مراجعاتی که بنده به وزارت بهداری کرده‌ام همه پیدا است و بنده آنها را دارم البته اگر می‌دانستم این موضوع امروز مطرح می‌شود آنها را می‌آوردم و ارائه می‌دادم این است که بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و از جناب آقای نریمان که وزیر دارایی شده‌اند خواهش می‌کنم که در قسمت آسایشگاه مسلولین اگر هر قدر ایشان توجه بکنند و هر پیشنهادی از وزارت بهداری بشود قبول بفرمایند بنده اطمینان دارم که به مصرف واقعی مسلولی خواهد رسید متأسفانه آقای وزیر بهداری نیستند ولی بنده جناب آقای وزیر کار را متوجه می‌سازم که بعضی از این مسلولین که آنجا هستند یک حال بهبودی پیدا کرده‌اند ولی محتاج به یک عمل جراحی هستند که گویا یک طبیب جراحی اینجا هست این طبیب قادر به این کار هست مکرر مسلولین تقاضا کرده‌اند که این طبیب برود آنجا و و آنها را تحت درمان و تحت معالجه قرار بدهد ولی متأسفانه وزارت بهداری توجه نکرده و ما هم هی کاغذ نوشته‌ایم و مذاکره کرده‌ایم و مکاتبه کرده‌ایم ولی چون موضوع مهم نفت مطرح بوده است و ما هم سکوت کرده‌ایم اگر در مواقع دیگر بود شاید در این مورد کار به استیضاح می‌کشید و برای خاطر یک عده مسلول من این کار را می‌کردم و حالا استدعا می‌کنم که جناب آقای وزیر کار و جناب آقای کاظمی که در وزارت خارجه هم که باشند همیشه یک توجه مخصوص به مردم مملکت و ملت دارند واقعاً از نظر حق شناسی باید این موضوع را اظهار کرد بنده از حضورشان استدعا می‌کنم که دستور بفرمایند وزارت بهداری مایحتاج آسایشگاه را تهیه کنند و این چند نفری که در آنجا از این مرض خانمان سوز از بین می‌روند آنها را تحت درمان قرار بدهند و این که عرض کردم که اکثر مسلولین اهل شمال هستند الآن خود جناب آقای قائم مقام‌الملک ۱۰۱ نفر یا ۱۱۰ نفر از مرضای طوالش گیلان را معرفی کرده‌اند که آنجا بستری شده‌اند و الآن هم توجه می‌کنند به آنها، این یک چیز مبالغه و اغراق نیست که بنده عرض کردم بیشتر شمال مریض هستند و تمام نمایندگان شمال انتظار دارند که دولت به این آسایشگاه یک توجه مخصوصی بکند و بنده وظیفه حتمی خودم می‌دانستم که با آن مشاهداتی که در قسمت آسایشگاه بوعلی شخصاً کردم
و باز هم تکرار می‌کنم از آقایان استدعا می‌کنم که ولو ۵ دقیقه هم شده برای تشفی حال این بیماران یک عیادتی از آنها بکنید ببینید که توی این مملکت یک همچو بیمارستان‌ها و یک همچو بیمارهایی هستند. اکثر اینها یک مردمان بی‌پول و بی‌چیزی هستند که اغلب اینها که از مازندارن می‌آیند وقتی می‌خواهند بروند حتی پول رختخواب و این چیزها را ندارند و اینها را به بنده و بعضی از آقایان کمک می‌کنیم که بتوانند آنجا بستری بشوند برای این که آسایشگاه چیزی ندارد برای روی رختخواب بنده مطلب دیگری ندارم فقط این جریان که آقای فرهودی فرمودند راجع به آن تزریق واکسن ب. ث. ژ برای مازندران هم خیلی ضروری است بنده با وزارت بهداری هم صحبت کرده بودم گفته بودم یک همچو تصمیمی داریم ولی متأسفانه تاکنون به مرحله عمل در نیامده است. یکی هم این که تا دو سال قبل قرار بود در مازندران یک آسایشگاه مسلولین تأسیس و تشکیل شود اتفاقاً یک هیئتی رفته بودند در آن دوره و چند جا را در نظر گرفته بودند و بعد همین جور مسکوت مانده به عقیده بنده در این مورد باید توجه بیشتری بشود و اما این که آقای شوشتری پیشنهادی در اینجا فرموده بودند که این لایحه مسکوت بماند گر چه منظور ایشان بیان فرمایشاتی بود و استرداد فرمودند یا آقای فرهودی فرمودند که این لایحه کافی نیست بنده می‌خواهم آن مثل ایرانی را عرض بکنم که سنگ بزرگ علامت نزدن است حالا که دولت آمده از روی حسن نیت این لایحه را آورده حالا ما هم باید مرحله به مرحله این را تصویب بکنیم تا برسیم به مراحل دیگر آن هم البته اگر پول به این مملکت برسد زیرا آن اقدام اساسی که ما باید بکنیم همان طور که مورد انتقاد جناب آقای فرهودی و آقای شوشتری هم قرار گرفت محتاج به یک پول اضافی است و الآن که وزارت دارایی همه را دارد قیچی می‌کند چطور می‌تواند پولی فراهم بکند و این مبارزه را بکند؟ گر چه به عقیده بنده این مبارزه از همه چیز لازم‌تر است اگر چه ما کت و شلوارمان را بفروشیم خرج این کار بکنیم ولی باز ممکن است فردا همان لایحه کامل هم که بیاید باز یک نماینده محترم دیگر بگوید که این کافی نیست. بنابراین همان مثل فارسی را تکرار می‌کنم که سنگ بزرگ علامت نزدن است حالا موافقت بفرمایید که این لایحه تصویب شود و بعداً دولت یک لایحه مفصل‌تر و مفیدتری با گشایش امور مالی تقدیم مجلس خواهد کرد.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات از طرف آقایان دکتر سید امامی و ملک‌مدنی رسیده است که قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم، دکتر سید امامی
رئیس - آقای دکتر سید امامی
دکتر سید امامی - بنده می‌خواستم عرض کنم که آقایان نمایندگان محترم وقتی که مجلس به کارهای فنی می‌رسد اجازه بفرمایند که آقایان اطبا که اینجا هستند بتوانند اظهار عقیده بکند. آقایان در هر مورد در هر موقع می‌خواهند اظهار عقیده بکنند در صورتی که که کسانی که تخصص دارند و می‌توانند اظهار عقیده بکنند نکرده‌اند این است که بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات دادم که چند کلمه اینجا عرض بکنم. مقصود از دادن این پیشنهاد این نیست که این لایحه کافی است و نافع و خوب است به عقیده بنده اگر صدها آسایشگاه در ایران ساخته بشود و صدها عملیات بهداشتی از این قبیل انجام بشود به اندازه سر سوزنی قدر و قیمت ندارد. تا معاش مردم مسکن مردم غذای مردم طرز بهداشت مردم تغییر نکند. تا مردم غذا نداشته باشند تا مردم منزل نداشته باشند مسلول می‌شوند مثلاً مردم مازندارن مبتلا به مالاریا هستند و این مرض مردم را مستعد می‌کند برای سل شما تا مالاریا را مبارزه نکنید و تا با این امراضی که مردم را مستعد می‌کند برای سل مبارزه نکنید این کار فایده ندارد که هی آسایشگاه بسازید باید قدم‌های اساسی برای مملکت برداشته شود متأسفانه ما هر کاری که می‌کنیم همه‌اش صوری است همه‌اش صورت سازی است و این بهداشت و بهداری هم که ما داریم حقیقت‌اش را بخواهید کاملاً خراب است و اصلاً به درد مردم نمی‌خورد.
الآن همین آسایشگاه مسلولین و تمام مریضخانه‌ها دوا ندارند. متخصص ندارند. برق کافی ندارند. اینها با این ترتیب نمی‌توانند با سل مبارزه کنند (صحیح است) باید فکری برای بهداشت این مملکت کرد (صحیح است) که از فرهنگ هم واجب‌تر و لازم‌تر است وقتی بهداشت نشد. وقتی مردم نباشند دیگر فرهنگ می‌خواهند چه کند؟ باید مملکت اشخاص سالم داشته باشد که بتواند به مملکت خدمت بکنند پس بنابراین لایحه‌ای که داده شده از نظر درمان تا اندازه‌ای خوب است ولی این مبلغی که در اینجا پیش‌بینی شده برای معالجه کافی نیست، معالجه سل با دواهای امروز خیلی گران تمام می‌شود و این مبلغ تکافوی معالجه را نخوهد کرد. اگر یک کارگری ۲۰ سال کار کند و بیست سال از حقوقش کم بکنند ممکن نیست که به معالجه‌اش برسد. پس بنابراین این لایحه از نظر درمان تا اندازه‌ای مفیداست و خود درمان هم یک نوع مبارزه است و اگر می‌خواستم ده نفر مسلول را معالجه بکنیم در واقع جلوگیری کردیم از سرایت این مرض، پس به عقیده بنده این لایحه را باید تا آنجایی که هست تصویب بکنیم ولی باید بنشینیم یک فکر اساسی بکنیم (صحیح است) بنابراین بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات دادم و باید یک ترتیبی بدهید که وضعیت بهداشت مردم تأمین بشود از وزارت کار هم درخواست می‌کنم به طور آزمایش یک کمیسیونی تشکیل بدهند و به وضیت کارگرها و وضعیت بهداشت مملکت اساساً رسیدگی بکنند و یک تکلیفی معین بکنند و راجع به آن واکسن ب. ث. ژ هم که اخیراً معمول شده به بنگاه پاستور هم دستور بدهند که بیشتر بسازند و این بسیار مفید است و تا مقدار بسیار زیادی هم جلوگیری می‌کند از اشاعه سل و تا ۹۵ درصد هم اگر تلقیح بشود جلوگیری می‌کند. این است که در بعضی از کشورها تلقیح واکسن ب. ث. ژ اجباری شده است و به تمام مردم تزریق می‌شود (احسنت)
رئیس - آقای فرامرزی (فرامرزی - بنده عرضی ندارم) آقای دکتر راجی
دکتر راجی - بنده خوشوقتم که پیشنهاد آقای دکتر سیدامامی مجال داد که بنده هم در سهم خودم چند کلمه راجع به امری که مربوط به بهداشت مملکت است عرض بکنم خیال می‌کنم متجاوز از چهل و چند سال است که از تاریخ مشروطیت ایران می‌گذرد و برای دفعه اول یک لایحه‌ای که برای بهداشت جامعه ایرانی مفید بوده به قید دو فوریت از طرف جناب آقای امیرتیمور تقدیم مجلس شده ولی متأسفانه این لایحه نواقصی دارد و چون این نواقص دارد بنده اول به نام مخالف اسم نویسی کرده بودم و حالا می‌خواهم آن نواقص را به عرض برسانم.
رئیس - آقای دکتر راجی تا حدی که با کفایت مذاکرات مخالف نباشد بفرمایید
دکتر راجی - بسیار خوب البته عرض کنم که مردم این کشور دو دسته هستند یک دسته هستند که مستخدم ادارات و بنگاه‌های یا مؤسسات هستند که ملی و دولتی هستند و یک دسته هستند که اشخاص آزادی هستند دسته اول خیلی عده کمتری را تشکیل می‌دهند در این مملکت و این قانونی که آورده‌اند فقط شامل این دسته می‌شود در صورتی که اشخاص آزاد که کشاورز و زارع باشند بیشتر است و صحبت این که شمال زیاد است منتهی شمال نزدیک تهران است و اینها می‌توانند خودشان را به تهران برسانند ولی جنوبی‌ها و اهالی بندر عباس و بندر جاسک و نواحی جنوبی وسیله و پولی که خودشان را به تهران برسانند ندارند وسیله اولی که اینجا ذکر شده بالا بردن سطح زندگی مردم است. وقتی که مردم به قدر کفایت خوراک داشته باشند البته استعداد ابتلا به سل‌شان کم می‌شود و متأسفانه سطح زندگی در این مملکت به قدری پایین است که خوراک برای طبقه پایین خیلی کمتر از مقدار کافی است و این خودش به بروز بیماری سل کمک می‌کند و این بزرگ‌ترین وسیله برای نشر سل در مملکت می‌شود و امیدوارم که دولت فعلی یک اقدام مؤثری بکند که سطح زندگی و مخصوصاً سطح تولید در مملکت بالا برود. ثانیاً استدعا می‌کنم که در آیین‌نامه‌اش یا در خود قانون تذکر بفرمایید که استخدام کننده هر کس می‌خواهد باشد، کسی که می‌خواهد استخدام بکند ملاک باشد که زارع برای او کار بکند یا یک بنگاه دولتی باشد این باید موظف باشد که کسی که برایش کار می‌کند یک معاینه دقیقی به خرج خودش بکند معاینه رادیولوژی بشود و معاینه آزمایشگاهی هم باشد و این معاینه را باید با هزینه خودش بکند و در صورتی که آن طبیب مورد اعتماد استخدام کننده صحت مستخدم یا داوطلب استخدام را تأیید کرد آن وارد استخدام می‌شود و اگر در سه چهار ماه اول استخدام مبتلا به سل شد دلیل این نیست که در این سه چهار ماه مبتلا شده و ممکن است از چندی ماه پیش گرفته باشد و در این موقع ظاهر شده است بنابراین باید در آیین‌نامه‌های مربوطه قید بشود که بعد از چند ماه استخدام اگر کسی مبتلا به سل شد باید به هزینه دولت آن مریض معالجه بشود نه به هزینه استخدام کننده ولی اگر بعد از آن مدت کسی مبتلا شد کلیه مخارج درمانی او را باید خود استخدام کننده بدهد، یک موضوع که بسیار مهم است و هیچ توجهی به آن نشده است، وقتی که یک نفر مبتلا به سل می‌شود همه‌اش صحبت می‌کنیم که پول درمان و پول معالجه او را یا دولت و یا مؤسسه‌اش بپردازد در صورتی که هیچ فکر عائله آن مبتلا را نمی‌کنند و یکی از علل بروز سل همین است که وقتی کسی مبتلا شد از درآمدش کاسته می‌شود و خانواده‌اش بی نان می‌مانند و این خود باعث ابتلای آنها به سل می‌شود. راجع به این امر بنده از آقای وزیر بهداری و از جناب آقای وزیر کار که لایحه را تقدیم کرده‌اند تقاضا می‌کنم که توجه بفرمایند که راجع به این امر تصمیمی اتخاذ بشود. عرض می‌کنم وزارت فرهنگ نیز در جلوگیری از سل یک قدم بزرگ یک رل بزرگی بازی می‌کند و آن این است که در این ممکلت یک عده از روی جهل یا از روی لاابالی‌گری ..
رئیس - آقای دکتر راجی این مخالف با ماده ۹۱ است شما می‌توانید در ماده اول لایحه مطالب‌تان را بفرمایید و صحبت کنید.
دکتر راجی - بسیار خوب، راجع
به آسایشگاه صحبت شد، در تمام ایران برای مسلولین استخوانی هیچ فکری نشده و در تمام ایران یک آسایشگاه مسلولین استخوانی وجود ندارد مسلولین استخوانی کسانی هستند که باید سه سال چهارسال پنج سال در رختخواب بخوابند و هیچ فکری برای این امر نشده من توجه آقایان را جلب می‌کنم.
۳ - تقدیم لایحه یک دوازدهم بودجه کل کشور بابت مهر ماه به وسیله آقای وزیر دارایی.
رئیس - حال باید رأی گرفته شود به کفایت مذاکرات و تا عده برای رأی کافی بشود آقای وزیر دارایی لایحه‌ای دارند که تقدیم می‌کنند. بفرمایید آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی (آقای نریمان) - بنده با اجازه آقایان نمایندگان محترم لایحه یک دوازدهم مهر ماه سال جاری را به مأخذ بودجه مصوبه یعنی لایحه بودجه سال ۱۳۲۹ مصوبه کمیسیون بودجه تقدیم می‌کنم و می‌خواهم در این مورد یک توضیحی هم به عرض آقایان نمایندگان برسانم. بنده آن روزی که در اول مهر ماه جاری به وزارت دارایی رفتم و با کمال تأسف از خدمت آقایان مرخص شدم امید داشتم و آرزو داشتم که بتوانم بودجه سال جاری را با موازنه و تعادل تقدیم بکنم متأسفانه تفاوت بین اقلام درآمد و مخارج به قدری زیاد بود همچنین ارقامی که در پایان سال ۲۹ پرداخت نشده و باقی مانده بود که طبعاً به سال جاری منتقل می‌شود طوری بود که با تمام کوشش و تدابیر و تصمیماتی که دولت گرفته و سعی که در این مدت دولت کرده است و اقداماتی که برای تعادل بودجه و تأمین مخارج ایجاد شده است هنوز ما موفق نشده‌ایم که این فاصله را از بین ببریم ولی بنده امیدوارم که در جریان ماه آتیه بتوانیم این تفاوت را هم از بین ببریم و بودجه سال ۱۳۳۰ را با تعادل تقدیم مجلس شورای ملی بکنیم بنده می‌خواهم یک عرضی هم بکنم و آن این است که امیدوارم کارمندان دولت و سایر هموطنان نیز در این مجاهدت‌هایی که می‌شود با دولت صمیمانه همکاری و تشریک بکنند. تمام سعی کوشش دولت این است که در این تعدیل به هیچ وجه از حقوق و کمک قانونی کارمندان چیزی کسر نشود و نخواهد شد ولی در مقابل در این موقع حساس دولت از کارمندان خود انتظار دارد که برای ترفیع اضافه خودشان یک قدری صبر و تأمل بکنند و از مؤدیان مالیاتی هم بنده استدعا می‌کنم که در این موقع حساس با تسریع در پرداخت مالیات‌های خودشان با دولت تشریک مساعی و همکاری بکنند (شوشتری - فقرا می‌دهند) نه خیر ما سعی می‌کنیم که از همه‌شان مالیات قانونی را بگیریم. بنده قبلاً عرض کردم حالا هم تکرار می‌کنم که تعادل و توازن بودجه در زندگی فرد فرد افراد ملت مؤثر است و بنابراین باید سعی بشود که تعادل و توازن بودجه تأمین بشود بنابراین بنده بار دیگر از هموطنان عزیز دعوت می‌کنم که با دولت در این کار همکاری و تشریک مساعی بکنند
۴ - بقیه مذاکره در لایحه معالجه کارگران مسلول و ارجاع آن به کمیسیون.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات در کلیات لایحه مسلولین آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا رأی گرفته می‌شود به شور در مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱ - از تاریخ تصویب این قانون کلیه کارفرمایان و مؤسسات اقتصادی بازرگانی - صنعتی و معدنی - باربری راه - راه آهن و به طور کلی هر مؤسسه‌ای که مشمول مقررات قانون کار می‌شود مکلفند علاوه بر چهار در صد مندرجه در ماده ۱۶ قانون کار معادل یک در صد دستمزد و مزایای کارگران خود را به منظور حمایت و معالجه کارگران مسلول و ترتیب نگاهداری از آنها به صندق تعاون و بیمه کارگران بپردازند
رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - عرض کنم بنده اصولاً با این لایحه موافقم ولی جلب‌نظر جناب آقای امیرتیمور وزیر کار را که خودشان هم خوشبختانه سابقه ممتد پارلمان دارند و حالا در هیئت دولت جزو قوه مجریه کار می‌کنند می‌کنم که موقعی که ما این قانون بیمه کارگران را با فوریت از مجلس گذراندیم بنده آن وقت هم صورت جلسات هست متذکر شدم و آقایان هم می‌دانند که آن وقت یک کنفرانس کارگری در ژنو تشکیل می‌شد و ما می‌خواستیم یک نمایندگانی بفرستیم که این نمایندگان بایستی رسمیت داشته باشند و سمتی داشته باشند و ناچار شدیم که آن لایحه بیمه کارگران را با قید فوریت و بدون این که مطالعه و مداقه دقیقی شده باشد از مجلس گذراندیم و در همان موقع هم بنده اعتراض کردم که این کافی نیست تا حالا در این موقع که ما اوضاع کارگری‌مان مورد توجه هست یعنی دنیا به زندگی کارگران توجه خاص دارد و قانونی هم که ما می‌گذرانیم باید جامع باشد و کامل باشد که از هر حیث کارگر بتواند استفاده کند و کارفرما هم باید به وظایف خودش توجه داشته باشد ولی خوب آن موقع که ما آن لایحه را به قید فوریت گذراندیم ولی آن نواقص در آن هست و نواقص زیاد است من می‌خواستم متذکر شوم که جنابعالی باید به آن لایحه بیمه کارگران هم توجه داشته باشید که در واقع یک لایحه اصولی است که باید برای همیشه در مملکت ما رفع احتیاجات زندگی کارگر بشود و یکی از قسمت‌هایش همین قسمت است که خوشبختانه خودتان توجه کرده‌اید راجع به مسلولین و لایحه‌ای هم تقدیم کردید برای این کار، همان طوری که آقایان تذکر می‌دادند و متأسفانه در مجلس تشریف نداشتید مخصوصاً آقای فرهودی یک بیانات جامعی کردند که به نظر بنده قابل توجه بود کاش تشریف داشتید و حالا هم مذاکرات ایشان را در ضرورت مجلس مطالعه بفرمایید یک تذکر ایشان بسیار اصولی بود و آن مسأله بهداشت است که چون این یک امر بهداشتی است این را باید دستگاه بهداشتی مادرش مشارکت داشته باشد برای چه؟ برای این که اولین قدمی که در کشور برداشته می‌شود مسأله بهداشت است از زمان قدیم گفته‌اند و شرع مقدس ما هم گفته است نعمتان مجهولتان الصحت و الامان صحت را باید از امنیت هم مقدم داشته باشند برای آن که کسی که مریض باشد امنیت برای او مورد استفاده نیست ولی وقتی سالم شد می‌تواند از امنیت اجتماعی و حقوق بشری استفاده کرده باشد بنده می‌خواستم عرض کنم که نظر بنده در ماده اول با این که اصولاً با این لایحه موافق هستم و به عنوان مخالف صحبت کردم این بود که باید وزارت بهداری را در کار بهداشت و امور مسلولین و کارگر مداخله بدهید برای این که این یک امر فنی است و به علاوه برای هر کاری نباید دستگاه جداگانه‌ای ما درست کنیم جناب آقای حکیم‌الدوله شما خودتان از شخصیت‌های بهداشتی و علمی هستید جناب آقای امیرتیمور هم همین طور توجه بفرمایید جنابعالی که وزیر کار هستید در مقام رفع آن بر بیایید ما برای هر کاری یک دستگاه بهداشتی خاصی نباید درست کنیم و این دستگاه بهداشتی عمومی باید یک مرکزیتی داشته باشد و یک اصول و قواعد کلی که در امور بهداشتی در دنیا به موقع اجرا گذاشته شده ما هم همان را اجرا کنیم نه این که برای هر کاری یک مؤسسه ناقص درست کنیم الآن یکی از آقایان به نظرم آقای اسلامی بود که گفتند دستگاه رادیو گرافی برده‌ایم در باب ولی متخصصش را نداریم که این رادیو گرافی اولین مرحله تشخیص است اولین مرحله تشخیص مرض سل است بنده این عرضی را که می‌کنم برای این است که اگر بنا شد حالا یک پولی داده بشود کارگر بدهد کارفرما بدهد اینها در یک جا جمع بشود ما برای هر کدام از اینها یک دستگاه ناقصی نداشته باشیم طب در دنیا پیشرفت فوق‌العاده کرده است متأسفانه کشور ما طوری است که به واسطه همین مؤسسات کوچک و جزیی هر قسمتی یک مؤسسه بهداشتی برای خودش درست کرده ما هنوز توفیق این را پیدا نکرده‌ام که بتوانیم مرضایی که مراجعه می‌کنند احتیاج پیدا نکنند به اروپا در این موقع که کشور ما احتیاج به ارز دارد دیگر به خارج مراجعه نکنند الآن عده‌ای از مردم که تا حدی برایشان امکان دارد مراجعه می‌کنند به اروپا برای این که دستگاه‌های اینجا درست نیست حالا بیایید دستگاه بهداشتی را ...
رئیس - آقای ملک‌مدنی تأمل بفرمایید اکثریت نیست (پس از چند لحظ اکثریت حاصل شد) بفرمایید
ملک‌مدنی - عرض کنم بنده می‌خواهم استدعا کنم از مقام ریاست همان طوری که صبح تذکر دادید و خودتان فرمودید بفرمایید صورت این اشخاص را که باید در مجلس انجام وظیفه بکنند و حاضر نیستند یک روز بخوانند اینها همیشه باعث فلج شدن مجلس هستند و این واقعاً برای ما شرم‌آور است که وقتی در مجلس کار هست بروند بیرون این آقایان یک عده اشخاص معینی هستند بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم اجازه بفرمایند نام آنها قرائت شود تا موقعی که بایستی انجام وظیفه کنیم و وقتی که کار هست در مجلس باید حاضر بشویم پا نشویم مجلس را از اکثریت بیندازیم این آقایان یک عده معینی هستند که از آقای رئیس خواهش می‌کنم به نام حفظ شئون مجلس این کار را بکنند ملاحظه بفرمایید راندمان و نتیجه کار ما صفر است (صحیح است) خدا می‌داند در مقابل این حقوقی که ما می‌گیریم اصالاً ما گناه کاریم اصلاً ما نباید این حقوق را بگیریم اصلاً چه خدمتی انجام می‌دهیم هفته‌ای سه روز ما جلسه داریم یک ساعت یک ساعت و نیم آن هم خارج از جلسه هستیم بنده قصدم این است که ما بهداشت‌مان باید طوری باشد که احتیاج پیدا نکنیم هر روز ۴ تا ۵ تا ۸ تا ۱۰ تا مریض پول مملکت را بردارند به اروپا ببرند حالا که می‌خواهید یک دستگاهی به وجود بیاورید برای حمایت از مسلولین کارگر این را یک امر کلی بکنید که همه بتوانند استفاده کنند همان بیانی که آقای فرهودی کردند بنده خیال می‌کنم این طور بهتر است و چون آقای امیرتیمور آشنایی کامل به امور پارلمانی دارند اگر صلاح بدانند کمیسون کار را تشکیل بدهند چون نظریات زیادی هست آنجا طرح شود بنده معمولاً در زندگی پارلمانیم معمولم نیست که پرحرفی بکنم و یا وقت مجلس را بخواهم بگیرم زیرا اعتقادم این است که مجلس باید مرتب کارش را بکند
و مانع پیشرفت کار نباشد در کمیسیون یک جلسه دعوت کنید اشخاصی که ذی‌نظر هستند نظریات خودشان را اظهار کنند و توافق کنید یک اصلاحاتی به نام پیشنهاد در این لایحه بدهید که نظریات همه را تأمین کرده باشد و آن وقت وارد بحث در این مواد بشویم و الا اگر حال بخواهیم وارد این مواد بشویم همه آقایان یک نظریاتی دارند پشنهاداتی می‌دهند که باعث معطلی و گرفتن وقت مجلس می‌شود و شاید هم فرصت نیست و مثل کمیسون نتوانیم به منظور برسیم بنده این نظرایاتی بود که می‌خواستم به عرض‌تان برسانم برای این که لایحه اولی که راجع به بیمه کارگران گذشته یک نواقصی دارد چون آن موقع که ما گذراندیم مجبور بودیم که به فوریت بگذرانیم برای این که عجله داشتیم و یک عده‌ای می‌خواستند به کنفرانس بین‌المللی کار بروند و ناچار بودیم یک اشخاصی را ما بفرستیم و یک قانونی هم دست آنها باشد ولی آن قانون کافی نیست کامل نیست ناقص است باید نواقصش را خودتان مطالعه کنید و رفع کنید یکی هم این که بنده موافق نیستم که بهداشت ما این طور متفرق و پراکنده باشد و هر مؤسسه یک بهداری داشته باشد بهداشت عمومی را باید تمرکز داد که اینها یک سرمایه بزرگی داشته باشند و عرض کردم وقتی شما یک دستگاه رادیو گرافی می‌آورید و متخصص ندارید که بتوانید استفاده کنید این فایده‌اش چیست؟ این لایحه را بنده مفید می‌دانم و قدم بسیار نافعی هم هست که آقای امیرتیمور وزیر کار برداشته‌اند ولی بنده معتقدم که باید نواقصش را رفع کنیم و یک لایحه جامع و مفیدی از مجلس بگذرانیم که برای همه مورد استفاده واقع شود
رئیس - آقای وزیر کار بفرمایید
وزیر کار (آقای امیرتیمور) - بنده بدواً از احساسات نوع دوستی و تذکراتی که نمایندگان محترم نسبت به یک طبقه محروم از جامعه که مسلولین هستند ابراز فرمودند متشکرم چون میل ندارم وقت مجلس شورای ملی را تضییع کرده باشم بحث و مذاکره این موضوع به وقت دیگری باید موکول شود ودر آن موقع هم توضیحات کافی به عرض مجلس شورای ملی خواهد رسید چون ضمن بیاناتی که نمایندگان محترم جناب آقای ملک فرمودند این موضوع بود که قانون کاری که در گذشته از تصویب مجلس شورای ملی گذشته با عجله و شتاب این قانون تصویب شده است و دارای نواقص زیادی است و باید قانونی که نواقص را برطرف بکند و کامل باشد جای آن قانون به مجلس تقدیم شود فرمایشات‌شان کاملاً صحیح است و این اقدام مدت‌ها است از طرف دولت می‌شود.
برای این که قانون مطالعه شده و بسیار جامعی راجع به کار مدتی است که تهیه شده و تقدیم مجلس شده است و باید مجلس جزو دستور قرار بدهد و اگر جنابعالی تحقیق بفرمایید چندین ماه است که این قانون تقدیم شده است.
پس مجلس شورای ملی می‌باید توجه کند و آقایان نمایندگان در کمیسیون هم عنایت بفرمایند که زودتر کارشان را بکنند و این قانون را جزو دستور قرار بدهند و دولت هم منتهای تشکر را خواهد داشت که این لایحه هر چه زودتر جزو دستور قرار بگیرد.
بیانات و فرمایشاتی مثل این که جناب آقای فرهودی فرمودند که بنده در آن موقع نبودم و میل داشتم که باشم از فرمایشات‌شان استفاده کنم و جوابی به عرض‌شان برسانم از قرار معلوم کلیاتی که فرمودند بیشتر راجع به معالجه مسلولین و طرز معالجه و قسمت‌های فنی مطلبی فرمودند در صورتی که این موضوع ابداً مورد بحث نیست راجع به معالجه مسلولین و طرز معالجه مطلب را مطرح نکردیم این لایحه برای این تقدیم شده است که وسیله معالجه برای یک عده بیچاره فراهم شود این عده بیچاره‌گی‌ها هستند متأسفانه و بدبختانه مشاهده می‌شود که در اغلب کارگاه‌ها یک عده از کارگران‌شان مسلول می‌شوند و به مرض خانمانسوز سل مبتلا می‌شوند و فردی که مسلول می‌شود آن کارگاه نمی‌تواند آن را بپذیرد و برای این که سرایت نکند به دیگران ناچار عذر آن را باید بخواهد هیچ کارگاهی هم نمی‌تواند وقتی یک کارگری آنجا کار نمی‌کند و از آنجا خارج شده است استطاعت ندارد و و آماده و حاضر نیست به فرض این که استطاعت هم داشته باشند حاضر نیست یک کارگری که در آنجا کار نمی‌کند و از کارگاه اخراج شده است برای مدت متمادی جور او را بکشد و خرج معالجه و دوا و غذای او را بدهد و مرض سل هم یک مرضی است که متأسفانه مدت معالجه آن طولانی است البته اگر در اوان ابتلا مطلع و مستحضر بشوند و وسایل معالجه هم فراهم باشد ممکن است به زودی بهبودی پیدا کند ولی متأسفانه در کشور ما این طور نیست وقتی متوجه مرض می‌شوند که مرض کار خودش را کرده و مدت معالجه‌اش طولانی است و گاهی یک مسلول دو سال سه سال پنج سال معالجه می‌خواهد و هیچ کارفرمایی حاضر نیست که پنج سال اجرت و دستمزد یک کارگری را که مبتلا به سل شده و کارخانه اخراجش کرده است بپردازد الآن عده زیادی از این کارگرها هستند که مسلول هستند و در این شهر تهران سرگردان و ویلان هستند ما از این جهت این لایحه را تقدیم کردیم که به حال آنها فکری کرده باشیم در طرز معالجه و درمان آنها صحبت نشده است که آقایان اظهار اطلاع که همه‌اش هم به جای خودش صحیح بوده است منتهی جایش در اینجا نبوده است بفرمایند. بنده خیال می‌کنم که آقایان توجه به مقدمه لایحه نفرموده باشند بنده گمان می‌کنم که این قبیل مذاکرات فوق‌العاده لازم بود ولی جایش اینجا نبود (صحیح است) برای این که ما اینجا گفتیم که یک عده بیچاره و معطل و لاعلاج و سرگردان مانده‌اند و هیچ وسیله معالجه‌ای هم برای آنها فراهم نیست ما می‌خواهیم وسیله معالجه را برای آنها فراهم کنیم و وسیله معالجه هم به نظر ما رسیده است که از هر کارگاهی صدی یک از حقوق و دستمزدی که به کارگر داده می‌شود آن کارفرما بپردازد برای وسیله معالجه اینها البته معالجه اینها در محل خودش به عمل خواهد آمد و ما نگفتیم که معالجه اینها را ما می‌کنیم و این نکته را مخصوصاً راجع به این قسمتی که جناب آقای دکتر راجی فرمودند و جناب آقای دکتر امامی باید عرض کنم که متأسفانه راجع به مرض سل ما طبیب معالج و متخصص در کشور خودمان انگشت شمار داریم تعداد اینها فوق‌العاده محدود است و این یک رشته مخصوصی است حتی بنده سه سال قبل از حضور اعلیحضرت همایونی استدعا کردم که اجازه بفرمایید که در دانشکده طب یک کرسی مخصوصی برای تدریس امراض ریوی تأسیس کنند تا این که ما در آتیه انشاءالله متخصص لازم را بتوانیم تهیه کنیم و اخیراً یک جراح عالی مقامی از ایرانی‌ها سراغ داشتیم که آن هم آقای دکتر شقاقی است که در سوییس تحصیلات خود را تمام کرده‌اند و در انجا هم مقام خیلی ارجمندی داشتند و جراح امراض ریوی هستند به تهران دعوت شده‌اند ولی البته ایشان هم یک شغل آزاد و کار آزادی دارند که ایشان خودشان باید رضایت بدهند و نمی‌شود مجبورشان کرد که هر مسلولی را ایشان تحت عمل قرار دهند چون جناب آقای کشاورزصدر یادداشت‌هایی فرمودند و می‌خواهند در این موضوع جواب آقایان محترم را بفرمایند بنده بیش از این وقت مجلس شورای ملی را تضییع نمی‌کنم و جناب آقای کشاورزصدر توضیحات لازم را خواهد داد و باز هم عرض می‌کنم که این لایحه برای طرز معالجه نیست برای این است برای تهیه وسیله معالجه برای یک عده بیچاره است.
رئیس - آقای دکتر راجی (بعضی از نمایندگان - نیستند) آقای رضوی
رضوی شیرازی - وضعیت مسلولین و افرادی که به خصوص در شهرستان‌ها مبتلای به آن مرض هستند به قدری بد و ناگوار و ناروا است که به هر کیفیت هر پیشنهادی اعم از این که ناقص باشد یا تام و تمام مربوط به یک قدمی راجع به معالجه سل از طرف دولت برداشته بشود بنده تشکر می‌کنم یقین دارم و همه آقایان نمایندگان هم خوشحال هستند ولی البته تصدیق باید کرد که همین طوری که آقای فرهودی فرمودند رویه مبارزه با سل به طور کلی اینها نیست زیرا که هر مملکتی لابد یک خصوصیاتی دارد ولی در مملکت ما از باب کمی غذا یا از باب فراهم نبودن مسکن یا از لحاظ فرسودگی سرایت این مرض بیشتر از سایر جاها است و حال آن که در پاره‌ای از موارد معلوم نیست امروز از سابق وضعیت بدتر باشد چه بود که سابق بر این این قدر مسلول نبود به طوری که در یک کوچه یا یک گذری یک مسلول پیدا می‌شد آنجا تا مدتی همان طور گفته می‌شود ولی امروز کم کم جزو امور عادی شده که از طرفی می‌بینیم گفتگوی این است که این شخص سل داشته است مسلول بوده است و به یک عده‌ای هم سرایت کرده است چنآن که می‌بینیم چند نفر مسلول می‌آیند اینجا با اظهار بیچارگی و یک حالت اصف انگیز اینجا می‌ایستند که بنده معتقدم که لازم است آقایان به حال آنها توجه کنند این که نظریاتی از طرف آقایان ابراز شد که اگر بنا بود به جای این لایحه یعنی به جای گرفتن صدی یک خود دولت می‌آمد اقدامات اساسی می‌کرد و مواظبت‌های لازم می‌کرد و بیمارستان‌هایی برای مسلولین می‌ساخت بهتر بود البته بنده هم موافقم ولی این اقدامات اساسی به هر حال طول مدتی خواهد داشت تا این که دولت بتواند اولاً بودجه حسابی پیدا کند تا این دولت بتواند آسایشگاه بسازد و وسائل معالجه فراهم کند مثلاً مذاکره فرمودند با این که سازمان بنا بوده است شش آسایشگاه بسازد البته دو میلیون تومان برای شش آسایشگاه یعنی برای هر کدام ۳۵۰ هزار تومان تخصیص داده شد ولی تصدیق می‌فرمایید با ۳۵۰ هزار تومان آسایشگاه نمی‌شود ساخت الآن از فرصت استفاده می‌کنم یک آسایشگاه در شیراز ساخته شده تاکنون در حدود یک میلیون و نیم از قلم‌های مختلفی که در خود آن شهرستان یا به وسیله صرفه‌جویی‌ها فراهم شده است درش به خرج رفته است و تازه اگر نظر آقایان باشد همین ۳۵۰ هزار تومان هم روی تقاضا و درخواست فارس بود که سازمان برنامه برای این که عمل خصوصی نکرده باشد به حاضر شده تحویل بدهد و همین سفر اخیری که بنده آنجا بودم دیدم این ۳۵ هزار تومان سهل است و هنوز ۵۰۰ هزار تومان دیگر مخارج دارد تا این که بتواند یک آسایشگاهی که به درد مسلولین بخورد بسازند برای این که وضعیت فعلی را در نظر
بگیرید در شیراز یک آسایشگاه مسلولین کوچک هست که در خانه اجاره‌ای در یک باغ اجاره‌ای است و سالی ۵ هزار تومان تمام بودجه اینجا است حساب کنید که با این پنج هزار تومان چند تا مسلول می‌شود نگاه داشت اینها را از این نظر عرض کردم که هر یک در صد هر نیم در صد هر ربع صدم در صد اگر بنا بشود اضافه بشود بر اعتبار فعل برای این که یک عده‌ای از مسلولین از میزان عمومی کسر بشود البته برای مملکت یک قدم و یک فرجی است یک نکته‌ای که بنده می‌خواستم آقای وزیر کار توضیح بفرمایند این است آنچه که بنده شنیده‌ام دو و ربع در صد برای یک قسمت از معالجات به بیمه داده می‌شود چهار درصد هم در آن قانون معین شده که به صندوق تعاون و بیمه کارگران بپردازند که بنده شنیده‌ام ۳ و ۷۵ صدم در صد داده می‌شود برای تعاون حالا صدی یک را اضافه می‌فرمایید صدی هفت می‌شود و همان طوری که آقایان اظهارنظر کردند حتی‌المقدور آنچه که دریافت می‌شود اگر در یک متمرکز بشود وسیله مبارزه با آفات را بهتر می‌توان فراهم کرد و آن یک و دو درصد را که بیمه می‌گرفت برای این بود که کارگران را در برابر حوادث ناشیه از کار بیمه کند و این صدی سه و هفتاد و پنج صدم درصد که باز بیمه می‌گیرد بنده حالا یادم نیست که قانونش به چه کیفیتی گذشته است آن هم برای مبارزه با امراض است حالا یک در صد هم اضافه می‌شود آن وقت جدا گذاشتن اینها از یکدیگر خوب نیست یک دستگاه برای ربع صدم درصد یک دستگاه برای یک درصد یک دستگاه برای سه و نیم درصد یکی برای آن دو نیم بنده فکر می‌کنم که این خودش از لحظ پرسنل یک وضعیتی ایجاد می‌کند که نتیجه مفیدی ازش عاید نمی‌شود بنده معتقدم که اگر آقایان صلاح می‌دانند مطالعه‌ای بفرمایند و همان طوری که آقای ملک هم فرمودند در اصل قانون اگر تجدیدنظر بشود اگر یک کسی هم اضافه شود و اینها دریافت شود روی هم رفته با یک مبلغ درست و حساب یک زمینه مبارزه و مواظبت بیشتر و مساعدتری برای کارگرها درست بشود این اقدامی است هر سریع‌تر و هم در عین حال کاری است که می‌توان ازش امید و انتظار نتیجه‌ای داشت و لااقل امیدوار بود که کارگران زندگانی‌شان درست بشود دیگر به جریان عمومی کاری نداشته باشند ولی اگر هر قسمت مجزا بشود و یک دستگاه علیحده داشته باشد بنده می‌بینم که حیف و میلش به قدری زیاد می‌شود که هیچ به مصرف حقیقی نمی‌رسد و آنها هم مجبور می‌شوند در وضعیت عمومی شریک باشند و عرصه به همه تنگ بشود.
رئیس - آقای وزیر کار
وزیر کار - بنده به اختصار به یک قسمت از بیانات نماینده محترم جواب عرض می‌کنم در مقدمه فرمایشات‌شان فرمودند که رویه مبارزه با سل اینها نیست بنده هم کاملاً به این قسمت معترف هستم و به طوری که چندی قبل عرض کردم این لایحه هم برای مبارزه با سل تدوین نشده است و اصلاً این موضوع مورد بحث نیست که موضوع مبارزه با سل را ما مطرح بکنیم بلکه در این لایحه یک ترتیب در نظر گرفته شده که وسیله برای زندگی و معالجه یک عده بیچاره فراهم بشود و الآن هم البته مؤسساتی برای معالجه مرض سل از طرف دولت وجود دارد و روز به روز هم مساعی بی‌شماری به کار رفته به کار می‌رود که نواقص این مؤسسات عمومی برطرف بشود و در آنجا هم یک عده به خرج عمومی پذیرفته بشوند نواقص البته تدریجاً از بین می‌رود و کارگران هم ممکن است الآن بروند آنجا معالجه بشوند ولی عرض کردم صحبت در مبارزه و طرز مبارزه نیست غرض این است که در هر کارگاهی یک عده مبتلا می‌شوند و وقتی که مبتلا شدند از کارگاه رانده می‌شوند و بعد بی‌کار می‌شوند و بی‌معاش می‌مانند در هیچ کارگاه دیگر هم آنها را نمی‌پذیرند و نباید هم بپذیرند و این عده فاقد وسیله معاش هستند بر فرض اینها را بردند مریضخانه و معالجه‌شان کنند یا آنها را ببرند در آسایشگاه و بستری نمایند از هر جهت هم وسیله معالجه برایشان فراهم باشد باز هم وضع معاش خانواده‌شان تنگ است ما خواستیم طوری بشود که دستمزد این عده بیچاره‌هایی که در آن موقع تحت معالجه هستند در تمام مدت بیماری پرداخت شود و تصور می‌کنم با این توضیحی که حالا عرض کردم آقایان نمایندگان محترم کاملاً بی‌نیاز باشند که باز در طرز معالجه و در کیفیت معالجه مذاکره بفرمایند اما در صحبتی که راجع به صندوق تعاون اشاره فرمودید البته طبق ماده ۱۶ قانون کار صندوق تعاون برای کمک به کارگرها ایجاد شده و معادل صدی شش دستمزد کارگر هم به صندوق تعاون داده می‌شود و آن صدی شش هم طبق مواردی که در ماده ۱۶ قانون کار مصرح است اعم از بیمه و غیره بیمه مکلف است بپردازد و این مزایا را هم در مورد کارگرها باید بدهد و خواهد هم داد و از دستمزدهایی که کارفرما می‌دهد به صندوق تعاون پرداخته می‌شود و صندوق تعاون هم این کار را انجام می‌دهد پرسنل علیحده‌ای به وجود نخواهد آورد و یک قران خرج پیدا نخواهد کرد و نماینده محترم از این حیث نگرانی نباید داشته باشند هیچ نقصی پیدا نمی‌کند جز این که اینجا یک عایداتی باید پیدا بشود که بتواند از محل حقوق کارگران بی‌کار شده در مدت بیماری پرداخته شود که خانواده و کس کارشان در مضیقه نیفتند و بی‌معاش نمانند بنده تمنا می‌کنم به مقدمه لایحه توجه بفرمایید بی‌نیاز از هر نوع بحث می‌شوید.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکره رسیده است که قرائت می‌شود )به شرح زیر خوانده شد( مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی، نسبت به ماده اول لایحه پیشنهاد کفایت مذاکره می‌نمایم
غلامرضا فولادوند
نمایندگان - مخالفی نیست
رئیس - باید رأی گرفته شود دستور دادم که به آقایان اطلاع بدهند و در جلسه حاضر بشوند ولی برای این که کارهای زیاد در مجلس هست و چیزی هم به آخر دوره نمانده از امروز صبح این تصمیم گرفته شد که به احدی اجازه داده نشود مگر به اشخاص مریض آن هم با گواهی طبیب (صحیح است)
آشتیانی‌زاده - آقای رئیس نطق قبل از دستو نوبه‌اش محفوظ است؟
رئیس - بله بله برای جلسه بعد محفوظ می‌ماند رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد کفایت مذاکرات در ماده اول آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد پیشنهادات ماده اول قرائت می‌شود باید آقایان پیشنهادی که می‌دهند در آن بنویسند راجع به چه ماده‌ای است چون این کار را نکرده‌اند حالا به پیشنهادات به ترتیب که رسیده قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای مهدی ارباب به شرح زیر قرائت شد)
کشاورزان مسلول در تمام ایران نیز مشمول این قانون هستند
چند نفر از نمایندگان - وارد نیست.
رئیس - این لایحه کار است و مربوط به کارگرها است.
مهدی ارباب - چون مربوط به سل است خواستم توضیح بدهم.
رئیس - توضیح بدهید.
ارباب - چون موضوع مربوط به ابتلای سل است خواستم عرض کنم با تصمیمات اختصاصی بنده موافق نیستم تصمیماتی باید اتخاذ شود که تعمیم داشته باشد رعیت هم که جان می‌کند و زحمت می‌کشد (آزاد - آقای ارباب بفرمایید مالکین موظف هستند) کشاورزان هم که مسلول می‌شوند باید به حال آنها هم فکری کرد امسال چند نفر مسلول از بلوچستان آمدند یا در بین راه مردند یا به تهران که رسیدند مردند اینها نه وزارت کار دارند نه بیمه کارگری دارند و نه از مزایای قانونی و دولتی اینها استفاده می‌کنند اینها از طبقات مولد ارزاق هستند موقع را مغتم شمردم که عرض کنم به اینها هم بایستی توجهی بشود دیگر عرض مختصر بنده این بود که از اشاعه مرض سل باید جلوگیری کرد و الا در تمام کشور ایران همه مسلول می‌شوند و می‌بایست تمام کشور ایران را بیمارستان مسلولین قرارداد و تا امنیت در کشور ایجاد نشود و کار تولید نشود و سرمایه‌های داخلی و خارجی در کشور ایران به کار نیفتد و مردم نان پیدا نکنند و موادی که ویتامین را در بدن ایجاد می‌کند به بدن مردم نرسد همه یکی پس از دیگری مسلول می‌شوند چون اجازه نمی‌دهند آقای رئیس و می‌فرمایند جای این صحبت‌ها نیست بنده خاتمه می‌دهم و پیشنهادم را هم پس گرفتم.
رئیس - یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
جمله زیر به آخر ماده اول اضافه شود شهرداری‌ها صدی پنج از کل درآمد خود را اختصاص به مبارزه با سل داده با تصویب انجمن خود مصرف می‌نمایند و هم چنین دولت مکلف است صدی یک از کلیه مقرر و حقوق اضافه‌کار کارمندان و مستخدمین ادارات و مؤسسات و سازمان‌های اقتصادی و بازرگانی و صنعتی و معدن و باربری و راه آهن و بانک‌ها و شرکت‌ها و غیره که می‌پردازد کسر و به مصرف مبارزه با سل برساند وزارت بهداری و کار مکلف هستند در نقاط خوش آب و هوای کشور آسایشگاه‌ها و مؤسسات معالجه مسلولین ایجاد و پس از تمرکز درآمدهای بالا کسر خرج آن را در بوجه کل کشور منظور دارند.
معدل
رئیس - آقای معدل این پیشنهاد را در این لایحه نمی‌شود داد این را به صورت طرحی باید داد.
معدل - اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس - توضیح بدهید ولی به پیشنهاد شما در این لایحه نمی‌شود رأی گرفت برای این که وکیل نمی‌تواند چنین پیشنهادی بکند
معدل - استدعا می‌کنم آقای وزیر کار موافقت بکنند که این لایحه با این پیشنهادات برود به کمیسیون و در اینجا مطالعه بیشتری بشود و تصور می‌کنم که آقای وزیر کار هم همین طور توجه کردند که مجلس شورای ملی به طور کلی استفاده کرده است از طرح موضوع مبارزه با سل و کمک به کارگرها برای این که در اصل موضوع سل بحث بکند و برای این کار یک ترتیب اساسی بدهد برای این که موضوع سل یک موضوعی است که اگر پیدا شد این محدود به کارگر نمی‌شود سل شایع می‌شود و اطراف خودش را می‌گیرد
پس بایستی برای اساس این کار یک فکری کرد پیشنهاد بنده چون مفصل بود آقایان شاید درست عنایت نکردند بنده خلاصه‌اش را عرض می‌کنم و تصور می‌کنم که اگر بخواهیم که در تمام نقاط مختلفه مملکت یک مؤسسات اساسی برای مبارزه با سل تشکیل بشود این پول زیاد لازم دارد بنده پیشنهاد کردم که شهرداری‌ها صدی پنج از درآمد خودشان را اختصاص به مبارزه با سل بدهند و از حقوق کلیه مستخدمین صدی یک اختصاص به این کار داده بشود و از این قسمتی هم که دولت پیشنهاد کرده است که این وجه گرفته می‌شود این را آقای وزیر بهداری و وزیر کار بنشینند یک تشکیلات اساسی در مملکت برای مبارزه با سل بدهند یک آسایشگاه‌هایی برای معالجه سل تهیه بکنند که مسلولین همه جا را بتوانند پذیرایی کنند و اگر این عواید و این درآمد باز هم کسر داشت کسر آن را در بودجه مملکتی بگنجانند این اصول پیشنهادی است که بنده کردم بنده تصور می‌کنم با این مذاکره مفصلی که امروز در مجلس شد و نظر نمایندگان فهمیده شد جای آن را دارد که آقای وزیر کار موافقت بکنند که این لایحه با پیشنهادها به کمیسیون برگردد و یک مرتبه با استفاده از این پیشنهادات تجدیدنظری در لایحه بشود و لایحه مناسب‌تری تهیه شود درباره آن نظر داده شود مخصوصاً در این باب نظریات اعضای کمیسون بودجه مؤثر است و می‌توانند راهی پیدا بکنند که نظریات همه را تأمین کند نسبت به اصل مبارزه با سل در مملکت خواه زارع باشد خواه کارگر خواه شهری باشد یا خواه دهاتی این وقتی که مسلول شد باید در مملکت یک جایی برایش معین کرد الآن در مملکت ما وضع این طور است که اگر یک مرد متمولی هم مبتلا به سل باشد جایی برای پذیرایی و طبیبی برای معالجه و لابراتوار و مؤسساتی برای این کارها نیست و هیچ کسی نمی‌تواند در خانه‌اش در اطاق خانه‌اش با هشت تا از کسانش و بستگانش مسلول را معالجه بکند و تصور می‌کنم که آقای وزیر کار و وزیر بهداری و در کمیسیون بهداشت و کمیسیون بودجه که توأم تشکیل می‌شود حاضر بشوند این موضوع را طرح کنند که یک نتیجه قابل ملاحظه‌ای که مورد توجه مجلس واقع بشود به مجلس بیاورند.
رئیس - آقای وزیر کار
وزیر کار - پیشنهاد دیگری هم در این موضوع جناب آقای دکتر هدایتی اینجا تسلیم فرموده‌اند که استدعا می‌کنم این پیشنهاد هم قرائت بشود ولی در صورتی که آقایان در نظر دارند که لایحه به کمیسیون برود و در آنجا نظریات مورد توجه قرار گیرد بنده نهایت موافقت را دارم و بنده موافقت می‌کنم که تمام پیشنهادات به کمیسیون برود ولی تمنا می‌کنم در ظرف یک هفته آقایان توجه بفرمایند که این کار انجام بشود.
رئیس - آیین‌نامه هم نوشته در ظرف یک هفته بنابراین پیشنهادات و لایحه فرستاده می‌شود به کمیسیون کار بر طبق درخواست وزیر کار
اسلامی - بنده مخالفم
رئیس - با چی شما مخالفید؟ مطابق آیین‌نامه است ماده ۱۲۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۲۵ اصلاحاتی که ضمن مذاکرات شور نهایی طبق ۱۲۳ نسبت به لوایح پیشنهاد می‌شود در صورت تقاضای مخبر یا وزیر یا معاون او به کمیسیون ارجاع می‌گردد و کمیسیون مکلف است که در ظرف یک هفته نظر خود را به مجلس اطلاع دهد و نیز مجلس می‌تواند اصل طرح یا لایحه و کلیه پیشنهادها را بدون تفکیک به کمیسیون ارجاع نماید.
رئیس - مخصوصاً از کمیسیون تقاضا می‌شود که زودتر تشکیل شود تا یک هفته دیگر گزارش این لایحه به مجلس بیاید.
۵ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
رئیس - فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه خواهد بود و دستور لایحه زندانیان و حکومت نظامی خوزستان که تقاضا شده و انتخاب یک کارپرداز و بودجه مجلس شورای ملی خواهد بود.
(مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
ریاست محترم مجلس شورای ملی
تاکنون چند بار از وزارت فرهنگ سؤال شده است که چه اقدامی برای افتتاح مجدد دوره دکترای حقوق که پنج سال پیش بدون مصلحت تعطیل کردند به عمل آورنده‌اند. چون در آخرین پاسخ آن وزارت توضیح دادند که مجدداً در آغاز سال جدید افتتاح خواهند کرد و اینک یک ماه از سال تحصیلی جدید گذشته و اثری از آن نیست خواهشمند است مقرر فرمایید آقای وزیر فرهنگ در مدت قانونی برای دادن پاسخ به سؤال مجدد اینجانب در مجلس شورای ملی حاضر شوند.
ابوالفضل حاذقی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
سال گذشته که اینجانب از مسافرت حج بازگشت کردم ضمن گزارش مبسوطی که از مشکلات حجاج ایرانی شرح دادم قصور و تقصر آقای سعادت مستشار سفارت و تنها مأمور سیاسی ایران در جده را بیان کرده توضیح دادم این شخص با دریافت تمام حقوق و مزایای فوق‌العاده توقف در جده محل خدمت خود را ترک و در تهران مشغول ساختمان است و حتی در حساس‌ترین موقع که چند هزار ایرانی در خاک عربی سعودی بودند این شخص برخلاف وجدان بر سر خدمت حاضر نشده و موقع مراجعت حجاج از راه عراق آقای سلطان حسین رخشانی که یکی از معتمدین قوم هستند وی را در بغداد مورد نکوهش قرار داده بودند که چرا محل خدمت خود را ترک کرده و او با استهزا گفته بوده است فعلاً هم قصد مراجعت ندارم و می‌خواهم در کشورهای سوریه و لبنان گردش کنم و خلاصه خواهش کرده با رسیدگی درباره او لااقل فوق‌العاده‌هایی که بدون استحقاق گرفته از او پس گرفته شود. اولیای وقت وزارت امور خارجه نه تنها اقدام لازم نکردند بلکه طوری سستی و خونسردی به خرج دادند که نامبرده کماکان بدون انجام وظیفه دائم در محل علی‌الدوام تمام مبالغ حواله شده برای سفارت حجار اعم از مخارج جاری و متفرقه را سه ماه به سه ماه دریافت و اگر به جده می‌رفته تنها برای دریافت پول بوده.
کار قباحت و وقاحت نامبرده به جایی رسیده که پس از استحضار بر انتخاب جناب آقای مظفر اعلم به وزارت مختار شاهنشاهی در جده نه تنها تمام حقوق و مزایا و مخارج کرایه و متفرقه سه ماه دوم سال جاری را که به وسیله وزارت امور خارجه حواله شده دریافت کرده بلکه تمام نوشت افزار و لوازم سفارت را هم با خود برداشته و از محل رفته است و اکنون مطابق نامه‌های جناب آقای وزیر مختار جدید بدون داشتن دیناری پول و اعتبار و حتی نوشت افزار در جده بلاتکلیف مانده است.
خواهشمند است از جنابان آقایان وزیر امور خارجه و دارایی و دادگستری دعوت فرمایند تا برای توضیح اقدام اداری و قضایی خود در محاکمه و استرداد مطالبات دولت از این عنصر وظیفه ناشناس در مجلس شورای ملی حاضر شوند
ابوالفضل حاذقی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
نظر به این که تمام اوقات جناب آقای دکتر مصدق با کسالت مزاج مشغول امر سیاست خارجی و نفت است و مجال رسیدگی به کارهای دیگر ندارند لذا پرسش ذیل از جناب وزیر کشور می‌شود.
شنیده می‌شود جمعی را در دو ماه اخیر به عنوان فداییان اسلام توقیف و تبعید نموده و در این عده اشخاصی که دارای مقام علم و زهد و تقوی و اهل خطابه و محراب و منبر بوده وجود داشته است.
اول - فدایی اسلام که عموم مسلمین باید باشند آیا جرم است
دوم - از محکمه صالحه حکم قطعی لازم‌الاجرا آیا برای دستگیری و توقیف و تبعید آنها وجود داشته است یا نه در هر صورت انتظار دارم زودتر جناب وزیر کشور که سابقه در همه جا دارند برای جواب و تعیین مسئول این عمل به مجلس حاضر شده توضیح بدهند که تکلیف مردم در مقابل قانون و مباشرین معلوم شود
حائری‌زاده
رونوشت برابر اصل است
رئیس اداره قوانین مجلس شورای ملی
سؤال از آقای حاذقی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمندم به جناب آقای وزیر فرهنگ اعلام فرمایند برای پاسخ به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند
بنا به تلگراف‌های اولیای دانش آموزان دانشسرای مقدماتی جهرم به جای این که فرهنگ محل اقدام به پذیرفتن دانش آموزان واجد شرایط ورود در سال اول آن دانشسرا بکند و در آغاز ماه مهر کلاس‌های آن دانشسرا شروع به کار بکند تا امروز که ۲۳ ماه مهر است نه شاگردان سال گذشته به تحصیل مشغول شده‌اند و نه دانش آموزان جدید قبول کرده‌اند آیا وزارت فرهنگ در مقابل توسعه فرهنگ شهرستان‌ها باز بنا به سیاست سال‌های گذشته در مقام این بر آمده که مختصر اعتبار فرهنگی ولایات را به تهران منتقل کند یا این که این پیش‌آمد در اثر بی‌توجهی بوده است.
ابوالفضل حاذقی
سؤال از آقای کفیل وزارت دادگستری مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
مستدعی است مقرر فرمایند به آقای کفیل وزارت دادگستری اطلاع دهند تا در جلسه علنی مجلس شورای ملی حاضر شده و راجع به برکناری حائری شاه‌باغ از مقام دادستانی کل توضیح دهند.
محمدرضا آشتیانی‌زاده
مقام محترم ریاست معظم مجلس شورای ملی
با کمال احترام - متمنی است مقرر فرمایید از جناب آقای وزیر دارایی دعوت شود که در مجلس شورای ملی حضور یافته سؤال بنده را در خصوص وضع فعلی اردکان فارس و دشمن زیاری از حیث نظری که وزارت دارایی نسبت به آنها دارد و درآمدی که معمولاً از آن دو محل دریافت می‌کند و آخرین تصمیمی که درباره آنها دارند با توضیح وافی جواب بفرمایند.
ابوالحسن رضوی نماینده فارس ۲۵/ ۷/ ۳۰
گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه با حضور آقای وزیر راه به موافقت‌نامه راجع به سرویس‌ها حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین دولت ایران و دولت سوئد که در جلسه روز چهارشنبه ۱۷ آبان ماه ۱۳۲۹ به تصویب مجلس سنا رسیده رسیدگی و پس از مذاکراتی در اطراف آن عیناً تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
از طرف مخبر کمیسیون راه ناصر صدری
گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۱ مهر ماه ۱۳۳۰ به لایحه شماره ۱۱۸۹ دولت مربوط به موافقت‌نامه سرویس‌های حمل و نقل هوایی بازرگانی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و سوئد با حضور نماینده دولت رسیدگی و نسبت به موافقت‌نامه از لحاظ سیاسی موافقت نمود و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه
ناصر ذوالفقاری
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام با حضور آقای معاون وزارت جنگ تشکیل شد و لایحه مربوط به حکومت نظامی خوزستان مورد رسیدگی قرار گرفت لایحه مزبور عیناً تصویب و اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد:
ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود که مقررات قانون حکومت نظامی هفت نقطه از منطقه خوزستان:
آبادان - گچساران - آغاجاری - بندر معشور - هفت گل - مسجد سلیمان - لالی را برای مدت دو ماه از ۵ مهر تا صبح ۵ آذر ماه ۱۳۳۰ تمدید نماید.
مخبر کمیسیون نظام - فقیه‌زاده