مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ مهر ۱۳۱۰ نشست ۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ مهر ۱۳۱۰ نشست ۵۰
فهرست مطالب:
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس – در صورت مجلس نظری هست؟
اعتبار – آقای دولتشاهی را بنده دیدم که در صورت مجلس غایب بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه ایشان استجارة خود را تقدیم کرده بودند خوبست تصحیح شود
رئیس – اینگونه اشتباهات البته تصحیح میشود در صورت مجلس دیگر نظری نیست؟ (خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- تصویب چند فقره مرخصی
۲- تصویب چند فقره مرخصی
رئیس – چند فقره خبر از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت میشود
خبر مرخصی آقای دکتر امیر اعلم
آقای امیر اعلم نماینده محترم برای رسیدگی بمؤسسات خیریه خارج از مرکز تقاضای یکماه مرخصی از تاریخ بیست و پنجم شهریور ۱۳۱۰ باتخصیص یک عشر از مقرری این مدت جهت مخارج مریضخانه حضرت عبدالعظیم (۴) نموده‌اند و کمیسیون با تقاضای ایشان موافقت و راپورت آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد
رئیس – آقایانی که با مرخصی آقای امیر اعلم موافقت دارند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای میرزا حسین خان موقر
آقای میرزا حسین خان موقر نمایندة محترم برای انجام امور محلی شصت و نه روز مرخصی از تاریخ شانزدهم خرداد ۱۳۱۰ با تخصیص یک عشر از مقرری این مدت خودشان برای تعمیر مقبره حمد الله مستوفی نموده‌اند و کمیسیون هم با تقاضای ایشان موافقت و راپورت آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
رئیس – آقایانیکه با مرخصی آقای موقر موافقت دارند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای فزونی
آقای فزونی نماینده محترم کرمانشاه تقاضای بیست روز مرخصی از تاریخ هیجدهم شهریور ۱۳۱۰ با تخصیص یک عشر از مقرری این مدت برای تعمیر مقبره حمد الله مستوفی نموده و کمیسیون هم با تقاضای ایشان موافقت و راپورت آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
رئیس – موافقین با مرخصی آقای فزونی قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای آقا سید کاظم یزدی
نماینده محترم آقای آقا سید کاظم یزدی برای رسیدگی بامورات محلی تقاضای دو ماه و نیم مرخصی از تاریخ ۱۲ مهرماه ۱۳۱۰ نموده‌اند کمیسیون با اختصاص یک عشر از مقرری این مدت بمصرف مریضخانه حضرت عبدالعظیم با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس – موافقین با مرخصی آقای آقا سید کاظم قیام فرمایند.(عدة قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای حاج میرزا حسین خان فاطمی
آقای حاج میرزا حسین خان فاطمی نمایندة محترم برای رسیدگی بامور محلی تقاضای یکماه مرخصی از تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۱۰ با تخصیص یک عشر از مقرری این مدت بمریضخانه حضرت عبدالعظیم (۴) نموده‌اند کمیسیون هم با تقاضای ایشان موافقت و راپورت آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد.
رئیس – آقایانی که با مرخصی آقای حاج میرزا حسین خان فاطمی موافقند قیام فرمایند (غالب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای میرزا محمد حسین نواب
آقای نواب میرزا محمد حسین نمایندة محترم یزد برای پیشرفت امور شرکت نخ ریسی یزد بوسیلة حکومت محل تقاضای یکماه تجدید مرخصی از تاریخ ۱۷ مهرماه ۱۳۱۰ با اختصاص یک عشر مقرری این مدت برای مریضخانه حضرت عبدالعظیم (۴) نموده و کمیسیون هم با تقاضای ایشان موافقت و راپورت آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌دارد
رئیس – موافقین با مرخصی آقای نواب قیام فرمایند (عدة قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد.
خبر مرخصی آقای مولوی
آقای مولوی نمایندة محترم تقاضای یکماه تمدید مرخصی از تاریخ ششم شهریور هزار وسیصد و ده با تخصیص یکعشر از مقرری این مدت بمریضخانه حضرت عبدالعظیم (۴) نموده کمیسیون با تقاضای ایشان موافقت راپورت آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
رئیس – آقای طباطبائی دیبا
طباطبائی دیبا – اجازه آقای مولوی از بیستم است نه از ششم.
رئیس – آقای مخبر کمیسیون همینطور است؟
کازرونی – بنده موافقت می‌کنم
رئیس – آقایانیکه موافقت دارند با مرخصی آقای مولوی قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد. آقای امیر اعلم مرا آگاه کردند که مرخصی بعدی که تصویب شده مورد احتیاجشان نیست و نمی‌خواهند از این مرخصی استفاده کنند بنابراین از آثاری هم که از این مرخصی مترتب میشود خودشان را معاف می‌دارند.
- نتیجه انتخاب کمیسیونها
(۳- نتیجه انتخاب کمیسیونها)
رئیس – نتیجه استخراج آراء کمیسیونها قرائت میشود:
مقام منیع ریاست محترم مجلس شورای ملی دامت شوکته نتیجه استخراج آراء راجع به دوازده نفر اعضاء کمیسیون قوانین عدلیه که در جلسه ۱۸ مهر ۱۳۱۰ اخذ آراء بعمل آمده بقراری است که ذیلاً بعرض می‌رسد:
عده حضار ۸۳ نفر
حائزین اکثریت:
- آقای جمشیدی ۷۹ رأی
- آقای همراز ۷۸ رأی
- آقای شریعت زاده ۷۷
- آقای مؤید احمدی ۷۳
- آقای مفتی ۷۲
- آقای طباطبائی دیبا ۷۱
- آقای کفائی ۶۹
- آقای جهانشاهی ۶۸
- آقای لیقوانی ۶۴
- آقای احتشام زاده ۵۹
- آقای ملک آرائی ۵۶
- آقای مولوی ۴۶
رئیس – آقای طباطبائی دیبا. نایب رئیس – آقای جهانشاهی مخبر – آقای موید احمدی منشی – آقای مولوی نتیجه استخراج آراء برای کمیسیون داخله بقراری است که ذیلاً بعرض می‌رسد:
عده حضار موقع اخذ آراء ۸۱ نفر
حائزین اکثریت:
- آقای صفاری ۸۵ رأی
- آقای مقدم ۸۰ رأی
- آقای ملک زاده آملی ۸۰ رأی
- آقای معتضدی ۸۰ رأی
- آقای دربانی ۸۰ رأی
- آقای محیط ۷۹ رأی
- آقای اسکندری ۷۹ رأی
- آقای حاج میرزا حسینخان فاطمی ۷۹ رأی
- آقای باستانی ۷۹ رأی
- آقای دادور ۷۹ رأی
- آقای امیر عامری ۶۹ رأی
رئیس – آقای دادور نایب رئیس – آقای اسکندری مخبر – آقای محیط منشی – آقای معتضدی
اعضاء کمیسیون اقتصاد ملی. عده آراء مأخوذه ۸۴ حائزین اکثریت:
آقای لاریجانی ۸۴ رأی آقای فرشی ۸۲ رأی آقای بوشهری ۸۲ رأی آقای امین الضرب ۸۱ رأی آقای طهرانچی ۷۸ رأی آقای اعتبار ۷۸ رأی آقای چایچی ۷۶ رأی آقای موقر ۷۶ رأی آقای طهرانی ۷۰ رأی آقای یونس آقا وهاب زاده ۷۹ رأی آقای حاج امین اصفهانی ۵۶ رأی آقای فهیمی ۵۱ رأی
رئیس – آقای فهیمی نایب رئیس – آقای فرشی مخبر – اعتبار منشی – آقای لاریجانی
اعضاءکمیسیون امور خارجه بقراری است که ذیلاً بعرض می‌رسد:
عده حضار ۸۴
حائزین اکثریت:
آقای نواب ۸۲ رأی آقای اسعد ۸۲ رأی آقای دشتی ۸۲ رأی آقای طالشخان ۸۲ رأی آقای قراگوزلو ۸۲ رأی آقای فهیمی ۸۰ رأی آقای مقدم ۷۹ رأی آقای خواجوی ۷۹ رأی آقای مسعودی خراسانی ۷۷رأی آقای ثقه الاسلامی ۷۷ رأی آقای دکتر شیخ ۶۳ رأی آقای ثابتی ۶۱ رأی
رئیس – آقای نواب نایب رئیس – آقای قراگوزلو مخبر – آقای دشتی منشی – آقای طالشخان
رئیس – خاطر آقایان را مطلع کنم که آقای فهیمی برای اینکه در کمیسیون بودجه و کمیسیون اقتصاد ملی عضویت داشته‌اند از عضویت کمیسیون خارجه مستعفی شده‌اند
کمیسیون معارف:
آقای تربیت ۸۷ رأی آقای پیرنیا ۷۸ رأی آقای اورنک ۷۸ رأی آقای وثوق ۷۸ رأی آقای دکتر
احتشام ۷۷ رأی آقای دکتر سمیعی ۷۷ رأی آقای دکتر ضیائی۷۷ رأی آقای دکتر طاهری ۷۷ رأی آقای ساکنیان ۷۷ رأی آقای دکتر ملک زاده ۷۵ رأی آقای دکتر سنک ۷۳ رأی آقای امیر عامری ۶۷ رأی
رئیس – آقای تربیت، نایب رئیس – آقای پیرنیا، مخبر – آقای دکتر سنک، منشی – آقای دکتر سمیعی
کمیسیون طرق و شوارع:
آقای فقیه ۸۱ رأی یار علی ۸۱ رأی آقای صفاری ۸۱ رأی آقای دکتر امیر اعلم ۸۱ رأی آقای موقر ۸۱ رأی آقای ایلخان ۸۰ رأی آقای بنکدار ۸۰ رأی آقای رهبری ۸۰ رأی آقای دهستانی ۸۰ رأی آقای ایزدی ۸۰ رأی آقای طالشخان ۸۰ رأی آقای ناصری ۷۲ رأی
رئیس – آقای دکتر امیر اعلم، نایب رئیس- آقای صفاری، مخبر- آقای ناصری، منشی – آقای دهستانی
رئیس – آقای پیرنیا فرمایشی دارید؟
میرزا ابوالحسنخان پیرنیا –بنده را نایب رئیس نوشته‌اند اشتباه شده است نایب رئیس آقای وثوق هستند در کمیسیون معارف خوبست این اشتباه رفع شود
کمیسیون نظام
عده آراء ۸۲ آقای هزار جریبی ۸۱ رأی آقای فتحعلی خان بختیار ۸۱ رأی آقای قوام ۸۰ رأی آقای لیقوانی ۷۹ رأی آقای جهانشاهی ۷۸ رأی آقای ارباب ۷۷رأی
رئیس – آقای هزار جریبی نایب رئیس- آقای لیقوانی مخبر – آقای ارباب کیخسرو منشی – آقای فتحعلی خان بختیار
کمیسیون پست و تلگراف: عده آراء ۸۲
آقای آصف ۸۲ رأی آقای مخبر فرهمند ۸۲ رأی آقای حبیبی ۸۲ رأی آقای امیر دولتشاهی ۸۲ رأی آقای محمد خان وکیل ۸۲ رأی آقای ساکنیان ۸۲ رأی رئیس – آقای مخبر فرهمند نایب رئیس – آقای امیر دولتشاهی مخبر – آقای سهرابخان ساکینیان منشی – آقای حبیبی کمیسیون قوانین مالیه: عده آراء ۸۴ حائزین اکثریت آقای کازرونی ۸۰ رأی آقای میرزا یانس ۸۰ رأی آقای هزار جریبی ۷۹ رأی آقای افشار ۷۹ رأی آقای افخمی ۷۹ رأی آقای محمد ناصر خان قشقائی ۷۸ رأی آقای بیات ۷۸ رأی آقای فزونی ۷۸ رأی آقای فاطمی ۷۸ رأی آقای مجد ضیائی ۷۸ رأی آقای وثوق ۷۷ رأی آقای دبیر سهرابی ۷۷ رأی
رئیس – آقای فاطمی نایب رئیس – آقای میرزا یانس مخبر – آقای کازرونی منشی – آقای دبیر سهرابی
- شور و تصویب لایحه اعتبارات اضافی
۴- شور و تصویب لایحه اعتبارات اضافی
رئیس – آقای وزیر مالیه کدام یک از لوایحتان را میل دارید مقدم باشد؟
وزیر مالیه – اعتبارات اضافی را مقدم بدارید؟
رئیس – خبر کمیسیون بودجه دراین خصوص قرائت میشود:
خبر کمیسیون
لایحه نمره ۲۹۱۸۱ دولت راجع بچند فقره مخارج ضروری از محل اعتبار تأسیس کارخانه قند سازی در ۱۳۱۰ حضور آقای وزیرمالیه مورد شور و مطالعه واقع در نتیجه با ماده واحده با اصلاحی موافقت و اینک عین ماده واحده پیشنهادی دولت را با اصلاح فقره ۴ آن بشرح ذیل تصویب مجلس مقدس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید: فقره ۴- مدد معاش پایان خدمت چهار نفر از مستخدمین بلژیکی که بیش از پانزده سال در خدمت دولت بوده و خدمت معاف شده‌اند ۹۴۳۰ تومان
رئیس – ماده واحده قرائت میشود:(بشرح ذیل قرائت شد)
ماده واحده – بوزارت مالیه اجازه داده میشود ۱- از محل اعتباریکه در بودجة سال ۱۳۱۰ تأسیسات اقتصادی برای کارخانة قند سازی منظور بوده مبلغ دویست و نود هزار و یکصد و سی و هشت تومان و دو قران برای مصارف مشروحة ذیل بپردازد:
۱- کسر اعتبار عمران لرستان کردستان بلوچستان و خوزستان و کوچانیدن و تخت قاپو کردن ایلات ۹۰۰۰۰ تومان
۲- برای مصارف مربوطه باجرای قانون انحصار تجارت ۴۰۰۰۰ تومان
۳- اضافه اعتبار انحصار دخانیات ۴۰۰۰۰ تومان
۴- مدد معاش پایان خدمت چهار نفر از مستخدمین بلژیکی که بیش از پانزده سال در خدمت دولت بوده و از خدمت معاف شده‌اند ۹۴۳۰ تومان
۵- برای دفع آفات نباتی ۱۵۰۰۰ تومان
۶- تهیه محل برای تمرکز رسومات طهران با این قید که تا آخر دورة عمل ۱۳۱۰ قابل تعهد و پرداخت می‌باشد ۳۰۰۰۰ تومان
۷- اضافه اعتبار مخارج سری دولتی ۱۵۰۰۰۰ تومان
۸- تتمة مصارف تهیة جهاز چلچلة گمرک ۶۴۵۸۲ تومان
۹- برای ساختمان محل کمیساریات نظمیه درعلی آباد با رعایت قیدمذکور در فقره (۶) ۳۰۰۰ تومان
۱۰ – تفاوت تسعیر برای تادیه هائی که به پهلوی منظور و بواسطة تنزل بعضی اسعار خارجه کسر پیدا شده ۴۰۰۰۰ تومان
۱۱- برای تکمیل قسمت پهلوی از حقوق آقای هس در بودجة ریاست وزراء ۱۲۵۰ تومان
جمع ۲۹۰۱۳۸۲ تومان
ثانیاً – علاوه بر دویست هزار تومان اعتبار مذکور در ماده ۱۸ متمم قانون بودجة ۱۳۱۰ مملکتی مبلغ پنجاه هزار تومان دیگر از محل اضافه عایدات ادارة ثبت اسناد و املاک بطریقی که در مادة مذکور فوق معین شده بابت مصارف سال۱۳۱۰ تکمیل عملیات و تشکیلات ادارة ثبت اسناد و املاک تأدیه نماید.
رئیس – آقای مؤید احمدی
مؤید احمدی – اولاً حقیقتاً بنده یک موضوع را فهمیدم که آیا بانک ملی مگربانکی نیست که یک مقداریش از سرمایه دولت تشکیل شده؟ (یکی از نمایندگان – همه اش) بلکه همه اش آنوقت ما بانک را مثل یک دولت خارجی تصور کردیم یک مبلغی در بودجة ۱۳۱۰ گذاشتیم برای عملیات اقتصادی که منجمله کارخانة قند سازی بود و حقیقتاً با یک شوق و شعفی آقایان باین ماده رأی دادند حالا که آوردن کارخانة قند سازی را واگذار کردیم به بانک ملی مثل اینست که توی اینکار یک مداخلی پیدا کردم و یک پولی پیدا کردیم و یک خرجی هم باید برایش پیدا کردیم و بنده با این مخالفم بانک مال دولت است فرق نمی‌کند و علاوه بر این این لایحه بعقیدة بنده بد تنظیم شده است یعنی شاید مقداری از اقلامی که بنده اینجا دیدم لازم باشد و فوریت داشته باشد خود بنده معتقدم که باید تصویب شود و حاضرم رأی بدهم لکن با بعضیش کاملاً مخالفم حالا بنده چطور رأی بدهم باین لایحه نمیدانم (چند نفر از نمایندگان تقاضای تجزیه بفرمائید) مگر اینکه لایحه را تجزیه کنید والا بدون تجزیه باین لایحه بنده نمی‌توانم رأی بدهم (دشتی – صحیح است) با اینکه در یک قسمتش موافقم با موافق بودن نمی‌توانم رأی بدهم موضوع دیگر که می‌خواستم تذکر بدهم آن راجع به قلمی است که در ماده چهار است ما چند سال است که ادارة گمرک در ایران تشکیل داریم و حقیقتاً یک مقداری هم بلژیکها خدمت کرده‌اند بادارة گمرک و حقیقتاً یکی از ادارات خوب است لکن با آنها ما یک کنتراتی داریم آنها را کنترات کرده‌ایم آمده‌اند در ایران خدمت کرده و حقوق گرفته‌اند حالا که می‌خواهند بروند آیا ما در کنترات آنها شرط کرده بودیم که وقتی می‌خواهند بروند یک پولی بهشان بدهیم اگر شرط کرده بودیم تعهد کرده‌ایم می‌پردازیم اگر شرط نکرده‌ایم یک مستخدمی از خارجه آورده‌ایم سالها در اینجا بود و حقوق مطابق کنتراتش گرفت می‌خواهد برود خرج راه هم بهش می‌دهند حالا هم ده هزار تومان بدهیم بنده با این ترتیب مخالفم ما مستخدمین خارجی زیاد داریم و اگر این باب مفتوح شد آمدند این جا و کنترات‌ها شان را تمام کردند فردا که می‌خواهند برون باز تصویب کنیم که یک مبلغی هم بآنها بدهیم بنده از این نقطه نظر مخالفم که این کار سابقه میشود و اسباب ضرر دولت خواهد شد ویک موضوع دیگر را خواستم بعرض آقای وزیرمحترم مالیه برسانم و آن این است که شما از مستخدمین خارجی باین درجه مساعدت می‌کنید خرج راه می‌دهید خرج منزل می‌دهید اینجا که هستند حقوق کافی می‌دهید رئیس هستند وقتیکه می‌روند باز هم یک پولی علاوه بر خرج راه اضافه بانها می‌دهید (ده هزار تومان) با مستخدمین خارجه اینکار را می‌کنید لکن با مستخدمین داخلی خودمان چه کار می‌کنید با علی درجه سختی با آنها رفتار می‌کنید آنوقت میل دارید آنها برای شما کار بکنند البته دل سرد می‌شوند شما محکمه جزار عمال دولتی در مقابل آنها باز می‌کنید هر گاه مستنطق یا مدعی العمومی سوء ظن برد حق دارد آنها را حبس کند باین درجه سختی می‌کنید پارسال مطابق تصویبنامه بانها اضافه حقوق ندادید امسال هم تصویبنامه نبود معذالک ندادند برای چه؟ برای اینکه گفتند ما یک نظامنانه نوشتیم (بر خلاف قانون) و کمیسیونهائی درست کردیم و مطابق آن خواهیم داد و بالاخره بنده در وزار تمالیه مستتخدمین اسراغ دارم از کثرت کار بتصدیق طبیب مریض شد اضافه خواست ندادند آنوقت یک بلژیکی با اینکه حقوق گرفته ده هزار تومان باو می‌دهند این ده هزار تومان را از برای چه باو می‌دهید آنوقت می‌خواهید مستخدمین داخلی دلگرم باشند و برای شما کار کنند البته نمی‌کنند همة تحمیلات باین یک مشت بیچاره است مثلاً خاطرم هست روزیکه استخدام مسیو دکرکر اینجا می‌گذشت بنده دیدم که اجاره خانه اش را هم اضافه کرده‌اند علاوه بر اینکه حقوقش را هم اضافه کرده بودند در جواب بنده توضیح دادند چون اجاره خانه گران شده است آقا برای مستخدمین داخلی مگر اینطور نیست آنها تمام اجاره نشینند برای آنها هم گران شده چرا اینها را اینقدر اذیت می‌کنید ولی از آنطرف مستخدمین وزارت مالیه از خود شما تقاضا می‌کنند که دو دفعه برای ما سخت است همه که اتومبیل ندارند یکی خانه اش پای ماشین است روزی چهار مرتبه باید بیاید و برود و کرایه هم می‌دهد و حقوقش ۳۲ تومان است پیاده هم نمی‌تواند بیاید شش ساعت هم باید کار بکند با مستخدمین داخلی اینطور رفتار می‌کنید آنوقت با مستخدمین خارجی این کار را می‌کنید کنترات کردید خرج راه دادید خرج معاودت دادیدکرایه خانه دادید همه چیز گرفتند حالا که می‌خواهند بروند ده هزار تومان هم بهشان می‌دهید برای چه؟ آنوقت این مستخدمین داخلی شما برای شما کار می‌کنند؟ البته دلسرد می‌شوند حق هم دارند (صحیح است) اینهم یک موضوع قلم دیگری را هم بنده مخالفم قلم ده تنزل اسعار خارجه است که نوشته‌اند کسر پیدا کرده چهل هزار تومان باو می‌دهند بنده آقا کاملاً مخالفم
فاطمی – چرا
مؤید احمدی – بنده حالا دلیلش را عرض می‌کنم آن روزی که ما در اینجا هر استخدام خارجی کردیم اگر خاطر آقایان باشد وقتیکه دو قسم کردند بنده مخالف بودم
فاطمی – این مربوط بآن نیست این مربوط بکسانی است که در خارجه هستند
مؤید احمدی – آقا اجازه بفرمائید وقتی نوبت شما شد حرف بزنید مسیو هس مستخدم خارجی است در خارجه است؟ چرا نامربوط میگوئید
فاطمی – نامربوط خودت میگوئی هر حرفی دلش می‌خواهد میزند (زنگ رئیس)
مؤید احمدی – جلوگیری با رئیس است با بنده نیست
(فاطمی – اگر رئیس نبود جواب شما را می‌دادم)
رئیس – (صدای زنگ) آقا مراعات بفرمائید
مؤید احمدی – وقتی که کنترات خارجی در اینجا مگذشت بنده مخالفت کردم گفتم آقا اینها را دو قسم نکنید یک قسمت پهلوی و یک قسمت قران چون تفاوت تسعیر ممکن است پیدا شود اسباب اشکال برای دولت خواهد شد اگر بنا شد فردا پهلوی قیمتش فرق کرد اسباب زحمت دولت میشود حالا اینجا برای اسعار خارجه چهل هزارتومان نوشته‌اند ممکن است باز اسعار پائین بیاید باز از این قیمتی که هست پائین تر بیاید باید باز اضافه بدهیم بانها و یک قسمت هم مسیو هس است حالا بنده باین هزار و دویست و پنجاه تومان اهمیت نمی‌دهم لکن این سابقه میشود برای همه چون تمام مستخدمین خارجی را یک قسمت بپهلوی و یک قسمت بپول خودمان می‌دهیم در این جا هزار تومان و دویست و پنجاه تومان برای اینکه حقوق هس را بپهلوی کنیم باید تفاوت بدهیم اگر ما این را تصویب کردیم سایرین هم که کنتراتشان این طور گذشته این حق را پیدا می‌کنند که چون پهلوی تنزل پیدا کرده باید این تفاوت را بما هم بدهید این است عرض بنده راجع باین والا بنده میدانم محصلینی که بخارجه فرستاده‌ایم فرض کنید لیره تا حال صد وبیست فرانک بوده است حالا شده است نود و چهار فرانک البته وزارت مالیه باید تفاوت را بدهد این را حرف ندارم ولیکن بنده راجع باین قسمت داخلی عرض می‌کنم اگر شما یکقران تفاوت دادید حق می‌دهید بسایرین هم که به پهلوی نوشته‌اند که اگرتنزل کرد تقاوت را بدهید ا ز این جهت بنده با این قسمت مخالفم و خواهش می‌کنم تجزیه شود که به بعضی ما رأی داریم نمی‌دهیم (فزونی – صحیح است) بعلت این که یکمرتبه ما هیچ نمی‌توانیم رأی بدهیم
وزیرمالیه (آقای تقی زاده) – بنده عادت دارم این جور لوایح مشروح را که میاورم بمجلس قبلاً اجازه می‌خواهم که آقایان اجازه بدهند که اول خودم یک توضیحی بدهم (و سابق هم عرض کرده‌ام) آن چیزهائیکه مبنی بر اشتباه است باینوسیله رفع میشود و آن قسمت هم که مبنی بر اشتباه نیست در آن قسمت هم درست بحث میشود و رأی داده میشود حالا هم خیال داشتم همین تمنا را بکنم که آقای مؤید احمدی ابتدا اجازه خواسته بودند فرمایشاتی که ایشان فرمودند سه قسمت بود و دو قسمتش مبنی بر اشتباه محض بود یعنی اگر بنده حرف زده بودم ایشان هیچ اظهاری نمی‌فرمودند اولاً فرمودند تنزل اسعار این قسمت هیچ مربوط باین نیست که ما به پهلوی نوشتیم یک دینار مربوط باین نیست این مربوط بآن چیزی است که خودتان دربودجة خود پهلوی گذاشته‌اید برای محصلین دولتی در خارجه وبرای حقوق سفراء آنهم برای آینده نیست ما وقتی که حقوق آنها را فرستادیم همچو فرض بفرمائید در پاریس شما هر ماهی صد و بیست و چهار فرانک بایستی بدهید آن هم بهر بچه که در مدرسه هست صد فرانک ما هزار لیره می‌فرستادیم و این هزار لیره می‌شد صد و بیست و چهار هزار فرانک دفعة اخیر ما نمی‌دانستیم که لیره می‌افتد و آن هزار لیره را هم فرستاده بودیم آنهم تا آنجا رسیده بود تنزل کرده بود و از آنجا هم استفسار نکرده بودند و کسب رأی نکردند که چه کار کنیم و فوراً آن هزار لیره را فروخته بودند بصد هزار فرانک بعد هم فوراً تلگراف کردند که آن بقیه یعنی بیست و چهار هزار فرانک را بفرستید ما که دیگر بیست و چهار هزار فرانک نداشتیم که بفرستیم هر چه داشتیم همان بود این قسمت که خواسته شده است برای آن است که خرج شده برای آینده هم اعتبار نخواستیم و این بکلی اشتباه محض بود و ربطی باسعار و پهلوی و لیره و فلان ندارد آنهائی که به لیره نوشته شده و کنترات شده حالا هم به لیره می‌دهیم وتغییری نداده‌ایم مسئلة هس هم مبنی بر اشتباه صرف است اینجا سایر آقایان هم در باب هس با بنده صحبت کردند اما اینکه چرا آنقدر داده میشود و چرا اصلاً داده میشود یا کنترات آن لازم نیست اینها موضوع بحث اینجا نیست ابداً این چیزی که در اینجا نوشته شده یک چیزیش هم راجع باین نیست که بدهیم یا ندهیم قانونش سابقاً از مجلس گذشته است پهلویش را هم تصویب فرموده‌اید و بعد از تصویب کنتراتش هم امضاء شده است در موقع تدوین بودجه وزارت معارف هم آن چیزی که باید باو بدهند و کنترات شده است نصفش به پهلوی نوشته شده است و نصفش هم بقران ریاست وزراء هم که پنجهزار تومان بهش می‌دهد و باید بدهد و کنترات کرده است این طور است که نصفش به قران است و نصف آن به پهلوی (دشتی – چه لزومی دارد به پهلوی باشد) و در بودجة ریاست وزراء فراموش کرده‌اند تفاوت قیمت پهلویش را بگذارند فقط نوشته شده پنجهزار تومان که دولت باید مطابق قانون باو دو هزار وپانصد تومان و چهار صد و هفده پهلوی بدهد و چهار صد و هفده پهلوی را با دو هزار و پانصد تومان بخرد و بدهد پس باید این قسمت را درست کند و بدهد زیرا که کنترات را امضاء کرده‌اند حالا ما هر چه حرف بزنیم دو ساعت حرف بزنیم فایده ندارد میشود گفت اصلاً ما لازم نداریم و چرا کنترات کنیم ولی میشود گفت چرا قانون را تصویب کردیم؟
بعد از آنکه قانون تصویب شده است وآقای رئیس الوزراء هم پای کنترات را امضاء کرده‌اند باید آن قسمتی که در کنتراتش به قران است به قران بدهیم و آن قسمت که به پهلوی است به پهلوی داده شود ولی در بودجه فراموش شده است چون در بودجة ریاست وزراء اقلام پهلوی متعدد نداشته است و همین یک قلم را داشته است و از قلم افتاده است این را مجبورند مطابق کنترات و قانوناً که تصویب شده است که دو هزار وپانصد تومان و چهار صد و هفده پهلوی داده شود بدهند و این هزار و دویست و پنجاه تومان را رویش بگذارند با آن دو هزار و پانصد تومان چهار صد و هفده پهلوی بکنند و بهش بدهند (چند نفر از نمایندگان – صحیح است) اما راجع بقسمت اول مستخدمین دولتی بنده از یک جهت باید تشکر کنم از آقای مؤید احمدی که عین ما فی الضمیر بنده را بیان کردند و بسیار ممنونم که آقایان و کلاً هم در این باب همدرد و هم عقیدة بنده هستند که مستخدمین دولتی را باید رعایت کرد به تمام درد و زحمتشان رسیدگی کرد زندگانی ترقی می‌کند باید بیشتر داد پیر می‌شوند بحد تقاعد می‌رسند باید حقوق تقاعد داد مریض میشود باید مراعات کرد مثل هر آدمی که باید از خدمتکارش از نوکرش رعایت کند که آنهم با دلسوزی کار کند این خیلی صحیح است ولی البته آنچه در سالهای گذشته در چند سال دولت بواسطة ضیق بودجه سختگیری کرده است و اضافه نداده است صحیح است در گذشته اینطور بود ولی امسال در تمام وزارتخانها هر قدر ممکن بوده است اضافه حقوق داده‌اند و ترفیعات هم داده‌اند و سال آتیه هم باز داده میشود و همین هم مطابق میشود با احتیاجات آنها ولی این را بنده انتظار ندارم و می‌خواهم تمنا بکنم که هر وقت یک مستخدم خارجی این جا موضوعش می‌آید میشود در اصل مطلب حرف زد که آیا اصلاً ما مستخدم خارجی لازم داریم یا نداریم این را میشود حرف زد ولی این نوع سخت گیریها و صحبت‌ها را نمیشود کرد چون باعث میشود که بعد مثلاً در موقع عقد کنترات آنها گفته شود که مثلاً سالی یکمرتبه هم ما را مهمانی کنید او نباید هر موضوعی را در کنتراتش بنویسد باید هر چه که در کنتراتش نیست دولت خودش یک نظری بکند مثلاً سابقاً تا چهار سال قبل همیشه در کنتراتشان می‌نوشتند که وقتی که از ایران می‌روند باید بهشان پانسیون بدهند بعد از مردنش هم بزن وهمچنین اولادشان تا بزرگ شوند حالا این کار موقوف شده اما حالا هر یک از آقایان ملاحظه کنند بینی و بین الله ملاحظه بفرمائید یک نوکری که شما دارید اگر دو ماه است در منزل شما یا پنج ماه است ومیرود از او دستگیری نمی‌کنید ولی اگر بیست سال پیش شما بود سی سال خدمت کرده است پیر شده است می‌خواهد برود یا این که شما می‌خواهید مسافرت کنید و او در این جا می‌ماند البته یک ماه دو ماه سه ماه باو حقوقش را می‌دهید تا این که کار پیدا کند و نمیشود گفت که پیش من خدمت کردی حقوق گرفتی و شام ونهار خوردی تمام شد از فردا برو نوکری و خدمت پیدا کن و خیال می‌کنم خیلی انسانیت و عزت شأن است برای دولت ایران که این اضافه را بدهیم و اگر سابق هم بشود عیبی ندارد ولی یک سابقة که ما را ملزم بکند نیست که دفعه آینده هم تصویب بفرمائید اولاً مگر خود آقایان نبودند در وقتی که ما لایحه کنترات بلژیکیها را آوردیم گفتند که تا چند سال دیگر می‌خواهید بلژیکیها باشند و ما گفتیم می‌خواهیم بتدریج عده را کم کنیم از چهل و چهار نفر آمد به یازده نفر و حالا سه نفر را مرخص کردیم و دو نفر را عوض کردیم که پنج نفرشان می‌روند یعنی در واقع سه نفرشان کم می‌شوند جای دو تاشان می‌آیند سه نفرشان می‌روند و آن سه نفر را که مرخص کردیم خیلی قدیمی بودند از شانزده سال تا بیست و سه سال در ایران خدمت کرده‌اند در بوشهر در بندر عباس در هوای گرم خدمت کرده‌اند مثل سایر مستخدمین شما میفرمائید مستخدمین ایرانی را رعایت کنید مستخدمین ایرانی را در هر دو سال یک چیزی روی حقوقشان می‌گذاریم ولی مستخدمین خارجی اگر پنج ساله کنترات بشوند تا آخر پنج سال همان را می‌دهند مستخدمین ایرانی ایرانی هستند و از هیجده سالگی وبیست سالگی داخل خدمت می‌شوند کاریر طی می‌کنند و بتدریج ترقی می‌کنند و کار می‌کنند و اضافه حقوق می‌گیرند حق ترفیع دارد وقتی می‌رسد بحد تقاعد تقاعد دارد وقتی که مرد اولادش حق شهریه دارد این آدم خارجی است آمده است اینجا کار کرده است و این ده هزار تومان نه هزار تومان هم تقسیم میشود بین چهار نفر به بعضی باندازة چهار ماه حقوق می‌دهیم ببعضی دو ماه حقوق می‌دهیم ولی برای اشکالاتی که آقایان می‌کردند عرض می‌کنم که از دولت بلژیک کاغذ نوشته‌اند که برای این کار ندارند الان که اینها را مرخص می‌کنیم و به مملکتشان می‌روند کار ندارند ولی اینها در کاربر هستند کسور تقاعد هم می‌دهند ولی اینها بیست و سه سال در ایران مانده‌اند پیر شده‌اند وقتیکه آنجا می‌رسند مدتی بیکار می‌مانند تا یک کاری پیدا کنند البته متناسب است یک چیزی بهشان بدهیم اما چه مقدار برای این چهار نفر که رویهم گذاشتیم نه هزار تومان می‌دهیم ببعضی دو ماه می‌دهیم تا پنج ماه بیشتر از ۵ ماه و شش ماه ندارد باین اندازه بانها حقوق می‌دهیم که وقتی آنجا رفتند معطل نمانند ولی چون مذاکره شد عرض کردم و در این باب نمی‌خواستم عرض کنم ولازم است یک نکتة دیگری که آقای مؤید احمدی در مجلس فرمودید جواب را این جا عرض کنم که رویه شخصی من اینست که بمستخدمین دولت و بمستخدمین وزارت مالیه هر نوع رعایت بکنیم و اضافه حقوق بدهیم که زندگیشان خوب باشد و اگر آقایان موافقت بفرمایند بنده موافقم که زندگانی خوب باشد کامل باشد مایلم و اگر آقایان همراهی بفرمایند خیلی خوشوقت می‌شوم که لوایحی بیاوریم بانها همه جور مساعدت کنیم اما بهیچوجه حاضر نیستم ا زکارهای دیگرشان کم بکنم و اصلاً هم راضی نیستم این نوع مطالب در میان بیاید یکی بگوید چرا فلان آدم مرخصی خواست شما ندادید من صلاح داخلی خودم را خودم میدانم چرا عصر کار بکند آقا این ترتیب نمیشود (صحیح است) باید حقوق کافی داشته باشند و بقدر کافی برای شما کار بکنند (صحیح است)
اگر بخواهند غیر از این باشد ما تجربه کردیم اگر بگویند دو سره بکنند چند نفر شکایت دارند که یکی می‌گوید من چکار بکنم که خانه‌ام نزدیک است عصر هم حاضرم کار کنم چطور گرسنه بمانم تا ساعت چهار همان حکایت ملانصر الدین است هر طور بکنند شکایت میشود و بهترین ترتیبی که هیچ شکایت نباشد این است که سه ساعت بظهر مانده بیاید و یک ساعت بظهر بروند اما این کافی نیست باید کار بکنند بر حسب دلخواه رئیسشان و باید بانها کمک کرد همه جور مساعدت کرد اضافه حقوق داد و رعایت کرد (صحیح است) راجع باین سه مطلب چون فرمایش فرمودند بنده هم جواب آنها را عرض کردم ولی چون احتمال می‌دهم که در سایر مواد هم مذاکراتی بمیان بیاید که راجع به متن مطلب نباشد و شاید مبنی بر این باشد که بقدر کفایت واضح نیست اگر آقایان اجازه بفرمایند مختصراً اینها را قلم بقلم توضیح عرض کنم (بعضی از نمایندگان – بفرمائید)
اولش کسر اعتبار عمران لرستان و کردستان و بلوچستان و خوزستان و کوچانیدن تخت قاپو کردن ایلات است این در سال گذشته هم سابقه دارد صد هزار تومان در بودجه مملکتی شما گذاشته‌اید ولی کفایت نکرد این برای مصالح سیاسی برای دولت لازم بوده است اینها را تخت قاپو کرده است کوچانیده است جابجا کرده است ولی اینها را باید رعایت کرد باید رعایت حالشان را کرد باید طبیب داشته باشند باید سکنی داشته باشند باید جیره داشته باشند والا تلف می‌شوند اگر خوب رعایت نکنیم و صد هزار تومان وجهی نیست که آنها را بتوانیم خوب رعایت کنیم اینها یک قسمتی در بروجرد هستند و در بجنورد هستند ما پارسال بیست و پنجهزارتومان تخصیص دادیم که بآنها زمین و بذر و گاو و حمام و آسیاب و همه این چیزها را بدهند که بکلی راحت شده و زارع بشوند این کار خیلی خوب تمام شد یک جزئی کسر آمد که امسال هم دادند یک قسمت در ترشیز هستند یک قسمتی در خوار و ورامین هستند و همچنین در زرند هستند یک قسمتی از اعراب در خوار و ورامین هستند و همچنین برای خود خرم آباد و بروجرد و لرستان که حتی دسته‌های جدید التسلیم هم دارند که باید جیره داده شود می‌خواهم آقایان مسبوق باشند شاید در این باب توضیح بخواهند آنهائی که سابقاً آمده‌اند بتدریج دولت ترتیبی اتخاذ کرده است که آنها را زمین می‌دهد جا می‌دهد گاو و بذر می‌دهد و یک تاریخی برای آنها معین می‌کند که از آن تاریخ دیگر دولت جیره ندهد ولی آنهائی که تازه می‌آیند نمیشود در هر حال باید تا مدتی چیزی بانها داده شود تا زارع شوند اگر باید زارع بشوند دیگر غیر از این چارة نداریم مطلب دوم راجع است باینکه یک کلمه نوشته اضافة اعتبار انحصار دخانیات ولی معنی حقیقیش که بشرح نمیشود نوشت و در مقدمه نوشته است این است این دخانیات الحمدالله کارش رو بترقی است و خوب است و دائماً تمرکز می‌دهند زراعت تازه تخم تازه متخصص و اینها آورده‌اند یکی از کارهای خیلی عمده ساختن انبار است و تمام مراکز انبار لازم دارند در کاروانسرای کهنه و مخروبه می‌ماند و خراب میشود هم مال مردمی که صاحب توتون و تنباکو هستند تلف میشود و هم مال دولت و بتجربه رسیده است که اگر انبار خود دولت داشته باشد شاید دو برابر عایداتش زیادتر میشود از این جهت قسمت عمدة این وجه را ما برای ساختن انبار در ساوجبلاغ و اشنویه وسلدوز و لاهیجان و اینجا‌ها و همچنین سایر جاها در گیلان می‌خواستیم در باب مددمعاش مستخدمین بلژیکی بقدر کافی عرض کردم و مخصوصاً تمنا می‌کنم هر یک از آقایان هر چه می‌فرمایند توضیح بخواهند ولی این یک چیز جزئی است که دولت بطوع و رغبت خودش می‌خواهد دربارة اینها مرحمت بکند این را موافقت بفرمائید برای دفع آفات نباتی آقایان شاید بعضی مسبوق باشند در مازندران یک آفت جدیدی پیدا شده است که به تندی و بطور حاد عمومیت پیدا کرده مرکبات را ضایع می‌کند لازم است هر چه زودتر برای این اقدام بشود حتی بقدری عجله داشت اداره فلاحت که می‌خواستند قبل از تصویب این بلکه یک قرضی بکنند بعد از تصویب پولش را بدهند خیلی باید اقدام شود آقایانیکه اطلاع دارند میدانند باید با حشرات مخصوص از فرنگستان و یک ترتیب مخصوصی اقدام کرد که فوراً این آفت را از میان ببرند که مرکبات ما از میان نرود برای تمرکز رسومات طهران همان مثل انبار دخانیات است حالا این همه مفتش یکی در بیرون فلان دروازه است یکی جای خرابه گرفته یک زیر زمین یکی کاروانسرا مخصوصاً‌برای این نوشته‌اند که اگر یک مرکز صحیحی در طهران برای این کار بنا بشود چهل الی پنجاه هزار تومان در همان سالی که بنا بشود عایداتش زیاد میشود و این البته انتفاعی است آقایان مضایقه نخواهد فرمود اعتبار مخارج سری دولتی محتاج بتوضیح نیست توضیحش با خودش است چون کم آمده راجع بجهاز گمرک جهاز چلچله یک جهاز کوچکی است سفارش داده شده بود در آلمان در هامبورگ و این بجهاتی تأخیر یافت و آنوقت که تقریباً دو سال این کنتراتش شده بود به مارک شده بود و در آن بین تغییر کرد تفاوت کرد حالا بعد وجهش را که باید بدهیم یک جزئی فرق پیدا شده است چون کنترات با مارک شده است یک کمیسیارتی لازم شده است در علی آباد بنا بشود و یک عمارتی می‌خواهد که دو هزار و پانصد تومان الی سه هزار تومان منظور شده این تفاوت تسعیر را توضیحش را عرض کردم فقط برای این ماه است بیشتر منظور ما تا اینکه بتوانیم یک ترتیب دیگری پیدا بکنیم که دوباره اینکار را براه بیندازیم عجالتاً آن چیزی که بیشتر فروخته است باید تتمه آنرا برسانیم در باب مال هس هم عرض کردم مال هس یک چیزی است که از قلم افتاده طلبی است دارد چاره ندارد یعنی هم قانونش از مجلس گذشته چنانکه عرض کردم هم کنترات امضاء شده فقط باید تتمه اش را حساب کرد
رئیس – آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – بنده در باب اقلامش عرضی ندارم ولی در اصل موضوع خواستم از آقای وزیر مالیه توضیح بخواهم اینکه نوشته‌اند برای کارخانه لازم نشده است چه زمینه اتخاذ کرده‌اند برای اینکه در موقعی که اعتبار را اینجا تصویب کردند با آن اطمینان بانک ملی با یک عده قرار شرکت دادند برای تاسیس کارخانه بانتظار همان سرمایه اشخاص شرکت کردند حالا اگر این قسمت حذف میشود اولاً سال بآخر نرسیده است که دولت تشخیص بدهد که این پول ضرورت نداشته است چه جور تشخیص داده است آیا موقوف کردند یا جهت دیگر دارد اگر موقوف نکرده‌اند استنباط کرده‌اند که تا آخر سال فلان قدر کفایت است همانقدررا منظور داشته‌اند برای سال آینده بقیه اش را جزو بودجه ۱۳۱۱ خواهند آورد البته این پیشنهاد اولاً موجب نگرانی یک عده میشود که با این اطمینان تشکیل شرکت دادند با بانک ملی و ثانیاً در اساس که اینها موافقت شده است باید معلوم شود که دولت چه نظریة برای آتیه اتخاذ کرده است
وزیر مالیه – ببخشید بنده فراموش کردم در باب کارخانه (آقای موید احمدی هم فرمایشی فرمودند) عرض کنم گویا یک مختصر اشتباهی برای آقای ارباب پیدا شده است این کارخانه کهریزک نیست کارخانة کرج است کارخانه کهریزک در جای خودش هست در آن باب دولت در بودجه مملکتی چیزی ندارد خود بانک ملی بانک فلاحتی این کار را کرده است برای کارخانه قند کرج در بودجه خودمان یک اعتباری منظور شده بود یعنی در بودجه اقتصاد ملی و حقیقت و لب مطلب این است که عرض می‌کنم که اعتباری که منظور کرده بودیم کافی نبود برای مخارجی که امسال در نظر گرفته بودیم این نکته را آقای موید احمدی هم اشاره کردند و بنظر هم می‌آید که چون کارخانه از میان رفت یک پول زیادی بود گفتیم چکار کنیم این کار را بکنیم خیر اینطور نیست اگر الان کارخانه باقی بود باز این مخارج را می‌کردیم مجبور بودیم قرض هم بکنیم از هر جا هم بود بابت جهاز چلچله و کسری هم که از جهت و تفاوت تسعیر پیدا کرده‌ایم بدهیم و این را چاره نداشتیم ولی وقتیکه دولت یک لایحة می‌آورد چون مجبور است که محلش را هم معین کند کارخانة قند قریب سیصد و هفتاد هزار تومان در سال منظور شده بود و بیشترش بپهلوی که برای اینکار داده شود ولی وقتی کنتراتش امضاء شد معلوم شد که قریب سیصد و شصت هزار دلار اگر اشتباه نکنیم باید داده شود که نود و یک هزار دیگر هم یک قسمت تهیه کرده بودیم بعد از آن معلوم شد که حمل و نقلش مخارج کلی دارد شاید باندازة خود کارخانه شاید بیشتر خرج دارد و بعد از آن دیده شد که شاید قریب پانصد هزار تومان هم برای بنای کارخانه است و ما اینها را منظور نکرد بودیم در بودجه یعنی اگر امسال می‌خواستیم در کارخانه مداومت کنیم و خود دولت مباشرت کند مجبور بودیم اقلا هفتصد هشتصد هزار تومان بلکه یک میلیون تومان اعتبار جدید تقاضا کنیم و البته تقاضا کافی نبود محلش را هم می‌بایستی پیدا کنیم و از آنطرف مذاکرة این شد که بانک ملی همه اش تقریباً مال دولت است و مذاکره می‌شد که بانک ملی البته پول زیاد دارد و بنده این جا عرض می‌کردم که وجوه مختلفی در بانک ملی هست ممکن است مراجعه کرد که خود بانک ملی بعهده بگیرد و متخصص بیاورد و اغلب همین نظر‌ها در کار بود که دولت خودش بالفعل مباشرت کند دائر کردن کارخانه را بعهده بگیرد در واقع بکار تجارتی افتادن را بعضی آقایان اعتقاد داشتند که مثل ادارة خالصجات می‌ماند یا بعضی کارهای دیگر که دولت خودش فلاحت کند زراعت کند یا تجارت کند از آن طرف هم اگر اینکار بایستی هم بشود عقیدة شخص بنده اینست که اگر باید دولت هم یک کارخانه بنا بکند در سایر جاهای دنیا هم اغلب همین طور است از عایدات جاری مملکتی که برای حقوق مستخدمین و امثال آنست نمیشود کارخانه بنا کرد خیلی سنگین است شما دو تا سه تا کارخانه میخواسید دائر کنید باید پنج ملیون ده ملیون بدهید اگر سی هزار تومان پنجاه هزار تومان بود می‌شد در بودجه گذاشت ولی چطور میشود عایدات جاری مملکتی را بکار‌های دائمی گذاشت اینها را ما در بودجه مان میگوئیم بودجه ثابت و بودجة غیر ثابت نه بودجه عادی بودجة فوق العاده غالباً آنرا بودجة فوق العاده می‌گویند مربوط باین آدمی که حالا زندگی می‌کند نیست
- اولاً او هم از او بهره می‌برند و می‌گویند چرا حالا اینها مخارجش را بدهند برای پنجاه سال دیگر انتفاع ببرند چرا اینجور چیزها را اغلب یا استقراض داخلی یا با پولهائی که در خارجه خوابیده یا بطور شرکت بنا می‌کنند از این جهت مانعی پیدا شد یعنی دولت مصمم شدند عمدة مبلغش را اول عرض کردم خیلی سنگین بود و بودجة امسال از عهده اش برنمیاید گفتند و اول این مذاکره بود که دولت ممکن است خودش دست بگیرد می‌تواند پول بانک را با اصلش وفرعش بدهد بعد اواخر گفتند این پول لزوم ندارد چون خود بانک ملی مال دولتست جهت این بود ولی می‌خواستم مخصوصاً توضیح بدهم که این بواسطة این نیست که کارخانه از میان رفته و ما می‌خواهیم مخارجش را ندهیم برای این است که اطمینان خاطر به آقایان بدهم که اعتبار جدید فوق العاده علاوه بر اینها در بودجة امسال پیدا نمیشود یک مطلب کوچکی هم داشتم و آن این است که در آخر در فقرة
- (ثانیاً) این را آقایان مسبوقند که در متمم قانون بودجه اجازه داده است که اگر عایدات ثبت اسناد از یک مبلغی یعنی هفتصد و پنجاه هزار تومان گذشت از آن مازادش چیزی بتوانیم برای وسعت دائره ثبت منظور کنیم و اینطور بود که بودجة ثبت اسناد را امسال خیلی کوچک و خیلی محدود کردند اول سال برای اینکه می‌گفتند عایدات بقدرکافی ندارد پارسال در بودجه یک میلیون و نیم گذاشته بودند برای عایدات ثبت اسناد و بدبختانه در این باب خیلی وزارت عدلیه باصطلاح خودشان خیلی شرمنده شد یعنی نصف آن مبلغ هم عاید نشد چون اول سال بود و خیلی زیاد عایدات پیش بینی کرده بودند امسال می‌خواستند عایدات را خیلی کم پیش بینی کنند برای اینکه قول بتوانند بدهند که چقدر است امسال هفتصد و پنجاه هزار تومان عایدات ثبت اسناد را پیش بینی کرده بودند ولی خود بودجة ثبت اسناد گویا اگر اشتباه نکنم چهار صد و پنجاه هزار تومان یا پانصد هزار تومان بیشتر نیست ولی از اول سال می‌گفتند که با این امر ما بهیچوجه نمی‌گذرد و این وجه را ما محدود کردیم که قول بگیریم از وزارت مالیه و مجلس هم تصویب بفرمایند که اگر از هفتصد و پنجاه تومان که تعهد کردیم بدهیم بمالیه بیشتر وصول کردیم از آنجا یک چیزی داده بشود و در قانون متمم بودجه هم گذاشته شده است که اگر آن هفتصد و پنجاه هزار تومان بیشتر وصول کردند از آن مازاد تا دویست هزار تومان بشود بر بودجة ثبت اسناد داد و اگر باز زیاد وصول کردند مال دولت است مال بودجه است حالا وسعت دادند خیلی به ثبت اسناد و خوشبختانه دیده شد در ماههای اول سال نه تنها هفتصد و پنجاه هزار تومان بلکه آن دویست هزار تومان اضافه هم که می‌خواستند آنرا هم وصول کردند یعنی بتناسب شش ماه اول سال نصف آنرا وصول کردند و بیشتر هم وصول کردند زیرا در ولایات ثبت عمومی اعلان کردند و حالا می‌بینند که بودجه شان کافی نمیشود با وجود آن دویست هزارتومان باز کافی نیمشود تقاضا کرده‌اند که یک پنجاه هزار تومان هم باز بهمان شرط و قید اجازه داده شود یعنی اگر بیشتر وصول کردند تا دویست و پنجاه هزار تومان بآنها داده شود و یک چیز دیگر هم می‌خواستم عرض کنم این بخودی خود روشن است ولی آقای وزیر عدلیه دیر وقت از من خواهش کردند بواسطة یک کسری که در رقم ملزمات ومطبوعات و اینجور چیزها در عدلیه داده‌اند و در وسط سال تمام شد و لایحه جدید هم نمی‌خواهند بیاورند که اسباب زحمت شود اجازه می‌خواهند که این پنجاه هزار تومان ر برای تتمه خرج بودجه ثبت اسناد و ملزمات و مطبوعات وزارت عدلیه که بقدر شش هزار تومان است یعنی شش هزار تومان از این پنجاه هزار تومان را اجازه داشته باشند که یک لایحه مخصوصی برای اعتبار اضافی نیاورند چون ملزمات و مطبوعات خیلی صرف شده است مخصوصاً برای وسعت ثبت اسناد و وسعت امور عدلیه وعبارتش را حالا بنده می‌نویسم و تقدیم می‌کنم بمقام ریاست که یک طوری بشود که بقدر شش هزار تومان برای کسر بودجه عدلیه از این پنجاه هزار تومان خرج شود.
جمعی از نمایندگان – کافی است
رئیس – مذاکرات کافی است (گفته شد – کافی است) از طرف آقای مؤید احمدی تقاضای تجزیه شده است و می‌بایستی که بفرد فرد موارد بدواً رای بقیام و قعود بگیریم فرمایشی دارید؟
کازرونی – عرضی ندارم
رئیس – شما را عرض نکردم. آقای شریعت زاده
شریعت زاده – بلی بنده می‌خواستم عرض کنم که توضیحات آقای مؤید احمدی حاکی ا زمخالفت ایشان یا دو یه قلم بود ممکن است از ایشان خواهش کنیم که تجزیه را نسبت بآن دو سه قلم بکنند بقیه را دفعتاً رای بدهیم
رئیس – بنده در حدود ماده نود و نه ملزم هستم که وقتی ایشان تقاضای تجزیه بکنند عمل کنم (صحیح است) قلم اول کسر عمران لرستان وکردستان و بلوچستان وخوزستان و کوچانیدن و تخت قاپو کردن ایلات نود هزار تومان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس – تصویب شد قسمت دوم برای مصارف مربوطه باجرای قانون انحصار تجارت چهل هزار تومان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد قیمت سوم اضافه اعتبار انحصار دخانیات چهل هزار تومان موافقین قیام فرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد مدد معاش پایان خدمت چهار نفر مستخدمین بلژیکی که بیش از پانزده سال در خدمت دولت بوده و از خدمت معاف شده‌اند نه هزار چهار صد و سی تومان موافقین قیام فرمایند (جمعی قیام نمودند)
رئیس – آقایانی که موافقند دو سه دقیقه بحال قیام بمانند شماره شود (موافقین شماره شدند)
رئیس – اکثریت است قسمت پنجم برای دفع آفات نباتی پانزده هزار تومان موافقین قیام فرمایند (عدة کثیری برخاستند)
رئیس – تصویب شد قسمت ششم تهیة محل برای تمرکز رسومات طهران با این قید که تا آخر دورة عمل ۱۳۱۰ قابل تعهد و پرداخت می‌باشد سی هزار تومان موافقین قیام فرمایند (جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد قسمت هفتم اضافه اعتبار مخارج سری دولتی پانزده هزارتومان موافقین قیام فرمایند (اکثر نمایندگان برخاستند)
رئیس – تصویب شد قسمت هشتم تتمة مصارف تهیة چهاز چلچلة گمرک شش هزار و چهار صد و پنجاه و هشت تومان و دو قران موافقین قیام فرمایند (اغلب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد برای ساختمان محل کمیساریات نظمیه در علی آباد با رعایت قید مذکور در فقره شش سه هزار تومان موافقین قیام فرمایند (عدة برخاستند)
رئیس – تصویب شد تفاوت تسعیر برای تأدیه هائی که بپهلوی منظور و بواسطة تنزل بعضی اسعار خارجه که حاصل شده چهل هزار تومان موافقین قیام فرمایند (جمع کثیری قیام نمودند)
رئیس – تصویب شد قسمت یازدهم برای تکمیل قسمت پهلوی آقای هس در بودجة ریاست وزراء هزار و دویست و پنجاه تومان موافقین قیام فرمایند (عدة قیام نمودند)
رئیس – آقایان موافقین تامل بفرمائید تا شماره شود (مجدداً شماره شد)
رئیس – تصویب نشد
اعتبار (مخبر کمیسیون بودجه) – این قسمت آخر ماده اینطور اصلاح شود که بنده عرض می‌کنم علاوه بر دویست هزار تومان اعتبار مذکور درمادة هیجدهم متمم قانون بودجة ۱۳۱۰ مملکتی مبلغ چهل و چهار هزار تومان (پنجاه هزار تومان میشود چهل وچهار هزار تومان) دیگر از محل اضافه عایدات ادارة ثبت اسناد و املاک بطریقی که در ماده مذکور فوق معین شده بابت مصارف سال ۱۳۱۰ تکمیل عملیات و تشکیلات ادارة ثبت اسناد واملاک و شش هزار تومان برای کسر مخارج وزارت عدلیه از همان محل تادیه نماید.
رئیس – نظر دولت همین است؟
وزیر مالیه – بلی
رئیس – رأی می‌گیریم با حذف قسمت یازده و اصلاح پیشنهادی آقای مخبر که دولت هم قبول کرده است موافقین ورقة سفید خواهند داد
مخبر – اجازه بفرمائید بعد از وضع هزار و دویست و پنجاه تومان مسیو هس جمع را التفات بفرمائید میشود دویست و هشتاد و هشت هزار و هشتصد و هشتاد و هشت تومان و دو قران
رئیس – جمعش را تصحیح می‌کنیم (اخذ و شمارة آراء بعمل آمده ۷۳ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس – عدة حاضر در موقع اعلام رای نود و یکنفر باکثریت ۷۳ رأی تصویب شد
- شور و تصویب اعتبار خرید کشتی
۵- شور و تصویب اعتبار خرید کشتی
رئیس – از کارهای وزارت مالیه کدام یک معجلتر است؟
وزیر مالیه- اعتبار خرید کشتیها
رئیس – خبر کمیسیون بودجه راجع بخرید کشتیها:
خبر کمیسیون
کمیسیون بودجه با حضور آقای سیاح معاون وزارت مالیه لایحه نمره ۲۳۱۸۱ دولت راجع بخرید کشتیها را از ایتالیا مورد شور ومداقه قرار داده بالاخره مادة واحدة پیشنهادی را بشرح ذیل اصلاح و اینک راپرت آنرا برای تصویب مجلس تقدیم می‌نماید:
مادة واحده – وزارت مالیه مجاز است قیمت کشتیها که در ایتالیا سفارش داده شده و اشیاء و لوازم آنها و همچنین سایر مخارج مربوطه بان کشتیها را تا ورود آنها بآبهای ایران و مخارج تأسیس کارخانه‌های لازمه در بنادر ایران برای تعمیر و دائر داشتن آنها تا حدود سیصد و نود هزار پهلوی یعنی معادل مبلغی که در بودجة ۱۳۱۰ منظور شده است استثنائاً از محل وجوه ذخیره مملکتی پرداخته و عوض آنرا از محل پیش بینی شده در بودجة ۱۳۱۰ و در صورت عدم تکافو از اضافة عایدات سنة ۱۳۱۱ و بعد‌ها به ذخیره مملکتی مسترد دارد
رئیس – مخالفی ندارد (گفته شد – خیر) موافقین ورقة سفید خواهند داد (اخذ آراء بعمل آمده ۸۰ ورقه سفید شماره شد)
رئیس – عدة حاضر در موقع اعلام رأی ۸۲ نفر به اکثریت ۸۰ رأی تصویب شد
- موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۶- موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – تقاضا می‌کنند جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسة آینده یکشنبه دوم آبان دستور بقیه لوایح وزارت مالیه
(مجلس یک ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
- قانون های تصویب شده
قانون
اعتبار اضافی بابت چند فقره مخارج ضروری از محل اعتبار تأسیسات اقتصادی منظوره در بودجة ۱۳۱۰
مادة واحده – بوزارت مالیه اجازه داده میشود:
اولاً – از محل اعتباریکه در بودجة سال ۱۳۱۰ تأسیسات اقتصادی برای کارخانة قند سازی منظور بوده مبلغ دویست و هشتاد و هشت هزار و هشتصد و هشتاد و هشت تومان و دو قران برای مصارف مشروحة ذیل بپردازد:
۱- کسر اعتبار عمران لرستان – کردستان – بلوچستان و خوزستان – کوچانیدن و تخت قاپو کردن ایلات
۹۰۰۰۰ تومان
۲- برای مصارف مربوطه باجرای قانون انحصار تجارت ۴۰۰۰۰ تومان
۳- اضافه اعتبار انحصار دخانیات ۴۰۰۰۰ تومان
۴- مدد معاش پایان خدمت چهار نفر از مستخدمین بلژیکی که بیش از پانزده سال در خدمت دولت بود و از خدمت معاف شده‌اند ۹۴۳۰ تومان
۵- برای دفع آفات نباتی ۱۵۰۰۰ تومان
۶- تهیه محل برای تمرکز رسومات طهران با این قید که تا آخر دوره عمل ۱۳۱۰ قابل تعهد پرداخت می‌باشد
۳۰۰۰۰ تومان
۷- اضافه اعتبار مخارج سری دولتی ۱۵۰۰۰ تومان
۸- تتمه مصارف تهیه جهاز چلچله گمرک ۶۴۵۸۲ تومان
۹- برای ساختمان محل کمیساریات نظمیه در علی آباد با رعایت قید مذکور در فقره (۶) ۳۰۰۰ تومان
۱۰- تفاوت تسعیر برای تأدیه هائی که به پهلوی منظور و بواسطه تنزل بعضی اسعار خارجه کسر پیدا کرد
۴۰۰۰۰ تومان
جمع ۲۸۸۸۸۸۲ تومان
ثانیاً – علاوه بر دویست هزار تومان اعتبار مذکور در مادة (۱۸) متمم قانون بودجه ۱۳۱۰ مملکتی مبلغ چهل و چهار هزار تومان دیگر از محل اضافه عایدات اداره ثبت اسناد و املاک بطریقی که در ماده مذکور فوق معین شده بابت مصارف سال ۱۳۱۰ تکمیل عملیات و تشکیلات اداره ثبت اسناد و املاک و شش هزار تومان برای کسر مخارج وزارت عدلیه از همان محل تأدیه نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و پنجم مهرماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید. رئیس مجلس شورای ملی –دادگر
قانون
راجع باعتبار قیمت و مصارف مربوطه بکشتی‌های ابتیاعی از ایتالیا
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است قیمت کشتیها که در ایتالیا سفارش داده شده و اشیاء و لوازم
آنها و همچنین سایر مخارج مربوطه بآن کشتیها را تا ورود آنها بآبهای ایران و مخارج تاسیس کارخانهای لازمه در بنادر ایران برای تعمیر و دائر داشتن آنها تا حدود سیصد و نود هزار پهلوی یعنی معادل مبلغی که در بودجه ۱۳۱۰ منظور شده است استثنائاً از محل وجوه ذخیره مملکتی پرداخته و عوض آن را از محل پیش بینی شده در بودجه ۱۳۱۰ و در صورت عدم تکافو از اضافه عایدات سنه ۱۳۱۱ و بعد‌ها بذخیره مملکتی مسترد دارد
این قانون که مشتمل بر یکماده است در جلسه بیست پنجم مهر ماه یکهزار و سیصد و ده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید. رئیس مجلس شورای ملی – دادگر