مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ فروردین ۱۳۲۰ نشست ۹۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوازدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوازدهم |
دوره دوازدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۲
جلسه: ۹۰
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۲۴ فروردین ماه ۱۳۲۰
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم لایحه فروش املاک مزروعی موقوفه
۳- شور دوم لایحه کیفر مربوط به بزه‌های راه آهن
۴- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس چهل دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس روز ۱۹ فروردین ماه آقای (طوسی) منشی خواندند اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین بااجازه - آقایان: جلایی - فاطمی - نراقی - دکتر سنگ - شجاع - افخمی - نیک پور - عطاءالله پالیزی - دشتی - دبستانی.
غایبین بی اجازه - آقایان: صادق وزیری - لیقوانی - ناصری - شیرازی - مجد ضیایی - حیدری - جرجانی - سلطانی - کیوان - اورنگ.
ـ تصویب صورت مجلس
۱ـ تصویب صورت مجلس
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست ؟(گفته شد ـ خیر) صورت مجلس تصویب شد.
ـ تقدیم لایحه فروش املاک مزروعی موقوفه
۲ـ تقدیم لایحه فروش املاک مزروعی موقوفه
رئیس ـ آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری ـ بطوریکه نمایندگان محترم اطلاع دارند وتوجه داشته‌اند دولت در این چند سال اخیر مخصوصا" کوشش دارد که بهر وسیله که ممکن باشد اسباب آبادی وعمران کشور را فراهم نماید هم از نقطه نظر فلاحت وزراعت وهم از نظر نقطه فلاحت وزراعت وهم از نقطه نظر کارخانه وصناعت نتایجش را هم البته همه دیده‌ایم وهمه روزه می‌بینیم وبعضی‌ها آزمایش هائی هم در این قسمت شده است که نتیجه خوب داده وآن نتیجه خوب هم البته تشویق می‌کند که این اقدامات را توسعه بدهیم تا اینکه در سایر مسائلی که هنوز اقدام نشده است اقدام بشود از آزمایشی که در مورد فروش املاک خالصه شد از نتیجه که در همین مدت کوتاه حاصل شد بخوبی ثابت گردیده که این املاک خالصه که بحال ویرانی افتاده بود وروز بروز بر توسعه وترقی املاک افزوده می‌شود. نظیر این قسمت املاک زراعتی موقوفه است که آقایان محترم بهتر ازبنده اطلاع دارند که اینها به چه وضع وحال خرابی افتاده‌اند سالهای سال است که اینها در نتیجه نبودن علاقه مالکیت وسهل انگاری عدم توجه یا توجهات دیگر بحال خرابی وویرانی افتاده است وتوجهی که باید به آبادی آنها بشود نشده است وحال آنکه البته آبادی این ملاک آبادی کشور است وبا رغبت واحتیاجی که اهالی کشور دارند باینکه وضعیت اقتصادی خودشانرا بهتر بکنند با این حال این املاک بحال خرابی افتاده است البته دولت وظیفه دارد که این املاک را از این حال خرابی بیرون بیاورد واقدامی که مقتضی باشد برای آبادی وعمران این املاک بنماید این است که چند ماه قبل این موضوع فروش املاک زراعتی موقوفه مورد توجه دولت واقع شده ومطالعات دقیقی هم در این باب بعمل آمده است هم از لحاظ طرز ترتیب عمل هم از لحاظ مصرف آن بمصلحت امور اجتماعی برای نقاط مختلفه کشور. تمام این نکات در نظر گرفته شده است که اکنون ضمن این لایحه تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم البته بترتیب عادی در کمیسیون مطرح ومطالعات لازمه در آن خواهد شد وبعد هم در جلسه علنی مطابق مقررات ونظامات مجلس شورای ملی مورد دقت شده وبتصویب خواهد رسید.
رئیس ـ بکمیسیون رجوع می‌شود.
ـ شور دوم لایحه کیفر مربوط به بزه‌های راه آهن
۳ـ شور دوم لایحه کیفر مربوط به بزه‌های راه آهن
رئیس ـ شور دوم لایحه کیفر مربوط به بزه‌های ره آهن مطرح است خبر کمیسیون دادگستری قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم کمیسیون قوانین دادگستری
کمیسیون قوانین دادگستری منتخبه ۲۰/۱/۱۹ لایحه شماره ۳۸۵۰۲ دولت راجع بکیفر بزه‌های راه آهن را برای شور دوم مطرح نموده با توضیحاتی که آقای وزیر دادگستری بیان نمودند گزارش شور اول کمیسیون شامل بیست وچهار ماده تاییدیه واینک گزارش آن که عین گزارش شور اول است مجلس شورای ملی می‌نماید.
رئیس: ماده اول قرائت می‌شود:
قانون کیفر بزه‌های مربوط به راه آهن
ماده ۱ـ هر کس خاک ریز ـ خاک بر پل ـ تونل ـ دیوار سد ـ ابنیه ـ بالاست ـ تراورس ـ ریل ـ پیچ ومهره ریل ـ اتصالی ریل ـ علائم خطر تیرهای تلفن وتلگراف وسیمهای آن ووسائل نقلیه راه آهن را خراب کند وبطور کلی عملی نماید که موجب خروج قطار از خط یاتصلدم یا حادثه مهم دیگری شود بحبس با اعمال شاقه از پنج تا پانزده سال محکوم می‌شود واگر در نتیجه حادثه یک یا چند نفر کشته شود مرتکب محکوم به اعدام خواهد شد.
هر گاه عمل منتهی بیک از حادثه‌های مذکور نگردد در غیر مورد پل خرابی ـ تونل ـ وسد مرتکب بدوسال تا هفت سال حبس مجرد در مورد پل وتونل وسد از چهار سال تا ده سال حبس با اعمال شاقه محکوم می‌شود.
رئیس ـ موافقین با ماده اول برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده دوم ـ هر کس در غیر مذکور در ماده ۱ در متعلقات راه آهن عملی نماید که بیم خروج وقطار از خط یا تصادم ویا حادثه مهم دیگر برود مرتکب بحبس مجرد از دو تا پنج سال محکوم می‌شود وهر گاه عمل مذکور برای حرکت قطار فقط ایجاد مانعی نماید وبطور کلی اسباب اختلال حرکت قطار را فراهم کند مرتکب بحبس تادیبی از دوسال محکوم می‌شود.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده سوم:
ماده سوم ـ هر گاه بزه‌های مذکور در ماده یک یک ودر توطئه وتبانی برای مرتکب منظور می‌شود بکیفر مرتکب افزوده خواهد شد جز در مورد اعدام که مرتکب بهمان کیفر محکوم است.
رئیس ـ موافقین با ماده اول برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده چهارم:
ماده چهارم ـ هر گاه برای ارتکاب بزه‌های مذکور در ماده یک جمعیتی از سه تن به بالا تشکیل شود تشکیل دهندگان ومحرکین
فقط برای همین عمل به حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شوند.
کسیکه عضو این جمعیت شده باشد فقط برای همین عمل به حبس تادیبی از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد.
هر گاه از جمعیت مزبور دست کم سه تن مسلح باشند محرکین وتشکیل دهندگان هریک بحبس با اعمال اشاقه از سه سال تا ۵ سال محکوم می‌شوند وکسیکه عضو این جمعیت شده باشند به دو تا سه سال حبس مجرد محکوم می‌گردد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده پنجم:
ماده ۵ـ هر یک از شرکت کنندگان که جمعیت مذکور در موارد فوق را منحل یا موجبات انحلال آنرا فراهم سازد یا از جزء توطئه کنندگان وعضویت جمعیت برای ارتکاب بزه‌های شوند یا وجود جمعیت وتصمیمات آنرا بمامورین دولت ارتکاب آن تشکیل شده اقدامات مزبور بعمل آمده باشد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده ششم:
ماده ششم ـ هر کس اعمال مذکور در موارد ۱و۲ را از روی بی مبلاتی یا غفلت انجام دهد در مواردیکه کیفر بزه‌های عمدی اعدام یا حبس یا اعمال شاقه است بحبس تادیبی از یک تا سه سال بتادیه غرامت دویست تا ده هزار ریال محکوم می‌شود ودر مواردیکه برای بزه‌های عمدی حبس مجرد مقرر شده کیفر مرتکب در حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال وتادیه غرامت از صد تا هزار ریال می‌باشد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده هفتم:
ماده هفتم ـ هر کس وسائل نقلیه راه آهن را ضایع یا خراب کند بطوریکه از خاصیت بهره برداری بیاندازد ودر صورتیکه وسائل نقلیه از قبیل لوکوموتیو ویا اتوموتوریس باشد به حبس مجرد از دو تا پنج سال محکوم می‌شود ودر مورد سایر وسائط نقلیه راه آهن مرتکب به حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال خواهد بود مگر اینکه عمل مشمول عنوان شدیدتری باشد که در آنصورت مرتکب بیکنفر همان بزه محکوم می‌گردد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده هشتم:
ماده هشتم ـ مسافریکه بدون جهت علامات موجوده در واگونها ازقبیل ترمز خطر وغیره بکار برد وقطار بایستد بتادیه غرامت دویست تا پانصد ریال ملزم خواهد شد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد
رئیس ـ ماده نهم:
ماده نهم ـ مسافریکه بتجهیزات واگون از قبیل چراغ توریهای پنجره ـ شیشه ـ پرده ـ جایگاه جامدان زیانی وارد آورد بپرداخت خسارات طبق تعرفه راه آهن مصوب وزارت راه ملزم خواهد شد برای خساراتیکه قابل پیش بینی در تعرفه نبوده با رعایت اینکه مقدار خسارت از یکصد ریال تجاوز نکند طبق تشخیص اداره راه آهن ملزم خواهد شد.
در صورتیکه عمل مشمول عناوین کیفری باشد بکیفر مقرر برای آن عمل نیز در مراجع صالحه محکوم می‌شود.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اکثر نمایندگان قیام نمودند) تصویب شد
رئیس ـ ماده دهم.
ماده دهم ـ وجوه مذکور در ماده ۸ به تشخیص رئیس قطار وجوه مذکور در ماده ۹ مطابق تعرفه یا تشخیص راه آهن بحسب مورد قبال قبض رسمی اداری دریافت می‌گردد. در صورتیکه وارد کننده خسارات اعتراضی داشته باشد می‌تواند پس از پرداخت وجه تا مدت ششماه بیکی از دادگاههای شهرستان خط سیر مراجعه نماید. هرگاه وارد کننده خسارت از پرداخت این وجوه امتناع نماید چنانچه مالی همراه داشته باشند رئیس قطار حق دارد بمیزان خسارت مورد مطالبه از مال او را بازداشت نموده وطبق آئین نامه مصوب وزارت دادگستری خسارت راه آهن را از آن استیفاء نماید نسبت ببازداشت مال نیز وارد کننده خسارت از تاریخ بازداشت آن بشرح بالا حق شکایت خواهد داشت. هرگاه دارائی ممتنع کفایت خسارت وارده را ندهد یا دارائی نداشته باشد ونتواند تضمین کافی بدهد چنانچه راه آهن مقتضی بداند می‌تواند صورت مجلس تنظیم وبا خود او تحت مراقبت مامورین به نزدیکترین دادگاه مقصد ممتنع بفرستد. دادگاه در این قبیل موارد خارج از نوبت رسیدگی کرده.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده یازدهم:
ماده یازدهم ـ حمل مواد زود اشتعال وقابل احتراق وانفجار بدون اطلاع اداره راه آهن ممنوع است ومسافریکه بدون اطلاع راه آهن مواد مزبور را در جامه دانها واثاثیه خود در واگنها حمل کند یا آنها را جزو اثاثه خود وبه قسمت حمل ونقل اثاثیه (توشه) بفرستند وهمچنین هر کس بدون استحضار راه آهن مواد مزبور را برای حمل بوسیله واگنهای باری تحویل نماید محکوم بتادیه غرامت از دویست هزار تا دو هزار ریال خواهد گردید. در صورتیکه عمل مزبور منجر به حریق یا حادثه دیگری گردد که جرم شدیدتری شناخته شده باشد مرتکب به کیفر آن بزه محکوم خواهد شد.
رئیس ـ موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوازدهم:
ماده دوازدهم ـ هرگاه کسی باعث تضییع یا تلف مالی بشود که برای حمل به راه آهن سپرده شده است در قبال بنگاه راه آهن مسئول خساراتی است که از این جهت براه آهن وارد شده باشد.
رئیس ـ آقای دکتر جوان:
دکتر جوان ـ بنده راجع باین ماده یک سئوالی داشتم وآن این است که در این ماده می‌گوید اگر مالی به راه آهن سپرده شد باشد اگر کسی آن مالرا تلف کند تلف کننده مسئول خسارتی است که براه آهن وارد شده است یعنی اگر مال التجاره کسی براه آهن سپرده شود حمل کند فرضا" از اصفهان بطهران اگر این مال التجاره در بین راه از بین نرفت وتلف شد این جا طرز جبران خسارت که آیا اداره راه آهن تا چه اندازمسئول خسارت است معلوم نیست چون بیمه که نشده واصولا" راه آهن هم بیمه نمی‌کند وآن هم جریان دیگری دارد ونمیشود هم گفت که راه آهن مسئول تمام خسارت است ولی اینجا می‌گوید یک همچو مالی را کسی تلف کرد تلف کننده ضامن ومسئول خسارتی است که براه آهن وارد شده است این را خواستم توجیه کنم که تلف کننده ضامن ومسئول خساراتی است که براه آهن واردمیشوداگر در آئین نامه راه آهن اینطور شده که این اموالی که براه آهن سپرده می‌شود راه آهن مکلف است صحیح وسالم بمقصد برساند والا تمام قیمت مالرا بپردازد این ماده صحیح بود در غیر اینصورت این چه خسارتی است که از این جهت به راه آهن وارد می‌شود بهتر است بهر حال خوبست توضیح بفرمائید که مقصود چه خسارتی است.
وزیر دادگستری ـ عرض می‌کنم این ماده بنظر بنده خیلی روشن است جواب آقا را هم خود ماده می‌دهد اگر توضیحش هم لازم باشد این است راه آهن در قبال اشخاصی که مالی را می سپارند برای حمل ونقل خودش مسئولیت دارد بدیهی است که اگر کسی مالی را به راه آهن سپرد وکسی باعث تضییع یا اتلاف آن شد صاحب مال تقاضای جبران خسارتش را از راه آهن وارد بیاورد یعنی مالی که براه آهن سپرده شده است خسارت بیاورد آنوقت راه آهن طرف می‌شود با آن کسی که این خسارت وارد کرده است واشکالی هم در این ماده نیست.
رئیس ـ موافقین با ماده دوازدهم برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده سیزدهم:
ماده سیزدهم- هر کس در حریم راه آهن بدون اجازه کتبی بنگاه راه‌آهن ساختمان یا حفریات و به طور کلی هر دخل و تصرفی نماید علاوه بر اجبار به اعاده محل به صورت اولیه محکوم به تأدیه غرامت از دویست تا دو هزار ریال خواهد شد آنچه پیش از اجرای قانون داخلی در حریم بوده در صورتی که راه‌آهن اجازه ابقاء آن را ندهد مالک آن ملزم است که آن را از حریم راه‌آهن بردارد و اگر امتناع نماید راه‌آهن آن را بر خواهد داشت و یا در صورت موافقت راه‌آهن به بهای عادلانه به راه‌آهن واگذار می‌شود حریم راه‌آهن عبارت از ۱۷ متر فاصله به هر یک از دو طرف محور خط می‌باشد.
رئیس- آقای اوحدی
اوحدی- در کمیسیون راجع به این ماده مذاکرات مفصلی شده و به عقیده بنده تفوهی را که بعضی از رفقای من راجع به این ماده داشته‌اند مورد ندارد معذلک برای این که قانون هر قدر خوب هم باشد در موقع اجرا وقتی به دست یک مأمورین کم استعداد رسید ممکن است آنها سوءتعبیر بکنند و موجبات اشکال را فراهم کنند از این جهت بنده مطالب را عرض می‌کنم و منتظر هستم به دو نکته که عرض می‌کنم توجه بفرمایند. یکی این که آقای وزیر دادگستری توضیحاتی بدهند که اقلاً بیان توضیحات جلوی سوء تعبیر آنها را بگیرد یک نکته دیگر هم یک عبارت کوچکی است در اینجا که آقای وزیر دادگستری لطفاً موافقت با الحاق یک کلمه خیلی کوچک بفرمایند در ماده ۱۳ می‌نویسد: هر کس در حریم راه‌آهن بدون اجازه کتبی بنگاه راه‌آهن ساختمان یا حفریات و به طور کلی هر دخل و تصرفی نماید علاوه بر اجبار به اعاده محل به صورت اولیه محکوم به تأدیه غرامت از دویست تا دو هزار ریال خواهد شد. از این جمله مطلب این طور استنباط می‌شود که پس از ساخته شدن راه‌آهن و راه افتادن راه اگر در اطراف این حریم که هفده متر این طرف و هفده متر آن طرف معین شده کسی بخواهد حفریات کند به عنوان این که اینجا ممکن است چیزهایی پیدا شود یک کاسه قدیمی یک کوزه قدیمی و چیزهای قدیمی بخواهد حفر کند این عمل را بدون اجازه بنگاه نباید بکند یا می‌خواهد در این حریم یک بنایی بکند نباید بکند یک جوئی بکند نباید بکند این قبیل کارها نباید بشود در اینجا این قسمت عیبی ندارد و اشکالی ندارد بعد نوشته شده «آنچه پیش از اجرای قانون» اینجا آقای وزیر باید لطفاً موافقت بفرمایند که یک لفظ این اضافه شود آنچه پیش از اجرای (این) قانون اگر مقصود از قانون این قانون است پس لفظ این را لازم دارد و ضرر و زیانی هم به جایی نمی‌رسد که با الحاق یک کلمه (این) آقای وزیر دادگستری موافقت بفرمایند می‌گوید پس از اجرای قانون ما برای راه‌آهن خیلی قانون گذرانده‌ایم پس باید معلوم شود که قبل از اجرای کدام قانون بنابراین لفظ این در اینجا لازم است که بعضی رفقا تصور کرده‌اند که این ماده شامل مسیر راه‌آهن هم می‌شود در صورتی که ماده تماماً صریح است که دخل و تصرف د رحریم راه‌آهن نشود ولی اگر این رسید به یک نقطه تقاطع بین یک قناتی که از شرق به غرب یا بالعکس از غرب به شرق می‌رود و راه‌آهن باید از روی این قنات رد شود این قضیه مذاکره شد که مورد این ماده نیست و اگر یک همچو موردی پیدا شود آن هیئت اولیه مهندس که از طرف راه‌آهن برای تشخیص عبور خط آهن معین می‌شود و آن نقشه‌هایی را که برمی‌دارد اگر رسید به یک همچو جایی خود اداره راه‌آهن و هیئت نظارت ساختمان راه‌آهن آنها خودشان این قضیه را حل می‌کنند محتاج نیست با این که ادارة راه‌آهن بگوید به یک صاحب قنات که چون از اینجا راه‌آهن می‌گذرد و قنات تو اینجا موجب ضرر و زیان است تو باید این حلقه چاه را پر کنی یا من خودم پر می‌کنم این ماده مربوط به این قسمت نیست اگر این طور است ضمن توضیحاتی که آقای وزیر دادگستری می‌فرمایند ممکن است قضیه روشن شود که دیگر این قانون اگر به دست آن اشخاصی که سابقاً اسمشان را بردم بیفتد سوء تعبیر نکنند.
رئیس- آقای انوار
انوار- اولاً نباید تصور شود که ماها که اینجا صحبت می‌کنیم یا به آقای وزیر دادگستری تذکر می‌دهیم به عنوان مخالفت است و الا همه ماها با لوایح دولت مطلقاً موافقت داریم به‌خصوص لوایح راجع به راه‌آهن که با یک شور و شعف فوق‌العاده استقبال می‌کنیم. این ماده سیزده (با این که لفظ سیزده یک خرده...) در کمیسیون کاملاً محل صحبت شد و همان طور که نماینده محترم فرمودند خیلی در اطراف ماده صحبت شد نظریات آقایان و همچنین اشخاص دیگری که توجه دارند به این موضوع همه در آنجا ملاحظه شد اصل موضوع این است که الحمدالله در تحت توجهات اعلیحضرت همایونی راه‌آهن اساسی ساخته شد که آن شجره طیبه و آن درخت معظم شده است که راه از شمال به جنوب باشد بعد از این هم تنها این راه نیست البته دارای شعبی خواهد شد همین جوری که الان سه شعبه دارد درست می‌شود و بعد از این سه خط هم امیدواریم این ملت کهن سال که روز به روز در ترقی است شعب این راه‌آهن را زیاد کند این هم یک موضوع موضوع دیگر این است که همه اطلاع دارند که مملکت ایران دارای رودخانه‌های زیاد نیست و از قنات استفاده می‌کند این است که غالباً در دهات حفر قنات کرده‌اند که دهات‌شان از قنات مشروب می‌شود حالا از این نظر که راه‌آهن در ترقی است و دارد وسعت پیدا می‌کند و این قانون هم قانون اساسی راه‌آهن است یعنی برای کسانی که مخل به راه‌آهن باشند تعیین مجازات می‌کند در اینجا خواستم آقای وزیر دادگستری یک قدری توضیح بفرمایند که اشخاصی که دارای قنات هستند و راه‌آهن که فرمودند که از هر طرف هفده متر حریم دارد اگر در این حریم یک حلقه چاه آنها واقع شد تصادم پیدا می‌کند با راه‌آهن پس در این مورد حق با کیست با خود صاحب ملک است یا با اداره و راه‌آهن؟ چون همان طور که آقا بیان کردند یک عبارت دیگری دارد و یک نفر از نماینده‌ها هم امروز بیانی کردند که این ماده ناظر به این موضوع است الان بنده قرائت می‌کنم می‌نویسد: در صورتی که راه‌آهن اجازة ابقاء آن را ندهد مالک آن ملزم است که آن را از حریم راه‌آهن بردارد (یعنی حریمی که الان درست شده) و یا در صورت موافقت راه‌آهن به بهای عادلانه به راه‌آهن واگذار می‌شود. آن وقت هم معین می‌کند که حریم راه‌آهن چه چیز است و عرض کردم حالا راه‌آهن بزرگ تمام شده است و خیلی خوب هم شده است و همین طور که آقای وزیر دادگستری فرمودند (و خوشبختانه ایشان وزیر راه هم بوده‌اند و کاملاً نظریات دارند و میدانند) هر جایی که راه‌آهن رسیده است به یک قناتی هیئتی می‌روند و قبلاً معین می‌کنند و تشخیص می‌دهند که راه از کجا باید بگذرد آن وقت از طرف وزارت راه امر می‌شود که چطور بشود آن هم بعد از آن که تمام این چیزها معین شد. در قانون اشاره به این چیزها نبود و مخصوصاً خودشان هم فرمودند که در مجلس صحبت بشود و من در مقام توضیح برمی‌آیم و این مسئله را واضح می‌کنم و بیان کنیم که در مقام عمل سوءتعبیری نشود که اگر به یک قناتی برسد و یک همچو ترتیبی واقع شود کاملاً رعایت اطراف را خواهند کرد این وعده را فرمودند که بیانی بفرمایند که در صورت مجلس نوشته می‌شود و آن صورت مجلس می‌رود در اداره راه‌آهن و از روی آن و به همان ترتیب عمل خواهد شد.
وزیر دادگستری- بنده نمیدانم آقای انوار چه نظری دارند که سند کتبی از بنده می‌خواهند بنده تصور نمی‌کردم که این ماده (ولو ماده سیزدهم باشد) این قدر اسباب نگرانی آقای انوار تنها واقع شود آقایان دیگر که دیروز بودند از صحبت‌هایی که شد قانع شدند که مطلب صحیح است و جای نگرانی نیست و سند کتبی هم لازم ندارد ولی با این حال بنده حاضرم توضیحاتی که بخواهند عرض کنم. اولاً با پیشنهادی که آقای نماینده محترم کردند راجع به اضافه کلمه «این» کاملاً موافقم که اضافه شود. اما راجع به حریم که آقای انوار فرمودند که حالا درست می‌شود خیر آقا حریم از اول بوده است. از وقتی که راه‌آهن قرار بود ساخته شود حریم بوده و خواهد بود و هیچ وقت اشکال پیدا نمی‌کرد و کار ساختمان راه‌آهن و تکلیف مردم هم معین بود. اما راجع به نگرانی آقای انوار از عبور خط در روی قنات بنظر بنده با تجربه أی که در این مدت چند سال شده هیچ مورد ندارد یا تا بحال یک دعوائی در یک جائی طرح شده است راجع باینکه در مسیر راه آهن خسارتی بکسی آمده وتقاضا کرده‌اند کسی چیزی بسازد بنفع راه آهن؟ هیچ همچو موردی پیش نیامده بنده که متصدی کار بودم ندیدم وآقایان هم که در مجلس شورای ملی تشریف داشته‌اند خوب اطلاع دارند که ساختمان راه آهن بیک طرز کاملا" صحیح وخیلی قانونی پیش رفته است وبرای هیچ کس هم اسباب خسارت فراهم نکرده است بطوریکه دیروز هم عرض کردم وقتی که یک خطی را می‌خواهند احداث کنند قبلا" هیئت هائی می‌روند وآن خط بازدید می‌کنند از جهات مختلفه کوه ودره وچاه ورودخانه وزمین همه از لحاظ که لازم است باید سنجیده شود می‌سنجیدند ودقت می‌کنند وگزارشی می‌دهند واداره راه آهن مورد دقت واقع می‌شود وپس از رسیدگی کامل معلوم شد راه آهن باید از اینجا عبور کند آنوقت شروع می‌کند وپس از رسیدگی کامل که معلوم شد راه آهن باید از اینجا عبور کند آنوقت شروع می‌کنند بساختمان وآقایان خوب است که در این راه آهن یک مبالغ هنگفتی خرجش شده ومیشود اینجا فقط موضوع یک قناتی را فرض می‌کنیم یک فرسخ دو فرسخ امتداد داشته باشد نیست این خط را اصلی از شمال بجنوب رفته است میلیونها خرجش شده است والبته این خرج را ملت داده است ودولت کرده است ولیکن بهیچکس معترض نشده‌اند (صحیح است) که از بابت فلان حکم فلان چیز را بدهند یا از بابت فلان قنات کارا را بکنند وفلان چیز را بدهند آقایان خودشان گمان می‌کنم که گواه صادق براین مطلب باشند (صحیح است) که راه آهن تمام احتیاجاتش را خودش انجام داده است وهیچوقت انجام یک کاری را از کسی نخواسته است بکند وبا این تجربه وبا این آزمایشی که شده است بنده تصور می‌کنم جای نگرانی برای این تصور آقای انوار باقی نمانده واحتیاجی بسند کتبی گرفتن هم نباشد. البته یک نکته هست وآن این است که اگر کسی بخواهد امروز در حریم راه آهن چاهی بکند نمی‌گذارند ونباید هم برایاینکه این راه مبالغ هنگفتی خرجش شده است حفظ مال وجان مردم را عهده داراست وگذشته از مخارجی که شده است حفظ مال وجان مردم عهده دار است وباید یک طوری باشد که از هر جهت اطمینان بخش هم باشد می‌خواهد هر دخل وتصرفی بکند این خوب نیست وبایستی در این امر منتهی درجه دقت بشود (صحیح است) وبا این ترتیبی بنده تصور می‌کنم که هیچ نگرانی برای آقای انوار در این قسمت باقی نمی‌ماند وماده بدون اشکال است.
رئیس ـ آقای ملک مدنی
ملک مدنی ـ عرض کنم دیروز وقتی که این ماده در کمیسیون مطرح بود متاسفانه بنده آنجا نبوده‌ام تا عرایضی که داشتم عرض کنم البته فرمایشاتی که جناب آقای ونزیر دادگستری فرمودند همه اصولی وصحیح بود ومحل تردید هم نبود والبته همه افراد جامعه باید نسبت باین راه آهنی که ایت ترتیب مبالغی خرجش شده است وبرای حیات اقتصادی کشور لازم است کمک بکنند وحمایت نمایند ولی یک موضوعی در ماده سیزدهم هست که بنده خواستم این را عرض کنم که توضیحی بدهند ویکقدری مورد دقتشان واقع شود شاید فهم بنده خوب نتوانسته‌ام درک کنم وآن این است که در ماده می‌گوید (آنچه پیش از اجرای این قانون داخل حریم بوده در صورتیکه راه آهن اجازه ابقاء آنرا ندهد مالک آن ملزم است که آنرا از حریم راه آهن بر خواهد داشت ویا در صورت موافقت راه آهن به بهای عادلانه براه آهن واکذار می‌شود حریم راه آهن عبارت از ۱۷ متر فاصله بهر یک از دو طرف محور خط می‌باشند) البته خاطر آقایان محترم مسبوق است که مسیر راه آهن غالبا" از دهات وقرائی است که قنواتی دارند وبنده قضیه را الان تشریح می‌کنم اینجا فرض بفرمائید مسیر راه آهن است از شمال به جنوب عبور می‌کند و قناتی هم هست که از مشرق به جنوب سیر می‌کند یک چاه اینجا دارد صاحب قنات یک چاه هم آنطرف دارد چاه‌ها را آقایان میدانند پشته دار وپشته چاه را هم غالبا" میداند که فاصله شان بیش از ۲۵ متر نیست وباصطلاح مقنی‌ها می‌گویند چراغ سوز اصلا" بیش از ۲۵ ذرع چراغ نمسوزد این جا پیشه چاه است ومسیر خط راه آهن هم هست الان هم هیچ خرابی ندارد خط راه آهن هم دارد از اینجا عبور می‌کند ولی بتدریج همانطور که ضروری حالت وکیفیت زمین است خرابی پیدا می‌کند زمین شولاتی است فرض بفرمائید واریز می‌کند خراب می‌شود وقتیکه خراب شد البته مالکین باید این را درست کنند تا بعمران وآبادی ملکان کمک کند ضروری متوجه نشود وآب از قنات عبور کند وطبق این ماده قانونی که الان داریم میگذارانیم وپیش بینی می‌کنیم این دیگر نمی‌تواند در اینجا عبور کند و اداره راه آهن باو اجازه نمی‌دهد که مالک بیاید این پیشته که شولاتی بوده واریز کرده وخراب شده است مطابق معمول وقاعده شان بسازد چندین هزار تومان هم قیمت قناش است بموجب خرابی اداره راه آهن می‌آید سد می‌کند وبابتون آرمه می‌سازد واصلا" آب قنات دیگر جاری نمی‌شود اشکال ونگرانی که پیدا کرده است وبنده موضوع را شرح دادم تا خاطر محترم تان مسبوق باشد والبته ما هم معترفیم همانطور که در مقدمه لایحه فروش موقوفات فرمودید دولت توجهی کامل بعمران وآبادی وکارهای اقتصادی کشور دارد یک کسیکه ملکی دارد وقناتی احداث وآباد نموده واین منحصر بیک قنات ودو قنات نیست وبعقیده بنده اگر اغراق نگوئیم از شمال بجنوب در مسیر راه آهن شاید در حدود پانصد قنات واقع شده است که تمام آنها همین محظور را خواهند داشت یک طوری بشود که فردا در موقع عمل مشکلاتی تولید نکند این بود عرایض بنده.
وزیر دادگستری ـ افسوس که آقای ملک مدنی دیروز تشریف نداشتند که دیگر احتیاج باستیضاح امروز نداشنه باشد ونگرانی برای ایشان نداشته باشد عرض کنم موضوع از دو حال خارج نیست یا این قنات بوده است یا بعد می‌خواهد باشد اگر قناتی بوده است راه آهن از روی آن عبور می‌کند وتمام اقداماتی که باید برای استحکام راه آهن بشود خود او کرده است واگر برای اشخاص لازم بشود خود او کرده است واگر برای اشخاص لازم باشد که قنات خودشان را تنقیه کنند ولایی کنند آیا در این چند سال که راه آهن تنقیه قناش را شروع بکند ولاروبی بکند وراه آهن نگذاشته باشد ؟(عده از نمایندگان ـ خیر) خوب در صورتی که سراغ ندارید دیگر جای نگرانی نیست برای اینکه در طول این مدت اشخاصیکه مالک قنواتی که در طول راه آهن است بوده‌اند وقنواتی داشته‌اند اگر کسی مانع شانخ شد که تعمیر کنند لاروبی کنند البته می‌آیند اظهار می‌کردند می گفتند. جهت ندارد کسیمانع بشود اگر اسباب خرابی بشود عرض می‌کنم مسلما" راه آهن جلوگیری خواهد کرد وباید هم بکند برای این بود که عرض کردم علاوه بر اینکه مبالغی صرف این راه آهن شده است بایستی راه آهن حفظ جان ومال اشخاص را هم بکند وغیر از این نظری ندارد پس اگر خطری ایسجاد شود باید جلوگیری کرد جلوگیری را هم اگر صاحب قنات نکند راه آهن می‌کند واز او خسلارتش را می‌گیرند این گفتگو ندارد اما مانع از این بایستی بشود که او قنات خودش را تعمیر کند اگر وجود چاه در آن جا مضر باشد البته جلوی آنرا می‌گیرند ولی ممکن است چاه در آنجا پر شود پهلویش یک چاهی نزدیک بآإن چاه کنده می‌شود که هم قنات دائر باشد وهم راه آهن بتواند بدون خطر عبور کند در هر حال راه آهن تا بحال پیش نیامده است که عملی واقع شده باشد که بر خلاف مصلحت باشد از طرف راه آهن وبنده سراغ نداریم که چنین موردی پیش آمده باشد یک قناتی از بین می‌رود که آقایان می‌گویند نظیرش هم باز ممکن است. پیدا شود قنوات بحال خودش است وماهم نظری جز به آبادی وعمران نداریم واداره راه آهن هم میل ندارد که بیاید وبدون جهت موجب مزاحمت بشود وبنده نمیدانم که این نگرانی از کجا حاصل شده است البته قنوات وجود دارد واگر تنقیه ولاروب لازم دارد باید وسایل استحکامش را فراهم آورد والبته فراهم می‌آورد واگر مقتضی نبوده است که این چاه باشد آنرا هم البته در حین ساختمان راه آهن پیش بینی کرده‌اند وقتان هم از بین نرفته است چون ممکن بوده است عوض این چاه چاه دیگری مجرای دیگر کنده شود وقنات هم سیر خودش را ادامه بدهد وبنده تصور می‌کنم که تجربه گذشته وبا آنچه که منطق حکم کرده است نگرانی در این قسمت هیچ نباشد.
رئیس ـ آقای محیط
محیط لاریجانی ـ موضوعیرا که آقای وزیر دادگستری فرمودند آنجا که خط مسیر راه آهن است مالکینی که در مجاورت آن هستند حق ندارند که حفر چاه یا یک قنات یا یک تصرفی بکنند که بر خلاف استحکام راه آهن حریم راه آهن از شمال به جنوب می‌آید واز خط راه آهن باید عبور کند واین واین قنوات یا باز شده است واز زیر زمین عبور می‌کند یا اینکه باید برسد به راه آهن وبعد ردشود وخود راه آهن یک تنبوشه هائی ساخته است از بتون مسلح که این بتون مسلح حفاظت می‌کند آن خطری که برای راه آهن متصور است والبته مالکین قنوات وقتی می‌خواهند برسند به خط راه آهن متصور است همانطوریکه آقای ملک مدنی فرمودند قنات بیش از بیست و پنج متر پیشه ندارد باصلاح بیشتر چراغ نسوز نیست کبتواند مقتضی آنجا کار کند واین جاسی وهفت متر فاصله ندارد که مقتضی نخواهد توانست آنجا کار بکند هفده متر این طرف وهفده متر آنطرف وسه متر هم خود پیشه راه آهن است که می‌شود سی وهفت متر پس از این نظر را باید در این قانون طوری گنجاند که هم قنوات محفوظ شود وهم مصالح راه آهن تامین شود البته راه آهن هم یک موضوعی است که اگر یک طوری بشود که تحت نظر کارشناس دستور بدهد وآنطور عمل کنند ویک عبارتی نوشته شود که هم رفع خطر بشود وهم رفع نگرانی بشود البته بهتر است.
'وزیر دادگستری' ـ البته در مقابل آقایان که متخصصین امور قنوات هستند بنده نمی‌خواهم اظهار اطلاع زیاد از کار قنوات بکنم ولی از نقطه نظر گرفته شده است هیچ جای نگرانی نیست آقایان کاملا" در کمیسیون دقت کردند ودر خارج هم مذاکره شد وبطوریکه اینجا هم مذاکره شد این ماده رعایت اطراف قضیه را کاملا" کرده است همانطور که فرمودند راه آهن تنبوشه‌های از بتون مسلح دارد ووسائل دیگر دارد که در هر جائی که راه آهن بایستی عبور کند از رودخانه یا قنوات در هر جائی که ساختمان راه آهن شروع می‌شود مطابق نقشه ومشخصات فنی که مهندسین در دست دارند ودستوری که بآنها داده شده است باید وسائل استحکام راه آهن را کاملا" فراهم کنند که تاب وتحمل گگذاشتن ریل وعبور سریعترین را داشته باشد وتا این اطمینان حاصل نشود مسلما" ریال نمیگذترند واین اطمینان هم بودجه اتم واکمل درش مطالعه می‌شود وفراهم می‌شود وقتیکه خود آقا تصدیق دارید که راه آهن این عمل را می‌کنند این وسائل را بکار می‌برند پس آنوقت نگرانی آقا از چیست؟ این خراب می‌شود؟ اگر خرابی پیدا کند در قنات که ممکن است همه جا در مسیر راه آهن خراب بشود وخرابی برایش پیش آمد بکند البته صاحب قنات موظف است آن خرابی را جبران کند وهم قنات موظف است آن خرابی را جبران کند وهم قنات دائر نگاه دارد وهم اسباب خسارت وخرابی برای راه آهن فراهم نشود اینجا چه میگوئیم ما میگوئیم که دخل وتصرف بیجا در حریم راه آهن نشود اگر کسی بیاید وخودش خیالیش بگیرد که من می‌خواهم اینجا یک آلونک برای خودم بسازم این را نمی‌گذارند یا اینکه بگویند که من سراغ دارم که اینجا یک گنجی از پدرم یا جدم هست ومیخواهم آنرا در بیاورم این را هم نمی‌شود اجازه داد ولی اگر کسی مانعش شده است؟ تا بحال که مخالفتی نبوده است واداره راه آهن هم که دشمنی با مالکین قنوات ندارد که مانع شود آنهائی که باید برای تعمیر در قنوات خود را بکنند وراه آهن هم عملیاتی که باید برای استحکام راه آهن بکند بعمل می‌آورند وهیچ چیزی که زیاده براین چیزی که اینجا نوشته شده لازم باشد نوشته شود برای تامین منظور آقایان اینجا کاملا" تامین شده است وخود آقایان هم بنظر بنده غیر از عده اقیلی مانعش که آنهم یک وهم نگرانی بر ایشان حاصل شده چیز دیگری بنظر بنده نیست وآن هم نگرانی وهم بایستی مرتافع شده باشد که گفتیم جهت ندارد که اسباب زحمت وخسارت مردم شوند وبرای اینکه قنوات خودشان را بخواهند دخل وتصرفی کنند که مضر بحال راه آهن باشد بعنوان رسیدگی می‌روند اگر مضر باشد مانع می‌شوند اگر دیدند که مزاحم راه آهن نیست بایستی در این حریم فلان عمل را بکنند که اسباب آبادی قنات است مانعش نمی‌شود واشکالی ندارد.
رئیس ـ موافقین با ماده سیزده برخیزند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد.
ـ موقع ودستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
۴ـ موقع ودستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـتصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ۳۱ فروردین دستورهم بقیه لایحه
(مجلس نیم ساعت بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسن اسفندیاری