مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ اسفند ۱۳۵۰ نشست ۴۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۴ اسفند ۱۳۵۰ نشست ۴۶
فهرست مطالب:
مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر رفیعی- اسعد رزم آرا- خانم ابتهاج سمیعی- دکتر صالحی- مهدوی اردستانی- حبیب الله احمدی- مهندس معینی زند- چنگیزی- صائب- صدقیانی زاده- عبد الحسین طباطبائی- خانلر قراچورلو- مظاهری- مهندس جلالی نوری- توسلی- بدر صالحیان- کریم بخش سعیدی- امیر علم خزیمه- فیصلی- کسرائی- ناروئی- مهندس فرخ- مهندس قادر پناه- قدردان- خانم دکتر صنیع اخلاقی- موسوی ماکوئی- پیمان- مهندس حسین خسروی- مهندس فیروز عدل- مهندس برومند- اخوی- جهانی- شاهنده- شیخ رضائی- دکتر فضل الله صدر- دکتر غنی- موقر- مهرزاد- دکتر ناوی- نجدشیبانی- نیک پور- خانم دکتر سر خوش. آقایان:
غائبین مریض
- آقایان دکتر ابوالهدی- مهندس عباس زاهدی- پرویزی- بانو دولتشاهی- دکتر حبیب بهبهانی- دکتر حاتم- دکتر مشایخی- دکتر یگانگی- عزیز مرادی.
- بیانات قبل از دستور آقایان: حق شناس- مهندس صائبی- دکتر متین- مهندس فرخ- مظاهری
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: حق شناس- مهندس صائبی- دکتر متین- مهندس فرخ- مظاهری.
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای حق شناس تشریف بیاورید.
حق شناس- با کسب اجازه از ریاست محترم و نمایندگان مجلس شورای ملی، خواستم کلماتی درباره روز فرخنده و تاریخی ۲۴ اسفند اشعار بدارم.
این روز تاریخی یک روز نوبهار و یک روز نهایت عزیزی است برای هر فرد ایرانی که باید گرامی داشت. چرا که سپیده دم یکی از روزهای نزدیک بهار سال ۱۲۹۵ هجری قمری در دامنه کوه سرسبز و مصفای طبیعت ایران یعنی سواد کوه طفلی پا بعرصه وجود گذاشت که از خاندان جلیل و اصیل و پاک منش ایرانی یعنی خاندان عباسعلیخان پهلوی رئیس فوج سواد کوه بود که حکومت آن خطه را بعهده داشت و این فرزند رشید و برومند ایرانی بنام رضا خان پهلوی نام نهاده شد که پس از گشودن چشم به جهان برای ایران و هر ایرانی نعمت و برکت بود (صحیح است) که پس از گذراندن تاریخ کوتاهی که همه ما زندگی جلیل و شیرین آنرا بکارت در تاریخ خودمان دیده و مطالعه کرده‌ایم یکی از نوابغ جهان گردید (صحیح است) امروز که مصادف با روز ولادت آن مرد نامی است که زمان سلطنت افتخار آمیز خود همیشه اوقات گرانمایه خویش را هم بر آسایش ملت و عمران و آبادی کشور نمود. روزی که رضا شاه کبیر در تخت شاهنشاهی جلوس فرمود دست به اقدامات اصلاحی دامنه داری زد و نخستین اقدام رادمرد ایجاد فرهنگ و دانش وسیعی بود و اکثریت ملت محروم از دانش و فرهنگ را که حتی از اوضاع داخلی وطن خود بی اطلاع بودند بوضع جهان مترقی امروز آشنا ساخته کودکستان و مدارس و دانشگاههائی را بوجود آورد که فرهنگ اصیل ایران کهن ما را باردیگر متجلی ساخت وبا بنیان گذاشتن فرهنگ نوین بزرگترین خدمت را به ایران کرد (صحیح است) و امروز که ایران خودمان از مهندسین ورزیده و پزشک و حقوقدان و نویسنده و ریاضی دان و افراد دانشمند زیادی که در جامعه داریم همه آنها مرهون افکار روشن و فداکاری رضا شاه کبیر می‌باشند و همچنین ارتش مقتدری بوجود آورد که حکومت‌های ملوک الطوایفی را از ایران برچید و قوای بیگانه را از کشور عزیزمان بیرون راند و استقلال و تمامیت ارض ایران را حفظ نمود (صحیح است) سردار نامی ایران با تشکیل و تأسیس سازمانها و وزارتخانه‌های منظم و با شرکت دادن بانوان در هر مسائل اجتماعی و همچنین ایجاد راه آهن سرتاسری و تجدید نظر در روابط خارجی و اصلاح امور مالیه و اصلاحات دیگری که در زمان سلطنت پر افتخارش که همه آنها متضمن بقای کشور و سعادت فرد فرد ملت بوده است: نام خود را ابدی ساخت. آری، رضا شاه کبیر که در آخرین ساعات زندگانی خود فرمود «پیام من بفرزند برومندم این است که در تعقیب اقدامات من در راه سعادت و پیشرفت مملکت کوشش کند همانطوری که من ایران و ایرانی را دوست داشتم او نیز دوست بدارد و ایران و ایرانی را در جهان سربلند گرداند» (آفرین) این نشان می‌دهد که این رادمرد تاریخی حتی تا آخرین لحظه حیات از یاد وطن غافل نبود و خاک میهن را عزیزترین و گرانبهاترین چیزها می‌دانست و تنها مایه دلخوشی آن مرد بزرگ یک پرچم سه رنگ ایران و یک مشت خاک مقدس ایران بود که موقع درود حیات در اطاقش مشاهده می‌شد (صحیح است).
درود به روان پام تو ای رادمرد بزرگ (احسنت) واقعاً که موجب فخر و مباهات است برای کلیه افراد ایرانی علی الخصوص برای طبقه کارگر ایرانی که این روز بزرگ را بر خود گرامی بداریم (احسنت) من یقین دارم با رسیدن و بزرگداشت چنین روزی هر ایرانی بر خور می‌بالد و بر خدای خویش تعظیم و تکریم می‌نماید چرا که فرزند خلف سردار رشید ایران یعنی رهبر عالیقدر ما شاهنشاه آریامهر همیشه از بدو سلطنتش در اجرای وصایای پدر تاجدار خود، پیوسته در تلاش و تکاپو بوده و هستند کما اینکه برای احقاق حق کارگران و تأمین زندگی بهتر برای زحمتکشان کشور فرمانی شرف صدور یافت که اقلاب سفید شاه و ملت آنرا بصورت سهیم شدن کارگران در سود کارخانه یکی از ارکان اصلی مواد انقلابی اعلام فرموده‌اند (صحیح است) بنده بنمایندگی از طرف کارگران ایران از اینهمه عنایات و مرحمتی که شاهنشاه آریا مهر در تأمین آسایش قاطبه کارگران و تجلیل و تکریم از مقام آنان به عمل می‌آورند سپاسگزاری می‌نمایم (صحیح است) جا دارد یادآوری کنم به تظاهرات پرشکوه مردم ایران در روزهای دهم و یازدهم ماه جاری، اجتماع ملت ایران پاسخ کوبنده‌های بود به توطئه‌های خائنان و دشمنان ایران، عوامل منفور استعمار و مزدوران بیگانه پرست چشم ندارند که ترقیات و تحولات عظیم ایران را به بینند چشم آنها کور شود (آفرین) ما کارگران ایران حاضریم در راه خدمت به شاهنشاه آریا مهر و حفظ سلطنت پر افتخار پهلوی و استقلال وطن عزیز ایران جان فدا کنیم (احسنت). در خاتمه عرایضم می‌گویم خداوندا شاهنشاه و ملت ما را پیوسته در کنف حمایت خود نگهداشته و ولیعهد نور چشم ما را از جمع بیات محافظت فرما و سلطنت پهلوی را همیشه برقرار فرما. ما کارگران غیر از این حاجتی نداریم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای مهندس صائبی بفرمائید.
مهندس صائبی- با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم
در عداد روزهای مهم و با عظمت تاریخ شاهنشاهی گرانقدر ایران روزهائی وجود دارد که از ویژگیهای خاصی برخورداراند، بدون شک زادروز بنیانگذار ایران نوین اعلیحضرت رضا شاه کبیر سردار بزرگ تاریخ ایران در زمره این روزها بوده و نزد مردم شریف ایران بسیار عزیز و گرامی است و همیشه تازه و زنده و قابل تجلیل است. و هر روز و هر لحظه احساس می‌کنیم که به این سردار رشید مدیون هستیم (صحیح است).
روز ۲۴ اسفند ۱۲۹۵ هجری قمری خدای ایران از خاندان پاک و اصیل ایرانی عطیه‌ای به ملت ایران عنایت فرمود که چند سال پس از آن ایران عزیز را که تا لب پرتگاه زوال و انقراض حتمی رسیده بود از نابودی نجات بخشید (صحیح است).
طومار روزگاران نا بسامان و تار تاریخ دویست سالهٔ گذشته بدست رضا شاه کبیر برچیده شد و بجای آن سرفصل نوینی در جهت رفاه و آسایش و امنیت و آبادانی و استقلال در کشور گشوده شد (صحیح است) این سردار رشید موجد آنچنان تمدنی گشتند که امروز اثرات آن در کلیه شئون زندگی ما بخوبی آشکار است (صحیح است).
اینجانب مانند میلیونها از هموطنان عزیز که زمان رضا شاه کبیر را درک نموده‌اند اعتقاد کامل دارم که این رادمرد بزرگ و سردار دلیر تاریخ ایران با فداکاری و نبوغ ذاتی خود با دلی سرشار از مهر میهن و با ایمانی راسخ با تأیید خداوند بزرگ بر تمام موانع پیروز شد و مملکتی منظم و مترقی ساخت (صحیح است).
اکنون که این همه ترقیات شگرف به همت شهریار دادگستر شاهنشاه آریا مهر در این مملکت انجام گرفته است (صحیح است) آثار اقدامات مهم رضا شاه کبیر اعم از مظاهر اصلاحات اجتماعی- ارتش شاهنشاهی- مدارس و دانشگاه- سازمانهای جدید اداری و قضائی- بیمارستانها و درمانگاه ها- راههای شوسه و راه آهن سراسری ایران کارخانجات و بسیاری اقدامات دیگر که در آن عصر پر افتخار انجام یافته چشم گیر و باعث حق شناسی و قابل تجلیل است تا آنجائی که این راد مرد بزرگ سر سلسلهٔ دودمان پر افتخار و پر برکت پهلوی آنی از فکر عظمت و استقلال و بهروزی و سعادت ایران و ایرانی فارغ نبوده‌اند ایرانی همواره سپاسگذار اقدامات آن راد مرد بزرگ بوده و تاریخ کهنسال ایران و ایرانی نام رضا شاه کبیر را با بزرگی و عظمت یاد می‌کند (صحیح است).
بروان تابناک شاهنشاهی بزرگ که در دشوارترین دوران تاریخ ایران نوین را پایه گذاری نموده و درفش اتحاد و یگانگی را برافراشتند درود می‌فرستیم (احسنت).
همکاران گرامی مهمترین و عزیز ترین یادگار رضا شاه کبیر فرزند برومند آن راد مرد بزرگ اعلیحضرت محمد رضا پهلوی شاهنشاه آریا مهر می‌باشند (صحیح است- احسنت) که با تمام وجودشان با انقلاب عظیم انسانی و با افکار بلند و مترقیانه شان می‌درخشند و خواهند درخشید (صحیح است).
فداکاری و نبوغ ذاتی شاهنشاه آریا مهر رهبر خردمند ملت ایران موجب آن شده است که کشور ما امروز بکلی موجبات عقب افتادگی را از بین برده و به ترقیات شگرفی که باعث تعجب و رشک جهانیان شده است نائل آید (صحیح است).
فداکاری رهبر خردمند کشور ما در راه خدمت به صلح جهانی و حفظ و حراست این میراث گرانبهای بشری باندازه‌ای در جهان متلاطم کنونی پر ارزش است که شخصیتهای بزرگ جهانی معظم له را بحق قهرمان بزرگ صلح جهان میدانند (صحیح است) ما بوجود چنین رهبری دلسوز و بشردوست افتخار و مباهات می‌کنیم و از خدای بزرگ مسئلت داریم که رهبر خردمند ملت ایران را برای اجرا و انجام رسالتهای بزرگ ملی و جهانی و بشری پیوسته در کنف عنایت خود حفظ فرماید (انشاءالله).
شکی نیست که این حسادت‌ها که گاهگاهی بوسیله خرابکاران بین المللی و یا سیاستهای استعماری و دست نشاندگان آنها چون حکومت غیر انسانی بعثی بغداد موجب توطئه و اخلال می‌گردد نمی‌تواند بهیچ وجه منشأ آثاری بوده و مردم شریف ایران را از وصول به تمدن بزرگ که مورد نظر رهبر عالیقدر ملت ایران می‌باشد دقیقه‌ای باز دارد (صحیح است) چه مردم شریف ایران بکرات ثابت کرده‌اند و در روزهای ۱۰ و ۱۱ اسفند سال جاری با ابراز احساسات عمیق و قلبی خود که نمودار هم بستگی شاه و ملت می‌باشد نشان داده‌اند در راه سازندگی کشور در اجرای منویات رهبر عالیقدر خود مصمم هستند.
همانطوریکه روز سه شنبه ۱۷ اسفند ماه جاری رهبر بزرگ ما، فرزند لایق رضا شاه کبیر و وارث لایق کورش کبیر در مصاحبه مطبوعاتی فرمودند: «ما امیدواریم که در پایان برنامه ششم بمرزهائی که آن را مرزهای تمدن بزرگ نامیده‌ایم برسیم و بهمین جهت وظایفی بس سنگین بر عهده داریم تا این برنامه را با کمال دقت اجرا کنیم و در اینراه هیچ خرابکار و توطئه‌ای قادر نخواهد بود ما را از هدف دور کند» (صحیح است).
ملت ایران نیز با صدای بلند اعلام می‌کند که راه ترقی و پیشرفت خود را ترک نخواهد گفت. راه ما راه یزدانی است و آریا مهر سایه یزدان است (صحیح است، احسنت) و ما با عنایت پروردگار توانا سایه بسایه این رهبر بزرگ برای رسیدن به بالاترین قلل ترقی و تمدن به پیش می‌رویم (احسنت). و بهیچ قدرت و عاملی اجازه نخواهیم داد در راه پیشروی و ترقی وطن عزیز ما مانع ورداع ایجاد کند (صحیح است). موضوع مهم دیگریکه شاهنشاه در مصاحبه مهم خودشان با توجه بسیاست مستقل ملی ایران که مبتکر آن می‌باشند عنوان فرمودند موضوع همکاری بین ملل بجای همزیستی است این افکار بلند که ناشی از روح صلح دوستی معظم له می‌باشد پایه و اساس برقراری صلح پایدار در جهان است (صحیح است).
نمایندگان محترم استحضار دارند که دیروز مقارن با سالروز تأسیس اولین کارخانه ذوب آهن در ایران کارخانه ذوب آهن آریا مهر بود و بهمین مناسبت مراسم بسیار باشکوهی در محل کارخانه با حضور مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی، جناب آقای علم وزیر محترم دربار شاهنشاهی، جناب آقای وزیر کار هیئت رئیسه و جمعی از نمایندگان محترم دو مجلس استاندار محترم اصفهان عده‌ای از شخصیتهای مملکتی و مقامات محلی و چندین هزار نفر از کارکنان کارخانه برپا شده بود. در این مراسم با شکوه بدواً پیام شاهنشاه آریا مهر توسط جناب آقای وزیر محترم دربار شاهنشاهی در میان پر شورترین احساسات حاضرین نسبت برهبر عالیقدر مملکت قرائت شد شاهنشاه در قسمتی از این پیام می‌فرمایند:
«آغاز موفقیت آمیز بهره برداری از واحدهای تولید کک و چدن کارخانه آریا مهر در سال ۱۳۵۰ نه تنها مظهر یک جنبش بزرگ صنعتی در کشور ما است بلکه در عین حال تحقق پیروزمندانه یکی از خواسته‌های دیرین ملت ایران است» (صحیح است).
پس از پایان قرائت پیام شاهنشاه مدیر عامل شرکت ملی ذوب آهن ایران گزارش کاملی از پیشرفت کار باستحضار رسانید و نمایندهٔ کارکنان بیاناتی ایراد کرد سپس بازدید از قسمتهای مختلف کارخانه بعمل آمد. همکاران عزیز بازدید دیروز از کارخانه ذوب آهن آریا مهر برای تمام بازدید کنندگان بسیار لذت بخش و شادی آفرین و قرین تحسین بود (احسنت).
چهار سال پیش در ۲۳ اسفند ماه اولین سنگ بنای کارخانه بدست توانای شاهنشاه آریا مهر بر زمین استوار شد و امروز یکی از نقاط ساکت و خاموش کشور به همت والای شهریار خردمند بقلب بزرگترین واحد صنعتی تبدیل گردیده که باعث غرور و افتخار هر ایرانی است (صحیح است).
در این مدت کوتاه که دولت خدمتگزار حزبی جناب آقای هویدا افتخار خدمتگزاری داشته‌اند در این واحد بزرگ صنعتی در اجرای اوامر ملوکانه کارهای بسیار عظیمی انجام یافته که قابل تقدیر و ستایش است (صحیح است).
در آن هنگام که از کورهٔ بلند چدن مذاب با حرارت در حدود ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد بیرون می‌ریخت ندای تحکیم استقلال صنعتی ایران در همه جا در فضا طنین انداز بود (آفرین) و انعکاس این اقدام مهم شاهانه با کلمات زرین بنام شاهنشاهی در تاریخ دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران ثبت شد که با رهبری مدبرانه خود و با خواست و پشتیبانی مردم ایران و فعالیت شبانه روزی کارشناس- کارگران و کلیهٔ کارکنان این واحد عظیم به یکی از خواسته‌های مردم ایران تحقق بخشیدند (صحیح است).
در خاتمه باستحضار میرساند چندی قبل بازدیدی از هنرستان صنعتی ملایر که در سال جاری با توجه مخصوص جناب آقای نخست وزیر و سازمان برنامه و وزارت آموزش و پرورش مخصوصاً جناب خانم دکتر پارسای وزیر محترم آموزش و پرورش افتتاح شده بود که موجب تشکر و سپاسگزاری است بازدید بعمل آمد توسعه این قبیل مدارس حرفهای که در اجرای اوامر ملوکانه مورد اقدام دولت حزبی می‌باشد از اقدامات بسیار مفید و سودمند است زیرا با پیشرفت صنعت در این کشور احتیاج به نیروی انسانی متخصص کاملا مشهود می‌باشد. موضوع دیگر اینکه در برنامه چهارم چند راه فرعی برای شهرستان ملایر با نظر متخصصین سازمان برنامه پیش بینی شده که ساختمان آنها کمال ضرورت دارد اقدامات مقدماتی و نقشه برداری آنها پایان یافته و از طرف جناب آقای شالچیان وزیر فعال راه هم پیشنهاد لازم شده از مدیر عامل محترم سازمان برنامه خواستار است که برای ساختمان راههای مزبور در برنامه پنجم اقدام لازم معمول فرمایند. از توجهی که فرمودید صمیمانه سپاسگزارم (احسنت ـ آفرین).
رئیس- آقای دکتر متین بفرمائید.
دکتر متین- جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم، ملت ایران.
امروز بیست و چهارم اسفند سال روز سردار بزرگ تاریخ ایران و بنیان گذار ایران نوین و سر سلسله دودمان جلیل پهلوی رضا شاه کبیر است. امروز ملت ایران شادمانه در جشن و سرور ملی شرکت می‌جوید تا باردیگر مراتب حق شناسی خود را نسبت به بانی مجد و عظمت ایران نوین سر سلسله دودمان پهلوی ابزار کند (صحیح است) برای ملت ایران امروز روزی بزرگ و جشنی فرخنده و خاطره انگیز به شمار می‌آید.
در چنین روزی خداوند بزرگ و توانا بملت نجیب و کهنسال ایران فرزند شایسته و برومندی عطا فرمود که بعدها رهبر ملت ایران و احیا کننده گذشتهٔ پرشکوه ایران و مؤسس ایران نوین گردید (صحیح است) و در دوران سلطنت پر افتخار خود چنان برای مجد و عظمت و ترقی و تعالی ایران عزیز کوشید که کشور عزیز ما برای مدت یکقرن از لحاظ ترقی و تعالی و پیشرفت در جمیع شئون جلو برد که شرح جامع آن در سطور تاریخ ایران ضبط شده است رضا شاه کبیر سر سلسله دودمان بزرگ پهلوی از مرز و بوم مازندران سرزمین پهلوانان و شجاعان واسپهبدان طلوع فرمود. با جنگ با اهریمنان و مقابله با خرابکاران و دشمنان ایران سیستم حکومت ملوک الطوایفی را برانداخت و تشکیلات یک حکومت دموکراتیک و یک کشور آزاد و آباد با یک ارتش منظم را بنیان نهاد (صحیح است).
شاهنشاه رضا شاه کبیر با کیاست و درایت مملکت ما را اداره نمود ابواب ترقی و تعالی را بروی ایرانیان عزیز باز فرمود. فرزند برومندی برای جانشینی خود و ادارهٔ ملک و ملت ایران تحت توجهات خداوند بزرگ به ملت ایران عطا فرمود که برنامه و خط و مشی پدر تاجدار و نامدار خود را در سخت ترین شرایط سیاسی روز تعقیب فرماید (صحیح است) و عملا دیدیم که شاهنشاه محبوب آریامهر در طول سی و اندی سال سلطنت پر افتخار خود کشور ما را بجائی رسانید که امروز ثمرات مادی و معنوی آن عاید سی میلیون ملت ایران شده و ایرانی آباد و آرام در روی کره زمین و در بین کشورهای پیشرفته جهانی سرافراز می‌کند (صحیح است).
- باش تا صبح دولتت بدمد
- کاین هنوز از نتایج سحر است (صحیح است)
هم اکنون در آلاشت زادگاه آن راد مرد بزرگ و سردار سترک تاریخ ایران رضا شاه کبیر و بمناسبت سالروز تولدش مراسم با شکوهی با حضور و شرکت والا حضرت شاهپور غلامرضا پهلوی سران و فرماندهان نظامی کشور و عده‌ای از آقایان وزراء و نمایندگان مجلس شورای ملی از استان مازندران و استاندار و رؤساء و مدیران و کارمندان عالیرتبه سازمانهای مختلف دولتی و رؤساء و فرماندهان مقامات ارتشی و انتظامی استان و وجوه اهالی و مردم غیور و شاهدوست و وطن پرست شهرهای مختلف مازندران با شکوه خاصی برگزار است، برقراری چنین جشن سالروزی همه ساله از افتخارات مردم مازندران و ملت ایرانست (صحیح است) و این نمونه حق شناسی و سپاسگزاری بارز ملت حق شناس ایرانست.
از طرف ملت ایران و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و خود با قلبی آکنده از مهر شاه به روان پاک و پر فتوح آن رادمرد بزرگ و سردار سترک و وطن پرست درود فرستاده بقای عمر و سلامتی ذات اقدس همایون شهریاری شاهنشاه آریا مهر فرزند برومندش و خاندان جلیل پهلوی را از در گاه خداوند بزرگ مسئلت می‌نمایم (صحیح است ـ احسنت).
دیروز شهر آمل با حضور و شرکت عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای ملی در استان مازندران و آقای استاندار و مسئولین آب و برق منطقه شمال و با شرکت بیش از پانصد نفر از مردم شهرهای مختلف مازندران شاهد اجرای قسمت اعظم یک طرح بزرگ و عالی عمرانی و بهداشتی دولت خدمتگزار هویدا که با الهام از نیات عالی شاهنشاه محبوب آریا مهر انجام گردید، بوده است.
دولت خدمتگزار هویدا برای تأمین آب آشامیدنی بیش از دویست هزار نفر از مردم شهرهای بابل امیر کلا، بابلسر، دریا کنار، خزر شهر، فریدون کنار در مرحله اول و شهرهای دیگر مازندران در مرحله دوم اقدام مجدانه‌ای بعمل آورد و با صرف هزینه‌ای در حدود هفتاد میلیون تومان بشهرهای مزبور که بیش از دویست هزار نفر در آن سکونت دارند و همچنین در مواقع مختلف سال برای استفاده از دریا و استراحت مورد استفاده تمام مردم ایران قرار می‌گیرد آب آشامیدنی سالم نظیر آب تهران تهیه و تأمین نمود (احسنت).
برای اجرای این برنامه بالاخص در مدت بسیار کوتاهی وزارت آب و برق و سازمان آب و برق منطقه‌ای شمال مخصوصاً آقای مهندس توانا رئیس و سایر مسئولین امر با قاطعیت و پشتکار و علاقه کامل شب و روز زحمت کشیدند تا بتوانند این برنامه بزرگ را اجرای آن جزء آرزوهای مردم شاهدوست و وطن پرست شهرستان بابل بوده است بمرحله اجرا و عمل درآورند (احسنت). جا دارد که در این مکان مقدس از مسئولین وزارت آب و برق و سازمان آب و برق منطقه شمال مخصوصاً آقای مهندس توانا از طرف نمایندگان محترم بابل و خود و بالاخص نمایندگان محترم مجلس شورای ملی از استان مازندران و مردم شهرستان بابل و استان مازندران تشکر و سپاسگزاری کنم (احسنت).
امیدوارم همه مسئولین دولت خدمتگزار هویدا در اجرای برنامه‌های عالی دولت برای رفاه حال مردم ایران و برآوردن حاجاتشان مثل همین آقایان کوشا و مصمم باشند لذا موکلین اینجانب یکبار دیگر بدرگاه خداوند بزرگ سپاس دارند که چنین شاهنشاهی بما عطا فرموده که اوامرشان در اسرع وقت برای رفاه و بهبود زندگی مردم ایران بدست خدمتگزاران صدیق این دولت انجام می‌شود (صحیح است) هم اکنون به بنده از بابل اطلاع رسید که مرد خیر شماره یک ایران مرحوم سید حسین فلاح نوشیروانی بابلی بانی ساختمان عظیم دانشگاه صنعتی بابل که شرح آنرا در پشت همین تریبون بعرض نمایندگان محترم رساندم در گذشت (خدا رحمتش کند).
از دولت خدمتگزار هویدا استدعا دارم برای شادی روح پر فتوح آن مرد خیر و تشویق سایرین در راه اجرای برنامه‌های خیر فرهنگی و عمرانی ملی هر چه زودتر با تهیه وسائل و استاد دانشگاه مزبور را که از هر لحاظ آماده است افتتاح فرمایند از توجهی که بعرایضم فرمودید سپاسگزارم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای مهندس فرخ بفرمائید.
مهندس فرخ- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست- همکاران ارجمند برای اینجانب موجب کمال افتخار و مباهات است که با سمت نمایندگی مردم شریف سنقر و کلیائی برای اولین بار در این ساحت مقدس مطالبی حضور همکاران ارجمندم عرضه می‌دارم (احسنت).
آنچه که در جریان مباحثات ساحت مقدس مجلس شورای ملی از انقلاب اجتماعی ایران صحبت بمیان می‌آید تصویر و تشریح بهبود روز افزونی است که سبب اجرای سریع برنامه‌های عمران شهری و روستائی و پیاده کردن طرحهای عظیم نصیب ملت ایران گردیده و در کلیه شئون اجتماعی ما اثر مفید و مثبت گذاشته است. طبعاً عظمت و اهمیت طرحهای عمرانی زمانی نمایان می‌گردد که از نزدیک مورد مشاهده قرار گیرند.
خوشبختانه هفتهٔ گذشته بنا بدعوت وزارت آب و برق این توفیق برای اینجانب و سایر همکاران ارجمند که در کمیسیون آب و برق عضویت دارند حاصل شد که از طرحهای آبیاری و سد سازی و برنامهٔ عظیم الکتریفیکاسیون و مزارع مدرن کشت و صنعت و مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد و طرح موفق نیشکر هفت تپه و کارخانهٔ کاغذ سازی پارس دیدن کنیم و از نزدیک شاهد تلاش پی گیر و خستگی ناپذیر صدها مهندس و تکنیسین و کارگر صنعتی و کشاورزی که در راه تحقق بخشیدن به آرمانهای مقدس رهبر بزرگ و عزیز ملت ایران در بیابان‌های سوزان خوزستان تلاش مداوم دارند باشیم بطوریکه استحضار کامل دارید استان زر خیز خوزستان در جنب غربی کشور و ۳۱ درجه و ۳۵ دقیقه و ۳۲ درجه و ۳۰ دقیقه عرض جغرافیائی و ۴۸ درجه و ۹ دقیقه و ۴۸ درجه و ۳۰ دقیقه طول جغرافیائی قرار گرفته و از طرف جنوب به خلیج فارس و از مغرب به کشور عراق و از سمت مشرق و شمال به سلسله جبال زاگرس محدود می‌باشد مساحت خوزستان در حدود ۱/۱۶ مساحت کل کشور است و با توجه به مطالعات هیدرولژی و منابع آبهای سطحی و زیر زمینی و میزان نزولات آسمانی در حدود یک میلیون هکتار آن قابل کشت و زرع و بهره برداری است شواهد تاریخی نشان می‌دهند که استان زرخیز خوزستان زمانی مقر حکومت پادشاهان نام آور و افتخار آفرین مانند سیروس و داریوش و شاهپور بوده است. مقبرهٔ شوش دانیال در نزدیکی دز و در شهرستان شوش قرار گرفته است و در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح سلسلهٔ ایلامی‌ها در این منطقه اقدام به ساختن شهرهائی نموده‌اند که هم اکنون خرابه‌های آن در شوش و هفت تپه مشاهده می‌گردد. در حفاریهای اخیر که بوسیله باستان شناسان بعمل امده است به این حقیقت می‌رسیم که در ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح آبیاری با اصول با النسبه صحیح در این منطقه صورت میگیرفته است.
در حال حاضر عوامل مهمی مهمتر از همه ثبات سیاسی که ثمرهٔ تدابیر و دور اندیشی‌های رهبر ملت ایران است- آب فراوان و مهار شده- هوای مساعد-خاک مرغوب- آفتاب حیات بخش- ذخائر نفتی- نیروی استحصالی از رودخانه‌ها و نیروی انسانی ماهر شرایط و موفقیت بسیار ممتازی برای بهر برداری بهتر بیشتر از این استان زرخیز را فراهم کرده است (صحیح است) و توجه سرمایه گذاران کشاورزی داخلی و خارجی بیان استان معطوف گردیده است آب و هوای شبه قاره‌ای صحرائی این منطقه شبیه مناطق حاصلخیز جنوب کالیفرنیا، آریزونا و اسرائیل که در همین عرض جغرافیائی قرار دارند می‌باشند میزان بارندگی آن ۲۵۰ میلیمتر و رودخانه‌های مهم آن عبارتند از دز- کرخه- کارون- جراحی- سمیره و رودخانه شور.
استان خوزستان از زمان بسیار قدیم معمور و مسکون بوده و کشت آبی در آن رواج داشته است ولی بعلل مختلف منابع بی کران آب و خاک آن تا چندی پیش بنحو شایسته مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.
در سنوات اخیر که به همت رهبر عالیقدر ملت ایران جنبش عظیم در راه بسیج نیروی خلاقه کشور بوجود آمد این نقطه از کشور نیز با دارا بودن امکانات صنعتی و کشاورزی مورد توجه خاص قرار گرفت (صحیح است) با مطالعاتی که شرکت توسعه و منابع نیویورک در این استان بعمل آورد و گزارش خود را در سال ۱۹۵۷ تقدیم دولت ایران نمود محرز گردید که با توجه به منابع عظیم آبی امکان ساختمان ۱۴ سد بر روی رودخانه‌های خوزستان و بهره برداری کامل از یک میلیون هکتار اراضی مزروعی و استحصال ۶۶۰۰۰۰۰ کیلو وات نیروی برق ارزان قیمت در این استان وجود دارد. سد محمدرضا شاه پهلوی روی رودخانه دز اولین سنگ بنای برنامه‌های عظیم عمرانی و کشاورزی و صنعتی استان خوزستان است زیرا دریاچهٔ این سد با ظرفیت ۳۳۰۰ ملیون متر مکعب آب مورد نیاز ۱۲۵ هزار هکتار اراضی حاصل خیز طرح آبیاری دز را فراهم کرده است و نیروگاههای آبی آن نیز که هشت دستگاه توربوژنراتر ۶۵ هزار کیلوواتی در آن نصب شده۵۲۰۰۰۰ کیلووات برق تولید می‌نماید که علاوه بر مصارف عمومی- خانگی کشاورزی و صنعتی خوزستان در حدود ۲۰۰ الی ۲۳۰۰۰۰ کیلووات نیرو از طریق شبکه سراسری بسایر نقاط صادر می‌نماید.
| محل سد | شمال شهر دزفول |
| نوع سد | بتونی قوسی |
| طول تاج سد | ۲۱۲ متر |
| ارتفاع از کف | ۲۰۳ متر |
| ظرفیت سرریز و تخلیه | ۶۵۹۱ متر مکعب در ثانیه |
| ظرفیت کل دریاچه | ۳۳۰۰ ملیون متر مکعب |
| ظرفیت مفید | ۲۵۰۰ میلیون متر مکعب |
| مقدار آب قابل تنظیم سالانه | ۶۹۴۰ ملیون متر مکعب |
| بهبود اراضی زیر کشت | ۶۸۰۰۰ هکتار |
| توسعهٔ اراضی کشاورزی | ۵۷۰۰۰ |
| قدرت نصب شده نیروی برق | ۵۲۰۰۰۰ کیلووات |
طرح شبکه آبیاری اراضی که از آب این سد تغذیه می‌شوند شامل سد انحرافی- سد تنظیم کننده- کانال ها- جاده ها- و ساختمانها مربوطه می‌باشد. طول کانال‌های اصلی و فرعی بالغ بر ۶۵۰ کیلومتر و دارای ۳۷۰۰ ساختمان آبی از قبیل پل- سیفون- آبرو- آبگیر و ۵ تلمبه بزرگ می‌باشد با تکمیل شبکه آبیاری کلا ۱۲۵۰۰۰ هکتار اراضی طرح آبیاری در زیر کشت آبی قرار می‌گیرد.
سد دوم که مورد بازدید قرار گرفت سدی است بر روی رودخانهٔ کارون که در محلی بنام بردقمچی واقع در ۵۵ کیلومتری مسجد سلیمان قرار دارد و بنام نامی سر سلسلهٔ دودمان جلیل پهلوی بنیان گذار ایران نوین رضا شاه کبیر نام گزاری شده است. و با بازدیدی که از کارگاه سد- تونل‌های انحرافی کوی کارکنان و جاده‌های سرویس که مورد بازدید قرار گرفتند متجلی این حقیقت بودند که سازندگان ایران نوین در دل کوهها و پهنهٔ دشتها به تلاش پی گیر سازندگان خود مشغولند و آنچه مشاهده شد گواه بر این بود که صدها انسان متخصص- مهندس- تکنسین و کارگر شبانه روز با سه نوبت کار مجاهدت می‌نمایند تا از آبی که قرنها بهدر می‌رفت بهره برداری کامل نمایند و از نیروی پتانسیل آن استفاده نمایند و اراضی بیشتری را زیر کشت ببرند و نیاز فرآورده‌های کشاورزی و دامی هموطنان خود را تأمین نمایند.
با ساختمان این سد و مهار کردن قسمتی از رودخانه کارون دشت کتوند که یکی از دشت‌های حاصلخیز حوزهٔ رودخانهٔ کارون می‌باشد زیر کشت آبی قرار می‌گیرد مساحت آن قسمت از دشت کتوند که از آب این سد استفاده می‌نمایند ۳۸۰۰۰ هکتار می‌باشد این اراضی در نواحی کتوند و عقیلی و دیمچه قرار دارند طبق طرحی که تهیه شده است از این اراضی ۳۳۵۰۰ هکتار با جریان آزاد آب با اجازهٔ جناب آقای عباس میرزائی «Granity Irrigation» و ۴۵۰۰ هکتار بقیهٔ بوسیلهٔ پمپاژ آبیاری می‌شود.
| محل سد | شمال شرقی مسجد سلیمان |
| نوع سد | بتون قوسی |
| طول تاج سد | ۳۸۰ متر |
| ارتفاع از کف | ۲۰۰ متر |
| ظرفیت سرریز و تخلیه | ۱۶۹۲۸ متر مکعب در ثانیه |
| ظرفیت کل دریاچه | ۲۹۰۰ میلیون متر مکعب |
| ظرفیت مفید | ۲۴۰۰ میلیون متر مکعب |
| مقدار آب قابل تنظیم سالانه | ۱۰۹۰۰ میلیون متر مکعب |
| بهبود اراضی زیر کشت | ۳۰۰۰ هکتار |
| توسعهٔ اراضی | ۳۸۰۰۰ هکتار |
| قدرت نصب شده نیروی برق | یک میلیون کیلو وات |
| تاریخ شروع ساختمان | ۱۳۴۸ |
| تاریخ خاتمه ساختمان | ۱۳۵۳ |
بطوریکه اشاره شد شرکتهای کشت و صنعت نیز که در اراضی زیر سد محمد رضا شاه پهلوی فعالیت دارند مورد بازدید قرار گرفت. بلحاظ توجه مخصوص شاهنشاه آریا مهر به توسعهٔ کشاورزی مکانیزه و دامپروری در سطح وسیع توأم با صنایع وابسته در اراضی زیر سد و حداکثر استفاده از منابع آب و خاک و تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در امر کشاورزی و افزایش میزان تولید در واحد سطح و تربیت کادر فنی و پروردن و بسته بندی محصولات کشاورزی و دامی و رخنه کردن در بازارهای کشاورزی قانون تأسیس شرکتهای بهره برداری از اراضی زیر سدها در ششم خرداد ۴۷ بتصویب مجلسین رسید و برای اولین بار مفاد قانون در زیر سد محمد رضا شاه پهلوی پیاده شد.
اصولا از اراضی زیر سد محمد رضا شاه پهلوی قسمتی برای فعالیت شرکتهای سهامی زراعی اختصاص داده شده که وسیله وزارت تعاون و امور روستاها نظارت می‌شود و قسمت دیگر که از نقاط پر جمعیت و فعال بوده و در جنب شهر دزفول واقع می‌باشد بزراعت سنتی اختصاص پیدا کرده و ۶۸ هزار هکتار به شرکت کشت و صنعت اختصاص داده شده و در حدود ۱۰۰۰۰ هکتار بکشت نیشکر که با سرمایهٔ دولت اداره می‌شود تخصیص داده شده است.
۱- شرکت کشت و صنعت ایران آمریکا مقدار ۲۰۲۵۵ هکتار از این اراضی را بطور اجاره سی ساله در اختیار دارد سال گذشته قسمتی از اراضی مورد اجاره را تسطیح کرده و فعالیت کشاورزی مشروحهٔ زیر را انجام داده است:
| مارچوبه | ۱۴۷ هکتار |
| یونجه | ۷۵۴ هکتار |
| شبدر | ۹۰ هکتار |
| سبزیکاری | ۹۱ هکتار |
| توتون | ۴۶/۵ هکتار |
| گندم | ۳۶۰۰ هکتار |
در سال ۴۹ تعداد ۱۲۰۰ رأس و در سال ۵۰ تعداد ۸۸۰۰ رأس گوسفند نگاهداری کرده است فعالیتهای ساختمانی این شرکت آغاز شده و ماشین آلات مورد نیاز خود را از بدو تأسیس وارد کرده است.
۲- شرکت ایران کالیفرنیا میزان ۱۰۱۳۰ هکتار زمین بمدت سی سال بطور اجاره در اختیار دارد و ضمن تسطیح قسمتی از اراضی فعالیت زیر را در سال ۵۰ داشته باشد:
| چغندر قند | ۵۰۰ هکتار |
| یونجه | ۱۵۰ هکتار |
| ذرت دامی | ۸۶ هکتار |
| ذرت خوشه‌ای | ۱۴۵ هکتار |
| یونجه | ۱۵۰ هکتار |
| شبدر | ۱۵ هکتار |
| گندم | ۱۲۰۰ هکتار |
ماشین آلات مورد نیاز را وارد کرده و فعالیت ساختمانی برای تأمین ساختمانهای لازم را آغاز نموده است.
۳- شرکت ایران شلکات و بیمه‌های و بیمه‌های لرد راتمالپید ۱۵۷۳۵ هکتار از اراضی و طرح دز را در اختیار دارد این شرکت نیز ماشین آلات مورد نیاز خود را وارد کرده و فعالیت ساختمانی و کشاورز را شروع کرده است.
۴- شرکت سهامی تولیدی کارخانجات قند و تصفیه شکر اهواز مقدار ۱۰۱۳۰ هکتار از اراضی را بطور اجاره در اختیار دارد در سال جاری ۸۳۰ هکتار زیر چغندر قند و ۵۰۰ هکتار زیر گندم داشته است برنامهٔ این شرکت کشت چغندر قند دانه‌های روغنی حبوبات و گندم- سبزیجات و ایجاد باغات مرکبات- یونجه کاری دامداری مرغداری و کنسروسازی می‌باشد.
۵- شرکت دز کار شرکتی است داخلی که فعالیت خود را با کشت ۲۰۰ هکتار شروع کرده است.
۶- اخیراً میزان ۶۵۶۰ هکتار به شرکت هاوائین اگرونومیکز اختصاص داده شده است که هنوز فعالیت خود را شروع نکرده است.
اجازه بفرمائید که مختصری هم در مورد طرح موفق نیشکر هفت تپه بعرض برسانم کلمهٔ هوز یا خوز که به تعبیری یکی از رشته‌های زیان پهلوی و باستناد دیگری بمعنای شکر است با خوزستان یا شکرستان ایران مترادف است زیرا کشت نیشکر در این استان دارای سابقه چند هزار ساله است و متأسفانه از ۶۰۰- ۷۰۰ سال پیش کشت آن بعلت بروز حوادث مختلف متروک گردید آغاز تلاش برای کشت مجدد نیشکر در خوزستان را می‌توان سال ۱۳۱۶ بحساب آورد ولی متأسفانه تا سال ۱۳۳۰ عوامل خروجی مانع توسعه و کشت این نبات گران بها بودند.
در سال ۱۳۳۰ سازمان برنامه با استفاده از کارشناسان F.A.O مطالعاتی در مورد کشت نیشکر و ایجاد صنعت تولید شکر از نی را بعمل آورد. در نهم فروردین ماه ۱۳۳۵ قرارداد اصلی بین سازمان برنامه و شرکت عمران و منابع برای مطالعه نهائی منعقد شد و گزارش این شرکت روز چهارم خرداد ماه ۱۳۳۶ به سازمان برنامه تقدیم شد و از گزارش چنین مستفاد گردید:
«جنس خاک درجهٔ حرارت و سایر شرائط اقلیمی خوزستان برای تولید نیشکر و تأسیس کارخانه عصاره گیری تأسیس و تصفیه خانه و خلاصه احیای صنعت نیشکر در خوزستان امید بخش است».
و لذا هفت تپه واقع در جنوب طرح آبیاری دز برای این منظور انتخاب شد و در سال ۳۸ مقداری از اراضی تسطیح گردید و در سال ۱۳۳۹ میزان ۲۴۰۰ هکتار زیر کشت نی قرار گرفت و در سال ۴۲ میزان ۲۸۱۵ و در سال ۴۳ مقدار ۳۶۴۳ هکتار زیر کشت قرار گرفت هر ساله بر میزان کشت افزوده شد و در سال ۴۹ جمعاً ۴۴۳۲ هکتار زیر کشت قرار گرفت که از آن ۵۴۸۰۳ تن شکر بدست آمد و بر اساس طرح توسعه میزان کشت قریباً بحدود ۱۰۰۰۰ هکتار و میزان محصول شکر به ۱۰۰۰۰۰ تن خواهد رسید و کارخانه نیز متناسب با این پیشرفت توسعه پیدا کرده است با مقایسهٔ میزان محصول در واحد سطح با سایر ممالک نی خیز دنیا طرح نیشکر هفت تپه بدون شک از طرحهای بسیار موفق ایران بشمار میاید.
اجازه فرمائید چند کلمه هم در مورد کارخانه کاغذ پارس بعرض برسانم از محصولات بای پرورکت کارخانه نیشکر هفت تپه ملاس بخارج حمل و بفروش می‌رسید ولی باگاس و باصطلاح تفاله نی سوزانده می‌شد.
ولی اولین کارخانه کاغذ سازی پارس در آذر ماه سال ۱۳۴۹ در جوار کارخانهٔ نیشکر هفت تپه بدست مبارک شاهنشاه آریا مهر افتتاح گردید و از آن ببعد با گاسبی نی به این کارخانه حمل و بکاغذ تبدیل می‌گردد. سرمایهٔ اولیه شرکت ۵۵۰۰۰۰۰۰۰ ریال و اینک به ۸۳۰۴۴۰۰۰۰ افزایش داده شده است تولید کاغذ علاوه بر غیر باگاس مواد اولیه دیگری از قبیل نشاسته صمغ مخصوص کاغذ زاج- کالتیک سودا و کلورودین احتیاج دارد بعضی از این مواد مانند کالتیک سودا و کلورودی از داخل کشور تهیه می‌شود و بقیه فعلا از خارج وارد می‌شود.
در خاتمه به چند مطلب اشاره کرده و با عرض معذرت از اطاله کلام بعرایضم خاتمه می‌دهم:
اولا از طرف خود و همکاران ارجمند در کمیسیون آب و برق از جناب آقای وزیر آب و برق و معاون پارلمانی و مدیر عامل و معاون فنی سازمان آب و برق خوزستان و مهندسین و کارکنان سازمان مذکور بسبب تدوین برنامه بسیار ارزنده و راهنمائیها و توضیحات و پذیرائیهای گرمی که از اعضاء کمیسیون آب و برق بعمل آوردند سپاس گزاری می‌نمایم (احسنت).
ثانیاً استدعا می‌کنم اعضاء محترم فراکسیون پارلمانی حزب مردم حتماً از این برنامه‌های عمرانی و طرحهای عظیم و ثمر بخشی که قسمتی از آنها با موفقیت کامل پیاده شده است و بقیه در دست اجرا است دیدن بفرمایند و بیایند و پشت این تریبون مطالبی عنوان بفرمایند تا از این مهندسین و تکنیسینها و کارگران که بعنوان سربازان واقعی و فداکار در دل کوهها و پهنه دشتها شبانه روز مشغول فعالیت هستند رفع خستگی بشود
ثالثاً توجه کلیه همکاران و اولیاء دولت را باین نکته بسیار مهم معطوف می‌کنم که امسال خوشبختانه برفهای سنگینی باریده است که با توجه باینکه تنها تنگنای اقتصاد کشور ما مسئله کمبود آب است بسیار ارزنده است ولی با شروع فصل بهار و بارندگیهای بهاره طغیانهای شدیدی براه خواهد افتاد که مخاطرات شدید برای قراء حوزه‌های رودخانه فراهم خواهد کرد چنانچه خاطر همکاران محترم می‌باشد در سال پر آبی ۴۸ دب رودخانه کارون به ۵۰۷۷ متر مکعب در ثانیه رسید (با ۱۵ سال آمار گیری) و در ایستگاه اهواز دبی به ۶۴۶۲ متر مکعب رسید (طی ۷۰ سال آمار برداری) دبی رودخانه قزل اوزن در کیلوان به ۲۳۰۰ و مارون در بهبهان به ۲۲۸۲ متر مکعب در ثانیه رسید البته هیچ دستگاهی قادر نخواهد بود که جلو طغیان را بگیرد ولی باید مردم را متوجه کرد که در بهار آینده محصول خود را در مسیر رودخانه خرمن نکنند و احشام خود را در مسیر نگاهداری ننمایند و ایلات چادر نزنند.
تا آن جا که بنده اطلاع دارم ژاندارمری کل کشور در این طور موارد دلسوزتر از سایر دستگاهها بوده است این راهنمائیها باید هرچه زودتر وسیله ژاندارمری کل کشور در مورد روستائیان بعمل آید.
در فصل آبی سال عرض آخرم گریزی است که بحوزه انتخابیه‌ام سنقر و کلیائی می‌زنم و آن مسئله رعایت کامل اصل کلی «عدالت اجتماعی» است که همواره شاهنشاه بزرگ در صدور تعلیمات عالیه توصیه فرموده و می‌فرمایند حتی در دوره هائیکه بنده محصل بودم می‌شنیدم که رهبر بزرگ ملت ایران در تعلیماتیکه برای اولیای امور صادر می‌فرمودند باین اصل مهم اشاره می‌فرمودند و سعادت ملت و مملکت را در تعمیم «عدالت اجتماعی» دانسته و میدانند.
سرمایه گذاریهای سنگینی در استان خوزستان و انجام اقدامات زیر بنائی که ثمرات آن علاوه بر پیشرفتهای چشمگیر اجتماعی امروزه بصورت شکر و برق و کاغذ و مارچوبه صادراتی و سایر محصولات کشاورزی از نزدیک مشاهده می‌شود موجب مسرت و افتخار و سربلندی و امیدواری هر ایرانی است ولی باین نکته توجه بفرمائید که این رودخانه‌های پر آب هر کدام حوزه آب ریز و باصطلاح علمی Water Shed و باسن و رسنی دارند که از آن جا سرچشمه می‌گیرند مردم سنقر و کلیائی، ۶ ماه از سال را زیر برفهای سنگین در زحمت هستند بمحض گرم شدن هوا آب‌ها سرازیر شده رودخانهٔ گاوارو را تشکیل داده که سپس وارد سمیره می‌شود و سر از خوزستان در می‌آورد و این دشت را سرسبز و خرم می‌کند و لقب زرخیز را برای دشت خوزستان تأمین می‌کند پس ملاحظه می فرمائید که مردم سنقر و کلیائی هم نسبت بزرهای خوزستان سهمی و حقی دارند که باید بترتیبی بآنها تأدیه گردد و بعبارت دیگر حق ۶ ماه انبار داری برفها بمردم ما پرداخت شود. البته طمع مردم ما زیاد نیست تنها توقعی که از دولت جناب آقای هویدا داریم اینست که مقرر بفرمایند در این موقع که استاندارد فعال و کم نظیری مثل جناب آقای شهرستانی مسئولیت کار و سرپرستی استان کرمانشاهان را دارند بایشان امکانات بیشتری بدهند تا بتوانند ۵۸ کیلومتر راه سنقر- بیشتون را اسفالت نمایند تا مردم به محور اصلی تهران- کرمانشاه دسترسی پیدا کنند. و من یقین دارم با اسفالت شدن این راه مشکلات اجتماعی- درمانی- بهداشتی- فرهنگی حتی کشاورزی و دامداری منطقه ما خودبخود حل خواهد شد بمنظور جلوگیری از اطالهٔ کلام از ذکر اینکه چگونه با ۵۸ کیلومتر راه تمام مشکلات یک نقطهٔ ۱۵۰ هزار نفری حل می‌شود خودداری می‌کنم و از اینکه بعرایضم توجه فرمودید مفتخر سپاسگزارم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای مظاهری بفرمائید.
مظاهری- با اجازه مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی.
روز ۲۴ اسفند سالروز تولد اعلیحضرت فقید رضا شاه کبیر را بملت ایران بویژه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی تهنیت عرض نموده لازم میدانم مختصری از تاریخچه سردودمان پهلوی را باستحضار حضار گرامی برسانم.
در ۹۳ سال پیش در یک خانواده اصیل ایرانی کودکی پا بعرصه وجود گذارد که بر حسب تقدیر و مشیت الهی و قضای آسمانی مقدر بود سرنوشت ما را در دست گرفته تاریخ اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ملت کهنسال ایران را که در اثر عدم سیاست و لیاقت زمامداران وقت رو بانحطاط و زوال بود دگرگون نمود (صحیح است) هر سال ملت ایران و در پیشاپیش آن کارگران زحمتکش وطن ما روز ۲۴ اسفند روز تولد ناجی کبیر ایران را جشن گرفته بشادی یاد مینماند (صحیح است). بسیاری از سالگردها و حوادث تاریخی در اثر گذشت زمان بدست فراموشی می‌افتد ولی روز ۲۴ اسفند در تاریخ ایران فراموش نمی‌شود (صحیح است) چون این مسأله ارتباط قطعی با خدمات برجسته رضا شاه و دودمان پهلوی دارد در سایه کوشش‌ها و فداکاریهای چشم گیر این راد مرد بزرگ ملت و کشور ما دوران عقب ماندگیهای اقتصادی و اجتماعی خویش را پشت سر گذاشت و بحق می‌توان گفت که در راه تحولی عظیم قدم نهاده است، بخصوص فداکاریهای فرزند برومند این خاندان شاهنشاه آریا مهر که در دورانی بحرانی زمام کشور را در دست و با درایت و کاردانی آرمانها و نیات وطن پرستانه پدر را دنبال و کشوری عقب مانده و در حال رشد را طی مدت کمی بشاهراه ترقی و تعالی رسانید (صحیح است) بطوریکه امروز ملت ایران با سربلندی و افتخار پیشرفتهای کشور را نگریسته و برهبری آن می‌بالید، امروز بهر گوشه‌ای نظر افکنیم نشانهای آشکار و هویدا از نتایج افکار خردمندانه رضا شاه کبیر و فرزند خلفش را مشاهده می‌کنیم (صحیح است- احسنت) تدابیری که در امر سیاست و اقتصاد زمان سلطنت اعلیحضرت فقید انجام یافته است تدابیر زیر بنای رشد و توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی می‌باشد (صحیح است) بهبود روابط کار و فعالیت تولیدی که در آن زمان از چند واحد کوچک تجاوز نمی‌کرد در سایه این رهبری اکنون به ۳۸۷۰۰ واحد کوچک و بزرگ رسیده که همگی با یک آرامش خاطر مشغول کار و کوشش می‌باشند (صحیح است- احسنت). نخستین گام برای رفاه و ایجاد کار در کشور ما در زمان سلطنت رضا شاه کبیر برداشته شد و این اقدام همچنان ادامه دارد تا جائیکه امروز بیش از سه میلیون کارگر در این کارگاهها کار می‌کنند و همگی از مزایای قانون کار و بیمه‌های اجتماعی و امنیت کار بهره مند می‌باشند (صحیح است) درباره این پیشرفتهای عظیم که از بعد از انقلاب شاه و مردم در کشور بوجود آمده شمهٔ مختصر روشنگر واقعیت شگرفی است که کشور ما طی دوران سلطنت دودمان پهلوی در جهت موفقیتهای عظیمی است که بدان نایل شده‌ایم.
بدون شک می‌توان گفت از جمله طبقاتیکه از پیشرفتها بهره و نصیبی بسزا برده است طبقهٔ زحمتکش و کارگر است (صحیح است) که در گذشته جزو ابزار کار و تولید بحساب می‌آمد و با شکفتن دوران انقلاب و ظهور آن درکشور بفرمان رهبر انقلاب کارگر جزء طبقه شریف بحساب آمده از لحاظ حقوق و مزایای اجتماعی در جامعه جلوه گر شد (صحیح است).
بهمین مناسبت این طبقه بیش از طبقات دیگر باین روز تاریخی و پر ارج می‌بالند (احسنت).
درود غرور آفرین ملت ایران و طبقه کارگر بروح سردار ملی و ناجی ایران رضا شاه کبیر که در میان طوفان حوادث کشور را از سقو طنجات بخشید و باوج قدرت رسانید (احسنت).
درود بی پایان ملت ایران بخصوص خواهران و برادران کارگر به پیشگاه شاهنشاه آریا مهر و خاندان جلیل پهلوی (احسنت- احسنت).
ضمناً تلگرافی از کارگران اصفهان رسیده است تقاضا دارند چون سود ویژه، عطیهٔ ملوکانه می‌باشد از پرداخت مالیات معاف گردد (احسنت).
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله سپهبد کاتوزیان معاون محترم وزارت جنگ
۳- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله سپهبد کاتوزیان معاون محترم وزارت جنگ.
رئیس- وارد دستور می‌شویم سپهبد کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم طبق قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی داوطلبانی که وارد خدمت ارتش می‌شوند باید سنشان ۱۸ سال باشد ولی چون در عمل با اشکالاتی برخوردیم و ایجاب می‌کند که با سن کمتر داخل شوند لایحه‌ای تقدیم می‌شود که در صورتی که تصویب بفرمائید داوطلبانیکه با سن کمتر وارد می‌شوند تفاوت این مدت تا سن ۱۸ جزء سنین خدمتشان محسوب بشود.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به لایحه بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور و ابلاغ بدولت
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به لایحه بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور و ابلاغ بدولت.
رئیس- گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه چهارشنبه ۱۸ اسفند ماه ۱۳۵۰ با حضور آقای دکتر هزاره معاون نخست وزیر و رئیس دفتر بودجه و معاونین پارلمانی وزارتخانه‌ها لایحه بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور را که برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا ارسال و اصلاحاتی در آن بعمل آمده بود مورد رسیدگی قرار داد و با قسمتی از تغییرات مجلس سنا موافقت نمود.
اینک گزارش آن را بمجلس شورایملی تقدیم می‌دارد.
قانون بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور.
مادهٔ واحده- بودجه سال ۱۳۵۱ کل کشور از حیث در آمد و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ بر پانصد و چهل و هشت میلیارد و پانصد و سی و شش میلیون و هفتصد و پنجاه و دو هزار (۵۴۸۵۳۶۷۵۲۰۰۰) ریال و از حیث هزینه و سایر پرداختها بالغ بر پانصد و چهل و هشت میلیارد و پانصد و سی و شش میلیون و هفتصد و پنجاه و دو هزار (۵۴۸۵۳۶۷۵۲۰۰۰) ریال می‌باشد. بودجه عادی دولت شامل موارد زیر می‌باشد:
- ۱- بودجه دولت که از حیث در آمد و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ بر یکصد و هشتاد و سه میلیارد و ششصد و دو میلیون و هشتصد و چهل و هشت هزار (۱۸۳۶۰۲۸۴۸۰۰۰) ریال و از حیث هزینه‌ها و سایر پرداختهای از آن محل بالغ بر یکصد و هشتاد و سه میلیارد و ششصد و دو میلیون و هشتصد و چهل و هشت هزار (۱۸۳۶۰۲۸۴۸۰۰۰) ریال است.
- ۲- اعتبار طرحهای عمرانی مستمر موضوع تبصره چهار این قانون که از حیث در آمد بالغ بر هفده میلیارد و هشتصد و بیست و سه میلیون و دویست و سی و چهار هزار (۱۷۸۲۳۲۳۴۰۰۰) ریال و از حیث هزینه‌ها و سایر پرداختها بالغ بر هفده میلیارد و هشتصد و بیست و سه میلیون و دویست و سی و چهار هزار (۱۷۸۲۳۲۳۴۰۰۰) ریال است و از محل در آمد برنامه تأمین می‌شود.
- ۳- بودجه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی از محال در آمد اختصاصی که از حیث در آمد بالغ بر چهارده میلیارد و پانصد و بیست و سه میلیون و ششصد و چهل و پنج هزار (۱۴۵۲۳۶۴۵۰۰۰) ریال و از حیث هزینه و سایر پرداختها بالغ بر چهارده میلیارد و پانصد و بیست و سه میلیون و ششصد و چهل و پنج هزار (۱۴۵۲۳۶۴۵۰۰۰) ریال است.
ارقام منظور در بندهای ۱و ۲ تصویب می‌گردد و به دولت اجازه داده می‌شود در آمدهای منظور در بندهای مذکور را وصول و هزینه‌های وزارتخانه و مؤسسات دولتی و همچنین کمکها و اعانات و سایر اعتباراتی را که در جداول این قانون از محل‌های مزبور منظور شده‌اند در حدود وصولی در آمدهای مذکور و بر اساس تخصیص اعتبار تعهد و با رعایت قوانین و مقررات مربوط و تبصره‌های زیر پرداخت نماید.
بودجه عمرانی و همچنین بودجه شرکتهای دولتی و مؤسسات انتفاعی وابسته بدولت منظور در قسمت دهم این قانون و سایر مؤسسات منظور در قسمتهای یازدهم و دوازدهم این قانون تابع قوانین و مقررات و اساسنامه‌های مربوط خواهند بود. بودجه آن دسته از مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت که در طول سال ۱۳۵۱ بصورت مؤسسه دولتی در آیند برای مدت باقیمانده سال مزبور پس از تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی قابل اجراء خواهد بود.
- تبصرهٔ۱ -
- الف- وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی در صورتی می‌توانند در آمدهای اختصاصی خود را به مصارف مربوط برسانند که ضمن در آمدهای اختصاصی در بودجه کل کشور منظور و در حسابهای خزانه متمرکز شده باشد. وجوه درآمدهای مزبور به هر مبلغ که وصول شود قایل تعهد و مصرف خواهد بود و خزانه مکلف است بلافاصله پس از وصول در خواست وجه مبلغ لازم را در اختیار وزارتخانه یا مؤسسه دولتی ذیربط بگذارد.
- ب- تمرکز وجوه حاصل از بابت سهم آموزش و پرورش و سهم بهداری و سهم کتابخانه‌های عمومی از درآمد شهرداریها و درآمد اختصاصی دانشگاهها و دانشکده‌ها و مؤسسات آموزش عالی و سایر مؤسسات آموزشی و مراکز آموزش حرفهای و صندوق کار آموزی و بیمارستانهای آموزشی و کتابخانه‌ها و موزه‌ها بناهای تاریخی و درآمدهای محلی که بوسیله انجمنهای بهداری و شوراهای آموزش و پرورش منطقه‌ای از منابع غیر دولتی تحصیل می‌شود و در آمد حق السهم صاحبان دفاتر اسناد رسمی در خزانه الزامی نیست. دستگاهها و مؤسسات موضوع این بند موظفند برای وجوه مزبور در یکی از بانکهای دولتی و یا با موافقت وزارت دارائی در بانکهای غیر دولتی که شرایط مناسبتر و تسهیلات بیشتر پیشنهاد نمایند حساب خاصی افتتاح و درآمدهای حاصله را بلافاصله پس از وصول به حساب مزبور منتقل نمایند.
- تبصرهٔ ۲-
- الف- کاهش یا افزایش اعتبار هر یک از مواد هزینه و یا برنامه‌های هر دستگاه از محل درآمد عمومی تا میزان ده درصد با موافقت نخست وزیر و مازاد بر آن فقط یکبار برای هر دستگاه با موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز خواهد بود مشروط بر اینکه در جمع اعتبارت دستگاه از محل درآمد عمومی تغییری حاصل نشود.
- ب- کاهش یا افزایش اعتبار هر یک از مواد هزینه و یا برنامه‌های وزارت جنگ از محل درآمد عمومی تا میزان ده درصد در اختیار وزارت جنگ و مازاد بر آن برای یکبار با موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز خواهد بود مشروط براینکه در جمع اعتبارات وزارت مزبور از محل درآمد عمومی تغییری حاصل نشود.
- ج- نقل و انتقال اعتبار مواد هزینه و برنامه‌های مربوط به سپاهیان ترویج و آبادانی بین وزارتخانه هائی که از خدمات این سپاهیان استفاده می‌کنند بنابر پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های مربوط و موافقت نخست وزیر و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز خواهد بود.
- تبصرهٔ ۳- میزان تنخواه گردان خزانه در سال ۱۳۵۱ ده میلیارد (۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰) ریال است.
- تبصرهٔ ۴- اعتبار طرحهای عمرانی مستمر موضوع قسمت نهم این قانون که بعنوان جزئی از هزینه‌های از محل درآمد عمومی در بودجه دستگاههای مربوط منظور شده است از محل درآمد برنامه تأمین و وجوه مربوط موضوع ردیف ۵۲۰۱ قسمت سوم این قانون در اختیار وزارت دارائی گذاشته خواهد شد تا بر طبق مقررات و ضوابط مربوط بطرحهای مزبور بمصرف برسد. تبصرهٔ۵ - دیون با محل تا پایان سال ۱۳۴۹ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که اعتبار اولیه آنها در بودجه کل کشور از محل درآمد عمومی تأمین بوده است بر طبق ضوابطی که از طرف وزارت دارائی و دفتر بودجه تعیین خواهد شد مورد رسیدگی قرار گرفته و از محل اعتبار ردیف ۵۲۲۰۲ بخش پنجم قسمت ششم این قانون بمیزانی که برای هر دستگاه تخصیص داده خواهد شد قابل پرداخت می‌باشد. دیون با محل وزارت جنگ از محل اعتبار ردیف ۱۲۵/۲ و دیون مؤسسات دولتی که بودجه آنها بصورت «کمک» در بودجه کل کشور منظور می‌شود از محل بودجه مصوب آنها قابل پرداخت است.
- تبصرهٔ ۶- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود تا مبلغ یک میلیارد و یکصد و بیست میلیون (۱۱۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال موضوع ردیف ۳۵۱۰ قسمت سوم این قانون از درآمد سازمان بنادر و کشتیرانی را در سال ۱۳۵۱ به درآمد عمومی کشور منظور نماید.
- تبصرهٔ ۷-
- الف- حکم بند «الف» تبصرهٔ ۲۰ قانون بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور در مورد اعطای یک پایه ترفیع بمستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری با رعایت مقررات مربوط در مورد مستخدمینی که احکام آنان در سال ۱۳۵۰ صادر نشده است بقوت خود باقی است. اعتبار اضافه حقوق یک پایه ترفیع مستخدمین رسمی مشمول قانون استخدام کشوری موضوع بند «الف» تبصرهٔ ۲۰ قانون بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور در سالهای ۱۳۵۰ و ۱۳۵۱ از محل اعتبار ردیف ۵۱۱۰۷ بخش پنجم قسمت ششم این قانون پرداخت خواهد شد.
- ب- اعتبار مورد نیاز برای اجرای اصلاحیه قانون استخدام کشوری مصوب آبانماه ۱۳۴۹ در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی مشمول قانون استخدام کشوری موضوع بند «ب» تبصرهٔ ۲۰ قانون بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور در سال ۱۳۵۱ از محل اعتبار ردیف ۵۱۱۰۸ بخش پنجم قسمت ششم این قانون قابل پرداخت خواهد بود.
- تبصرهٔ ۸- به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود آن قسمت از اعتبار ردیف‌های ۵۱۱۰۶ و ۵۱۱۰۷ و ۵۱۱۰۸ بخش پنجم قسمت ششم این قانون را که مورد نیاز مناطق آموزش و پرورش می‌باشد با توجه به مفاد تبصرهٔ ۲۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۸ و تبصرهٔ ۷ این قانون بعنوان «کمک» در اختیار مناطق مربوط بگذارد.
- تبصرهٔ ۹- به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود باقیمانده اعتبارات هر یک از ادارات آموزش و پرورش مناطقی را که در سال ۱۳۵۱ شورای آموزش و پرورش منطقه‌ای در آن تشکیل می‌شود از اعتبارات منطقه‌ای آموزش و پرورش استان و یا فرمانداری کل مربوط کسر و به صورت «کمک» به منطقه مربوط ابلاغ نماید.
- تبصرهٔ ۱۰- به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود اعتبار مربوط به تربیت معلم و توسعه برنامه‌های موضوع ردیف ۸۱۹۹ قسمت هشتم این قانون را در سال ۱۳۵۱ بر حسب نیازمندیهای هر یک از مناطق و به تفکیک برنامه‌ها و فصول بین آنها بصورت «کمک» توزیع کند. توزیع اعتبارات و تعیین نیازمندیهای مناطق در هر صورت در همان سال باید به اطلاع دفتر بودجه و تأیید کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی برسد.
- تبصرهٔ ۱۱- به وزارت دارائی و دفتر بودجه اجازه داده می‌شود اعتبار حقوق و مزایای مستخدمینی را که در اجرای ماده ۱۴ قانون تأسیس سازمان تربیت بدنی ایران از وزارت آموزش و پرورش به سازمان مذکور منتقل می‌شوند با توافق وزارت آموزش و پرورش و سازمان تربیت بدنی ایران و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی از بودجه مصوب سال ۱۳۵۱ ادارات مرکزی وزارت آموزش و پرورش و منطق مربوط کسر و به بودجه سازمان تربیت بدنی ایران اضافه نماید.
- تبصرهٔ ۱۲- به دفتر اجازه داده می‌شود اعتبارات مربوط بهزینه‌های پرسنلی و نگهداری بیمارستانهای وزارت بهداری را که به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سایر مؤسسات عام المنفعه و دانشگاهها واگذار می‌شود از بودجه مصوب سال ۱۳۵۱ وزارت مذکور کسر و بعنوان «اعانه» به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران یا سایر مؤسسات عام المنفعه و «کمک» به دانشگاههای ذیربط منظور داشته و واگذار کند. این نقل و انتقالات باید بتصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی برسد. در مورد بیمارستانهای واگذاری به شیر و خورشید سرخ که اعتبار آن از محل طرحهای مستمر و غیر مستمر تأمین می‌شود مفاد تبصره ۸ قانون واگذاری بیمارستانهای وزارت بهداری بر مبنای اعتبارات مصوب طرحهای مذکور در سال ۱۳۵۱ ملاک عمل خواهد بود.
- تبصرهٔ ۱۳- اعتباری که در ردیف ۱۲۰/۱ قسمت چهارم این قانون منظور شده است براساس آئین نامه موضوع تبصره یک قانون اجازه تبدیل به احسن و واگذاری دهات و مزارع موقوفه عام به زارعین صاحب نسق مصوب ۲۹ فروردین ماه ۱۳۵۰ قابل پرداخت خواهد بود.
- تبصرهٔ ۱۴- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود تا مبلغ پانصد و شصت و چهار میلیون (۵۶۴۰۰۰۰۰۰) ریال از محل باقیمانده اعتبارات تعهد نشده بودجه سال ۱۳۵۰ وزارت جنگ را برای تأمین تفاوت بهای خواربار و پوشاک کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی و خانواده آنان اختصاص دهد و تا پایان سال ۱۳۵۱ تعهد و متدرجاً به سازمان اتکا پرداخت نماید.
- تبصرهٔ ۱۵- به دفتر بودجه اجازه داده می‌شود اعتبارات مربوط به آن قسمت از دستگاههای پخش صدا را که در سال ۱۳۵۱ از وزارت پست و تلگراف و تلفن به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران منتقل می‌شود با تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی از بودجه وزارت مزبور کسر و بصورت «کمک» به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران واگذار نماید.
- تبصرهٔ ۱۶- شهرداریهای مشمول مادهٔ۲ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب هفتم آذر ماه ۱۳۴۷ موظفند سهم مذکور در مادهٔ ۶۸ قانون اصلاحی قانون شهرداریها مصوب سال ۱۳۴۵ مربوط به بهداری و تربیت بدنی و پیشاهنگی و کمیته پیکار با بیسوادی و کتابخانه‌های عمومی را از درآمدهای مستمر خود به همان میزانی که در سال ۱۳۴۸ مکلف به پرداخت بوده‌اند در سال ۱۳۵۱ تأمین و پرداخت کنند. تعیین حد نصاب هزینه‌های عمرانی و سازمانی موضوع مادهٔ ۶۸ اصلاحی قانون شهرداریها در مورد شهرداریهای مذکور بر اساس تقسیماتی خواهد بود که با توجه به احتیاجات و مقتضیات محلی به پیشنهاد شهرداری و تصویب انجمن شهر و تأیید وزارت کشور رسیده باشد.
- تبصرهٔ ۱۷- اعتبار منظور در ردیف ۱۸۴/۱ قسمت چهارم این قانون تحت عنوان «وزارت راه- سایر هزینه‌های شبکه راهها، راه آهن و فرودگاهها» براساس برنامه‌های اجرائی مربوط پس از تأیید دفتر بودجه و تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی در اختیار دستگاههای ذیربط گذاشته خواهد شد و اعتبار ردیف ۲۶۲/۱ قسمت چهارم این قانون تحت عنوان «سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران- سایر هزینه‌های نگهداری تأسیسات رادیو تلویزیون» نیز به میزانی که از طرف دفتر بودجه بترتیب فوق تعیین خواهد شد به عنوان «کمک» به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران پرداخت می‌گردد.
- تبصرهٔ ۱۸- به دفتر بودجه اجازه داده می‌شود با تصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی اعتبار برنامه‌ها و فعالیتهائی را که در سال ۱۳۵۱ از وزارت پست و تلگراف و تلفن به شرکت مخابرات ایران منتقل خواهد شد از تاریخ انتقال از بودجه وزارتخانه مذکور کسر نماید. ضمناً اجازه داده می‌شود شرکت مخابرات ایران از تاریخ شروع بکار در سال ۱۳۵۱ درآمدهای تلگراف و تلفن موضوع ردیف ۳۴۰۲ قسمت سوم این قانون را وصول نموده و هزینه‌های مربوط به برنامه‌ها و فعالیتهای مذکور و همچنین هزینه‌های تله کومونیکاسیون بین المللی موضوع ردیف ۱۸۹/۱ قسمت چهارم این قانون را از محل درآمد مذکور پرداخت کند.
وزارت دارائی مجاز است مبلغ هشتصد میلیون (۸۰۰۰۰۰۰۰۰) ریال از درآمدهای مزبور را که بوسیله شرکت مخابرات ایران در سال ۱۳۵۱ وصول می‌شود به حساب درآمد عمومی منظور نماید. در صورتیکه تأسیس شرکت مخابرات ایران در ابتدای سال ۱۳۵۱ تحقق نیابد مبلغ مذکور با احتساب مبلغی که تا تاریخ تشکیل شرکت از محل اعتبار برنامه‌های فوق الذکر مورد استفاده قرار گرفته و مبلغی که بابت در آمدهای مذکور به خزانه تحویل شده به تشخیص وزارت دارائی و دفتر بودجه تعیین خواهد شد.
- تبصرهٔ ۱۹- بدولت اجازه داده می‌شود تا مبلغ سه میلیارد (۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰) ریال از محل صرفه جوئیهای بودجه عادی سال ۱۳۵۱ مربوط بدر آمد عمومی را جهت افزایش اعتبار طرحهای عمرانی بدر آمد برنامه منتقل نماید. رقم انتقال یافته عیناً باعتبارات عمرانی سال ۱۳۵۱ اضافه می‌شود.
- تبصرهٔ ۲۰- به دفتر بودجه اجازه داده می‌شود ضمن انتقال اعتبار برنامه‌ای که «در اجرای قانون عمران و نوسازی روستاها و ترتیب انحلال وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و تعیین تکلیف مؤسسات وابسته بآن» باید از بودجه مصوب سال ۱۳۵۱ وزارت آبادانی و مسکن کسر و به بودجه وزارت تعاون و امور روستاها منتقل نماید و اعتبار حقوق و مزایای آن عده از کارمندانیکه طبق قسمت اخیر تبصره یک مادهٔ ۶ قانون مزبور در وزارت آبادانی و مسکن باقی خواهند ماند کماکان در اختیار وزارت آبادانی و مسکن بگذارد.
- تبصرهٔ ۲۱- اجازه داده می‌شود مازاد درآمدهای اختصاصی وزارت بهداری بتشخیص هیأت وزیران در سال ۱۳۵۱ بمصرف توسعه برنامه بهداشت و تنظیم خانواده و کنترل جمعیت و برنامه ترویج و توسعه فعالیتهای صنایع دستی روستائی برسد.
- تبصرهٔ ۲۲- مانده اعتبار منظور در ردیف ۵۲۲۰۳ قسمت چهارم قانون بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور و همچنین اعتبار منظور در ردیف ۵۲۲۹۴ قسمت ششم این قانون براساس ضوابطی که از طرف وزارت راه پیشنهاد و بتصویب کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی خواهد رسید قابل پرداخت است.
- تبصرهٔ ۲۳- مانده مبلغ هجده میلیون (۱۸۰۰۰۰۰۰) ریال اعتبار مربوط باحداث دهکده نمونه که از محل اعتبار هزینه‌های پیش بینی نشده بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور تأمین شده است تا آخر سال ۱۳۵۱ قابل تعهد و مصرف می‌باشد.
تبصره هائی که تا ملغی نشده بقوت خود باقی است.
- تبصرهٔ ۲۴- وزارت دادگستری مجاز است از اول فروردینماه ۱۳۵۱ فوق العاده اشتغال خارج از مرکز و بدی آب و هوا قضات را بر طبق آئیننامه مربوط و بنسبت آخرین حقوق دریافتی پرداخت نماید.
- تبصرهٔ ۲۵- وزارت علوم و آموزش عالی مجاز است وجوهی را که از طرف دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و دانشجویان برای برگزاری و شرکت در مسابقات ورزشی و هنری و اردوهای دانشجویان در اختیار وزارت مزبور گذارده می‌شود جزء درآمد اختصاصی خود محسوب نماید و مصرف آن براساس آئیننامه خواهد بود که از طرف وزارت علوم و آموزش عالی پیشنهاد و پس از تأیید وزارت دارائی بتصویب هیئت وزیران می‌رسد.
- تبصرهٔ ۲۶-
- الف- از اول فروردین ماه ۱۳۵۱ به حقوق باز نشستگی و وظیفه از کار افتادگی و وظیفه وراث مستخدمین رسمی (عادی) راه آهن دولتی ایران و مشمولین تبصره ۳۱ قانون بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور ده درصد اضافه می‌شود و از محل اعتبار صندوق باز نشستگی کشوری پرداخت خواهد شد بنحوی که حقوق باز نشستگی و وظیفه از کار افتادگی ماهانه مستخدمین رسمی (عادی) راه آهن دولتی ایران و مشمولین بند «الف» تبصره مذکور از سیزده هزار و هفتصد و نود (۱۳۷۹۰) ریال و حقوق وظیفه ماهانه وراث آنان مجموعاً از نصف این مبلغ تجاوز نکند.
- ب- حقوق باز نشستگی و وظیفه از کار افتادگی و وظیفه وراث رانندگان و تلفنچی‌ها و مستخدمینی که دارای پایه پزشکیاری (بهیاری) بوده‌اند و تا آخر سال ۱۳۴۶ بازنشسته و یا موظف و یا فوت شده‌اند و همچنین حقوق باز نشستگی و وظیفه از کار افتادگی و وظیفه وارث تلفنچی‌ها و مستخدمینی که دارای پایه پزشکیاری (بهیاری) بوده و در اجرای مرحله اول قانون استخدام کشوری از اول سال ۱۳۴۷ در گروههای ۲و ۳ و تطبیق وضع یافته‌اند و تا اجرای ماده ۳۰ قانون مذکور بازنشسته یا موظف یا فوت شده یا بشوند مشمول اضافه مقرر در بند «الف» می‌باشند بشرط اینکه حقوق باز نشستگی و وظیفه از کار افتادگی پزشکیاران از یازده هزار و پانصد و پنجاه (۱۱۵۵۰) ریال و تلفنچی‌ها از یازده هزار و دویست و شصت (۱۱۲۶۰) ریال و حقوق و وظیفه وراث آنان از نصف مبالغ مذکور تجاوز نکن.
مشمولین بند «الف» تبصره ۲۳ قانون بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور مشمول افزایش موضوع این تبصره نخواهند بود.
- تبصرهٔ ۲۷- به دولت اجازه داده می‌شود به وراث قانونی هر یک از مستخدمین غیر رسمی که تا اول تیر ماه ۱۳۴۵ فوت شده‌اند طبق شرایط مندرج در این تبصره و با رعایت مفاد مواد ۸۶- ۸۷- ۸۸ و۸۹ و مواد مربوط دیگر قانون استخدام کشوری از اول فروردینماه ۱۳۵۱ ماهانه جمعاً مبلغ چهار هزار (۴۰۰۰) ریال بعنوان حقوق وظیفه پرداخت کند.
- الف- مستخدم حداقل یکسال متوالی یا سه سال متناوب تا زمان فوت تحت یکی از عناوین استخدامی قراردادی (پیمانی) یا حکمی و یا دونپایه در استخدام دولت بوده باشد.
- ب- حقوق مستخدم از محل بودجه وزارتخانه یا مؤسسه دولتی یا شرکت دولتی و یا مؤسسه انتفاعی وابسته به دولت پرداخت شده باشد.
- ج- در زمان فوت رابطه استخدامی مستخدم با سازمان دولتی متبوع او برقرار بوده باشد.
- د- حقوق وظیفه موضوع این تبصره بموجب حکم وزارتخانه یا مؤسسه دولتی یا شرکت دولتی و یا مؤسسه انتفاعی وابسته بدولت که مستخدم متوفی هنگام فوت در آنجا بخدمت اشتغال داشته است برقرار و پس از تأیید اداره کل بازنشستگی سازمان امور اداری و استخدامی کشور پرداخت خواهد شد.
- ه- حقوق وظیفه موضوع این تبصره از محل اعتبار بودجه وزارتخانه یا مؤسسه یا شرکت دولتی یا مؤسسه انتفاعی وابسته بدولت قابل پرداخت خواهد بود.
- تبصرهٔ ۲۸- تا زمانی که فوق العاده شغل مذکور در مادهٔ ۳۸ قانون استخدام کشوری برای هر یک از مشاغل موضوع آن معین نشده است، مزایای مستمر و مزایای موقت شغل مستخدمین همواره پس از کسر افزایش حقوقی که بر اثر اجرای مادهٔ ۳۰ قانون مذکور از بابت تطبیق حقوق پایه گروه موقت یا مجموع حقوق پایه گروه موقت و تفاوت تطبیق حقوق مرحله اول با حقوق پایه گروه قطعی مرحله دوم به آنان تعلق می‌گیرد قابل پرداخت خواهد بود.
حکم بالا درباره افزایش حقوق ناشی از تغییر گروه بعدی مستخدم نیز جاری خواهد بود.
آن قسمت از مزایای مستمر یا مزایای موقت شغل مستخدمینی که در اجرای این تبصره جزو حقوق گروه و پایه آنان قرار گیرد بنابر تشخیص وزارت دارائی و دفتر بودجه از اعتبار مادهٔ ۲ (مزایا و کمکها) بودجه دستگاه مربوط کسر و به اعتبار مادهٔ یک (حقوق و دستمزد) بودجه همان دستگاه علاوه خواهد شد.
نحوهٔ استفاده از اعتبار منظور در ردیف ۵۱۱۰۹ بخش پنجم قسمت ششم این قانون و دستگاههائی که می‌توانند از آن استفاده کنند بر طبق آئین نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت دارائی، سازمان امور اداری و استخدامی کشور و دفتر بودجه به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
- تبصرهٔ ۲۹- در تبصرهٔ ۹ قانون متمم بودجه سال ۱۳۴۷ بعد از عبارت «اسناد خزانه» عبارت «یا اوراق قرضه» علاوه می‌شود.
- تبصرهٔ ۳۰- آئین نامه اجرائی تبصرهٔ ۱۵ قانون متمم بودجه سال ۱۳۵۰ کل کشور با رعایت مادهٔ ۴ قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی کارخانجات داخلی مصوب ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ از طرف وزارت اقتصاد و وزارت دارائی تنظیم و بموقع اجراء گذارده خواهد شد.
مخبر کمیسیون بودجه- صدری کیوان.
رئیس- نسبت به گزارش کمیسیون نظری نیست؟ (اظهاری نشد) گزارش کمیسیون رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان بترتیب آتی وسیله منشی «آقای مهندس صائبی» اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
- آقایان دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری- پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی -دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- مهندس احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیع امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدرخانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی- مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرانی- مهدوی اردستانی- مهرزاد- دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش شهیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائی دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی- میرافضل- ناروئی- ناصر زاده- دکتر نایبی- دکتر نجمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیکپور- نیکروش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک- دکتر یزدان پناه.
رئیس- لایحه با ۲۱۲ رأی موافق و ۳۴ رآی مخالف تصویب شد. بدولت ابلاغ می‌شود (نمایندگان- مبارک است- مبارک است)
موافقین-
- آقایان عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیع امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدرخانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری- پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی- دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- میرافضل- ناروئی- ناصر زاده- دکتر نایبی- دکتر نجمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیکپور- نیکروش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک- دکتر یزدان پناه- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی- مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرانی- مهدوی اردستانی- مهرزاد.
مخالفین-
- آقایان دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش شهیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائی دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی.
رئیس- آقای نخست وزیر فرمایشی دارید بفرمائید.
نخست وزیر (امیر عباس هویدا)- جناب آقای رئیس از رأی قاطع مجلس شورای ملی درباره بودجه تشکر می‌کنم بدیهی است این بودجه بسیار سنگین و ظریفی است که امیدوارم دولت بتواند بنحو احسن در انجام وظایفش و اجرای این بودجه در سال ۱۳۵۱ موفق باشد (ان شاء الله) باید اینجا مجدداً عرض کنم که تا چند روز دیگر که ما بودجه سال ۱۳۵۰ را می‌بندیم رقمی حدود یک میلیارد و سیصد، چهارصد میلیون تومان اضافی خواهیم داشت که آنرا بعداً در برنامه‌های عمرانی و قسمت هائی که از بودجه جاری مجدداً به برنامه داده خواهد شد در سال نو لایحه اس را تقدیم قوه مقننه خواهیم کرد (احسنت) از این فرصت استفاده می‌کنیم از لطف و محبت جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی و همینطور نمایندگان اکثریت و اقلیت و همراهی هائیکه در عرض این سال برای یاری دولت و سرعت و زحمتی که کشیده شده برای تصویب لوایحه و بخصوص نظریاتیکه در این لوایح داده شده از طرف مجلس شورای ملی اینجا باید تشکر کنم امیدوارم که اجرای این لوایح از طرف دستگاه اجرائی این امکان را بدهد که باز هم کارها با سرعت بیشتری پیش برود و در آستانه سال نو از این فرصت استفاده می‌کنم تبریکات صمیمانه خودم و همکارانم را حضور خانها و آقایان عرض می‌کنم و همینطور تشکراتم را ضمناً. بیاد بیاوریم که اگر حوصله و راهنمائی از طرف خانمها و آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی بود باید از زحمات کارکنان اداری مجلس شورای ملی هم مخصوصاً از زحمات اداره قوانین و اداره تندنویسی و کمیسیونها که در امسال زحمات فراوانی کشیده‌اند قدردانی و تشکر کرد (احسنت) امروز که این بودجه را تصویب کردید مقارن تولد رضا شاه کبیر سردار عظیم ایران است که ایران نوین با سلطنت ایشان شروع شد تمام این تقارن‌ها برای دولت یمن خوبی است و خوش یمن است که مسلماً به همکاری و کمک شما در سال ۱۳۵۱ وظایفمان را انجام خواهیم داد و انشاءالله در چند روزی که بحوزه‌های انتخابیه تشریف می‌برید از طرف دولت به اطلاع مردم حوزه‌های انتخابیه تان برسانید که ما کماکان منظور اصلی و برنامه اصلیمان بدستور شاهنشاه ما اینست که بیشتر کوشش کنیم تا تمام افراد این مملکت در هر حوزه انتخابیه که باشند چه در حوزه‌های دوستان اکثریت و چه در حوزه‌های دوستان اقلیت در رفاه بیشتر بوده از یک زندگی بهتری برخوردار باشند، متشکرم (احسنت).
- تصویب صورت جلسه قبل
۵- تصویب صورت جلسه قبل.
رئیس- راجع بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- تقدیم چهار فقره لایحه بوسیله آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی
۶- تقدیم چهار فقره لایحه بوسیله آقای دکتر کاشفی معاون وزارت دارائی.
رئیس- آقای دکتر کاشفی بفرمائید.
دکتر کاشفی (معاون وزارت دارائی)- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست، لایحه اصلاح بودجه شهربانی کل کشور و لایحه مربوط بمقاماتیکه حق استفاده از اتومبیل اختصاصی را دارند و لایحه مربوط به اجازه الحاق دولت ایران بکنوانسیون گمرکی راجع بترانزیت بین المللی کارها را برای طرح و تصویب بساحت مقدس مجلس شورایملی تقدیم می‌کنم.
رئیس- لوایح به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور
۷- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.
رئیس- خانم صوفی بفرمائید.
پروین صوفی (معاون وزارت کشور)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست لایحه‌ای برای امکانات بیشتر در اصلاح قانون نوسازی و عمران شهری و همچنین تفسیر تبصره‌ای برای تمدید مدت شرکت واحد اتوبوسرانی و لایحه دیگری برای پرداخت کرایه مسکن به افسران ژاندارمری و شهربانی تقدیم می‌شود.
رئیس- لوایح به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر تاج بخش معاون وزارت خارجه
۸- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای دکتر تاج بخش معاون وزارت خارجه.
رئیس - آقای دکتر تاجبخش بفرمایید.
رئیس- دکتر تاجبخش (معاون وزارت امور خارجه)- با کسب اجازه از مقام ریاست مجلس شورای ملی لایحه‌ای است مربوط به الحاق ایران به پروتکل اصلاحی هواپیمائی کشوری برای بررسی و تصویب تقدیم می‌شود.
رئیس- لایحه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه اجازه اخذ وام و اعتبارات بشرکت ملی ذوب آهن ایران و ارسال به مجلس سنا
۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به لایحه اجازه اخذ وام و اعتبارات بشرکت ملی ذوب آهن ایران و ارسال به مجلس سنا.
رئیس- گزارش شور دوم راجع به اخذ وام و اعتبارات بشرکت ذوب آهن ایران مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه روز یک شنبه ۱۳۵۰/۱۲/۱۵ با حضور آقای دکتر محمود کاشفی معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۵۰۰۱۶ مورخ ۱۳۵۰/۱۱/۹ راجع به اخذ وام و اعتبارات بشرکت ملی ذوب آهن ایران را که گزارش شور اول ان بشماره ۲۰۲ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
لایحه قانون اجازه وام و اعتبارات بشرکت ملی ذوب آهن ایران.
مادهٔ واحده- شرکت ملی ذوب آهن ایران مجاز است وام و اعتبارات مورد نیاز خود را که مبلغ و شرائط آنرا در هر مورد شورای عالی شرکت تصویب خواهد کرد از بانکها و مؤسسات اعتباری داخلی تحصیل نماید.
مخبر کمیسیون دارائی- امان الله ریگی.
گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد بمجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاددر جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۰/۱۲/۱۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط باجازه اخذ وام و اعتبارات بشرکت ذوب آهن ایران را برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداد و مصوبه کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون اقتصاد- محمد ابراهیم نیک پور.
رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ آقای دکتر رفیعی بفرمائید.
دکتر رفیعی- لایحه ایکه مطرح است و یقین دارم که نمایندگان محترم باتفاق آراء بآن رأی خواهند داد بحق بعد از بودجه دفاعی مملکت لازم ترین و صحیح ترین خرجی است که تصویب می‌فرمایند بودجه دفاعی ضامن حفظ استقلال و موجودیت مملکت است.
علاقه به استقلال و عظمت ایران از قدیم الایام در خون و نهاد هر ایرانی بوده است و از زبان فردوسی شاعر بزرگ و وطن پرست ایران می‌خوانیم که گفته است:
- چو ایران نباشد تن من مباد
- بدین بوم و بر زنده یک تن مباد
عید نوروز که مصادف با تجدید حیات و سر سبز شدن و جوان شدن طبیعت است و قرنهاست که از طرف ملت ایران جشن گرفته می‌شود همیشه برای ملت ایران مبارک و میمون بوده و خداوند در این ایام مواهبی بملت ایران عطا کرده است کی از آن موهب مجود ناجی ایران رضا شاه کبیر است که در این ایام پا بعرصه وجود گذاشته است و موهبت دیگر توفیق شروع ساختمان کارخانه ذوب آهن است که برای ملا ایران اهمیت حیاتی داشته و در این ایام سعید و نزدیک عید نوروز نصیب ملت ایران شده است در ۲۳ اسفند ماه ۱۳۴۶ شاهنشاه آریا مهر با ریختن سکه‌های طلا، شروع بتون ریزی کوره بلند ذوب آهن را اجازه فرمودند و ساختمان کارخانه ذوب آهن شروع گردید.
صنعت ذوب آهن صنعت مادر نامیده شده و پایه صنعتی شدن ممالک است. چرا ممالک علاقه دارند که صنعتی بشوند؟ برای اینکه اولا با صنعتی شدن ممالک استقلال اقتصادی برای آن مملکت بوجود می‌آید و ثانیاً از این راه اشتغال فراهم می‌شود یعنی با بوجود آمدن صنایع شغلهای جدیدی برای افراد و نیروهائی که برای این کار تربیت شده‌اند بوجود می‌آید و هدف سوم ارزان شدن کالاهای مصرفی است یعنی برای این یک مملکتی صنعتی می‌شود و صنعتی در مملکت خود بوجود می‌آورد که تهیه آن کالای صنعتی که کالای مصرفی نامیده می‌شود ارزانتر از قیمت ورود آن کالاها از خارج برای افراد آن مملکت تهیه شود در ۱۶-۱۷ سال پیش که بنده در دانشگاه هامبورک در آلمان بتحصیل اقتصاد اشتغال داشتم یکروز پروفسور جغرافیای اقتصادی بنام «اترمبا» شرح می‌داد که چهار ناحیه مهم و عظیم در نیا وجود دارند که در این چهار ناحیه فاصله بین معادن ذغال سنگ و سنگ آهن کم است و این کم بودن فاصله ذغال سنگ و سنگ آهن باعث شده است که این ممالک زودتر صنعتی شده و کالاهای صنعتی بوجود بیاورند که اینکالاها بقیمت ارزانتر تمام شود و ایشان اسم برد که این نواحی عبارتند اول انگلستان دوم افریقای جنوبی سوم روسیه شوروی و چهارم در ممالک امریکای شمالی بنده اجازه گرفتم و به ایشان گفتم که ناحیه پنجمی هم در دنیا هست و آن ایران است زیرا فاصله بین معادن ذغال سنگ و سنگ آهنی که در جنوب ایران واقع شده بیش از صد کیلومتر نیست. پروفسور عالیقدر مزبور گفت صحیح است ولی این معادن هنوز مدتها باید در زیر خاک بخوابند از آنروز تا امروز بیش از ۱۶ سال نگذشته است ۱۶ سال در عمر یک ملت و حتی عمر یک انسان زمان زیادی نیست و ما امروز می بنیم که این صنعت بزرگ ذوب آهن در مملکت ما براه افتاده است دیروز که در خدمت جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی و عده‌ای از نمایندگان دیگر به اصفهان برای دیدن کارخانه ذوب آهن رفتیم باندازه‌ای برای من دیدن این تأسیسات عظیم ایجاد شعف و مسرت کرد و دیدن آهن مذاب که بطرف کوره‌های مخصوص جریان داشت و یا بهتر است بگوئیم دیدن این جویبار آتش آنچنان شعفی در من بوجود آورد که بحقیقت یکی از بهترین روزهای عمر من بود زیرا دیدم که ۱۶ سال پیش که آن پروفسور عالیقدر می‌گفت شاید هم حق داشت بواسطه عوامل ساسی مختلف فکر می‌کرد این معادن سالها در زیر خاک خواهند خفت و استخراج نخواهند شد، و من دیروز می‌دیدم که که پس از گذشت این زمان قلیل این صنعت عظیم در مملکت ما براه افتاده است، این صنعت برای این عظیم است که پولاد که با تهیه آن صنایع درجه دوم در هر مملکتی بکار می‌افتد در مملکت ما تهیه می‌شود و صنایع دیگری که در جوار صنعت ذوب آهن بوجود خواهند آمد مملکت ما را صنعتی خواهند کرد و استقلال اقتصادی برای ما بوجود خواهند آورد، ممالکی که از راه ایجاد صنایع مونتاژ خواسته‌اند یا می‌خواهند صنعتی شوند راه اشتباهی را پیموده و می‌پیمایند و نه تنها از ایجاد صنایع مونتاژ مملکتی صنعتی نخواهد شد بلکه نتیجه معکوس خواهد داد زیرا هدفهائی که از صنعتی شدن مملکت هست در ایجاد صنایع مونتاژ بدست نمی‌آید هدف اول استقلال اقتصادی است وقتی صنعت مونتاژی در مملکت بوجود آمد و از طرف ممالک دیگر کالاهای منفصله را به مملکت شد و در آن مملکت سوار گردید هر زمانی که آن مملکتی که کالای منفصله را به مملکت دیگر می‌فرستد اراده کرد که فرستادن مواد و قطعات منفصله صنعتی را قطع نماید و جلوی فرستادن اشیاء منفصله را گرفت آن صنایع در آن مملکتی که صنایع مونتاژ را ایجاد کرده است خواهد خوابید و از کار خواهند افتاد نتیجه دوم که از صنعتی شدن ممالک گرفته می‌شود اشتغال است در این مورد اگر ممالکی که اجزای منفصله صنعتی را به مملکتی که دارای صنعت مونتاژ است می‌فرستد نفرستد در نتیجه از کار افتادن کارخانه‌ها اشتغال عده زیادی کارگر و مهندس و کارمند که در این صنایع بوجود آمده بود از بین خواهد رفت پس این اشتغالی که در صنعت مونتاژ برای یک مملکت بوجود می‌آید اشتغال حقیقی و صحیحی نیست زیرا مواد اولیه لازم برای ایجاد آن صنعت در آن مملکت موجود نیست و این اشتغال کاذب است هدف سوم که بواسطه صنعتی شدن یک مملکت باید بدست آید ارزان شدن کالاهای مصرفی است یعنی کالاهای مصرفی صنعتی است در نتیجه سیاست مونتاژ مملکتی که صنعت مونتاژ را ایجاد می‌کند مجبور است برای اینکه آن صنایع بتوانند محصولات خود را بفروشند سرحدات خود را بروی کالاهای وارداتی ببندد یا بر روی کالاهای وارداتی مشابه آنقدر گمرک و مالیات و سود بازرگانی بگذارد که عملا ورود آن کالاها میسر نبوده و سر حدات بسته باشد و در نتیجه آن ئو سه کارخانه که مونتاژ را در آن مملکت بوجود آورده‌اند شکل تر است داده و بدلخواه خود قیمت‌های کالاهای تولیدی خود را بالا می‌برند با این سیاست مونتاژ جنسی که در آن مملکت تولید می‌شود روزبروز چون انحصاری است بدتر می‌شود و مدیریت صحیح برای ارزان شدن کالاهای مصرفی از بین می‌رود و از همه مهمتر رقابت که بزرگ ترین عامل و تنها اهرم ارزان شدن کالاهای مصرفی در اقتصاد ممالک آزاد است در این ممالک از بین می‌رود و دخالت دولت‌ها در کنترل قیمت تولیدات صنعتی در ممالک دارای سیاست مونتاژ نتیجه‌ای ندارد زیرا که به تجربه ثابت شده است که دخالت دولت‌ها در کنترل قیمتها نتیجه‌ای جز ایجاد تبعیض و حب و بغض و سوء استفاده نداشته است، معضلات اقتصادی و گرفتاریهای اقتصادی را فقط از راههای اقتصادی می‌شود حل کرد بنابراین نه تنها نام شاهنشاه آریا مهر در قرون آینده و در تاریخ این ملت با حروف زرین ثبت خواهد شد بلکه دورهٔ سلطنت این شاهنشاه بزرگ که بحقیقت باید دورهٔ آریا مهرش نامید درخشان ترین دوره تاریخ ایران در آینده قلمداد خواهد شد زیرا در زمان سلطنت این شاهنشاه بزرگ اقدامات وسیع اجتماعی و سیاسی برای بهبود زندگی ملت ایران بعمل آمده است و سرآمد تمام این اقدامات بعقیده بنده اصلاحات ارضی و بهم پاشیدن بنیادهای پوسیده اجتماعی و رفورم اجتماعی است که در اثر اصلاحات ارضی در این مملکت بوجود آمده است دوم ایجاد و تأسیس کارخانه ذوب آهن است چون این کارخانه باعث خواهد شد که مملکت ما صنعتی شود و صنعتی شدن آن اصیل باشد و بواسطه این خدمات شاهنشاه بزرگ ملت ایران است که بدخواهان ایران استقلال اقتصادی ایران را نمی‌توانند تحمل کنند و بدخواهان و حسودان ایران عده‌ای را تحریک می‌کنند ولی شاهنشاها: گر بدی گفت حسودی و عنودی رنجید گر تو خوش باش که ما یعنی ملت ایران گوش باحمق نکنیم، ملت ایران بیدار شده است و خیر و شر خودش را خوب تشخیص می‌دهد و از خادمین ملت که در رأس آنها شاهنشاه بزرگ ماست تا آخرین نفس و با فدا کردن آخرین قطره خون خود دفاع خواهد کرد، سهم حزب ایران نوین و دولت حزبی ایران نوین در افتخار ایجاد کارخانه ذوب آهن زیاد است برای اینکه مجری دستورات شاهنشاه بزرگ بوده است (صحیح است) و درتاریخ ایران ارجمند خواهد بود (صحیح است) یکی از افراد سعاتمند این مملکت دکتر شیبانی است که این افتخار را پیدا کرده است که متصدی بوجود آوردن تأسیسات ذوب آهن باشد عشق و علاقه مهندسین و کارگران ایرانی در اتمام تأسیسات ذوب آهن در این مدت قلیل بی نهایت است اگر ایجاد این تأسیسات را به ورزیده ترین مقاطعه کاران خارجی می‌دادند شاید بیش از دهسال طول می‌کشید ولی اکنون چهار سال نگذشته است که این تأسیسات عظیم به اتمام رسیده و تا چند ماه دیگر پولاد خالص از این کارخانه بیرون خواهد آمد وقتی که انسان بمشهد و بحرم مطهر حضرت رضا مشرف می‌شود آثاری از هنر در آن حرم می‌بیند که ایجاد کننده آنها بجز عشق چیزی نبوده است و این عشق عشق بخدا بوده است وقتی که کسی تأسیسات ذوب آهن را بازدید می‌کند می‌بیند این مهندسان و تکنیسینها و کارگران ذوب آهن فقط با عشق بشاه و میهن توانسته‌اند در ظرف چهار سال این تأسیسات عظیم را بدست ایرانی و بدون کمک خارجی و مهندسان و مقاطعه کار خارجی بوجود بیاورند (صحیح است) آنان که دادن کارها را بمقاطعه کاران خارجی ترجیح می‌دهند باید بروند و این تأسیسات عظیم را که بدست مهندسان تکنیسینهای ایرانی بوجود آمده است از نزدیک ببینند و اعتراف کنند که ایرانی‌ها نه تنها برابر خارجی‌ها هستند بلکه خیلی بهتر از آنها کار می‌کنند، مطلب دیگری که باید عرض کنم تشکر ملت ایران از ملت و دولت روسیه شوروی است زیرا این دولت و ملت شوروی با همکاریهای بی دریغ و فرستادن مهندسان خود با بنظری و بی غرضی در ایجاد این کارخانه ذوب آهن یعنی استقلال اقتصادی کمک کرده‌اند و ملت ایران در آینده محبت دولت و ملت شوروی را فراموش نخواهد کرد مطلب دیگری که باید بآن توجه کرد بخصوص آقای دکتر شیبانی که متصدی انجام این امر هستند باید توجه داشته باشند موضوع ارزان تمام شدن قیمت فولاد است زیرا کارخانه‌ای که ما بوجود آورده‌ایم با تکنیک و تکنولوژی جدید و نوین است یعنی با سیستم ال دی است که با کمک اکسیژن فولاد استخراج می‌شود با این سیستم که اکنون بیش از ۳۰٪ محصول دنیا بیشتر استخراج نمی‌شود و ۷۰٪ فولاد دنیا با سیستمهای کهنه و قدیمی بوجود می‌آید هم فولاد مرغوبتر و هم سریعتر و هم ارزانتر تهیه خواهد شد با توجه به این مطلب و توجه به اینکه نیروی کارگری در ایران با ممالک مشابهی که کارخانه ذوب آهن دارند ارزانتر است بایستی توجه و دقت بشود که از ممالک خارجی فولاد ارزانتر بدست آید تا در نتیجه صنایع درجه دومی که در اطراف این کارخانه عظیم بوجود خواهد آمد و کالاهای صنعتی را تهیه خواهد کرد با ارزان بودن فولاد بتوانند کالاهای صنعتی را بقیمت ارزانتر تهیه کنند و همانطور که ساختمان این تأسیسات عظیم بدست مهندسان و تکنیسینها و کارگران ایرانی انجام شده امیدوارم که اداره ذوب آهن هم بدست مهندسین ایرانی انجام گیرد و محققاً هم انجام خواهد گرفت در هر صورت اراده شاهنشاه و خواست ملت باعث بوجود آمدن کارخانه ذوب آهن است که سالهای سال قبل از مشروطیت و بعد از مشروطیت همیشه آرزوی دیرینه این ملت بود. مطلب دیگری که خواستم تذکر بدهم اینستکه وزارت علوم و آموزش و پرورش و فرماندارها در شهرها باید ترتیبی بدهند که دانشگاهیان و نوآموزان و مردم ایران از این تأسیسات عظیم ذوب آهن دیدن نمایند و بتحقیق دیدار از این تأسیسات عظیم و کارخانه ذوب آهن باعث تقویت روح وطن پرستی و ازدیاد غرور ملی بازدید کنندگان خواهد بود. من امیدوارم مدیران و سرمایه داران باهوش و وطن پرست ایران موفق شوند با ایجاد صنایع درجه دوم و استفاده از فولاد ارزان که از این کارخانه بدست خواهد آمد درجات صنعتی شدن مملکت عزیز ما را بسرعت طی نموده و ایران عزیز را صنعتی نموده و محصولات صنعتی ایران را ببازارهای دنیا صادر نمایند از حوصله‌ای که نمایندگان محترم در شنیدن عرایض بنده بخرج دادند تشکر می‌کنم (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت باین لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان بترتیب آتی وسیله منشی (آقای مهندس صائبی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
- آقایان عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیعی امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدر خانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری-پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین- پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی- دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- دکتر کفائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی- مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرانی- مهدوی اردستانی- مهرزاد- میر افضل- ناروئی- ناصر زاده- دکتر نایبی- دکتر نجمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیک پور- نیک روش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک- دکتر یزدان پناه- دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش سعیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائب دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه بقرار زیر اعلام گردید).
آراء موافق ۲۳۳ رأی.
رئیس- لایحه با ۲۳۳ رأی موافق و (باتفاق آراء) تصویب شد برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
موافقین-
- آقایان عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیعی امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدر خانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری- پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین- پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی- دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی- مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرائی- مهدوی اردستانی- مهرزاد- میر افضل- ناروئی- ناصر زاده- دکتر نایبی- دکتر نجیمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیک پور- نیک روش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک - دکتر یزدان پناه- دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش شهیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائی دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی.
- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون امور استخدام راجع بلایحه تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان و ارسال به مجلس سنا
۱۰- طرح و تصویب گزارش یک فوریتی کمیسیون امور استخدام راجع بلایحه تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان و ارسال به مجلس سنا.
رئیس- گزارش یک فوریتی تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری بمجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسهٔ ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ با حضور آقای دکتر معتمد وزیری معاون وزارت اقتصاد لایحه شمارهٔ ۵۵۳۰۲ مورخ ۵۰/۱۲/۱۹ مربوط به تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان را که در جلسه روز پنجشنبه ۵۰/۱۲/۱۹ با قید یک فوریت تقدیم و فوریت آن در همان جلسه تصویب و بشمارهٔ ۲۳۵ چاپ گردیده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد. لایحه قانون تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان.
مادهٔ ۱- بدولت اجازه داده می‌شود بمنظور استخراج و بهره برداری از معادن مس سرچشمه کرمان و تولید محصولات پر عیار شده سنگ مس و مس فلزی و فرآورده‌ها و محصولات فرعی وابسته و توزیع و فروش محصولات مزبور شرکتی بنام شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان وابسته بوزارت اقتصاد تشکیل دهد.
مادهٔ ۲- سرمایه اولیه شرکت یک میلیارد ریال که کلا متعلق به دولت است خواهد بود و به یکهزار سهم یک میلیون ریالی تقسیم می‌گردد. افزایش یا کاهش سرمایه منوط به تصویب مجمع عمومی فوق العاده و هیئت وزیران خواهد بود.
مادهٔ ۳- شرکت دارای استقلال کامل بوده و تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد. شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده و قوانین و مقررات مربوط بوزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت در صورتی شامل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان خواهد بود که صراحتاً در آن نام برده شود.
مادهٔ ۴- شرکت مشمول معافیت موضوع مادهٔ ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ۱۳۴۵ و اصلاحات بعدی آن خواهد بود.
مادهٔ ۵- شرکت دارای ارکان زیر خواهد بود.
- ۱- مجمع عمومی.
- ۲- هیئت مدیره.
- ۳- مدیر عامل.
- ۴- بازرس.
مادهٔ ۶- مجمع عمومی شرکت از وزیر اقتصاد، وزیر دارائی، وزیر کار و امور اجتماعی و مدیر عامل سازمان برنامه و رئیس کل بانک مرکزی ایران تشکیل می‌گردد. ریاست مجمع عمومی با وزیر اقتصاد خواهد بود.
مادهٔ ۷- رئیس هیئت مدیره همچنین مدیر عامل به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تأیید مجمع عمومی پس از تصویب هیئت وزیران بموجب فرمان همایونی منصوب خواهند شد. انتصاب اعضاء هیئت مدیره و بازرس قانونی شرکت منوط به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
مادهٔ ۸- شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان می‌تواند امور زیر را نیز انجام دهد:
- الف- استخدام کارشناس خارجی و یا عقد قرار داد برای استفاده از خدمات مؤسسات خارجی با تصویب هیئت مدیره شرکت و با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
- ب- اخذ وام یا اعتبار از منابع داخلی با ضمانت و یا بدون ضمانت دولت برای سرمایه گذاری و خرید ماشین آلات و خدمات و تنخواه گردان با شرایط مناسب و با رعایت مقرراتی خواهد بود که بتصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
- پ- اخذ وام یا اعتبار از منابع خارجی با ضمانت و یا بدون ضمانت دولت برای سرمایه گذاری و خرید ماشین آلات و خدمات و تنخواه گردان با شرایطی که بتصویب هیئت مدیره و مجمع عمومی و سازمان برنامه رسیده باشد. اخذ و استفاده از وام و اعتبارات موضوع این بند در حدود اعتبارات مصوب برنامه‌های عمرانی کشور خواهد بود.
- تبصرهٔ ۱- قراردادهائی که برای انجام موارد مذکور در بند پ فوق با دولتهای خارجی منعقد می‌گردد پس از تصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین قابل اجرا خواهد بود.
- تبصرهٔ ۲- اعتباراتی که برای سرمایه گذاری باستثنای تنخواه گردان دوره بهره برداری تحصیل می‌شود جزو اعتبارات برنامه عمرانی کشور منظور خواهد شد.
مادهٔ ۹- اساسنامه شرکت ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون از طرف وزارت اقتصاد تهیه و پس از تأیید مجمع عمومی و تصویب کمیسیونهای استخدام اقتصاد و دارائی مجلسین بمورد اجرا گذارده خواهد شد. هر نوع تغییر در اساسنامه بطریق فوق انجام خواهد شد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.
نسبت بمواردی که رد این قانون و اساسنامه شرکت پیش بینی نشده باشد براساس قانون تجارت عمل خواهد شد.
گزارش از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بتشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارائی- امان الله ریگی.
گزارش از کمیسیون اقتصاد بمجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط بتشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون اقتصاد- محمد ابراهیم نیک پور.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ اول قرائت می‌شود.
مادهٔ ۱- بدولت اجازه داده می‌شود بمنظور استخراج و بهره برداری از معادن مس سرچشمه کرمان و تولید محصولات پر عیار شده سنگ مس و مس فلزی و فرآورده‌ها و محصولات فرعی وابسته و توزیع و فروش محصولات مزبور شرکتی بنام شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان وابسته بوزارت اقتصاد تشکیل دهد.
رئیس- در مادهٔ اول نظری نیست؟ آقای فرهاد پور بفرمائید.
فرهاد پور- بطور قطع همکاران محترم باهمیت و ارزش معادن مس ایران و تأثیر فوق العاده‌ای که استخراج این معدن و این نوع معادن در اقتصاد مملکت دارد وقوف دارند اهمیت معادن مس ایران بحدی است که رهبر بزرگ ملت ما از آن در ردیف منابع در آمدی نظیر معادن نفت یاد کردند ما انتظار داریم که با استفاده از این معادنی که در زیر زمین ایران مشیت الهی برای ملت مسلمان ایران بذخیره در طول قرون نگهداری کرده بود بوجود آورده بتوانیم به بهترین صورت استفاده کنیم (صحیح است) روزی که فوریت لایحه‌ای باین عظمت و اهمیت مطرح بود متأسفانه توضیحی که نشان دهنده ضرورت این شتاب و این فوریت و نشان دهنده اهمیت و موقعیت این معدن و یا معادن باید داده بشود داده نشد و بنده انتظار داشتم که لااقل امروز نماینده محترم دولت یا مخبر محترم کمیسیون اقتصاد در این زمینه توضیحاتی از سابقه امر از مقدمات کار و از نحوه عمل و علل و جهاتیکه بچنین تصمیمی منتهی می‌شود برای ما می‌دادند که ما هم روشن می‌شدیم بنده در انی لایحه می‌بینم اسم این لایحه شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان است نمیدانم سرچشمه کرمان یک شناسنامه دارد، حدود و ثغور دارد؟ یا اصطلاح محلی است اگر یک معدن است چطور شد در مقدمه نوشته شده معادن مس سرچشمه؟ اگر چند معدن است بنابراین بچه کیفیت این معادن اینجا شناسائی و مشخص شده و این شرکت که تشکیل می‌شود معین باشد که چه کاری و چه معدنی را استخراج خواهد کرد (یکنفر از نمایندگان- مس است) بطور قطع مس است و با اهمیتی که معدن مس پیدا کرده است و با سرمایه گذاری بزرگی که دولت ما در این راه انجام خواهد داد با تشکیل این شرکت با این عظمت و با اشاره‌ای که رهبر مملکت ما باهمیت و ارزش درآمد معادن مس در ردیف معادن نفت فرمودند چه بهتر بود که اولا معادن مس را ما در طبقه سوم نظیر معادن نفت قرار می‌دادیم از نظر قانون معادن چه بهتر بود مسئله انحصاری سرچشمه کرمان را حذف می‌کردیم و دولت با این سرمایه گذاری بزرگ و با این توجه فوق العاده‌ای که با استفاده از ذخایر طبیعی ملی که متعلق بتمام آحاد و افراد ملت ایران است (صحیح است) یک شرکت بزرگی بوجود میاورد که در سطح مملکت می‌توانست بهره برداری از معادن مسی که تابحال کشف شده یا بعداً کشف شود بعهده بگیرد چون در وضع موجود اگر ما فکر بکنیم که در بخش خصوصی معادن مس کوچک دیگری هست این سرمایه گذاری عظیم بآن معادن و بآن سرمایه گذاری در بخش خصوصی قدرت و امکان فعالیت نمی‌دهد و بنظر من این اقتصادی نخواهد بود که ما برای استفاده از معادن مس بزرگ که کشف شده است شرکت دولتی باین عظمت بوجود بیاوریم بعد بخواهیم یک سرمایه دار کوچکی در بخش خصوصی بتواند با چنین شرکتی رقابت کند این یک امر اقتصادی نیست و بنظر من حال که معدنی باین اهمیت پیدا شده حال که بدولت تذکر داده شده است اهمیت معدن مس، حال که ارزش فوق العاده این معدن از نظر ملت ایران مشخص شده است بهتر این بود که با یک مطالعه دقیق شرکت سهامی مس ایران تشکیل می‌دادید و می‌فرمودید تمام معادن مسی که تابحال کشف شده است و شاید اقتصادی باشد بهره برداریش و شامل معادنی که اگر در آینده کشف بشود می‌شد چون اگر در آینده یک معدن بزرگ دیگری هم ماشاءالله مملکت ما بسیار وسیع است و امکان پیدایش و کشف معادنش فوق العاده زیاد است یک شرکت باسم شرکت محلی بوجود بیاورید اهمیت اینکار بنظر من ایجاب می‌کند که شرکت سهامی معادن مس ایران تشکیل بشود و باین سرمایه گذاری عظیم و اهمیت و ارزشی که مس در سطح بین المللی پیدا کرده است و برای مملکت ما یک سرمایه فوق العاده ملی است مس را در ردیف معادن طبقه سوم محسوب بدارید باین کیفیت از سرمایه گذاریهای کوچک در این رشته که بطور قطع اقتصادی نخواهد بود یا از رقابتهائی که بطور قطع با چنین شرکن بزرگ اصیل دولتی انجام خواهد شد جلوگیری بکند با یک تصمیم قطعی و صریح در سراسر مملکت شرکت سهامی مس ایران متعلق بدولت نظیر شرکت ملی نفت ایران باستخراج و بهره برداری و تغییر عیار و تصفیه و تبدیل مس باشیائی که مورد احتیاج است و خود مملکت ما بخصوص وزارت پست و تلگراف از این لحاظ احتیاج فوق العاده دارد و مشتری اول شما خواهد بود یک چنین برنامه عظیم را بطور جامع و کامل انجام بفرمائید وگرنه ایجاد یک شرکت خاص بنام شرکت سهامی مس سرچشمه کرمان که نه حدود و ثغور و نه مقدار و نه منطقه و نه مساحتش مشخص است یک لایحه جامع و کاملی نیست و من فکر می‌کنم در جهت تحقق حقوق ملی و بهره برداری صحیح و کامل از معادن مس ایران که سرمایه و ذخیره فوق العاده ذیقیمتی برای ما در ردیف نفت هستند شرکتی بوجود بیاورید که بتواند این کار را بطور کامل تصدی بکند و از این طریق آنطور که باید و شاید منافع ملی ما تأمین گردد (احسنت).
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی خواستم بعرض برسانم موقعی که فوریت لایحه مطرح بود اشاره فرمودند توضیحی که نشان دهنده دلیل شتابزدگی باشد با وجود اهمیت مطلب داده نشد در این جا بنده عرض می‌کنم تصور بنده این بود که عاقلان را اشارتی کاف است و توضیح مختصری که بنده دادم بنظر کافی رسید علی الخصوص که خود نمایندگان محترم اقلیت هم با فوریت موافق بودند و جناب آقای رامبد را هم بخاطر دارم که ابراز محبت و عنایت فرمودند و با فوریت لایحه موافقت داشتند و جناب آقای دکتر الموتی لیدر محترم اکثریت وقتی خواستند مطالبی بفرمایند خود ایشان یکبار دیگر فرمودند که با فوریت لایحه کاملا موافق هستند معلوم است که اهمیت آن درک شده است و بنده نخواستم در آنموقع وقت زیادی از مجلس شورای ملی گرفته باشم و توضیحات اضافی بدهم حالا اگر لازم بدانند با کمال میل آمادگی دارم تا حدودی که اطلاعاتم اجازه بدهد و لازم باشد مطالبی بعرض برسانم. فرمودید که این یک معدن است یا چند معدن؟ همانطور که از اسم آن پیداست این چند معدن است و در منطقه‌ای باسم سرچشمه قرار گرفته و بهمین مناسبت کلمه معادن در نام این شرکت قید شده است. ذخیره این معادن در حدود ۷۰۰- ۸۰۰ میلیون تن تخمین زده شده بررسی‌ها و مطالعات زیادی شده است و یکی از غنی ترین معادن مس دنیاست اهمیت این کار همانطور که اشاره فرمودند فوق العاده زیاد است و مسلماً در اقتصاد مملکتمان و اقتصاد منطقه کرمان تأثیر بسزائی خواهد داشت. اشاره فرمودند که چرا ما بیائیم برای یک منطقه کوچک و محدود یک شرکت درست کنیم مسی که تا این اندازه حائز اهمیت است و چنین رلی را در اقتصاد مملکتمان می‌تواند بازی بکند و برای اینکه از حالا بدانیم شعاع عمل و حوزه فعالیت تا چه حد باید توسعه داشته باشد بیائیم این شرکت را بنام شرکت سهامی مس ایران نام گذاری کنیم و بجای اینکه در این منطقه فعالیت داشته باشم فعالیت را در همه جای مملکت بکار بیندازیم بنده با اذعان باینکه مطالب از نظر اهمیت مس و از لحاظ توجهی که باین موضوع هست و اثری که رد اقتصاد کلی مملکت خواهد داشت حائز اهمیت است خواستم عرض کنم با این تفاصیل برای هر کاری مقدماتی لازم است که باید فراهم بشود و بایستی امکانات اجازه بدهد تا آن فعالیتی که می‌خواهد انجام شود عملی گردد در این کار بزرگی که می‌خواهیم وارد بشویم ما سابقه‌ای نداریم در حقیقت وارد یک مرحله‌ای می‌شویم که احتیاج هست که مدت زمانی وقت صرف بشود تا تکنیسینها و متخصصین و کارشناسان لازم تربیت بشوند و آمادگی پیدا کنند تا آنوقت بتوانیم فعالیت را در نقاط دیگر مملکت توسعه بدهیم. فعلا برای بهره برداری از این معدن دولت آمادگی پیدا کرده است و مسلماً احتیاج باین خواهد بود که از یک عده کارشناسان و متخصصین و تکنیسینهای خارجی استفاده بشود و تدریجاً افراد تحصیلکرده و مهندسین ایرانی جای آنها را خواهند گرفت و در شرایط خواهیم بود که نه تنها از معادن مس سرچشمه بلکه از سایر معادن مس مملکت هم بتوانیم بهره برداری کنیم و کمک بیشتری به اقتصاد مملکت بشود.
رئیس- نظر دیگری در ماده اول نیست؟ آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- بنده از توضیحات معاون محترم وزارت اقتصاد بحق متأسف شدم برای اینکه شدت همکاری و پشتیبانی از طرف اکثریت محترم، دولت را بقدری بی نیاز و بدون احتیاج باحساس واداشته که برای هر لایحه مهمی که این هم یکی از لوایح مهم است کافی میداند که با یک نظر بمقدمه و بکار بردن یک کلمه اهمیت، تصور بکنند وظایفشان در قبال مجلس و ملت تمام شده است خیر، آقای دکتر این چنین نیست. روزی آقای دکتر الموتی بمن فرمودند که نمیدانم این روزها چرا اینقدر آقای رامبد بفکر قانون اساسی افتاده است امروز جواب شما را می‌دهم که گردش یک مملکت با قانون اساسی در حکم سلامت یک بدن است با قلبش. در قانون اساسی شما و در آئین نامه مجلس شما نوشته شده است که دولت باید توضیحات کافی و لازم در مقدمه هر لایحه بدهد این برای من نیست، برای آقای فرهاد پور هم که سعی داشتید فرمایشاتتان از حدود جملات ایشان بیشتر جوابگوئی نشود نیست همانطور که امروز صبح که در خدمت جناب رئیس مجلس به آرامگاه رضا شاه کبیر می‌رفتم گفتیم جناب آقای رئیس مجلس اگر عدم رضایتی در هر زبان می‌شنوید تقصیرش متوجه نحوه ارائه مطلب است که از طرف دولت می‌شود یعنی چی؟ آقای دکتر، جنابعالی در مجالس مختلفه دنیا اطلاع دارید صحبت بر این نمی‌شود که وکیل و وزیر همدیگر را قانع کنند این برای کمیسیون است در مجلس صحبت برای ملت می‌شود فرمایشات شما و آقای وزیر مربوطه و مقدمه لایحه من و آقای فرهاد پور را نباید قانع کند اهالی جاسک و سرخس و خرمشهر و همه را باید مطلع بکند که اگر خواستند بدانند اهمیت تقدیم لایحه، شأن نزول برنامه دولت و نتیجه ایکه بر آن مترتب می‌شود و آینده ایکه دولت در این برنامه دارد چیست و اما چرا در مجلس و نه در سمینارهای ساختگی و نمایشی شما و اما چرا در مجلس شورای ملی نه در جراید برای اینکه افراد ملت که بحکم حضور نماینده شما این آقایان نمایندگی آنها را دارند بگوئید اگر این مسائل وارد نبود توضیحات دولت جوابهائی داشت ایرادهائی داشت نماینده ما در قبال این مطالب را مطرح می‌کرد و میدانید که جمع این مذاکرات آن چیزی بوده است که با این توضیحات در مصلحت مملکت بوده بنده گنه کار نشدم روی مصلحت مملکت و وظیفه یک فرد ایرانی با فوریت شما موافقت کردم شما منتظرید که با همه چیز مخالفت کنم خیر، اگر در تجارت رقابت یک مشوقی است ولی ما این اصل را در سیاست قبول نداریم ما در سیاست رقابت نداریم در خدمت رقابت داریم آنهم رقابت نداریم مسابقه داریم آنجا که مصلحت مملکت را تشخیص بدهیم خوش آیند و بد آیند شما و سایر دوستان ما برای ما مطرح نیست ما موافقت کردیم برای اینکه در فرمایشات شاهنشاه عزیزمان در مسائل مختلف مملکتی شنیدیم در ردیف نفت در ایران شکر خداوند را که یک نعمتی جز، منابع طبیعی مس هم وجود دارد که بزودی استفاده می‌شود اما نخواستیم که از این مس هم مثل سایر شرکتها اتومبیل‌ها و سکرترها خرج‌ها و سوء استفاده‌ها باز هم چشم ملت ایرانرا بشک و تردید وادار کند ما خواستیم از این مس مثل درآمدهای شرکت نفت نه نحوه خرج آن دو تا را قاطی نکنید برای ملت ایران سر بلندی و نسبت بشاهنشاه سپاسگزاری بوجود بیاید بنابر این تصور می‌کنم این لطف را بفرمائید خودتان داوطلب بشوید بیائید اینجا و برای روشن شدن ملت ایران و نمایندگان ملت ایران نه در جوابگوئی رامبد و فرهاد پور ما همه حرف‌ها را پس گرفتیم و اینجا کشمکش و جواب نداریم برای ملت ایران روشن کنید چه بوده اداره معادن را شما چه کردید دیگران چه کردند چه خرج هائی شده چه آینده‌ای هست چه اقداماتی می‌کنید فقط نوشتن یک سطر که شرکت استقلال کامل دارد و از تمام قوانین مستثنی است مگر اینکه از این ببعد در قوانین یاد بکنیم شرکت مس هم جزء ایران است بیائید در این دوره سازندگی با حرف همدیگر را قانع نکنیم با حسن نیت و خدمت توأم با صمیمیت نه نمایش خدمت مطلب را مطرح کنیم من از شما استدعا می‌کنم نگذارید که این مطلب در پرده ابهام باقی بماند برای اینکه در آن حد که من و سایر نمایندگان میدانند در این مطلب جز آینده درخشان و خدمت و یک اساس صحیح هیچ چیزی نمی‌تواند باشد خواهش می‌کنم با رقم و عدد و آینده و تشکیلات جواب بفرمائید (احسنت).
رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر – همکار محترم ما جناب رامبد مثل همیشه با بیان شیرین و رسای خاص خودشان درباره این لایحه تذکراتی فرمودند و مطالبی را از نماینده دولت خواستار شدند هنوز شرکتی که لایحه اش تصویب نشده عمل نکرده بکار شروع نکرده بکار شروع نکرده من نمیدانم چه رقم و عدد و تشکیلاتی باید داشته باشد اما رقم و عدد و تشکیلات عبارت از این است که معدنی داریم باسم معدن مس سرچشمه (فرهاد پور- معاون بفرمائید) و همانطور که چند دقیقه قبل معاون پارلمانی وزارت اقتصاد گفت این معدن یکی از غنی ترین معادن مس جهان است و ذخائر آن ۸۰۰ ملیون تن بر آورد شده است اینها را چند دقیقه قبل گفت و همه ما شنیدیم برای بهره برداری از این معدن که دولتی و ملی شده و در اختیار مردم ایران قرار گرفته است می‌خواهند یک شرکتی با سرمایه دولت بوجود بیاید و بهره برداری کند و عوائد این معدن در خدمت اقتصاد مملکت قرار بگیرد اگر بخواهیم یک شرکتی برای استخراج معدن تأسیس کنیم جز اینکه بگوئیم معدنمان کجا است چقدر ذخیره در آینده دارد و چقدر منافع دارد و آنهم بتخمین و باحتمال است چون همانطور که میدانید معدن نفت هم همین طور است ممکن هم هست درست نباشد بستگی باین دارد که معدن چه باشد و وسائل علمی آن چقدر پیشرفت کرده و تخمین آن تا چه اندازه درست باشد ولی با توجه به بررسی هائی که شده معاون مس در ردیف معادن دیگری هستند که بخش خصوصی می‌تواند استخراج کند و پروانه اکتشاف بگیرد و در مورد این معدن هم شاید بخش خصوصی هم پروانه اکتشاف داشته اما دولت می‌خواهد از سرمایه صد در صد ملی خودش بهره برداری کند و می‌خواهد این عوائد را در اختیار اقتصاد ملت ایران بگذارد و راجع باتومبیل و منشی فرمودید بنده هر چه در این لایحه گشتم عجالتاً راجع باین قبیل امور چیزی ندیدم ولی تصدیق بفرمائید برای هر شرکت اتومبیل و سکرتر و مخارجی هم لازم است، هیئت مدیره هم لازمست. اصولا باید یک شرکتی که تشکیل می‌شود نظیر شرکت تجارتی خودش در دنیا بتواند کارش را بکند اگر بخواهیم بگوئیم شرکتی درست کنیم که مدیر عامل نداشته باشد و شرکتی درست کنیم اتومبیل و وسایل نداشته باشد این متناسب با تحرک و فعالیت امروز نیست آنچه که مسلم است امروز مردم وطن ما می‌خواهند از ذخائر زیرزمینی خودشان حداکثر استفاده را ببرید رهبر بزرگ مملکت فرمودند که معادن مس ما در ردیف غنی ترین معادن مس دنیا است و وقتی در اقتصاد بمرحله بهره گیری کامل رسید شاید در آمدی در حدود معادل در آمد نفت برای ما امیدواریم بآن حد برسیم اما معنای این کار این نیست که فردا این شرکت تشکیل شد پس فردا ما عوائدی نظیر عوائد شرکت نفت داشته باشیم باید کارشناس بیاید تأسیسات بیاید مقدماتی انجام بشود بعد معدن استخراج بشود صنایع جنبی تأسیس بشود مس خام تبدیل به مس صنعتی بشود حتی از این مس صنایع وابسته تأسیس بشود تا ما بهدف نهائی خودمان برسیم در اجرای این هدف هم دولت چون با همیتش واقف است و سرمایه گذاری و منافع این کار بحدی است که به بخش خصوصی واگذار کند آمده و آن را صد در صد در برنامه دولت قرار داده و در واقع کلیه این عوائد را تحت اختیار اقتصاد ملت ایران قرار خواهد داد اشاره شد از نظر طرز کار که چرا مقدمه‌ای در اینجا نوشته نشده در خود مقدمه ننوشتن با جنابعالی هم عقیده هستم یعنی مسامحه شده و بایستی وزارتخانه مربوطه آن مقدمه را می‌نوشت اما چون در خود مادهٔ اول منظور از این لایحه توضیح داده شده خوشبختانه اگر چنانچه مقدمه‌ای ننوشته‌اند در خود مادهٔ یک منظور توضیح داده شده که «بدولت اجازه داده می‌شود بمنظور استخراج و بهره بردادی از معادن مس سرچشمهٔ کرمان و فلان تا آخر…» می‌شود گفت مادهٔ اول وافی بمقصود است مقدمه برای روشن شدن لوایح نوشته می‌شود و برای این است که شأن نزول لایحه روشن بشود و این یک کار تشریفاتی است و در ماهیت امر تصدیق بفرمائید هیچ تغییری حاصل نمی‌کند ماهیت کار قانون است و مفاد آن است که تصویب می‌کنید هیچوقت مجلس شورای ملی مقدمه تصویب نمکند باید عرض کنم ما دیروز حقیقتاً سعادتی داشتیم که از کارخانجات ذوب آهن اصفهان بازدید کنیم امروز مردم وطن ما هر روز شاهد یک قدم بزرگ بطرف آینده‌ای بزرگ هستند اگر کسی تأسیسات ذوب آهن اصفهان را ببیند و آن چدنی را که در کوره بلند ذوب می‌شود مشاهده بکند پی می‌برد که آرزوی ملت ایران چطور بر آورده شده است و من حتم دارم بعد از ۵،۶ سال دیگر نظیر این تأسیسات را در کرمان و در سرچشمه خواهیم دید و اقتصاد مملکت ما روز بروز شکوفان تر خواهد شد از اینکه دولت باین فکر افتاده است که این منابع را ملی بکند و سرمایه‌ای در این کار بگذارد موجب کمال تشکر نمایندگان و مجلس است اگر این کار بوسیله بخش خصوصی می‌شد باین درجه گسترش پیدا نمی‌کرد و این اندازه بازار و صنایع جنبی در آن ایجاد نمی‌شد امیدواریم این شرکت پس از تأسیس بتواند نظیر شرکت ملی نفت ما و شرکت ذوب آهن ما و صنایع ملی دیگر ما قدمهای بزرگی در راه بهبود اقتصاد کشورمان بر دارد (احسنت).
رئیس – نظر دیگری در ماده اول نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده اول رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۲- سرمایه اولیه شرکت یک میلیارد ریال که کلا متعلق به دولت است خواهد بود و به یکهزار سهم یک میلیونی تقسیم می‌گردد. افزایش یا کاهش سرمایه منوط به تصویب مجمع عمومی فوق العاده و هیئت وزیران خواهد بود.
رئیس- در مادهٔ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده دوم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۳- شرکت دارای استقلال کامل بوده و تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد. شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده و قوانین و مقررات مربوط بوزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت در صورتی شامل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان خواهد بود که صراحتاً در آن نام برده شود.
رئیس- در مادهٔ سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود. (بشرح زیر خوانده شد) ریاست محترم مجلس شورا- پیشنهاد می‌نماید مادهٔ ۳ بشرح زیر اصلاح شود.
- شرکت تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد که بتصویب کمیسیونهای مربوطه مجلسین رسیده باشد.
رامبد.
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- از نماینده محترم دولت انتظار توضیح و فرمایشاتی داشتم که همکار محترم جناب آقای دکتر دادفر دادند (دکتر دادفر- ایشان قبلا توضیح داده بودند جنابعالی عنایت نفرمودید) ولی اشاره فرمودند که من الان ریخت و پاشی نمی‌بینم که فلان کس صحبتش را می‌کند. جناب آقای دکتر دادفر، در مسائل مملکت و گردش کار دولت نه این دولت هر دولتی که اسمش دولت شاهنشاهی ایران باشد همه ما یک احساس مشترک داریم چه در داخل مجلس و چه در خارج مجلس که امور بر اساس سلامتی بگردد هر کس هم زیر این آسمان کبود نه تنها در داخل مجلس بگوید که نحوه کار شرکتهای دولتی بی عیب و نقص و مورد تأیید عموم افراد ملت ایران است بنده می‌گویم مصلحت خودش را بمصلحت ملت و مملکت ترجیح داده است. اینجا ماده‌ای هست که می‌گوید این شرکت طبق اساسنامه خودش اداره می‌شود من با شما موافقم جناب آقای دکتر معتمد وزیری، جواب راننده خودتان را فردا چه خواهید داد که می‌گوید راننده فلان مدیر کل را که منتقل فرمودید بفلان شرکت دولتی آنجا هزار تومان از من بیشتر می‌گیرد جواب ماشین نویس اداره خودتان را که صبح تا غروب منتظر می‌نشیند که منتقلش کنید به سازمان برنامه چه خواهید داد؟ جواب تمام کارمندان دولت را که می‌گویند افرادی در شأن ما و مثل ما با کار کمتر چندین برابر بیشتر از همین خزانه دولت بنام شرکتهای دولتی پول می‌گیرند چه خواهید داد؟ و این عدم تعادل‌ها را در این اقتضا فعلی خودتان چگونه توازن می‌دهید؟ جایش اینجا است که بنویسید در مواقع اضطراری آن مرد فنی آن کارشناس لازم را بهر شرایطی که مصلحت مملکت باشد شما استخدام بکنید پاداش بدهید ولی چرا از تمام قوانین و مقررات ایران این شرکت و سایر شرکتها را مستثنی می‌کنید که خودتان هم در روالش گیر می‌کنید معمولا ما عادت نداریم مسائل را طوری عنوان کنیم که خودمان را بخطر بیندازیم مسائل بسیار بزرگی از شرکتهای دولتی شنیده می‌شود در افواه و شایعاتی گفته می‌شود که صحبت از میلیونها است بعد می‌بینیم سرپوش گذاشته می‌شود و بسادگی گذشت می‌شود و لیکن برای خرید دسته جاروی ثبت در سنقر برای مأمور خرید پرونده دیوان کیفر باید ۱۵ سال در آنجا بماند پول یک ملت است خدمت بیک مملکت است پس چرا بنده پیشنهاد نکردم بیائید شرکت مس یا شرکت نفت را مثل ثبت اسناد سنقر اداره کنید پیشنهاد کردم در آن حدی که سایر دستگاهها عین همین کار را انجام می‌دهند چرا از مقررات مملکت خارج باشد؟ البته در آن قسمتهای تجارتی و فنی و اشکالات اضطراری صددرصد با شما موافقم ولی در سایر قسمتها مگر این پولها مال کیست؟ مملکت مال کیست؟ چرا ما با دست خودمان بدیها را میدان می‌دهیم و بعد از این صحنه که خارج شدیم در مجالس خصوصی می‌نشینیم انگشت بدهن می‌گذاریم که ببینید چه می‌کنند و چرا بد می‌کنند این بد را ما می‌کنیم بنده پیشنهاد کردم اساسنامه بنویسند هر جائی هم استثنا می‌خواهند بگذارند و بیاورند خدمت شما نمایندگان محترم توضیح بدهند شما آنجائی که لازم میدانید تصویب میفرمائید آنجا که راننده و کمک راننده باید بیشتر از مدیر کل‌ها حقوق بگیرند میگوئید مثل سایر افراد مملکت تابع مقررات مملکت باشند (احسنت- صحیح است).
رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر- جناب رامبد پیشنهاد دادند در ماده ۲ که بنظر من بیایند اینجا مطالبی را بگویند (رامبد- خیر قربان) جنابعالی اگر لایحه را بدقت مطالعه فرموده بورید و ماده بماده وقتی منشی قرائت می‌کرد توجه می‌فرمودید ملاحظه می‌کردید که عین پیشنهاد شما موضوع ماده ۹ این لایحه است که برایتان می‌خوانم…
رامبد- قبل از اینکه شما بخوانید عرض می‌کنم که موضوعش اینست که اساسنامه شرکت به کمیسیونهای مربوط مجلسین بیاید برای تصویب…
دکتر دادفر- پیشنهاد شما هم همین است.
رامبد- پس معلوم می‌شود شما به پیشنهاد من توجه نکرده‌اید.
دکتر دادفر- پیشنهاد شما این است که «شرکت تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد که بتصویب کمیسیونهای مربوطه مجلسین رسیده باشد» و ماده ۹ این است «اساسنامه شرکت ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون از طرف وزارت اقتصاد تهیه و پس از تأیید مجمع عمومی و تصویب کمیسیونهای استخدام- اقتصاد و دارائی مجلسین بمورد اجرا گذارده خواهد شد…» فرق پیشنهاد شما با مادهٔ ۹ چیست؟ پیشنهاد شما را خواندم ماده ۹ را هم خواندم ۲۹۹ نفر هم در اینجا گوش می‌کنند با داد و قال کردن که منطق نمی‌شود وقتی در پیشنهاد صحبت مب کنبد از دزدی صحبت می‌کنید اگر آن دزدی هست دزدی سراغ دارید آن دزد را باید معرفی کرد تعقیب کرد و مجازات کرد بطور کلی شایعه پرانی که درست نیست شما بفرمائید من پشت این تریبون اعلام جرم می‌کنم اما در اینجا می‌گویم دشمنان مملکت ما از جمله‌ای که میگوئید در محافل خیلی خصوصی ار اینها استفاده می‌کنند و این برای مملکت درست نیست و بدبختانه عوامل سیاه و سرخ در این شایعات مشترکند.
رامبد- اجازه بفرمائید؟
رئیس- آقای آموزگار شما در پیشنهاد صحبت دارید؟
آموزگار- در موافقت با پیشنهاد اگر اجازه بفرمائید مطالبم را عرض کنم.
رئیس- آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- آقای دکتر دادفر ضمن فرمایشاتشان مطالبی فرمودند که بنده لایحه‌ام را نخوانده‌ام بدانند که ماده ۲ نبوده و ماده ۳ است اگر شما خوانده بودید احتیاج بر این نبود که بدانید و آن چیزی که بنده پیشنهاد کردم برای این منظور بود که عبارتی در مادهٔ ۳ هست و جزو اساسنامه‌ای که در کمیسیون مطرح می‌شود شما این عبارتی که حالا می‌خوانم اگر تصویب بکنید و بآن رأی بدهید دیگر در آن کمیسیون قابل اصلاح نخواهد بود آن این است ماده ۳ می‌گوید شرکت دارای استقلال کامل بوده استقلال کامل و ناقص را از جنابعالی نشنیدم که منظور چه بوده مادهٔ ۳ می‌گوید «شرکت دارای استقلال کامل بوده و تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده…» اگر شما اینجا تصویب کردید در اساسنامه نمی‌توانید مجدداً بگذارید و این قانون و مقررات مربوط به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت در صورتی شامل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان خواهد بود که صراحتاً در آن نام برده شود یعنی از این ببعد هر قانونی که در این مجلس مطرح می‌شود باید بنویسند برای مملکت ایران و فراموش نکنید که شرکت سهامی مس سرچشمه هم جزو سازمان است لذا بنده پیشنهاد کردم که شما در این قانون بگذارید طبق این قانون که سایر موادی که تصویب میفرمائید معتبر باشد و اساسنامه‌ای که در کمیسیونهای مجلسین تصویب می‌کنید کمیسیون مجلس در آن موردیکه لازم می‌بیند مستثنی بکند مستثنی می‌کند در آن موردی که می بند می‌تواند این شرکت مثل سایر شرکتهای دولتی سایر ادارات دولتی از قوانین استفاده کند در آنجا تأیید می‌کند. بنابراین پیشنهاد بنده این بود که جنابعالی تصویب بفرمائید شرکت تابع مقررات این قانون در تمام موادش و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد که بتصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین برسد لذا این را که تصویب کرد نتیجه این می‌شود که از قبل دست آن کمیسیون را نه بستید که در مجلس تصویب شده باشد شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده قوانین و مقررات مربوط بوزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت در صورتی شامل شرکت معدن مس سرچشمه می‌شود که صراحتاً در آن قوانین اسم برده باشد (دکتر دادفر- همانطور که میفرمائید من تعجب می‌کنم در مادهٔ ۳ بگذاریم در مادهٔ ۹ هم بگذاریم چه فرق می‌کند) مادهٔ ۹ مادهٔ ۳ را نفی نخواهد کرد یعنی وقتی این مادهٔ ۳ تصویب کردید که این شرکت مستثنی از تمام قوانین ایران است بهیچ وجه شما نمی‌توانید در اساسنامه برگردید و چیزی را که قانون لغو کرده در اساسنامه بگنجانید در صورتیکه در آن حدی که احتیاج دارد در آن حدی که مصلحت مملکت اقتضاء دارد رأی بدهید این پیشنهاد بنده است.
رئیس- نسبت به پیشنهاد آقای رامبد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود. (بشرح زیر خوانده شد) مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌شود در مادهٔ ۳ جمله (استقلال کامل بوده) (و شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده) حذف شود.
آموزگار.
رئیس- آقای مجید موسوی بفرمائید.
مجید موسوی (رئیس کمیسیون استخدام)- همان پیشنهادی است که جناب آقای رامبد داده‌اند بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و می‌گویم تصریح اینکه شرکت تابع قانون استخدام کشوری نیست اساساً خود قانون استخدام، همه شرکتها را از شمول قانون استخدام مستثنی کرده و اینجا ما فقط همان مادهٔ مصوب قانون استخدام را آورده‌ایم و چیز دیگری نیاوردیم و مطلب دیگر مورد قوانین و مقررات مربوط بشرکتها با وزارتخانه‌ها متفاوت است حقیقتاً وقتی وظایف خاصی را اجراء می‌کند با مقرراتی که فرضاً برای وزارت آموزش و پرورش یا وزارت ایکس می‌آید متفاوت است و این چیزی نیست که مشکلی ایجاد کند صرفنظر از اینکه دست کمیسیونهای مربوط را هم نمی‌بندد برای اینکه همان اساسنامه است که همان مقررات استخدامی و همان مقررات مالی هم مقررات تشکیلاتی این مؤسسه را تصویب خواهد کرد و اساسنامه‌ها می‌آید بکمیسیونهای مجلسین و خود آقایان هم نظر می‌دهند و همانطور تصویب خواهد شد.
رئیس- آقای آموزگار بفرمائید.
آموزگار- بحثی پیش آمده است در اینجا و در کمیسیون راجع بماده ۳ ما تابحال در هیچیک از قوانین موجود مملکت مخصوصاً قوانینی که برای ایجاد شرکتها و مؤسسات دولتی تصویب کردیم جملهٔ استقلال کامل دارند نداشتیم در برابر کی استقلال دارد شرکتی است مال مملکت مال دولت طبق قوانین بوجود می‌آید این که مستقل است در برابر کی چه استقلالی دارد لااقل تابع قوانین و مقرراتی تابع ضوابطی باید باشد به این جهت است که من و همچنین جناب آقای رامبد پیشنهاد اصلاحی راجع به این ماده داده بودیم که کلمه استقلال کامل که برای اولین بار در یک قانونی می‌آید در یک قانون مفید و برای کار مفید ضرورت ندارد حذفش کنید شرکتها شخصیت حقوقی دارند یعنی کارهائی را که می‌توانند انجام دهند تابع مقررات مختلف نیست حالا آمده‌اند استقلال کامل را نوشته‌اند که بنده اعلام می‌کنم که استقلال کامل در هیچیک از مؤسسات مملکتی و دیگر کارها نباید پیش آید و باید حذف شود چون توهم پیش می‌آید به این جهت پیشنهاد حذف کردم و آیا صحیح است که بنویسیم شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده این را من در کمیسیون هم گفتم. قشنگ نیست که بنویسیم شرکت تابع قوانین مملکتی نیست مستقل است همانطور که توضیح دادند می‌توانید در اساسنامه مواردی که لازم است و مفید است بیاورید و از آن استفاده کنید این دو عبارت را از اینجا بردارید بقیه را که باید اسم ببریم که در اساسنامه شرکت باشد یا نباشد حرفی نداریم (مجید موسوی- قانون استخدام خودش مستثنی کرده) بله وقتی شما مجاز باشید که اساسنامه تصویب بکنید و در اینجا نوشته باشد که شرکت بموجب اساسنامه ایکه کمیسیون تصویب می‌کند بوجود بیاید اختیار دارید که مقررات شرکت بنحویکه ضرورت دارد و صلاح مملکت است تهیه شود و قطعاً آقایان موافقت میفرمائید.
رئیس- نظر دیگری نسبت به این پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
جوانشیر- کلمه کامل می‌ماند یا خیر.
دکتر الموتی- بله می‌ماند.
رئیس- آقای جوانشیر به پیشنهاد رأی می‌گیریم تصویب نشد.
رامبد- جناب آقای رئیس حال که پیشنهاد تصویب نشد و جمله استقلال کامل در لایحه باقی ماند یک توضیحی بفرمایند استقلال کامل یعنی چه؟
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد)- در این باره در کمیسیون توضیحاتی بعرض نمایندگان محترم رسید غرض از استقلال کامل بمعنائی نیست که احتمال دارد بذهن جناب آقای آموزگار متبادر شده باشد غرض از استقلال کامل این است که شرکت براساس موازین و مقرراتی که خاص خودش هست عمل خواهد کرد و تابع مقررات و قوانین مختلف غیر از آنچیزی که بتصویب کمیسیونهای مجلسین خواهد رسید و قوانین دیگری که در آن صریحاً از معادن مس سرچشمه نام برده باشد نیست و از لحاظ مالی و اداری و حقوقی دارای استقلال کامل می‌باشد در گذشته مصطلح این بود که بنویسند شرکت دارای شخصیت حقوقی است همانطور که در کمیسیون بعرض نمایندگان محترم رسید آن اصطلاح که خیلی بذهن مأنوس آمده است و مسلماً اگر این کلمه را گذاشته بودند هیچ کس بحثی نمی‌کرد و یک اصطلاحی است که اجازه بفرمائید بعرض برسانم که ذکرش در قانون معنی و مفهوم درستی ندارد (مجد- چرا ندارد) اگر گفته شود فلان شرکت دارای شخصیت حقوقی است یک عبارتی گفته شده است که معنائی که می‌خواهیم برسانیم در آن مستتر است و منظور تأمین است و حشو زائد است اعم از اینکه در قانون یا مقررات یا آئین نامه باشد یا در یک نشریه برداریم بنویسیم که مثلا شرکت سهامی بیمه ایران یک شخصیت حقوقی است اعم از اینکه بنویسیم شهرداری شمیرانات شخصیت حقوقی است بهرحال شخصیت حقوقی هست بنابراین قانون بتصویب رساندن و در آن نوشتن که فلان شرکت یا مؤسسه دارای شخصیت حقوقی است کار درستی بنظر نمی‌رسد و می‌توان گفت که با اصول حقوقی تطبیق نمی‌کند بنابراین بجای این که چنین اصطلاح ناصوابی نوشته بشود در قانون نوشته شده است که دارای استقلال کامل است و منظور از استقلال کامل از لحاظ نحوه عمل و قوانین و مقرراتی است که بایستی برآن اساس شرکت عمل بکند و لاغیر.
رئیس- پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌شود در مادهٔ ۳ بعد از کلمه «مربوط» کلمه «بسازمان» اضافه شود.
دکتر موسوی.
رئیس- آقای دکتر موسوی بفرمائید.
دکتر موسوی- ماده این است شرکت دارای استقلال کامل بوده و تابع مقررات این قانون و اساسنامه مربوط بخود می‌باشد. پیشنهاد من مربوط باین قسمت یک قسمت دوم که پیشنهاد من مربوط بآن است این است که شرکت تابع قانون استخدام کشوری نبوده و قوانین و مقررات مربوط بوزارتخانه و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت در صورتی شامل شرکت سهامی معادن مس خواهد بود که رد آن قوانین باین موضوع تصریح شده باشد بطوریکه ملاحظه میفرمائید ماده بقدری کلی است که تمام قوانین مملکتی را از اینکه شامل این شرکت بشود مستثنی می‌کند گفته است کلیه قوانین و مقررات مربوط به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بهیچ وجه شامل حال این شرکت نخواهد بود و بنده هم پیشنهادی کردم که آیا منظور کلیه قوانین است که بنحوی از انحاء ارتباط داشته باشد با شرکت مس یا هر شرکت دیگری نباید شامل این شرکت بشود یا تنها قوانین و مقرراتی است که مربوط به سازمان اداری است اگر چنانچه بمنظور آن قسمت اول باشد نماینده از نماینده دیگر نمی‌تواند سئوال بکند ولی شما توی دلتان فکر کنید یک کارمند شرکت مس اگر چنانچه حین انجام وظیفه مرتکب جرمی بشود با این ماده و این صراحت که هست می‌شود آن را تعقیب کرد؟ برای اینکه گفته است هیچ کدام از قوانین مربوط به وزارتخانه‌ها نمی‌تواند در مورد شرکت مس اجرا شود با این اصراری که هست نوشته شود منحصر کنیم بمسائل اداری بنده پیشنهاد کردم بعد از حکم مقررات مربوط نوشته شود مربوط به سازمان وزارتخانه‌ها و مؤسسات یعنی آن قوانین شامل شرکت مس نخواهد بود که مربوط باشد به سازمان اداری وزارتخانه‌ها نه قوانین کیفری نه قوانین مدنی که بنحوی مربوط است به سازمانهای دولتی فکر می‌کنم حداقل اگر این پیشنهاد را بپذیرید تا حدود خیلی جزئی البته این نظر نیست که ما به این لایحه رأی بدهیم چون براساس همان نظر که جناب آقای رامبد متذکر شدند حداقل این است که قوانین عمومی مملکتی را اقلا یک مرتبه کنار نگذاشته باشیم.
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری با پیشنهاد موافقید؟
دکتر معتمد وزیری- خیر موافق نیستم اجازه بفرمائید توضیح بدهم که منظور چیست؟
رئیس- بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد)- مطلب بصورتی که در اینجا بیان شد نیست و چنان نتیجه‌ای را که به آن اشاره فرمودند ببار نخواهد آورد اشاره فرمودند به قانون مجازات عمومی که اگر کسی مرتکب جرمی بشود با این ماده آیا می‌شود تابع آن قانون دانست و بموجب قانون مجازات عمومی او را به مجازات رساند بنده تصور می‌کنم جواب مثبت است در اینجا گفته شده است شرکت تابع قوانین و مقررات دولتی نیست اصلا بحثی از اشخاص حقیقی یعنی افراد نیست شرکت عبارت است از یک شخصیت حقوقی و شخصیت حقیقی با شخصیت حقوقی جدا و متمایز از یکدیگر است در اینجا بحث در این است که شرکت تابع قوانین مربوط وزارتخانه‌ها باشد یا تابع قوانین نباشد بحث درباره افراد مدیر عامل یا کارمندان نیست غرض این است که این شرکت تابع مقررات و قوانینی که مربوط بمؤسسات دولتی و وزارتخانه‌ها است نباشد قصد تنها مقررات مربوط به سازمان هم نیست بطور کلی هر قانون هر نوع مقرراتی که مربوط می‌شود به وزارتخانه‌های دیگر می‌خواهیم که این شرکت از آن مستثنی باشد اگر قرار بر این باشد که بنویسیم قوانین و مقررات مربوط سازمان اصلا بهتر است نباشد چه کسی گفته است که قانون تشکیلات وزارت کشاورزی ممکن است به معدن مس سرچشمه ارتباط پیدا کند بنابراین تصور اینکه کسی بنشیند و پیش خودش فکر کند که قانون مربوط به سازمان وزارتخانه‌ها ممکن است شامل حال معادن مس سرچشمه بشود اساساً وجود نداشته است آنچه که می‌خواهیم در اینجا روشن باشد این است که این شرکت تابع این قانون است بعلاوه اساسنامه‌ای که بتصویب کمیسیونهای مجلسین خواهد رسید و قوانین و مقررات دیگری که صراحتاً از این شرکت اسم برده شده باشد می‌خواهیم شرکتی بوجود نیاید که در ابهام و بلاتکلیفی باشد بلکه وضعش کاملا معین و برای همه روشن باشد.
رئیس- آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخر طباطبائی- بنده مطلبی را می‌خواستم بعرض برسانم آنچه از مجموع مواد این لایحه استفاده می‌شود ملخص این است که دولت کسب اجازه می‌کند از مجلس شورای ملی برای تأسیس شرکتی به این نام و استخراج معادن مس و هر شرکتی بنده قول جناب آقای دکتر معتمد وزیری معاون محترم وزارت اقتصاد را قبول دارم هر شرکتی اصلا شخصیت حقوقی درش مستتر است ولی جملاتی، عباراتی توی لایحه گذاشته می‌شود که اصلا ضرورت ندارد دولت کسب اجازه می‌کند مادهٔ واحدهای که شرکتی با این سرمایه با این کیفیت برای این منظور در فلان محل تأسیس می‌شود اساسنامه شرکتهای دولتی هم تابع تشریفاتی هستند می‌آید در کمیسیون مربوط تصویب می‌شود و هر چه ماده زیادی باشد همین اشکالات را فراهم می‌کند و این را من از روی کمال اخلاص عرض می‌کنم.
در همین مادهٔ اول اگر هم عباراتی کم و زیاد داشت توی شکمش می‌نوشتید بدولت اجازه داده می‌شود بمنظور استخراج از معادن و گسترش امور اقتصادی و چه چه انگیزه لایحه را هم در مادهٔ واحده می‌نوشتید و انگیزه لایحه را هم همینطور که چرا مثلا شرکت تشکیل دادید ولی برای فرار از حشو و زوائد استقلال کامل گذاشتید این استقلال کامل همه را بوحشت انداخته نقصش نمی‌کند ولی قوانین مدنی و جزائی اینطور نیست و این توهم را روی فرم موادی که خودتان گذاشتید ایجاد می‌کند کار کار بسیار بزرگی است همه میل داریم این کار پیشرفت کند سرمایه عظیمی است ذخیره عظیمی است ولی چیزی که هست چرا فرم قضیه را اینطور زائد می‌گذارید که این بحثها پیش بیاید این است که بنده استدعا می‌کنم بهمین مادهٔ اول اکتفا بکنید و اگر هم احتیاج است اصلاحاتی بکنید بقیه مواد زائد است.
رئیس- نظر دیگری نسبت به این پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
ریاست معظم مجلس شورای ملی محترماً پیشنهاد می‌نماید قسمت اول مادهٔ ۳ بشرح زیر اصلاح گردد شرکت دارای استقلال مالی بوده و تابع مقررات این قانون و اساسنامه الی آخر.
امان الله- پور بابائی.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
مقام محترم ریاست محترماً پیشنهاد می‌نماید پس از جمله وابسته بدولت نوشته شود (باستثنای قوانین کار) الی آخر.
فرهاد پور.
رئیس- آقای فرهاد پور بفرمائید.
فرهاد پور- توضیحات اضافی و اضافات غیر لازم در این لایحه موجب شده است که یک فرم خاص به این لایحه بدهد ما قوانین تشکیل شرکتها داریم انواعش مشخص است قانون محاسبات عمومی از تصویب آقایان گذشته است وظائف، استقلال و حدود و ثغور درش مشخص است ضرورت به تکرار نیست در اینجا ۱۱ مؤسسه را شرکت کردید و قوانین همه آنها از تصویب مجلس گذشت و بنظر من این نوع کلمات زائد و اضافه در آن نبود و در این لایحه خاص بنظر بنده عبارات و کلماتی گذاشته شده است که ایجاد مشکل کرده جناب آقای معتمد وزیری بمیفرمایند که کارمندان شرکت تابع مقررات و قوانین جزائی هستند ولی خود شرکت استقلال کامل دارد و تابع هیچیک از مؤسسات نخواهد بود من نمیدانم قوانین کار را در این شرکت، شرکت باید اجرا بکند یا کارمندان شرکت فرض بفرمائید یک روز باقتضای مصلحت مملکت یک اصل کلی است در یک گوشه‌ای از مملکت در یک منقطه‌ای که اینجا شرکت هم در آنجا واقع است گفتند مصلحت مملکت اقتضاء دارد حکومت نظامی باشد این شرکت تبعیت می‌کند یا تبعیت نمی‌کند مطالبی در اینجا نگذارید که خدای نکرده (یکنفر از نمایندگان- در اساسنامه شرکت هست) تفسیر استقلال کامل از بین رفت تابع هیچیک از قوانین و مقررات مؤسسات دیگر و حتی وزارت دادگستری این شرکت نخواهد بود اساسنامه شرکت نفت هم اگر چنین است اگر روزی به مسئله‌ای برخورد کردید که این مسئله روشن نمی‌کرد مطلب را باستناد اینکه در آنجا هست چه بسا که اینجا اصلاح بفرمائید برگردید بروید آنجا را هم اصلاح کنید برای اینکه شرکتهائی که وابسته به یک وزارتخانه هستند اصلا وابستگی یعنی چه اگر شما میگوئید استقلال کامل دارد وابستگی به وزارتخانه یعنی چه جوابگوی این شرکت در مجلس شورای ملی وزیر اقتصاد و وزارت اقتصاد حاکم نیست شما می‌خواهید باین شرکت حاکم کنید و یک عبارات اضافی که بهیچوجه بدرد شرکت نمی‌خورد و این اساسنامه را بی جهت به شکل یک اساسنامه و یا قانونی استثنائی در آورده است اینجا گذاشتید بنده معتقدم چون این شرکت طبعا باً تعداد زیادی کارگر سر و کار پیدا خواه کرد این استثتنا از کلیه قوانین پیشکش شما قانون کار و بیمه‌های اجتماعی را استثنا نفرمائید که این شرکت موظف باشد قانون کار و بیمه‌های اجتماعی را مشمول قرار بدهد.
رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (وزیر مشاور)- با اجازه مقام محترم ریاست بنده ناگزیر شدم یک توضیح کوچک و مختصر عرض کنم برای اینکه یک حالت و مثل اینکه یک احساس خاصی نسبت به وضع این شرکت پیدا شده و من احساس می‌کنم بر اثر توجه خاص و زیاد نسبت باین شرکت است برای اینکه شرکت بزرگی است و آینده بزرگی دارد و مایه امید ما است و همین احیاناً باعث بعضی نگرانیها شده است و همین نگرانیها را در موارد نظیر این لوایح و اساسنامه‌ها بنده احساس نکردم شما اینجا اجازه نمی‌دهید و تصویب نمی فرمائید که این شرکت از تمام مقررات و قوانین فارغ باشد و همین قانون و مقرراتی شامل حال این شرکت نباشد اینکه در اینجا حکم فرمودید شامل حالش نباشد منحصراً قانون استخدام کشوری است ملاحظه بفرمائید این شرکتی را که اینقدر تعریف فرمودید و گفتید اینقدر مفید است و مهم است توجه بفرمائید شاهنشاه امر فرمودند این عنایت را شاهنشاه بما و به ملت ایران فرمودند بروید اینکار را بکنید در اختیار دولت گذاشته‌اند و دولت هم رفته است اینکار را می‌کند باید تأییدش کنید که اینکار را می‌کند با وضع فعلی و با مقررات و موازین امروزی یک شرکت درست می‌کنند پس فردا مقرراتی می‌گذرد که بطور مثال شرکتهائی که از سرمایه دولت استفاده می‌کنند مجبور باشند فرض بفرمائید ذیحسابشان را با نظر وزارت دارائی انتخاب کنند اینها مقتضیاتی است که گاهی از اوقات در مملکت پیش می‌آید و لازم است که اجرا بشود اینجا مجلس محترم می‌گوید که آقا، دولت اگر بطور عام و کلی تصمیمی گرفتی که ذیحسابان شرکتها را از طرف وزارت دارائی بگذاری راجع به شرکت مس سرچشمه باید بررسی کنیم و ببینی که آیا می‌شود در آنجا ذیحساب گذاشت یا نه؟ اگر می‌شود اسمش را در این قانون که می‌آوری بمجلس بنویس او هم اطاعت می‌کند چنانچه ملاحظه می‌کنید این حق ا و عین این اختیار را برای چند سازمان دیگر از قبیل سازمان گسترش صنایع، شرکت هواپیمائی ملی و سازمان تریاک و نظایر اینها را شما قبول فرمودید ولی در قانون محاسبات عمومی وقتی آوردیم در بخش آئین نامه‌های معاملاتش دولت توجه داشت که شرکت هواپیمائی ملی یا دخانیات یا آن سازمان دیگر بایستی از آن آئین نامه متابعت بکنند اینست که در آن ماده مربوط ملاحظه فرمودید که نوشته سازمانهای دولتی شرکت هواپیمائی ملی، سازمان گسترش صنایع و فلان سازمان از این آئین نامه باید تبعیت کنند ولی یک شرکت را که بررسی کردند و دیدند از این نمی‌تواند تبعیت بکند یعنی شرکت ملی نفت اسمش را نگذاشتند مجلس هم بررسی کرد و کمیسیونها هم گفتند آقا شرکت ملی نفت را چرا نگذاشتی گفتند باین دلیل به این دلیل، هواپیمائی را گذاشتی گفتند باین دلیل باین دلیل هواپیمائی ملی می‌تواند از این آئین نامه استفاده کند وضع کارش اینطور است طوری است که می‌تواند از این آئین نامه استفاده کند کمیسیون تصویب کرد مجلس محترم هم تصویب فرمودند که آنها از مقررات کلی مربوط بدولت معاف هستند در این مورد باید تبعیت کنند این اختیار را در جاهای دیگر هم داده است حالا بنده برای مثال با اجازه مقام ریاست یک قسمت از این قانون را می‌خوانم در ماده ۲ سازمان گسترش ضمن مطالبی که می‌نویسد سازمان دارای شخصیت حقوقی بوده و بصورت شرکت سهامی اداره می‌شود این شرکت و کلیه مؤسسات تابعه از هر لحاظ استقلال کامل داشته «چون برای استقلال کامل قدری بحث شد» و تابع قوانین و مقررات و آئین نامه‌های مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته بدولت و قانون محاسبات عمومی نمی‌باشد یعنی در آنروز مجلس محترم این شرکت و سازمان گسترش را از تبعیت قوانین موجود آنروز معافش کردید ولی حالا در این سازمان اینطور نیست در این سازمان مرقوم می فرمائید که در آینده باید اسمش را ذکر بکنند چاره‌ای هم نیست قانون کار فعلی شامل حال شرکت هست بطور مسلم (فرهاد پور- اسمش چی است) شرکت مس سرچشمه در آینده اگر در قانون کار تغییری داده بشود که احیاناً در وضع شرکتها یا کارگرها تغییری داده شود قاعدتاً اگر بخواهند اگر تصویب بفرمائید باید اسم معدن سرچشمه را بگذاریم و مثل اینکه طبع این کار هم اقتضاء می‌کند که همینطور هم باشد چه بسا آنطور که توجه فرمودید این شرکت از لحاظ فنی وضع خاصی دارد و مقتضایت خاصی در منطقه خاصی هست چه بسا در آنجا که فرض بفرمائید حداقل دستمزد در آنجا یک مبلغ معینی باشد فردا دولت می‌آید از شما اجازه می‌گیرد که حداقل دستمزد را در فلان مبلغ تثبیت کنید و این قابل اعمال و اجرا در آن منطقه بخصوص شرکت ذوب مس نباشد آنوقت شرکت ذوب مس را خودتان موافقت می‌کنید که نیاورند و اگر لازم بود شرکت ذوب مس را می‌گذارند چنانچه ملاحظه فرمودید در قانون محاسبات عمومی کردیم این است که اجازه بفرمائید همه قوانین همینطور باشد چون اگر بگوئیم قانون کار شامل است یعنی قوانین دیگر شامل نیست فرض بفرمائید همه مربوط به قوانین آینده است تنها قانونی که اینجا میفرمائید شامل حال این شرکت نیست قانون استخدام کشوری است و بقیه مربوط به قوانین آینده است که مجلس محترم تشریف دارند و تصویب می‌فرمایند.
رئیس- آقای فرهاد پور متقاعد شدید؟
فرهاد پور – اگر عبارت اینطور اصلاح بشود که مربوط بقوانین آینده است قبول می‌کنم ولی عبارت فعلی این مفهوم را ندارد.
رئیس- چون چهار ساعت وقت وقرر جلسه تمام شده برای ادامه جلسه رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای حکمت یزدی بفرمائید.
حکمت یزدی- عرض کنم بنده نقطه ابهامی که در این ماده ۳ برایم باقی ماند خوشبختانه کلمه استقلال کامل اصلاح شد و لزومی نداشت ولی در ذیل ماده نوشته شده صراحتاً از آن نام برده شود هر ضمیری یک مرجعی می‌خواهد من نمیدانم مرجع این ضمیر قوانین مربوط بشرکت است یا قوانین مربوط به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت این را روشن نفرمودند اگر منظور کلمه‌ای است که صراحتاً از آن نام برده شود منظور شرکت سهامی مس کرمان است که در این قانون اسم نبرده‌اند مگر اینکه در اساسنامه خواسته باشیم اسم ببریم و اگر منظورتان از قوانین و مقررات وزارتخانه‌ها هست که یک مقدار قوانین مصوب دارید چطور بیائیم در آن قوانین مجدداً اسم ببریم از معدن مس سرچشمه کرمان این را استدعا می‌کنم دقت بفرمائید مرجع ضمیر را پیدا کنید و در هر دو صورت عبارت باید اصلاح شود.
رئیس- آقای مجید موسوی بفرمائید.
مجید موسوی (رئیس کمیسیون استخدام)- بنده از لحاظ کمیسیون توضیحاتی عرض می‌کنم این مرجع ضمیر بر می‌گردد به قوانین و مقررات مربوط بوزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته بدولت یعنی این قوانین و مقررات وقتی شامل حال شرکت سهامی مس سرچشمه خواهد شد که صراحتاً از این شرکت سهامی مس سرچشمه در آن قوانین نام برده شود و از فرصت استفاده می‌کنم یک اشتباه چاپی را اصلاح می‌کنم «صراحتاً در آن» صحیحش صراحتاً از آن صحیح است.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. حالا نسبت بماده ۳ با اصلاحی که شده رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۴- شرکت مشمول معافیت موضوع مادهٔ ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ۱۳۴۵ و اصلاحات بعدی آن خواهد بود.
رئیس- در ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده چهارم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده پنجم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۵- شرکت دارای ارکان زیر خواهد بود.
- ۱- مجمع عمو می.
- ۲- هیئت مدیره.
- ۳- مدیر عامل.
- ۴- بازرس.
رئیس- در مادهٔ پنجم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده پنجم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۶- مجمع عمومی شرکت از وزیر اقتصاد، وزیر دارائی، وزیر کار و امور اجتماعی و مدیر عامل سازمان برنامه و رئیس کل بانک مرکزی ایران تشکیل می‌گردد. ریاست مجمع عمومی با وزیر اقتصاد خواهد بود.
رئیس- در مادهٔ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده ششم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.
¨
مادهٔ ۷- رئیس هیئت مدیره همچنین مدیر عامل به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تأیید مجمع عمومی پس از تصویب هیئت وزیران بموجب فرمان همایونی منصوب خواهند شد. انتصاب اعضاء هیئت مدیره و بازرس قانونی شرکت منوط به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
رئیس- در مادهٔ هفتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم که مادهٔ ۷ چنین اصلاحی شود:
- مادهٔ ۷- ریاست هیئت مدیره با مدیر عامل شرکت خواهد بود که به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تأیید مجمع عمومی پس از تصویب هیئت وزیران بموجب فرمان همایونی منصوب خواهد شد و انتصاب اعضاء هیئت مدیره و همچنین بازرس قانونی شرکت منوط به پیشنهاد وزیر اقتصاد و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
سمیعی.
رئیس- آقای سمیعی بفرمائید.
سمیعی- دلیل اینکه بنده این پیشنهاد را کردم مهمتر از همه صرفه جوئی است که در هزینه می‌شود ما اگر رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل جدا داشته باشیم رئیس هیئت مدیره خواهی نخواهی دفتر و تشکیلات و کارمندان اداری و سکرتر و حقوق سرشار خواهد داشت و مدیر عامل هم جداگانه و اگر هر دو اینها یکی باشد در هزینه صرفه جوئی بسیار خواهد شد دلیل دوم اغلب ما دیدیم در شرکتهائی که رئیس هیئت مدیره جدا و مدیر عامل جدا دارد بعلت اختلاف سلیقه هائی که خواهند داشت بین آنها اختلاف ایجاد خواهد شد و این در پیش برد کار باین با اهمیتی تأثیر خواهد گذاشت بنابراین من شرکت نفت را شاهد مثال ذکر می‌کنم که در بدو امر که این لایحه مهم مطرح شد اهمیت آنرا کمتر از شرکت نفت ندانستیم در شرکت ملی نفت ملاحظه میفرمائید که رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل یک نفر است و بخوبی هم اداره می‌شود بنابراین چقدر خوب است که این جا هم یکی باشد هم در هزینه صرفه جوئی خواهد شد و هم نظم و ترتیب بیشتر مشهود خواهد شد این پیشنهاد بنده بود.
رئیس- نظری نسبت باین پیشنهاد نیست؟ (اظهاری نشد) باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عدهٔ کمی برخاستند) تصویب نشد. نسبت بمادهٔ هفت رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ هشتم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۸- شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان می‌تواند امور زیر را نیز انجام دهد:
- الف- استخدام کارشناس خارجی و یا عقد قرارداد برای استفاده از خدمات مؤسسات خارجی با تصویب هیئت مدیره شرکت و با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
- ب- اخذ وام یا اعتبار از منابع داخلی با ضمانت و یا بدون ضمانت دولت برای سرمایه گذاری و خرید ماشین آلات و خدمات و تنخواه گردان با شرایط مناسب و با رعایت مقرراتی خواهد بود که بتصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
- پ- اخذ وام یا اعتبار از منابع خارجی با ضمانت و یا بدون ضمانت دولت برای سرمایه گذاری و خرید ماشین آلات و خدمات و تنخواه گردان با شرایطی که بتصویب هیئت مدیره و مجمع عمومی و سازمان برنامه رسیده باشد. اخذ و استفاده از وام و اعتبارات موضوع این بند در حدود اعتبارات مصوب برنامه‌های عمرانی کشور خواهد بود.
- تبصرهٔ ۱- قراردادهائیکه برای انجام موارد مذکور در بند پ فوق با دولتهای خارجی منعقد می‌گردد پس از تصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین قابل اجرا خواهد بود.
- تبصرهٔ ۲- اعتباراتیکه برای سرمایه گذاری باستثنای تنخواه گردان دوره بهره برداری تحصیل می‌شود جزو اعتبارات برنامه عمرانی کشور منظور خواهد شد.
رئیس- در مادهٔ هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد). پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم بند الف مادهٔ ۸ لایحه تشکیل شرکت سهامی معادن مس سرچشمه بشرح زیر اصلاح گردد:
- الف- استخدام کارشناس خارجی و یا عقد قرارداد برای استفاده از خدمات مؤسسات خارجی با تصویب هیئت مدیره شرکت.
انوشیروانی.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم در سطر سوم بند «ب» لایحه شرکت سهامی معادن مس جمله «خواهد بود» حذف شود.
شیخ الاسلامی.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) باین پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید: در تبصره یک سطر اول کلمه «فوق»حذف می‌شود.
شیخ الاسلامی.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) از خانمها و آقایانیکه با آن موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. نسبت بمادهٔ هشتم با اصلاحاتی که بعمل آمد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه با آن موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادهٔ نهم قرائت می‌شود.
مادهٔ ۹- اساسنامه شرکت ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون از طرف وزارت اقتصاد تهیه و پس از تأیید مجمع عمومی و تصویب کمیسیونهای استخدام- اقتصاد و دارائی مجلسین بمورد اجرا گذارده خواهد شد. هر نوع تغییر در اساسنامه بطریق فوق انجام خواهد شد. نسبت بمواردی که در این قانون و اساسنامه شرکت پیش بینی نشده باشد بر اساس قانون تجارت عمل خواهد شد.
رئیس- در مادهٔ نهم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت بماده نهم رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- برای بنده موجب کمال تأسف است امری که می‌توانست با چه خوشبختی‌ها، شادباشها و امیدواریها و اطمیناها و تأیید اکثریت و اقلیت یک جا مواجه باشد با طرز عملی که دیدیم و با عباراتی که شنیدید که خوب بود یا بد بود و حتی مدافعین خود ندانستند چه گفتند و این صورت مذاکرات خواهد ماند و آن گفتگوها که جناب دادفر فرمودند از این مطالب ناشی می‌شود بسیار جای تأسف است آقای دکتر شما امر باین خوبی طرح و نظری باین خوش آیندی را با عباراتی و با مطالبی مشکوک، نارسا، نا مفهوم که حتی مدافعین خود ندانستند چگونه دفاع کنند.
دکتر دادفر- اینطور نیست هر جا را درک نفرمودید توضیح می‌دهم.
عده‌ای از نمایندگان- اینطور نیست.
رامبد- پیشنهاداتی که مخالف نداشت ولی تصویب نشد با پیشنهاداتی که موافق نداشت ولی رأی داده شد این آن چیزی است که صورت مذاکرات روشن می‌کند باین مناسبت البته شما رأی تان لایحه را تصویب کردما هم امید و دعا و آرزو داریم که این هدف عالی با موفقیت انجام بگیرد باین مناسبت و روی خوش بینی به اصل نیت رأی مخالف در موقع اخذ رأی نهائی نخواهیم داد ولی بر اساس مواد لایحه و روی اینکه خوش بینی اگر از حد گذشت کار بسادگی و ساده لوحی هم ممکن است بکشد بر اساس واقع بینی و رأی موافق هم بشما نخواهیم داد و این شما بودید که رأی موافق ما را با طرز عمل خودتان به رأی ممتنع تبدیل کردید من میدانم به یقین اگر کمترین سوء نیتی در طرح این عبارات بود نه شما جرئت می‌کردید و نه اکثریت محرتم که شما را چنین پشتیبانی کنند ولی یک چیز هست و هست و هست و تا موقعیکه خودتان را اصلاح نکنید خواهد بود و آن اختیار طلبی احساس خود مختاری، به اختیارات مطلق که از طرف کوچکترین مأمور دولت هم بر اثر نحوه عمل شما جایگزین شد…
اکبر مسعودی- این حرف را نزنید آقای رامبد.
رامبد- و حتی یک جمله با رعایت قوانین و مقررات مربوط هم که در کمیسیونها افراد شریف در نهایت وطن پرستی و خیر خواهی دولت تصویب کردند با انشاءاله و ماشاءاله مجلس محترم حذف گردید آقای دادفر آن صحبتها از این مطالب ایجاد می‌شود.
دکتر الموتی- توضیح می‌دهیم.
رامبد- توضیح شما هر چه باشد نحوه تصویب شما آن چیزی است که در صورت مذاکرات نوشته شد و عبارات آن چیزی است که در لایحه شما هست و ما آماده بودیم با سلام و صلوات با نهایت خوشبختی و با روح همکاری این عبارات آنچنانکه مورد نیاز مملکت است و بصورت حق سالم کار را در دست مجریان بگذارد تصویب بکنیم و رأی موافق بدهیم ولی با آنچه که گذشت جز رأی ممتنع و آنهم فقط با چشم خوش بینی و امید و آرزو بشما نخواهیم داد.
رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی- خوشبختانه صورت مذاکرات مجلس از بدو مشروطیت تابحال همیشه وجود داشته و خواهد داشت مطالب باین صورت که همکار عزیز ما جناب آقای رامبد اشاره می‌فرمایند که ندیده و نخوانده و چه و چه باین صورت نیست.
رامبد- هست، هست، هست.
دکتر الموتی- عرض کنم بحضورتان در این صورت مذاکرات هست یک روزی لایحه وام و اعتبارات خارجی بمجلس آمد همین مطالب گفته شد که وا وطنا، وا قانون اساسی‌ها، وا مشروطه‌ها ولی آقا مملکت در حال سازندگی است مملکتی است که دارد باین سرعت پیش می‌رود تا دیروز دیدید در مورد ذوب آهن مملکت بکجا رفته این مملکت مقرراتی متناسب با ترقیات امروز احتیاج دارد (صحیح است) نه بآن افکار سی سال پیش و منفی بافی و مخالفت البته امروز اگر یک کشوری بخواهد ذوب آهن داشته باشد صنعت مس داشته باشد مقررات خاصی متناسب با سایر شرکتهای بزرگ دنیا می‌خواهد و اینها را نمی‌شود با اصول قانون محاسبات و بستن دست سازمانها اداره کرد شما اگر می‌خواهید که یک شرکت مس بیاید در سطح جهانی کار بکند این باید کارشناس داشته باشد باید بتواند اگر ضرورت داشت از افریقای جنوبی کارشناس با هر حقوقی با تلفن با طیاره اختصاصی بیاورد و این کاری نیست که با قانون ثبت اسناد اداره اش کرد شما می‌خواهید ترقیات مملکت تان متناسب با پیشرفته ترین ممالک دنیا باشد ممکن نخواهد شد با مقررات قدیم و گذشته و من میدانم که شما آدم مترقی هستید و اینطور فکر نمی‌کنید ولی در بیانات خودتان مطالبی میفرمائید که برای شما متأسف می‌شوم. مملکتی که دارد با رشد سریع ۲۰ درصد به پیش می‌رود معدن دارد ذوب آهن دارد اینها را باید با مقررات سریع کار کرد تا پیش برود این یک شرکتی است که می‌خواهد با چهارصد میلیون دلار تأسیس بشود امیدواریم بزودی همانطور که پیش بینی می‌کنند یک در آمد ۱۵۰ میلیون دلاری برای این مملکت ایجاد بشود یک روزی هم اینجا می‌خواستند برای برنامه سوم وام بگیرند آمدند گفتند قانون اساسی از بین رفت و چه حرفهای دیگر سالها بود دستگاههای اجرائی مملکت می‌خواستند وام و اعتبار بگیرند می‌رفتند در دنیا قرارداد می‌بستند بمجلس می‌آمد سه سال می‌ماند نرخ بهره تغییر می‌کرد ما آمدیم راه حل پیدا کردیم آنروز هم بما ایراد گرفتند و همین مطالب را گفتند صورت مذاکرات هست امیدواریم روزی خودتان به بینید نتیجه اینکاری که امروز شده بنفع ملت ایران است بنفع مملکت است خوشوقت هستیم که در اجرای همان لوایح مربوط بوام و اعتبار خارجی ذوب آهن تأسیس شد و امروز هم مفتخر هستیم که با کمال قدرت باین لایحه رآی دادیم دفاع کردیم و در پیشگاه شاهنشاه و ملت ایران سر بلند و رو سفید هستیم (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت باین لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب زیر وسیله منشی (آقای مهندس صائبی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
موافقین-
- قایان عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیع امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدرخانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری- پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی- دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- دکتر کفائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی- مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرانی- مهدوی اردستانی- مهرزاد- میر افضل- ناروئی- ناصرزاده- دکتر نایبی- دکتر نجمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیک پور- نیک روش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک- دکتر یزدان پناه- دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش سعیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائب دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی.
آراء موافق ۲۱۲ رأی.
آراء سفید بعلت امتناع ۳۴ رأی.
رئیس- لایحه با ۲۱۳ رأی موافق و ۳۲ رأی ممتنع بتصویب رسید برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
موافقین-
- آقایان عبدالحسین آموزگار- خانم دکتر آصف زاده- خانم ابتهاج سمیعی- احمد- احمدی- اخلاقی- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- مهندس اردلان- مهندس اسدی لنگرودی- دکتر اسکوئیان- اسلامی نیا- دکتر اعتمادی- خانم اقبال- دکتر الموتی- دکتر امامی خوئی- خانم امیر ابراهیمی- امیر احمدی- دکتر شفیع امین- انشاء- دکتر انوشیروانی- اوحدی- اولیاء- اولیاء شیرازی- اهری- ایلخانی پور- ایمان زهرائی- دکتر بازرگانی- بختیاری پور- بدرخانی- بدر صالحیان- مهندس بدیعی- دکتر برادر- دکتر برزگر- دکتر حیدر قلی برومند- مهندس علی برومند- خانم بزرگ نیا- بوداغ زاده- بوشهری- غلامرضا بهادری- دکتر سعید بهادری- دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب الله بهبهانی- مهندس عنایت بهبهانی- بهنیا- دکتر بیت منصور- دکتر بیگلری- پدرامی- دکتر پرتو اعظم- مهندس پروشانی- پروین پزشکی- پسیان- دکتر پناهی- پور بابائی- پور بردباری- دکتر پیر- پیر زاده- خانم پیرنیا- پیمان- دکتر تنکابنی- دکتر توانا- توسلی- دکتر جزایری- جعفری- مهندس اسمعیل جلالی- مهندس جلالی نوری- جندقی- جوانشیر- خانم جهانبانی- جهانشاهی- چنگیزی- دکتر حاتم- دکتر حبیب اللهی- حق شناس- تیمسار حکیمی- حی- حیدری- خانقاهی- امیر علم خزیمه- مهندس خسروی- دکتر خسروی کردستانی- تیمسار دکتر خطیب شهیدی- دکتر خطیبی- خورشید- دکتر دادفر- داروئی- دشتی- دولو- دیهیم- ذوالفقاری- دکتر راد- دکتر رشتی- رشیدی- دکتر رشید یاسمی- حسام الدین رضوی- دکتر رفیعی- ریاضی- ریگی- خانم هما زاهدی- دکتر زعفرانلو- سراج الدینی- خانم دکتر سرخوش- سجادی- محمد مهدی سعادت- محمد رضا سعادت فرد- دکتر سعید- سعید وزیری- خانم نیره سعیدی- دکتر سنگ- مهندس سهم الدینی- شاخوئی- شاهنده- شریفها- دکتر شکرائی- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ الاسلامی- شیخ بهائی- صائب- مهندس صائبی- حیدر صائبی- دکتر صالحی- دکتر میر وجیه الله صدر- دکتر صفائی- خانم صفی نیا- دکتر صمد زاده- خانم دکتر صنیع- دکتر صوفی خلیلی- خانم ضرابی- دکتر محمود ضیائی- ضیاء احمدی- خانم دکتر طالقانی- علی طباطبائی- طلوعی- عباس میرزائی- دکتر غلامرضا عدل- مهندس فیروز عدل- دکتر عسکری- مهندس عطائی- دکتر علومی- غضنفری- فتوحی- مهندس فرخ- فرنود- فروتن- دکتر فروزین- مهندس فروهر- فریدونفر- فهیمی- فیاض فاضلی- فیصلی- مهندس قادر پناه- قاضی زاده- قدردان- خانلرقراچورلو- محمد ولی قراچورلو- دکتر قهرمان- کاسمی- کسرائی- دکتر کفائی- کلانتر هرمزی- کمالاتی- کمالوند- کورانلو- کورس- مهندس کیاکجوری- دکتر کیان- کیوان- دکتر لقمان ادهم- مافی- دکتر متین- مجد- محدث زاده- دکتر مدنی- دکتر مرتضوی- مرندی- خانم مزارعی- اکبر مسعودی- دکتر مشایخی- مظاهری- مظهری- دکتر معظمی- معیری- مهندس امیر قاسم معینی- مهندس عبدالحمید معینی- مهندس معینی زند- ملک افضلی- دکتر منتظری- دکتر موثقی - مجید موسوی- موسوی ماکوئی- مهاجرانی- مهدوی اردستانی- مهرزاد- میرافضل- ناروئی- ناصر زاده- دکتر نایبی- دکتر نجمی- مهندس نصر- دکتر نصیری- مهندس نظمی- نیکپور- نیکروش- دکتر وحید نیا- دکتر وزیری- دکتر وفا- تیمسار همایونی- دکتر گاگیک- دکتر یزدان پناه.
ممتنعین-
- آقایان دکتر آزاد- محمد علی آموزگار- احتشامی- اخوی- دکتر اسدی- اکبر- امام مردوخ- بختیار بختیاریها- تژده- دکتر سعید حکمت- حکمت یزدی- اسماعیل خزیمه- دکتر رئیسی- رامبد- ضیاء رضوی- مهندس رهبر- زهتاب فرد- ساگینیان- حاج کریم بخش شهیدی- علیقلی سمیعی- دکتر شریف امامی- شیخ رضائی- صادقی- دکتر فضل الله صدر- عبدالحسین طباطبائی- طباطبائی دیبا- فخر طباطبائی- ظفر- فرهاد پور- کشفی- دکتر محققی- دکتر موسوی- نامور- نجد شیبانی.
رئیس- آقای دکتر معتمد وزیری بفرمائید.
دکتر معتمد وزیری (معاون وزارت اقتصاد)- با کسب اجازه از مقام ریاست مجلس شورای ملی از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که با نهایت دقت و علاقمندی و همکاری در تصویب این لایحه ابراز عنایت و مرحمت و محبت فرمودند سپاسگزاری می‌کنم از اقلیت محترم هم اجازه می‌خواهم بمناسبت موافقتی که در فوریت لایحه فرمودند ابراز تشکر کنم و اطمینان می‌دهم که این لایحه همه مواد و مطالبش با نهایت صمیمیت و صداقت و علاقمندی باین خدمت بزرگ تنظیم شده است و اطمینان می‌دهم که با این طرز تفکر و این روحیه بمرحله اجرا گذاشته خواهد شد و ثمرات آن عاید ملت و مملکت خواهد شد (احسنت).
- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور
۱۱- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای قوام صدری وزیر مشاور.
رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.
قوام صدری (وزیر مشاور)- با اجازه مقام ریاست مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم بدستور ماده ۳۵ قانون برنامه عمرانی چهارم لایحه بودجه اداری و استخدامی سازمان برنامه را برای سال ۱۳۵۱ که بایستی در کمیسیون برنامه مورد بررسی قرار گیرد تقدیم می‌کنم.
رئیس- لایحه به کمیسیون برنامه ارجاع می‌شود.
- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به سه فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۱۲- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به سه فقره لایحه قانونی از مجلس سنا.
رئیس- لوایحی از مجلس سنا رسیده است برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی عطف بنامه شمارهٔ ۵۴۰۱ مورخ ۱۳۵۰/۱۱/۲۰ آن مجلس محترم، گزارش کمیسیون شماره ۳ (دادگستری و استخدام) در قبال لایحه شماره ۵۰۷۷۴ مورخ ۱۳۵۰/۱۰/۱۶ دولت راجع بافراز و ثبت اراضی مربوط بسازمان مسکن در جلسه روز شنبه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
عطف بنامه شمارهٔ ۵۵۱/۳۰۹۰۵ ل ق مورخ ۱۳۴۹/۱۲/۱۸ آن مجلس محترم گزارش کمیسیون شماره ۳ (دادگستری و استخدام) در قبال لایحه شماره ۴۱۶ مورخ ۱۳۴۹/۱/۱۶ دولت راجع به تشکیل سازمان تنقیح و تدوین قوانین و مقررات کشور در جلسه روز شنبه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی گزارش کمیسیون شماره ۴ (دارائی) در قبال لایحه شماره ۵۸۶۲ مورخ ۱۳۵۰/۳/۳۱ دولت راجع به توسعه صنعت گاز در جلسه روز شنبه ۲۱ اسفند ماه ۱۳۵۰ مطرح گردید و بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق جهت تصویب آن مجلس محترم بضمیمه می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.
رئیس- لایحه بکمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
۱۳- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه.
رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
دستور جلسه ۴۷ روز پنجشنبه ۱۳۵۰/۱۲/۲۶
- ۱- گزارش شور دوم تأمین آموزش فرزندان کارگر.
- ۲- گزارش شور دوم تشکیل شرکت سهامی خدمات ماشین‌های محاسب الکترونیکی وزارت دارائی.
- ۳- گزارش شور دوم توافق بین دولت ایران و شرکتهای نفتی در مورد عوارض بندری.
رئیس- باضافه دو لایحه دیگر که از جلسه امروز مانده است. با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود.
(یکساعت و سی و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد).
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.