مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ آبان ۱۳۴۵ نشست ۳۰۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۴ آبان ۱۳۴۵ نشست ۳۰۲
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۳۰۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه (۲۴) آبان‌ماه ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: صائب -ارسنجانی - بدر صالحیان - پاینده
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امنا و ابلاغ به دولت
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به استفاده از مشمولین لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش و ارسال به مجلس سنا
۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون آموزش و پرورش راجع به کتب درسی و اساسنامه کتاب‌های درسی ایران و ارسال به مجلس سنا
۶- تصویب صورت جلسه
۷- تعیین موقع جلسه آینده - ختم جلسه
مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین بااجازه - آقایان:
دکتر رشتی - روحانی - دکتر ضیائی - بختیار بختیاری‌ها - دکتر موثقی - دکتر حکیم‌شوشتری - شفیعی‌پورکرمانی - بهادری - میرافضل - دکتر نجیمی - مهندس رافع - دکتر مهذب - حاذقی - خواجه‌نوری - رهبر - دکتر اعتمادی - کلانترهرمزی - کنگرلو - ناروئی- دکتر صاحبقلم- حقشناس- دکترمدنی- ادیب سمیعی - ختائی‌قلعه‌جوقی - دکتر امین - مهندس عدلی - مهندس عطائی - زند - مافی - توسلی - زهتاب‌فرد - جهانشاهی - دکتر غنی - کورس - کسرائی - دکتر خطیبی.
غائبین بی‌اجازه - آقایان:
دکتر مصباح‌زاده - فیصلی - طهماسبی - بالاخانلو
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه:
آقای موسوی‌کبیری یک ساعت - بانو نفیسی یک ساعت
غائبین مریض - آقایان:
مبارکی - پرویزی - طباطبایی - کمالوند - احتشامی - پزشکی - طالب‌زاده - دکتر بقائی‌یزدی - سلیمانی‌کاشانی - دکتر بهبودی - مهندس اسدی سمیع - مهندس والا - دکتر وحیدنیا - دکتر صالحی - البرزی - بانو دکتر دولتشاهی.
بیانات قبل از دستور آقایان: صائب - ارسنجانی - بدر صالحیان - پاینده
رئیس - نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای صائب بفرمایید.
صائب - فردا مصادف با روز سوم شعبان تولد پیشوای آزادگان حسین‌ابن‌علی علیه السلام است. بر خود لازم می‌دانم که این روز سعید و عید فرخنده را به عموم شیعیان جهان خاصه هموطنان عزیز تهنیت عرض نموده (احسنت) و همچنین آغاز هفته کتاب را که از افتخارات تاریخ عصر حاضر محسوب می‌گردد و یکی دیگر از ابتکارات شاهنشاه آریامهر است ضمن تبریک به هموطنان مخصوصاً فرهنگ‌دوستان از مؤلفین و نویسندگان کتب که در این راه زحمت کشیده‌اند تشکر کنم و از آنها تقاضا کنم که در این جهاد مقدس مخصوصاً در نشر و توزیع کتب سودمند اخلاقی، دینی و ملی کوشش بیشتری مبذول داشته و در ارشاد صحیح نسل جوان و جامعه نوین ایران آن طوری که لازمه یک ملت مترقی و متصف به صفات حسنه اخلاقی است راهنمایی فرمایند تا ثمرات انقلاب بیش از پیش تجلی نماید (انشاءالله - احسنت) همکاران محترم تصدیق می‌فرمایند که بحث درباره تلؤلؤ خورشید، روشنایی ماه و موهبت‌هایی از این قبیل که در عرف به آن بدی هیئت می‌گویند از مشکل‌ترین مباحث محاوره است و اینجانب با بیان قاصر خود ادای چنین تکلیفی را به حکم نمایندگی مردم اصفهان برعهده دارم. مقدور بود که در این مقام به گزارشی از سوابق علمی پایتخت پادشاهان صفوی و یا دوران خدمت صاحب‌بن‌عباد و دیگر علما و دانشمندان اصفهان تاریخچه‌ای فراهم و به حضور همکاران بصیر و عالیقدر عرضه دارم ولی اندیشه این کار از این جهت ملحوظ نگردید که دسترس به آنچه گذشته است با مراجعه به کتب متعدد تاریخی مقدور و همکاران ارجمند نیز در این زمینه احاطه و بصیرت کافی را دارا بوده بنابراین آنچه که محرک مزاحمت گردید بیرون از جنبه‌های تاریخی بلکه منطبق با بیان حال و شرح احوال واقعی است که امروز دو میلیون نفر مردم استان اصفهان را به خود مشغول داشته و آن تأسیس دانشگاه صنعتی آریامهر در این منطقه می‌باشد (صحیح است) مردم اصفهان بر سر هر کوی و برزن در هر محفل و مجلس از موهبتی که نصیب‌شان شده به یکدیگر تبریک می‌گویند (صحیح است) در این چند روز اخیر که در اصفهان به سر می‌بردم دسته‌دسته از فرهنگیان، کارمندان دولت، کارگران، کشاورزان و اصناف به محل کمیته حزب ایران نوین اصفهان آمده و از ابراز عنایت شاهانه از فرط شادی و شعف در پوست خود نمی‌گنجیدند همچنین در جلسات انجمن دوستداران اصفهان که در تهران و اصفهان تشکیل شده بود به نحو قابل ستایشی مسئله دانشگاه صنعتی آریامهر مطرح بود کانون دانشجویان اصفهانی نیز طی عریضه‌ای که به پیشگاه همایونی تقدیم داشته‌اند به این‌گونه سپاس و شکرگزاری خود را به خاک پای همایونی عرضه داشته‌اند:
«پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر
شاهنشاها فرمان همایون تأسیس دانشگاه بزرگ صنعتی آریامهر در اصفهان شوری بیکران در قاطبه اهالی آن سامان به خصوص جوانان دانشجو به وجود آورده است. کانون دانشجویان اصفهان مقیم تهران با کسب اجازه عالی‌ترین مراتب سپاس و احساسات شاه‌دوستی مردم اصفهان به ویژه جوانان دانش‌پژوه را به خاک پای آن شهریار دانش‌پرور تقدیم می‌دارد.
جان‌نثاران، هیئت رئیسه کانون دانشجویان اصفهانی: امضا»
و بالاخره همه مردم اصفهان از من خواسته‌اند که این احساس در ساحت مقدس مجلس شورای ملی طنین داشته باشد. طنینی که گویای احساس مردمی حقشناس نسبت به حقی عظیم باشد که الحق ادای آن بسی مشکل می‌باشد. همکاران محترم استحضار دارند اینجانب به کرات در زمینه تأسیس دانشگاه اصفهان مصدع وقت مجلس محترم شورای ملی شده‌ام و تا آنجا که وقت مجلس اقتضا داشته است رفع این نقیصه اساسی شهر تاریخی و صنعتی اصفهان را تقاضا کرده‌ام (صحیح است) ولی درست رد هنگامی که تلاش جناب آقای رئیس مجلس و جنابان آقایان سناتورهای معظم و نمایندگان محترم استان اصفهان مصروف به اعاده عنوان دانشگاه اصفهان بود مژده بس مسرت‌بخشی طنین‌انداز شد و آن موافقت ذات اقدس شهریاری دایر به تأسیس دانشگاه عظیم صنعتی آریامهر در شهر تاریخی اصفهان در جنب صنایع سنگین ذوب‌آهن بود شاید تصور احساس همشهریان من درباره این عطیه که اگر موهبت‌اش نیز بخوانیم سخنی به گزاف نگفته‌ایم آسان نباشد ولی چون مردم این دیار دیر زمانی از نظر دولت مرکزی مهجور و از اقدامات عمرانی محروم بودند (موسوی‌کبیری - مردم اصفهان همیشه خوشبخت بوده‌اند). جناب آقای موسوی‌کبیری در گذشته متأسفانه در اصفهان اقداماتی نشده است و اگر اقدامی شده یا اینکه اشتهاری از اصفهان به سمع جنابعالی رسیده به خاطر آثار باستانی آنجا است و سرمایه‌گذاری‌هایی است که خود مردم کرده‌اند و هر اقدامی که می‌بینید مربوط به چند سال اخیر می‌باشد.
موسوی‌کبیری - قبل از سال ۱۳۲۰ بودجه شهرداری کرمانشاه را به اصفهان حواله می‌دادند برای عمران و آبادی.
صائب - جناب آقای موسوی شهرداری ارتباطی به دولت ندارد و در ضمن باید عرض کنم که «همه جای ایران سرای من است» و اگر در منطقه ایلام اقدامی بشود تمام مردم ایران خوشحال می‌شوند و مسلماً درباره تأسیس این دانشگاه هم تمام ملت ایران خوشحال خواهند شد (احسنت - احسنت) به هر حال در چند ساله اخیر هر روز به شکلی سایه همایونی را بر سر می‌بینند و به برکت وجود شهریار عظیم‌الشأن زندگی خود را از نیست به درجه‌ای از علو خوشبختی و سعادت احساس می‌کنند که من عاجز از بیانم و خلق از شنیدنش (احسنت).
اصفهان با تمام وجود غرق در شادی و سرور است و همه عناصر انسانی و طبیعی این شهر به اعتبار الطاف شاهانه به وجد و سرور آمده‌اند با زبان جان و دل دعای‌گوی وجود شهریاری هستند که این همه خوشبختی و سعادت و بهروزی برای مردم آن سامان عنایت فرموده‌اند. امروز زاینده‌رود با زبان دل سرود شادی‌ساز کرده است و آب‌های غلطانش که تا سال دیگر به چندین برابر می‌رسد و چون الماس مذاب به دشت‌های وسیع شهر خیر و برکت می‌بخشد با غرور و افتخار موجودیت خویش را مأخوذ از همت شهریاری می‌شناسد که بر پیکره آن سدی عظیم اعطا فرموده است (صحیح است) دشت‌ها و کوه‌هایش زبان جان به شکرگزاری گشوده‌اند. شکری که مبین احساس سرزمینی کهن نسبت به رادمردی بزرگ است که او را مرکز ذوب‌آهن قرار داده و تاریخ گذشته و پرافتخار این دیار را به زمان آینده و تاریخ علوم بشری پیوند داده است.
اصفهان سر بر آسمان می‌ساید که مقر دانشگاهی قرار گرفته که مبتکر پیکار با بی‌سوادی در جهان خود بانی موجد و مؤسس و راهنمای آن هستند آری، حق هم همین است که همه عناصر طبیعی، انسانی، شاکر این همه احسان و التفات شاهانه باشند و دست تمنا به درگاه کبریایی برافرازند و از صمیم قلب مسئلت نمایند که شاهنشاه آریامهر را مؤید و مستدام بدارد (احسنت - احسنت).
رئیس - آقای ارسنجانی بفرمایید.
ارسنجانی - بنده هم به نوبه خودم روز تولد قهرمان آزادی و سرور آزادمردان جهان یعنی حسین‌بن‌علی‌بن‌ابیطالب علیه‌السلام را به عموم شیعیان جهان تبریک عرض می‌کنم
(احسنت) (مهندس صائبی - به عموم مسلمانان جهان) بله به عموم مسلمانان جهان بلکه به عموم مردم دنیا چون او رهبر آزادمردان جهان بود امروز با راهنمایی‌های رهبر عالیقدر ما در هر نقطه‌ای از نقاط مملکت که قدم می‌گذاریم مظاهر آبادی و تمدن و پیشرفت کاملاً محسوس است و کارها آن طور دارد پیشرفت می‌کند که غیرمنتظره است ولی به عقیده من نمایندگان مجلس مخصوصاً نمایندگان دوره ۲۱ که از بین توده مردم برخاسته‌اند بهتر از هر طبقه‌ای به درد مردم فقیر و ده‌نشین و کارگر آگاه هستند باید اگر نواقصی در کار دولت در خارج از مرکز دیدند تذکر بدهند (صحیح است) البته ما نمی‌توانیم بگوییم که کشور ما از نظر پیشرفت ایده‌آل شده است چون هنوز هستند افرادی که در کارهای خودشان یک قدری مسامحه می‌کنند من اگر نظرتان باشد چندی قبل فکر می‌کنم بیست و یکم مهرماه بود اینجا عرایضی کردم از جمله درباره فرهنگ کرج، فرهنگ کرج ما هیچ خوب نیست و من استدعا کردم یک توجهی به فرهنگ این منطقه که شاید دویست و بیست و هفت هزار نفر جمعیت دارد بکنند چون وضع فرهنگی‌اش به هیچ عنوان رضایت‌بخش نیست توجهی بشود خلاف‌ها و خطاهایی که از یک عده مسئول در این قسمت سر می‌زند مصلحت نیست اینجا پشت تریبون بگویم و فقط تذکری درباره آن می‌دهم که آقای وزیر مسئولین امر توجهی به این نکات بکنند و اگر واقعاً ما اشتباه کرده‌ایم رفع اشتباه از ما بشود و اگر صحیح است که اصلاح بشود اما متأسفانه توجهی نشده ولی از آقای وزیر کشاورزی واقعاً تشکر می‌کنم که بنده تذکری راجع به دفع آفات دادم و ایشان هم همتی کردند و لایحه دفع آفات را آوردند و لایحه الان در کمیسیون کشاورزی رسیدگی می‌شود و بنده از دوستان هم‌مسلک خودم که در کمیسیون کشاورزی عضویت دارند استدعا می‌کنم که توجه کاملی به این لایحه بکنند چون اگر این لایحه خوب اصلاح بشود تضمین کافی برای امر کشاورزی ممکت است و پس از لایحه اصلاحات ارضی مفیدترین لایحه‌ای است که به مجلس آمده برای اینکه اگر کشاورزهای ما از نظر آفات نباتی تأمین داشته باشند باعث پیشرفت کامل کشاورزی مملکت است امروز کشاورز ما تلاش خودش را می‌کند ولی متأسفانه در اثر خشکسالی این چند سال آفت هم زیاد شده آن طور که باید و شاید دفع آفات نشده البته مؤسسه دفع آفات قادر به این کار نیست آن روز هم بنده عرض کردم اگر تمام ثروت این کشور را هم به وزارت کشاورزی بدهند به تنهایی قادر نیست که دفع آفات بکند مردم هم باید همت بکنند و محصولات کشاورزی را از آفات نباتی حفظ کنند دولت به هر نحوی که صلاح می‌داند لایحه بیمه محصولات کشاورزی را در مقابل آفات نباتی بیاورد که کشاورز بداند که این زراعتی که می‌کارد با دادن یک وجه و عوارضی به دولت از آفات مصون است و خاطرش جمع باشد در هر حال بنده از وزیر کشاورزی تشکر می‌کنم که این لایحه را آورده‌اند. مطلب دیگر آنکه بنده الان سه سال است که راجع به دهقانان خالصجات کرج و کمال‌آباد کرج از کمیسیون کشاورزی تقاضا کرده‌ام که به درد اینها برسند در چند سال پیش از این آمدند و به دهقانان کرج از طرف خالصه زمین‌هایی دادند ولی ۲۴ نفر از اینها باقی مانده‌اند و حق اینها داده نشده قبل از تعطیل مجلس این موضوع در کمیسیون کشاورزی مطرح بود و قرار شد با یک عده از رؤسای خالصه برویم کرج و در صورتی که حقیقت روشن شد خود اداره خالصه این کار را بکند و حق اینها را بدهد ما رفتیم جناب آقای مهندس برومند هم تشریف داشتند عده‌ای هم از خالصه آمدند و در کرج حقیقت کاملاً برای آنها روشن شد اما آقایان رؤسای خالصه با قانونی که گویا برایشان در سابق تدوین شده بود نمی‌توانستند کاری بکنند و گفتند تا مجوز قانونی از مجلس به ما ندهید ما نمی‌توانیم به این ۲۴ نفر دهقانی که باقی مانده‌اند زمین بدهیم من در این مورد توجه اعضای محترم کمیسیون کشاورزی را جلب می‌کنم و اکثراً هم قول داده‌اند و خودشان هم به محل آمده‌اند که این حق دهقانان خالصه کرج را که ۲۴ نفر هستند حفظ کنند موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم این است که در جاده‌های خارج از مرکز اکثراً می‌بینید که اتومبیل‌ها دود می‌کنند (پاینده - در جاده‌های شهر هم همین‌طور است) بله در خارج شهر و داخل و اتومبیل‌هایی که پشت‌سر اینها حرکت می‌کنند جلویشان را نمی‌بینند و خیلی از تصادفات در اثر این دود است (مهندس صائبی -
تصادف جنابعالی هم همین‌طور بود؟) خیر بنده ایستاده بودم که زدند و ماشین را خرد کردند، بنده خواستم ببینم که این امر مربوط به کدام اداره است که جلوگیری کند (مهندس صائبی - مربوط به پلیس راه است) مربوط به پلیس راه یا هر اداره دیگر است باید فکری برای این اتومبیل‌ها که با دود غلیظ در جاده‌ها حرکت می‌کنند بکند، ضمناً رانندگانی که تخلف آنها زیاد می‌شود اجازه ندهند رانندگی کنند کسی که کنار خیابان زد و بنده و چند نفر دیگر را مجروح کرد پرونده‌اش در عدلیه هست در سال ۱۳۲۸ یک خانواده را مجروح کرده و در سال ۴۲ یک نفر را کشته و در سال ۴۴ باز یک نفر دیگر را کشته بنده را هم زده با ۵ فرزندم مجروح کرده و بعد از اینکه او را به دادگستری فرستادند بازپرس کشیک سه هزار تومان از راننده ضامن گرفته و او را آزاد کرده من نمی‌دانم محکمه انتظامی قضات به این قبیل کارها رسیدگی می‌کند یا نه و آیا صحیح بود که او را آزاد بکنند تا دو مرتبه برود و یک نفر دیگر را بکشد؟ به نظر من این صحیح نیست و رانندگان که در ضمن صلاحیت فنی باید صلاحیت اخلاقی هم داشته باشند، این راننده‌ای که چهار تصاف کرده چرا او را آزاد می‌کنند؟ و چرا به او اجازه می‌دهند که برود و یکی دیگر را بکشد؟
پریروز آقای روستا همکار عزیز من راجع به کسبه بازارچه آقا شیخ هادی در اینجا صحبت کردند، بنده چون بیست سال منزلم آنجا بوده و حالا هم هست می‌خواهم یک معرفی از کسبه بازارچه شیخ هادی بکنم، اصناف عموماً افراد شرافتمندی هستند ولی کسبه بازارچه شیخ هادی امتیازی بین اصناف دارند، اینها خیلی مردم زحمتکش و فقیری هستند، چند زن بین اینها هست، پیرزنان از کار افتاده آنجا دکان باز کرده و سبزی‌فروشی می‌کنند، کوزه‌فروشی می‌کنند و شوهرهای افلیج و بچه‌های بینوای خودشان را که باید گدایی بکنند نگاهداری می‌کنند، افراد معلولی آنجا هستند که دارند کاسبی می‌کنند و هر کدام اینها در بیست سی سال قبل دویست، سیصد تومان سرقفلی داده‌اند و این محل‌ها را گرفته‌اند و الان اگر بخواهند به آنها کمکی نکنند بیچاره خواهند شد و باید یک فکری درباره آنها کرد، اینها یک نامه‌ای به من داده بودند که من به جناب آقای وزیر کشور که آنها را می‌شناسند دادم و ایشان فرمودند من حتماً دستوری می‌دهم و روز عید مبعث رسول اکرم هم آقای شهردار قول دادند که در این مورد فکری بکنند و بنده توجه آقایان را جلب می‌کنم که بعد اصناف این بازارچه که مردمان بسیار فقیر و زحمتکشی هستند توجهی بشود.
مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم راجع به لایحه مالیات است که در کمیسیون مطرح است من در این لایحه مالیاتی مالیات طبقه کشاورز و خرده مالک را به طور مشخص و معین ندیدم خواستم توجه اعضای کمیسیون را جلب کنم به این مطلب که برای طبقه کشاورز مالیاتش را هر قراردادی می‌خواهند بگذارند خیلی مشخص باشد، چون این لایحه سیصد و خرده‌ای ماده خود مأمور را برای اجرا گیج می‌کند تا چه رسد به طبقه کشاورز خواستم استدعا کنم فکری برای مالیات کشاورزان بکنند که به اشکال برنخورند و معلوم شود تا چه حد باید معافی بدهند کجا باید مالیات بدهند این را برای کشاورزان روشن بکنند خیلی متشکرم دیگر عرضی ندارم.
رئیس - آقای بدرصالحیان بفرمایید.
بدرصالحیان - جناب آقای رئیس، نمایندگان محترم: امروز مصادف با روز آغاز هفته کتاب است این موضوع هم یکی از ارکان اساسی مبارزه با بی‌سوادی و جزو افتخارات ملت است که آغاز آن را تبریک عرض می‌کنم و در زمینه انقلاب مقدس شاه و ملت و ثمرات نیکوی آن و به خصوص یکی از مواد منشور انقلاب که سپاه دانش می‌باشد مطالبی به عرض می‌رسانم:
«انقلابی که چند سال قبل در ایران آغاز شد این کشور را از زمره کشورهای عقب‌افتاده خارج ساخت و در ردیف کشورهای مترقی جهان قرار داد تا هنگامی که نظام ارباب و رعیتی در ایران حکفرما بود قدرت واقعی در دست گروهی عمده مالک بود ولی شاهنشاه ایران با اقدام مشهورانه به این وضع پایان دادند و چنان خدمتی به کشور خود کردند
که تاریخ ایران هیچ‌گاه سیمای معظم‌له را از خاطر نخواهد برد. شاهنشاه ایران امروز وجهه‌ای جهانی است» (صحیح است).
این جملات نقل از یکی از روزنامه‌های معتبر اروپایی است که درباره انقلاب مقدس کشور ما، درباره اقدام متهورانه شاهنشاه آریامهر ما، درباره آینده امیدبخش و موفق ملت نجیب ما مانند ده‌ها روزنامه دیگر دنیا که هر روز بنا به جهتی درباره پیشرفت‌های «ایران نوین» قلم‌فرسایی می‌کنند به حق قضاوتی صادقانه نموده است.
آنچه مسلم است ظرف سه سال و چند ماه گذشته یعنی از بهمن ۱۳۴۱ ده‌ها و صدها و هزارها نوشته و مقاله و کتاب و نطق و خطابه پیرامون انقلاب مقدس ایران چه در کشور خودمان و چه در اقصی نقاط دنیا به رشته تحریر در آمده و بر زبان جاری شده است که هر یک در جای خود نیکو و مفید و مؤثر در شناخت حقیقی و اصالت واقعی انقلاب شاهو ملت بوده است (صحیح است) من امروز به جای بحث بیشتر در این مورد اکتفا می‌کنم به ارائه نمونه‌ای از احساس پر از امتنان یکصد و هشتاد نفر جمع ساکنان یک ده، دهی در مرز مملکت، دهی در استان کردستان، این احساس آمیخته به امتنان که در خلال جملات صادقانه‌ای به صورت طومار از طرف زنان و مردان ده باغلوجه خودنمایی نموده و اکنون در دست اینجانب است کمترین دلیل انکارناپذیری است بر بارور شدن درخت انقلاب و به دست آمدن نتیجه آنچه رهبر عالیقدر ملت ما از اقدامات مبتکرانه شجاعانه انقلابی خود آروز می‌فرمایند نمایندگان محترم، این طومار به نام قدرشناسی از خدمات و فداکاری‌های یک انسان واقعی تهیه شده است این انسان واقعی یک سپاهی انقلاب است این سپاهی انقلاب در حوزه مسئولیت و مأموریت خود روح انقلاب پر ارج شاه و ملت را در محیط زندگی انسان‌های از بند رسته و کشاورزان آزاد شده متجلی ساخته است این فرد سپاهی، فروغ دانش و معرفت را به دهی که ده‌ها و صدها سال مانند پنجاه هزار ده و قریه دیگر کشور در محیط تاریک و وهم‌آور زور و زجر، در محیط خفقان‌آور «ارباب و رعیتی» محور و محصور بوده است به ارمغان برده است در این ده جوان سپاهی با فکر و احساس خلاقه خود دگرگونی به وجود آورده است به کشاورزان جوان روح زندگی قدرت اراده و درس خودشناسی داده است به زنان ده فکر نو، راه و روش زندگی بهتر، طریقه همکاری و تعاون و امور داده است به نوجوانان و تازه‌سالان کتاب خواندن، کاغذ نوشتن، و احساس زندگی بهتر و آینده روشن‌تر داده است به پیرمردان دانش رهبری و روح هدایت‌کننده نسل جوان داده است به ده یعنی مرکز زندگی این یکصد و هشتاد نفر انسان سر و صورتی داده است با احداث کوچه‌های ماشین‌رو و سنگ‌فرش نمودن معابر و پل‌هایی متعدد و ایجاد مسجد و تکیه و مدرسه و درختکاری و حفر چاه در منازل و نصب تلمبه بر سر آنها و لوله‌کشی آب آشامیدنی و احداث جاده فرعی و ده‌ها اعمال خوب و قابل ذکر دیگر محیطی شاد و زنده برای «زندگی بهتر» فراهم نموده است که مجموع این امور یا در حقیقت انقلابی که در اساس زندگی ده و ده‌نشین بوجود آورده عامل تهیه این طومار به منظور حق‌شناسی نسبت به یک فرد خدمتگزار انقلاب شده است وجود این طومار در دست من شاهد و بازگوکننده احساسات و عواطف عالیه و سپاس بی‌پایان مردم روستانشین است به درگاه پرچم‌دار بزرگ انقلاب، به پیشگاه شاهنشاه آریامهر قهرمان انقلاب سفید، انقلابی که نام مقدس ایران را در دنیا بلندآوازه ساخته است. نمایندگان محترم من این طومار را، این بازگوکننده احساس واقع‌بینانه اهالی یک ده دورافتاده مملکت را که در خاتمه دوره خدمت یک سپاهی دانش تهیه شده تقدیم ریاست قوه مقننه کشور می‌نمایم تا دستور فرمایند مقامات مسئول از هر طریق که مقدور باشد این سپاهی انقلاب را که نمونه هزاران هزار جوان سازنده و سپاهیان مؤمن به انقلاب شاه و ملت می‌باشند مورد تشویق و عنایت قرار دهند (آفرین) این تشویق نه از نظر اجر و مزد سپاهی انقلاب پیشنهاد می‌شود.
خیر؟ سپاهی انقلاب با ملاحظه نتیجه کوشش و احساس انجام مأموریت ملی خود به آرزوی قلبی و حقیقی‌اش در راه پیکار مقدس و پیشبرد هدف انقلاب رسیده است، بلکه این تشویق پاسخ به ندای حق‌شناسی انسان‌هایی خواهد بود که
احساس و درک صادقانه خود را از بارور شدن درخت انقلاب شاه و ملت به صورت تهیه این طومار بازگو نموده‌اند و الحق باید گفت که این احساس و درک بی‌شائبه امیدوارکننده و ستایش‌آمیز است و بس (آفرین - احسنت).
رئیس - آقای پاینده بفرمایید.
پاینده - فردا روز میلاد سرباز بزرگ، شجاع و فداکار اسلام حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام است (صحیح است) و من افتخار دارم که این عید مبارک را به شما به خودم به همه شیعیان بلکه به همه مسلمانان به همه کسانی که شجاعت و شهامت و جانبازی را برای قوام و دوام اجتماعات لازم می‌دانند تبریک بگویم (احسنت).
ما همه مکلف هستیم به حکم مسلمانی از رویه پیشوایان خودمان درس بگیریم عمل امام یک درسی است برای ما و پیغمبر (ص) سرمشق است برای ما این مفاد آیه قرآن است رفتار امام یک درسی است برای ما به خصوص در این دوران تحول و این دوران انقلاب شاه و مردم که بایستی از رویه امام در کار دفاع از نهضت و انقلاب محمدی (ص) انقلابی که انقلاب شاه و مردم دنباله آن است از شجاعت امام و استقامت امام درس بگیریم چون انقلاب و نهضت محمدی (ص) یک نهضتی بود بر ضد فئودالیسم مکه و فئودالیسم عربستان و فئودالیسم جهانی، یک نهضتی بود بر علیه استثمار انسان‌ها، بر ضد خودپرستی و بر ضد قدرت فوق‌العاده سرمایه و بر ضد امتیاز طبقاتی نهضت محمدی (ص) تمام اینها را با یک تلاش مستمر ۲۳ ساله درهم کوفت و در حقیقت از همین جاست که درس بزرگ شروع می‌شود و این نهضت عظیم با یک فاصله کوتاهی با عواملی که ظاهراً ساکت و خاموش بودند و بعد تسلیم شده بودند انقلابی خودشان را شروع کردند این قیام حسینی که یکی از بزرگ‌ترین قیام‌های تاریخی محسوب می‌شود در حقیقت یک قیامی بوده است برای استقرار و برای تجدید انقلابی که در نتیجه فعالیت‌های عوامل خاصی می‌رفت که از راه خودش منحرف بشود قیام عظیم حسینی این عوامل را درهم کوفت و استمرار انقلاب محمدی (ص) را تأمین کرد. برای سربازان انقلاب این یک درس بسیار جالبی است که باید مراقبت دائم داشت باید شجاعت و استقامت کامل داشت و هر کجا اثری پیدا شد یک نمونه و یک نشانی نمودار بود که یک نفر فکر این را دارد که از خط انقلاب منحرف بشود آنجاست که وظیفه سرباز انقلاب به اقتدای رفتار سربازان بزرگ انقلاب محمدی (ص) شروع می‌شود من امیدوارم همه ما همه سربازان انقلاب چه در مجلس چه آنهایی که در بیرون مجلس افتخار سربازی انقلاب را دارند بتوانیم همیشه به این درس وفادار بمانیم و وظایف خودمان را آنطور که بایست انجام دهیم (احسنت) تصادفاً امروز روز کتاب هست و این هم یکی از برکات دوران ماست و باز این هم اجرای یکی از تعلیمات اسلامی است چون هیچ دینی به قدر اسلام به کتاب اهمیت نداده و در حقیقت نهضت اسلامی بر روی یک کتاب استوار شده است توفیق اسلام توفیق یک کتاب است، تمدن اسلامی تمدنی است محصول یک کتاب یعنی قرآن بنابراین وقتی ما به تقلید و تبعیت و اطاعت از رویه مسلمانی نهضت کتاب را می‌بینیم اولاً باید بسیار خوشحال باشیم نقشی را که وزیر فرهنگ و هنر در این میانه دارند باید بستاییم و هر کدام از ما به عنوان پیروان یک شریعتی که بر روی کتاب استوار شده است بایستی در این نهضت ترویج کتاب نقش عمده‌ای داشته باشیم و قرضی را که نسبت به نسل آینده داریم ادا کنیم (انشاءالله - احسنت).
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء و ابلاغ به دولت
رئیس - وارد دستور می‌شویم گزارش کمیسیون‌های مربوط راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۱۲ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۱۲۴۰-۴/۱۰/۱۳۴۲ راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء را که پس از اصلاحاتی از مجلس سنا ارسال شده بود مطرح نمود و ضمن موافقت با اصلاحات مزبور آن را مورد تصویب قرار داد.
ماده ۱- کلیه امور فنی و مالی و اداری دانشکده صنعتی (پلی‌تکنیک تهران) تحت نظر هیئت امناء اداره خواهد شد.
ماده ۲- هیئت امناء مرکب از اشخاص ذیل خواهند بود:
الف - رئیس دانشکده صنعتی.
ب - از هر یک از رشته‌های تحصیلی دانشکده یک نفر مهندس عالی‌مقام که با ابلاغ وزیر آموزش و پرورش برای چهار سال انتخاب می‌شود انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
ج - از هر یک از وزارتخانه‌های (آموزش و پرورش اقتصاد و دارایی) و سازمان برنامه یک نفر نماینده با اختیارات لازم.
تبصره - عضویت در هیئت امناء افتخاری است.
ماده ۳- وزارت آموزش و پرورش همه ساله اعتباری متناسب با احتیاجات دانشکده صنعتی (پلی‌تکنیک تهران) تحت عنوان خاص در حدود اعتبار بودجه مورد عمل ضمن بودجه تحصیلی سالانه خود منظور داشته و پس از تصویب بودجه به عنوان کمک اختصاصی در اختیار آن دانشکده قرار خواهد داد تا با پیشنهاد رئیس دانشکده و تصویب هیئت امناء به مصرف برسد.
تا زمانی که بودجه هر سال به تصویب نرسیده اقساط مقرر به میزان کمک اختصاصی سال پیش به طور علی‌الحساب پرداخت و پس از تصویب بودجه واریز خواهد شد.
تبصره ۱- وجوه حاصل از شهریه و درآمدهای کارگاه‌ها - آزمایشگاه‌ها - هدایای اشخاص و مؤسسات در حساب مخصوصی نگهداری شده با پیشنهاد رئیس دانشکده و تصویب هیئت امناء به مصرف تکمیل و توسعه آن دانشکده خواهد رسید.
تبصره ۲- به پیشنهاد رئیس دانشکده صنعتی و تصویب هیئت امناء از محل درآمدهای پیش‌بینی شده در تبصره یک به عده‌ای از دانشجویان ممتاز که استحقاق دریافت کمک مالی داشته باشند و تعداد آنان از صدی ده کل دانشجویان تجاوز ننماید کمک هزینه تحصیلی پرداخت خواهد شد.
ماده ۴- هیئت امناء مؤظف است در پایان هر سال ترازنامه دانشکده صنعتی را تهیه و منتشر نماید.
مخبر کمیسیون آموزش پرورش - دکتر قراگزلو
گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام در جلسه ۱۴ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه برگشتی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور استخدام - سیدعلی صائب
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۱۶ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه برگشتی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون دارایی - عزت‌الله اوزار
گزارش از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور
نماینده دولت لایحه برگشتی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون اقتصاد - ریگی
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه برگشتی راجع به اداره امور دانشکده صنعتی زیر نظر هیئت امناء را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر کیان
رئیس - نسبت به گزارش کمیسیون‌ها نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به گزارش کمیسیون‌ها خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش راجع به استفاده از مشمولان لیسانیه و بالاتر در سپاه دانش و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش یک فوریتی راجع به استفاده از مشمولان لیسانیه و بالاتر در سپاه دانش مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون آموزش و پرورش
به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۱۶ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۵۸۳-۲/۸/۴۵ راجع به استفاده از مشمولان لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش را که یک فوریت آن در جلسه علنی روز پنجشنبه ۵/۸/۱۳۴۵ به تصویب رسیده بود مطرح و پس از اصلاحاتی مورد تصویب قرار داد.
اینک گزارش آن به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده ۱- به منظور هدایت و راهنمایی درجه‌داران سپاه دانش در انجام وظایف محوله به وزارتین جنگ و آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود در هر دوره تأمین احتیاجات تا میزان () سهمیه کادر درجه‌داری سپاه مذکور از مشمولان لیسانسیه و بالاتر بلامانع مازاد بر احتیاجات نیروهای مسلح شاهنشاهی و سپاه‌های بهداشت و ترویج و آبادانی اخذ و برای تشکیل کادر افسری سپاه دانش اختصاص دهند.
تبصره - لیسانسیه‌های رشته‌های تعلیم و تربیت در تأمین احتیاجات سپاه دانش مقدم خواهند بود.
ماده ۲- هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون به شرح زیر تأمین خواهد شد:
الف - حقوق و مزایای ثابت کادر آموزش نظامی و هزینه غذا - مسکن - پوشاک - نوشت‌افزار و حقوق دوره آموزش سپاهیان مذکور در مدت اخذ تعلیمات در مراکز آموزش نظامی به عهده وزارت جنگ می‌باشد.
ب - حقوق و مزایای افسران سپاه دانش در تعلیماتی و همچنین حقوق و مزایای افسران سپاه دانش در مدت خدمت در سپاه دانش و هر نوع هزینه مربوط به آنان در این مدت از طرف وزارت آموزش و پرورش پرداخت خواهد شد.
ماده ۳- مفاد مواد ۳ و ۵ و ۶ قانون سپاه بهداشت و همچنین آن قسمت از قوانین مربوط به سپاه دانش که با این قانون مغایرت نداشته باشد در مورد مشمولان لیسانسیه و بالاتر که به سپاه دانش اختصاص داده می‌شود لازم‌الرعایه خواهد بود.
ماده ۴- آئین‌نامه اجرایی این قانون از طرف وزارتین جنگ و آموزش و پرورش تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
ماده ۵- وزارتین جنگ و آموزش و پرورش مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
مخبر کمیسیون آموزش و پرورش - دکتر قراگزلو
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور خانم دکتر پارسای معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت راجع به استفاده از مشمولان لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش را که یک فوریت آن در جلسه علنی روز پنجشنبه ۵/۸/۱۳۴۵ به تصویب رسیده بود مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر کیان
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به استفاده از مشمولان لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش را که یک فوریت آن در جلسه روز پنجشنبه ۵/۸/۱۳۴۵ به تصویب رسیده بود مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر کیان
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
نماینده دولت لایحه راجع به استفاده از مشمولان لیسانسیه و بالاتر در سپاه دانش را که یک فوریت آن در جلسه روز پنجشنبه ۵/۸/۱۳۴۵ به تصویب رسیده بود مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون نظام - حکیمیان
رئیس - کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ آقای فلیکس آقایان بفرمایید.
فلیکس آقایان - بنده خواستم از این موقعیت استفاده کنم و به عرض مجلس شورای ملی برسانم که اکنون که قانون اساسی ما به طور صریح اجرا می‌شود یعنی در حقیقت کلیه افراد مملکت دارای حقوق متساوی شده‌اند جا دارد که برای تقویت این کار در سپاه دانش از بانوان لیسانسیه نیز استفاده بشود حالا که بانوان حقوق متساوی با مرد دارند و ما مشغول هستیم که کلیه تبعیضات را رفع بکنیم آنها هم بایستی به نوبه خود در این خدمت مقدس سهیم باشند بنده اینجا به دولت تذکر می‌دهم و استدعا می‌کنم و انتظار دارم که اقدامی بشود که لایحه مربوط به استفاده از بانوان لیسانسیه را ولو باری مدت کوتاهی هم شده به مجلس بیاورند.
رئیس - خانم دکتر پارسای بفرمایید.
بانو دکتر پارسای (معاون وزارت آموزش و پرورش) - بنده چه شخصاً باید از جناب آقای دکتر آقایان تشکر بکنم چه از لحاظ توجهی که به کار خانم‌ها فرمودند و باید عرض کنم که در وزارت آموزش و پرورش از وجود خانم‌ها برای خدمت مقدس معلمی بسیار زیاد و خوب استفاده می‌شود اگر در مورد روستاها و به نحوی به نام سپاه دانش استفاده نمی‌شود شاید علتش این بوده که تربیت معلم روستایی برای خانم‌ها سابقه خیلی قدیمی دارد و به صورت دیگری انجام می‌گرفتند که سال‌های سال معلمینی که در روستاها می‌توانستند از نظر وضع زندگی البته خدمت بکنند تربیت می‌شدند و در روستاها خدمت می‌کردند (یکی از نمایندگان - بسیار هم خوب کار کردند خیلی متشکرم امروز غیر از این مطلبی که به عنوان لیسانسیه‌های سپاه دانش به عرض‌تان می‌رسد لازم است به عرض‌تان برسانم که در ورامین یک دانشسرای عالی سپاه دانش هست و یک مرکز تربیت راهنما در حدود بیش از صد نفر هستند تربیت می‌شوند برای معلمی که در روستاها خدمت می‌کنند بنابراین بدون آنکه قانون جدیدی لازم داشته باشد این کار انجام می‌گیرد چون آقایان در مملکت ما خدمت مقدس سربازی را برای خانم‌ها منع کرده‌اند و شاید در این کار هم حکمتی هست خانم‌ها خدمت خود را در جای دیگر و به صورت دیگر ولی با همان ایمان انجام می‌دهند.
رئیس - نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱- به منظور هدایت و راهنمایی درجه‌داران سپاه دانش در انجام وظایف محوله به وزارتین جنگ و آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود در هر دوره تأمین احتیاجات تا میزان (۲۰/۱) سهمیه کادر درجه‌داری سپاه مذکور از مشمولان لیسانسیه و بالاتر بلامانع مازاد بر
احتیاجات نیروهای مسلح شاهنشاهی و سپاه‌های بهداشت و ترویج و آبادانی اخذ و برای تشکیل کادر افسری سپاه دانش اختصاص دهند.
تبصره - لیسانسیه‌های رشته‌های تعلیم و تربیت در تأمین احتیاجات سپاه دانش مقدم خواهند بود.
رئیس - درباره ماده اول نظری نیست؟ آقای دکتر کیان بفرمایید.
دکتر کیان - یک اصلاح عبارتی است اجازه بفرمایید بنویسند وزارت جنگ و وزارت آموزش و پرورش.
رئیس - اصلاح عبارتی است، نظر دیگری نیست؟ آقای پروین بفرمایید.
پروین - بنده راجع به لغت کادر خواستم عرض کنم چون لغت فارسی که کاملاً به جای لغت کادر بیاید هست بنده پیشنهاد می‌کنم این لغت را تغییر بدهند.
رئیس - اگر لغت دیگری هست بگذارید اشکالی ندارد.
پروین - اجازه بفرمایید توضیح بدهم.
رئیس - بفرمایید.
پروین - بنده در این لایحه در ۵ نوبت به طوری که درج شده است لغت کادر می‌بینم که در متن عبارات و لایحه آمده است لغت کادر که به زبان فرانسه و لاتین هست به معنی قاب، چهارچوب و از این قبیل است مثلاً اگر یک عکس را در یک قابی بگذارند آن قاب اسمش کادر آن عکس می‌شود سابقاً در مؤسسات و قسمت‌های مختلف اسامی مختلف را در تابلوها و لوحه‌های مختلف می‌نوشتند در راهرو یا کلاس به دیوار آویزان می‌کردند آن وقت می‌گفتند اسامی غائبین یا حاضرین کلاس فلان، دسته فلان که در قاب نوشته شده است این را به فرانسه کادر می‌گویند حالا این کادر در بسیار در عبارت‌های فارسی و جراید هم دیده می‌شود مثل اینکه خیلی معمول و فارسی شده است تاحدی که به اصل و متن قانون‌های ما هم سرایت کرده است حالا در این لایحه ۵ قسمت در ۵ جای مختلف لغت کادر نوشته شده در صورتی که در هر قسمتی می‌توانیم یک لغتی بگذاریم که جانشین آن بشود مثلاً اینجا که گفته شده است در کادر نظامیان بگوئیم در این قسمت یا در جای دیگر که نوشته شده کادر فلان می‌توانیم بگوییم گروه فلان می‌گویند کادر مهندسین کادر مهندسین یعنی گروه مهندسین یعنی اشخاصی که در آن تابلو اسم نوشته‌اند چرا نگوییم گروه یا دسته یا قسمت یا حوزه بنده استدعا دارم که هر جایی که امکان دارد که لغت خارجی نباشد و لغت فارسی بشود گذاشت اجازه نداشته باشیم لغت خارجی بنویسیم حالا درباره کادر هم نظرم همین است که به جای آن گروه یا دسته نوشته شود (سعید وزیری - معادل فارسی‌اش را نفرمودید). رئیس - آقای دکتر قراگزلو بفرمایید.
دکتر قراگزلو (مخبر کمیسیون آموزش و پرورش) - این موضوع در کمیسیون هم صحبت شد ولی به عقیده اعضای محترم کمیسیون کادر یک کلمه اعمی است در نیروهای مسلح شاهنشاهی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و خیلی بهتر از چهارچوب و لغت‌های دیگر مصطلح شده و در واقع فارسی شده است حالا البته نظر آقای پروین را نمی‌دانم که چهارچوب یا لغت دیگری است ولی اعضای کمیسیون کادر را پسندیدند.
رئیس - نظر دیگری در ماده اول نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده اول رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون به شرح زیر تأمین خواهد شد.
الف - حقوق و مزایای ثابت کادر آموزش نظامی و هزینه غذا - مسکن - پوشاک - نوشت‌افزار و حقوق دوره آموزش سپاهیان مذکور در مدت اخذ تعلیمات در مراکز آموزش نظامی به عهده وزارت جنگ می‌باشد.
ب - حقوق و مزایای کادر آموزش فرهنگی در دوره تعلیماتی و همچنین حقوق و مزایای افسران سپاه دانش در مدت خدمت در سپاه دانش و هر نوع هزینه مربوط به آنان در این مدت از طرف وزارت آموزش و پرورش پرداخت خواهد شد.
رئیس - در ماده ۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده دوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- مفاد ماده ۳ و ۵ و ۶ قانون سپاه بهداشت و همچنین آن قسمت از قوانین مربوط به سپاه دانش که با این قانون مغایرت نداشته باشد در مورد مشمولان لیسانسیه و بالاتر که به سپاه دانش اختصاص داده می‌شود لازم‌الرعایه خواهد بود.
رئیس - در ماده ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده ۳ آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۴- آیین‌نامه اجرایی این قانون از طرف وزارتین جنگ و آموزش و پرورش تنظیم و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس - در ماده ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۵- وزارتین جنگ و آموزش و پرورش مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
رئیس - نسبت به ماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵- طرح و تصویب گزارش دوم کمیسیون آموزش و پرورش راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش شور دوم لایحه دولت راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان‌های کتاب‌های درسی مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون آموزش و پرورش
به مجلس شورای ملی
کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۱۶ آبان ۱۳۴۵ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۱۲۶۵۳-۸/۱۰/۱۳۴۲ راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی ایران را با توجه به پیشنهادهای رسیده مورد بررسی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
ماده ۱- تألیف و تهیه کتاب‌های درسی دبستانی و دبیرستانی منحصراً بر عهده وزارت آموزش و پرورش است.
ماده ۲- به منظور تألیف و تهیه متون این کتاب‌ها سازمانی به نام سازمان کتاب‌های درسی ایران تشکیل می‌گردد که رئیس آن به پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش و با تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شود. تشکیلات و طرز اداره این سازمان به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت آموزش و پرورش تهیه و با تصویب هیئت وزیران به مورد اجرا گذارده می‌شود.
ماده ۳- امور مالی سازمان زیر نظر هیئتی به نام هیئت امناء به ریاست وزیر آموزش و پرورش و عضویت رئیس سازمان و سه عضو دیگری که به پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش و تصویب شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب می‌شوند اداره خواهد شد.
تبصره - مدت عضویت هر یک از اعضای هیئت سه سال و تجدید انتخاب آن بلامانع است.
ماده ۴- وزارت آموزش و پرورش همه ساله اعتباری
به عنوان کمک اختصاصی در بودجه خود منظور و در اختیار سازمان کتاب‌های درسی می‌گذارد.
ماده ۵- سازمان می‌تواند کمک‌ها و اعانات و هدایایی از سازمان‌های دولتی و اشخاص و مؤسسات با تصویب هیئت امناء بپذیرد.
ماده ۶- همه ساله مبلغی حداکثر تا ۶ درصد از بهای فروش کتاب‌ها به عنوان حق‌التألیف منظور و در اختیار سازمان گذارده خواهد شد میزان حق‌التألیف با پیشنهاد سازمان و تصویب شورای عالی آموزش و پرورش تعیین می‌شود.
تبصره - کلیه وجوه کمک و درآمد حق‌التألیف و هدایای نقدی در حساب مخصوصی در بانک مرکزی ایران متمرکز خواهد شد.
ماده ۷- پرداخت هر نوع حق‌الزحمه بابت تألیف، ترجمه، نقاشی، طراحی مطالعه و بررسی و نظارت بر نگارش و چاپ کتب و هرگونه هزینه‌هایی که اجرای امور مذکور پیش می‌آورد با پیشنهاد رئیس سازمان و تصویب هیئت امناء خواهد بود و پرداخت‌ها به امضاء وزیر آموزش و پرورش یا نماینده او و رئیس سازمان کتاب‌های درسی ایران می‌باشد.
ماده ۸- مادام که چاپخانه‌های دولتی تا آن حد مجهز نشده که بتوانند کلیه کتاب‌های درسی مورد نیاز کشور را چاپ کنند وزارت آموزش و پرورش می‌تواند چاپ و توزیع این کتاب‌ها را به شرکتی مرکب از ناشران و کتاب‌فروشان و چاپخانه‌ها برای مدت معینی واگذار نماید.
صلاحیت فنی و مالی این شرکت باید مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد و اساسنامه آن با مقررات موضوعه و مفاد این قانون منطبق باشد. نماینده وزارت آموزش و پرورش تنها بازرس آن شرکت و مسئول حسن اجرای قرارداد در شرکت خواهد بود.
ماده ۹- تا زمانی که متن تمام یا بعضی از کتاب‌های دبیرستان‌ها از طرف سازمان کتاب‌های درسی ایران تهیه نشده وزارت آموزش و پرورش می‌تواند موقتاً یک کتاب را برای تدریس هر ماده درسی انتخاب و بر طبق مقررات این قانون مورد استفاده قرار دهد.
حق چاپ و نشر این کتاب‌ها منحصراً مخصوص وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.
ماده ۱۰- وزارت آموزش و پرورش چهار درصد بهای کتاب‌های موضوع ماده ۹ را که مورد استفاده قرار داده از شرکت دریافت و در حساب مخصوص در بانک مرکزی ایران متمرکز نموده و از آن محل منحصراً حقوق مؤلفان آنها را با رعایت مفاد آیین‌نامه‌ای که به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می‌رسد پرداخت خواهد نمود.
رئیس کمیسیون آموزش و پرورش - خانم جهانبانی
گزارش شور دوم از کمیسیون استخدام
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری با حضور خانم دکتر پارسای معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی ایران را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری – سید علی صائب
گزارش شور دوم از کمیسیون اطلاعات
به مجلس شورای ملی
کمیسیون اطلاعات در جلسه ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۴۵ با حضور خانم دکتر پارسای معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت ارجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی ایران را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون اطلاعات - دکتر وحیدنیا
گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی
به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۱۹ آبان ۱۳۴۵ با حضور آقای قوام صدری معاون پارلمانی وزارت دارایی لایحه دولت راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی ایران را مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
رئیس کمیسیون دارایی - اهری
رئیس - ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱- تألیف و تهیه کتاب‌های درسی دبستانی و دبیرستانی منحصراً به عهده وزارت آموزش و پرورش است.
رئیس - آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین - بنده فقط خواستم یک تذکری بدهم و آن این است که این گزارش که از کمیسیون‌های مختلف به مجلس آمده بر اثر لایحه‌ای است که راجع به تصویب‌نامه شماره ۹۹۷۶ مصوب ۸/۷/۴۲ صادر شده از دفتر نخست‌وزیری بعد از افتتاح مجلسین است بنده از نظر اجرایش خیال می‌کنم داخل کادر ماده واحده نیست باید فکری برایش بشود ولی به این صورت در کار ماده واحده نمی‌توانیم بریزیم چون در ماده مواحده نمی‌توانیم بریزیم چون در ماده واحده گفته تصویب‌نامه‌هایی که قبل از افتتاح مجلسین است خیال می‌کنم در کادر ماده واحده نمی‌توانیم بریزیم.
رئیس - خانم دکتر پارسای بفرمایید.
بانو دکتر پارسای (معاون وزارت آموزش و پرورش) - بنده باید حضور آقایان عرض کنم که اجرای این تصویب‌نامه قبل از افتتاح مجلسین است حتی اگر آقایان در خاطر داشته باشند در ابتدای امر که بنده افتخار همکاری در خدمتتان داشتم کتاب‌های درسی در مهرماه ۴۲ از طرف وزارت آموزش و پرورش چاپ و تقسیم شده بود یعنی این تصویب‌نامه اجرا شده بود حالا اگر دیر به مجلس تقدیم شده چیز دیگری است ولی تصویب‌نامه قبلاً اجرا شده بود (صحیح است).
رئیس - آقای پاینده بفرمایید.
پاینده - بنده بایستی عرض کنم که با همه احترامی که برای آقای وزیر آموزش و پرورش دارم و با همه احترامی که به معاون محترم ایشان دارم این احترام برای شخص ایشان است و مانع از این نیست که درباره این لایحه نظریات خودم را با صراحت بگویم چون که با این ماده اول و ماده دوم و با این لایحه تماماً مخالفم با این ریخت کار هم مخالفم با وعده دادن به مجلس و بعد فراموش کردن هم مخالفم با گرفتن کار مردم از دست مردم به صورت انحصار بعد این را به یک عده معین غارت مردم دادن هم مخالفم در ماده اول یک نوع انحصاری وزارت آموزش و پرورش می‌خواهد بگیرد ماده اول چنین می‌گوید: تألیف و تهیه (این تهیه یعنی چاپ) کتاب‌های درسی دبستانی و دبیرستانی منحصراً بر عهده آموزش و پرورش است این را وزیری می‌آورد که جزء دولتی است که می‌گوید تز من واگذاری کار مردم به مردم است حالا اگر این کار را این انحصار را وزارت آموزش و پرورش می‌گرفت برای اینکه بگوید خودم عمل می‌کنم باز مطلبی بود اما این انحصاری که می‌گیرد پاراوانی است برای ماده ۸ که کتاب‌ها را بسپارد به یک گروهی و در یک اطاق دربسته یک قرارداد برخلاف اصل ۲۴ قانون اساسی که در ماده ۸ شرح خواهم داد ببندد و بگوید تو گروه محنصراً برو کتاب‌ها را چاپ کن من کتاب‌های دیگر را هم نمی‌گذارم منتشر بشود یعنی این انحصار را گرفتم و می‌دهم به چند تا شخص معین که بروند و چهل درصد از روی قیمت‌هایی که بازرس انحصاری و انفرادی من تشخیص می‌دهند که آن بازرس هم اجیر آن شرکت است اضافه کنند و بفروشند و سود گزاف ببرند این مطلب را در کمیسیون بنده گفتم و متأسفانه توجه نشد حالا هم عرض می‌کنم توجه بفرمایید سرباز انقلاب بودن یک وظایف و تکالیفی هم به عهده ما می‌گذارد این کافی نیست که ما بگوییم سرباز انقلابیم
بایستی در خط انقلاب هم باشیم وزارت آموزش و پرورش آمده کتاب‌ها را می‌گوید در انحصار من اما من نمی‌توانم چاپ بکنم تا روز قیامت هم نمی‌توانم چاپ کنم مادام هم که نمی‌توانم چاپ بکنم می‌دهم به چند نفری که خودم دلم می‌خواهد با آنها قرارداد می‌بندم قرارداد ظاهر الصلاحی هم می‌بندم این قرارداد ظاهرالصلاح می‌گوید کتاب‌ها باید چاپ بشود چهل درصد روی قیمتش علاوه بشود بنده نمی‌دانم معنای این چهل درصد چه بوده آیا حق نبود که از رقابت‌هایی که بوده است استفاده می‌شد برای کمتر کردن قیمت؟ بنده اینجا یادداشتی دارم که از صورت مجلس استخراج شده که سال قبل آقای وزیر آموزش و پرورش پشت این تریبون وعده کردند کتاب‌ها را ارزان‌تر خواهیم کرد این وعده را دادند و بعد فراموش کردند وقتی که فهرست قیمت‌های سال پیش را بنده می‌بینم فهرست قیمت‌های امسال یک کمی هم گران‌تر است اما در روزنامه‌ها می‌بینیم که عکس و تفصیلات و نطق‌ها چاپ می‌شود که بلی قیمت کلی کتاب‌ها ارزان‌تر شده ولی قیمت جزئی آنها گران‌تر شده به یادم آمد به یکی از رئیس‌الوزراهای قدیم شکایت کرده بودند که سفیر دانمارک مثلاً به فلان آقا اهانت کرده گفته بود می‌گوییم آقای سفیر بیاید و از این آقا معذرت بخواهد گفته بودند این آقای سفیر معذرت نمی‌خواهد گفت من می‌دانم ولی حالا سفیر لار است و تا وقتی که سفیر از لار بیاید این آقا هم یادش می‌رود بنده فرمایش آقای وزیر آموزش و پرورش را وعده‌ای که فرمودند یادداشت کرده‌ام اینجا هست و حالا عین عبارتش را می‌خوانم علت اینکه بنده در آن روز سکوت کردم و خودم را قانع وانمود کردم همین وعده ایشان بود البته این وعده بعد از دو درصد تخفیف است یعنی یک دو درصد در نتیجه مذاکرات کمیسیون آموزش و پرورش تخفیف گرفته شده بود بعد آقای وزیر این مطلب را فرمودند که بنده استناد می‌کنم این یک وعده است در پشت این تریبون در مجلس که می‌گویند: «با مذاکراتی که به عمل آمده است تخفیف مجددی در قیمت کتاب‌ها به عمل خواهد آمد» بنده می‌خواستم بپرسم این تخفیف موعود همان است که در روزنامه‌ها مدیر شرکت می‌گوید. آقا تخفیف هم حدی دارد خوب آقای وزیر آموزش و پرورش شما اگر می‌دانستید که تخفیف حدی دارد و این شرکت به حرف شما گوش نمی‌دهد چرا وعده دادید (سعید وزیری - کی گفته است؟) مدیر شرکت گفته است تخفیف حدی دارد مدیر شرکت کتاب‌های درسی. بنده می‌خواهم بدانم آیا آقای وزیر آموزش و پرورش به وعده خود وفادار بودند یعنی می‌خواستند این وعده را اجرا کنند و شرکت در مقابل ایشان مقاومت کرده است؟ بنده قبلاً هم به ایشان عرض کردم شما شرکتی ساخته‌اید که گوش به حرف‌تان نخواهد داد ولی اگر ایشان وعده خودشان را فراموش کرده‌اند چرا اصلاً وعده دادند؟ به طور خلاصه عرض می‌کنم در مواد دیگر هم عرض خواهم کرد که این لایحه وافی به مقصود نیست مملکت در جریان انقلاب است گفتن اینکه کتاب‌ها خوب شده کافی نیست در موارد دیگر معایب کتاب‌ها را بنده عرض می‌کنم مشکلات صحافیش را عرض می‌کنم این لایحه به طور کلی در خط انقلاب نیست و در حد احتیاجات فعلی مملکت هم نیست و ما نباید اجازه بدهیم با این لایحه ۵/۱ میلیون نفر شاگرد که نوعاً از طبقات فقیر هستند و بایستی هر سال کتاب بخرند از طرف یک شرکتی که با کمال تأسف مورد حمایت وزیر آموزش و پرورش است استثمار بشوند این استثمار دوام دارد قیمت گران است افزایش چهل درصد غیر عادلانه است و خود مدیران شرکت هم تلویحاً اعتراف می‌کنند که جای ده درصد تخفیف هست، بنده اظهارات آنها را در موارد قرائت خواهم کرد، بنابراین بنده اظهارات آنها را در مواد قرائت خواهم کرد، بنابراین بنده امیدوارم با توجه به وظایف و تکالیفی که انقلاب به عهده ما گذاشته است به یاد آن بچه رختشوی و آن بچه کارگر که البته همه آنها محترمند باشیم و فراموش نکنیم که ارزانی بیشتر کتاب به سود آنها است و اگر به ضرر شرکت است باید این ضرر را به نفع یک و نیم میلیون شاگرد به شرکت تحمیل کنیم.
رئیس - آقای پاینده این مطالب را در مواد بعد می‌شود گفت.
پاینده - بنده امیدوارم به یاد آنها باشیم و یک لایحه‌ای
که یک انحصاری را می‌گیرد و به ناحق به یک گروهی می‌دهد بدون مطالعه تصویب بکنیم.
رئیس - در ماده اول نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده اول خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۲- هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون به شرح زیر تأمین خواهد شد.
الف) حقوق و مزایای ثابت کادر آموزشی نظامی و هزینه غذا - مسکن - پوشاک - نوشت‌افزار و حقوق دوره آموزش سپاهیان مذکور در مدت اخذ تعلیمات در مراکز آموزش نظامی به عهده وزارت جنگ می‌باشد.
ب) حقوق و مزایای کادر آموزش فرهنگی در دوره تعلیماتی و همچنین و مزایای افسران سپاه دانش در مدت خدمت در سپاه دانش و هر نوع هزینه مربوط به آنان در این مدت از طرف وزارت آموزش و پرورش پرداخت خواهد شد.
رئیس - در ماده دوم نظری نیست؟ آقای پاینده بفرمایید.
پاینده - بنده همانطور که عرض کردم با ماده ۲ هم مخالفم برای اینکه این سازمان متأسفانه حاصل کارش خوب نبوده است بنده نمونه‌هایی دارم همه خوانده‌اید و دیده‌اید کتاب‌هایی که این سازمان منتشر نموده است و این همه هم حلوا حلوا کرده‌اند از نظر رسم‌الخط فارسی کرده بود در صورتی که حق نداشت بنده در اینجا قسمتی از یک روزنامه را می‌خوانم با کمال خجالت می‌بینم در کتاب ششم ابتدایی بحرین را جزو نقشه ایران نیاورده‌اند با کمال تأسف مطابق مندرجات این کتاب‌ها هنوز خورشید به دور زمین می‌گردد و سراسر مطالب آن مغلوط است و توجه می‌فرمایید این همه که می‌گوییم کتاب‌ها خوب شده متأسفانه این طور نیست کتاب‌هایی که قبل از شهریور ۲۰ و سال‌های بعد از آن در جریان بود از این معایب برکنار بود برای اینکه مسئولیت شخصی لوث نمی‌شد هر مؤلفی اسمش پشت آن کتاب بود حالا یک سازمان کتاب است و چند آقا هم پشت آن مخفی شده‌اند و محصول کار همه‌اش غلط اندر غلط است با مصرف مقداری اعتبار که در مواد بعد می‌آید یک تعداد کتاب غلط فراهم می‌شود و در اختیار نسل جدید و فرزندان انقلاب می‌گذاریم. اگر این رویه را صحیح می‌دانید مختارید و بنده عرضی ندارم.
رئیس - آقای موسوی‌ماکویی بفرمایید.
حبیبی - آقای موسوی حقیقت را بفرمایید تا روشن بشویم.
موسوی‌ماکویی - حقیقت همیشه شعار من بوده و هست و خواهد بود (احسنت) حالا خدمتتان عرض می‌کنم استاد پاینده مطالبی می‌فرمایند ولی ما باید واقع‌بینانه ببینیم جریان چه بوده و چه شده (صحیح است) استاد اشاره فرموده‌اند که قبل از شهریور ۲۰ کتاب‌هایی که تهیه شده بود خوب بود الان هم بعد از شهریور ۲۰ که یک هرج و مرج عجیبی در مسئله نشر کتاب به وجود آمده وزارت آموزش و پرورش نه حالا پنج سال است که رفته به دنبال آن تز و می‌خواهد همان را اجراء بکند این بنگاه تهیه متون کتب درسی که تهیه شده اولاً جغرافیای ششم ابتدایی که استاد اشاره فرمودند حق به جانب شما است ولی ارتباط به کار این بنگاه ندارد آن را مؤسسه فرانکلین چاپ و منتشر نموده و نویسندگانش یک دسته به خصوص در وزارت آموزش و پرورش هستند و قراردادی همه بسته شده است و یک مبلغی هم مقطوع به آنها داده‌اند و چاپ شده ارتباط به کار اینها ندارد اتفاقاً باید قبول کنیم این مؤسسه دارد خدمت می‌کند چکار کرده بنده توضیح می‌دهم سابق بر این یک مؤلف تاریخ، کتابی شخصاً می‌نوشت می‌برد با یک چاپخانه قرارداد می‌بست قیمت را آن چاپخانه تعیین می‌کرد ۲۵ درصد از قیمت پشت جلد کتاب را می‌داد به این مؤلف و بقیه را به فروش می‌رساند حالا اینها چکار می‌کنند اینها یک عده کارشناس جمع کرده‌اند چند نفری که حداقل ۱۵ سال سابقه تدریس داشته‌اند در مدارس و حداقل به یک زبان زنده آشنایی دارند اینها در اینجا نشسته‌اند و کتب مربوط به این رشته را از
ممالک مختلف با توجه به برنامه آن ممالک آورده در اختیار این آدم می‌گذارند کتابی تهیه می‌کنند و کتابی که تهیه شده چاپ نمی‌شود سه کمیسیون تشکیل شده این کتاب را باید از جهات مختلف بررسی بکنند یکی کمیسیون ادبی است که کتاب را از نقطه نظر دستوری و ادبی مطالعه می‌کند ببیند که اگر این نوشته از لحاظ دستوری و ادبی اشتباهی دارد تصحیح کند یک کمیسیون از نقطه‌نظر علمی است که صحت مطالب این کتاب را تأیید می‌کند یک کمیسیون سومی هست از نقطه‌نظر ملی و روانشناسی که ببیند این مطالب با مسائل ملی ما ارتباط دارد، تضاد ندارد، آیا از لحاظ روانی در خور کلاس هفتم و دبیرستان هست یا نه جناب آقای پاینده این دستگاهی که به وجود آمده تا به حال در عرض این سه سال قادر شده که از صد و چند جلد کتاب که در دبستان‌ها تدریس می‌شد ۸ جلد کتاب تهیه کند و این ۸ جلد کتابی که تهیه کرده بدون غلط است اما فرهنگ مملکت را نمی‌شود متوقف گذاشت برای اینکه فعلاً از این نود و چند جلد کتاب بچه‌ها، محصلین استفاده کنند آمده‌اند دو دسته کرده‌اند و از هر دسته‌ای یک یا چند جلد کتاب انتخاب کرده و تصحیح کرده‌اند و تا حدود امکان چاپ کرده و پخش کرده‌اند پس بنابراین یک قدم جلوتر رفته‌اند البته هدف کامل و ایده‌آل کامل نیست این را باید تأیید بکنیم اما مسئله‌ای راجع به ارزانی کتاب، توجه داشته باشید کتاب باطناً ارزان نشده ولی چرا به دست مردم ارزان می‌رسد به دلیل اینکه عرض کردم سابق بر این یک مؤلف ۲۵ درصد از قیمت پشت جلد کتاب را می‌گرفت حالا به آن مؤلف ۴ درصد می‌دهند پس ارزانی کتاب ۲۱ درصد به ضرر مؤلف می‌شود یعنی از جیب آن مؤلف به حساب آن مؤلف ارزان شده مطلب دوم سابق بر این یک مؤلف کتاب خودش را تهیه می‌کرد و می‌برد حالا این تشکیلات عریض و طویل که به وجود آمده که عده‌ای لیسانیه وارد، مجرب، متبحر باید بنشینند و زیاد هم هستند و کرایه ساختمان و چیزهای دیگر را هم حساب بفرمایند کتاب ارزان نشده کتاب به دست مردم ارزان می‌رسد به حساب جیب مؤلف و از محل بودجه وزارت آموزش و پرورش این را باید اذعان کنیم که به دست مردم ارزان می‌رسد ۵ سال پیش یک محصل کلاس هفتم کتابی که می‌خرید باید شصت الی هفتاد و پنج تومان پول می‌داد الان یازده تومان دوازده تومان بیشتر پول نمی‌دهد اما راجع به فرمایشات دیگر جنابعالی که فرمودید در انحصار هست یا انحصار نیست البته معاون محترم وزارت آموزش و پرورش و مخبر محترم کمیسیون جواب خواهند داد (احسنت).
رئیس - آقای مهندس بهبودی بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی - جناب آقای پاینده در فرمایشات‌شان مطلبی فرمودند و جناب آقای موسوی‌ماکویی هم تلویحاً تصدیق فرمودند مطالب ایشان را آقای پاینده فرمودند که در کتاب جغرافیای ششم بحرین در محدوده ایران نوشته نشده آقای موسوی‌ماکویی هم فرمودند این کار را مؤسسه فرانکلین کرده در هر حال از نماینده دولت بنده استدعا می‌کنم تشریف بیاورند پشت تریبون توضیح بدهند این کار شده یا نشده و اگر شده چه عملی کرده‌اند.
رئیس - خانم دکتر پارسای بفرمایید.
بانو دکتر پارسای (معاون وزارت آموزش و پرورش)- چون این مطلب در حدود چهارماه پیش هم عنوان شد ما مخصوصاً کتاب‌های کلاس ششم ابتدایی را گرفتیم آنچه که در عرض این مدت سازمان کتاب‌های درسی نظارت می‌کند چنین چیزی نیست و بحرین در همه جا جزء ایران منظور شده حتی در جغرافیای ششم ممکن است حضورتان بفرستم پرچم ایران در هر جایی که جزء ایران هست در تمام شیخ‌نشین‌هایی که جزء ایران محسوب می‌شود و بحرین هم به همین ترتیب زده شده اما کتابی وجود دارد که اشخاصی به آن استناد کرده‌اند و آن کتاب شاید ۵ سال پیش یا بیشتر چاپ شده آن هم نه به قصدی اصولاً به تمام جزایر دریای عمان و خلیج فارس اشاره‌ای نشده بحرین هم یکی از آنها است بنابراین هیچ تفاوتی گذاشته نشده و آنچه که در ۵ سال اخیر چاپ شده چنین چیزی ندارد.
رئیس - نظر دیگری در ماده ۲ نیست؟ (اظهاری نشد)
به ماده ۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۳- امور مالی سازمان زیر نظر هیئتی به نام هیئت امناء به ریاست وزیر آموزش و پرورش و عضویت رئیس سازمان و سه عضو دیگری که به پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش و تصویب شورای عالی آموزش و پرورش انتخاب می‌شوند اداره خواهد شد.
تبصره - مدت عضویت هر یک از اعضای هیئت سه سال و تجدید انتخاب آنان بلامانع است.
رئیس - در ماده ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهشم می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۴ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۴- وزارت آموزش و پرورش همه ساله اعتباری به عنوان کمک اختصاصی در بودجه خود منظور و در اختیار سازمان کتاب‌های درسی می‌گذارد.
رئیس - در ماده ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۵- سازمان می‌تواند کمک‌ها و اعانات و هدایایی از سازمان‌های دولتی و اشخاص و مؤسسات با تصویب هیئت امناء بپذیرد.
رئیس - آقای مهندس ارفع بفرمایید.
مهندس ارفع - عبارت احتیاج به اصلاح دارد توجه بفرمایید عبارت اصلاً نمی‌رساند در ماده ۵ زاید یا این «که» زاید است یا به طور کلی عبارت باید عوض شود.
رئیس- اصلاح می‌شود نظر دیگری در ماده ۵ نیست؟ (اظهاری شد) به ماده ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۶ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶- همه ساله مبلغی حداکثر تا ۶ درصد از بهای فروش کتاب‌ها به عنوان حق‌التألیف منظور و در اختیار سازمان گذارده خواهد شد. میزان حق‌التألیف با پیشنهاد سازمان و تصویب شورای عالی آموزش و پرورش تعیین می‌شود.
تبصره - کلیه وجوه کمک و درآمد حق‌التألیف و هدایای نقدی در حساب مخصوصی در بانک مرکزی ایران متمرکز خواهد شد.
رئیس - نظری در ماده ۶ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷- پرداخت هر نوع حق‌الزحمه بابت تألیف، ترجمه، نقاشی، طراحی، مطالعه و بررسی و نظارت بر نگارش و چاپ کتب و هرگونه هزینه‌هایی که اجرای امور مذکور پیش می‌آورد با پیشنهاد رئیس سازمان و تصویب هیئت امناء خواهد بود و پرداخت‌ها به امضاء وزیر آموزش و پرورش یا نماینده او و رئیس سازمان کتاب‌های درسی ایران می‌باشد.
رئیس - آقای پروین بفرمایید.
پروین - در این ماده در هنگام طرح اول لایحه بنده تذکری دادم اما وقتی در کمیسیون مطرح شده بود که من در مسافرت بودم و حضور پیدا نکردم حالا که ملاحظه می‌کنم همان ایرادی را که بنده داشتم برقرار است زیرا که در ماده ۳ نوشته شده بود که هیئت امناء به ریاست آموزش و پرورش و عضویت رئیس سازمان تشکیل می‌شود یعنی رئیس سازمان خودش در هیئت امناء عضویت دارد اما در ماده ۷ بازنوشته شده است که تصویب پرداخت‌ها به پیشنهاد رئیس
سازمان هیئت امناء یعنی رئیس سازمان در آنجا خودش پیشنهاد می‌کند و در آنجا هم خودش رئیس این قسمت است و خودش تصویب می‌کند چطور است که یک پیشنهادکننده که به یک عنوان دیگری در ماده بالا پیشنهاد می‌کند و در ماده ۷ خود او عضویت دارد و در تصویبش هم خودش دخالت دارد این برای بنده مبهم بود که در آن موقع هم تذکر دادم حالا اگر توضیحات بیشتری بدهند که بنده قانع بشوم عرضی ندارم والا یک نفر خودش پیشنهاد بدهد آنجا و در اطاق دیگری خودش تصویب بکند صحیح نیست.
رئیس- آقای حاذقی بفرمایید.
حاذقی - به نظر بنده ایراد آقای پروین در این مورد مطلقاً وارد نیست برای اینکه نوعاً ملاحظه می‌شود در هیئت امنا یا گروه‌هایی که دسته جمعی نظر می‌دهند برای کار یک عضو همان هیئت با آن گروه که دارای دو اعتبار و دو مقام است به یک اعتبار و مقام ممکن است پیشنهاد بدهد و به یک اعتبار و مقام هم جزو تصویب‌کننده این پیشنهاد باشد و این اشکالی ندارد برای اینکه آن کسی که پیشنهاد می‌دهد یک نفر است بعد در اجتماعی که خود او هم جزء آن است پیشنهاد مطرح می‌شود و خود او در اقلیت است وقتی یک اکثریتی در آن گروه یا آن هیئت رأی دادند که نظر آن یک فرد یک نظر صحیح بوده است اشکالی نخواهد داشت در شورای دانشگاه‌ها هم همین‌طور است که یک رئیس دانشکده به یک اعتبار رئیس دانشکده است و پیشنهاد می‌دهد و به یک اعتبار هم عضو شورای دانشگاه است تصویب می‌کند ما نمایندگان مجلس شورای ملی هم به یک اعتبار جزو ملت هستیم و به یک اعتبار قانون گذاریم بنابراین اینجا مطلقاً جای نگرانی نیست برای اینکه در آن هیئت عده زیادی هستند و آن پیشنهاد رد یا تأیید می‌شود اما یک عرض دیگری که دارم و آن مهم‌تر است این است که ما در عین حالی که تجربه‌هایی داریم شاید نگران باشیم که وقتی یک کاری می‌خواهد اصلاح بشود اختیاراتی به یک فرد و یک هیئت داده بشود مهم آن است که اعضای آن هیئت افرادی امین و درست و مورد اعتماد باشند و این به مراتب به سود و صلاح مملکت است و این بحثی که ما اینجا می‌کنیم که مثلاً چرا محدود می‌شود و حقوق یک عده‌ای تضییع می‌شود به نظر من با توجه به این اصل اشکالی پیدا نمی‌کند و ما باید دقت کنیم که کار را به دست افراد درستکار بدهیم و یک فرد امین به تمام معنی مدافع حقوق ملت و دولت است اعضایی که منحصراً مسئول یک کاری می‌شوند و از اشخاص امین و درست انتخاب می‌شوند به مراتب حقوق همه تأمین است ما می‌بینیم گاهی به اسم اینکه می‌خواهیم منافع و حقوق همه را رعایت کنیم منافع ملت در خطر می‌افتد برای اینکه پای مردم نادرست و نایاب پیش کشیده می‌شود و کار خراب می‌شود و من به نام یک نماینده مجلس باید عرض کنم که از سال گذشته وضع کتاب‌های درسی خیلی رو به بهبود رفته و از نظر قیمت هم خیلی تخفیف پیدا کرده و دارد بهتر می‌شود بنابراین ما باید کاری را که دارد بهتر انجام می‌گیرد تصویب کنیم و به نظر من مطلقاً جای نگرانی نیست.
رئیس - نظر دیگری در ماده ۷ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۸ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۸- مادام که چاپخانه‌های دولتی تا آن حد مجهز نشده که بتوانند کلیه کتاب‌های درسی مورد نیاز کشور را چاپ کنند وزارت آموزش و پرورش می‌تواند چاپ و توزیع این کتاب‌ها را به شرکتی مرکب از ناشران و کتاب‌فروشان و چاپخانه‌ها برای مدت معینی واگذار نماید.
صلاحیت فنی و مالی این شرکت باید مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد و اساسنامه آن با مقررات موضوعه و مفاد این قانون منطبق باشد. نماینده وزارت آموزش و پرورش تنها بازرس آن شرکت و مسئول حسن اجرای قرارداد در شرکت خواهد بود.
رئیس- در ماده ۸ نظری نیست؟ آقای پاینده بفرمایید.
پاینده- بایستی به عرض مبارک آقایان برسانم که
این ماده ۸ در حقیقت روح لایحه است و مثل اینکه بقیه مواد به خاطر همین ماده ۸ تهیه شده است این ماده ۸ را بنده می‌بینم که سه جزء دارد یکی می‌گوید «مادام که چاپخانه‌های دولتی نتوانستند» اصلاً مثل اینکه این جمله نه معنایی دارد و نه مصداقی. مگر وزارت آموزش و پرورش و دولت درصدد توسعه و تکمیل چاپخانه دولتی هستند؟ ما که خلاف این را می‌شنویم بنابراین، و این مادام اینجا یعنی چه یعنی تا روز قیامت این را معاون محترم توضیح خواهند داد شاید دولت برنامه‌ای دارد که ما نمی‌دانیم؟ در مرحله دوم نوشته است وزارت آموزش و پرورش می‌تواند کتاب‌ها را واگذار کند بنده در این مورد یک پیشنهاد داده بودم که با معذرت از آقای پروین این از کادر قانون اساسی خارج نشود و مطابق تشریفات قانونی (سرتیپ‌پور - کاملاً صحیح است) یک قرارداد امتیاز را به مجلس بیاورند متأسفانه کمیسیون آموزش و پرورش که اختیار هم داشته است همانطور که بنده هم حق اعتراض دارم و به این پیشنهاد بنده هیچ توجه نکرد برای اینکه مطلب روشن بشود اصل ۲۴ قانون اساسی را می‌خوانم:
«اصل بیست و چهارم - بستن عهدنامه‌ها و مقاوله‌نامه‌ها اعطای امتیازات (انحصار) تجارتی و صنعتی و فلاحتی و غیره اعم از اینکه از طرف داخله باشد یا خارجه باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد به استنثای عهدنامه‌هایی که استتار آنها به صلاح دولت و ملت باشد؟» البته این قرارداد کتاب‌ها هم اعطای انحصار است و اینجا باید به تصویب برسد این توضیح را عرض کنم در مقابل یک گفتگوی احتمالی که بگویند خود این تصویب است بنده بایستی این توضیح را بدهم مثل اینکه همه دوستان موافقند که این به تصویب برسد یعنی باید این قرارداد با شرایط خودش بیاید به مجلس و تا به صورت یک قرارداد به تصویب برسد بنابراین استدعا می‌کنم این قسمت را توجه بفرمایید ما همه همدل و همگام و یک جهت در راه انقلاب قدم می‌زنیم در این جهت گفتگویی نیست اما در هر حال ما باید توجه داشته باشیم که این میراث قانون اساسی که از پدران‌مان به ما رسیده و در این راه کشته‌ها داده شده مادام که اقتضا نکند نباید از حدودش منحرف شد و در صورت ضرورت هم باید با تشریفات قانونی باشد بنابراین بنده تصور می‌کنم وزارت آموزش و پرورش در لحظه آخر به حرف حق تسلیم خواهد شد که نبایستی یک قانون یا امتیاز یا قرارداد انحصار در یک اطاق در بسته میان دو نفر امضا بشود که بعد جای گفتگوها باشد و شمه‌ای از این را بنده در کلیات آخر عرض خواهم کرد چون متأسفانه این گفتگوها که چه بخواهیم و چه نخواهیم و در دهان‌ها هست قسمتی که باز قابل ملاحظه است می‌گویید نماینده وزارت آموزش و پرورش تنها به ارزش آن شرکت و مسئول حسن اجرای قرارداد شرکت خواهد بود بنده پیشنهاد کرده بودم که اضافه بشود که این آقای بازرس انحصاری و حاکم مطلق شرکت و ناظر بر قرارداد این حق را ندارد که از شرکت چیزی بگیرد نماینده دولت می‌گوید نمی‌گیرد و اگر می‌گیرد صحیح نیست اگر نمی‌گیرد چرا با پیشنهاد موافقت نکرده بنده در کمیسیون عرض کردم که دفاتر را بیاورند سفیر دانمارک رفته بودند لار و تا آمدند یادشان رفت این بازرس محترم که مقیاس اجرای قرارداد یعنی نرخ کتاب را تعیین می‌کند که ارزان شده ولی هنوز گران است این بازرس از شرکت حقوق می‌گیرد یعنی دستمزد، پاداش می‌گیرد یعنی اجیر شرکت است یعنی ناظر قرارداد آقای حاذقی توجه می‌فرمایید یعنی آقایی که فرستاده‌اند که ناظر دستگاهی باشد این آقا به موجب دفتری که اگر آوردند در کمیسیون تحقیق من ارقام را پیدا می‌کنم این از آنجا حقوق می‌گیرد و ناظر اجیر پیداست که چگونه نظارت می‌کند در قراردادی را که بسته‌اید گفته‌اید که مقیاس قیمت کتاب نرخ کاغذ است به تشخیص بازرس نرخ چاپ است باز به تشخیص او و تمام این قراردادی که بسته شده چون به تصویب مجلس نرسیده برخلاف اصل ۲۴ قانون اساسی است بنابراین بنده لااقل این حق را دارم که بگویم دوستم اعضا کمیسیون آن روز که بنده مریض بودم و در خدمت‌شان نبودم حق نبود نسبت به پیشنهاد بنده این قدر کم لطفی بفرمایند.
(بانو جهانبانی - در کمیسیون پیشنهاد مطرح شد) بله مطرح شد و رد شد خیلی متشکرم از اینکه مطرح شده و خیلی گله‌مندم از اینکه رد شد و چرا رد شد؟ عرض
کردم اگر نماینده دولت متوجه شد که بازرس او اجیر است در دست آنها و برای نظارت لایق نیست چرا با پیشنهاد موافقت نکرد و همین موافقت نکردن نشان این است که خبری هست بنابراین بنده می‌خواهم استدعا کنم که توجه کنند این ماده برخلاف اصل ۲۴ قانون اساسی و اگر یک لحظه تردید دارید بنده اعلان وزارت فرهنگ را می‌خوانم که نوشته شده است که منحصراً کتاب‌های ما باید تدریس بشود و هرکس کتاب دیگری را تدریس کرد می‌رویم می‌گیریم و به نام جنس قاچاق، آقای دکتر یزدان‌پناه عزیز اگر این انحصار نیست پس چی است و اگر انحصار است به چه مناسبت بدون رعایت اصل ۲۴ قانون اساسی این قراداد بسته شده است مشکلات دیگری هم در قرارداد هست که بنده اگر فرصتی بود در کلیات آخر عرض خواهم کرد بنابراین سه جزء وزارت آموزش و پرورش این انحصار را تحصیل کرده و طبق اصل ۲۴ قانون اساسی حق ندارد بدون تصویب مجلس واگذار بکند و لااقل حالا باید به یک ترتیبی کار به مجرای صحیح خودش برگردد یک بازرس انحصاری و انفرادی حق ندارد حاکم مطلق شرکت باشد که سرنوشت کتاب‌های مملکت را برای سال‌ها در دست دارد و یا لااقل حق ندارد از آن شرکت به هیچ صورت چیزی بگیرد بنابراین نماینده دولت توضیح بدهند که اولاً برنامه چاپخانه‌ها چی است و کی ما را از دست یک شرکت انحصاری نجات خواهند داد و بعد چه تصمیمی دارند و بازرس‌شان از آنجا حقوق می‌گیرد یا نمی‌گیرد و آیا در این باب بازرسی شده و یا اینکه گفته‌اند خاطر مبارک آسوده باشد و خاطر ما هم آسوده است این را اگر توضیح بدهند بنده متشکر می‌شوم.
رئیس - آقای اوزار بفرمایید.
اوزار - جناب آقای پاینده مطلبی اینجا فرمودند. که بنده می‌خواهم به صورت دیگر عرض کنم و آن این است که اگر قرار بشود توزیع کتاب به وسیله شرکتی انجام بشود ما باید قبول بکنیم که در حال حاضر هشتصد نفر کتاب‌فروش در تهران هستند که با فروش کتاب مخارج روزانه خودشان را تأمین می‌کنند و اگر بنا باشد که کتاب به این آقایان کتاب‌فروش‌ها ندهند چه صورتی پیدا می‌کند من استدعا می‌کنم از معاون محترم وزارت آموزش و پرورش که توضیحی بفرمایند تا در صورت جلسه قید بشود که این شرکت ملزم است این کتاب‌ها را به وسیله صنف کتاب فروش توزیع کند (احسنت).
رئیس - آقای معتمدی فرمایشی دارید بفرمایید.
معتمدی - بنده می‌خواستم خواهش کنم معاون محترم وزارت آموزش و پرورش توضیح بدهند که پول طبع و نشر کتاب از طرف وزارت آموزش و پرورش پرداخت می‌شود یا خیر؟
رئیس - خانم دکتر پارسای بفرمایید.
بانو دکتر پارسای (معاون وزارت آموزش و پرورش) - بنده فکر می‌کنم راجع به این ماده ۸ در شور اول یک گزارش مفصل و کاملی برای استحضار نمایندگان محترم عرض کردم و فکر می‌کردم که دوباره مجبور نخواهم شد که سر آقایان را درد بیاورم ولی چون مدتی فاصله بود مثل اینکه باید توضیح مجدد خدمتتان عرض کنم که اگر کمی واقعاً فکر بکنیم که وضع کتاب در گذشته چطور بوده و الان چطور است شاید قبول کنیم روش وزارت آموزش و پرورش اگر ایده‌آل و کامل نبود ولی خوب بود باید عرض کنم که در سال‌های گذشته کتاب به طور آزاد در مدارس تدریس می‌شد حتی دو کلاس هفتم در یک مدرسه دو کتاب تاریخ مختلف داشتند یعنی اگر فرزند شما در کلاس اول الف مثلاً دبیرستان خسرو درس می‌خواند و او از کلاس هفتم الف منتقل می‌شد به هفتم ب باید تمام این کتاب‌های کلاس هفتم فرزندتان را عوض کنید (صحیح است) و اگر یک دسته کتاب همانطور که آقای موسوی‌ماکویی فرمودند با ۶۰-۷۰ تومان به دست می‌آمد امروزه ده یازده تومان خریده می‌شود این تفاوت باید برای خانم‌ها و آقایان خیلی خوب روشن باشد و به خصوص الان شاگردی که از دور افتاده‌ترین نقاط کشور منتقل می‌شود به تهران و پدرش و زندگی‌اش می‌آید در تهران در مدرسه دیگر تحصیل می‌کند عین همان کتاب‌های درسی را می‌خواند که در کرمان تحصیل کرده
یا در خراسان درس می‌خوانده و این باز از دوش مردم برداشته شده و خدمتتان عرض بکنم که تازه وظیفه آموزش و پرورش دارد انجام می‌گیرد یعنی تسلط بر کار تعلیم و تربیت در تمام مملکت به طور یکنواخت نه اینکه در تهران یک طوری درس بخوانند و شاگردی که از کازرون می‌آید اینجا این کتاب‌ها را نخوانده باشد و به اشکال بر بخورد و اینکه فرمودند ۸ کتاب تازه درست شده و شاید امسال تعداد دیگری عرضه می‌شود ۴/۱ و ۵/۱ از تسلط وزارت آموزش و پرورش روی تعلیم و تربیت دارد احساس می‌شود و به تدریج که پیش برود و تمام کتاب‌ها یکنواخت بشود تازه می‌شود گفت آموزش و پرورش در مملکت دارد به طور صحیح انجام می‌گیرد. مطلب دیگر اینکه در گزارش قبلی عرض کردم به نسبت سال ۳۹ کتاب ۷۰ درصد برای مردم ارزان شده البته همانطوری که آقای موسوی‌ماکویی فرمودند وزارت آموزش و پرورش یک مقداری در این مورد ضرر می‌کند ولی این ضرر را از جان و دل قبول می‌کند برای اینکه آموزش و پرورش اطفال صحیح انجام بگیرد و مردم از لحاظ تهیه کتاب در زحمت نباشند مطلب دیگر اینکه زوارت آموزش و پرورش درصدد رقابت با تجار کتاب‌فروش در مورد استفاده از کتاب‌ها نیست برای اینکه یک وقتی این نجار کتاب‌فروش به مناسبت همان رقابت ما را در وسط کار ول می‌کنند و می‌روند و این استفاده از رقابت باعث می‌شود به جای اور مهرماه شاگردان اول دی‌ماه بتوانند کتاب داشته باشند و این سه ماه را اگر شرکت‌های تجاری میلیون‌ها تومان پول به وزارت آموزش و پرورش بپردازند جبران وقت شاگرد را که در این سه ماه چهار ماه تلف شده تأمین نخواهد کرد بنابراین این استفاده از رقابت آنها در جایی انجام می‌گیرد که ما تشخیص بدهیم که اشخاص صحیح‌العمل این کار را اجرا بکنند در مورد بازرسی که فرمودید در کمیسیون که مطرح شد دولت مخالفتی با پیشنهاد جنابعالی نداشت اما این سؤال پیش آمد که آیا شما برای بازرس شهرداری در قوانین مرقوم فرموده‌اید که بازرس شهرداری حق ندارد از پرتقال‌فروش پول بگیرد پول گرفتن یک بازرس از شرکت کتب درسی عیناً همین صورت را دارد یعنی شما اگر ثابت کردید که پول می‌گیرد رشوه می‌گیرد پس اجازه بفرمایید پیشنهادتان در یک جایی مطرح بشود، رسیدگی بشود و بازرس تنبیه بشود والا در قانون نمی‌شود قید کرد که بازرس حق ندارد پول بگیرد یا پول نگیرد این وظیفه بازرس است که به عنوان بازرس وزارت آموزش و پرورش از وزارت آموزش و پرورش حقوق بگیرد و وظایفش را در آنجا انجام بدهد و اگر احساس شد که نادرست است و درست نیست عوض شود ولی اگر شما بخواهید که در قوانین بگنجانید بنده که خودم از وزارت آموزش و پرورش پول می‌گیرم حق ندارم از فلان کس پول بگیرم اینجاست که باید خروارها قانون برای فرد فرد اشخاص بگذرانید بنابراین وزارت آموزش و پرورش با اعتماد کامل و با شهادت تمام خانم‌ها و آقایان موافقت کرد که اگر صلاح می‌دانند چنین چیزی بنویسید ولی در شأن قانون‌نویسی نبود به همین جهت در کمیسیون مورد تصویب واقع نشد مطلبی که جناب آقای معتمدی سؤال فرمودند باید عرض کنم به هیچ وجه وزارت آموزش و پرورش برای این کار پول نمی‌پردازد و به همین علت این قرارداد انحصار نیست چون پولی نمی‌پردازد و به علاوه کتاب‌فروشان و چاپخانه‌دارها همه افراد هر کسی میل دارد و پول داشته باشد در این شرکت می‌آید بنابراین این انحصار نیست و به همین علت شرایط انحصاری درباره این انجام نگرفته به علاوه یک مطلب دیگری که باید خدمتتان عرض کنم این است که گذشته از اینکه بازرس ما از شرکت پولی نمی‌گیرد ناظر اجرای قرارداد ما است نه اینکه ناظر است که شرکت ممکن است مثلاً در حساب‌ها چیزی صحیح یا غلط برای خودش بنویسد ناظر این است که در کمیسیون به عرض جنابعالی هم رسید که این قرارداد چطور است و ما سال به سال این را تجدید می‌کنیم آن جمله اول که فرمودید برای این گذشته شده که اگر وقتی دیدیم شرکت در اجرای این قرارداد یک کمی مسامحه می‌کند بتوانیم بگوییم به چاپخانه دولتی بدهیم آنچه کوشش شده در راه این بوده که متن کتاب‌ها صحیح باشد و برای تعلیم و تربیت اطفال متناسب باشد و ارزان‌تر به دست مردم برسد ودر این راه اعتراف می‌کنم که به حد نهایی و غایی نرسیدیم و کوشش می‌کنیم که پیشرفت کنیم و امیدوارم
در عرض این چند سال پیشرفت کنیم.
رئیس - خانم دکتر پارسای جواب آقای اوزار را نفرمودید.
بانو دکتر پارسای - خیلی معذرت می‌خواهم، جناب آقای اوزار برای اینکه خارشان واقعاً راحت باشد چنانچه قبلاً هم خدمت‌شان عرض کرده‌ام آقایان ملاحظه فرموده‌اید که حتی کوچک‌ترین کتاب‌فروشی نزدیک منزل شما کتاب‌های درسی را دارد بنابراین این نگرانی صنف شما کتاب‌فروش موردی ندارد و به تمام کتاب‌فروش‌ها کتاب داده می‌شود حتی اگر کسی جزو صنف کتاب‌فروش هم نباشد و یک مغازه‌ای در جای دورتری هم داشته باشد می‌تواند درخواست کتاب بکند تا برایش فرستاده شود چون قیمتش روی جلد نوشته شده و نمی‌شود که گران‌تر بفروشد و این کار انحصاری نیست و همه با کمال راحتی می‌توانند استفاده کنند (پاینده - برای توسعه چاپخانه‌ها که در ماده (۸) اشاره شده چه برنامه‌ای دارید؟).
آنچه که در اینجا ذکر شده مادام که چاپخانه‌های دولتی بتوانند چاپ کنند خدمتتان عرض کردم مثل اینکه توجه نفرمودید برای این است که چاپخانه دولتی برای تضمین است که دولت داشته باشد که اگر چاپخانه‌های ملی نتواند این کار را درست انجام بدهد از آنها بتوانند بگیرد و بدهند به چاپخانه‌های دولتی ممکن است چاپخانه‌های دولتی که امروز وجود دارد ما خواهش کنیم که کارشان را بگذارند زمین و کار چاپ کتاب‌های درسی را در دست بگیرند ولی اگر این را ننوسیم شاید موظف بودیم مادام‌العمر در اختیار چاپخانه‌های ملی باشیم (پاینده - حالا هم هستید).
رئیس - نظر دیگری در ماده ۸ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۹ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹- تا زمانی که متن تمام یا بعضی از کتاب‌های دبیرستان‌ها از طرف سازمان کتاب‌های درسی ایران تهیه نشده و وزارت آموزش و پرورش می‌تواند موقتاً یک کتاب را برای تدریس هر ماده درسی انتخاب و بر طبق مقررات این قانون مورد استفاده قرار دهد.
حق چاپ و نشر این کتاب‌ها منحصراً مخصوص وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.
رئیس - در ماده ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱۰- وزارت آموزش و پرورش چهار درصد بهای کتاب‌های موضوع ماده ۹ را که مورد استفاده قرار داده از شرکت دریافت و در حساب مخصوص در بانک مرکزی ایران متمرکز نموده و از آن محل منحصراً حقوق مؤلفان آنها را با رعایت مفاد آیین‌نامه‌ای که به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش می‌رسد پرداخت خواهد نمود.
رئیس - نسبت به ماده ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۱۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای سرتیپ‌پور بفرمایید.
سرتیپ‌پور - حسن مشورت این است که مسائلی که مورد انتقاد از نظر بعضی همکاران محترم ما است طرح می‌شود و از طرف پیشنهاددهنده زمینه‌ای برای روشن شدن قضایا فراهم می‌شود مصاحبه و مذاکره امروز خیلی دلپذیر بود و مسائل بسیاری که برای خود بنده تاریک بود روشن شد و البته ممکن است بعضی از منتقدین هم کاملاً قانع نشده باشند ولی آنچه که مسلم است این مسئله است که واسطه نقل و انتقال علم و دانشمند به دانش‌آموز کتاب است کتاب تنها در این مورد استفاده قرار نمی‌گیرد ما گاهی خبر گرفته‌ایم که از کتب درسی ما ملت‌های فارسی‌زبان خارج از مرز ایران هم استفاده کرده‌اند اگر خدای نکرده در کتب درسی به خصوص در خارج از مرزهای ایران بربخوریم به نکته‌ای که آن نکته ممکن است احیاناً تردیدی به وجود
بیاورد در دانش دانشجویان یا تردیدی به وجود بیاورد در تمامیت آن یا تردیدی به وجود بیاورد در شأن ملت ما آن وقت این هم مسئله‌ای است که جبرانش خیلی به سختی و صعوبت صورت خواهد گرفت وزارت آموزش و پرورش به خصوص باید خیلی دقت بکند که کتب درسی ما از هرگونه نقیصه‌ای از آن نوع نقیصه که جناب پاینده اشاره فرمودند و بعد گفته شد مربوط به گذشتگان بوده است جلوگیری بکند مسئله دوم بیاناتی که جناب آقای موسوی‌ماکویی فرمودند اشاره شد که سه کمیسیون هست و آن سه کمیسیون بررسی می‌کنند مفاد کتب را من ندیده‌ام که ضمن کمیسیون‌ها یک کمیسیونی باشد برای تطبیق مفاد کتاب یا هدف تربیتی ملت ایران، آیا یک چنین کمیسیونی هست؟ بنده گاهی برخورده‌ام در کتب دانش‌آموزان با مسائلی که تضاد تربیتی در آن نمودار بود یکبار هم در پشت این تریبون خواهش کردم از بانیان این کار که سعی بکنند کتب ما از مفاهیمی که تضاد تربیتی و تزلزل روانی و تزلزل روحی به وجود می‌آورد جلوگیری بکنند شما فرض بفرمایید ما در تحت توجهات و رهبری شاهنشاه آریامهر وارد مراحل جدیدی از حیات ملی شده‌ایم مطالب کتاب اگر متناسب با نظم نوین ما نباشد این یک تضادی به وجود می‌آورد که ممکن است در تربیت ما و اجتماع از سوء باقی بگذارد و این است که بنده خواستم استفاده بکنم از بحث در کلیات آخر و توجه خاص دولت و به خصوص معاون وزارت آموزش و پرورش را به این نکته جلب کنم که اولاً هدف تربیتی برای ملت ایران در این برهه از زمان چگونه باید باشد و دارای چه شرایطی باید باشد و چه سرمایه‌های علمی و روحی باید داشته باشد و همه آنها در آن هدف تربیتی باید گنجانیده بشود که در اختیار آن هیئت امناء یا هیئت نویسندگان بگذارید (دکتر پارسای - شورای عالی آموزش و پرورش) یا شورای عالی آموزش و پرورش چون تاکنون این تضادها هم از شورای عالی آموزش و پرورش بیرون آمده است باید به آنها توجه داد که هرگونه آثار و تضاد تربیتی اگر وجود داشته باشد آنها را گناهکار به جامعه معرفی خواهد کرد (احسنت).
رئیس - آقای پاینده بفرمایید.
ابوالقاسم پاینده - حالا که به مبارکی و میمنت عرایض بنده هم مثل پیشنهادم مورد توجه واقع نشد و عملاً رد شد استدعا می‌کنم برای ثبت در صورت مجلس به توضیحات بنده یک قدری بیشتر گوش بدهید اولاً بنده یک نقاشی را شنیدم که غول می‌کشید و می‌ایستاد فریاد می‌زد از ترس آن غول که خودش کشیده بود و این عیناً وزارت آموزش و پرورش ما است که مشکلی می‌سازد و بعد فریاد می‌زند که ما کار را درست کردیم و حل کردیم که کتاب فلان وقت برسد ولی کسی نیست بگوید خود شما مشکل را ساختید ما در تمام مدت تحصیل هیچ وقت این مشکل را احساس نمی‌کردیم کتاب‌ها از سال پیش در دست‌ها بود آقای خواجه‌نوری شما را به خدا توجه بفرمایید کتاب در خانه بود کتاب را می‌دادیم به برادر کوچک‌تر و کتاب برادر بزرگ را کوچک‌تر می‌برد مدرسه، حالا باید اول سال کتاب به همه جا برسد، این مشکلی است که شما ساخته‌اید یعنی نقاش غول کشیده و فریاد می‌کند که غول را در بند کردم آقای وزیر می‌رود با عکس و تفصیلات کامیون راه می‌اندازد مگر هر سال کتاب باید از این جا راه بیافتد برود بندرعباس، چرا کتاب را هر سال عوض می‌کنید که این مشکلات پیش بیاید که یک مشت منفعت‌پرست هر ساله ده پانزده میلیون ثروت مملکت را کاغذ باطله بکنند. من خدا شاهد است در خانه‌ام هفت هشت صنوق کتاب باطله کلاسی از بچه‌هایم دارم نه می‌توانم به بقال بدهم نه عطار برای اینکه سال به سال با توجه وزارت جلیله آموزش و پرورش عوض شده حالا بگویید بله کتاب را نو کرده‌ایم و مطالب عالی نوشته‌ایم کتاب عوض نشده جلد کتاب عوض شده و متن همان است که باید از نو پول داد و خرید این مشکل ساخته خودمان است ملاحظه کنید برخلاف تبلیغات شما کتاب واقعاً به بندرعباس نمی‌رسد و هنوز این مشکل وجود دارد ملاحظه بفرمایید این بریده روزنامه اطلاعات است بنده می‌خواستم خواهش کنم به این شرکت محترم مورد حمایت وزارت آموزش و پرورش بگویید نیم میلیون خرج عکس و تفصیلات دروغ نکند و به جای آن قیمت کتاب را ببرد پایین، ملاحظه بفرمایید بریده روزنامه اطلاعات این است مال پارسال است سال ۴۴ می‌گوید در مشهد کمبود کتاب‌های درسی موجب ناراحتی دانش‌آموزان شده است همان سالی که آقای وزیر
آموزش و پرورش گفته کتاب به همه جا رسیده، اگر مشهد در خط هوایی و دارای راه‌آهن به این وضع دچار بوده است باید به بینیم وضع در بندرعباس و رفسنجان چه بوده است؟ مگر رئیس آموزش آنجا جرئت دارد عکس و تفصیلات آقای وزیر را تکذیب کند و بگوید کتاب به اینجا نرسیده است؟ آقای اوزار مثل اینکه اینجا هستند آقای اوزار عزیز شرکت کتاب‌های درسی کتاب به همه اصناف می‌دهد ولی به شرطی که از شش ماه پیش پولش را نقداً پرداخته باشند بنده در اینجا توجه آقای خواجه‌نوری و بقیه دوستان را به بیلان سال ۴۳ و ۴۴ شرکت کتاب‌های درسی جلب می‌کنم اینها ارقام است البته در نتیجه توضیحات که دادم شرکت دیگر نگذاشت ارقام و بیلان سال بعد به دست من برسد ارقام گویا است آقای خواجه‌نوری می‌خوانم بعد از اینجا می‌روم بیرون و شما را وامی‌گذارم به وجدان‌تان، سرمایه ده میلیون و دویست هزار ریال برای یک سال یعنی ۲۸۰% سرمایه آقای دکتر یگانگی شما در مسائل تجارتی از بنده واردترید این را بهش چه می‌گویند، می‌گویند غارت ارقام دیگری داریم شش میلیون و نهصد هزار ریال بابت مخارج اداری آقای خواجه‌نوری شما مرد شریفی هستید به ندای قلب‌تان گوش می‌دهید میلیون‌ها ریال توی شرکت خرج اداری بوده است؟ حقیقت این است که فقط نهصد هزار ریال خرج اداری بوده و قسمت اعظم آنها خرج عکس و تفصیلات شده که اعتراض‌ها را خاموش کنند و ششصد هزار تومان آن را هیئت مدیره برداشته‌اند. درباره این ۶۰۰ هزار تومان گفتگوهایی شد که من برای شما نمی‌گویم بروید از دیگران بپرسید این ۶۰۰ هزار تومان برداشته شده تازه ۴۸ درصد سود خالص بوده اگر کتاب که مثل نان و گوشت مردم است با وجود این گشادبازی‌ها ۴۸ درصد سود خالص داشته باشد آیا این درست است؟ هر چه هم به آقای وزیر آموزش عرض می‌کنیم در مقابل نقش غول خودساخته مرعوب‌اند که اگر توزیع نکردند چه کنیم؟ شما چرا می‌گذارید کتاب را سال به سال تغییر بدهند که این مشکلات به وجود بیاید و همیشه اول سال خطر بی‌کتابی وجود داشته باشد چرا کتاب‌های غیرعلمی را برای پنج سال و بلکه ده سال تثبیت نمی‌کنید؟ این مشکل را شما به وجود آورده‌اید که اگر در بندرعباس کتاب دیرتر برسد کتاب سال پیش هم قابل استفاده نیست و قحطی کتاب می‌شود اینجا یک قسمت روزنامه را بریده‌ام که یکی از مدیران وزارت آموزش و پرورش می‌گوید علوم فضایی را در همه کتاب‌ها گذاشته‌اند. من نمی‌دانم چقدر از این علوم فضایی به کتاب‌های ما راه پیدا کرده است لاید یک سطر یا یک جمله واقعآً آیا باید به خاطر یک سطر علوم فضایی صد و چند کتاب را هر سال دور ریخت و از نو چاپ کرد؟ این یک رویه نامعقول است. هر سال جلد کتاب عوض شده کتاب‌های سابق را ریخته‌اند دور و کتاب‌های جدید با عکس و تفصیلات چاپ می‌کنند و باید آقای وزیر آموزش تشریف ببرند و اجازه بدهند تا کامیون راه بیفتد شما را به خدا این رویه را منسوخ بفرمایید این چند میلیون ثروت عمومی را بگذارید سرجایش باشد با ثروت عمومی این طور نکنید ما در این دوران تحول به هر یک ریال مملکت احتیاج داریم نباید ۱۵-۱۶ میلیون را با یک نیش قلم از بین برد و به نظر بنده این رویه درست نیست نکته‌ای را خانم پارسا فرمودند که انحصار نیست بنده می‌خواستم کلمه انحصار را اینجا معنی کنم و شما آقای طباطبایی اگر بفرمایید درست نیست قبول می‌کنم و ممنون شما هم می‌شوم انحصار تا جایی که بنده می‌دانم و چند کلمه‌ای هم عربی می‌دانم عبارت است از دادن یک رشته کسب و کار به یک نفر یا یک شخص حقوقی به صورتی که دیگری از همان رشته در آن حق دخالت نداشته باشد حالا اگر این شخص حقوقی هزار نفر هم پشت سر هم باشند باز انحصار است حالا خانم دکتر پارسا می‌فرمایید انحصار نیست، آقای خواجه‌نوری با کمال تأسف یک روز حرفی زدند که بنده متأسف شدم که این مرد شریف در این مورد چار اشتباه شده است اجازه می‌دهند در عالم برادری این اشتباه را مرتفع کنم فرمودند چرا کتاب‌فروشی‌های دیگر در مناقصه شرکت نکردند؟ برادر عزیز مناقصه‌ای در کار نیست قراردادی است واقع این است که یک روزی دو تا آقا در اطاق دربسته‌ای نشسته‌اند و این قرارداد را بسته‌اند که می‌گوید حق دارند کتاب‌ها را با ۴۰ درصد علاوه بفروشند حالا بنده اظهارات خود مدیر شرکت
را در اینجا می‌خوانم که تلویحاً اعتراف می‌کند که ما یک ده درصد بیش از آنچه حق داریم می‌گیریم این اظهارات خود مرجع رسمی شرکت است قانون که تصویب شد ما هم که نشستیم و تماشا کردیم و رأی داده شد ما هم عملاً در مسئولیت این رأی شریک هستیم استدعا می‌کنم توجه فرمایید می‌گوید اگر کتابی مطابق قرارداد یک تومان تمام شود (با تشخیص بازرس) ۴۰ درصد مخارج به آن اضافه می‌شود یعنی ۱ تومان تمام شده را ۱۴ ریال می‌فروشیم یک ریال از این را می‌دهیم به آن صنفی که شش ماه قبل پول پرداخته بعد می‌گویند ۴% را هم می‌دهیم وزارت آموزش و پرورش بلافاصله می‌گوید سودی که باقی می‌ماند و ۱۵ درصد است ملاحظه بفرمایید ده درصد و چهار درصد می‌شود چهارده درصد و هنوز تا ۱۵% یازده درصد فاصله دارد آن ۱۱% نامعقول را وجدان معقول حذف کرده که مبادا کسی بگوید کجا می‌بری ده درصد مال فروشنده ۴% مال وزارت آموزش و پرورش این ۱۴ درصد، چهار درصد هم به گفته سخنگوی شرکت مال مخارج اداری که مطمئن باشید ۳% آن زیادی است و در این میانه بعد از ده درصد سود شرکت یازده درصد می‌ماند که همان سود غیرعادلانه است که شما اجازه می‌دهید به ناحق از یک میلیون و پانصد هزار شاگرد این مملکت استثمار شود و در نتیجه منافع شرکت این قدر به طور نامعقول زیاد شود که برای سبک کردن سود و شاید مقاصد دیگر ششصد هزار تومان را این آقایان بردارند و بعد سر و صدایش بلند شود و این سر و صداها را کسی که نشنید من بودم و آقای معتمدی و خواجه حافظ شیرازی.
بنده با آقای وزیر آموزش و پرورش صحبت می‌کردم فرمودند این چند ریال‌ها چیز مبهمی نبود که یادم می‌آید که برای هفتاد ریال کتاب چهار سال متوالی هر شب چهار کیلومتر راه را طی می‌کردم حق دارم این همه مصر باشم این چند ریال‌ها در نظر بعضی‌ها بسیار ناچیز است ولی متأسفانه برای طبقه درس خوان این چند ریال‌ها کم نیست و اینکه مرتباًَ تکرار می‌کنید که کتاب ارزان شده است تا حدی صحیح است ولی با توجه به منافع نامعقول شرکت که از روی بیلان رسمی برای شما خواندم باید از این هم ارزان‌تر باشد. شرکت با اجازه شما به اندازه ۱۱% بیش از حق از خریداران پول می‌گیرد و شما مسئول هستید و ما که رأی دادیم و تلویحاً این قرارداد را تأیید کردیم مسئول هستیم و اگر وزارت آموزش و پرورش نرود با آنها وارد مذاکره نشود مرتکب گناه شده است و من امیدوارم این گناه را مرتکب نشود اگر برای کسانی این مشکل هشت ریال و ده ریال حل شده است به لطف خداوند نباید یادشان برود بسیارند کسانی که برای خرید کتاب اطفال‌شان در زحمت هستند بنده مطلب راختم می‌کنم و امیدوارم آن وعده‌ای را که معاون محترم وزارت آموزش و پرورش در کمیسیون دادند که اشخاص کاسب‌کار را می‌خواهیم و می‌گوییم یک چند درصد دیگر تخفیف بدهند امیدوارم این وعده وفا بشود و حالا که لایحه با رأی موافق مجلس برخلاف اصل ۲۴ قانون اساسی گذشت.
رضوی - آقای پاینده این صحبت را نفرمایید مجلس برخلاف قانون اساسی کاری نمی‌کند.
بانو جهانبانی - بنده یک استدعا دارم توجه بفرمایید در کمیسیون تشریف بیاورید و مطلب را بفرمایید.
پاینده - بنده یک بار با دعوت آمدم و کمیسیونی در کار نبود و یک روز که مریض بودم و نتوانستم بیایم کمیسیون تشکیل شد و کار خودش را کرد.
بانو جهانبانی - کمیسیون هر دفعه که دعوت شده تشکیل شده است.
پاینده - به هر حال بنده امیدوارم به ندای قلب‌تان گوش بدهید و این چند درصد تخفیف را بگیرید و همه را از خودتان ممنون کنید.
بانو دکتر پارسای - با قسمت اخیر فرمایشاتتان در مورد تخفیف بنده صد در صد موافقم.
رئیس - آقای حاذقی فرمایشی دارید بفرمایید.
حاذقی - یکی از مشکلات حکومت ملی این است که هر فردی با هر دسته‌ای هر نظری و عقیده‌ای که دارد محکم ایستاده و می‌گوید که این نظر و عقیده من صحیح است و جز این صحیح نیست و هر چه من می‌گویم باید قبول کنید و اگر قبول نکنید اشتباه است و لغزش پیدا کرده‌اید ولی حقیقت امر این است که هر کسی در اظهار عقیده آزاد
است ولی تهدید کسی در تخطئه و جلب نظر دیگران آزاد نیست به این معنی که در عین حال که دفاع از یک اصلی می‌کنیم نباید خیال کنیم که دیگران این اصل را ندیده‌اند و نمی‌خواهند از آن دفاع کنند اگر این بیاناتی که الان همکار عزیزم آقای پاینده فرمودند صحیح است پس ما باید بگوییم که وضع کتب درسی در این مملکت بسیار صحیح بوده و حقوق دانش‌آموزان بسیار خوب تأمین می‌شده است اوضاع و احوال کتاب‌های درسی بسیار خوب بوده و در حالی که ما سال‌ها شاهد و ناظر بودیم که فریادها از عمق قلب‌ها بلند می‌شده که وضع کتاب‌های درسی خیلی غلط است و اجحاف و بی‌انصافی خیلی زیاد است و کتاب‌فروش‌ها خیلی زیاد در حق آنها ظلم می‌کنند و بیایید اقدام کنید تمام این سر و صداها دست به دست هم داد و دولتی و وزارتی نشسته‌اند مطالعه کرده‌اند بررسی کرده‌اند وقت صرف کرده‌اند کاری را می‌خواهند اصلاح کنند من در آن جزئیات وارد نیستم و دفاعی هم از این لایحه به خصوص نمی‌خواهم بکنم ولی می‌خواهم دفاع از یک اصلی بکنم که وقتی یک عده‌ای می‌نشینند که یک کاری را درست کنند که ما نباید زحمت آنها را ندیده بگیریم و بگوییم یک دسته‌ای نشسته‌اند که یک کاری را خراب کنند در حالی که این این نقض غرض است و همان انقلابی که الان همکار عزیزم آقای پاینده اسمش را می‌برند همان انقلاب باعث شده که به وجود بیاید انقلاب را اسم بردن و تخطئه کردن این درست در نمی‌آید این درست شبیه به آن است که در صدر اسلام پیغمبر اسلام یک نفر را که از خواصش بود و اهل صفا و صمیمیت بود به اسم بلال و اهل حبشه بود گفت این شخص بشود مؤذن تا او اذان گفت یک دسته‌ای که کارشان تخطئه کردن بود گفتند آقا این بلال که عرب نیست رنگش سیاه است و وقتی حی علی الصلوه می‌گوید (ح) را با مخرج غلط ادا می‌کند حضرت فرمودند اشتباه می‌کنید پیش خدا ارزش این بلال که حبشی و سیاه است از خیلی از سیفید روها بیشتر است و این حی از آن حی که شما می‌گویید صحیح‌تر است و من عقیده‌ام این است که وزارت آموزش و پرورش جز صمیمیت و صلاح هیچ نظری ندارد و ممکن است اشتباهی در کار باشد ولی به تمام معنی کار را دارد بهتر می‌کند الان که فرمودند ده درصد به ضرر دانش‌آموزان است پیشتر خیلی بیشتر به ضررشان بود یعنی شصت تومان آمده به ده تومان حالا می‌گوییم ده تومان زیاد است یک دفعه تخفیف داده‌اند دفعه دیگر هم این ده تومان را تخفیف می‌دهند و یک کار درست را که انجام شده نباید تخطئه کنیم و اینها که در کمیسیون بوده‌اند مطلقاً طرفدار نادرستی نیستند این چطور است که می‌فرمایید آنها نشسته‌اند به خاطر اینکه بازرس استفاده بکند خانم دکتر پارسا خیلی خوب گفتند صحیح است ما نباید برای هر کار کوچک نظر سوءظن را تقویت کنیم اگر آقای پاینده این بازرس را که من نمی‌دانم کیست می‌دانند که آدم نادرستی است اسمش را به خانم بگویند و با به مجلس بگویند و این لازم نیست در قانون ذکر شود ما باید کار را به دست اشخاص درست بدهیم و اختیار آنها را زیاد کنیم و بگذاریم کار بکنند (آفرین).
رئیس - آقای مهندس والا بفرمایید.
مهندس والا - در این لایحه که مورد تصویب قرار گرفته دو مسئله جدا از هم به عقیده من ملحوظ نظر است یکی راجع به متن کتب درسی که امری است علی‌حده واقعاً وزارت آموزش و پرورش باید مستمراً در تدوین و تنقیح و تصحیح و بررسی متون کتاب‌های درسی جدیت بکند و از افراد صلاحیتدار استفاده بکند این یک امر صد در صد قطعی و حتمی است و جزو وظایف هر کسی هست ولی مسئله‌ای که آقای پاینده رویش پافشاری کردند و بنده برخلاف میل باطنی خودم که همیشه نسبت به استاد عزیزم احترام می‌گذارم خواستم یک توضیحی عرض کنم مسئله چاپ و توزیع کتاب است و بنده به علت اینکه رئیس سندیکای چاپخانه‌های مرکزی هستم چاپ کتب درسی متأسفانه در گذشته با فعل و انفعالات عجیب و غریبی توأم بوده تا جایی که بنده وارد هستم قبلاً شرکتی بوده که این شرکت از چند نفر افراد خصوصی تشکیل می‌شده و فامیل هم بودند (اوزار - فقط سه نفر بودند) و کار به جایی می‌رسیده که در همین شرکت کاغذ را از بازار آزاد کیلویی ۲۴ ریال می‌خریدند و به حساب
آن شرکت کیلویی ۳۲ ریال گذاشته‌اند تازه بعد از آنکه چاپ کتاب تمام می‌شد به چند برابر قیمت واقعی به دست مصرف‌کننده می‌رساندند حتی چند بار هم شکایت شد البته شاید دستگاه نمی‌توانست توجه بکند تا اینکه در سال ۱۳۴۱ بنده شاهد هستم کتاب درسی به موقع نرسید حاضر نبود چاپ نشده بود (پروین - کارشکنی می‌کردند) همین‌طور است که می‌فرمایید در آن موقع دستگاه‌های انتظامی به بنده متوسل شدند بنده رفقای خودم را که دارای چاپخانه هستند خواستم و خواهش کردم برای اینکه اول سال تحصیلی بود بدون در نظر گرفتن اجرت اضافی شب و روز بدون اینکه وقفه‌ای در کار حاصل بشود این کتب را چاپ کنند آقای دکتر خانلری به من گفتند که چه کار کنیم گفتم تا وقتی که وضع این طور باشد همین است مگر اینکه بین کتاب‌فروش ناشر و چاپخانه‌دار یک شرکت مختلط تشکیل بشود خود بنده این کار را مقدم شدم دعوت کردم نمایندگان این صنوف را و گفتم هیچ‌کس حق ندارد از یک سهم معینی بیشتر سهم بخرد و این کار شد و صورت گرفت و جناب آقای خواجه‌نوری روی اعتماد و اطمینانی که رفقای چاپخانه‌دار و صاحبان چاپخانه‌ها نسبت به بنده دارند آمدند در حدود چهل درصد از سهام را به چاپخانه‌ها اختصاص دادند و بعداً هم اعلان کردیم که همه در این کار شرکت کنند تا مدت دو ماه هرکس هر مقداری تا آن حد معین که حداکثر تعیین شده سهم بخرد و در حدود سه هزار و خرده‌ای سهم توزیع شد افراد صد سهم خریدند، افرادی ۲۰ سهم خریدند بعضی‌ها ۵۰ سهم خریدند، بعضی‌ها ۱۰ سهم خریدند این ۴۰ درصد برای اینها اختصاص داده شد و ۲۰ درصد برای کتاب‌فروشی‌ها و کسانی که فقط موزع هستند بنابراین می‌شود ۴۰ درصد و ۴۰ درصد و بیست درصد. هیئت مدیره‌ای که برای شرکت تشکیل شد به همین صورت بود حالا چه نتیجه‌ای از این کار گرفتیم: اولاً آن انحصاری که جناب آقای پاینده در نظر داشتند به کلی مرتفع شد یعنی از دست دو نفر و سه نفر به کلی درآمد و در اختیار یک شرکت محدود و مختلطی قرار گرفت که در اثر کارشان بهره‌ای ببرند. مطلب دیگری که در اینجا به وجود آمد برخلاف نظری که جناب آقای پاینده فرمودند و متأسفانه بنده ناچارم این را عرض کنم این است که اگر ملاحظه می‌فرمایید در این بیلان سود داده شده به علت این است که در تعرفه دولتی چاپخانه‌ها در چاپ کتب چون شریک بودند تخفیف کلی قائل شدند یعنی حتی حاضر شدند به قیمت صد در صد تمام شده و در بعضی موارد از بعضی امتیازاتی که داشتند صرفنظر کنند که در حال حاضر قیمت چاپی که با شرکت حساب می‌کنند از قیمت تعرفه دولتی به مراتب ارزان‌تر است پس در اینجا یک نفعی عاید خواهد شد جناب آقای دکتر الموتی همکار عزیز من چاپخانه‌ای دارند که در اختیار برادرشان است و به خوبی اطلاع دارند و کار دیگری هم که ما کردیم این است که به نسبت استعداد چاپخانه‌ها این شرکت مؤظف است که توزیع کند مقدار کتاب را بنابراین چاپ کتابی که تا مهرماه و آبان‌ماه آماده نبود ملاحظه می‌فرمایید در مردادماه و آبان‌ماه آماده نبود ملاحظه می‌فرمایید در مرداد ماه یا تیرماه این کتاب‌ها حاضر است برای بسته‌بندی و ارسال و توزیع که در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد مضافاً به اینکه قیمت این کتب به این طرح تا ۴۰ درصد تا ۵۰ درصد و بعضی کتاب‌ها تا ۷۰ درصد از قیمتی که در سابق بوده است ارزان‌تر شده اما مسئله‌ای که در اینجا جناب آقای پاینده اشاره فرمودند صحیح است ایشان می‌فرمایند که چرا کتب را هر سال چاپ می‌کنند اصولاً مقدار زیادی از کتاب‌ها در دست دانش‌آموز در طول سال فرسوده می‌شود و از بین می‌رود ولی فکر نمی‌کنم مسئولین امر با وزارت آموزش و پرورش این حق را به خودشان بدهند که به یک دانش‌آموز بگویند برو کتاب نو بخر اگر دانش‌آموز می‌تواند از کتاب کهنه استفاده کند همین‌طور که الان استفاده می‌کند بنابراین احتیاج به کتاب نو ندارد و مقدار چاپی که هست بنابر احتیاجاتی است که کتاب‌فروشان درخواست می‌دهند بنابراین این یک امر طبیعی است و راجع به کتاب جدید که منتشر می‌کنند این کتاب جدید بستگی به متونی دارد اگر متون تغییر پیدا کرد خوب مسلماً کتابی که امروز چاپ می‌شود با کتابی که پارسال چاپ شده فرق می‌کند والا هر دانش‌آموزی در هر محلی که باشد می‌تواند از کتاب فرسوده و از کتاب کهنه، از کتاب برادر بزرگ‌تر و یا خواهرش
استفاده کند پس این گناه به کار چاپخانه‌ها یا متصدیانی که در این شرکت کار می‌کنند وارد نیست و اما جناب آقای پاینده نظرشان صحیح است من هم معتقدم که اگر ما بتوانیم وسایل کار و مواد اولیه کتاب را ارزان‌تر تهیه کنیم و در دسترس بگذاریم مسلماً به جای اینکه یک کتاب یک تومان تمام بشود ۵ ریال تمام می‌شود اما مطلبی که می‌خواهم عرض کنم این است در همان موقعی که این مطلب در منتهای فشار بود و آقای دکتر خانلری در کابینه آقای علم بودند این مسئله یک مسئله روز شده بود جناب آقای دکتر نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن در آن موقع رئیس اداره معاملات خارجی بودند این آقایان آمدند به من متوسل شدند بنده با جناب آقای دکتر نهاوندی صحبت کردم که شما بیایید کاغذ را برای اینکه در بازار آزاد ما گرفتار انحصار کسانی که اختیار ورود کاغذ در دست‌شان هست نشویم و کاغذ ارزان‌تر تهیه بشود برای ما وارد کنید تا ما بتوانیم مقادیر زیادی کاغذ رزرو کنیم متأسفانه در آنجا مقررات جوری بود که وقتی برای ما حساب کردند با افر دولتی ما دیدیم که افر دولتی در حدود ۲۰% و ۲۵% گران‌تر از آن افری خواهد شد که مساحتی از بازار آزاد بخریم این جریان را من بالصراحه عرض می‌کنم ایشان الان وزیر کابینه‌اند وزیر دولت هستند پس بنده نمی‌توانم مطلب خلافی عرض کنم حتی بیعانه خواستند ایشان گفتند ما شرکت هستیم باید بیعانه بگیریم گفتم تنها مربوط به شرکت نخواهد بود و یک امر مملکتی است گفتند اگر کاغذ را آوردیم و شما نخواستید از ما بگیرید چون یک کادر معینی و مصرف معینی دارد آن وقت در دست شرکت خواهد ماند بنابراین من باز هم برای اینکهاین مشکل حل شده باشد دو سه نفر از اعضای این شرکت را به خرج خودشان فرستادم به خارج در فنلاند و اتریش برای خرید کاغذ مذاکره کنند بنابراین جناب آقای پاینده بنده نمی‌خواهم از این افراد دفاعی کرده باشم و حقیقتاً اگر عملی وزارت آموزش و پرورش می‌کند مسئولش خودش است اما چون این تریبون یک تریبونی است در اختیار ما و ممکن است افرادی را مورد حمله قرار بدهیم که از این تریبون نتوانند استفاده کنند به عقیده من برای اینکه بعضی از مسائل روشن بشود توضیح کافی است من یک مطلب دیگر هم جناب اقای خواجه‌نوری عرض می‌کنم همان شرکت سابقی که در گذشته انحصار کتب را در اختیار داشت وقتی قدم و قلم و اقدام مرا در این کار دید جناب آقای سرتیپ‌پور می‌دانید چه پیشنهادی به من کرد؟ به جان عزیزتان مبلغ گزافی را پیشنهاد کرد که فلان کس بگیرد و به هر کس که می‌خواهی بده ولی در این کار دخالت نکن (حبیبی - چقدر بود؟) چهارصد هزار تومان (حبیبی - خوب خدا برکت بدهد) و حتی من این مرد را صدا کردم و گفتم آقای من تو اگر همین چهارصد هزار تومان را به موقع در قیمت کتاب‌ها تخفیف داده بودی کار به اینجا نمی‌افتاد و درا ین شرکتی که درست شده سهام مساوی، حقوق متساوی، هیئت مدیره‌ای که از میان خودش انتخاب شده‌اند سه نفر چاپخانه‌ای، سه نفر کتاب‌فروش و یک مدیرعامل ناشر دارد که این مدیر عامل ناشر با جدیت و صمیمیت کار می‌کند و من امیدوارم که کتاب و کتب درسی به حداقل قیمت تنزل کند ولی تا وقتی کاغذ گران است تا وقتی گران است، تا وقتی مصرف گران است مسلماً این کار در همین حدی که هست باقی می‌ماند و این حداکثری هست که توانسته‌اند بکنند آن هم به اصرار من و برای اینکه یک کار مملکتی را انجام داده و یک کار ملی را به ثمر رسانده باشند در آنجا منتهی تخفیف را دادند و آن سودی که جناب آقای پاینده در آنجا اشاره فرمود و فکر می‌کنم سود قدری هست و آن سود الان مورد اعتراض کسانی که در کار چاپ هستند قرار گرفته و می‌گویند چرا ما زحمت بکشیم، کار بکنیم از یک حقی که مسلم است صرفنظر بکنیم و این سود را شرکت ببرد؟ من می‌گویم اگر این سود را شرکت ببرد یک مقدارش در بهای کتب مؤثر است و یک مقدار زیادش باز هم به خودشان برمی‌گردد پس در این شرکت تا جایی که من اطلاع دارم البته در حال حاضر به هیچ وجه من الوجوه من در آن شرکت نه عضویتی دارم و نه کاری دارم فقط چاپخانه تهران مصور به همان حد نصابی که همه سهیم می‌باشند سهم دارد و بنابراین دفاع
از یک امر واقع و یک امر صد در صد حتمی است و من قبل از اینکه این قانون تصویب بشود در این مورد سکوت کردم که نگویند فلان کس چون رئیس سندیکای چاپخانه‌ها است در این مورد اظهار عقیده می‌کند اما جناب آقای پاینده این طور که فرمودند نیست مطالب دیگری هم به من گفتند صحبت‌هایی کردند که من اگر در اینجا بازگو کنم خیال می‌کنم شأن بعضی از رفقای ما و شأن بعضی از دوستان ما نباید و بهتر است که سکوت کنم نه سکونت به نام تسلیم بلکه یک واقعیت‌هایی را باید در نظر بگیریم که اگر افرادی می‌آیند کما اینکه هنوز هم هستند یا همان شرکت سابق مکاتبه می‌کنند که من اسم نمی‌آورم و حتی تهدید و تطمیع می‌کنند و حتی صحبت از مسائلی می‌شود که تحت تأثیر این نظرات قرار بگیریم با اینکه گفتم من به این شرکت دخالتی ندارم (خواجه‌نوری - در واقع افرادی که در این شرکت هستند مانند یک شرکت تعاونی است) بلی همانطور است که می‌فرمایید ولی چون اعضای آن از دوستان و همکاران ما هستند می‌توانم بگویم کلیه دفاتر اینها و کلیه مدارک اینها و کلیه کارهای اینها در اختیار هر شخص یا هر فرد یا هر کمیسیونی است و هر پیشنهاد اصلاحی باشد بنده اینجا بالصراحه می‌توانم بگویم آنها را وادار می‌کنم که از نظر اعتمادی که به من دارند اجرا کنند این مطلب جناب آقای خواجه‌نوری وجود دارد که در بین هر صنف اختلافاتی است شاید این مسئله خودستایی باشد که این مطلب را عرض کنم اما به این اندازه من متکی هستیم وقتی که صنف چاپخانه آمدند رأی بگیرند برای ریاست بین دو دسته مختلف بنده صد در صد رأی را داشتم و نفر بعدی چهل و پنج درصد یا چهل و شش درصد بیشتر رأی نداشت که حتی ناچار شد تجدید کند خوب خدمتی شده اقدامی شده محبتی شده و اینها حق دارند صحبت کنند و این اعتماد را می‌توانم به دوستان و جناب آقای پاینده بدهم که اگر احیاناً در مورد آن شرکت هر نظری و هر مطلبی را داشته باشند کلیه مدارک در اختیارشان است.
حبیبی - آقای پاینده روشن شدند.
رئیس - نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای تصویب به مجلس فرستاده می‌شود.
۶- تصویب صورت جلسه
رئیس - نسبت به صورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب می‌شود آقای معتمدی.
معتمدی - ۱۵ برگ طومار رسیده تقدیم مقام ریاست می‌شود.
۷- تعیین موقع جلسه آینده - ختم جلسه
رئیس - با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنم خواهش می‌کنم همکاران محترم روز پنجشنبه کمیسیون‌ها را تشکیل بدهند چون به اندازه کافی مطلب در دستور نداریم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود دستور جلسه آینده بعداً خدمت خانم‌ها و آقایان فرستاده خواهد شد.
(ساعت یازده و سی و پنج دقیقه صبح جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی