مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ آبان ۱۳۰۵ نشست ۳۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
جلسه ۳۰
مجلس دو ساعت وربع قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل وصورت مجلس یکشنبه بیست ودوم آبان ماه قرائت وتصویب شد
غائبین بااجازه –آقایان :علی خان اعظمی ، محمد آخوند ، آقا سید حسن مدرس ، طباطبا ئی دیبا
غائبین بی اجازه –آقایان :محمد ولی خان اسدی میرزا ابراهیم
خان قوام ، محمد هاشم میرزا افسر میرزا حسن آقا آقا زاده سبزواری ، غلامحسین میرزا مسعود ، والی زاده جوانشیر .
دیر آمدگان بااجازه –آقایان :آقا سید جواد محقق ، مرتضی قلی خان بیات ، هاشم آقا ملک مدنی .
دیر آمدگان بی اجازه –آقایان :امیر حسن خان ایلخان ، فیروز میرزا فیروز ، عطاالله خان پالیزی ، نوبخت ، میرزا ابراهیم آشتیانی . آقای وزیر مالیه درجواب سوال آقای دکتر سیگ راجع بمطالبه ملیات از گاوها تلف شده ومراتعی که بواسطه گاومیری مسلوب المنفعه مانده وحفظ گاوهای موجود درمازندران اظهار نمودند راجع به گاوهای تل فشده چنانچه دراثر ممیزیهای سابق مالیاتی مطالبه شده مدتی است دستور دده شده است از این بابت تچیزی مطالبه ننمایند ودرمراتع مسلوب المنفعه هم امر شده است رسیدگی نموده ومطالبه مالیات ننمایند وبرای حفظ گاوهای موجود هم وزارتین مالیه وفوائد عامه مشغول تنظیم لایحه هستند که عنقریب مجلس شورای ملی تقدیم خواهد شد
آقای زوار راجع به ععدی مامورین وتحصیلداران مالیه در ولایات ولزوم توجنه نمایندگان نسبت به این موضوع شرحی تقریر پس از آن راپورت شعبه اول سابق راجع بنمایندگی آقای آقا میرزا حسنخان وثوق از تهران قرائت وبمناسبت مخالفت آقای دشتی تعیین تکلیف آن به جلسه دیگر موکول گردید
چهار فقره خبر از طرف کیسیون عرایض ومرخصی راجع بمرخصی آقایان ملک مدنی ، آقا میرزا محمد تقی طباطبائی واعتبار ،میرزا یددالله خان نظامی ونظام مافی قرائت ونسبت به هریک جداگانه رای گرفته تصویب شد لایحه دولت راجه به اجازه صدور مسکوکات نفره خارجی درظرف دوماه که ردجلس قبل از طرف وراث مالیه تقدیم ونسبت به آن تقاضای دوفوریت شده ود مطرح وآقای محمد ولی میرزا بافوریت آن مخالف بوده عقیده شان این بود لایحه مزبور به کمیسیون قوانین مالیه ارجاع وپس از تقدیم را پورت از طرف کمیسیون مطرح شود
آقای آقا سید یعقوب شرحی مشعر به موافقت اظهار ونسبت به فوریت قسم اول ودوم جداگانه رای گرفته تصویب ودراصل موضوع آقای محمد ولی میرزا اظهار مینمودند کثرت روپیه درسرحدات جنوب بمناسب وجود اداره نفت جنوب است که کمپانی همه وقت برای مصرف اداره خود واردایران مینماید وتجار ایرانی دارای روپیه زیادی نیستند که از این حث به آنها خسارتی وارد شود و وضع این قانون موجب ضررهای اقتصادی برای مملکت خواهد بود
آقای ششیروانی وزیر مالیه اظهار مینمودند دربنادر وسرحدات جنوبی کلیه معاملات بوسیله روپیه صورت وقوع پذیرفته واصلا سکه دیگری درآن حدود وجود ندارد وچون رواج مسکوکات خارجی از طرف دولت درداخله مملکت قدغن شده مقدری کثیری روپیه دردست تجار ایراین میشود بنابراین برا یمدت دوماه اجازه داده میشود روپیه ها یخود را درمقابل مال التجازره خارج نموده وپس از انقضا مدتمزبور مجددا از خروج آنها جلوگیریخواهد شد
آقای عمادی اصلاحی پیشنها وپس از مختصر مذاکره مسترد وآقای فرمند پیشنها نمودند مدت دو ماه پنج ماه وپس ا ز مسکوکات نقره مسکوکات طلای خارجی هم اضافه شود توضیحات اظهار مینمودند در اثر تصویب قانون منع خروج طلا ونقره صرف برات لیره به لندن مقدار زیادی رتقی نموده بطوریکه فضا اگ رتاجری برات صد هزار لیره خریداری نماید بایستی هفتاد هزار تومان صرف بدهد وچنانچه بصدور مسکوک صلای خارجی مجاز باشند این ضرر هنگفت عاید آنها نخواهد شد واز این راه ضرری هم متوجه مملکت نمی شودزیرا امروزه طلا ونقره دردنیا ثروت محسوب بنوده ومیزان ثورت همر مملکتی منوط بکارکرد اهل آن مملکت است
آقای شیروانی اظهار می نمودند میزان اعتبار هر مملکت خصوصا معاملات صرافی منوط به مقار طلائی است که درمملکت موجود است وبدیهی است آزادی صدور طلا ونقره جز ضرر اقتصادی نتیجه دیگری نخواهد داشت
آقای آقاسید یعقوب پیشنهاد نمودند بجای بیستم آبان جمله (پس از تصویب این قانون )نوشته شود وآقای فیروز میرزا پیشنهاد نمودند عبارت (نظر به اینکه درممالک محرومه ایران غیر از سکه ایرانی نباید رواج داشته باشد )دراول ماده اضافه شود وآقای وزیر مالیه هر دو فقره را قبول نموده وآقای شیروانی نقاضا نمودند نسبت به این قسمت وماده جداگانه اخذ رای شود آای دادگ پیشنهاد نمودند چنددقیقه تنفس داده شود ونسبت به پیشنهاد ایشان رای گرفته رد وبدوا بقسمت اضافی که از طرف آقای فیروز میرزا پیشنهاد ایشان رای گرفته در وبدوا بقسمت اضافی که از طرف آقای فیروز میرزا پیشنها شده بود با تدیل (ممالک )به (مملکت )وبعد بقسمت دوم ومجددا نسبت بمجموع ماده جداگانه اخذ رای شده تصویب گردید
دراین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وبفاصله یک ربع ساعت مجددا تشکیل وآقای حائری زاده پیشنها نمودند خبر کمیسیون مبتکرات راجع بالغاء مالیاتهای صنفی دردرجه اول جزومزبور قرائت ومطرح شد
آقای فهیمی اظهار مینمودند از اقرار اظهار رییس کل مالیه مالیه لایحه دراین خصوص از طرف دولت دولت تقدیم خواهد شد وبهتر این است این مساله فعلا مطرح نشود تا لیحه این از طرف دولت تقدیم مجلس شود وبهعلاوه ارجاع این طرح به کمسیون بودجه مناسبت ندارد واز وظائف کمیسیون فوانین مالیه است
آقای حائری زاده اظهار مینمودند اولا ممکن است در کمیسیون بودجه نظریات دولت جلب به هرشکلی مقتضی است این لایحه تنظیم به مجلس تقدیم شود وثانیا چون برقراری این مالیاتها برطبق قانون مصوب مجلس نبوده وهمه سالیهدربودجه منظور شده ارجاع به کمیسیون بودجه انسب خواهد بود بالاخره نسبت به طرح مزبور رای گرفته قابل توجه وبه کمیسیونبودجه ارجاع گردید
خبر کمیسیون بودجه راجع به ماده چهارم قانون استخدام مهندسین امریکائی برا ینقشه برداری راه آهن قرائت ونسبت به آن
نیز اخذ رای شده تصویب ودرضمن شور کلی آقای آقا سید یعقوب شرحی مشعر به مخالف با ماده سوم تقریر وآقای دادگر مختصری مبنی بر موافقت اظهار ونسبت به قانون مزبور با ورقه رای گرفته از ۸۶نفر نمایندگان حاضر به اکثریت ۶۳رای تصویب گردید
جلسه آتیه به روز یکشنبه ۲۹آبان ماه سه ساعت قبل از ظهر ودستور آن خب رکمیسیون فوائد عامه وخارجه راجع به توبوس رانی درتهران وراه شمیران مقرر ومجلس سه ربع بعداز ظهر ختم ومجلس سه ربع بعداز ظهرختمشد نسبت به صورت جلسه مخالفی نبود وتصویب گردید یکشنبه ۲۹آبان ماه ۱۳۰۵
رییس –مجلس شورای می سید محمد تدین
(منشی سد ابراهیم ضیا )منشی میرزا حسین خان موقر
صورت مشروح مجلس سه شنبه بیست وچهارم آبان ماه ۱۳۰۵ مطابق دهم جمادی الاولی ۱۳۴۵
مجلس دوساعت ویکربع قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل گردید
(صورت مجلس یکشنبه بیست ودوم آبان ماه راآقای آقا سید ابراهیم ضیا قرائت نمودند )
رییس –آقای دکتر سنگ
(اجازه )دکتر سنگی قبل استور
رییس –آقای زوار (اجازه )
زوار –متاسفانه قبل از دستور
رییس –آقای محمد ولی میرزا (اجازه )
محمد ولی میرزا –قبل ازدستور
رییس –آقای میرزا یدالله خان (اجازه )
میرزا یدالله خان –بنده هم قبل ازد دستور عرض دارم
رییس –صورت مجلس تصویب شد آقای دکتر سنگر(اجازه )
دکتر سنگر بنده همان قدری که وقت مجلس راذی قیمت میدانم همانقدر هم عرایض خودم را هم میدانم این است که استدعا کردم عرایضی که دارم قبل ازدستور عرض کنم وآن مووضعگاومیری است که کرارا دراینجا مذاکره شده ودرموقعی که پرگرام هیئت محترم دولت مطرح بود اگر خاط محترمآقایان باشد بنده عرض کردم که این مووضع بسیارمهم ویک موضوع حیاتی است ودولت باید عاجلا از شیوع این مرض دراین مملکت جلوگیری کند چرا برای اینکه دولت درآتیه نه تنها نمی تواند مالیات بگیرد بلکه بای اعاشه هم بمردم بدهد بعد هم آقای شریعت زاده دریکی از جلسا درهمین زمینه بیاناتی فرمودند وهمین طور آقای دادگر وبطوریکه درنظر دارم آقای ارباب هم همین موضوع شری بیان فرمودند بنده درعین حال از هیئت محترم دول تشکر می کنم که به این موضوع برخوردند وآقای وزیر فوائد عامه هم شخصا به مازندرانن تشریفبردندواوضاع اسفناک آنجا را دیدند وآقای دکتر ابولقاسم خان بهرامی حقیقتا فوق العاده زحمت کشیدند تا این موسسه را تاسیس کردند به آنجا تشریف بردند ونواقصی درا، موسسه مشاهده فرمودند که پس از مراجعت بنده کاملا استحضار دارم برای تکمیل آن اقداماتی فرمودند وبنده مستر هگل را کرارا ملاقات کردم وعلاقه مخصوصی دراین قضیه اظهار میفرمودند واخیرا آقا یدکتر گل سخی که تخصص مخصوصی دراین فن دارند تشریف برده اند به مازندران برا یسرکشی به این کار بسیار خوب همه اینها اقداماتی است که هیئت دولت فرموده اند بالاخره بین اقدامات برای این است که درآتیه گاوهائی که باقی مانده است از این مرض مصون بمانند اما بنده میخواهم رعض کنم (همانطور که آقای وزیر فوائد عامه هم در جلسه گذشته فرمودند )که این اشخاص با همه زحمات درروز صد سرم میتوانند تهیه کنند ه درماهسه هزار سرم میشود واین مقدار سرم کافی نست وبنده یقین دارم گاوهائی هم که باقی مانده است ایز بین خواهند رفت ودرآتیه زارعت بکلی تعطیل خواهد شد بنده نیم خواهم اینجا بیشتر از این وقت مجلس را بگیرم اگر آقایان روزنامه ستاره ایران را ملاحظه فرموده باشند آقای دکتر گل سخی درآنجا مقاله نوشته اند وکاملا ثابت کرده اند که این قضیه به تمام مملکت ایران صدمه خواهد زد موضوع دیگری را میخواهم عرضض کنم وآن این است که آنهائی که گاوشان مرده چه باید بکنند آنهائی که درنتیجه گاومیری زراعتشان معطل است اسباب وگاوماشین ندارند چه باید بکنند وبرای آتیه آنها چه فکری شده است بنده میخواهم از حضور محترم آقایان نمایندگان استدعا کنم که همه آقایان از هسئت دولت تقاضا کنند که راجع به امور زراعت آتیه این مملکت فکری بکنند فرق ندارد همانطور که افهان یا درشیراز در گله های گوسفند ناخوشی بیفت چه قدر اسباب ضرر میشود همین طور هم درمازنران یا نقاط دیگر اگر گاومیری بشود همان اندازه ضررهست بعلاوه ضرر زراعتی هم دارد یک رعیت بیچازه که امروز شاید پیراهن ندارد ودراین فصل زمستان بالا پوش ندار از کجا میتواند او تهیه کند اولا گاو نیست فرضا هم گاو باشد از کجا پول بیاورد مالک هم که ندارد بنده دراین موضوع هم نیم خواهم زیاد صحبت کنم که چرا مالک ندارد همیقدر عر ض میکنم به اندازه که بنده خبر دارم مازندران یک اشخاص ملاکی ندارد که بتوانند برای رعایاشان گاو تهیه کنند بنده عقیده ام این است کهیهئت محترم دولت بایداین موضوع را پیش بینسی کند که یک اقداماتی دراین موضوع بکنند که درآتیه زراعت بعمل بیاید که هم دولت بنه مالیات برسد وهم مردم چیزی داشته باشند بخورند البته اگر درمملکت پول بود وتجار بیچاره میتوانستند مقدار پولی که درزوایای صندوفشان هست بکار بیندازند باز خوببود ولی متاسفانه آنها هم جزئی پولشان را داده اند پشم وپنبه ومرکبات ورنج وغیره خریده اند همهاینها جمع شده است درسرحدات وبرایاینکه راه مسدوداست
ابدا حمل نمی شود وهمینطور مانده است در این موضوع هم نیم خواهم زیاده براین عرضی بکنم زیرا آقای وزیر امور خارجه در دوسه جلسه قبل فرمودند شاید تا دو هفته دیگر به این موضوع خاتمه بدهند پس از آقایان سوال میکنم آنهائی که گاوشان مرده ومحتاج به زراعتهم هستند چه باید بکنند (همانطورکه آقای حئری زاده هم فرمودند برای ما یزد واصفهان وکرمان فرق ندارد )امروز استرآباد دراینجا وکی لندارد اگر یک سانحه بار یبرای استرآباد رخ بدهد برتمام ماها لازم است که رافع آن را بکنیم ما خودمان را وکیل تمام ایران میدانیم این مردم گاو میخواهند ومنتظرند به تقاضای مشروع آنها ترتی اثری داده شود بنده خودم را مکلف میدانم که برا یتقاضای مشورع موکلین خودم کوشش کنیم مووضع دیگر اینکه از حضور آآقای وزیر مالیه با علاقه مندی مندی کاملی که شخص محترمایشان باصلاح امور دارند سوالی کرده کرده بودم راجع به مراتعی که تعلیف نشده که تکیلف آنها چیست در مازندران یک قسم مراتعی هست که عبارت است ا زچندجاهائی که درخت دارد واسم آنرا جنگل گذاشته اند واین جنگگلها جاهائی است که باید گاوها بچرند وصاحبان این مراتع ملک خودشان را به گودارها اجاره میداند واز این راه استفاده میکردند واستفاده مالک مربوط واستفاده مالک مربوط بعایدی او بود برحسب وسعت مراتع اخیرا که بنا شد ه است دولت از مالکین مراتع عشریه بگیرد چون این جنگلها راهم مال یک اشخاصی می بیند از آنها عشریه مطالبه میکند درصورتی که گاومیری شده ومراتع را اجراه نداده اند وپولی هم نگرفته اندودولت حقا نباید از آنها مالیاتی بگیرد نبده درهفتم مهرماه یک چیزی حضو محترم آقای وزیر مالیه نوشتم و تقدیم داشتم ایشان هم کاملا اظهار علاقه مندی کردند ولی دیگر تا مدتی خبری از مازندران نداشتم اخیرا باز اتصالا برامن وسایر نمایندگان مازندران مینیسند که این قضیه را یک قسمی خاتمه دهی دفعه دیگر که حضور آقا مشرف شدم ایشان هم تا کید فرمودند ولی بنده بااین عقیده که دارم که باید برای موکلین خودم بدوم دیدم یک جوابهائی که آنها راقانع بکند ندارم که به آنها بدهم این بود که خواستم درمجلس شورای ملی حضورمحترم آقا عرض کنم که باینکه ایشان شرحی به بنده مرقوم فرموده اند که باداره مالیه مازندران دستور داده شده دراین خصوص اقدامات لازمه بماید ولی چون پیشکار مالیه مازندران تشریف آورده اند به تهران واگر بخواهند باز یک مدتی طول نکشد تا جریات اداری را طی کندومازندرانیه ودتر این زحمت خلاص شون خوب است از همین پیشکار مالیه که طرف اعتماد که طرف اعتماد دولت ومازندرانیها است سوال کنند وحکم قطعی صادر فرمایند که از مراتعی که اجاره نرفته است مالیات نگیرند از ده ویران که ستاند خرج یکی دیگر اینکه از گاو مرده مالیات میخواهند نمی دانم چه طور شد که از سه چهار سال قبل گفتند گاوه باید مالیات بدهند وقرار هم این این شد که ر سه سال یک مرتبه ممیزی کنند ومالیات بگیرند سال اول ودوم هم مطابق میزی که کردند مالیات گرفتند امسال هم که گاوه مرده اند همانطور مالیات میخواهند بنده گمان نمی کنم خاطر محترم آقای وزیر مالیهمتحضر باشد امنای جز این کارها را می کنند بعد هم خدمتشان شرفیاب میشوم مفصلا عرض میکنم اگر این هم حقیقت دار استدعا میکنم جلوگی فرمایند
رییس –قسمت اخیر فرمایشات اقا به مذاکرا خصوصی بین دونفر شبیه تر بود
وزیر مالیه - سوالی آقای دکت سنگ در این باب کرده بودند ولی اینکه حالا تذکر دادند سه موضوع بود یکی راجع به گاوهائی که تلف شده اند یکی هم راجع به محل علیف آنها یکی هم راجع به گاوهائی کهائی که باقی هستند وباید حفظشان کرد آنچه دستور از طرف وزرت مالیه داده شده است این است ک از گاوهائی که تلف شده اند مالیات نگیرند واین دستور قطعا داده شده است واگ راظهاری هم کرده باشند که از گاوهای مرده مثلا مالیات میخواهند (درصورتیکه تصور نیم کنم حقیقتداشته باشد )شاید برای ترتیب ممیزی سابق بوده که مطالبه کرده اند ولی دستور مخصوص دد شد که گاوها مرده را معفو بدارند وهمچنین درده روز قبل که آقایان نمایندگان مازندران تذکر دادند که مراتع بواسطهمردن گاوه از استفاده افتاده است دستور داده شد که رسیدگی کنند وآن راضی را که بواسطه مردن گاوها از استفاده افتاده از مالیات معاف دارند درموضوع گاوهای زنده هم وزارت فوائد عامه به اتفاق وزارتمالیه مشغول تهیه پیشنهادی است که آن پیشنهاد عنقریب به عرض مجلس خواهد رسید وامیدواریم راجع بجلوگیری از این فقره اقداماتی که لازم است بشود ونتیجه مطلوبه بدست آید
رییس –آقای زوار (اجازه )
زوار –درجلسه گذشته همگار معظم بنده بنده آقای شیروانی فرمودند خوشبختانه پس از سه ماه اولینمرتبه ایست که پشت تریبون آمده واقبل ازدستور صحبت میکنند ولی متاسفانه این پنجمین دفعه ایست که بنده اینجا شرفیاب شده ام وبدبختانه نه فرمایشات آقای شیروانی که حقایق برجسته بود موثر واقع شده ونه عرایض بنده اولین دفعه که اینجا شرفیاب شدم خاطر دارم که علت العلل بدبختی مملکت را دردوموضوع تشخیص دادم نقصان معارف ودم مجازات خائنین مملکت موثر واقعنشد (تشجیع هم شدند )درجلسه دوم باز شرحی عرض کردم راجع بنقصان مقارف وپیشنهادی هم تقدیم کردم که بایددرصدر عاررف ایران برا یاینکه مقارف را از این ذلت وفلاکت بیرون آورد یکنف ربرای مدت پنجسال مثل مستشارهائیکه هستند قراربگیرد باز موصر نشد حتی درخارج هم یکنفر از آقایان از من سوال نکردن که چه پیشنهادی بود ؟عیده ات چه بود ؟درجلسه سوم قانون اساسی را پیشنهاد کردم اجرا شود آن هم اجرا نش درجلسه چهارم راجع به عدالت عر ضکردم که رعایا فاقد عدالتند وما ر برای عدالت اینجا فرستاده که وسائل آسائیش وارحتی آنها رااز دست مامورین کشوری (حالا )فراهم کنیم بازهم توجهی نشد واز بنده هم سوال نشد که این سوالی که کردی اصلا چه ماخذی داشت حالا هم فقط برای آخرین مرتبه میخواهم رعض کنم که اگر
آقایان بخود بنده کم لطف هستند وباید هم باشند بعرایض بنده توجه بفرمایند عرب گوید انظر ما قال ولاتنظر من قال مشنوید ببینید بنده چه میگویم بخود بنده چه کاردارید به عرایض بنده گوش کنید بنده عرض میکنم حاسبوا قبل ان تحاسبو حسابب بدهید قبل از اینکه شما را بحساب دعوت کنند (یعن یبنده را )ملت فوق آنچه تصور بفرمایید درفشار است ابواب عدالت بکلی مسدود است آن رعایائی که شما را انتخاب رده اند به مجلس ورای ملی فرستاده اند وا زدسترنج وخون جگر خود ماه یدویست تومان بشما حوق میدهن دآن رعایا آن فلک زده ها لان دار اسیر چنگا لمامورین کشوری هستند اعم ا زحاکم یا تحصیلداران مالیه (خوب است که آقای وزیر مالیه هم تشریف دارند )بنده رعض میکنم دیشب را نخوابیدم علت چه بود برای اینکه از ترشیز یک کاغذی به بنده رسید که دراثر فشار وسختی محصلین مالیه یکنفر دردهات ترشیز بچه سقط کرده بنده ثابت میکنم ونشان میدهم سابقه هم دارد رعیت ا زدادن مالیات مستلکف نیست مالیات مستقیم وغیر مستقیم خود شرا میپردازد نجابت واصالت ملت ایران حتی بخارجه ها هم معلوم شده است وفهمیده اند که این ملت اصیل ونجیب است دیگر علت این فشاره را بنده نمی دانم برای چیست بنده از بودن آقای وزی رمالیه استفاده یمکنم عرض نمی کنم همه مامورین مالیه بد هستند ولی محصلین وآنهائی که برای آتیه خودشان یک حرکات یمکنند که روح انسانیت را کدر میکند بنده ا زآقای وزی رمالیه استدعا میکنم توجه فوقالعاده بفرمایند واز حرکات آنه جلوگیری فرمایند که اقلا رعیت آسوده شودمثلا در طی ملاقات با آقا یدکتر میلسپو به ایشان گفتم که مامورین مالیه فوق العاده تعدی میکنند جواب دادند کهمدرک بدست من بدهید گفتم آقا هیچ کجا سابقه ندارد که دونفر داین قبیل موارد سند بدست هم بدهند بعلاوه چه مدرکی ا زاین بالاتر که یکسی ما هی سی تومان حقوق میگیردوماهی دویست تومان خرج کند باید تفتیش کر که از کججا می یآورند مامور مالیه قاد رنیست بمالک تعدی کند ولی به رعیت بیچاره تا میتواند تعدی میکند ودرحق آنها فروگذا ر نیم کند بنده به نام عدالت ومروت وبه نام انصاف ا زتمام همکارهای خودم خواهش میکنم که دراین خصوص اقلا با من همصدا شوند که رعیت بیچاره را از دست تحصیلداران مبی انصاف مالیه خلاص کننند
جمعی از نمایندگان –دستور
رییس –خبر شعبه اول سابق راجع بنمایندگی آقای میرزا حسن خان وثوق مطرح است
(آقای فاطمی احضار وراپورت مزبور را بشرح ذیل قرائت نمودند )
شبعه اول بدوسیه انتخابات تهران رسیدگی رسیدگی نموده جریات انتخابات از قراری است که به عرض مجلس شورای ملی رسیده درنتیجه آقا یمیرزا حسن خان وثوق به اکثریت ۷۹۳۴رای ا ز۲۰۴۲۶را یحائیز اکثریت شده اند شعبه صحت این انتخاب را تصدیق وراپورت آنرا تقدیم منیماید
دشتی –بنده مخالفم
رییس –پیشنهاد برای جلسه دیگر خخب رکمیسیون عرایض .مرخصی راجع بمرخصی بیست روزه آقای ملک مدن یمطرح است کمیسیون هم تصویب کردهاست
(اینطور خوانده شد )
آقای ملک مدنی نماینده محترم ملایر از مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی برای رسیدگی به امورات محل ز تاریخ حرکت بیست روزه اجزه مرخص یدرخواست مینماید کمیسیون رعایض مرخصی تصویب نمود
رییس –رای گرفته میشود به مفاد این خبر اآقایانیکه تصویب میکنند قیام مفرمایند
(اغلب برخاستند )
رییس –تصویب شد خبر دیگر راجع بمرخصی بیست روزه آقایان میرزا محمد تقی طباطبائی واعتبار کمیسیون هم تصویب کرده است
(بمضمون ذیل قرائت شد )
آقایان مزرا محمد تقی طباطبائی واعتبار نمایندگان محترم بروجرد شرحی به مقام منیع ریاست مجلس مقدس معروض داشته واز اتاریخ حررکت بیست روزه برای مسافرتی که درنظر دارند اجازه مرخصی خواسته کمیسیون رعایض ومرخصی تصویب مینماید رییس –رای میگیریم به مقاد این خبر آقایانیکه تصویب می کنند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند )
رییس –تصویب شد خبر دیگر راجع بمرخصی پنج روزه آقای میرزا یدالله خان است که از سابق کرده حالا میخواهند با اجازه محصوب شود کیمسیونهم موافقت کرده است
(به شرح ذیل خوانده شد )
آقای میرزا یدالله خان نظامی نماینده محترم ساوجبلاغ ا زمقام محترم ریاستمحترم مجلس مقدس بواسطه کارمهمی که پیش آمده –۱۵-آبان پنج رروزه اجازه مرخصی درخواست نموده اند کمیسیون رعایض ومرخصی تصویب مینماید
رییس –رای گرفته میشود به مقاد این خبر آقایانیکه وافقند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند )
رییس –تصوی بشد آقا ینظام ماقفی چند روزی غایب بودند واستجازه کرده اند که غیبت اینشان با اجزاه محصوب شود حقوق آن ایام را هم به کتابخانه مجلس تقدیم کرده اند
(به ترتیب ذیلل خوانده شد )
آقا ینظام مافی نمایند محترم بوشهر نظر به مسافرتی که لزوما پیش آمده غیبت نمودند از تاریخ هشتم آبان الی یازدهم اجازه مرخصی از مقام منیع ریاست مجلس شورای خواستند وحقوق خود را به کتابخانه مجلس مقدس تقدیم داشته کمیسیون عرایض ومرخصی تصویب مینماید
رییس –رای گرفته میشود به مفاد این خب رآقایانیکه
موافقند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند )
رییس تصویب شد درجلسه گذشته یک لایحه از طرف وزارت مالیه تقدیم مجلس شده بود وتقاضای فوریت هم شده بود آقای وزیر مالیه هم اشاره کردند لایحه ارجع است به اجازه صدور مسکوکات نقره خارجی ا زایران برای یک مدت معینی قرائت میشود
(به شرح آتی خوانده شد )
مجلس مقدس شورای ملی بطوریکه خاط آقایان نمایندگان محترم مسبوق است بموجبقانون مصوب ۲۴مهر ۱۳۰۵ خروج کلیه مسکوکات طلا ونقره بدون استثنا از سرحدات ایران ممنوع میباشد نیز برا یآنکه درتمام مملکت پول رسمی ایرا یعنی فقط قران رواج داششته واز تد اول پپولهای خارجی جلوگیری شود هیئت دولت بموجب تصویب نامه چهارم مرداد ۱۳۰۵کلیه معاملات تجارتی باید ددرداخله مملکت بوسیه قران صورت بگیرد دیهیماست آقایان نمایندگان محترم تصدیق خواهند فرمود که این تصمیم دولت کاملا صحیح وارای آن راز برا یحففظ وحدت پول مملکتی لازم است ولی چیزیکه هست تاب به حال روپیه درنقاط جنوب مملکت خیل درمقاملات بکار رفته وفععلا نیز مقادی ر زیادی از آن درنواحی مذکوره وجود دارد وچون روپیه پول سامی است یعنی به اندازه نیست اسمی خود نقره ندارد لذا باقی ماندن مقدار ورپیه که فعلا درایران مخصوصا درنوااحی جنوب موجود است موجب خسارت کلی دارندگان آن خواهد شد زیرا بموجب تصمیم دولت اهال یوتجارت خانها مطلقا نیم توانند روپیه را درمقاملات تجارتی بکاربرند وموجب قانون ۲۴مهر ۱۳۰۵نیز از صدور آن ممنوق هستند اگ ردولت بخواهد خود روپیه را جمع آوری کرده و درعوض مسکوک نقره به صاحبان آنها بدهد این معامله علی ای حال برا یکی از طرفین ضرر خواهد داشت زیرااگر دولت درمقابل روپیه که جمع آوری میشود معادلل قیمت مقدار نقره واقعی آن به اشخاص قران بدهد صاحبان ورپیه قریب نصف متضرر میشوند واگر بخواهد مقادل قیمت اسمی روپیه بهآنها قران تحویل نماید همان مقدار ضرر دولت خواهد شد بدین لحاظ بعقیده دولت سهل طرحق که نه ضرری بدارندگان روپیه وارد آید نه خسارتی متوجه دولت گردد آن است که مجلس مقدس اجازه بدهند تا مدت دوماه خروج سکه های نقره خارجی از ایران مجاز باشد یعنی درظرف مدت مزبور قانون ممنوعیت صدوور طلا ونقره شامل مسکوکات نقره خارجی نشود این است که به قید دو فوریت از مجل سمقدس تقاضای تصویب ماده واحدهذیل میشود ماده واححده مجلس شورای ملی بدولت اجازه میدهد از تاریخ ۲۰آبان ۱۳۰۵تا مدت شصت روز از صدور مسکوکات نقره خارجی از سرحدات ایران ممانعت ننماید پس از انقضای مدت مزبور قانون ۲۴مهر ۱۳۰۵مجددا شامل این قبیل مسکوکات نیز شده وصدور آنها کافی الساق کاملا ممنوع بود وجنس محسوب خواهند بود
رییس –فوریت اولش مطرح است
آقای آقا سید یعقوب (اجازه )
آقا سید یعقوب موافقم .
رییس –آقای یاسائی (جازه )
یاسائی –موافقم .
رییس –آقای فهیمی (اجازه ).
فهیمی –بنده هم مواقم .
رییس –آقای زوار .
زوار –موافقم .
رییس –آقای دادگر .
دادگر –موافقم .
رییس –آقای فرهمند .
فرهمند –موافقم .
رییس –آقای شیروانی (اجازه )
شیروانی –موافقم .
رییس آقای عمادی
عمادی –موافقم ولی فقط میخواستم عرض کنم این لایحه راجع بروپیه تنها بود ولی اینجا بطور کل ینوشته شده است (پولهای نقره خارجی )خوب است اصلاح شود
رییس –درموقعیکه خود مادهه مطرح میشود ممکن است بفرماید فقلا فوریتش مطرح است
آقای محمد ولی میرزا (اجازه )
محمد ولی مخالفم
رییس –بفرمایید
محمد ولی میرزا –این لایحه بطوریکه آقایان متوجه شده اند تازه قرائت شد واین طورهم که قرائت شد کاملا ذهنمان باین قضیه آشنا نشد یعنی بنده شخصا ملتفت نشدم وچون فوق العاده به این لایحه اهمیت میدهم واین مسئله را هم بنفعدولت نیم دانم با تمام این مقماتی که درانجا نشته شده مخالفم وبا یک حساب سهل ومساده میشود ثابت کرد که این لایحه بضرر دولت است عقیده بنده این است که اولا یک همچو لایحه باآن نظریکه آقایان دارند هیچ ضرری ندارد که طبع شود که جلو چشممان باشد وکاملا از موادش مستحضر شویم وثانیا برودبکمیسیون قوانین مالیه کمیسیوم بربوطه ویک شور بشود وبرگردد بمجلس واین لایحه از آن لواحی نیست که ضورت ایجاب کند فی المجلس ما با قیام وقعود رای بدهیم بنده این را باینصورترای دادنن مضراتش را بیشتر از نفعش میدانم
رییس –آقای آقا سید یعقوب (ااجازه )
آقا سید یعقوب –بنده خیلی تعجب میکنم که شاهزاده محمد ولی میرزا بدقری دراین باب اظهار حرارت کردند که بنده نفهمیدم آقا بنده خودم درپشت کوه رفتم وتمام وآقایان میدانند که دربنادر جنوب روپیه ججی سکه ایران وراج دارد دولت ایران واین کابینه یک کاری کرده است که حقیقتا بنده تقدیس می کنم وآن این است که گفته است وحدت ملی محفوظ بماند واین روپیه را بیاد
جمع کرد اگر درطرف شمال هم چرونس یامتسات باشد باید جمع کنند آخر باید وحدت ملی ما محفوظ بماند یک مملکتی با این همه اختلاف میشود لباسش مختلف حسابش مختلف سکه اش مختلف میزانش مختلف آنوقت بگوییم ما وحدت ملی داریم دولت از اول دوره پنجم یک قدمهائی برداشت برای وحدت ملی ومیزان ومقادیرا اصلاح کرد ویک قانونی آورد بمجلس وتصویب شد که انشالله عملی بشود الان درتمام جنوب دوقرانی نیست همه اش روپیه است پشت کوه میروید روپیه است دربنادر جنوب میروید روپیه است دولت دولت ایران بیرق بیرق شیر وخورشید آنوقت پول پول بمبئی خیلی تعجب دارد این دولت از جهت اینکه روپیه درتمام جنوب جمع آوری بشود (صحبت مکوک طلا ونقره نیست صحبت روپیه است نقره خارج نیم شود صحبت سر پولهائی است که دربین ایرانیها منتشر است که روپیه است )دولت آمده است یک تصویب نامه صادر کرده است که پول دوهزاری که دارای سکه شیرو خورشید وبیرق وتاج کیان است رواج شود این را میشود مخالفت کرد
شیروانی –خبر
آقا سید بعقوب –حالا دولت آمده است این تصویب نامه را صادر کرده است قبل از اینکه این کار بکنند روپیه درآنجا معمول بوده از آنطرف هم ما قانون گذراندیم که مسکوک طلا ونقره مطلقا از ایران نباید خارج شود آنوقت تجار بندر عباس بندر لنگه محمره وجاهای دیگر که روپیه دارند تکلیفشان چیست یا باید دولت نقره بدهد واین روپیه ها را جمع کند که این به ضرر دولت است چنانکه دولت درلایحه هم اشاره کرده است که روپیه مطابق قیمتش نقره ندارد واگر درمقام مقیار بیاید ودربوته بریزند معلوم یشود که آن مقداریکه قیمت دارد نقره ندارد اگ ردولت بخواهد باندازهقیمت آن نقره بدهد ضررمیکند واگر بخواه بآن اندازه که نقره دارد پول بدهد این ضرر برای آن بیچاره ایست که قبل از صدور این تصویب نامه این پول را داشته است اینجا صحبت پول طلا ونقره ونیست صحبت قران است یک نفر از نمایندگان –روپیه آقا سید یعقوب –بلی روپیه (ازبسکه خوشم میاید یادم میرود )این کار چه اشکالی دار جای مملکت را این تصویب نامه مبهم زده است کاش همه تصویب نامها اینطور بود نه مثل تصویب نامه جنگل
جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس –رای گرفته میشود بفویت اول این لایحه آقایانیک تویب میکنند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند )
رییس –تصویب شد فوریت ثانی وشور درخود مجلس یعنی عدم ارجاع به کمیسیون مخالفی ندارد
(گفته شد خیر )
رییس –رای گرفته یمشود بفوریت ثانی این لایحه آقایانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند
( اغلب نمایندگان قیام نمودند )
رییس تصویب شد ماده یک مرتبه دیگر قرائت میشود آقای محمد ولی میرزا (اجازه )
رییس –آقای محمد ولی میرزا –(اجازه )
محمد ولی میرزا –اولا بنده ناگزیرم این عرض رابکنم تادر این مجلس دراین چند جلسه که بنده هستم راجع بمسائل مالی واقتصادی وبدجه که صحبت بیشود یک قسمت از آقایان محترم برای پیش بردن مقاصد خودشان هیچ باظهارات آن نماینده که مخالف است توجه نمی فرمایند وآن مقصودی را که درنظ ردارند بیک طرزی تجلوه گر میکنند یک اوصافی برای آن اظهار می کنند که افکار مجلس را متشتتمیکند والبته مقصود خودششان راهم پیش میبرند بنده بنده کار ندارم این هم ابته یک رویه ایست برای پیش بردن مقصود نماینده باید بهر طرزی ک صلاح میداند متوسل بشودبرای نیل به مقصود خودش ولی درمسائل اقتصادی باید دقت کرد دراین مسئل که الان مطرح است اولا بنده همچو اظهار حرارتی نکردم که آقای آقا سدی یعقوب فرمودند بنده رعض کردم این مسئله از مسائلی نیست که یک دفعه درمجلس طلوع کند وبفوریت آن رای گرفته شود واگر هر آینه موافقت بشود که بورود ب کمیسیون قوانین مالیه ودرآنجا شور بشود توضیحاتی داده شود ویک قدری اذهان بآن آشنا بشود البته بهتر است بنده که امرو زاین را شنیدم والان اقای آقا سید یعقوب روزنامه را به بنده دادند که مطالعه هم نکردم همینطور آمده وبه دوفوریت آن رای داده شده بنده پیش خودم همچو تصور میکنم ک اینمسئله یک مصرات اقتصادی برای مملکت خودم دارد واین هم لازمه اش این نیست که بکسی بربخورد وآقایان عصباین بشوند با چه بگویند اینها هیچکدام کافی نیست برای اینکه بنده عررایض خودم را اینجا عرض نکنم والبته بنده عقایدی را که دارم وچیزی را که به فهم خودم جلوه گر میشود اینجا عرض میکنم آقایان هم البته اگر خواستند بنده راقانع بفرمایند ادله ذکر میکنند که شاید بنده هم قانع شدم پس اینجا موضوع احساسات نیست نه صحبت شیرو خورشید است ونه صحبت تاج کمان ونه چیز دیگر هیچ این صحبتها دربیننیست تمام اینها مسائل مقدس است که ما همه تعظیم وتکریم میکنیم وزیر آن بیرقی که آقای آقا سید یعقوب هستند ما ها هم هستیم وآن بیرق را تقدیس مینیم ولی این مسائل از نقطه نظر اقتصادی هیچ مربوط نست احساسات را باید کنار بگذاریم ودقت بکنیم که واقعا این مسائل همینطور است یا نه مقداری سکه خارجه درمملکت ما هست این سکه حکم یک امتعه خارجی را دارد همانطور که امتعه خارجی درمملکت ما رواج دارد این سکه خارجی هم آمده است درملکت ما واین دستوآن دست گشته است در مملک ما مسلم است سککه اصلی که رواج دارد همان قران است که با ان علائمی که فمودند (شیروخورشید وعلائم مملکت واین را تمام دنیا وصرافان دنیا همه بخوبی آگاه ومستحضرند واگر یک سکه دیگری هست از نقطه نظر متاع خرید
وفروش میشود مگر دربازار تهران لیره عثمانی یا پوند انگلیس داد وستد نیمشود مگر سکه های دیگر درایران نیست نه اینکه اینجا سکه رسمی مملکت یما است اینها فق طاز نقطه نظر امتعه ویکی از اقسام امتعه خارجی است که درمملکت ما جریات دارد همینطور درسایر نقاط دینا مصلا اگر درپاریس اشرفی را بیک صرافخانه ببرید قبول نمی کند
شیروانی –خیر
محمد ولی میرزا البت قبول میکند از نظر اینکه طلاست ویک امته ایست واگ رسکه ما آنجا ها کمت ررواج دارد برای این است که داد وست ما بابازار دنبیا کمتر است وهیچ علت دیری ندارد پس بچه فلسفه درپاریس یا دربازار لندن دلار آمریکا رواج دارد مگر وند انگیلیس دربازار پاریس مصرف ندار اگ رکسی یک چیزی بخرد ویک پوند انگلیس بدهد قبول نمی کنند البته قبول می کنند ولی سکه رسمی قفرانسه فرانک است لوئیز واینها یک جریا خاص دارد پس از این نعطه نظر اینها ابدا بآن قضایائی که اصول بیانات آقا بود ربطی ندار آمدیم سرقضایای اقتصادی بنده عرض میکنم امروز یک مقداری روپیه دربنادر جنوب هست چنانکه منات طلا خیلی در آذر بایجان هست خود لایحنه دولت کاملا این مسئله را روشن کرده ک عیار نقره روپیه کم است ویا اندازه قیمتی که دا وستد میشود نقره ندار اگر روپیه سه قران یا چهار قران یا دوقران درآنجا مصرف میشود باین میزان نقره ندارد وامروز لایحه میاید برایانیکه این پول طرف داد وستد نباشد این رهایهای مختلف دارد باین پول درآنجا بطوری طرف دادوستد است که دارات دولت هم قبول میکنند ادارات نباید قبول بکنند پستخانهدربنادر جنوب نبای روپیه را قبو بکند باید قران قبول کند اگر کسی بخواهد ا زبابت مالیا روپیه بدهد امین مالیه باید قبول نکند وبگوید قران بیاورید دراین قسمتها است که شما میتوانید تاثیر بدهید بآن جملاتی که آقای آقا سید یعقوب فرمودند این قسمت که صرف نظر کنیم به بینیم امروز این روپیه که مطرح مذاکره است دست کیست دست این وآنست خی رما میدانیم این روپیه که بایستی خروارها به بنادر جنوب وار میکنند برای مزد عملجات نفت جنوبیست اگر نفت جنوبی در آنجا نبود روپیه هم درحدود جنوب پیدا نیمشد اگر هم پیدا میشد باین اندازه نبود که ولت مجبور بشود لایحه بیاورد برای ان موضوع همان اشخاصی که بارها روپیه باین مملکت میاورند برایاینکه مزد عملجات بدهند باعث این شده اند که روپیه رواج پیدا کند عوض اینکه این طرز را پبگیرند اگر از یک منیع ومبدئی جلگیی میکردند لابته اینطرو جریان پیدا نمیکر که خانه فلان زارع هم ثلا دوتا روپیه پیدا شود کیک کسی آمده است یکمن خرما خریده استاگر نظر آقای آقا سید یعقوب باشد دردوره چهارم وقتی که درانجا راجع به مسکوکات طلا ونقره قانون وضع میکردیم راجع باین قسمت خیلی مذاکره شد دولت وقت پیشنهاد کردند چرا برای اینکه گفتند که باید یک مقداری از نقره خارج بشود برود از طریق بغداد وبصره دومرتبه داخل مملکت شود ما ه البت یا یک صداقتی قبول کردیم ولی بعد دیدیم چندین کرور نقره ما از مملکت باین عنوان خارج شد با اینکه قانون وضع کرده بودیم وقانون محترمی هم بود چنانکه اگر مثلا چندنفری زوار میرفتند جلو آنها را میگرفتند تفتیش میگردند که نقره وطلا چه داری همه این مطالب درباره آنها جراری بود ولی گاری گاری نقرهمیبرند باین عنوان که میبریم واز آنطرف میاوریم درمحمره ودومرتبه داخل خاک خودتان میکنیم وحالا میدانیم که این یک بهانه بود حالا هم روپیه را آن اشخاصیکه خروارها وملیونها وارد کرده اند ورواج داده امروز جریان تجارتی جنوب طوری اس که این روپیه عمده دردست خود آنها است دردست مردم نیست بندهباور نیمکنم که یی از تجار جنوب مثلا درمحمره یا دزفول یا بوشهر یا جای دیگر درحجره اش امروز ده هزار دروپیه داشته باشد (بنده ده هزارش را عرض میکنم )درصورتیکه تجار جنوبی که محترم ومعتبر هستند شاید خیلی بیش از این مقادیر دادوستد میکنند ولی قطع دارم که آن تجار دههزار روپیه توی صندوقشان ندارند پس بطورمسلم این روپیه بآا آن نظری که آقایان دارند ودلسوزی میکنند که دست یک بیچاره ایست وامروز این قانون برا یاو اسباب ضرر میشود نیست این موضوع قانون نیم خواهد اولا ادارات ما که درآنجا هستند باید بگویند که از این تاریخ به بعد هیچ عنوان واسم ورسم روپیه را قبول نیم کنیم وبیا د قرا بدهید وتا حالا قصوری شده است ک اینکاررا نکرده اند پس ضرر بآن خورده پاها وارد نواهد شد ما هم که قانون میگذرانیم چه میگوییم می گوییم روپیه مال هرکس هست نیم خواهیم ضبط کنیم میگوییم اولا بورپیه رواج نیست ونباید از طرف دوایر دولتی قبول شود از طرفدیگر وقتی این تصمیم را گرفتیم میگوییم این روپیه که ما در اطارفش صحبت میکنیم یک متاع تجارتی است یک متاعی است که امروز سه قران قیمت دارد قردا سی شاهی قیمت پیدا میکند از میزان عیار نقره که قیمتش پائئین تر نخواهد آمد آقایان ملاحظه بفرمایند امروز ه این لایحه درمجلس طلوع کرده استوضعیت بازار از نقطه نظر برات چه صورتی دارد یک لیره که قیمتش چهار تومان ونیم است اگر براتش را بخواهید بگیرید پنج تومان وچهار قران است برا یچه انیطور شده طلا که عیار معینی دارد وآ لیره که براتش رامیخرند عریارش زیادت رنیست
آقا آقا سید یعقو بفرضا مروز صد پوند طلا یا آئر وپلان کسی ببرد در لندن قیمت آن درلندن چیست چرا امروز این پون را دربازار وقتی میخواهند بخرند یا بفروشند چهل وشش قران قیمت دارد اما بردید براتش را بخرید پننج توومان وشش قران میفروشند برای چه باید چهارده قران پانزده قران تفاوت داشته باشد توجه باشید توجه میفرمایید درلوای این احساسات خدا شاهد است آقای آقا سید یعقوب کلاه من وشما را پر میکنند آقا سید یعقوب من کلاه ندارم
محمد ولی میرزا –اینها یک مسائلی استکه رعض کردم
باید احساسات را کنار بگذاریم وآقای شیروانی هم عصبانی نشوند وباهمین ادله رواج بازاری بنده اول کسی هستم که قانع شوم این است که بنده نهایت موافقت را دارم با این قانون از یک جنبه اش جنبه اصلیش این است که روپیه وتمام سکه های خارجه از این تاریخ به بعید نباید درمملکت ما رواج باشد یعنی رواج رسمی بناید داشته باشند یعنی در ادارات ما عوش مالیات واجرت در دوایر دولتی آنها را نباید بپذیرند ولی نسبت با این قسمت مخصوص راجع به روپیه بنده از نظر مصالح اقتصادی مملکت اینطوریکه خودم فهمیده ام (احالا تمام مجس هم مخال فباشند بنده اینطور فهمیده اوالبته هیچ منظوری هم ندارم )اینطور تصور میکنم که خیلی ناقع باشد که ما جازه بدهیم که روپیه بصورت متاع تجارتی در آید آنچه منظورما است البته قیمت تجارتی روپیه است وآ علامتش برای ما محترم ومقدس نیست برای اینکهمال اجنبی است ومثل یک شمش نقره است که دولت وار مملکت می کند قیمت قنره دربازارهای دنیا معین است بهمان قیمت این راهم بخرند بعلاوه آقا روپیه را دیگران وارد مملکت ما کرده اند دولت هیچوقت سند نداده است که روپیه را درمملکت مارواج دهد کی وارد کرده برای چه وارد کرده کی بآنها التماس کرده که شما روپیه وارد کنید امروز ما میگوییم نیم خواهیم روپیهباین صورت جریان داشته باش اینهم به نفقط راجع به روپیه است چرونس ومناط وسایر سکه های خارجی هم همینطور است شیروانی –پس چرا مخالفت میکنید محمد ولی میرزا –خوبست آقا توجه بفرمایند مخالفت بنده از یک نقطه نظر دیگری است حالا که که میخواهید بیاید اینجا وبه بنده جواب بدهید خوبست دقت بفرمایید روپیه از نقطه نظر داد وستد تجارتی باید معمول باش منتهی رسما نباید رایج باشد مثل شمش نقره دربورسهای دنیا رواج دارد در مملکت ما هم طالب ومشتری دارد یکی طاب است ومیخرد جریات تجارتی غیر از این صورتی ندار امروز دردنیا نقره تنزل فوق العاده دراد پول هندوستان نقره است ومیخواهند پول نقره را طل کنند واین مطالب به عقیده بنده این سادگی نیست وخوبست آقایان بیشتر داین مسئله تفحص وتعمق بفرمایند
رییس –آقای شیروانی (اجازه )
شیرواین –بنده بررخلاف انتظار حضرت والا هیچ اوقاتم تلخ نیست وعصباین هم نیستم وخیل هم خوشبخت میشوم ومخخصوصا این جمله را عرض میکنم که یاداداشت بفرمایند امیدوارم حضرت والا تا آخر دوره ششم این رویه فی بافی را که پیش گرفته اند تعقیب بفرمایند وتغییر ندهند
محمد ولی میرزا –مننفی بافی نیست
شیروانی –این اسباب خوشوقتی عده از آقایان خواهد بود که ایشان همین رویه نقادی را تعقیب بفرمایند تا ما هم بتوانیم درنتیجه از این نقادی استفاده کنیم ودر قانونی که مروز ا زمجلس میگذرد بیشتر دقت شود واگر نواقصی دار باینوسیله رفع شود وامیدواریم که این رویه شخصی ایشان باشد نه رویه سیاسی که یک روزی هم تغییر کند فرمودند یک مسائلی من از نقطه نظر اقتصادی میگویمودیگران میایند وافکار مجلس را متشتت میکنند وبالاخره نتیجه این میشود که ایشان یک مسائل صحیحی را میگویند و دیگری میاید مسائل سقیمی ا ااظهار میکند ومجلس هم قسمت ثانی می پذیرد بنده که سهم خودم زیر این بار نیم روم واین را قبول ندارم حالا اگر سایرین زیر این بار میروند که درنتیجه تشتت افکار یک قوانینی تصویب میشود نیم دانم اما راجع به اقتصصادی شرحی فرمودند بنده تصدیق میکنم که از نقطهنظر شخصی حضرت والا یک شخص مقتصدی هستند ولی از نقطه نظر علمی تصورمیکنم این اندازه که ایشان اطلاعات دارند دیگران هم دارند وهمچو نیست که ایشان یک اطلاعاتی زیادتر از اطلاعات دیگران دشته باشند مسموعات ایشان را سایرین هم شنیده اند والبته اگر بخواهیم زیاد دراین اباب اظهار اطلاع کنیم انوقت همانطور که خودشان فرمودند افکار ر متشتت میکنیم پس خوبست بگذاریم نظریات اقتصادی را همان علما علم اقتصاد بیان کنند فرمودند واحد مقیاس مملکت ما قران است وروپیه وچرونس لیرهنیست این صحیح است آقا سید یعقوب هم هیم را گفتن فرمودند چون واحد مقیاس ما قران استلذا نباید پول دیگری درمملکت ما غالبیت واکثریت داشته باشد وبالاخره پستخانه شما نباید بگرد وبگوید چون روپیه درفلان جا رسمیت ندار من قبول نیم کنم وقران قول میکنم آقای آقا سید یعقوب هم خمین را گفتند ونکته هم همین جا بود منتهی حضرت والا نخواستند توجه بفرمایند فرمودند ما میخواهیم از نقطه نظر تجراتی واقتصاد صحبت کنیم ما هم همه میخواهیم دراین موضوع حرف بزنیم ونظرمان این است که آن لا ابالی گری های سابق دوباره تجدید وتکرار نشود اینها یک مسائلی است که دارد رو به اصلاح میرود افکار عمومی وفهم عمومی به این مسائل متوجه شده ودولت ها هم درنتیجه افکار عمومی به اهمیت مساله پی برده واین لایحه را به مجلس تقدیم کرده است افکار حضرت والا مال آن روزی است که اهمیت به این مسائل نیمداند ولی امروزه ما اهمیت میدهیم و ومعتقدیم که سکه خودمان باید در مملت رواج داشته باشد نه اینکه پول دیگری دریک قسمت مملکت اغلبیت داشته باشد از نقطه نظر مال التجاره طلا ونقره صحیح است وهر پولی را ممکن است دربازار در ترازو بگذارند وسنجند به بینند چقدر طلا ونقره دار ب همان اندازه خرید فورش کنند اما پوپیه اینطور نیست زیرا ممکن است مثلا از نظر مقدار نره سی وپنج شاهی نقره داشته باشد ولی درمقابل دوریال بما بدهند پس مانباید از لحاظ سکه زیر این بار برویم که پول دیگران بطور سکه دریک قسمت از مملکت مارواج باشد حضرت والا اگر قدری دقت بفرمایند اهمی موضوع را پی خواهند برد الان درجنوب روپیه اکثریت پیداکرده وجای قران راگفته موضوع موضوع تجارتی نیست اینکه فرمودید دربازارهای دنیا لیره را قبول میکنند خوب بود میفرمودید واسم یم بردید که درکجا نقره را قبول میکنند دربازار لندن آیا دو قران محمد علی شاهی را قبول میکنند نه درآنجا بلکه درر هیچ جای دیگر حتی دربغداد
هم حالا دیگر قبول نمی کنند آن چیزی را که شما ملاحظه میکنید دربازار دنیا قبول می کنند طلا است بلی اشری را چون زیادتر از قیمتش طلا دارد قبول می کنند نه از نقطه نظر سکه ولی روپیه در جنوب حال سکه را پیدا کرده واز نقطه نظر سکه دا وستد میشودو واین خیلی با این مساوه قرق دارد اینکه فرمودید دردوره چهارم یک موضوعی راجع به منع خروج طلا ونقره از سرحدی بسرحد دیگر در مجلس طرح شد گویا قصدتان کا پوتاژ بود دراین موضوع هم اگ رآن اوقات یعنی دردوره چهارم دولت وقت یکک مواقبت عمیقی نکرده وپولهای طلا ونقره شما را به این عنوان که از سرحد بسرحد دیگر خودتان یعنی از بوشهر به محمره ببرند ودرنقاط نفت جنوب خرج کنند بنرده ودر بغداد برده ونقره اش را آب کرده به مصرف رسانده اند این ربطی به امروز ندارد البته امروز دراین قسمت هم باید بدولت تذکر داد که درقسمت کاپوتاژ هم که اجازه میدهند طوری اجازه بدهند که گمرک بوشهر ومحمره هم اطلاع داشته باد وبنداند چقدر طلا ونقره حمل شده است ودرآنجا تحویل بگیرند حضرت والاموضوع این لایحه را کج کردند ورفتند سر لایحه که چند ورز قبل تصویب شد وگویا آنروز هم مخالف بودند اساس ایشان منع طلا ونقره را مخالف بودند وآن روز هم جواب کافی به ایشان وسای رمخالفین داده شد وگفتیم درمملکتی که معادن طلا ونقره اش استخراج نشده اموز بیش از همه چیز احتیاج به مسکوک طلا ونقره دار درچنین مملکتی نباید تجلو طلا ونقره را ول کرد وآزاد گذاشت که متصل خارج شود بلکه عکس باید جلو خروج را گفت وحتی المکان سعی بای کرد که صلا ونقره از چنی مملتی خارج نشود
محمد ولی میرزا –اخطار دارم
رییس –نظامنامه راملاحظه بفرمایید درموقعی که ناطق مشغول حرف زدن است نمی توان اخطاار کرد
محمدولی میرزا طالب بنده را سوتعبیر کردند
رییس –بی اجازه هم حرف نزنید
شیروانی –امروز حضرت والا عقیده داشتند که باطلا ونقره هم مثل مال التجاره رفتار شود وبگذارند خارج شود آقای فرمند هم صحیح است میفرمودند
فرمند –بنده صحیح است نگفتم
شیروانی –بسیار خوب نفرمودید بهتر پس آن موضوع ارتباطی با این موضوع نداشت که از اول تا اخر نطقشان مربوط به آن موضوع بود اینجا حرف سر این است که دولتمنع می کند سکه خارجیمثل مسکوکات ایران یعنی مصلا دهزاری وپنج هزاری درمملکت رایج ومعمولی باشد وباخرخ درتمام مملکت باید مسکوک ممکت ایران رواج داشته باشد نه مسکوک خارجی معصود بطور رسمی است والا ممکن است آنهاارا درترازو بگذارند واز روی میزان قرهبفروشندمقصود اسناین است که یک سکه که در لندن رسمیت وقیمت دارد درمملکت ما رواج رسمی نداشته باشد بنده معتقدم که هیچ وطن پرستی این اجازه را نخواهد دا فرمودند خوبست پستخانه واارات دولتی قبو نکنند بندهعرض میکنم وقتی که یک پول وسکه دربازار یک مملکتی اکثریت گرفت پستخانه چراه ندارد جز اینکه اورا قبول کند این با دولت است دولتی کهدر فلان جا پستخانه دارد باید امر بدهد که پول نقره وسکه مملکت دیگر درآنجا رواج پیدا نکند وقتی که اینطور شد قهرا پستخانه هم سکه دیگری را قبول نخواهد کرد حالا دولت میخواهد اینکا را بکند تکلیف چیست از یک طرف شما منع کرده اید که طلا ونقره از مملکت خارج نشود از طرف دیگر مقدار زیادی روپیه که پول نقره سکه خارجی است درمملکت ما وجود دارد حالا که دولت وما تشخسص داده ایم که رواج سکه خارجی دریک قسمت از مملت ما برای همه چیز حتی برای استقلال ما مضر است ونباید باشد ناچاریم تدبیری کنیم اگر بخواهیم آب کنند ضررتجار میشود زیرا تجر آن نقاط داد وفریادشان بلند است ومیگویند اگر بخوهید این نقره ها را آب وشمش کنید از نقطه نظر نرخ قران ضرر میکنیم برخلاف نظریه حضرت والا که میفرمایند نفع دارد خود تجار تشخسص داده اند که ضرر دارد ودرنتیجه شکایت خود آنها بود که این لایحه به این شکل به مجلس آمده حالا حضرت والا میفرماییدنفع دارد این جنگ با بدیهیاتست واگر هم گبوییم دولت آنها را خریداری کند ضرر دولت میشود دراینجا خاتمه میدهم عرایض خودم را وعرض میکنم ما از دونقطه نظر این ترتیب را قائل شدیم یکی اینکه نخواستیم سکه خارجی درمملکت ما رواج ورسمتی داشته باشد یکی دیگر برای این بود ک اگر میخواستیم شمش کنیم از نقطهنظر نرخ نقره یعنی نرخ روپیهنسبت به قران برای تجار ضرر داشت از طرف دیگ هم تجار ومردم شکایت کرده اند که اگر اینها نمایند از نظر مال التجاره واقتصاد برای ما ضرر دارداز این لحاظ بود ک اجازه خروج میدهیم ومیگوییم هرچه روپیه درنقاط جنوب هست درظرف دوماه باید از مملکت خارج شود واگر دراین مدت دوماه خارج نشد دیگر بهیچچ وجه نیم گذاریم نقره از مملکتمان خراج شود اعم از اینکه سکه داخله باشد یا خارجه وتصور میکنم مخالفت حضرت والا فقط از همان نظری بود که دربدو عرایض خودم عرض کردم
وزیر مالیه –بنده نیم خواهم داخل اعتراضات بشوم باطلاعات شهازاده محمدولی میرزا راهم درباب مالیه مخالف نیستم ولی عرض میکنم این مساله بدیهی است وقتی که دولتی میخواهد یک سکه را درمملکت خدش از رواج است پول بدهد یا اینکه از مملکت خودش خارج کند واین منطقی نست که بدو اینکه مردم بدانند واطلاع داشته شاند که مصلا چننی حکمی صادر شده نسبتا یک حکمی رااجرا کند وای اسباب ضرر وزحمت مردم وتجار سواحل عمان خواهد شد در اینجا مذاکره شد که روپیه دردست تجار ایران نیست اینطور نیست بنده خودم بوشهر وسواحل خلیج وحتی عربستان راهم دیه ام که سکه رواج معامله دراین نقاط فقط روپیه است هرکس آنجا را دیده باشد میداند که اصلا سکه دیگری غیر ازروپیه وجود ندارد الان گمرک ما به وزارت مالیه
پیشنهاد میکند ومیگوید دولت باید مساعی خودش رااعمال کند بای اینکه مقدار کافی سکه داخل رابه این نقاط بفرستد تا تجار بتوانند معامله بکنند بدیهی است مادام که یک سکه دریک نقطه رواج دارد ومورد معامله تجار است پستخانه یا تلگراف خانه یا سایر ادارات دولتی نمی توانند آنرا قبول نکند واگر بخواهند اینکار را بکنند اسباب ضرر تجار مردم خواهد بود بنده تصور نیم کنم آقایان راضی بشوند که حتی تجار تجار خارجی هم اگر سکه خارجی داشته باشند ودرمملکت رواج داشته باشد آنها هم ضرر بکنند پس بایستی عادلانه دراینکار اقدام کرد بهترین طریق اقدام هم همین است که پیشنهاد شده وبرای اینکه دولت هم از شر سکه خارجی محفوظ بماند وهم اسباب ضرر دولت ومردم فراهم شده باشد باین لایحه را به این ترتیب تقدیم کردیم وبدیهی است وتیک دولتبخواهد اینطور جلوگیری از رواج سکه خارجه درمملکت بکند ناچار است یک ضرب الاجلی قرار دهد وتصورر نیم کم غیر از این یک راه دیگری داشته باشد وبنده خیلی قدرناسی میکنم از احساسات اکثریت مجلس شورای ملی که به زودی به اهمیت نکته پی برده ودراین باب اظهار موافقت میفرمایند وامیدوارم بزودیاین لایحه تصویب شود تا احکام لازمه هم صادر وبموقع اجرا گذارده شود
جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس –پیشنهاد آقای عمادی قرائت میشود
(بشرح ذیل قرائت شد )
بنده پیشنهاد میکنم که عوض مسکوک نقره فقط مسکوک روپیه باشد
عمادی –آقای وزیر مالیه درلایحه خوددلیلی که اقامه فرمودهه بودند فقط کسر قیمت روپیه بود وچون فقط دلیلشان این بود لذا بنده اینطور پیشنهاد کردم که فقط مسکوک روپیه اجازه داده شود که در این دوماه از مملکت خارج شود نه مسکوک دیگری
وزیر مالیه –عرض میکنم نظر آقا صحیح است ومقصود هم همین منظور آقا است وآقایان نمایندگان هم التبه اطلاع دارند که مالیه درایران مکه خارجی که طرف معامه له باشد غیر از روپیه چیز دیگری وجود ندارد وسکههای دیگر از بین رفته است ولی چون دولت ذکر ورپیهرا منحصرا درقانون مناسب ندید لذا اینطور پیشنهاد کرد ولا نظر دیگری درپیش نبود اینطور پیشنهاد کرد والا نظر دیگری درپیش نبود
عمادی –بنده پس گرفتم
رییس –پیشنهاد آقای فرمند قرائت میشود
(بشرح ذیل قرائت شد )
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی –بنده پیشنهاد میکنم که ماده واحده اینطور اصلاح شودمدت دوماه پنج ماه باشد مسکوک طلاهای خارجی بعداز نقره اضافه شود
رییس –آقای فرمند (اجازه )
فرمند –قرض میکنم بنده از نقطه نظر اینکه پول ما نقره است ودرمملکت باید مسکوکات نقره خودمان رواجا داشته بادشد باخروج روپیه موافم ومعتقدم که درتمام مملکت باید دوقرانی خودمان راواج داشته باشد اما از نقطه نظر طلا بنده درموقعی که قانون منع خروج طلا ونقره مطرح بود رعیاضم راعرض کردم ولی ولی پسند آقایان واقع نشد
بعضی از نمایندگان –صحیح است
فرمند –بلی صحیح است اما عیده بنده هم تغییر نکرده واتفاقا وضعیت هم نشان میدهم کهقیده من بی اساس آنروزیکه ما آبان قانون رای دادیم برات لیره انگلیس چهار تومان نه قران نه قران وده شاهی بود وعین لیره چهل وپنج هزار بود بعد آمد عین لیره چهار تومان وشش قران شد ولی قیمت برایت به پینجاه ودو قران پنجاه وسه قران رسیده بنده آن روز هم که خدمت آقایان عض کردم وقتی که تجار ما در ممالک خارجه اعتبارات شخصی ندارند نباید دست آنها را بست بلکه باید دست آنها را بازگذارد وبآنها اجازه داد که شمش طلا یا مسکوکات طلا یا خودشان ببرند الان درتهران اگر یک نفر تاجربخواهد صد هزار لیره بفرستد به لندن باید هفتاد هزار تومان خسارت برایت بدهد درصورتیکه همین لیره را میتواند بخرد وبا پست بفرسد واین ضرر ندارد وغیر ازمملکت ما هم همه جا بیمههست فقط تاسرحد ما است که بیمه ندار زیرالیره انگلیس چه طلا باشد چه کاغذ درلندن فرقی ندارد واینکهبنده پیشنهاد کردم که مسکوک طلای خارجی یعنی لیره انگلیس وعثمانی هم درخروج آزادبادشد از همین ظر است ومعتقدم که دوهزاری مان وراج باید پیدا کند ورویه هم که خارج میشود بصورت مال التجاره برگردد این نکته راهم بعرض رساندم که ثروت ملی دردنیا امروزه طلا نقره حساب نیم شود بلکه هر ملتی که بیشتر کار میکند وبیشتر محصول بیرون یم آورد واز محصوخودش بیشتر استفاده میکند اوثروت ملیش زیادتر است والا اگر گر از آسمان طلا هم بریزد فایده ندارد ما نبای این اندازه غصه طلا ونقره رابخوریم حالا برای نشرفی اگر غصه بخوریم چندان غیبیندارد زیر ا برای ایم عید ودادن عیدی لازممش داریم مقصود ما از تمام این کارها این است که تجار ضرر نکنند واستفاده نماینده ولی این کاریکه ما کرده ایم به طوریکه بنده حساب کرده ام لیره ای شش هفت قران براتش تفاوت دارد ودرصد هزار لیره هفتاد هزار تومان ضررتجار میشود معلوم هم نیست این پول به جیب کی میرود به جیب وهم وهم چیست این است که ما مروز حساب پنجاه سال قبل را می کنیم که ثروت ملی طلا ونقره بوده است وحال اینکه امروزه دیگر آن فکر پیش علما اقتصاد نیست واینکه طلا را حبس می کنند برا یخاطر اعتبار اسکناس است این بود عرایض بندهواستدعا دارم آقایان یک قدری پیشتر درعرایض بنده توجه بفرمایند
رییس –آقای شیروانی (اجازه )
شیروانی –اظهارات آقای فرمند شبیه به اظهارات سایرین نبود ایشان درست آن اوقاتی را که دراروپا بوده اند تصورمیکنند درهمان محیط ایستاده وخیل مینند درهمان کلاس درسند از این جه یک اصل مسلمه را که راجع به تجارت خوانده و
دیده اند همانها را فقط درنظر می گیرند واظهار می فرمایند تصور نمی فرمایند که درایران واقع شده اند البته اگر یک روزی درنتیجه اجرای همین قانون مسائلی را که ایشان درنظر دارند ومیفرمایند ما توانستیم احراز کنیم یعنی یک روزی اگر ما کار ثروت ملی خودمان را بجائی رساندیم که طلا ونقره ثروت ملی ما محسوب نشد ممکن اس تاین افکار را قبول کنیم ولی باید تصدیق کرد که درهمان ممالکی که ثروت ملیشان زلا ونقره نیست فرضا درمملکت فرانسه تا دربانکهای فرانسه یک مقدار طلا موجود نباشد قیمت فرانک ترقی وتنزل نمی کند وهر قدر ا زمیزان طلای او کاسته شود ا زقیمت فرانک کاسته میشود وبه همین مناسبت است که میبینید در تمام دنیا قیمت پول های کاغذی بالا وپائین میرود وقتی که پولهای کاغذی شما بتواند تطبیق کند ب طلائیکه درمملکت موجود است آنوقت طلا ونقره را ثروت ملی محسوب نکنند آن مطلبی کحضرت عالی یم فرماید درجی خودش صحیح است ولی امروز گفتگو دراین است که می خواهیم روپیه برداشته شود برای اینکه مقداری روپیه دردست تجا ما هست واینها درمقاب لخود یک مانع قانونی می بینند یعنی اگر نگاه دارند وشمش درست کنند ضررر می کنند واگ رهم بخواهند خارج کنند که قانون آنها را منع کرده نبابراین تقاضا کرده اند که یک مدتی به آنها اجازه داده شود که روپیه خود را بیرون بفرستند دراین صورت هیچاربتاطی با این موضوعی که فرمودند ندارد رییس –رای گرفته میشود به پیشنهاد آقای فرمند رای هم فطعی است آقایانیکه تصویب می کنند قیام فرمایند
(معدودی برخاستند )
رییس –تصویب شد پیشنهاد آقا سدی یعقوب (اینطور فرائت شد )مقام محترم ریاست پیشنهاد می کنم درماده واحده پس از کلمه بیستم آبان نوشته شود پس از تصویب این قانون
رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه )
آقا سید یعقوب –بنده اساسا خراج از نزاکت نمی شوم ولی خواستم به شاهزاد محمد ولی میرزا عرض کنمکه بنده عمامه سرم هست کلاه سرم نیست آقایان شما همیشه باید این ملاحظه را داشته باشید وتا قانون ازمجل سنگذرد نباید کاری بکنند ما حقیقتا گرفتاریم آقایان وزرا یک کاری را یم کنند بعداز اینکه تمام شد آنوقت می گویند امضا کنید آقایان وزرا شما مسئل قانون هستید هیچ حق ندارید این کار را بکنید وقتی که قانون گذشت آنوقت اجرا کنید یک عده ای هم درمجلس موافق با شما هستند وپیش شما گیر هستند چه کار کنند حاکم شما قانون است شما باید قانون را اجرا کنید حالا تذکر میدهم بعداز این هم استیضاح میکنم تا قبلا کاری نکنند بعد بیایند اجازه اش را از مجلس بگیرند
وزیر مالیه –گمان میکنم این تذکر آقا تحصیل نامه ایست البته دولت خوب میداند که بایستی قانون را حاکم خود بداند وآنچه را که از تصویب گذشت اجرا کند دراینجا که نوشته شده بود بیستم آبان برای این بود که این قانون قبل از بیستم آبان تقدیم مجلس شده وهنوز بیستم آبان نشده (خنده نمایندگان )
بعضی از نمایندگان –بیستم آبان گذشته است
وزیر مالیه –گذشته است بسیار خوب ولی این قانون قبلا تهیه شده بود وبه واسطه گرفتاریهائی که پیش آمد عقب افتاد چنانچه الان هم بنده تصورمیکردم قبل از بیستم آبان است وهمینطور که قبلا عرض کردم چون تصورمیشد آقایان کاملا موافقت می فرمایند وبه فوریت تصویب مشود به این جهت بیستم آبان نوشته شده بود نه اینکه قبلا عمل شده باش
رییس -بنابراین موافقت میفرماید و؟
وزیر مالیه –البته
رییس –بنابراین بیستم آبان ۱۳۰۵ حذف میشود بجای آن پس از تصویب این قانون گذاشته میشود آقا یاحتشام زاده (اجازه )
احتشام زاده –نظر بنده هم تامین د رییس –پیشنهاد شاهزاده فیروز میرزا
(به شرح ذیل خوانده شد )
بنده پیشنهاد میکنم که ماده بهترتیب ذیل اصلاح شود نظر به اینکه درممالک محرومه ایران غی ازسکه ایرانی نباید نباید رواج داشته باشد مجلس شورای ملی الی آخر
وزیر مالیه –بنده قبول میکنم ولی مقصود سکه نقره است
رییس –اگر مقصود سکه نقره باشد باید کلمه نقره باضافه شود
فیروز میرزا –بنده کلیه سکه را پیشنهاد کردم اجازه بفرمایید توضیح بدهم
رییس –بفرمایید
فیروز میرزا –این پیشنهادی را که بنده کردم برای این است که یک مساله مذاکره شد که درمبنای امر برا یاینکه هر مسال به یک صورت قانونی خوبی دربیاید لازم است آن موضوع به کیمسیون مربوطه برود ومطرح شور واقع شودوبه همین جهت یک موضوعی که به فوریت وعجله شور واقع شود به همین جهت یک موضوعی که به فوریت وعجله مطرح میشود یک قدری مشکل میشود مثلا بنده دیدم آقای شیروانی درضمن مدافعاتشان اظهار کردند که ما قانون میگذرانیم که مسکوک خارجی رواج نداشته باشند ولی دراین ماده که آورده اند وما الان میخواهیم تصویب کنیم همچو چیزی نیست فقط نوشته است که مجلس اجازه میدهد تا دوماه مسکوک نقره خارجی را بیرون ببرند وهیچ ذکر علت در قانو نشده است درمقدمه ذک علت شد است ولی مقدمه قانون نیست والا بطور تصویب نامه ممکن بود این کار را بکنند ولی تصویب نامه هم قانون نمیشود وما میخواهیم مسکوک خارجه ازرواج بیفتد بنابراین بایستی درقانون ذکر شده وتمام مدافعاتی که ش مبنی براین بود که ما میخواهیم سکه خارجی وراج نداشته باشد حالا آقای وزیر مالیه این پیشنهاد را قبول فرمودند ومیفرمایند باش حالا آقای وزیر مالیه این پیشنها را قبول فرمودند ومیفرمایند مسکوک نقره باشد اینجا ممکن است بنده هم با نظریه ایشان موافقت کنم وپیشنهاد را اصلاح کنم وی یک نکته رامیخواهم به ایشان تذک ربدهم اگر قانع نشدند بنده هم با ایشان موافقت میکنم یک مسکوک طلائی که دربازار خرید وفروش میشود آیا
این خرید وفروش ومبادله را اسمش را رواج میگذارید اگ راسم این را رواج بگذارید از نقطه نظر اصطلاحی این رواج نیست بلکه رواج مربوط به پولی است که ا زنقطه نظر مملکت رواج داشته باشد اما اگر از نظر خرید وفروش باشد فرق نیم کند امروز یک روپیه یا لیره یک قیمت دارد فردا یک قران زیاد یا کم میشود حالا اگر آقا وزیر مالیه پیشنهاد بنده را همانطور که هست قبول بفرمایند که هیچ والا بنده نظر ایشان را قبول میکنم
وزیر مالیه –بنده درین قسمت هم موافقم ولی سکه طلای خودمان هم درمملکت رواج ندارد وفقط پول نقره ما روج است
رییس –آقای شیروانی (اجازه )
شیروانی –اساسا بنده مخالف این جمله هستم که درین جا اضافه شودبرای اینکه پول زرواج مملکت ما وسکه ما همان سکه مملکت خودمان است هیچ سکه درمملت ما رواج نیست که ما قانون وضع کنیم که از رواج سکه خارجی جلوگیری کنیم وبعقیده بنده این یک نوع نتذکر خوبی نیست که درمجل ساظهار شود زیرا درمملکت ما پول خارجی رواج نیست مملکت ما رسما از خودش سکه دارد یک وقت دریک گوشه ازمملکت ممکن است سکه خارجه بیاید وزیاد شود کهه صورت رواج بخود بگیرد دولت بدون گذراندن قانون مکلف است جلو رواج سکه خارجی را بگیرد ولی حالا ما قنون وضع کنیم که سکه ایران سکه ایرانست چندان کار خوبی نست البته سکه ایران سکه ایران است وحالا ما بیایمم یک همچو عبارتی اینجا اضافه کنیم ه سکه خارجی اینجا رواج نیست گویا لازم نباشد اصلا سکه خارجی اینجا وراج نیست لازم نیست که ماقنون برای آن بگذرانیمدریک گوشه مملکت ممکن است سکه خارجی زیاد وارد شود که صورت سکه رسمی بخودش بگیرد دولت مکلف است اصلا جلو آ را بگیرد این اس که بنده کاملا با اضافه این جمله مخالفم
ریییس –آقای فیروز میرزا (اجاز ه)
فیروز میرزا –یک توضیحی میتوانم یعرض کنم
رییس –درپیشنهاد نیم شود ئدمرتبه توضیح داد یک مرتبه دیگر قرائت میشود
(به شرح سابق خوانده شد )
شیروانی –بنده تقاضای تجزیه میکنم
رییس –ماده اب مقدمه اش قرائت میشود
(به شرح آتی قرائت شد )
ماده واحده –نظر به اینکه درممالک ایران غیر از سکه ایرنی بناید رواج داشته باشمجلس شورای ملی بدولت اجازه میدهد از تاریخ تصویب اسن قانون تا مدت شصت روز از صدور مسکوکات نقره خارجی سرحدات ایران ممانعت ننماید پس از نانقضای مدت مزبور قانون ۲۴ مهر ۱۳۰۵ مجددا شامل این قبیل مسکوکات نیز شده وصدور آنها کما فی السابق کاملا ممنوع بوده وجنس محسوب خواهند بود
رییس-بنده میخواستم تذکرا عرض کنم اگر مجلس قبول کند کلمه ممالک به مملکت تبدیل شود (بعضی از نمایندگان صحیح است ) آقی عمادی هم گویا پیشنهاد خودشان را پس از توضیحات آقای وزیر مالیه مسترد کردند
عمادی –بلی
آقا سید یعقوب –ایشان پس گرفتند بنده که پس نگرفتم بعداز اینکه این مقدمه را شهزاه پیشنهاد کرد وآقای وزیر هم قبول فرمودند حالا بنده مخالفم وقعیده ندارم کلمه مسکوک نوشته شود آن وقت از قردا دربازار شورع میکنند که لیره ها راجمع کنند وچون این مقدمه درماده زیادشده است بنده پیشنهاد میکنم مسکوک نقره نوشته شود
ر ییس –گویا درست توجه نفرمودید درقرائت ماده نظریه حضرت عالی تامین شده است مجددا قرائت میشود
(به شرح سابق خوانده شد )
رییس –پیشنهاد تجزیه شده است
دادگر –خوبست چنددقیقه تنفس داده شود
رییس –تمام کارهامان را کرده ایم فقط رای گرفتن مانده است دادگر –بعضی مطالب هست که باید یک قدری درآنها تامل کرد وبه عقیده بنده تنفس یکی ازموارد خوبش همین جاست وبعضی مواقع پیش میاید که ممکن است با مختصر تاملی مطلب را درست کرد از این توضیحاتی ک داده شد وقاعا عقیده بنده متشتت شدد ومحتاجیم که یک مشاوره هائی بکنیم تا اینکه بعدها یک تلفات ینداشته باشیم
رییس-آقای فاطمی (اجازه )فاطمی –بنده از اول همین نظری را که آقای دادگر دارند داشتم وبافوریت خم مخاالف بودم وهمیشه هم با این قبیل لوایح که تقاضای دوفوریت میشود مخالف هستم چون درست قضیه روشن نمی شودولی بعداز توضیحاتی که داده شد ملتفت شدم که مسالهساده است فقط نظر به اینکه قانون بیست وچهارم مهر منع میکند خروج طلا ونقره را وروپیه هائی که درنوب جمع شده است اسباب زحمدت برای بتجار فراهم کرده است تجار تقاضا کرده اند که برای مدت دوماه اجازه داده شود روپیه خارج شود حالا ما هرقدر هم فکر کنیم بالاخره اصل موضوع اینست وچون همه قسم صحبتها شده است بعقیدده بنده باید رای گرفته شود وکار تمام شود
رییس –(خطاب خطاب به آقای دادگر )پیشنهادتان را مسترد میدارید
دادگر –خیر بنده قانع نشدم
رییس –رای گرفته میشود به پیشنهاد آقای دادگر آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند
(عده برخاستند )
رییس –تصویب شنشد ماده تجزیه میشود به این ترتیب از نظر به اینکه تا مجلس شورای ملی
یاسائی –سابقه ندارد
رییس –چرا خیلی سابقه دارد به قوانین مراجعه کنید رای گرفته یمشود به قسمت اول ماده یعنی آن قسمتی که اضافه شد و
وزیر مالیه هم قبول کردند آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند )
رییس –تصویب شد رای گرفته یمشود به قسمت دوم ماده که پیشنهاد خود دولتست با اصلاحات که شد وقبول هم کردند آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند )
رییس –تصویب شد رای گرفته یمشود به مجموع هردو قسمت آقایانی که موافقند قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند )
رییس –تصویب شد حالا تنفس داده میشود
(درین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وبه فاصله نیم ساعت مجدا تشکیل گردید )
رییس –پیشنهاد آقای حائری زاده
(این طور خاانده شد )
بنده پیشنهاد میکنم راپرت کمیسیون بمتکرات مطرح شود
رییس –آقای حائری زاده (اجازه )
حائری زاده –مساله الغا مالیاتهای صنفی مدتیستراپرت آن از کمیسیون بیرون امده وجلسه پیش جز دستور بود ولی چون ظهر گذشته بود وآقایان کسالت داشتند مطرح نش مذاکرات زیادی هم لازم ندارد فقط باید به قابل توجه بودنش رای گرفته شود ارجاع به کمیسیون شود
شیروانی –بنده مخالفم
ریس-جز دستور بود ایشان تقاضا میکنند دردستور مقدم باشد آقای شیروانی (اجازه )
شیروانی –ییک ماده از قانون پرویروز باقی است اگ راجازه میفرمایید آنرا تمام کنیم بعداین را مطرح کنیم
حائری زاده –اجازه میفرمایید
رییس –بفرمایید
حائری زاده بنده از آقای شیرواین استدعا میکنم این را مقدم بدارند زیرا ممکن است درکلیا آن قانون زیاد مذاکره بشود ولی این هیچ مذاکره ندارد ویک رای مختصری لازم است وممکن است بعداز گذششتن این مساله آن رامطرح کنند
رییس –رای میگیریم به پیشنهاد آقای حائری زاده کهخبر کمیسیون مبتکرات راجع بهالغا مالیاتها صنفی مقدم دردستور باشد آقایانیکه موافقند قیام فرمایند
( اغلب قیام نمودند )
رییس –رییس تصویب شد آقای یاسائی (اجازه )
یاسائی –موافقم
رییس –آاقی شیروانی
شیروانی –موافقم
رییس -آقای فاطمی
فاطمی –موافقم
رییس –آقای دادگر
دادگر –موافقم
رییس-اقای شریعت زاده
شریعت زاده –موافقم
رییس –آقای محمد ولی میرزا
محمد ولی میرزا –موافقم
رییس –آقای فهیمی (اجازه )
فهیمی –بنده دراصل این طرح نظریاتی دارم که حالا عرض نیم کنم ولی دراینجا دوموضوع را خواستم تذکر بدهم یکی اینکه درجلسه پریزوز کمیسیون قوانین مالیه آقای دکتر میلسپوب آمده بودند ودرهمین موضوع مذاکره شدگفتند خوبست از مجلس تقاضا شود که فعلا این مساله را مطرح نکنند چون راجع بالغا مالیاتهای صنفی طرح تهیه وعن قریب به مجلس تقدیم خواهد شد ومساله دیگر اینکه درراپرت کمیسیون مبتکرات مینویسد به کمیسیون بودجه ارجاع شود درصورتیکه این موضوع راجع بهکمیسیون قوانین مالیهاست زیرا نسخ مالیات موجود یا برقراری مالیات جدید از وظائف کمیسیون قوانین مالیه است وکمیسیون بودجه پس از ابقا این مالیات دربودجه هذه السنه یا سنه آتیه درضمن صورتیکه ازعایدات میدهد ممکن است عایدات صنفی راموقوف کند چنانکه درسنهگذشته مالیات خانواری را موقوف کرد وتصورمیکنم اساسا تصمیمی که راجع به ربرقراری یا الغا مالیاتها گرفته میشود باید به کمیسیون قوانین مالیه مارجعه شود
رییس –آقای حائری زاده (اجازه )
حائری زاده بنده تصورر میکنم منافاتی نداشته باشد زیرا خود دولت نظر موافق دارد درالغا این مالیات نهایت این است که هنوز مطالعاتش تمام نشده والبته پس از اینکه این راپرت رفت به کمیسیون بربوطه دولت هم میاید درکمیسیون ونظریات خودش را اظهار میده اما ارجع به کمیسیون این مالیات یک مالیاتی نیست که قانونی باشد یعنی بموجب یک قانون مخصوص مجلس این مالیات را برقرار نکرده که حالا برای الغا آن کمیسیون قانونین مالیه رای بدهد یک مالیاتی است از آثار عهد ععتیق وسکوت مجلس این مالیات را همیطور باقی گذاشته واگر درحقیقت مجلس سخت میگرفت دولتها هیچ حق نداشتند این مالیاترا بگیرند وحالا چون این صدوهشتاد هزارتومان مالیات صنفی از عایدات مملکتی کسر میشود به این جهت گمان میکنم مربوط به کمیسیون بودجه بشد
فهیمی –اجازه میفرمایید
رییس –بفرمایید
فهیمی –اینکه فرمودند این مالیات را مجلس رای نداده استاشتباه کردند مالیات صنفی جزو مالیاتها ارضی بود ومجلس هم رای داده ول یبعد مالیات ارضی ووصنفی تفکیک شده واینکه فرمودند صدوهشتاد هزار تومان جمع این مالیات میشود اینطور نیست وخیلی پیشتر از این است واین مالیات صنفی هم چیزی نیست که بدون مطالعه ودقت بشودازروی احساسات لغو کرد و
یک خساراتی بدولت وارد آورد بنده اصولا با این مالیاتهای صنفی کاملا مخالفم والبته باید موقوف شود لکن درضمن یک مساله کلی نباید یک نظریاتی گرفت که مخلف صلاح مملکت باش
بعضی از نمایندگان –مخالف صلاح مملکت نیست
رییس –آقای یاسائی (اجازه )
یاسائی –بطوریکه آقای حائی زاده فرمودند قانون مخصوصی برای برقرااری مالیاتها صنفی ا مجلس نگذشته است وفقط درضمن بودجه های سالیانه مجلس رای داده است وبه همین مناسبت کمیسیون مبتکرات درنظر گرفت که چون مربوط به خرج ودخل مملکتی است به کمیسیون بودجه مراجعه شود چون رایی که مجلس دراین خصوص داده است فقط درضمن بودجه سالیانه وبرای یک سالل بوده است واینکه فرمودند خوبست مطالعات بیشتری بشود که به ببینیم مبلغش بیشتر یا کمتر است ما عجالتا این طرح را به قابل توجه بودنش رای میدهیم بعد که رفت به کمیسیون بودجه به سایر قسمتها رسیدگی میشود والبته دکت رمیلسپو هیئت دولت هم درآنجا میایند ونظریات خودشان رااظهار میکنند وار بنا بشود م ا معطل شویم تا دولت لایحه دراین خصوص تنظیم کرده وبه مجلس بیاور همانطوریکه در دوره پنجم معطل شدیم دراین دوره هم موافق نخواهیم شد این مالیات رانسخ کنیم والبته آقایان راضی نخواهند شد که یک مالیات ظالمانه باقی بماند جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافیست
رییس –رای گرفته میشود به قابل توجه میدانند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند )
رییس –قابل توجه شد خبر کمسیون بودجه راجع به ماده چهارم قانون استخدام مهندسین امریکائی که درجلسه گذشته ارجاع به کمیسیون شده بود مطرح است
(به شرح ذیل قرائت شد )
کمیسیو ن بودجه پیشنهادات آقایان شریعت زاده وضیا را تت مداقه وشور قرار داده وبا مختصر اصلاحی ماده ذیل را به عنوان ماده چهارم لایحه استخدام دوازده نف رمتخصصین امریکائی تنظمم وبرای تصویب تقدیم مجلس شورایملی مینماید ماده چهارم –وزارتین فوائد عمه ومالیه هریک درحدود اختیارات وظائف قانونی مربوطه بخود مامور اجرا ی این قانون خوهند بود
رییس –مخالفی ندارد
(گفته شد خیر )
رای گرفته میشود به این ماده آقایانیکه موافقند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رییس –تصویب شد شور درکلیاتست آقای آقا سید یعقوب (اجازه )
آقا سید یعقوب –رییس محترم کمیسیون بودجه فرمودند که بنده عرض نکنم ولی بنده ناچارم عرایضم را عرض کنم اما خیلی قصیر وکوتاه عرض میکنم برای اینکه هم هیئت دولت متذکر شوندوهم ذهن آقایان نمایندگان حاضر باش برای زمان آتیه که ما درنظر داریم روش دولت ومامورین دولت مخصوصا ادارات مالیه تماما متوجه به این باشد بنده که مخالفم در اینجا ازنقطه نظر ماده سوم است که آنروز هم عرض کردم ودادوفریاد هم کردم وبالاخره تصویب شد ولی باید عرض کنم که هنوز برمامعلوم نیست که چه اختیاراتی به این مستخدمین میدهند وچه تعدیات وحرکات بی رویه از اینها ناشی میشود خوبست مجلس دراین قضایا بهتر قضاوت کند ما یک مستخدمینی آوردیم که باید اینها را درتحت عمل بیاوریم ولی امروز ملت ایران تمام داد وفریاد دارند آقای اطمی مفرمایند کمتر صحبت کنید بنده عرض میکنم هنوز مخارج انتخابات ولایات را نداده اند ماژور هال میگوید چون نظر یات من درانتخابات تامین نشده این جهت نمیدهم وهمینطور راجع به اصفهان که مخارج انتخابات رانمی دهند وهمینطور نسبت بجاهای دیگر اینها تاین اندازه ما را اختناق کرده اند بنده عقیده ندارم که به اینها انینقدر اختیار داده شود وتا این اندازه قوت داشته باشند که مارا اختناق کنند بنده میگویم تمام کارها بای برسبیل قانون باشد وحکومت حکومت ایرانیها باشد زیرا اینها مستخدمین ایران هستند ماماده سه را نوشتیم وعطف به سایر موادشان کردیم بنده میگویم همان مواد سابق خانه ما را خراب رده است وحالا که ما از قضایا مطلع شده ایم وهمه نمایندگان ادارات کیف ما یشائی یک نظر بیشتری بکنیم وبهتر این بود که این ماده برود به کمیسیون وفردا که ما دوازده نفر به عنوان نقشه برداری استخدام میکنیم ملاحظه خواهید نمود که بطور مطلق حکومت میکنند این رعرایض بنده بود راجع به این ماده که عرض کردم دیگر بسته به نظر آقایان است
رییس –آقای دادگر (اجازه )
دادگر –بعضی مطالب است که ارتباط با مطلب ندارد ولی باید گفته شود فرضا وقتی ما یک مستخدمی داشته باشیم مادام که مصمم به برداشتن او نباشیم بنده عقید ندارم که دراین بین ها هی اورا بگریم
آقا سید یعقوب –او باید ما را بگزد ؟
دادگر –بنده خودم درتمام ادارات بوده ام وبا غالب ادارات تماس داشته ام واز اصلاحاتی که داین مدت شده بنده مطلعم ومیدانم که اوضاع مملکت چقدر روبه ترقی وبهبودی رفته والبته مسوولیت هم بدون اختیار نمیشود منتها اگ رنواقصی درکار بازبان لین هم بهتر اصلاح میشود والا هی نباید بدگویی کرد و متصل تنفیذ کرد
جمعی از نمایندگان –مذاکرات کافی است
رییس-رای گرفت میشود به این قانون که مشتمل برچهار ماده است یبا ورقه آقایانیکه موافقند ورقه سفید خواهند داد
(اخذ آرا بعمل آمد )
رییس –اخذ اوراق رای تمام شد (تعداد آرا بعمل امده نتیجه بطریق ذیل حاصل شد ورقه سفید اعلام قبول ۶۳ورقه کبود علامت رد ۵
رییس –عده حضار هشتاد وش نفر به اکثریت شصت و سه رای تصویب شد
اسامی موافقین
آقایان دشتی ، آقا سید ابوالحسن حائری زاده ، حاج میرزا آقا فرشی ،کی استوان ، میرزا عبدالامیرخان نگهبان ،میرزا علی حقنویس ،احتامزاده ،میرزا حسن ین خان دادگر ، شیروانی ، دکت رسنگ ، میرزا حسن علی خان فرمند ، آقا میرزا سیدعلی عمادی ، امیر حسن خان ایلخانی ، آقا میرزا سید احمد بهبهانی ، میرزا محمد تقی بهار ، میرزا سید مهدی (معتمدالتولیه )،آقا میرزا ابراهیم آشتیانی ، ثقه الاسلام بروجردی ،میزا ابراهیم امام جمعه اهر ، شیخ الاسلام ملایری ، ریعت زاده ،میرزا محمد علیخان نظام مافی محمد تعقی خان اسعد ، محمد عل میرزا دولتشاهی ، حاج آقا رضا رفیع ، ملک ایرج پورتیمور ،دکتر لقمان ، شیخ العراقین بیات ، میزا حسنخان اسفندیاری ، میرزا عبدالباقی ، سید حسین آقایان ، یاسائی ،ارباب کیخسرو ، میرزا صادق خان خواجوی ، میرزا سید احمد خان اعتبار ، آقا رضا مهدوی ، میرزا علیخان اعظمی ، میرا سید مهدی خان فاطمی ،آقا سید مهدی بنی سلیمان ، میرزا حسین خان وزیری ، میرزا عبدالعزیر مففتی –عطالله خان پالیزی ،سهراب خان ساگینیان ، اسکندر خان مقدم ، وکیلی طباطبائی ، ذوالقدر ، میرزا ابراهیم خان ملک آرائی ، عصر انقلاب ، ثابت نصرت الله خان اسکندری ، میرزا حسین خان موقر ، افشار ،میرزا سد حسینخان میرممتاز ، ابوالحسن خان ثقه الاسلایم ، میرزا ربیق خان جهانشاهی ،نوبخت ، آقا علی زارع ، حیدر قلی میرزا حشمتی –میزرا حسنخان فرهمند ،دکتر هادی طاهری ، میرزا اسمعیل خان نجومی ، آقا سید ابراهیم ضیا ، امیر تیمور کلالی .
اسامی مخالفین
آقایان حاج اسدالله زوار ، فیروز آبادی ، میرزا جواد خان خوئی ، لطف الله خان لیقوانی ، میرزا حسن خان جلائی
بعضی از نمایندگان ،ختم جلسه
رییس –طبعا چون چیزی ددستور نیست جلسه ختم میشود خبر کمیسیون فوائد عمه راجع به اتوبوس رانی درتهران وبین تهران وشمیران حاضر است ولی کمیسیون خارجه هنوز راپرت نداده است بنابراین اگر آقایان موافق باشند جلسه راختم میکنیم وجلسه آتیه روز یکسنبه ودستور هم همان خبر کمیسیون فوائدعامه راجع بنه اتوبوس رانی است منتها کمیسیون خارجه هم اهتمام خواهد کرد که زودتر راپرتش را بدهد آقای آقا سید یعقوب (اجازه )
آقا سید یعقوب –بنده خیلی خجلم ولی استدعا میکنم از کمیسیون خارجه که زودتر این پراپرت را بدهد وخیلی لوایح دیگر هم هستت که بای بگذرد استدعا میکنم که راپرت آنها راهم بدهند
رییس –بنابراین جلسه ختم میشود جلسه آتیه یکشنبه سه ساعت قبل از ظهر ودستور هم خبر کمیسیون فوائد عامه وخارجه راجع به اتوبوس رانی
(مجلس سه ربع ساعت بعداز ظهر ختم شد )
رییس مجلس شورای ملی –سید محمد تدین
(منشی سیدابراهیم ضیا ) (منشی امیر تیمور کلالی )