مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ شهریور ۱۳۳۴ نشست ۱۵۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۵۰
مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۳ شهریور ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس.
۲- تقدیم یک فقره سئوال به وسیله آقای محمود افشار.
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: خلعتبری- قنات‌آبادی و شوشتری.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای میراشرفی
۵- بیانات آقای وزیر کشاورزی در مورد بیانات آقای قنات‌آبادی
۶- طرح لایحه اجازه پرداخت ۱۵۰ میلیون ریال به بانک‌های ساختمانی و رهنی و کشاورزی
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و ۱۵ دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای اردلان (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس.
نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غائبین با اجازه آقایان: باقر بوشهری- قوامی- سنندجی- ارباب- خاکباز- دولت‌آبادی- شادلو- غضنفری- جلیل- اورنگ- حمیدیه- تمیورتاش- دکتر نیرومند- سرمد- محمود ذوالفقاری- امامی خویی- امیرتیمور کلالی- میراشرافی- پورسرتیپ- اکبر- سید احمد صفایی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: مشایخی- امید سالار- عاملی- هدی- دکتر حمزوی- بیات ماکو- دکتر مشیر فاطمی- تجدد- تربتی- دکتر سعید حکمت- صارمی- قرشی- جلیل‌وند- استخر- حشمتی- سعیدی- کدیور- یار افشار- سالار بهزادی- شفیعی- معین‌زاده- مهندس ظفر- اسکندری- بهادری- مهندس اردبیلی- فرید اراکی- ثقه‌الاسلامی- کی‌نژاد- بزرگ ابراهیمی- دکتر عدل- اریه- رضا افشار- ایلخانی‌زاده- افشار صادقی- مرآت اسفندیاری.
دیرآمدگان و زودرفته‌گان با اجازه آقایان: بهبهانی- اخوان- دولتشاهی- دکتر عمید- دکتر جزایری- کریمی- نراقی- مکرم- مهندس شاهرخ‌شاهی.
نائب رئیس- نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای دکتر بینا.
دکتر بینا- آقای بهادری به وسیله تلگراف به وسیله بنده اجازه خواستند که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نائب رئیس- بسیار خوب اصلاح می‌شود دیگر نظری نبود (اظهاری نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد.
۲- تقدیم یک فقره سئوال به وسیله آقای محمود افشار.
نائب رئیس- آقای محمود افشار فرمایشی دارید.
محمود افشار- سؤالی است از دولت که تقدیم می‌کنم.
۳- بیانات قبل از دستور آقایان: خلعتبری- قنات‌آبادی و شوشتری.
نائب رئیس- نطق قبل از دستور آغاز می‌شود آقای خلعتبری بفرمایید.
خلعتبری- نمایندگان محترم تصدیق دارند که در مجلس همیشه سعی کرده‌ام طریق مثبت اختیار کنم از طرفی همیشه عقیده‌ام این بود که در این مملکت اولین و واجب‌ترین کار اصلاح رفع اقتصاد کشور است و با تولید و کشاورزی اصلاح وضع اقتصادی مؤثر است حالا هم همین عقیده را تکرار و می‌گویم باید در درجه اول تمام توجه ما به سمت تولید و کشاورزی باشد در زمان کابینه مرحوم قوام‌السلطنه فکر تأسیس سازمان برنامه به میان آمد و منظور این بود مطالعات راجع به اصلاحات مملکتی در یک جا به عمل آید تا احتیاجات مملکت را یک مؤسسه هماهنگ نماید و برای احتیاط از اجرا شدن طرح‌ها در اجرای آن هم نظارت فنی کند درآمد نفت اگر اختصاص به سازمان برنامه داده شد برای این بود که اجرای برنامه‌های ضروری و لازم به تأخیر نیفتد ما قرارداد با کنسرسیم را تصویب کردیم زیرا پیش از آن ایستادگی در مقابل قدرت سیاسی و اقتصادی دولت بزرگ مقدور نبود و برای اصلاحات مملکتی احتیاج به سرمایه داشتیم که جز از درآمد نفت از هیچ طریقی تحصیل آن ممکن نبود پس اگر این سرمایه که به این شکل به دست آمده از دست برود (قنات‌آبادی- از دست رفته است از دست داده‌ایم) خرج شود بدون این که این منظور اصلی تأمین و اجرا شود ما نباید سکوت اختیار بکنیم و باید دولت را مخصوصاً دولتی را که مورد اعتماد و علاقه ما است از این جریان باخبر سازیم و از دوتا بخواهیم (شاهرخ‌شاهی- گوش نمی‌کنند آقا) که مقصود ما را تأمین کند و در واقع اگر دولت به این امر مهم توجه نکند به خودش و به مملکت لطمه وارد می‌آورد.
در این یک سال اخیر که سازمان برنامه مشغول کار شده نه فقط راجع به مسائلی که در درجه اول علاقه مردم ایران قرار داشته اقدامی نکرده بلکه کوچک‌ترین علاقه هم نسبت به آن مسائل از طرف سازمان برنامه اجرا نشده که لااقل موجب امیدواری باشد کارهایی ممکن بود شروع شود ولی به علت توجه به کارهای دیگر و با اتخاذ طرق غلط در یک سال اخیر هیچ کاری شروع نشده و حال آنکه ممکن بود بسیاری از کارها شروع شده باشد مثل راهسازی‌ها و مطالعات بعضی از سدهای کوچک آبیاری از طرفی آن مسائلی که هدف اولیه دولت و مجلس در زمان تأسیس سازمان برنامه بوده مورد توجه قرار نگرفته و از این عدول شده است (صحیح است) من چون نمی‌خواهم بدون دلیل مطلبی گفته باشم بیشتر اظهارت خود را می‌خواهم متکی به قانون کنم منشأ قانونی سازمان برنامه ماده واحده است که دولت را مکلف به اجرای گزارش مشاره ۱ مورخ ۱۳۲۷/ ۶/ ۴ کمیسیون برنامه نموده است این است ماده واحده و این هم گزارش شماره یک کمیسیون که منشأ عمل سازمان برنامه است:
الف- در تبصره یک او مقرر شده که از اعتبار سازمان برنامه جزء به مستخدمین فنی
که کار فنی انجام می‌دهد دیناری پرداخت نشود و برای سازمان‌های اداری برنامه از کارمندان وزارتخانه‌ها با اعتبار حقوق خودشان استفاده شود.
اما اکنون میلیون‌ها تومان پولی که باید به مصرف تولید برسد به مصارف بیهوده می‌رسد و یا به عنوان پورسانتاژ و حقوق به خارجی‌ها داده می‌شود اصل صرفه‌جویی فراموش شده است.
ب- باید دید قانونی که سازمان برنامه را بوجود آورده چه مقصود داشته و باید همان را اجرا نمود و عقیده شخصی را نمی‌توان در مقررات قانون ترجیح داد.
تبصره ۴- ماده واحده را عیناً می‌خوانم:
تبصره ۴- دولت مکلف است در تنظیم برنامه کارهای کشاورزی و بهداشت عمومی را مقدم داشته به علاوه برنامه عمرانی مخصوصاً کشاورزی را به وسیله مردم اجرا نماید، این متن قانون است. پس به موجب قانون باید برنامه‌های کشاورزی و بهداشت عمومی مقدم باشد.
به علاوه باید سازمان برنامه مقدم بر هیچ چیز برنامه تنظیم کند که کشاورزی به وسیله مردم اجرا شود.
با کمال تأسف سازمان برنامه اصلاً فراموش کرده که شش هزار میلیون تومان در اختیار آن گذاشته می‌شود برای اجرای این قانون و نه برای اجرای عقیده شخصی.
ج- گزارش شماره ۱ مورخه ۴/ ۶/ ۱۳۲۷ کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی دارای ۱۵ ماده و چندین فصل است در ماده ۱ چنین ذکر شده:
«به منظور افزایش تولید و تکثیر صادرات تهیه مایحتاج مردم در داخله کشور (که این هم تولید محسوب است) و ترقی کشاورزی و صنایع. دولت ملکف است در ظرف هفت سال عملیاتی را به انجام برساند» با توجه به این ماده هم معلوم بشود که دولت و مجلس در درجه اول مقصودشان صرف وجوه مربوط به سازمان برنامه‌های تولید و صادرات بوده که تنظیم برنامه‌های کشاورزی را آن هم مربوط به تولید و صادرات است در هر برنامه مقدم داشته و پس از آن برنامه بهداشت عمومی را مقدم دانسته و اجرای برنامه‌های دیگر موخر برنامه‌های تولیدی بوده و افزایش تولید هدف عمده بوده که مقدم بر هر امر دیگر ذکر شده فصل اول مقررات گزارش شماره (۴/ ۶/۲۷) اختصاص به کشاورزی دارد که این هم می‌رساند کشاورزی در درجه اول اهمیت و توجه قرار داده شده و چون برنامه دولت و ماده واحده مصوب مجلس شورای ملی تصریح نموده که دولت باید برنامه‌های کشاورزی را طوری تنظیم کند که به وسیله خود مردم اجرا شود در آن زمان که درآمد نفت هنوز مبلغ قابل توجه نبوده معذلک توجه شده که اجرای برنامه‌های کشاورزی به وسیله خود مردم فقط از طریق دادن اعتبار و بانک کشاورزی و صندوق‌های روستایی و شرکت‌های تعاونی ممکن و عملی بوده و لذا اقلام ذیل را به این عنوان که عیناً نقل می‌شود تصویب نموده پرداخت به بانک کشاورزی برای مقاصد زیر:
ازدیاد سرمایه بانک ۱۵۰ میلیون ریال- اختبار وام کشاورزان ۴۰۰ میلیون ریال مشارکت در سرمایه شرکت‌های تعاونی ۲۰۰ میلیون ریال ماشین‌آلات و کودهای شیمیایی ۳۰۰ میلیون ریال و مجموع آن می‌شود ۱۱۰۰ میلیون ریال- نتیجه ۱- مطابق قانون دولت و سازمان برنامه مکلف به تنظیم برنامه‌های کشاورزی که به وسیله مردم اجرا می‌شوند هستند کجاست آن برنامه‌هایی که به این منظور تهیه شده بهترین دلیل آن که چنین برنامه‌هایی تهیه نشده این است که این چنین برنامه جز به وسیله بانک کشاورزی و صندوق‌های روستایی و شرکت‌های تعاونی و مؤسسات اعتباری عملی نیست و حال آن که یک دینار از طرف سازمان برنامه برای بانک کشاورزی منظور نشده و اصلاً این موضوع مطالعه نشد تا درباره آن فکری شده باشد و وزرای دولت که در مقابل سازمان برنامه تسلیم محض و ساکتند فکری که کرده‌اند این است که در مجلس ضمن لایحه اخیر خود که امروز در مجلس مطرح است برای بانک کشاورزی و بانک ساختمانی ۱۵ میلیون ریال بخواهند در صورتی که یک اعتبار مصوب ۱۱۰ میلیون تومان وجود دارد که سازمان برنامه در سابق آن را پرداخته زیرا پول نداشته و حالیه هم پول دارد ولی نمی‌پردازد و قانون را اجرا نمی‌کند مثل این که خود را مکلف به اجرای قانون نمی‌داند ولی پول را که باید به این مصرف صحیح و برنامه‌های اقتصادی برساند به مصرف کارهای غیرتولیدی و غیرلازم در شرایط فعالی می‌رساند. ۲- دولت و سازمان برنامه نه فقط برنامه‌های تولید را مقدم نداشته بلکه برنامه‌ها غیرتولیدی را مقدم داشته‌اند زیرا هنوز قبل از آن که به فکر کشاورزی باشند یک برنامه هزار میلیون تومان برای فرودگاه‌ها و بنادر و راه تنظیم کرده‌اند گرچه راه‌سازی مفید به اقتصاد کشور مورد اعتراض من اصلاً نیست ولی کشاورزی مقدم بر آن است و لااقل در عرض هم باید باشد ولی ساختمان فرودگاه و بندرگاه تولیدی نمی‌باشد. و به مقداری که رفع احتیاج فعلی شود بندر و فرودگاه داریم و بیش از آن که برای تجارت لازم داریم نباید بسازیم و یک نکته قابل توجه این است که در مقررات گزارش ماده ۱ برای بندر و فرودگاه دو قلم ذکر شده:
بنادر ۲۵۰ میلیون ریال.
فرودگاه ۴۰۰ کیلیون ریال.
جمع و ۶۵۰ میلیون ریال از سال ۱۷ تاکنون صادرات ما آن قدر زیاد نشده که برای بندر احتیاج ضروری داشته باشیم و برای واردات هم توسعه بنادر لااقل فوریت نباید داشته باشد (احمد فرامرزی- صد میلیون مال‌التجاره الان در بندر خرمشهر مانده است که جا ندارد انبار ندارد) و با فرودگاهی فعلی مسافرت مممکن است و اگر حساب حوادث را چند مورد در تهران در موقع مه و بدی هوا کنیم در ممالک دیگر هم هست پس توسعه بنادر و فرودگاه‌ها برای ما فوریت ندارد و اگر فرض کنیم توسعه به هر حال لازم است من می‌گویم توسعه به نباید کارهای تولیدی و کشاورزی را عقب انداخت و به توسعه فرودگاه‌ها و بنادر پراخت و این چنین عمل هم خلاف قانون است و هر بر ضرر اقتصاد کشور است و باید فوراً متوقف بشود تا برنامه‌های تولیدی و کشاورزی شروع شود زیرا اجرای این برنامه‌های وسیع اگر بدون برنامه و نقشه باشد خطرات اقتصادی دارد مخصوصاً در مورد کشاورزی اگر برنامه‌هایی نباشد که درآمد کشاورزان راضیات و آفات نباتی و حیوانی را برطرف و برای توسعه باغات به آنها کمک نش. ود این کارها بدن بانک کشاورزی مقدور نیست آن وقت هزار هزار کشاورز به شهرها می‌آیند و دهات خراب می‌شود و کشاورزی به جای ترقّی به عقب می‌رود.
۳- نتیجه دیگری که از عدم اجرای قانون گرفته شد باید تذکر داده شود زیرا اگر قانون رعایت می‌شود گفتگوهایی شاید پیش نمی‌آمد دولت نمی‌داند به چه علت مقداری از قدرت و اختیار خود را از دست داده و تسیلم سازمان برنامه نموده است و به همین علت قراردادهایی بسته شده که قسمت عمده از درآمد سازمان برنامه مورد تهعد شرکت‌های خارجی قرار داده که تا آنجا معلوم شد دو هزار و پانصد میلیون تومان است و اگر دولت اختیار و قدرت خود را اعمال می‌کرد شاید بدبینی‌ها به وجود نمی‌آمد بر طبق ماده هشت مقررات گزارش شماره ۱ وظیفه سازمان برنامه تهیه نقشه‌ها طرح‌ها و نظارت در اجرای عملیات جزو برنامه است این را مخصوصاً می‌خوانم اعضای کمیسیون محترم برنامه توجه کنند از لحاظ فنی و مالی و مراقبت در هماهنگی بین دستگاه‌های اجراکننده سازمان برنامه سواست و مخصوصاً در آخر ماده ۸ قید شده عملیات اجرایی برنامه به وسیله وزارتخانه‌ها یا ادارات و بنگاه‌ها و شرکت‌های دیگر انجام خواهد گرفت بنابراین سازمان برنامه نمی‌تواند در اجرای برنامه‌ها دخالت کند و فقط نظارت کند قراردادهایی که سازمان برنامه با شرکت‌های خارجی بسته زائد بر اختیارات قانون اساسی بوده اعتبار و تأثیر قانونی ندارد (صحیح است) و آن قسمت‌ها که مربوط به اجرای عملیات است از قبیل واگذاری به مقاطعه و مناقصه و مهندسین مشاور باید به وسیله وزارتخانه‌ها تعهد شود و قرارداد آن بسته شود اگر وزرا به مسئولیت قانونی خود توجه کنند و مخصوصاً وزیر مالیه به سازمان برنامه حق دخالت زائد بر مقررات قانون ندهد دستگاه‌های مختلف همدیگر را کنترل می‌کنند و در نتیجه آن بهتر از وضع فعلی سازمان برنامه است زیرا در مورد بعضی از قراردادها بی‌ترتیب‌هایی دیده می‌شود که در وزارتخانه‌ها وزیر مسئول نمی‌تواند نسبت به آن بی‌اطلاع باشد والا مجلس او را تعقیب خواهد کرد چون قراردادها با شرکت‌های خارجی تاکنون تمام مراحل خود را طی نکرده رسماً به دولت تذکر می‌دهد که به سازمان برنامه دستور دهد از امضای قطعی خودداری کند تا مطابق قانون و وزارتخانه‌های مربوطه هر کدام در قسمت اجرا و مداخله نموده و نسبت به اجرای قراردادها اعم از تعیین مقاطعه‌کار و انجام مناقصه و مشروط به آن سازمان برنامه تعهدی نکنند و بدیهی است که تعهداتی که سازمان برنامه زائد و خارج از حدود اختیارات قانونی خود کند الزام‌آور نیست و مخصوصاً کمیسیون سازمان برنامه باید در این موارد با توجه به بنص قوانین و مقررات از امضای قطعی اینگونه قراردادها جلوگیری کند زیرا بسیار از مقررات این قرادادها خارج از اختیارات قانونی سازمان برنامه است (شاهرخ‌شاهی- جناب آقای خلعتبری گفتیم که قراردادها را بیاورید در مجلس بخواند توجه نکردند).
۴- یک مسئله مبهم که الان مطرح است برنامه‌های عملیات عمرانی شهرستان‌ها است البته همه ما با این برنامه‌ها علاقه‌مندیم ولی آقایان نمایندگان محترم تصدیق خواهند نمود که تولید مقدم بر عمران است زیرا اگر تولید زیاد شد کشاورزی رونق یافت درآمد عمومی زیاد خواهد شد سطح زندگی مردم به خودی خود بالا می‌رود و مردم می‌توانند حوائج خود را تهیه نمایند ولی اگر تولید و کشاورزی زیاد نشود و توسعه نیابد اجرای برنامه عملیاتی منتهی به وارد کردن لوازم عمران که قسمت عمده اشعه خارجی است خواهد شد و این بیشتر به نفع فروشندگان خارجی است خرید ۲۴ میلیون تراکتور بدون داشتن برنامه مدرن کشاورزی فقط کمک به کارخانه‌های خارجی است بنابراین من در عین آن که مقدم باید عملیات عمرانی شهرستان‌ها را شروع نمود ولی مقدم تعمیر قنوات مخروبه کرمان و احداث سد در کرمان اگر ممکن باشد و پیدا کردن به هر طریقی در آنجا در سرزمینی که استعداد تولید است هزار تن پنبه فقط برای صادرات دارد مقدم بر ازدیاد برق شهرهای دیگر است.
نائب رئیس- آقای خلعتبری وقتت جناب عالی تمام شد.
خلعتبری- بنده یک ربع دیگر وقت می‌خواهم.
نائب رئیس- ده دقیقه کافی نیست؟
خلعتبری- یک ربع استدعا دارم.
نائب رئیس- آقایانی که با یک ربع وقت اضافی آقای خلعتبری موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد بفرمایید (عبدالصاحب صفایی- به شرطی که تند نخوانید تا نویسندگان بتوانند بنویسند).
خلعتبری- بعد سواد بهشان بدهیم صرفه در وقت می‌کنیم بنابراین من عقیده دارم تا برنامه‌های تولید و کشاورزی بر کرمان و فارس و آذربایجان و خوزستان و سیستان و خراسان و مازندران و گیلان و کرمانشاه و بنادر جنوب و قسمت‌های دیگر ایران تهیه و اجرا نشده مصلحت نباشد که برنامه عمرانی مقدم باشد در ایران سالی هزار تومان کشاورزان به ایلات و عشایر و از حیث آفات نباتی و حیوانی خسارت وارد می‌آید در مازندارن و میناب محصول مرکبات سال‌ها است دچار آفت است به آنجا نرفته من نمی‌دانم چرا به فکر فرودگاه و بندر هستند اما به فکر کشاورزان و ایلات و عشایر نیستند اگر یک مبارزه اساسی با آفات نباتی و حیوانی نشود پنبه و مرکبات و میوه‌های مختلف و محصولات کشاورزی از بین خواهد رفت امروز کشاورزی و دامپروری بدن برنامه مدرن و مجهز به وسایل و بدون تجهیزات کامل مجهز دفع آفت قابل ادامه نیست و به زودی کشاورزان و دام‌پروران در ایران به وضع بدتری خواهد افتاد و خطر نابودی کشاورزی و غله دام‌ها در ایران در پیش است چرا سازمان برنامه اصلاً توجه نمی‌کند که برنامه کشاورزی ما نداریم چرا عقل همه را ناقص می‌دانید ولی عقول کل نمی‌فهمند که در این مملکت اولین مسئله کشاورزی است ما فقط برای مبارزه با دفع آفات هزار میلیون تومان را با یک برنامه صحیح لازم داریم برای کشاورزی هم کمتر از دو هزار میلیون تومان لازم نداریم و تا این برنامه را تأمین نکنیم اقدام به کارهای دیگر برخلاف مصلحت اکثریت مردم ایران است که پانزده میلیون نفر آنها را ایلات و عشایر کشاورزان تشکیل می‌دهند اما راجع به برنامه عملیات عمرانی که باید هزار و پانصد میلیون تومان مصرف آن شود به چند نکته را باید توجه نمود و من این قرارداد را به ضرر می‌دانم اگر شورای عالی و هیئت نظارت آن را تصویب کند باید مورد مؤاخذه قرار گیرند (صحیح است) و فقط چند دلیل خود را ذکر می‌کنم.
۱- انتخاب مهندسی مشاور خرج بیهوده است زیرا سازمان برنامه خود یک مؤسسه فنی است (صحیح است) و به علاوه یک دفتر فنی هم از مؤسسین خارجی تشکیل داده و باید از همان‌ها استفاده کند (دکتر شاهکار- اختلاس اموال دولتی است) و یک دسته جدید ثالث دیگر لزومی ندارد و پول تفریط کردن است.
۲- کارهای عمرانی که مورد نظر است دو نوع است یک نوع که ایرانی‌ها هنوز نمی‌توانند مستقلاً انجام دهند و آن چند چیز بیشتر نیست که عبارت از شبکه برق کشور و شهرستان‌های بزرگ است و سدهای بزرگ آب و برق و بنادر فرودگاه‌های بین المللی و سایر کارها را مهندسین ایرانی می‌توانند انجام دهند نمونه آن راه‌آهن میانه به تبریز است (صحیح است) که ۱۲ کیلومتر تونل دارد تصفیه‌خانه آب تهران که همین آقای مهندس جفرودی می‌سازد و موجب تحسین خارجی‌ها است کارخانه سیمان ری- کارخانه سیمان فارس- کارخانه‌های قند- ساختمان‌های عظیم- پل‌های عظیم که همه به دست ایرانی‌ها ساخته شده‌اند امروز در دنیا هیچ مملکتی پول خود را برای کاری که مردم کشور می‌توانند انجام دهند به خارجی نمی‌دهند بنابراین مسلماً باید عملیات عمرانی را خود مهندسین ایرانی انجام دهند در دوره شاه فقید ایرانی‌ها کارهای خوب می‌کردند زیرا مدیران لایقی بودند حالا شما مدیران اگر لایق باشد ایرانی‌ها کار خوب می‌توانند بکنند هنر و لیاقت در این است که تا این وضع را اداره کنند والا برای هر کاری حتی ساختن مدرسه، درمانگاه و خانه‌های کشاورزی اگر مهندس مشاور بیاید و پول مملکت را تفریط کنید این که هنر نیست عمه‌خانم و خاله‌خانم می‌توانند بکنند این چه هنری است هر گاه سازمان برنامه می‌خواهد متخصصین خارجی نظارت بر عملیات عمرانی کنند می‌تواند چندین متخصص خارجی برای مراقبت و نظارت با دادن حقوق معین استخدام کرد. ولی نباید مهندسی مشاور آورد و با آنها بر اساس پورسانتاژ (چند صدم) قرارداد بست و متجاوز از یک‌صد میلیون تومان به این عنوان به آنها پول داد در صورتی که همین نظارت را به وسیله متخصصین انفرادی خارجی می‌توان با یک اشل همین مبلغ انجام داد این نوع تفریط پول مسئولیت دارد و این پولی است که باید به مصرف کارهای تولیدی برسد و بدون لزوم و جهت صحیح به جیب خارجی‌ها می‌رود آن هم هشتاد درصد آن برای تهی پروژه داده می‌شود آن وقت مدیران عامل هیئت نظارت را در فشار قرار می‌گذارد که بر خلاف عقیده خود چنین قراردادی را تصویب کنند تعجب‌آور است کمیسیون سازمان برنامه یک‌صد میلیون تومان اعتبار برای عملیات فوری عمرانی تولید تصویب نموده ولی سازمان برنامه مبلغ ۱۵۰۰ میلیون تومان تعهد بدون محل کرده.
۵- یکی از مسائلی که مورد تعهد در قانون سازمان برنامه افزایش تولید است و این مقصود با فعالیت اقتصادی حاصل خواهد شد موفقیت در پیشرفت‌های اقتصادی هم با تجربه‌ای که از کشور خود و دستگاه‌های اداری داریم و همان طور که در جاهای دیگر دنیا هم موفقیت‌های اقتصادی را متکی به فعالیت فردی می‌دانند در ایران باید متکی به فعالیت فرد باشد و اساس اقتصادی هم در کشور ما این است که به مردم فرصت و وسیله کار و عمران و فعالیتهای تولید داده شود ولی سازمان برنامه اصلاً این مسئله را مورد مطالعه قرار نداده و بالعکس فعالیت دولت واتاتیزم را در نظر گرفته است در صورتی که مصلحت این است دولت در امور اقتصادی دخالت بکند و فعالیت وسیله خود مردم شود دولت به مردم مساعدت کند که خود مردم به فعالیت از قبیل تأسیس کارخانه و غیره بپردازد و برای این منظور یعنی تشویق فعالیتهای فردی باید اعتبارات کافی به وسیله بانک‌ها جهت امور صنعتی و معدنی و تشکیل شرکت‌های فلاحتی و ایجاد تأسیسات دیگر و این قبیل امور پیش‌بینی شود من یک‌چنین برنامه‌ای نمی‌بینم در نظر باشد والا برای کشوری مثل ایران لااقل می‌بایستی صدها میلیون تومان برای تأسیس اینگونه بانک‌ها در نظر داشته باشند زیرا اساس بر پیشرفت اینگونه امور در کشورهای دیگر بانک‌های متعدد است که به وسیله کار و فعالیت در اختیار مردم می‌گذارند پس سازمان برنامه فقط برای برنامه کشاورزی فکر اساسی پیش‌بینی ننموده بلکه برای تولید هم برنامه که بر اساس مطالعه و طبق مصلحت باشد تنظیم نکرده و خریدهای زیاد بدون اتکا به یک برنامه صحیح و صالح اقتصادی فقط مقفید به حال مملکت صنعتی است پس به عقیده من که عده زیاد هم این عقیده را تأیید می‌کند سازمان برنامه از مقصودی که برای آن به وجود آمده منحرف شده (صحیح است) و در جهت مصالح اقتصادی کشور سیر نمی‌کند و به احتیاجات واقعی مردم و کشور توجه ندارند والا پولی را که مطابق قانون ملزم بوده به بانک کشاورزی و کشاورزان ایران بدهند که در منتهی احتیاج برای ادامه کار زراعت هستند به مصارف غیرفوری و غیرلازم نمی‌رسانید خاتمه... آقایان نمایندگان محترم- امروز حقیقت این است که همه ما نسبت به سازمان برنامه نگران هستیم و این طریقی که سازمان برنامه می‌رود طبق اول صحیح قابل اعتماد نیست با کمال تأسف اطلاع یافت لایحه سازمان برنامه در هیئت دولت مطرح نشده و فقط نخست‌وزیر آن را امضا کرده‌اند این طرز کار نیست تعجب می‌کنم چطور همچون مسئله مهمی که ده جلسه در هیئت دولت می‌بایستی روی آن بحث شود اصلاً به هیئت دولت نیامده روز و شب اعلیحضرت همایونی به این مسئله اساسی توجه می‌کنند و مدام دستور صادر می‌کنند ولی دولت به این مسائل اساسی که من عرض کردم توجه نمی‌کند دولت چطور نمی‌داند که کشاورزی و تولید در درجه اول لزوم و ضرورت قرار دارند و چرا این مسئله را تأمین نکرده است من بیم دارم که تمام وجوه سازمان برنامه مورد تعهد قرار گیرد و برای تولید کشاورزی بر اساس یک برنامه مدرن و مترقی به قسمی که لااقل مثل کشور عراق باشد چیزی باقی نماند به عقیده من این دولت و دولت‌های دیگر و نمایندگان قبل از هر چیز باید در فکر اصلاح وضع اقتصادی خود باشیم و این حرف‌های بیهوده را که متداول شده و دیگر برای همه ممنوع است باید کنار بگذاریم و یک برنامه صحیحی اقتصادی تنظیم و اجرا کنیم زیرا نجات کشور فقط در همین امر است ما تنها درآمدی که داریم درآمد نفت است ولی با کمال تأسف آن چیزی که اساس مملکت را اصلاح می‌کند در نظر گرفته نشده و فراموش شده است یعنی کشاورزی و تولید و من می‌ترسم هر چه درآمد هست سازمان برنامه تحویل مهندسین مشاور و کارخانه‌های خارجی و دلال‌های واسطه مناقصه و مقاطعه‌ها بدهیم و یک اصلاح اساسی در وضع اقتصادی ما نشود بلکه با خریدهای زیاد خارجی دچار وضع بد اقتصادی هم بشویم زیرا خرج کردن زیاد بدون داشتن یک برنامه تولید مسلماً عاقبت بدی در کشور ما خواهد داشت من از عاقبت این سازمان برنامه خوشبین نیستم این شورای عالی و هیئت نظارت در مقابل مدیر عامل قدرت مقاومت ندارد (صحیح است) عده‌ای از وزرا می‌دانند و ساکتند و اگر تصدیق نکنند مردی ترسو هستند زیرا به ما چیزی می‌گویند ولی به جا و به موقع مطلب خود را نمی‌گویند ما باید برنامه‌هایی برای تولید و کشاورزی ایجاد و اجرا کنیم که ما را بی‌نیاز کند و متکی به قوه تولید خود باشیم این رویه که سازمان برنامه در پیش گرفته است نیت ما را تأمین نمی‌کند و من به دولت و نمایندگان مجلس در این موضوع اعلام خطر می‌کنم باید هر چه زودتر دولت و مجلس با هم تماس بگیرند و این نگرانی ما را مرتفع سازند اقتصاد یک مملکت را نمی‌شود تسلیم فکر یک نفر کرد دیکتاتوری فردی در دنیا محکوم شده است دولت نباید به افکار یک نفر تسلیم شود و اختیار اقتصاد یک مملکت را به دست یک نفر بدهد آن هم کسی در مقابل خارجی‌ها نسبت به مردم و طبقات تحصیل کرده کشور دچار- است یعنی احساس زبونی و پستی و خاری قراردادهایی که با این روحیه و طرز تفکر بسته شود نمی‌تواند ضامن منافع ما باشد در خاتمه معتقدم که برای تأمین منافع اقتصادی کشور باید اقدامات فوری شود. ۱- دولت لایحه برنامه هفت ساله را از مجلس شورای ملی استرداد و طبق قانون سازمان برنامه در برنامه‌ها تولید و کشاورزی و بهداشت عمومی را مقدم بداند زیرا در این لایحه جدید نه فقط کشاورزی و تولید
تأمین نشده بلکه بهداشت عمومی هم تأمین نشده در صورتی که برای تأمین بهداشت عمومی در درجه اول ده‌هزار طبیب لازم است و چهار دانشکده مدرن طب در شمال و جنوب و شرق و غرب مملکت باید تأسیس شود- به موجب تبصره فصل ششم مقررات سازمان برنامه دولت ملکف بود تدابیری برای تبدیل زراعت تریاک به زراعت‌های مفید و منع کشت و مصرف تریاک استفاده کنند و ترتیب اجرای آن را بدهد این کار حیاتی را سازمان برنامه فراموش کرده است و اکنون خسارت اقتصادی زیادی به نواحی تریاک‌خیز وارد خواهد آمد به علاوه طبق همین فصل دولت مکلف بود برای ساختن مهمان‌خانه و جلب سیاحان خارجی که کمک به تسهیل ارز خارجی می‌کنند طرحهایی تهیه و اجرا کنند و سازمان برنامه این امر مهم را فراموش کرده ممالک دیگر شرکتی از این بابت درآمدهای عظیم هنگفتی دارند.
۲- کمیسیون سازمان برنامه اقتضا دارد به فوریت قراردادهای مورد مذاکره با شرکت‌های خارجی را خواسته و دستور توقیف مبادله آنها را بدهد و قراردادها را مورد تجدید نظر قرار دهند و پس از تأمین اعتبار کافی برای تولید و کشاورزی و بهداشت عموی از این قرادادها را این‌طور که زائد و نفع اقتصادی و لزوم در شرایط فعلی ندارد حذف نماید.
۳- چون تمرکز امور در سازمان برنامه خلاف قانون است و سازمان حق دخالت در امور اجرایی وزارتخانه‌ها ندارد دولت و کمیسیون سازمان برنامه باید سازمان را از دخالت در امور اجرایی ممنوع سازد.
۴- برای اداره کردن امور سازمان برنامه دولت تجدید نظری کند آقایان این مسئله تریاک که الان مطرح است این وکلای دوره ۱۵ ببینید چه مردمان با فکری بودند در این قانون دولت را ملکف کرده‌اند آقایان توجه بفرمایید می‌گویید دولت ملکف است در ضمن برنامه تفضیلی اولاً تدابیری برای تقلیل زراعت تریاک و تبدیل آن به زراعت‌های مفید و منع کشت و مصرف تریاک تهیه کند الان چندین سال است که می‌گذرد امروز که شما این قانون را اجرا کنید به عده کثیری از مرمان این مملکت خسارت وارد می‌آید موافقین این امر که خود من هم یکی از آنها هستم می‌گویند خسارت را باید تحمل کرد ولی چطور اشخاص که به فکر مردم بودند از هفت سال پیشتر این مسئله را فکر نکردند جزو برنامه بیاورند و مخارج آن را تأمین نکردند و اگر اشخاصی که اداره‌کننده سازمان برنامه هستند توجه به نفع مردم داشته باشند و بدانند که مردم به چه چیز احتیاج دارند ممکن نبود که یک همچون رقم بزرگی را فراموش کنند اشخاصی که به منافع مردم توجه ندارند و با مردم تماس ندارند و اغلب عمر خودشان را در خارج می‌گذارنند نمی‌توانند از منافع و احتیاجات مردم با خبر و با اطلاع باشند چرا شوخی می‌کنید مدام می‌گویید تریاک این را هفت سال پیش مجلس ایران تصویب کرده (شوشتری- اگر بدون مطالعه اقدام شود قاچاق زیاد می‌شود از ترکیه می‌آورند).
چرا ترتیب اجرای آن را در نظر نگرفته‌اند اسپانیا سالی ۲۵۰ میلیون دلار عایدات ارز خارجی از سیاحت دارد. مراکش دارد. الجزایر دارد. در این چند سال در سازمان برنامه برای جلب سیاحان خارجی باید اقدام شده باشد چرا اقدام نکردند برای کشاورزی اقدام نشده برای بهداشت عمومی اقدام نشده برای تولید صادرات اقدام نشده کدام نقشه برای تکثیر صادرات بوده چرا به فکر کثرت صادرات نیستید این چه عقل کلی است که عقلش به بدهیّات نمی‌رسد و تمام مردم را دزد می‌داند (شاهرخ‌شاهی- خودش دزدتر از همه است) بنده این تذکرات را فقط برای این می‌دهم که وزرای دولت درست توجه کنند برای این که دولت مورد علاقه مجلس است و کمیسیون سازمان برنامه اقتضا دارد.
نائب رئیس- آقای خلعتبری وقت شما تمام شد.
خلعتبری- یک دقیقه دیگر کمیسیون سازمان برنامه باید نسبت به این قراردادها تجدیدنظر بکند و تمرکز هم بایستی از سازمان برنامه گرفته شود امور در وزارتخانه‌ها سیر عادی خودش را طی بکند.
نائب رئیس- آقای قنات‌آبادی
قنات‌آبادی- هفت شهر عشق را عطار گشت- ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم (صحیح است) بنده روز اولی که دولت جناب آقای اعلا به مجلس معرفی شد و با آن همه یال و کوپالش که نشان داد با همه آن ادعاها و پرمدعایی‌هایی که ظاهر ساختند من روز اول می‌دانستم که در جبین این کشتی به هیچ‌وجه من‌الوجه نور رستگاری نیست و نخواهد بود (صحیح است) (عبدالصاحب صفایی- نور ندارد که رستگاری داشته باشد).
نائب رئیس- آقای صفایی ساکت باشید.
قنات‌آبادی- جای آقای انتظام وزیرخارجه دربه‌در ایران خالی، که ایشان اینجا آمدند پشت این تریبون فرمودند که نه‌خیر نور رستگاری هست ما آن روز نخواستیم به ایشان و آن کسانی که معتقد بودند که ممکن است نور رستگاری باشد سر این هست و نیست مجادله‌ای کرده باشیم اما امروز که شش ماه از عمر حکومت آقای اعلا می‌گذرد بالحس و العیان ما می‌بینیم که این دولت موفق به انجام کوچک‌ترین امری از امورات نشده است (آقایان عبدالصاحب صفایی و کاشانی با هم صحبت می‌کردند آقای صفایی اگر بنا باشد شما هم در بین نطق صحبت بفرمایید (عبدالصاحب صفایی- آقای کاشانی هستند بنده نیستم) (کاشانی- ایشان عادت کرده‌اند) (دکتر شاهکار- امروز هم می‌خواهند جنجالی دربیاورند) اختیار جنجال در دست بنده است عرض کنم دولت کوچک‌ترین عملی کوچک‌ترین کاری انجام نداده است اوضاع داخلی و وضع زندگی مردم و وضع مایحتاج مردم و شاخص هزینه زندگی نسبت به گذشته مطابق آماری که دستگاه‌های وابسته به دولت منتشر می‌کنند از گذشته بسیار بالاتر و سخت‌تر و مشکل‌تر است این برای چه بوده است این برای این بود که این دولت و همه عناصری که پیش از این دولت مصدر کار می‌شوند در این مملکت آنها قدرت انجام عمل را سال‌های سال است از دست داده‌اند آقایان نمایندگان محترم ما به استثناها یعنی به افرادی که در هر زمان و هر دوره‌ای یک کار مختصری کرده‌اند از اصل کلی همکاری و بی‌خاصیتی هیئت حاکمه آنها خود را مستثنی کرده‌اند کاری پندارم اصلاً سؤال می‌کنم در تمام این دوره و در تمام این حکومت‌های همین آقایان بودند که به عنوان نخست‌وزیر و فعال مایشاء به این مملکت حکومت کرده‌اند کدام روز و در کدام کابینه و در کدام زمانی اینها یک قدم مثبت و مفیدی به حال مملکت برداشته‌اند تا بتوانیم قبول کنیم که در کابینه جناب آقای اعلا این آقایان عزیز با جهت یا بلاجهت به عنوان هیئت دولت اجتماع فرموده‌اند قدرت عمل مثبت دارند من خودم یادم است در ابتدای کابینه به عرض مجلس و ملت ایران رساندم که با وضعی که این دولت به وجود آورده و با وضع خاصی که مملکت پیدا کرده و با احتیاج مبرمی که قاطبه مردم به یک تحول اساسی و عمیق دارند و پافشاری شدیدی که شخص اول مملکت روی اصلاحات امورات ضروری مملکت دارد ما به یک نتیجه می‌رسیم و آن این است که چون این دولت قدرت عمل و کار ندارد سعی می‌کند در زیر سپر بهانه‌های عجیب و قریب مسئولیت را از شانه خودش به دور بی‌اندازد به کنار بگذارد و خودش را معصوم جلو بدهد گناهان را گردن مجلس و مردم و سایر مقامات بی‌اندازد و ما امروز آثار این فرار از مسئولیت را از طرف عناصر وابسته تشکیلات و به دولت در گوشه و کنار مملکت چه در داخل و چه در خارج مشاهده می‌کنیم جناب آقای خلعتبری جنابعالی امروز قریب نیم ساعت راجع به سازمان برنامه وظایف او و اخلال‌هایی که شده و انحراف‌هایی که شده و به عقیده بنده خیانت‌هایی که مرتکب شده‌اند بحث کردید و اگر نظرتان باشد که من یک روزی پشت این تریبون عرض کردم که وجود سازمان برنامه از ابتدای تأسیس تاکنون چیزی جز بزه و خراب‌کاری در سراسر کشور نبوده است گل بوده به سبزه هم آراسته شده یعنی اساساً این دستگاه برای خراب‌کاری به وجود آمده بود بالخصوص که یک آدم تند و عجول و عصبانی و خودخواه هم در رأسش قرار بگیرد و خودخواهی و دیکتاتور هم باشد و هر کاری که خودش بخواهد یا به عقیده من به دلش تلقین بکنند آن کار را انجام بدهید و نتیجه این می‌شود عواید نفتی که به قول جنابعالی بعد از آن همه خون دل بعد از آن همه مرارت بعد از آن همه قربانی‌دادن‌ها و فداکاری‌ها به دست ملت ایران رسیده در بست به وسیله سازمان برنامه و آقای ابتهاج از دست دیگر خارج بشود و صد دینار از این عایدی نصیب مردم نگردد (صدقی- این حرف‌ها چیست آقا می‌زنید این عوائد را نگه داشته‌اند برای پابرهنه‌ها) با این وضع حق داشتند یک عده‌ای به این عمل و این به این عایدی و به این اوضاع خوشبین نباشند برای این که تا الان عملاً درباره نتیجه تفکر یک دستهای که یک عده‌ای می‌گفتند مرمان بدبین و منفی‌بافی هستند قرار گرفتیم ما می‌بینیم عایدی نفت ما ثمره‌ای برای مردم محروم این کشور به بار نیاورده نه از نظم کشاورزی نه از آبیاری و نه از نظر ضروری‌ترین و ابتدایی‌ترین احتیاجات مردم اساساً آقایان نمایندگان محترم یک مطلبی باید اینجا روشن بشود اصلاً این سازمان برنامه تحت نظر کیست؟ مسئولش کیست رییس‌الوزرا است وزیر دارایی است یا این که سازمان برنامه یک مملکت مستقلی است برای خودش که هر کاری دلش می‌خواهد بکند اگر یک روزی این صورت حساب‌ها و این بذل و بخشش‌های عجیب و غریب به ضرر ملت ایران آشکار شد چه شخصی را باید تعقیب کرد آیا باز هم مثل مبارزه با فسادی که دولت جناب آقای اعلا شروع کرد چوب را توی سر آفتابه‌دزدها زد یکی دو تا چوب نه بیشتر آیا آن وقت هم وقتی پرده کنار برود و فسادها و بند و بست‌ها خیانت‌آمیز عجیب و غریبی که در سازمان برنامه وجود دارد آشکار بشود آیا چوب را بر سر یکی دو تا ضابط و اندیکاتوری‌نویس خواهیم زد و باز هم آن روز باد خواهیم کرد و فریاد و عربده خواهیم کشید که ما مبارزه با دزدی، فساد و ناپاکی خواهیم کرد شش ماه از عمر دولت جناب آقای اعلا می‌گذرد در این شش ماه دولت کوچک‌ترین قدم مفیدی به حال مردم برنداشته است را ممکن نبود بتواند بردارد یک عده از وزرا در گذشته امتحان خودشان را داده بودند که اهل کار مفید نیستند آقای
اعلا که متأسفانه از روز اول کسالت داشتند و بعد هم کسالت‌شان گاهی وقتها زیاد می‌شد و گاهی وقتها کم می‌شد و حالا هم گاهی روزها کسالت پیدا می‌کنند و گاهی روزها کسالت‌شان مرتفع می‌شود رییس‌دولت کسل و بیمار (میراشرافی- رییس دولت هم یک مشاور دارد که ثابت پاسال باشد حکومت دست ثابت پاسال است نه اعلا) وزرا هم یک عده‌شان امتحان‌شان را داده‌اند و از بوته امتحان مثل یک دسته گل بیرون آمده‌اند و بعضی‌ها هم مثل خودشان آن‌قدر کار شخصی دارند آن قدر بند و بست و مقاطعه دارند که اساساً به کار دولت نمی‌رسند بنابراین رییس دولت مریض هیئت وزرای امتحان داده با بعضی از آقایان مقاطعه‌کار مثل آقای مهندس طالقانی و امثال این آقایان اینها آیا ممکن است بتوانند به کار ملت برسند خیر (دکتر شاهکار- آقای قنات‌آبادی راجع به آقای مهندس طالقانی اشتباه فرمودید ایشان مرد مثبتی هستند) (مسعودی- عوضی گرفتید آقای رجبی را به جای آقای طالقانی گرفتید) (صدقی- مگر چه مناقصه‌ای دارد آقای مهندس طالقانی) (مهندس جفرودی- ایشان از پاک‌ترین مهندسین هستند) (میراشرافی- طبیب ثابت پاسال چطور؟ او از پاک‌ترین‌ها است؟ این که با آقای اعلا شریک است او که کمپانی پپسی‌کولا درست کرده شریک آقای اعلا است شرکت بهایی است صاحبش آقای اعلا است این حرف‌ها چیست) بنده معتقدم که آقایان زیاد ناراحت نباشید بنده که یک مطلبی را عرض می‌کنم از عهده‌اش هم بیرون می‌آیم یادتان هست روزی که پشت تیر بود عرض کردم که یک عده‌ای هستند که هفت تا هشت و ده روزه بازی می‌کنند و بعضی کارهای مملکت هست که روی حبّ و بغض شخصی است بعد هم آمدم مطالب را گفتند و بعد هم روی مصالحی موضوع را درز گرفتد این موضوع را که عرض می‌کنم خود آقایان هم قانع خواهند شد بنده حرفی ندارم که موضوع را توضیح بدهم بازش بکنم به شرط این که بعد نگویی حالا که گفته شده است بس است رها کنید آن چه راجع به وضع عمومی مملکت است بنده معتقدم آن چیزیهایی که واضح است و روشن است و دلیل و برهان نمی‌خواهد هیچ کس نیست که منکر این باشد که وضع زندگی مردم از گذشته بسیار بسیار بدتر و ناراحت‌کننده‌تر شده است (صحیح است) من خوب یادم می‌آید روزها اول حکومت آقای اعلا جناب آقای علم در پشت تریبون وعده دادن به مردم و نمایندگان مجلس که ما به زودی وضع اتوبوسرانی شهر تهران را درست می‌کنیم مجلس هم در قبل وعده‌ای که به ایشان دادند خیلی تقدیر کردند و اظهار خوشحالی کردند اولاً من تعجب می‌کنم که یک عده‌ای بودند که کارشان توی این مجلس در چند ماه گذشته این بود که همه‌اش روی موضوع اتوبوسرانی شهر تهران و بدی وضع اتوبوسرانی تهران صحبت می‌کردم و حق با آنها بود نه این که خیال بفرمایید تا حرف می‌زند آنها حق داشتند لااقل وضع اتوبوسرانی تهران از بعد از ۲۸ مرداد به صورت بسیار بسیار افتضاح‌آوری در آمده است آقایان نمایندگان با این وضع و این تلفات و این کثافت‌ها و این بند و بست‌چی‌ها و این غارت‌گری‌ها روز به روز خراب‌تر شده و روز به روز بدتر شده است یعنی اگر آقایان نمایندگان محترم بخواهند از روی آماری که اداره پزشک قانونی منتشر کرده است وضع تلفات این چند ماه اخیر را با وضع قبل از چند ماه اخیر مقایسه کنند خواهند دید که حوداث ناشی از رانندگی در شهر تهران خیلی زیادتر از قبل شده است اگر شما هرج و مرج رانندگی تهران را بخواهید با قبل مقایسه کنید خواهید دید که بسیار بدتر شده است اگر شما بخواهید وضع معطلی مردم را در زیر آفتاب و گرما و سایر مشکلات برای سوار شدن اتوبوس را مطالعه بفرمایید خواهید دید که خیلی بدتر از گذشته شده است البته می‌دانید توی این مملکت همه کار را با حرف می‌خواهند درست کنند نان به مردم با حرف می‌دهند آب به مردم با حرف می‌دهند لوله‌کشی سال‌های سال است که با حرف می‌دهند مبارزه با فساد را با حرف می‌کنند مبارزه با دزدی و ارتشا همین‌طور دزدها در عین این که به کارشان مشغولند مشغول دزدی و غارتگری و چپاول هستند (میراشرافی- دزدهای بزرگ دزدبگیر شده‌اند) مژده مبارزه‌اش را با حرف می‌دهند و عملش را خودشان می‌کنند و بهبود وضع زندگی را هم اکثراً به مردم با حرف می‌دهند آقایان به خدا قسم است اگر کار حیثیت مملکت در کار نبود بنده پشت این تریبون علت و رمز اساسی این تغییر و تبدیل اتوبوسرانی تهران را به اطلاع شما و به اطلاع مردم تهران می‌رسانم و به عرض آقایان می‌رساندم که در این تغییر و تبدیل خطوط‌های میلیون‌ها تومان مسئولین امر دزدی دزید کرده‌اند و رشوه گرفتند (سلطانمراد بختیار- با خرید مرسدس بنز این کار را کرده‌اند) آقایان هر خط اتوبوس در هر هفته چندین هزار تومان به وسیله سلسله‌مراتب به مسئولین انتظامی تهران می‌پردازد کما این که...
نائب رئیس- آقای قنات‌آبادی یک ربع وقت تمام شد.
قنات‌آبادی- بنده عرضم تمام نشده خیلی عرضم مانده.
نائب رئیس- چقدر تمدید می‌خواهید.
قنات‌آبادی- نیم ساعت.
نائب رئیس- این دستوری که هست فکر آن را هم بفرمایید یک ربع کافی است.
قنات‌آبادی- بنده خودم مدافع دستورم.
نائب رئیس- آقایانی که با یک ربع وقت اضافی برای ادامه صحبت آقای قنات‌آبادی موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
قنات‌آبادی- جناب آقای بختیار اگر نظر مبارک‌تان در چند ماه قبل که راجع به اتوبوسرانی من صحبت کردم اتفاقاً اعتراض کردم به خرید مرسدس بنز و گفتم آقایانی که می‌گویند در گذشته ۵۰۰ تا مرسدس بنز خریدند که به چه مجوز قانونی اجازه می‌دهند که هر چه اتوبوس ساخته شده می‌خواهند وارد تهران بکنند این مطلب در آن روزها و در گذشته و در امروز و در حال مورد اعتراض بنده بوده است من هیچ وقت با یک کاری که برخلاف اصل باشد مخالفت نکردم و نمی‌کنم یقین داشته باشید اگر خیر در این مطلب احتیاج به رأی داشت همان‌طوری که به خیلی کارهای بد آن دولت رأی کبود داده بودم یه این یکی باز هم رأی کبود می‌دادم چون نه احتیاج دارم نه موافقت می‌کنم نه کسی را دارم که بخواهد خطوط اتوبوسرانی را اداره کند نه به دستگاه توصیه‌ای کرده‌ام که خط اتوبوسرانی را به کسی بدهد اما متأسفانه آقایان نمایندگان آنهایی که در پشت این تریبون خیلی عربده می‌کشیدند برای خرابی وضع اتوبوسرانی داد می‌کردند و جگر می‌سوختند برای این که وضع بد است متأسفانه اصلاً در وضع بدتر و خراب‌تر سکوت کرده‌اند (صدقی- چرا اسم نمی‌برید؟) (میراشرافی- صورت‌مجلس را بخوانید معلوم بشود کی بوده) جناب آقای علم ممکن است گزارش به شما بدهند که وضع اتوبوسرانی بهتر شده است و ممکن است بروند چندتا خبرنگار هم ببرند و بگویند بیایید وضع اتوبوسرانی را از نزدیک ببینید جناب آقای علم خبرنگار و شاهد وضع بد اتوبوسرانی تهران یک میلیون و دویست هزار نفر است (وزیر کشور- خبرنگارها هم گفته است بد است) شما در مقابل یک میلیون و دویست هزار نفر مردم تهران که اگر پنچ شش هزار نفر آنها یازده‌هزار نفر آنها که دارای ماشین شخصی و وسیله فردی هستند کنار بگذارید بقیه باید از همین ماشین‌ها استفاده بکنند شما در مقابل آنها برای بهبود وضع این کار به خصوص مسئولید من از شما انتظار دارم و می‌خواهم که شما در این مورد جدیت کافی مبذول بدارید آقا این وضع که به وجود آورده‌اند اینها فقط به فقط جز این که یک مقداری پول از یک دسته بگیرند و به دسته دیگر هم بدهند نتیجه دیگری برای مملکت برای شهرستان تهران ندارد هنوز مردم در همان بلاتکلیفی و سرگردانی معطل هستند مطلب دیگر که بنده با اجازه مجلس شورای ملی می‌خواهم صحبت کنم موضوع مراکش و الجزیره است (عبدالصاحب صفایی- صحبت را یک طوری بفرمایید که بنده هم برسد والا همه مطالب را فرمودید من چه بگویم؟) (حائری‌زاده- جرایم زیاد است به شما هم می‌رسد) (صفایی- چیزی باقی نگذاشته‌اند) همه آقایان نمایندگان و اکثریت ملت ایران این افتخار را داریم که شاگرد مکتب پیغمبر عظیم‌الشأن اسلام هستیم علیرغم همه کورباطنانی که نمی‌توانند حقیقت اسلام را درک کنند بزرگ‌ترین و عالی‌ترین مکتبی که در دنیا به بشریت درس وحدت، برادری و مساوات و برابری داده است مکتب مقدس اسلام است برای ما مسلمان‌های ایران قابل تحمل نیست و بسیار رنج‌آور و دردآور است که ببینیم و بشنویم و در جراید به وسیله خبرگذاری‌های دنیا بخوانیم که در یک کشور اسلامی که ملتی یک دولتی یک مردمی خودش را متمدن می‌داند و مدعی علم و فضل و دانش و تمدن است برادران ما در مراکش و الجزایر که گناهی جز این که می‌خواهند آزاد و مستقل و سربلند زندگی کنند ندارد و به استناد اصل اساسی حق انسانیت استناد اصل منشور ملل متحد می‌خواهند اختیار خودشان را در دست خودشان باشد شب و روز آنها را به گلوله ببندند دسته‌دسته برادران ما را قتل‌عام کنند عالم اسلام به این عمل بلکه بالاتر عرض کنم عالم انسانیت به این عمل جز توحش و تجاوز نام دیگر نتواند بگذارد (صحیح است صحیح است) ما شدیداً تنفر خود را نسبت به این جنایت‌کارها و آدم‌کشی‌ها که در مراکش و الجزایر صورت می‌گیرد اعلام و ابراز می‌داریم (صحیح است احسنت) مطلبی که می‌خواستم عرض کنم و از آقایان نمایندگان محترم هم تقاضا دارم که توجه بفرمایند و روی این موضوعی که الان می‌خواستم عرض کنم الان اظهارعقیده نمی‌خواهم بکنم اما یک مطلبی است که لازم می‌دانم امروز یعنی این روزها گفته بشود اگر نظر مبارک آقایان باشد روزی که برنامه دولت جناب آقای اعلا مطرح بود بنده عرض کردم که جناب آقای اعلا شما آمدید و گفتید برنامه ما مبارزه با فساد است این صحیح روی سر ما این برنامه شما اما در کشور آدم‌ها و در آن کشورهایی که دولت‌ها قصد کار دارند دولت‌ها هیچ وقت برنامه‌شان گیج‌کننده و مبهم نیست برنامه‌شان روشن است اساساً دولت‌ها روی موضوعات ضروری برنامه می‌آورند اگر یک وقتی احتیاج داشت یک ملتی به راه‌سازی برنامه برای راه‌سازی می‌آورند اگر توسعه صنایع سنگین لازم بود برنامه توسعه صنایع سنگین می‌آوردند اگر احتیاج دارند برای توسعه اساس و ادوات جنگ برنامه را برای آن مطلب می‌آورند اگر از نظر داخلی یا گرانی و کمبود غذا مواجه هستند برنامه را برای رفع مضیقه غذا و این حرف‌ها تنظیم می‌کنند و می‌آورند و می‌گویند با این شرط و مواد این برنامه ما است و عمل می‌کنیم این از نظر داخلی و از نظر خارجی هم می‌گویند مردم دنیا تکلیف ما است ما دارای یک همچون مرام و مسلکی هستیم، سرمایه داریم با سرمایه‌دارهای دنیا دوستیم و با کمونسیت با دولت‌های
کمونیست دنیا دوستیم نه سرمایه داریم و نه کمونیست بی‌طرفیم باطرفیم متمایل به این بلوکیم متمایل به آن بلوکیم با این دسته کار می‌کنیم با آن دست کار می‌کنیم دولت‌هایی که تکلیف‌شان معین است و هر روزی نباید یک مطلبی را از گوشه و کنار به دست بیاورند برنامه‌شان روشن و صریح و ساده است متن روز اول عرض کردم که جناب آقای اعلا دولت محترم شما باید بیایید در وضعی که ما داریم زندگی می‌کنیم باید تکلیف خودمان و تکلیف دنیا را نسبت به وضع خارجی‌مان روشن بکنید (میراشرافی- وزیر خارجه مشغول روشن کردن است) این مطلب دیگر توی دنیا مبتذل شده که بگوییم سیاست ما سیاست دوستی با دولت متحابه است یا سیاست دوستی با دول همجوار است این حرف‌ها آن قدر توی دنیا تکرار شده و گفته‌اند که به صورت تهوع‌آوری مبتذل شده است چون در دنیا دیگر نفهمیده‌اند که فقط یک سیاست روشن حکومت می‌کند و بس و آن سیاست روز است سیاست قلدری است سیاست قدرت داشت است هر دولت و هر ملتی توی دنیا مقتدر بوده سیاستش جلو می‌رود و هر دولت و ملتی که زور نداشت و مردمانش باری به هر جهت بودند و دست‌ها را به هم می‌مالیدند امروز و فردا می‌کردند مثل جناب آقای اعلا که یک روز مصاحبه می‌کنند و می‌گویند ما بی‌طرفیم و با هیچ بلوکی اعم از شرق و غرب عالم کاری نداریم روز بعدش می‌گویند نه خیر هر طور اقتضا بکند سلیقه و میل‌مان باشد هر طرفی که بخواهیم می‌رویم یک روز آن جور صحبت می‌کنند روز دیگر اینجور حرف می‌زنند بنابراین دولت‌هایی که اینجور حرف می‌زنند آنها ملت و دولت‌هایی نیستند که بتوانند در این کشاکش عجیب و غریب دنیا و در این نبرد شدید وضع خود و ملت خود در دنیا روشن بکنند (صحیح است) البته ملتی که می‌خواهد پایدار بماند زعما و ضمام‌داران و آنهایی که سکان‌دار کشتی هستند اینها باید با فراغت و با یک هوش سرشار به همه اوضاع دنیا نگاه بکنند و آن کسانی که مبعوث هستند حق دارند از دولتی که مدعی است می‌تواند مملکت را اداره کند از نظر سیاست داخلی و خارجی بخواهند که روشش چیست مطلبی را اینجا توی پرانتز عرض می‌کنم (صفایی- این نگفتن‌ها معلول ضعف دولت است ما خیال می‌کردیم که دولت سیاست داخلی بد نیست در حالی که سیاست خارجی را بلد است دیدیم این را هم نمی‌داند) (میراشرافی- فقط شرکت با آقای ثابت پاسال را بلد است) من از طرف شما دارم صحبت می‌کنم (صحیح است) آقایان نمایندگان محترم همه این مطلب را قبول دارند که در امورات داخلی ممکن است بین یک دسته یک فراکسیون یک فرد یک جمعیت یک عده‌ای از آقایان نمایندگان اختلاف باشد این هم در تمام ممالک دنیا در تمام کشورها این مطلب هست اما یک وقتی موضوع موجودیّت مملکت و استقلال مملکت و سرنوشت مملکت پیش می‌آید مسلماً در این مطلب قاطبه نمایندگان مجلس چه اقلیّت و چه اکثریت متفقاً ایستاده‌اند برای حفظ مملکت و سیانت کشور هیچ وقت نمایندگان مجلس برای استقلال مملکت با هم دعوا نداشته‌اند و مبارزه نکرده‌اند و هر چه دعوا هست در موقعی که موجودیت مملکت پیش می‌آید آن دعواها کنار گذاشته خواهد شد سوابق تاریخی پارلمان ایران این مطلب را روشن می‌کند غرض این مطلبی که بنده می‌خواستم از جناب آقای اعلا و آن کسانی که این مطلب را باید توضیح بدهند بیایند برای ما تشریح بکنند که سیاست خارجی ما مبنی بر چه موضوعی است دولت می‌خواهد چه کار بکند چون تنها مرجعی که باید این مطلب طرح بشود و بعد از تصویب آن عملی بشود مجلس شورای ملی است می‌خواهیم بی‌طرف باشیم باید بیایند در مجلس بگذارند اگر می‌خواهند بی‌طرف باشند بیایند و بگویند که با این قدرت و قوت می‌خواهم بی‌طرف باشم و خود را حفظ می‌کنم یا این که می‌خواهم با طرف باشیم بیایید بگویید که با چه طرفی می‌خواهید عمل بکنید و روی چه مبنی و چه قسمتی می‌خواهید بروید جلو هر چه هست باید بیایید بگویید که مطلب را روشن کنید تا ما بفهمیم که دولت ما و مبعوث مجلس از نظر سیاست خارجی چه رویه‌ای انتخاب کرده است در آخر شهریور ۳۲ هم ملت ایران بی‌طرف بود و داد می‌داد که بی‌طرف است (میراشرافی- پیمان سعدآباد هم بود) یک وقت ما صبح سرمان از خواب برداشتیم دیدیم که از اطراف و جواب توی کشور ما آمده‌اند یک عده‌ای با ما دوست بودند ترکیه و عراق هیچ نگفتند اینها مال این است که در مملکت مطالبی که مربوط به سرنوشت مملکت است آن‌طوری که باید و شاید تنقید نمی‌شود این آن چیزی است که ما از دولت می‌خواهیم البته عرض کردم الان وارد قضاوت در این امورات نیستیم و در موقع خودش عقیده خودم را در کمال صراحتاً عرض خواهم کرد اما دولت باید بیاید و تکلیف خودش را راجع به این مطالب روشن کند.
نائب رئیس- آقای عبدالصاحب صفایی بفرمایید.
صفایی- بنده وقتم را دادم به آقای شوشتری اما به شرط این که از دولت تعریف نکنند اگر تعریف کنند حقم را پس می‌گیرم.
نائب رئیس- آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم
بنده وارد این مباحث نمی‌شوم ولی پریروز در مجلس شورای ملی پیشنهادی دادم و از نظر ابتلای مردم و آسایش مملکت آن را موضوع حیاتی دانستم و خود شخصاً در دوره ۱۶ آن طرح مایع و جامد را که تمام مشتقات خمر را از جامد و مایع حرام می‌دانم به صحه و امضای نمایندگان محترم رسانیده و تقدیم کردم و در جریان قانونی و عادی و تشریفات خود را طی کرده بود و حقاً بادی آن موضوع اجرا گذاشته باشد و همان‌طوری که آقای ارسلان خلعتبری اشاره کردند در دوره ۱۵ هم قانونی گذشته من در موقع طرح فوریّت لایحه منع کشت پیشنهاد کرده‌ام برود به کمیسیون و نظر دقت داشتم خوب است آقای وزیر بهداری که در این مورد پافشاری می‌کنند بیایند بنشینند حرف‌های مرا گوش کنند و بدانند که یکم روزی اگر بدون مطالعه در مجلس و پیش‌بینی نمایندگان امری گذشت خدای نخواسته با حسن‌نیتی که عموم نمایندگان به منع استعمال تریاک در تمام کشور دارند به جای خود عملی بشود اگر سال دیگر محفوظ نمایند و تکلیف منع کشت روشن نشود کار به نتیجه اساسی نمی‌رسد و به مملکت وارد می‌شود از این جهت استدعا کردم از جناب آقای صفایی (صفایی- امر فرمودید) چون سوءتفاهم شده بود و ایشان به من عنایت و مرحمت دارند لطف فرمودند که این توضیح را بدهند عموم نمایندگان محترم عموم ملت ایران به استعمال تریاک و شیره و مشتقات آن از هر جهت مخالفند (صحیح است) هیچ ایرانی حاضر نیست در ایران یک نفر صحیح و نجیب مبتلا به این سمّ خانمان‌سوز باشد من این عرضی که می‌کنم استدعا کردم آقای وزیر بهداری بیایند در مجلس چون اطلاعاتی دارم می‌خواهم به عرض‌شان برسانم مرحوم داور که خدا رحمت‌شان کند به اتفاق برادر ایشان آقای اللهیار صالح که مرد شریفی است جناب آقای استان‌دار آذربایجان آقای گلشاییان جناب آقای فروهر که من به آن ارادت دارم آقای حسین عاملی نماینده محترم آقای میرزاحسن‌خان میرهادی وعده دیگر آمده برای جمع‌آوری تریاک به خرسان در بجنورد مردم چون از مأمورین می‌ترسیدند حاضر نبودند تریاک‌های قاچاق خود را به منی ۲۱ تومان ارائه دهند با این که قیمتش آن روز منی ۱۴ تومان بود مرحوم داور تلگرافی زد به آقای اسدی، بنده و آقای هادی پسر مرحوم اسدی رفتیم به دهات گفتیم این داور مرد شریفی است دروغ نیست پاپوش‌ساز نیست در این صورت مردم حاضر شدند تریاک‌های خود را ارائه دهند روزی که مردم این تریاک‌ها ارائه می‌دادند من رفتم در این فکر چون طبله‌ام و جنساً به مباحثه عادت دارم خواستم حقیقت را کشف کنم در آنجا دیدم روی اصل مرفین صدی ده صدی نه صدی ۱۱ حرف می‌زنند گفتم این حرف‌ها را بگذارید کنار همین‌طور به طور دربست یک من ۲۱ تومان پول می‌دهید و مردم را از قاچاق‌گیری خلاص بکنید جناب آقای مهدوی و جناب آقای قریشی تشریف دارند آقایان خراسانی‌ها می‌دانند من یک رفیقی داشتم اسمش حاجی‌اکبر تریاک‌فروش بود این شخص خیلی در این کار متخصّص بود گفتم اینها چه می‌گویند می‌گویند تریاک ترکیه صدی ۱۷ مرفین دارد ولی مال ایران صدی ۸ دارد گفت آنها نمی‌دانند صحیح است که تریاک ترکیه ۱۷ درصد مرفین دارد ولی ۵ ملح دیگر تریاک ایران است که در هیچ کجای دنیا نیست و قیمتش این است آقای وزیر بهداری اگر اجازه بدهید من به شما ارادت دارم می‌خواهم بعدها دچار حمله و هو نشوید عرض من پیرمرد را توجه کنید گفتم چطور می‌شود که این اختلاف است گفت من می‌دانم همین تریاک ایران در موقع تیاری، تیاری است نه تیارکاری می‌توانیم بکنیم که دارای ۲۲ درصد مرفین باشد و قیمتش هم چهار برابر بشود من هم تریدی پیدا کردم رفتم تحقیقات کامل کردم گفتم حاجی‌علی‌اکبر چه کار باید کرد که کشش تریاک را در این منع کرد تجارتش را محدود کرد به آنجاهایی که بشود این تیاری را کرد گفت آقا عملی نیست گفتم چرا من خودم وقتی که در کلات محبوس بودم یک آدمی از ترکستان از راه باجگیران و از راه خاکستر و از راه قاچاق می‌رفت آنجا مأمورین او را تعقیب کردند مأمور آنجا که خوب دست عمیقی داشت آن آقای قاچاقچی را با شوک شوکه به یک ضرب دو نیمه کرده بود اینجور مردم دچار مخمصه می‌شوند و کشته می‌شدند و قاچاق را می‌بردند در صورتی که آن روز مأمورین قاچاق خود بدرقه نمی‌کردند از سر دو راهی فیروزکوه بفشند قزوین سه روز قبل ۶۷ من تریاک قاچاق را هفت هزار تومان رشوه می‌دهند و می‌برند باید فکری کرد که اگر تریاک را مطروک کردید قاچاق تریاک ترکیه سرتاسر مملکت را به این مأمورین می‌گیرند این که گفتم برود به کمیسیون برای این بود طرحی تهیه کنیم کشت تریاک موقوف بشود و به جای آن زیره سبز و چیزهایی که مالکین و زارعین در ۷۰ روز بعد از عید استفاده بکنند منافع خودشان را ببرند من خودم پهلوان بودم الحمدالله از فضل رب‌العالمین اگر اجازه این کار را بدست من می‌دادند به جدّم به جای لوله وافور میل زورخانه می‌دادم دست مدرم همه جا اساس تیراندازی و ورزش‌خانه درست می‌کرد عقیده‌ام این است آقایان در یک مجله‌ای که اسمش یادم رفته است مقاله‌ای داشت می‌گویم آقای نوری‌زاده بیاورند بدهند به شما، در فرانسه می‌نویسند که فلان کمپانی می‌گوید تریاک ایران را به دور کردیم و تریاک ترکیه را جایگزین آن نمودیم (وزیر بهداری- غلط
کرده است) ما باید در تمام مملکت استعمال تریاک را ممنوع کنیم هر کس که شیره‌کشی کرد باز اعدام کنیم کسی که شیره را تصفیه می‌کند نصف آن و نصف تریاک و حتی زعفران دمش می‌دهند نگاری می‌سازند اینها باید اعدام بشوند ما باید همه این کارها را بکنیم آخر نباید جوری عمل کرد که پس فردا بیاییم ابرویش را درست کنیم بزنیم چشمش را هم کور کنیم اگر جلوگیری کنیم مردم تریاک قاچاق مثقالی ۲ ریال گیرشان می‌آید و آن وقت زراعت آن هم از بین رفته من ناچار شدم این توضیح را بدهم که آقای دکتر صالح که رفیق من است و به او ارادت دارم درست توجه کند طرز اجرا را بینند درهای قاچاق را نسبت به بند د قسمت خراسان و افغانستان را توجه کنند سمت ترکیه و بنادر جنوب را توجه کنند از آن طرف استعمال مسکرات را هم در نظر بگیرند این هم مسکر است اینها از طریق اجرای مأمورین اجرا را بخواهند هیچ می‌دانید اینهایی که در جنوب قاچاق می‌کنند (آقایان وکلای جنوب هستند می‌دانند) تمام این لنچ‌هایی که قاچاق می‌کنند باید جلوی آنها را گرفت پریروز گفتند که از خانه یک سروان ۲۰۰ هزار تومان مال قاچاق بیرون آورده‌اند (احمد فرامرزی- در فارس قاچاق نمی‌شود) اجازه بفرمایید این نمایندگان با حسن‌نیت رأی می‌دهند پس فردا گفته نشود که وکلا این قسمت را نگفتند متوجه نبودند متوجه امور اقتصادی نبودند قانون روی صرف کاغذ نباشد باید به موقع اجرا در بیاید باید با طبع مملکت باشد ملایم با طبع دنیا باشد (احمد فرامرزی- تا تریاک هست تریاک‌کش هم هست غیر از این نمی‌شود) جناب آقای صالحی می‌دانند که من با آقای اعلا مخالفم حضور شما هم عرض کردم من با وزرا بحث ندارم شما هم اگر صریحاً منع کنید و قوه آن را دارید یک مثقال قاچاق تریاک به مملکت وارد نشود پای شما را می‌بوسم (احمد فرامرزی- اگر تریاک نباشد دیگر دهاتی نمی‌تواند تریاک بکشد ولی حالا گیر هم می‌آید) آقا فقط از انحصار تریاک مثقالی یک عباسی بود در تهران آزادش کردند آوردند به قیمت نازل فروختند ما همه‌اش حرف می‌زنیم فرق است بین عمل و حرف تریاک نباید کشیده شود، مأمور نباید قاچاقچی باشد مأمور نباید خودش کمک بدهد برنده قاچاق و خودش برنده قاچاق را حفظ کند من پریروز از مسافرت آمدم.
نائب رئیس- آقای شوشتری وقت شما تمام شد.
شوشتری- اجازه بفرمایید چهار دقیقه حرف نمی‌زنم برگذار می‌کنم به آقای فرامرزی.
نائب رئیس- نمی‌شود خودتان وقت از دیگری گرفتید.
عبدالرحمن فرامرزی- اجازه بدهید من بیایم تا ببنید می‌شود، مانعش چیست؟
نائب رئیس- سابقه این طور بوده است.
شوشتری- آقای وزیر کشاورزی شما به من وعده کردید که بیاید به گرگان نیامدید من رفتم. پس فردا سؤال من مطرح است به حق خدا بزرگ‌ترین ضربه به حوزه انتخابیه من وارد آمده است ۲۰۰ هزار هکتار اراضی رفته است زیر پوره ملخ، من وکیل مردمم من خون‌دل دارم (با حالت تأثر) شما باید تصمیم بگیرید با من به گرگان بیایم، مردم بیچاره‌اند. مردم ۴۰-۵۰ میلیون مال‌شان از بین رفته خسارات زیاد وارده آمده ۱۷ و ۱۸ میلیون اجرت دادند چرا نمی‌آیید آقا ما آبرو داریم، موکّلین ما آبرو دارند ما با شما باید با احترام صحبت کنید من الان راجع به حوزه انتخابیه‌ام با آقای علم یواشکی می‌گفتم من عادتم این است از توی مردم آمده‌ام بالا و می‌روم داخل مردم. باید بیایید به حوزه انتخابیه‌ام و رسیدگی کنید مردم به جدم امسال قائل نیستند قروض خودشان را بدهند با ده میلیون تومان به جدّم و چند حلقه چاه تمام این عیب‌ها را رفع می‌کرد چون آقای اعلا با من مخالف است این بازی‌ها را برای من درآورده می‌گویید که این سید دیوانگی درآورده که من به چه کسی بگویم من آبرو دارم پیش موکلینم موکلین من جمع شده‌اند آلاغوزه ۱۶۰ هزار تومان جمع کرده‌اند برای این که به من پول خانه بدهند من رد کردم شما مجبورید به داد مردم برسید حضور اعلیحضرت همایونی عرض کردم دستور بفرمایید این کارها را بکنند.
نائب رئیس- آقا وقت شما تمام شد وارد دستور می‌شویم.
عبدالرحمن فرامرزی- اجازه بدهید مختصر صحبت می‌کنم.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای میراشرافی
نائب رئیس- من به آیین‌نامه نگاه کردم می‌نویسد فقط به یک نفر می‌شود رأی داد آقای میراشرافی بفرمایید.
میراشرافی- سؤالی است از آقای وزیر جنگ راجع به سرهنگ مصور رحمانی که همکاری با حزب توده کرده است که تقدیم می‌کنم و اگر تا ده روز دیگر به من جواب ندهند تبدیل به استیضاح می‌شود، تا معلوم بشود که ما طرفدار شاه بودیم یا آنها بودند که در آن موقع به شاه خیانت کردند.
نائب رئیس- به دولت ابلاغ می‌شود آقای وزیر کشاورزی بفرمایید.
۵- بیانات آقای وزیر کشاورزی در مورد بیانات آقای قنات‌آبادی
وزیر کشاورزی (مهندس طالقانی)- نمی‌دانم عرض کنم متأسفانه یا خوش‌وقتم که یک جایی تحصیل کردم که وقتی نمایندگان محترم پشت تریبون می‌آیند صحبت می‌کنند یکدیگر را با اسم صدا نمی‌کنند مثلا می‌گویند نماینده محترم شاهرود یا نماینده فلان این‌طور گفته و هر چه هم در سیاست اختلاف داشته باشند وقتی از در خارج می‌شوند با هم ناهار می‌خورند و هیچ وقت نمی‌گذارند که اختلافات سیاسی خدایی نکرده به جایی برسد که بین آنها را سیاه و تیره بکند یکی از آقایان نمایندگان محترم اسم بنده را بردند که ناچارم که چند کلمه به اختصار عرض کنم اولاً سابقه مرا آقایان خیلی خوب می‌دانند که بنده هیچ وقت کارمند دولت نبوده و نیستم و حقوق نقاعد هم نمی‌پذیرم حتی در دولت قبل هم که بنده عضو بودم با وجود اصرار زیاد رییس دولت وقت شش ماه قبل از این که آن دولت ساقط شود چک حقوقی که به بنده دادند بردم به وزارت کشاورزی به صندوق تعاون دادم برای آن بدبختی‌هایی که هرروز به بنده مراجعه می‌کردند و برای دو تومان پول دوا در مضیقه بودند کمک بشود که مبلغ ۲۴ هزار تومان بود و حالا به ۵۰، ۶۰ هزار تومان رسیده تا در مواقعی که هر چه امر حیاتی پیش می‌آید کارمندان وزارت کشور از آن صندوق استفاده کنند و همان‌طور که عرض کردم کارمند دولت نبوده و نیستم و یک دفتر فنی دارند که فقط در مسائل سدسازی مطالعه می‌کنند مطالعه یک سد را هشت سال پیش شروع کرد شش سال پیش هم تمام کرد و یک سد هم دست مطالعه است و بنده از هر موقعی که وارد کابینه این دولت و دولت قبل بودم به آن دفتر نرفته‌ام و استعفا دادم ولی می‌خواهم به عرض آقایان نمایندگان برسانم که یک طبیب یک مهندس و یک متخصص فنی یک کارمند دولت نباشد نمی‌تواند تمام رشته زندگی خود را برای این که بگوید شش ماه فلان کار انجام بده به کلی پاره بکنید (شیبانی- شما مرد درستی هستید) و بنده برای استحضار نماینده محترم شاهرود اینجا عرض می‌کنم بنده در اولین جلسه دولت در عصر روز شنبه سه بعدازظهر این موضوع را مطرح خواهم کرد و امیدوارم آقایان در مورد بنده تصمیم بگیرند که همه آقایان از شر بنده خلاص بشوند و بنده هم از شرّ بعضی از روزنامه‌نویس‌ها که پنج‌هزار تومان پول می‌خواست و چون ندادم شروری در روزنامه‌اش نوشته و برای آقایان فرستاده است (شوشتری- بنده در عالم پیرمردی استدعا می‌کنم از جنابعالی که منصرف بشوید) برای خود بنده هم فرستاده (عبدالرحمن فرامرزی- اسم ببرید او را) بنده هیچ وقت وقت مجلس را نمی‌گیرم چون عقیده ندارم که ساحت محترم و مقدس مجلس شورای ملی برای اینگونه کارها گرفته بشود و به موضوعات شخصی پرداخته شود امیدوارم بعد از این هم هر نقطه ابهامی از خود بنده و یا یکی از هم‌قطاران بنده دارند (میراشرافی- راجع به همکاران‌تان نفرمایید چون بعضی از همکاران‌تان خیلی آلوده هستند) حق این است که فوری بخواهید از خودشان تا توضیح بدهند اگر قانع نشدید آن وقت امری است علیحده، یک کلمه دیگر هم عرض کنم که جناب آقای شوشتری فرمودند وضع بی‌آبی در منطقه گرگان (عمیدی نوری- و مازندران) خیلی زیاد است و متأسفیم که تا به حال ما نتوانستیم کاری انجام دهیم ما خیلی نقشه کشیدیم و خیلی هم اقدام کردیم و راجع به همان چاه‌های عمیق هم فرمودند که ما تصمیم گرفتیم در حدود ۱۰ حلقه چاه عمیق حفر کنیم آب دربیاوریم متأسفانه آب آنجا کم است و در عین حال پنبه آنجا هم خوب بوده و مردم هم زحمت کشیده‌اند و این وظیفه هم وظیفه دولت است که مردم را تشویق بکند به انجام این قبیل کارها راجع به ملخ که فرمودند خودشان شاهد هستند تا آنجا که مقدور بوده وسیله تهیه کرده‌ایم هشت فروند طیاره که خریده شده الان رسیده مشغول سوار کردن در تهران هستند و تا یکی دو ماه دیگر سوار می‌شود و چهار فروند دیگر هم هست که در خرمشهر است و بنده می‌توانم از طرف وزارت کشاورزی نه از طرف خودم اطمینان بدهم که تا سال دیگر تمام بهانه‌ها از دست‌مان گرفته می‌شود و دوازده طیاره در اختیار ما خواهد بود و به کلی ریشه ملخ چه بومی و چه غیربومی کنده خواهد شد. امسال متأسفانه دو طیاره بیشتر نداشتیم و تمام مناطق آلوده می‌بایستی با این دو طیاره مبارزه کنیم ولی الان هشت طیاره دیگر رسیده که الان مشغول سوار کردن آنها در تهران هستند و چهارتای دیگر که در بندر خرمشهر است و اگر تا سال دیگر نمی‌توانستیم این آفت را آن‌طور که باید دفع کنیم جناب آقای شوشتری بنده چه باشم و چه نباشم هر طور که می‌خواهند بفرمایند (احسنت).
۶- طرح لایحه اجازه پرداخت ۱۵۰ میلیون ریال به بانک‌های ساختمانی و رهنی و کشاورزی
نائب رئیس- مطابق صورت جلسه قبل دو موضوع در دستور امروز است یک موضوع اضافه اعتبار ۱۵ میلیون برای بانک‌های ساختمانی و رهنی و کشاورزی و یکی هم لایحه منع کشت خشخاش حالا شروع می‌کنیم به دستور مطابق صورت‌مجلس اول لایحه بانک ساختمانی و کشاورزی و رهنی مطرح است آقای حائری‌زاده مخالفید بفرمایید.
حائری‌زاده- من خیلی متأسفم که دستگاه دولت و حکومت‌ها به جای عمل حرف آن هم دورغ به مردم تحویل می‌دهند کرار این موضوع در دنیا رویش بحث شده است که دولت‌ها یک تاجر و یا یک کاسب خوبی نیستند مردم خودشان برای کارهای اقتصادی‌شان بهتر می‌توانند فعالیت و کوشش کنند اگر نظر آقایان باشد آن موقعی که لایحه استقراز از خارجی‌ها را اینجا آورند من اینجا گفتم این پول را بگذارید تحت اختیار بانک‌ها در ایران موجود است و یا لازم است بعدها تأسیس بشود شما ده سال، بیست سال، ۲۵ سال دیگر که باید این را قرض بپردازید این بانک‌ها وسیقه‌ای از مردم بگیرند و برای کارهای اقتصادی به مردم کمک کنند و مردم هم برای آبادی خانه خودشان کوشش خواهند کرد و حتی مثلی زدم به این سد کرج که الان مشغول هستید یکی از کارهای خوبی که دولت کرده است باید گفت در این چند سال همین ساختمان سد کرج است در صورتی که اگر این پولی که برای سد کرج صرف می‌شود داده بودند به خود مردم و بانک کشاورزی می‌دادند و او وسیقه می‌گرفت املاک مردم را و پول در اختیار آنها می‌گذاشتند که بروند آب زیاد کنند این سی‌صد میلیون پولی را که تقریباً صرف این سد کرج می‌شود ممکن بود به سی‌هزار نفر برسد که در تمام ایران از شاهی اولش تا آخر به عمله و فعله ایرانی داده شود نه مهندس خارجی لازم باشد نه تراکتور لازم باشد نه بلودوزر هر ده‌هزار تومانی که خرج این قنوات بشود مسلماً یکی دو سنگ آب زیاد می‌شود اهل فن می‌دانند آقای مهندس طالقانی رفته‌اند اینجا تشریف ندارند (مهندس طالقانی- بنده اینجا هستم) یک روزی که جناب آقای وزیر کشاورزی فعلی که آن روز کار وزرات نداشتند و فقط کار سد را داشتند دعوت کردند ما را برای دیدن آن دستگاه عرض کردم به ایشان این پولی که خرج این سد می‌شود اگر این را به ما می‌دادید به آبادی قنوات و بانک کشاورزی وسیقه می‌گرفت از صاحبان املاک و پول به آنها می‌داد با سواد کم و مدت طولانی در مقابل آبادی که ما احتمال می‌دهیم از بستن سد اضافه می‌شود از این قنوات از زیرزمین آب بیرون می‌آید و در یک جا هم مترکز نبود که خدای نکرده موقع جنگ یک سیاست تخریبی بیاید با یک بمب یک قسمت یا تمام دستگاه ما را بزند سی‌هزار قنات در اطراف مملکت از بلوچستان تا آذربایجان آباد می‌شود پولش هم تمام به طبقه کارگر و عمله داده می‌شود که آنها مشغول کار می‌شوند روز مزد مقنی داده می‌شود که مشغول می‌شود و آب بیرون بیاورد بعد هم اطراف این شصت‌هزار سنگ آبی که در ایران اضافه می‌شود از این قنوات در حدود دو میلیون نفوس سکنه زن و مرد و بچه اعاشه می‌کنند و زندگی می‌کنند و بهترین طریقه بود ایشان بیانی کردند که خوب صحیح هم بود گفتند مخارجی است که تا حالا شده است و نمی‌شود رفت و عوض کرد من هم تصدیق کردم ولی ان روز که در مجلس مطرح بود گفتم تمام پولی که استقراض می‌شود به وسیله بانک‌های ساختمانی و فلاحتی و رهنی بدهند به خود مردم برای آبادی مملکت خرج شود دولت خودش که نمی‌کند وظیفه‌اش که اجرای عدالت و امنیت باشد انجام نمی‌دهد می‌رود دنبال آن کارهایی که در آن صلاحیت ندارند و این کار خودش را نمی‌کند مردم را کتک می‌زنند که هیچی نگویید یک اختناقی در این مملکت پیدا شده که کسی جرأت حرف زدن ندارد فوری حکومت نظامی است و شلاق و فشار باید عدالت و امنیت در مملکت باشد آزادی باشد که مردم بروند دنبال آبادی سازمان برنامه در اطرافش خیلی صحبت می‌شود که بنده نمی‌خواهم صحبت سازمان برنامه را بکنم قوانینی که در مملکت هست دولت ملکف است به این مؤسسات بانکی کمک کند قانون گذشته ولی اجرا و عمل نشده با حرف برگذار شده الساعه هم این شندرغازی که هست این را به هر کدام از بانک‌ها که بدهید کافی نیست فایده‌اش چیست که این سه‌شاهی را بدهید به بانک‌ها باید پول کافی بدهید باید اعتبارات کامل به آنها بدهید قنوات سیل‌زده خود من در جریان هستم یک عده باشد اندازه ولایات آمده‌اند می‌گویند که بانک‌ها کمک نمی‌کنند کسانی را سراغ دارم که در آن موقع شیر و خورشید سرخ یا از ناحیه خارجی حاضر شدند که به آنها کمک بلاعوض کنند شرافت ایرانی به آنها اجازه نداد قبول کمک بلاعوض بکنند گفتند ما حاضریم ملک خودمان را وسیقه بدهیم پول بگیریم آباد کنیم یک نفر الان در منزل ماست که قرار بود برود فردا بلوچستان نرفته این خساراتی که به او وارد آمده ۶۰ هزار تومان است گفتند شما ۵ هزار تومان بگیر گفت من نمی‌خواهم چه فایده‌ای دارد من باید برای آبادی آنجا یک پولی به دست بیاورم که بتوانم جربان خساراتم را بکنم بانک پول ندارد من یقین دارم که رؤسای بانک که من می‌شناسم چه آقای نیساری چه بختیار و چه مهندس الهی مردمان شریفی هستند ولی پول ندارند مردم مراجعه می‌کنند می‌گویند پول نداریم راست هم می‌گویند همین پریروز یک شخصی آمده بود مجلس می‌گفت خانه‌ای ساختم سقفش مانده است ۸ هزار تومان می‌خواهم گفته‌اند برو یک ماه دیگر بیا که مطالبات را وصل بکنیم و ۸ هزار تومان بدهید این که طرز مملکت‌داری نیست با زور نمی‌شود مملکت را اداره کرد این لایحه و اعتبار کوچولو اصلاً درد این مملکت را دوا نمی‌کند این را اگر به یکی نشان هم بدهید امرشان نمی‌گذارد که شما بخواهید تقسیم کنید بین چند بانک هر روز در روزنامه‌ها حرف می‌بینیم ولی عمل برخلاف آن حرف است (میراشرافی- حرف برای گول زدند مرد است) آقایان تعجب می‌کنند که در این لایحه من به عنوان مخالف آمده‌ام صحبت می‌کنم عیناً این کمک به بانک‌ها و شندرغاز من کمک ۵۰ هزار تومانی است به کسی که ۶۰ هزار تومان خسارت دیده این اصلاً به دردش نمی‌خورد بانک‌ها نمی‌توانند جواب مردم را بدهند مردم در آبادی مملکت سرگردان ویلان هستند اگر کسی هم ناله کند می‌گویند یا الله تو توده‌ای هستی مخالف دولت هستی تو مصدقی هستی این چه عملی است که با مردم می‌کنند مردم را تحت فشار قرار می‌دهند خود دولت رفتاری می‌کند که تولید هیجان و احساسات می‌کند و مردم را در زحمت می‌اندازد آن سیاستی را که انگلستان سال‌ها در هندوستان برای اداره حکومتش به کار می‌برد درست عیناً حکومت فعلی برای خودش اتخاذ کرده انگلستان روی اختلاف سلیقه و مذهب و عقیده که در هند بود استفاده می‌کرد یا می‌دید یک تشنجی دارد ایجاد می‌شود فوری یک گاو می‌برد توی بتکده هنودها می‌کشت که مسلمان‌ها این‌کارها را کرده‌اند یا کثافتی در مجلس می‌کردند و مسلمین را با هندوها به هم می‌انداختند و به این ترتیب انگلیسی‌ها در هندوستان حکومت می‌کردند از روزی که انگلیسی‌ها رفته‌اند از هند ما دیگر این جنگ‌ها را ندیدیم در ایران هم همین بازی را درآوردند من سوالی کردم که امیدوارم آقای وزیر کشور زودتر جواب بدهند که خاتمه بدهیم به این حرف‌ها روشن شده است که خود دولت تحریک احساسات می‌کند بلوا و شورش درست می‌کند و مردم را به کشتن می‌دهد و بعد مردم بی‌گناه را می‌گیرد حبس می‌کند و پدر مردم را در می‌آورد این وضعی است که قابل تحمل برای مردم نیست و من نمی‌دانم تقصیر با کیست؟ اعلا رفیق من بوده آدم خوبی بوده است حالا هم من مرد خوبش می‌دانم ولی او را مرد مبارزی نمی‌دانم من نمی‌دانم در این دنیا پرآشوب در این موقع حساس بتواند کاری بکند همه‌اش خانه است مریض است و در روز اول حکومت بود که مریض شد و رفت اروپا حالا هم باز دو مرتبه خوابیده همه‌اش با حرف که نمی‌شود مردم را راضی کرد مردم از حرف خسته شده‌اند این شندرغاز برای بانک درد مملکت را داو نمی‌کند به عقیده من باید دولت این لایحه‌اش را پس بگیرد و اسمی از سازمان برنامه در لایحه‌اش نیاورد و این پول حسابی به بانک بدهد که بانک‌ها بتوانند با مدت طولانی با سواد کم به مردم پول بدهند والا با حلوا حلوا کردن دهان کسی شیرین نمی‌شود.
نائب رئیس- آقای صدرزاده.
صدرزاده- گاهی ممکن است در خارج این طور وانمود که اگر دولت‌ها در ایران در کاری موفقیت ندارند ممکن است در اثر احمال مجلس باشد این یک حرفی است گاهی زده می‌شود اتفآقا در تمام دوره هجدهم در تمام نظریات اصلاحی که دولت پیشنهاد کرده است مجلس با روح مساعد اقدام کرده است حتی دو مثال زده در جلسه سابق و اسبق موجود است که این موافقت تام مجلس هشت را برای کارهای اصلاحی می‌رساند یکی مربوط به فرهنگ بود در جلسه اسبق مال دانشگاه که نماینده محترمی که خودشان را مخالفت دولت معرفی کرده کرده بود گفت من چون این لایحه مربوط به فرهنگ و دانشگاه است رأی موافق می‌دهم عیناً در جلسه گذشته باز این اظهار از طرف یک نماینده دیگر که خودش را مخالف دولت می‌دانست شد و رأی موافق داد و این کم‌نظیر است وقتی یک نماینده خودش را می‌دانست شد و رأی موافق داد و این کم‌نظیر است وقتی یک نماینده خودش را مخالف دولت معرفی کرد غالباً در لوایحی که دولت می‌دهد از دادن رأی موافق خوداری می‌کند ولی اصل و حقیقت این است که هر لایحه‌ای که از دولت به مجلس پیشنهاد شده و موافق مصالح اجتماع بود خواه مخالف باشد خواه موافق باشد باید نسبت به این لایحه رأی بدهد یعنی عقیده خود را در آن مورد ابراز بدارد.
بنده تصور می‌کنم که این لایحه به دولت به مجلس تقدیم کرده است به این که موافق اسم نوشته ولی معتقدم دولت در تقدیم این لایحه تا چه حدی تأخیر کرده است و هم در میزان مبلغی که معین کرده‌اند قصور کرده‌اند (صحیح است) (دکتر شاهکار- مخصوصا نکته اخیر درست است) این نکته بسیار دقیق است آقایان توجه کنید من می‌خواهم ببینم که اگر دولت جناب آقای اعلا که مورد احترام مجلس است به جای ۵ میلیون تومان ۱۵۰ میلیون تومان برای مساعدت به بانک‌های کشاورزی و رهنی و ساختمانی تقدیم می‌کرد به هیچ‌وجه من الوجوه مجلس مخالفت نمی‌کرد و همه موافق بودند (صحیح است) (میراشرافی- از چه محل می‌دانند؟) از محل سازمان برنامه، از همین محلی که الان معین شده این برنامه تولیدی که به سازمان برنامه داده شده است در اینجا مبالغ خطیری برای امر کشاورزی است و این هم لایحه جدید است که برای برنامه هفت‌ساله داده شده در اینجا هم موارد بسیار زیادی برای توصیه کشاورز به نحو مطلق درآنجا در نظر گرفته شده اما این لایحه هم تأخیرش از مجلس شورای ملی نبود این لایحه را قبلاً دادند و بعد قرار بود در کمیسیون سازمان برنامه مورد مداقه قرارگیرد و اکثر مطالب آن مطالعه شد وزیر دارایی وقت آمدند و آن لایحه را پس گرفتند لایحه فعلی را دادند علت تأخیر هم این بود و مقتضی بود که دولت خیلی زودتر از این این لایحه به مجلس تقدیم می‌کرد با یک مبلغ زیادتری این مبلغ ناچیز است الان جناب آقای دکتر صالحی یک اقدام مفید و مؤثری در پیش دارند راجع به منع استعمال تریاک بنده یقین دارم در قسمت منع استعمال تریاک و مبارزه با استعمال تریاک حتی یک نفر مخالف هم وجود نداشته باشد اگر گفتگو
و صحبتی ما بین چند نفر از آقایان نمایندگان باشد از لحاظ منع کشت است که ممکن است بعضی نقاط اگر منع کشت بشود برای کشاورزی زارع مزاحمتی فراهم آید ولی در دوره ۱۵ که طرح تقدیم کردیم قرار بود که دولت وزارت کشاورزی جبران‌های لازمه را بکند الان هم باید این اقدام را بکند و در لایحه‌ای که تقدیم کرده‌اند این نکته پیش‌بینی شده ولی پول می‌خواهد درست است این نکته‌ای که آقای حائری‌زاده فرمودند کارهای اقتصادی و کشاورزی حتی‌المقدور اگر به دست مردم انجام گردد بهتر است اما افراد در این گونه کارها محتاج به دریافت کمک مالی از دولت هستند و محتاج به راهنمایی و ارشاد هستند ساختن یک سد تبدیل یک زراعتی به یک زراعت دیگر حفر چاه در این قبیل کارها باید از بانک کشاورزی مساعدت و کمک بگیرد ولی ملاحظه بفرمایید که پانزده میلیون تعیین کرده‌اند رهن برای سه بانک، بانک ساختمانی و کشاورزی و رهنی ۵ میلیون بهر بانکی تقسیم شود و این ۵ میلیون به ده استان باید تقسیم شود هر استانی می‌شود ۵۰۰ هزار تومان و این مبلغ برای آباد کردن مملکتی که تمام کارش کشاورزی است ناچیز است و فایده‌ای ندارد البته ما به این لایحه با کمال میل رأی خواهیم داد ولی مقتضی است که وزارت کشاورزی و وزارت دارایی لایحه دیگری به عنوان متمم بیاورند و در این موقع که وزارت کشاورزی یک کار مهمی در پیش دارد می‌تواند به کشاورزان کمک زیادی بکنند آنها هم خرسند شود اما راجع به خانه‌های ارزان قیمت من اینجا تذکری دارم که باید عرض کنم البته مضیقه منزل در تهران به تناسب جمعیت بسیار زیاد است ولی در شهرستان‌ها هم به تناسب جمعیتی که دارند همین مضیقه موجود است به علاوه اگر این تسهیلات تنها در تهران بشود یک عده دیگری هم از شهرستان‌ها هجوم خواهند آورد به تهران برای این که از این تسهیلات استفاده کنند بنابراین لازم است بانک ساختمانی به موازات اقداماتی که راجع به خانه‌های ارزان قیمت در مرکز می‌کند برای شهرستان‌ها هم برای کارمندان و آموزگاران و دبیران و سایر طبقات اقدام بکنند تا آنها هم بتوانند در همان محل‌های خودشان با حقوقی که دارند از لحاظ خانه و مسکن در مضیقه نباشند نکته دیگری که خواستم استفاده و عرض کنم مسئله مساعدت به موقوفات است بنده در طول مدت وکالت دادگستری هر وقت که خارج رفتم و ملکی خرابه دیدم یا موقوفه بود یا خالصه دولت و شاید هم همین وضع را الان داشته باشد وقتی که بانک کشاورزی برقرار شد و قرار شد که به املاک مساعدت کنند. املاک موقوفه که قابل خرید و فروش نیستند از این مساعدت محروم بود در دوره ۱۵ طرحی تهیه کردیم برای مساعدت به موقوفات که املاک موقوفه هم بتوانند از این وام‌های بانک کشاورزی استفاده بکنند الان من این لایحه را خدمت جناب آقای نخست‌وزیر تقدیم می‌کنم که متذکر باشند و به صوت یک لایحه‌ای با قید دو فوریت تقدیم کنند که موقوفات مملکت هم نیز بتوانند از این کمک استفاده کنند و برای این که سوءظنی ایجاد نشود عرض می‌کنم بنده هیچ موقوفه‌ای به هیچ عنوانی ندارم و این فقط از نظر اجتماعی و مملکت است در این موقع فرصت را مقتنم می‌شمارم که از خدمت آقای وزیر کشاورزی استفاده کنم که راجع به شوراهای کشاورزی مثل اتحادیه فلاحتی که در شیراز است که اگر مقتضی می‌دانند لایحه‌ای تنظیم بفرمایند که آنها هم مشابه اتاق‌های بازرگانی با دولت همکاری می‌کنند یک اتحادیه فلاحتی و زراعتی در شهرستان‌ها تشکیل می‌شود که به توانند در موقع خودش هم در کشاورزی به مردم ارائه طریق کنند و هم به دولت کمک بکنند و گمان می‌کنم که این کار مفیدی است که جنابعالی بتوانید انجام دهید. بنابراین از آقایان استدعا می‌کنم که گو این که مطابق احتیاج مملکت و درخواست ما این لایحه کافی نیست ولی با وجود این چاره نداریم همین لایحه را با همین مبلغ موافقت بفرمایید و امیدوارم که بعدها درست شود.
نائب رئیس- آقای وزیر کشاورزی.
وزیر کشاورزی- بنده یک چند کلمه بیشتر وقت مجلس شورای ملی را نمی‌گیرم راجع به بانک‌های کشاورزی و ساختمانی و رهنی به قدری فرمایشات آقایان متین بود که به هیچ‌وجه نمی‌توان با آن مخالفت کرد که سه بانک هستند هر سه مفید و تا جایی که مقدور است به آنها کمک کرد و متأسفانه وضع مالی آنها طوری است که الان کارهای روزمره‌شان لنگ است و دولت برای این که کار اینها راه بیفتد و پولی گرفته شود و به آنها داده شود فعلاً قرار شده ۱۵ میلیون تومان از اینجا گرفته شود و به آنها داده شود و همین طور در خود سازمان برنامه در قسمت‌های کشاورزی و ساختمانی و رهنی پیش‌بینی شده است که بعد از این که آن اعتبار گذشت از آن محل کمک خواهد شد این فقط برای رفع احتیاجات ضروری و فوری بود یک نکته‌ای هم وکیل محترم تهران تذکر فرمودند که اگر پول سد قنوات می‌رسید خیلی بهتر بود البته باید عرض کنم راجع به سد کرج صحبت‌های زیادی شده است و در چند کلمه بنده خلاصه می‌کنم آب تهران یکی از واجبات بوده است که یکی از دو رودخانه جاجرود یا کرج استفاده شود و چون سد لار یک پروژه خیلی گرانی بود ناچار شدیم برای تعلیم آب تهران سدی در کرج ساخته شود اگر وضع آب تهران مراقب بود ساختن سد کرج در درجه سوم و چهارم بود و احتیاج به قنوات در درجه اول وکیل محترم وکیل شیراز تذکری فرمودند راجع به شورای کشاورزی در شهرستان‌ها بنده مطالعه می‌کنم شاید بشود یک راهی برایش پیدا کرد (قنات‌آبادی- خیلی آمریکایی حرف می‌زنید نماینده محترم شیراز وکیل تهران وطنی حرف بزن) و استدعا می‌کنم آقایان این را زودتر تصویب بفرمایید که بتوانیم این پول را بدهیم به بانک که شاید کار بانک‌ها راه بیفتد همچنین راجع به ساختمان خانه‌های ارزان قیمت و انشاالله در لایحه اصلاحی سازمان برنامه پیشتر کمک خواهد شد.
نائب رئیس- آقای پیراسته پیشنهاد سکوت کرده‌اند.
قنات‌آبادی- ماده ۸۷ مقدم است.
نائب رئیس- مقدم که نیست (قنات‌آبادی- باید اجازه‌اش محفوظ بماند) بسیار خوب محفوظ است.
(پیشنهاد آقای پیراسته به شرح زیر قرائت شد.)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم لایحه کمک به بانک کشاورزی و رهنی مسکوت بماند- پیراسته.
پیراسته- متأسفانه بعد از شهریور۲۰ هیچ دولتی برنامه صحیح برای مملکت نداشته هر کاری کرده‌اند دفع‌الوقت بوده و باری به هر جهت بوده اگر یک برنامه مفیدی برای مملکت در یک رشته معینی تنظیم شده بود تصور می‌کنم تا به حال کار کشاورزی مملکت را سر و صورت داده بودیم زیرا این دولت که برنامه کار خود را اجرا می‌کرد دولت بعدی هم آن را دنبال می‌کرد و یک قسمت از کار مملکت اصلاح شده بود ولی هر دولتی آمده است کارهایش روزمره است نمونه‌اش همین یک دوازدهم‌هایی که به مجلس می‌آید حالا این ماه را بدهید تا آن ماه ببینیم چه می‌شود آقای طالقانی هم فرمودند شش ماه بیشتر وزیر نیستم این کار موقتی کردن نتیجه‌اش این شد که در هیچ یک از شئون مملکت پیشرفت محسوسی مشاهده نمی‌شود ولی به نظر بنده اجرای قوانین لازم است نه تنها تصویب قوانین، در مجلس قانون گذشته که دولت اجرا نکرده در دوره ۱۶ آقایان یادشان است وقتی دولت دکتر مصدق خواست پشتوانه اسکناس را بردارد برای این که مجلس هم موافقت بکند آمد یک ماده‌ای گذاشت که ده میلیون تومان از این ۱۴ میلیون لیره از پشتوانه اسکناس را بدهد به بانک کشاورزی بنده که رأی ندادم و البته رفقای ما هم اقلیت دوره ۱۶ رأی ندادند ولی دستهای که رأی دادند دل‌شان به این خوش بود که لااقل ده میلیون از این ۱۴ میلیون لیره به بانک کشاورزی داده می‌شود رعایای مملکت داده می‌شود ولی تا به حال این قانون اجرا نشده است و من اطلاع دقیق دارم که یک میلیون ۵۰۰ هزار تومان از آن قانونی که چهار سال پیش گذرانیدم به بانک کشاورزی پیش بیشتر پرداخت نشده بنابراین چه لزومی دارد که قانونی بگذرانیم که بعدا اجرا نشود (میراشرافی- راجع به رأیی که به آنها ندادید اشتباه کرده‌اید والا با مصدق همکاری می‌کردید حالا وزیر بودید) اشتباه کردم ملاحظه بفرمایید آقای وزیر کشاورزی بیایید توضیح بدهید که آن قانونی را که مجلس تصویب کرده مجلس سنا تصویب کرده توضیح ملوکانه هم رسیده و قوت قانونی دارد با آنچه که کرده‌اید که با این بکنید شما به موجب قانون مکلف بودید که بپردازید و نه پرداخته‌اید بنابراین چه اصراری دارید قانون جدید بیاورید الان بنده خیلی خوش‌وقت می‌شوم مثل هر ایرانی دیگر که ملت ترک ترقی بکند ملت برادر ماست ملت همسایه ماست بنابراین ...
نائب رئیس- درباره مسکوت ماندن بفرمایید وضع ترکیه مطرح نیست.
پیراسته- می‌خواهم بگویم با این دلیل مسکوت بماند مقایسه‌ای بود.
نائب رئیس- مسکوت ماندن چه ربطی به مقایسه دارد.
پیراسته- عرض کنم ترکیه بودجه بانک کشاورزی آنها ۷۵ برابر بودجه ماست برای سرمایه بانک کشاورزی ترکیه صدی یک بودجه مملکتی را گذاشته است از برای بانک کشاورزیش درصد مالیات امور زراعتی را هم گذاشته‌اند برای بانک کشاورزی ۶۴۰ میلیون لیره ترک هم گذاشتند برای سرمایه بانک کشاورزی مجموع اینها که به ریال حساب کنیم می‌شود ۷۵ برابر سرمایه بانک کشاورزی ما بنده نه مالک هستم نه یک شاهی از بان کشاورزی طلبکار هستم نه یک شاهی بدهکار ولی باید بانک برچیده شود شما برای ۵۴ هزار قریه در ایران ۵ میلیون تومان تصویب کرده‌اید به هر کدام از این قراء ایران ۱۰۰ تومان می‌رسد (یک نفر از نمایندگان- ۱۰۰ تومان) این چه فایده‌ای دارد اگر بدهی که عمده مالک دارد و خرده مالک دارد هزار تومان برسد (یکی از نمایندگان- صد تومان) بله صد تومان بنابراین به نظر بنده به جای این که این لایحه را بیاورید دولت باید بیاید یک پول حسابی با یک آیین‌نامه صحیح بیاورد نه این که مالکین عمده این پول را بگیرند و پرونده در خارج معامله کنند که به زارع واقعی و به مالکی که می‌خواهد عمرانی و آبادانی بکند یک پول حسابی داده نشود بنده مخالف نیستم که به بانک رهنی و ساختمانی کمک شود ولی در مقایسه انصافا از نظر نوع کار آنها با یک بانک کشاورزی قابل مقایسه نیست بانک کشاورزی حدود اختیارات و عملش تمام مملکت ایران است ولی بانک ساختمانی و رهنی حدود عملش بیشتر تهران
است بنابراین قابل مقایسه نیست ۱۵ میلیون تومان را شما اگر همه‌اش را هم به بانک کشاورزی بدهید باز کم است به این جهت بنده پیشنهادش سکوت کردم که این لایحه مسکوت بمانم که بروند مطالعه کنند از سازمان برنامه از عواید نفت از هر جا که می‌توانید شما صد ۵ عواید نفت‌تان را بگذارید برای کشاورزی ایران که یک کشور کشاورزی است نباید که گندم از کانادا برود این طریقی که شما پیش گرفته‌اید کشاورزی مملکت از بین می‌رود به تمام رعایا فشار آورند در همه شهرها همه مالکین ول کرده‌اند برای این که یک کیسه مالک است به او کمک نمی‌کنید فحش هم می‌دهید بنابراین به نظر بنده تا توجه کامل به موضوع کشاورزی مملکت نشود این لایحه هیچ تأثیری در کشاورزی مملکت ندارد و با ۵ میلیون تومان کاری نمی‌شود کرد.
نائب رئیس- آقای دکتر شاهکار.
دکتر شاهکار- عرض کنم تمام گلایه‌های همکار محترم آقای پیراسته صحیح است (شوشتری- گلایه نیست تذکر است) ولی اگر گاهی از اوقات یک مطلب اقتصادی می‌آید در مجلس یکی از موارد با ارزش همین است بنده که به عنوان مخالف اسم نوشته‌ام علت عمده‌اش این است که این مقدار کم است بنابراین آقای پیراسته بهتر است این لایحه مطرح بشود و در اطرافش صحبت شود و ما استفاده کنیم تا این که اقلاً یکی از میلیون‌ها پولی که در سازمان برنامه به کار مفیدی برسد و مصادق موی از این موضوع پیدا بکنیم که یک کار مفیدی در مملکت پیدا شود و چون من مطمئنم که آقایان نمایندگان محترم تصدیق دارند که باید به این لایحه رأی بدهند بحث بیشتری نمی‌کنم و امیدوارم که جناب آقای پیراسته از پیشنهاد خودشان صرف نظر بفرمایند (بعضی از نمایندگان- پس گرفتند).
پیراسته- پس گرفتم.
نائب رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکره از آقای مسعودی رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نماید مسعودی
نائب رئیس- آقای مسعودی بفرمایید.
مسعودی- آقایان همه توجه دارند که به این لایحه ولی مایلند که میزان کمک دولت در این مورد زیادتر بشود (صحیح است) ولی خوب بنده خیال نمی‌کنم که هیچ یک از آقایان اطلاع نداشته باشند که خزانه دولت پول همین‌طور به خودی خود تویش درنمی‌آید (قنات‌آبادی- از سازمان برنامه بدهید) در سازمان برنامه صحیح است یک پولی هست از محل نفت و این پول بایستی تقسیم بشود برای وزارتخانه‌ها وزارت راه و وزارت کشاورزی بانک‌های رهنی و ساختمانی حالا یک ملبغی را دولت آمده است گردن سازمان برنامه گذاشته است ما این را تصویب می‌کنیم و بعد هم از دولت بخواهیم که فشار بیاورد به رییس سازمان برنامه ۱۰ میلیون دیگر پول بدهد حالا اگر این را معوق بگذاریم نتیجه نخواهد گذاشت و عمل مفیدی نیست فعلاً تا اینجا که زورشان رسیده است این مبلغ را بگیرند این مبلغ را تصویب نمایند یعنی دو مرتبه برای اضافاتش فکر کنید و ده میلیون دیگر بخواهیم.
شمس قنات‌آبادی- مسئول سازمان برنامه کیست؟ مگر صاحب سازمان برنامه غیر دولت است؟ یک رأی بدهید یک دفعه سازمان برنامه را منحل کنید.
نائب رئیس- رأی می‌گیریم پیشنهاد کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پیشنهادات قرائت می‌شود.
(پشنهادات آقای دکتر شاهکار و آقای رضایی به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به لایحه کمک به بانک‌ها رهنی و کشاورزی و ساختمانی علاوه شود:
تبصره- دولت ملکف است مبالغی را که قبلاً تعهد پرداخت آنها را در مقابل بانک‌ها کشاورزی و رهنی و ساختمانی نموده است در ظرف مدت دو سال به اقساط متساوی ماهیانه از محل در آمد نفت به بانک‌های مزبور پرداخت نموده و از وجوهی که بایستی به سازمان برنامه پرداخت گردد کسر نماید.
دکتر شاهکار- محمود رضایی.
ارسلان خلعتبری- خیلی پیشنهاد خوبی است حق حاکمیت مجلس را حفظ می‌کند.
نائب رئیس- آقای دکتر شاهکار بفرمایید.
دکتر شاهکار- عرض کنم قربان.
بعضی از نمایندگان- دو مرتبه پیشنهاد را بخوانید.
(مجددا پیشنهاد به شرح سابق قرائت شد)
دکتر شاهکار- عرض کنم دو منظور در این پیشنهاد است منظور اول این است آن‌طوری که بتوانیم بنیه مالی و اقتصادی از این سه مؤسسه را که از بهترین مؤسسات اقتصادی ماست تقویت بکنیم خوشبختانه در رأس این سه مؤسسه همان‌طوری که جناب آقای حائری‌زاده فرمودند افراد بسیار صالح قرار گرفته‌اند (صحیح است) برای این منظور که آقای رضایی که ابتکار این پیشنهاد با ایشان است یک چنین مذاکره‌ای با بنده کردند و بنده بسیار تأیید کردم این کار را سازمان برنامه که محل عوایدش درآمد نفت است دربست به آنجا می‌رود و نمی‌فهمیم که چه می‌شود راهی که ما پیدا کردیم این است که قروضی که این بانک‌ها دارند تعهداتی که دارند از محل عواید نفت بپردازند که وجوهی که امروز به دست بانک رهنی و بانک کشاورزی و بانک ساختمانی صرفاً به مصرف حقیقی‌اش برسد و چون می‌بینم همه آقایان نمایندگان نظر موافق دارند بیش از این عرضی ندارم.
نائب رئیس- دولت باید اظهار نظر کند.
چند نفر از نمایندگان- نظر دولت شرط نیست.
دکتر شاهکار- نظر دولت چه ضرورتی دارد؟
نائب رئیس- رأی قطعی با مجلس شورای ملی است. ولی نمی‌شود و دولت اظهار نکند.
قنات‌آبادی- دولت حق اظهار نظر ندارد پیشنهاد خرج که نیست اجرای قانون است.
نائب رئیس- حق دارد آقای معاون وزارت دارایی بفرمایید.
معاون وزارت دارایی (انواری)- عرض کنم با کمی مبلغ که در لایحه است می‌خواهم به آقایان عرض کنم که این به طور علی‌الحساب است به طور موفقیت است بعداً باز کمک به این مؤسسه خواهد شد این پرداخت موقتاً برای این است که احتیاجات ضرورشان را برطرف کنند این تبصره را ملاحظه بفرمایید این تعهدی است برای دولت از محل‌های معین بانک رهنی و کشاورزی یک سرمایه قانونی دارد که آن از سرمایه‌ها یک مبلغی پرداخت شده و یک مبلغی هم تعهد شده که پرداخت شود و ما هم تعهد داریم بپردازیم (عمیدی نوری- شما کسر بودجه دارید محل ندارید) (قنات‌آبادی- شما که آقا همیشه هشت‌تان گرو نُه است اقلاً بگذارید یک مقداری از این بودجه به مصرف خودش برسد) اجازه بفرمایید با برنامه‌ای که در وزارت دارایی داریم مطمئن باشید آخر سال من تعهد می‌کنم اقدام بکنید.
(نمایندگان- رأی رأی).
نائب رئیس- یک دفعه دیگر پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح سابق قرائت شد).
صدرزاده- بنده یک تذکری دارم.
نائب رئیس- اعلام رأی کردم.
صدرزاده- بنده مختصراً می‌خواستم تذکر بدهم که این مبلغی که آقایان پیشنهاد کرده‌ام اضافه براین پانزده میلیون است که در لایحه است (صحیح است).
نائب رئیس- معلوم است اجازه بفرمایید به نظر بنده اینها قوانین دارند. و بهتر است نوشته شود به موجب قوانین مصوبه که دولت تعهد کرده.
رضایی- اجازه بفرمایید بعضی‌هایش را دولت در مجامع عمومی تعهد کرده.
نائب رئیس- باز هم قانون داریم رأی می‌گیریم با این پیشنهاد با اصلاحی که آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای عبدالصاحب صفایی به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس از کلمه «کشاورزی» در ظرف «یک ماه پس از تصویب این قانون» اضافه شود.
نائب رئیس- آقای صفایی بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- تجربه داریم مکرر قوانین تصویب شده برای این که اجرا نداشته است به مرحله اجرا در نیامده در این قانون نوشته شده است که ساز برنامه پولی بدهد ولی در چه مدت، در وقت در چند سال (میراشرافی- بلافاصله است) بلافاصله ندارد بنده احساس کردم که ممکن است سازمان برنامه سوءاستفاده کند از این ابهام قانون و بگوید انتشار عندالقدره ولا استطاعه، دو سال دیگر سال دیگر می‌پردازند مثل قوانین راجع به تعهد که گفته‌اند بدهید وزات دارایی گفته بسیار خوب دیر نشده اجرا می‌کنم این بود که در اینجا نوشته به سازمان برنامه اجازه داده می‌شود مبلغ ۱۵۰ میلیون ریال از درآمد به بانک‌های ساختمانی رهنی و کشاورزی بنده پیشنهاد کردم در ظرف یک ماه پس از تصویب این قانون (یکی از نمایندگان- یک ماه زیاد است) ملاحظه بفرمایید یک ماه نوشته‌ام برای این که اگر جمله قید نکنم مطمئن هستم که برنامه نخواهد داد ولی وقتی مدت داشت تخلفی کرد اعلام جرم می‌کنم و به حساب سازمان برنامه که خیلی‌ها نمی‌خواهند می‌رسد (میراشرافی- حق با شما است مدت بگذارید چون بلافاصله که بنویسید مثل کنگره می‌شود) بنابراین استدعا می‌کنم آقای انواری موارد بفرمایند در ظرف یک ماه این پول را بدهند و اگر بنا باشد این قید نشود معنایش این است که سازمان برنامه پول بدهد و گول زند مثل مبارزه با فساد همان طور که در مبارزه با فساد شد کردند در اینجا هم موضع بشود برگزار می‌شود و پول نخواهد داد و حقیقه موضوع مربوط به کشاورزی مدتّش را معین کنید و اگر مدتش کم است اضافه کنید والا اگر قید مدت نشود پرداخت نخواهد شد.
ارسلان خلعتبری- وزارت سازمان برنامه خوب نیستند.
نائب رئیس- آقای معاون وزارت دارایی بفرمایید.
معاون وزارت دارایی (انواری
جناب آقای صفایی ملاحظه بفرمایید ما این لایحه که آورده‌ایم برای این بود که پول بدهیم والا که لایحه نمی‌آوردیم و مقدمه‌اش این است تا فصل مقتضی است ساختمان شروع بشود و به کشاورزانی که محتاج هستند بشوند این لایحه را نیاوردیم که تا آخر سال طول بدهیم شما حسن‌نیت دارید ولی سازمان برنامه ندارد ولی دولت دارد بنده اطمینان می‌دهم که قید مدت ضرورت ندارد اجازه بفرمایید که این لایحه به همین صورت تصویب بشود چون این پول در اختیار دولت است در اختیار خزانه است (عبدالصاحب صفایی- اگر می‌خواهید بدهید چه اشکالی دارد که قید مدت شود) پول در اختیار خزانه است و می‌دهیم.
عبدالصاحب صفایی- بنده همین بیان را اتخاذ سند می‌کنم.
نائب رئیس- اعلام رأی می‌کنیم رأی می‌گیریم که به این پیشنهاد که در ظرف یک ماه باشد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد (عبدالصاحب صفایی- بالاتفاق) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود)
(پشنهاد آقای سلطانمراد بختیار به شرح زیر قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که نصف ۵۰ میلیون ریالی که در اختیار بانک کشاورزی گذارده می‌شود به نسبت سرمایه به صندوق‌های روستایی اختصاص داده شود سلطانمراد بختیار.
نائب رئیس- آقای بختیار بفرمایید.
سلطانمراد بختیار- آقایان دو دقیقه گوش کنید آنچه جنابعالی آقای صفایی صحبت کردید ما گوش کردیم بنده این پیشنهاد را از این جهت کردم که یک دفعه مجلس بیاید رأیی بدهد که به نفع طبقه زارع و طبقه سوم این مملکت باشد ما می‌آییم اینجا تصویب می‌کنیم که ۵ میلیون تومان بدهند به بانک کشاورزی ۵ میلیون تومان هم به بانک رهنی بدون رودربایستی گفت که تمام سرمایه‌دارها تشریف می‌برند این پول‌ها را قرض می‌کنند و می‌آورند در بازار و با سود صدی بیت و چهار و نیم می‌دهند به این که شش کیلو گندم می‌دهند با این رعیت بدبخت از قرار شش کیلو تنزیل در یک سال شما اگر می‌خواهید کاری بکنید که به سرمایه‌دارها کمک بشود بنده هم حرفی ندارم ولی اگر می‌خواهید کمکی به کشاورزان شود راهش این است که امسال هم وضع محصول خیلی بد است و زراعین احتیاج زیادی به کمک دارند (قنات‌آبادی- احسنت) احتیاج به احسنت آقا هم نیست (قنات‌آبادی- نه احسنت) اگر آقایان میل دارند کمکی به کشاورزان بشود بنده استدعا می‌کنم که این پول داده بشود به صندوق‌های روستایی (یکی از نمایندگان- به وسیله بانک) بنده هم عرض می‌کنم به وسیله بانک صندوق‌های روستایی در اختیار بانک کشاورزی است بانک کشاورزی مختار است که این پول را بدهد به سرمایه‌دارها که بروند تزیل بدهند یا این که بدهد بر رعایا حالا اگر آقایان موافقت می‌فرمایید اجازه بفرمایید نصف این پول را بدهند برای این کار بقیه‌اش هم این‌قدر هست که اگر کسی خواست قرض بکند به او بدهند بنده استدعا می‌کنم آقایان موافقت بفرمایید امسال وضع محصول بسیار بد است این ۵۰ میلیون ریال را اگر نفری صد تومان بدهند به کشاورزان بنده خیال می‌کنم ۵۰ هزار نفر از رعایا استفاده خواهند کرد بعضی از مالکین هم ممکن است استفاده خیلی سرشاری داشته باشند ممکن است از این حرف دل‌خور بشوند اما بنده ناچارم این مطالب را به عرض مجلس برسنم دیگر هم عرضی ندارم.
نائب رئیس- آقای مهدوی بفرمایید.
سعید مهدوی- بنده خیال می‌کنم دولت وقتی یک لایحه برای کمک به این بانک‌ها می‌آورد حتی‌المقدور باید تصور کرد که دولت بی‌جهت کمک به بانک‌ها نمی‌کند قاعدتاً بایستی بانک‌ها خیلی احتیاج داته باشند تا دولت ناچار بشود یک چنین لوایحی به مجلس تقدیم کند و این فرق می‌کند با طرحی که خود نمایندگان امضا بکنند تقدیم مجلس بکنند این محل خرجش فعلاً تعیین شده است و حالا آمده‌اند گفته‌اند موقته یک مبلغی در اختیار بانک بگذاریم این معنی ندارد که مجلس شورای ملی باز تصرفی در این مختصر پول که به بانک می‌دهند بکند و برنامه آنها را به هم زنند البته این پیشنهاد، پیشنهاد بسیار خوبی است و بسیار به مورد است که بانک کشاورزی مطالعه بکند که حتی‌المقدور به بخش‌ها کمک بکند و اضافه بکند و اما معنی ندارد که در اینجا دست بزنیم و این را تغییر بدهیم (نمایندگان- رأی- رأی).
نائب رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای بختیار آقایان که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای میراشرافی به شرح زیر قرائت شد.)
پیشنهاد می‌نمایم که منافع دریافتی از طرف بانک‌های کشاورزی و رهنی و ساختمانی صدی سه تجاوز نکند میراشرافی.
نائب رئیس- آقای میراشرافی بفرمایید.
میراشرافی- به طوری که خاطر محترم آقایان نمایندگان مستحضر است در ابتدای مجلس جناب آقای دکتر امینی یک لایحه‌ای آوردند راجع به اضافه انتشار اسکناس و بنده پیشنهاد کردم که منافعی که از بانک‌ها دریافت می‌شود حداکثر از صدی چهار تجاوز نکند و مجلس شورای ملی هم بلا این نظر رأی داد و تصویب شد صدی شش بود پیشنهاد کردم صدی چهار بعد جناب آقای امینی تشریف آوردند در پشت تریبون وعده فرمودند چون در لوایح بانکداری که می‌خواهیم به مجلس تقدیم کنیم این موضوع را تأمین می‌کنیم فعلاً این پیشنهاد مسکوت بماند بنده هم موافقت کردم آقایان هم تصویب فرمودند که ایین موضوع مسکوت بماند ولی لازم بود که امروز به عرض آقایان برسانم این ۵ میلیون تومان با ده میلیون تومان یا ۵۰ میلیون تومانی که می‌خواهید به سرمایه بانک‌ها اضافه کنید تأثیری در بهبود زندگی مردم نیم کند فکر بفرمایید یک کسی یک خانه‌ای دارد ۵ هزار تومان از بانک رهنی می‌خواهد بگیرد اولاً باید خرج محضر و مالیات دو طرفش را قرض کننده بدهد صدی دو کارمزد، صدی ۱۲ نزول بدهد و هر قسطی هم که شد صدی ۱۲ علاوه بر دی ۱۲ جریمه بدهد یک کسی یک خانه‌ای با خون‌دل درست می‌کند ۲۵ هزار تومان ۲۵ هزار تومان از بانک رهنی قرض می‌کند برای این که این خانه را تکمیل کند قسط اول و دمش را که نتوانست پرداخت کند فوراً بانک رهنی با آن معاهده ترکمن‌چای که با اشخاص می‌بندد تمام دین تبدیل به حال می‌شود و بابت صدی ۱۲ نزول و صدی ۱۲ دیرکرد و صدی ۱۲ کارمزد خانه مردم بدبختی را می‌روند حراج می‌کنند به ۵۰ هزار تومان و از بین می‌رود واگر الا آقایان اجازه بفرمایند برای دفعه دیگر همین مجله رسمی را که در مجلس چاپ می‌شود اینجا حاضر می‌کنم و به عرض‌تان می‌رسانم که بدانید هر روز چند تا خانه در اجرای ثبت اسناد حراج می‌شود تا املاک یک دانگی دو دانگی حراج گذاشته می‌شود فرض کنید برای لایروبی قناتش تأخیر می‌شود نمی‌تواند بدهد نزول صدی ۱۲ و تغییر صدی ۱۲ رویش می‌کشند بالاخره یک زندگی زارع بیچاره برای ۵۰ هزار تومان از بین می‌رود. بنابراین اگر می‌خواهد حقیقه کمک کنید و به قول آقای بختیار پول‌ها را توی جیب سرمایه‌داران نریزید در اینجا هم در قانون قید کنید که این پول فقط به خورده مالک داده می‌شود به اشخاصی داده بشود که واقعاً محتاج هستند به اشخاصی که ۵ تا ده دارند اقلاً قرض ندهند اگر آقایان مایل هستند که این پول بیهوده از بین نرود و به مصرف واقعیش برسد با این پیشنهاد بنده موافقت بفرمایید و مثل همه جای دنیا بیاید نزول بانک کشاورزی و رهنی و ساختمانی را صدی سه بکنید اگر خاطر محترم آقایان باشد در جلسه‌ای که بنده اینجا صحبت کردم یک مثلی زدم یعنی مثل هم نبود یک منظره‌ای که خودم مشاهده کرده بودم به عرض‌تان رساندم در هیمن بانک کارگشایی یک زنی آمده بود یک لحاف‌کرسی و چند تا بادیه مس گرو گذاشته بود روی این لحاف کرسی و بادیه مسی ۱۲ نزول ازش می‌گرفتند این بود که بنده آن روز استدعا کردم آقایان هم اظهار لطف فرمودید تصویب کردید آقای دکتر امینی هم وعده کردند ولی ایشان هیچ وقت به وعده‌های خودشان وفا نمی‌کنند به این وعده‌ها وفا نکردند که بنده مطلب را به عرض آقایان رساندم رد و قبولش بسته است به نظر آقایان.
نائب رئیس- آقای مسعودی مخالفید با این پیشنهاد بفرمایید.
مسعودی- عرض کنم که جناب آقای میراشرافی یک سازمانی در این مملکت داده شده است راجع به بانک‌های کشاورزی و رهنی و یک سودی هم معین کرده‌اند که بابت قرض‌هایی که می‌دهند بگیرند ما که اهل مملکت هستیم می‌دانیم که اگر صدی شش هم بیایند بگیرند تکافوی مخارج این بانک‌ها را نمی‌کند اساسش به هم نمی‌خورد (میراشرافی- پس بفرمایید تجارتخانه است اگر می‌خواهید تجارت کنید چرا اسمش را کمک به مردم می‌گذارید؟) آقای میراشرافی مطلب در این مجلس بحث شد و حساب شد دیدند که تنها بانکی که می‌تواند صدی شش بگیرد بانک ملی است حتی بانک‌های دیگر هم نمی‌توانند اگر بخواهند به این میزان فرع بگیرند اصلاً اداره‌شان به هم می‌خورد البته بیان ایشان
کاملاً صحیح است و در این مملکت نزول فوق‌العاده زیاد است نسبت به سایر ممالک اما ما باید تمام جوانب کار را بسنجیم یک اساسی را اگر می‌خواهیم به هم بزنیم (میراشرافی- چه اساسی به هم می‌خورد چرا سفسطه می‌کنید رعیت بدبخت نمی‌تواند بیشتر از صدی سه نزول بدهد سفسطه چرا می‌کنید شما می‌توانید پول با صدی سه بگیرید الان سازمان برنامه با صدی دو پول از بانک ملی قرض می‌کند) در این مملکت محال است که بتوانید پول بدهیم و کمتر از صدی ۲۵ خرج داشته باشید (شوشتری- مصلحت مجلس نیست که راجع به تنزل صحبت کند و رأی بدهد) آقا ما باید حساب کنیم ببینیم با صدی چند نزول می‌تواند سازمانی خودش را داره کند هیچ سازمانی نمی‌تواند با کمتر از صدی ده خودش را اداره کند یعنی به هم می‌زند اساس این کار را آن وقت بیاییم صدی سه بگیریم و صدی ده خرج کنیم نمی‌شود این کار عملی نیست. بنابراین در عین حالی که تأیید می‌کنم میزان فرع در این مملکت فوق‌العاده زیاد است با این پیشنهاد مخالفم چون خرج این بانک‌ها با این میزان فرع گرفتن قابل مقایسه نیست به تدریج باید کارها درست و اصلاح شود نباید یک مرتبه همه چیز به هم بزنیم (شوشتری- اصلاً مقتضی نیست که شرعا اینجا موضوع فرع مطرح شود).
۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه.
نائب رئیس- عده برای رأی کافی نیست بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده به این پیشنهاد رأی می‌گیریم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود (۲۰ دقیقه بعدازظهر مجلس ختم شد).
نائب رئیس مجلس شورای ملی- اردلان