مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ تیر ۱۳۵۳ نشست ۱۸۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۳ تیر ۱۳۵۳ نشست ۱۸۰
جلسه ۱۸۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز یکشنبه ۲۳ تیرماه ۱۳۵۳
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان احمد، احمدی، دکتر امین، انشاء، ایلخانی پور، بوشهری، بهنیا، امیرعلم خزیمه، تیمسار خطیب شهیدی، دکتر خطیبی، رشیدی، دکتر رفیعی، ریگی، دکتر سعید، دکتر سنگ، مهندس سهم الدینی، شاخوئی، شاهنده، دکتر صالحی، دکتر صوفی خلیلی، دکتر عدل، دکتر عسکری، مهندس عطائی، دکتر غنی، فتوحی، فرنود، فیصلی، قاضی زاده، خانلر قراچورلو، کشفی، کیوان، مهندس معینی زند، دکتر منتظری، دکتر موثقی، دکتر محمد حسین موسوی، موقر، مهدوی اردستانی، نامور، نیک پور، دکتر وزیری، آقایان، دکتر مهر، طرفی، خانم ابتهاج سمیعی، خانم اقبال، خانم دکتر دولتشاهی.
غائبین مریض
- آقایان دکتر جزایری، تیمسار حکیمی، اسمعیل خزیمه، ساگینیان، دکتر شریف امامی، صائب، مرندی، دکتر مشایخی، مهرزاد، دکتر ناوی، دکتر نصیری، خانم پیرنیا، خانم ضرابی.
- بیانات قبل ازدستورآقایان:حبیب الله احمدی، دکتر آزاد، دکتر حبیب اللهی و خانم مزارعی
۲- بیانات قبل ازدستورآقایان:حبیب الله احمدی، دکتر آزاد، دکتر حبیب اللهی و خانم مزارعی.
رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای حبیب الله احمدی تشریف بیاورید.
حبیب الله احمدی- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند،
در سفر اخیری که بمنظور تشکیل سازمان کشاورزان ایران وابسته به حزب پاسدار انقلاب به بندر عباس و روستاهای تابعه مسافرت کرده بودم از نزدیک ناظر ابراز احساسات پرشور مردم روستانشین این استان نسبت به شاهنشاه آریامهر و خاندان جلیل سلطنت بودم. چه در موقع ورود به روستاها و چه در موقع ترک محل مرد و زن، کوچک و بزرگ با تمام وجود و به آوای رسا برای سلامتی ذات اقدس شهریاری دعا می‌کردند. در اینجا از جناب آقای رئیس مجلس استدعا دارم مراتب سپاس مردم حق شناس و شاهدوست مزنشینان وبالاخص روستانشینان این استان رابشرف عرض همایونی برسانند (احسنت).
مطلبی را که لازم دانستم باستحضار نمایندگان محترم و ملت شریف ایران برسانم مسافرت ۲۶۵ نفر مدیران جوان اروپائی به ایران و دریافت دانشنامه فوق لیسانس خود از دست آقای امیرعباس هویدا نخست وزیر محبوب ایران است. رشد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور ما تحت رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر بجائی رسیده که اینگونه مراکز علمی کشور ما را در موقعیتی ممتاز و درخشان دیده که فارغ التحصیلان خود را برای بازدید از پیشرفتهای همه جانبه به کشور ما گسیل می‌دارند تا از نزدیک به رأی العین آنچه در میهن ما و در دوران انقلاب شاه وملت انجام گرفته بچشم خود مشاهده نمایند. این گروه از ملیتهای مختلف کشورهای اروپائی و آمریکائی تشکیل شده بود در موقع توقف این گروه در ایران یک سمینار ۳ روزه‌ای داشتند و از تأسیسات شرکت ملی نفت، مؤسسات صنعتی، هواپیمائی ملی ایران و از جاذبه‌های توریستی و آثار باستانی ما دیدن نموده و همگی پیشرفتهائی که در پرتو انقلاب شاه و ملت نصیب کشور عزیز ما تحت رهبری شاهنشاه آریامهر صورت گرفته ستودند. از نقطه نظر روشن شدن اذهان عمومی ملت ایران و بالاخص دانشجویان ایرانی مقیم خارج مطلبی که حائز کمال اهمیت است و در اینجا از نمایندگان مطبوعات تقاضا می‌نمایم که در این خصوص در سطح بین المللی نسبت به توجیه‌ای خبر اقدام نمایند (احسنت). کلیه فارغ التحصیلان رشته مدیریت ضمن تأیید پیشرفتهای همه جانبه ایران آمادگی خود را برای خدمت در کشور عزیز ما ایران اعلام داشتند و مطلب دیگری که از لحاظ موفقیت ممتاز کشور ما غرورآمیز و افتخارآمیز است شخصیت بارز نخست وزیر فعال ما می‌باشد که امروز کشورهای اروپائی حاضر شده‌اند دانشنامه‌های این گروه بوسیله نخست وزیر ایران که ریاست افتخاری انحمن مدیریت ایران را دارند باین عده ۲۶۵ نفری و آنهم در مملکت باعظمت ما اعطاء گردد که این خود اثر و انعکاس بسیار مطلوبی در خارج کشور داشته خاصه آن که نمایندگان این گروه به پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر افتخار حضور یافتند. بازدید این گروه عظیم از مدیران جوان از هر جهت قابل توجه و حائز اهمیت بوده است (صحیح است) و من معتقدم که نمایندگان مطبوعات در تمامی کشورها این رویداد مهم را بصورت برجسته‌ای جلوه گر سازند تا عالمیان و بویژه ایرانیان مقیم خارج بهتر و بیشتر بموقعیت ممتاز کشور ایران واقف گردند. در اینجا وظیفه خودمیدانم از تیمسار سپهبد خادمی ریاست انجمن مدیریت ایران که در ترتیب و تنظیم برنامه‌های مربوطه موجبات سرافرازی کشور را تحت رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر فراهم نموده سپاسگزاری نمایم و موفقیت هرچه بیشتر دولت خدمتگزار هویدا را در راه خدمت به شاهنشاه آریامهر ازخداوند متعال خواستارم (احسنت).
اجازه می‌خواهم ضمن تشکر فراوان از اقدامات مؤثر وچشمگیر دولت احتیاجات حوزه انتخابیه خود را باستحضار برسانم.
جنوب ایران اصولا با کمبود آب بعلت عدم بارندگی کافی مواجه بوده و می‌باشد و دولت همیشه با این مشکل بزرگ روبرو بوده است به همین علت همیشه این منطقه مشکل کمبود علوفه برای تغذیه دام راداشته است. در اطراف جزیره قشم و بخش خمیر از توابع بندرعباس درختان دریائی بنام درخت حرا در آب می‌روید. این نوع درختان فقط در ۳ کشور دنیا که یکی از آنها کشور ایران و در استان ساحلی است رشد و نمو می‌کند مردم این منطقه از سالیان قبل از برگ این درخت برای تغذیه دامهای خود استفاده می‌نمودند اخیراً وزارت کشاورزی و منابع طبیعی از بریدن برگ این درخت جلوگیری بعمل آورده است. با توجه به این اصل که در قانون ذکری از درختان دریائی نشده و ثالثاً قطر بن این درختان تا آنجائیکه اطلاع دارم به اندازه‌ای نیست که در قانون جنگلها و منابع طبیعی پیش بینی شده است ضمن تشکر از ریاست محترم مجلس که در اینمورد راهنمائی و ارشاد فرموده‌اند اینجانب با جناب آقای اسکندر فیروز سرپرست سازمان محیط زیست مذاکره و ایشان موافقت فرمودند استفاده از برگ این درختان بمقداری که بمصرف تغذیه دامهای این منطقه برسد بلامانع اعلام گردد و انتظار درام هرچه زودتر دراینمورد دستور مقتضی صادر فرمایند.
ضمناً بطوریکه نمایندگان محترم استحضار دارند تاکنون معلمان و کارمندان بومی وزارت آموزش و پرورش از دریافت فوق العاده خارج از مرکز محروم بوده‌اند و این امر موجبات دلسردی این طبقه از مردم شریف ایران را که در امر تربیت فرزندان سهم بزرگی داشته‌اند فراهم کرده بود. اینجانب ضمن مکاتبه‌ای که باجناب آقای دکتر هوشنگ شریفی وزیر آموزش و پرورش بعمل آوردم طبق نامه‌ای که حضور ریاست مجلس شورای ملی تقدیم می‌نمایم موافقت فرمودند به جبران محرومیت از مزایای دوری از مرکز از نوعی فوق العاده برای معلمان و کارمندان بومی آموزش و پرورش استان ساحلی در نظر گرفته شود که در بودجه سال ۵۳ منظور خواهد شد. از جناب آقای هوشنگ شریفی و جناب آقای مهذب بپاس این کمک و مساعدت بزرگ که به این طبقه از ملت ایران نموده سپاسگزاری می‌نمایم.
مردم روستانشین بخش خمیر که در مسیر لوله آب مشروب کهورستان و خمیر زندگی می‌کنند فاقد آب مشروب می‌باشند تقاضا دارد دولت همانطوریکه همیشه بفکر این طبقه از مردم شریف ایران بوده آب مشروب آنان از این لوله که در مسیر این روستاها و فاصله لوله فعلی تا هر روستا حداکثر بیش از دو کیلومتر و تعداد روستاهای مجاور لوله هم بیش از ده روستا نمی‌باشد تأمین نماید تقاضای مردم بخش خمیر را تقدیم ریاست مجلس می‌نمایم. بخش فین فاقد برق می‌باشد سهم مردم بابت خودیاری کلا از مدتها قبل پرداخت شده تقاضا دارد نسبت به تأمین بخش فین هرچه زودتر اقدام گردد. متشکرم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای دکتر آزاد بفرمائید.
دکتر آزاد- با اجازه مقام ریاست، همانطور که نمایندگان محترم وقوف دارند پس از امضای موافقتنامه همکاری بین دولت ایران و دولت فرانسه بعضی از فرصت طلبان که همیشه منظرند فرصتی بدست آورند تا حقایق را قلب کنند و واقعیات را دگرگونه جلوه دهند مطالبی در باره نحوه استفاده ایران از انرژی اتمی اظهارداشتند اگرچه مقامات رسمی مملکتی بلافاصله نظر صریح و روشن و قاطع ملت و دولت ایران را باطلاع جهانیان رسانیدند و دو نفر از نمایندگان محترم هم در جلسه گذشته مجلس شورای ملی بعضی از جنبه‌های این مسئله را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند معذلک بنده هم از آقایان اجازه می‌خواهم چند کلمه‌ای در اینباره عرض کنم. کوشش خواهم کرد در عرایضم از جنبه جنجال و شعار دادن پرهیز کنم و بیشتر به جنبه‌های فنی وعلمی موضوع توجه نمایم.
برای شناخت روش ملت ایران در استفاده از انرژی هسته‌ای بنده فکر کردم از یک تکنیکی که معمولا برای پیش بینیها استفاده می‌شود و بنام تکنیک برون یابی معروف شده است استفاده کنم این کلمه ترجمه کلمه اکستراپلاسیون است Extrapolation و مقصود این است که اگر ما تحول یک موضوعی یا یک پدیده‌ای را در گذشته دور بدانیم و از نحوه تغییر آن پدیده یا آن موضوع در گذشته نزدیک اطلاع داشته باشیم و در وضع حال هم بدانیم آهنگ تحول این پدیده چیست به کمک تکنیک اکستراپلاسیون می‌شود با دقت قابل قبولی پیش بینی کرد که در آینده دور آن پدیده یا آن موضوع در چه جهت تحول پیدا خواهد کرد. بعنوان مثال اگر ما از قیمت مس یا قیمت آهن در پنجاه سال گذشته مطلع باشیم آهنگ تغییر آن را در دهسال گذشته بدانیم و در وضع حال هم بدانیم که قیمت آهن چه جور تغییر پیدا می‌کند با استفاده از این روش می‌توانیم پیش بینی کنیم در دهسال یا بیست سال آینده وضع قیمت آهن یا مس چگونه خواهد بود یا اگر از جمعیت کره زمین در صد سال و پنجاه سال و دهسال قبل اطلاع داشته باشیم و بدانیم که در اینمدت با چه سرعتی تغییر پیدا کرده و وضع جمعیت را در وضع فعلی هم بدانیم می‌توانیم پیش بینی کنیم که دهسال یا ۵۰ سال دیگر جمعیت کره زمین چقدر خواهد بود بنده فکر کردم که با استفاده از این روش فنی کاملا شناخته شده که همیشه در برنامه ریزیها مورد استفاده قرار می‌گیرد استنتاج نمائیم که روش ملت ایران در آینده در موضوع استفاده از انرژی هسته‌ای چگونه خواهد بود. برای اینکار بیائیم اندیشة ملت ایران را در گذشته بسیار دور یعنی چند قرن پیش در مورد این مسأله مورد توجه قرار بدهیم، عمل ملت ایران را در ۷ یا ۸سال گذشته در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای بشناسیم، طرز کار فعلی ملت ایران را در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای بسنجیم، نظر ملت ایران را بر اساس برنامه مدونی که برای چند سال آینده تهیه دیده است مورد بررسی قرار دهیم. از روی همة این اطلاعات می‌توانیم روش ملت ایران را برای آینده بخوبی پیش بینی کنیم. حال ببینیم که اندیشه ملت ایران در گذشته دور موضوع اعمال قدرت چگونه بوده است. برای شناخت اندیشه ملت ایران در قرون گذشته ما نبایستی در شهرهای بزرگ جستجو کنیم بلکه باید به شهرهای کوچک، به دهات و به روستاها برویم در زوایای طاقچه‌های تاریک و گاهی پر از گرد و خاک این خانه‌های روستائی ما به دیوان حافظ برمیخوریم، کلیاتسعدی را می‌یابیم و اثر جاودانة فردوسی رامشاهده می‌کنیم با دیوان حافظ تفأل می‌زنیم و پند مروت با دوستان و مدارای با دشمنان را می‌آموزیم از کلیات سعدی مدد می‌طلبیم انرز مزن برسرناتوان دست زور را می‌شنویم شاهنامة فردوسی را ورق می‌زنیم عدم آزار مور دانه کش را بما می‌آموزد. ملتی با چنین اندیشه هرگز از قدرت برای تخریب استفاده نخوهد کرد (احسنت) ملتی با چنین فلسفة اجتماعی از انرژی هسته‌ای برای آبادانی استفاده خواهد کرد نه برای ویرانی، برای ساختن خانه مردم نه برای سوختن کاشانة مردم، برای کشتن گندم نه برای کشتن مردم، برای برآوردن نیاز نه برای اقناع حرص و آز. سعدی در مقام رهبری سالخورده و جهاندیده و سرد وگرم روزگار چشیده در ۷ قرن پیش پای خود را از اینهم فراتر نهاده و جامعه آن روزی را از این که خرد بدست نابخردان نیفتد برحذر داشته است. این رهبر اجتماع درست مشکل جامعه امروزی ما را از لحاظ انرژی هسته‌ای ر ۷ قرن پیش مجسم نموده است. سلاح آن روزی تیغ بوده و سلاح امروزی، سلاح هسته‌ای است. تهدید جامعه کوچک آن روزی با تیغ در کف زنگی بوده و جامعه امروزی با سلاح هسته‌ای درکف جنگی. زنگی مست از شراب و باده و جنگی سرمست از نخوت و افاده. آنروز زنگی از خود بیخبر و امورز جنگی از خدا بیخبرآرمش جامعه را تهدید می‌کند، مسأله عیناً همانست فقط ابعاد آن بمراتب بزرگتر شده است، این بود فلسه اجتماعی و اندیشة ملت ایران در موضوع استفاده از قدرت.
بیائیم ببینیم در گذشته نزدیک عمل ملت ایران در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای چه بوده است بعنی از موقعی که ملت ایران عملات در جرگة کشورهای استفاده کننده از انرژی هسته‌ای وارد شده است همکاران محترم اطلاع دارند که چند سال قبل راکتور اتمی دانشگاه تهران بحرانی شده بحرانی یک اصطلاح فنی است یعنی بکار افتاد و بهره برداری از راکتور آغاز شد رآکنتوری با قدرت ۵ مگاوات یعنی ۵ هزار کیلو وات رآکتوری مدرن و مجهز راکتوری عظیم که در نوع خود از رآکتورهای بزرگ دنیاست بقسمی که تعداد نسبتاً محدودی از راکتورهای تحقیقاتی در دنیا قدرتی بالاتر از رآکتور اتمی دانشگاه تهران را دارد اگر ما می‌خواستیم متوانستیم در چند سال گذشته از این رآکتور استفاده کنیم و به تهیه‌مواد هسته‌ای برای کاربرد غیر صلحجویانه مشغول بشویم. بکمک وسائل و پرسنل علمی و فنی قوی که در اختیار داشتیم و امکانات دیگری که فراهم بود می‌توانستیم به تهیه مواد هسته‌ای مبادرت ورزیم صاحب واقعی رآکتور بودیم و کسی را حق دخالت در کار ما نبود و می‌توانستیم در انظار جهانیان و یا دور از انظار جهانیان به تهیة مواد هسته‌ای مشغول شویم ولی ملتی با آن اندیشه‌ای که عرض کردم وملتی با آن فلسفه اجتماعی که ذکر شد نمی‌تواند در راهی غیر از استفاده صلحجویانه از انرژی هسته‌ای گام بردارد. برای ثبوت این اندیشه بزرگ ایران با حسن نیت کامل قراردادی با آژانس بین المللی انرژی اتمی وابسته به سازمان ملل متحد امضاء کرد و نظارت بر تمام فعالیتهای رآکتور اتمی دانشگاه تهران را که منجر به تهیة سوختهستهای یا مواد هسته‌ای می‌شود در اختیار این سازمان بین المللی گذارد و قرارداد مورد نظر بتصویب مجلسین رسید، و بنده در آن موقع به نمایندگی از طرف وزارت امور خارجه در کمیسیونهای مجلس از این قرارداد دفاع می‌کردم شاید بسیاری از نمایندگان محترم که اینجا تشریف دارند در آن تاریخ در کمیسیونها تشریف داشته‌اند. برای بستن این قرارداد ایران رأساً خودش پیشقدم شد خودش مقدم بود و به آژانس اجازة نظارت کامل بر فعالیتها و کارهای رآکتور اتمی را داد یا بعبارت دیگر ایران این تضمین بین المللی را که اخیراً در روزنامه‌ها زیاد بآن اشاره شده است پذیرفت چون اسمی از سیستم تضمین بین المللی برده شد شاید بی مناسبت نباشد کـه بـنده توضیح مختصری در این باب هم بدهم این سیستم تضمینی یا تأمینـی از اصطــلاح Sistem des Garanties بفرانسه یا Safe gard به انگلیسی ترجمه شده است سیستمی است از طریق یک سازمان بین المللی استفاده صلحجویانه از رآکتور اتمی ایران را تضمین می‌کند همینطور که سازمان ملل متحد تشکیلاتی دارد بنام یونسکو یا سازمان تربیتی و علمی سازمان ملل متحد که مقرش در پاریس است و مسئولیت مسائل علمی و تربیتی را در سطح جهانی بعهده دارد، یا همانطور که سازمان ملل متحد، سازمان دیگری دراد بنام Who یا سازمان بهداشت جهانی که مقر آن در ژنو است مسئولیت بهداشت را در اشل جهانی بعهده دارد یا سازمان دیگری بنام FAO یا سازمان خواربار و کشاورزی جهانی که مرکز آن در رم است و مسئولیت غذا و خواربار مردم جهان را عهده دار است، همانطور هم در سازمان ملل متحد سازمانی وجود دارد در همان سطح و با حساسیت فوق العاده بیشتری بنام IAEA یا آژانس بین المللی انرژی اتمی که مرکز این سازمان در وین است وظائف این آژانس تهیه سوخت هسته‌ای و توسعة استفاده صلحجویانه از انرژی اتمی است این آژانس حساسترین جزء سازمان ملل متحد است و بعلت ارتباط آن با مسائل هسته‌ای و تسلیحات هسته‌ای از اهمیت خاصی برخوردار است بطور خصوصی از پنجم ماه مارس ۱۹۷۰ که عهدنامه معروف محدود ساختن ساحهای هسته‌ای TNP بامضاء رسیده ومراحل اجرائی آن اعاده شده چون نظارت برعدم استفاده ازمواد هسته‌ای برای مصارف نظامی بعهده این آژانس بین المللی در وین واگذار گردیده حساسیت این آژانس فوق العاده بیشتر شده است. بنده حدود ۱۲سال نمایندگی دولت ایران را در سازمانهای بین المللی مرتبط با مسائل اتمی عهده دار بوده‌ام و دو سال عضویت شورای حکام را که بعد از مجمع عمومی بالاترین مرجع این سازمان بین المللی است بعهده داشته‌ام در موقع شرکت در شورای حکام این سازمان بین المللی چون در مذاکرات مربوط به حفظ مواد هسته‌ای شرکت می‌نمودم حساسیت فوق العاده این مسئله را مشاهده کردم بعلت ارتباط این موضوع با سلاح هسته‌ای روی کلمات ساعتها حتی روزها بحث می‌شد قسمتی از این سازمان وظیفه سنگین و حساس SAFE-GARD سیف گرد یا تضمین را عهده دار است در این قسمت حدود ۸۰ نفر کارشناس طراز اول بین المللی مسئولیت بازرسی و کنترل مراکز اتمی و سانترالهای هسته‌ای را که تحت تضمین آژانس بین المللی انرژی اتمی واقع شده‌اند عهده دار می‌باشند. لازم است که مختصری از وضع این قسمت حساس آژانس را بعرض نمایندگان محترم برسانم: ۱۲% بودجه کل این سازمان بین المللی صرف مسائل تضمین می‌گردد که در حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار یا بیشتر در سال می‌شود این تضمین تنها مربوط به رآکتورهای قدرت نیست شامل رآکتورهای غیر قدرت، راکتورهای تحقیقاتی، کارخانجات سازنده سوخت، کارخانجات شیمیائی که سوختهائی را که در رآکتورهای اتمی بکار رفته‌اند مورد تجزیه قرار می‌دهند و سوختهای جدید هسته‌ای استخراج می‌کند می‌گردد در هر حال در هر رآکتور دفاتر مخصوصی وجود دارد که در آنها میزان کار راکتور قدرت رآکتور هنگام کار اندازه مواد هسته‌ای که تهیه شده است بدقت منعکس می‌گردد. حتی یک گرم ماده هسته‌ای که تهیه می‌شود در این دفاتر بدقت منعکس است این دفتر بررسی و بازرسی آژانس را تسهیل می‌نماید ایران وقتی که می‌گوید رآکتور خود را تحت نظارت سازمان ملل متحد یا آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار داده مقصود این است که رآکتور را تحت تضمین چنین دستگاه مجهزی که خدمتتان عرض کردم قرار داده است. برای اینکه حسن نیت ایران در مورد تضمین بیشتر جلوه گر شود استدعا می‌کنم نمایندگان محترم به این آماری که عرض می‌کنم توجه بفرمایند از توجه باین آمار روشن خواهد شد که دید و اندیشه ملت ایران با بسیاری از ملل دیگر چقدر متفاوت است. در سال ۱۹۷۳ طبق آخرین آماری که منتشر شده ۱۶۷ رآکتور قدرت در ۱۷ کشور مشغول بکار بوده واز این ۱۶۷ رآکتور فقط ۳۰ راکتور قدرت حاضر شده‌اند تضمین آژانس بین المللی انرژی اتمی را بپذیرند یعنی ۱۲ درص رآکتورهای قدرتی که در دنیا مشغول بکار است حاضر شده‌اند تضمین آژانس بیـن المللی انرژی اتمی را بپذیرند در مورد رآکتورهای تحقیقی در سال ۱۹۷۳، ۳۶۰ رآکتور تحقیقی در ۴۷ کشور در سراسر جهان مشغول بکار بوده و از این ۳۶۰ رآکتور تحقیقی فقط ۸۲ رآکتور حاضر شده‌اند تشکیلات خود را تحت تضمین آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار بدهند یعنی فقط ۲۲ درصد از رآکتورهای تحقیقی موجود زیر نظارت انرژی قرار دارند با توجه به کوچک بودن این چند درصد که ۱۲ درصد در مورد رآکتورهای قدرت و ۲۲% در مورد رآکتورهای تحقیقی است اهمیت و حسن نیت دولت ایران بخوبی روشن می‌شود و ثابت می‌گردد که اقدام به قرارداد رآکتور اتمی دانشگاه تهران (با تصویب مجلسین) تحت تضمین سازمان بین المللی انرژی اتمی قدمی است که ایران در راه تحکیم و تضمین استفاده صلحجویانه از انرژی اتمی برداشته است ایران از روز شروع بکار راکتور خود هیچ مانعی ندیده است که این تشکیلات را زیر نظر سازمان ملل متحد قرار بدهد زیرا آنرا که حساب پاک است از محاسبه چه باک است. یک مثال مهم دیگری عرض می‌کنم که نحوه عمل ملت ایران را در موضوع استفاده از مواد هسته‌ای در گذشته و در آینده نزدیک بخوبی نشان می‌دهد. عرض کردم بنده سالها مسئولیت و نمایندگی دولت ایران را در سازمانهای بین المللی مرتبط با مسائل اتمی عهده دار بوده‌ام در ده – دوازده سال پیش متأسفانه وضع وزارت امور خارجه ما به نظم وترتیب امروزی نبود همانطور که جهات منفی را باید تذکر بدهیم جهات مثبت راهم باید عرض کنم، واقعاً تحرکی در دوازده سال اخیر در کارهای علمی و فنی وزارت امور خارجه ما بوجود آمده است که باعث سرافرازی وخوشحالی ماست در آنموقع دستور العملی که از طرف وزارت امور خارجه به بنده داده می‌شد در بسیاری از مسائل زیاد روشن نبود مطالعه کافی نشده بود، پخته نبود برعکس حالا که برای هر مسئله بین المللی کمیسیونها تشکیل می‌شود و پس از ساعتها بحث، تصمیم لازم گرفته می‌شود در آنموقع این آمادگی نبود اکثر در حین شرکت در مجمعها تصمیم گرفته می‌شد که روش ایران چگونه باشد ولی در یک موضوع نظر ملت ایران و دولت ایران همیشه صریح و روشن بود نمایندگان ایران در سازمان بین المللی همیشه این رویه را تعقیب می‌کردند آن موضوع محدون نمودن سلاحهای هسته‌ای، از بین بردن سلاحهای هسته‌ای، فراهم کردن امکانات برای جلوگیری از تولید سلاحهای هسته‌ای بود. در باره این موضوع در هر مجمعی که مطرح شده یا خواهد شد نظر قاطع و روشن ملت و دولت ایران پشتیبانی از محدودیت و جلوگیری توسعه سلاحهای هسته‌ای است، پس اندیشه ملت ایران را در گذشته دور دیدیم عمل ملت ایران را در گذشته نزدیک مشاهده کردیم حالا ببینیم طرز کار ملت ایران در وضع حال چگونه است و درحال حاضر ما نسبت به این مسئله چگونه عمل می‌کنیم، عرض کردم سعدی در هفتصد سال قبل در مقام رهبری سالخورده به جامعه آنروزی هشدار داد از این خطر که علم بدست نادان بیفتد و یا خرد در کف نابخران قرار بگیرد، مسئله عیناً با همان وضع با ابعاد بسیار بزرگتری الآن موجود است، نگرانی از انرژی هسته‌ای در دست کسانی که آرزو کنیم نابخرد نباشند برای اجتماع بشری همان خطری را دارد که ۷ قرن پیش رهبر سالخورده‌ای به اجتماع آنروزی هشدار داد. محل اجتماع جامعه آنروزی انجمنهای کوچک ادبی بود پیروان مکتب رهبرانی مثل سعدی نظر رهبر خود را در آن مجامع ادبی بازگو می‌کردند و هشدار می‌دادند در باره مخاطراتی که جامعه را تهدید می‌کند امروزآن مجامع کوچک تبدیل شده است بمجمع بزرگی مثل مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیروان رهبران آنروزی سفیران کشورها هستند در این مجمع بزرگ جهانی امروز هم رهبر بزرگ و مجرب دیگری باز به جامعه بشری هشدار می‌دهد از مخاطراتی که در اثر اتمی شدن بعضی از نواحی دنیا جامعه بشری زا تهدید خواهد کرد این رهبر مجرب به وزیر امور خارجه خود دستور می‌دهد که از طریق سفیر خود یا نماینده دائمی خود در سازمان ملل متحد ازآن سازمان بخواهد که منطقه‌ای را که ما در آن زندگی می‌کنیم غیر اتمی اعلام کنند البته اگر این اقدام برای سراسر جهان بشود چه بهتر ولی هشدار فعلی مربوط به منطقه‌ای است که ما در آن زندگی می‌کنیم. این هشدار به جامعه ملل داده شده است امیدوارم به نتیجه مثبت برسیم خواهیم دید عکس العمل کشورهای دیگر در برابر پیشنهاد ایران چه خواهد بود مخصوصاً عکس العمل آن کشورهائی که در روزنامه هایشان این بیم را ابراز داشته‌اند که ایران ممکن است دارای سلاح اتمی بشود. نتیجة تصمیمی که در سازمان ملل متحد در اینباره گرفته خواهد شد، عکس العملی که این دول در باره این پیشنهاد نشان خواهند داد معلوم خواهد کرد که این دول ریگی در کفش دارند یانه. پس نحوه عمل ملت ایران در حال حاضر نشان می‌دهد که نه تنها در جهت تولید سلاح هسته‌ای گام برنمیدارد بلکه نگرانی خود را از اینکه کشورهای دیگری در این راه قدم برمیدارند اعلام می‌کند.
اندیشه ملت ایران را در گذشته دور دیدیم، عمل ملت ایران را در گذشته نزدیک سنجیدیم، طرز کار ملت ایران را دروضع حال مشاهده کردیم، حال ببینیم نظر ملت ایران دراین مسئله در مورد برنامه هائی که برای آینده نزدیک تنظیم نموده چگونه است برای شناخت نظر ملت ایران در مورد برنامه‌های مربوط به آینده نزدیک بهتر است به برنامه پنجم ایران مراجعه کنیم از لابلای سطور قانونی که برای سازمان انرژی اتمی ایران در جلسه گذشته بتصویب رسید می‌توانیم نظر ملت ایران را برای آینده و چند سالی که در پیش داریم بشناسیم. بیائیم به قانون این سازمان استفاده از انرژی هسته‌ای در صنایع است در کشاورزی است در ایجاد نیروگاههاست و در شیرین کردن آب شور و تأمین آب مورد نیاز مردم است تولید مواد اولیه مورد نیاز صنایع اتمی است. برای زیربنای علمی و فنی است. برای گسترش علوم و فنون اتمی است عملیات اکتشافی برای تعیین منابع مواد اولیه صنایع اتمی است استخراج و تخلیص مواد اولیه صنایع اتمی است همکاری با مجامع بین المللی در زمینه علوم و فنون اتمی است انجام تحقیقات مربوط به استفاده از انواع انرژی دیگر است اینها هستند خطوط اصلی فعالیت سازمان در چهارچوبی که مجلس شورای ملی برای فعالیت این سازمان بزرگ علمی مشخص ساخته است اگر دقت کنیم می‌بینیم همه و همه در راه توسعه و تحول است، همه و همه در راه خیر و صلاح است.
حال بیائیم به کمک تکنیکی که در اول عرایضم عرض کردم یعنی «اکستراپلاسیون» یا تکنیک برون یابی، روش ملت ایران را در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای پیــش بینی کنیم گذشته دور و نزدیک را مورد بحث و بررسی قرار دادیم، وضع حاضر را سنجیدیم از برنامه آینده نزدیگ مطلع شدیم. اندیشه گذشته دور، عمل گذشته نزدیک، نظر در وضع حال و برنامه کار یکی دوسالی که در پیش داریم روش ما را از لحاظ استفاده از انرژی هستــه‌ای در آینده روشن می‌سازد. بنده یقین دارم قضاوت هر قاضی بیطرفی اظهار نظر هر ناظر صاحبنظری، داوری هر داور بیطرفی این باشد که ملت ایران در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای بطرف آبادانی خواهد رفت نه ویرانی، جنبه‌های انسانی انرژی اتمی را مورد استفاده قرار خواهد داد نه جنبه‌های حیوانی آن را و جهات آسمانی و ملکوتی انرژی هسته‌ای را در پیش خواهد گرفت نه جهات شیطانی و جهنمی آنرا.
در خاتمه این قسمت از عرایضم می‌خواهم در پاسخ آنهائی که سخنان ناروائی در بارة نحوه استفاده ملت ایران از انرژی اتمی بر زبان رانده‌اند، نظر صریح و قاطع ملت ایران را در چند جمله خلاصه کنم «ایران سودای تسلط بر خاک و گل دیگران را در سر نمیپروراند که احتیاج به سلاح اتمی داشته باشد بلکه امید تقرب به قلب و دل دیگران را بجهانیان عرضه می‌دارد که وصول بآن جز با سلاح مردمی میسر نیست» بدین ترتیب یقین دارم همه نمایندگان محترم با من در اینمورد هم عقیده هستند که آنچه ملت ایران خواستار آن است: سودا نیست امید است، تسلط نیست تقرب است، خاک و گل نیست قلب و دل است، در سایه تاریک تهدید سلاح اتمی نیست در پرتو درخشان نوید سلاح مردمی است. پس از عرض قسمت اول عرایضم از نمایندگان محترم اجازه می‌خواهم چند دقیقه‌ای که از وقت باقیمانده است صرف بحث دیگری، از دید دیگری بنمایم نمایندگان محترم وقوف دارند که در جلسه گذشته مجلس شورای ملی باتفاق آراء لایحه سازمان انرژی اتمی ایران به تصویب رسید تصویب این لایحه مهم و اساسی را به ملت ایران و دولت ایران تبریک می‌گویم از صمیم قلب موفقیت مسئولین اجرای این لایحه را آرزومندم به دو دلیل فراکسیون پارلمانی اقلیت در جلسه گذشته به این لایحه رأی داد دلیل اول این بود که جهانیان بدانند که در مورد مسائل مهم مملکتی بین اکثریت و اقلیت تفاوتی نیست و فارغ از قیل و قال اکثریت و اقلیت دور از گفت و شنود جبهه موافق و مخالف دولت همه متفق القولند مسائل مهم مملکتی برتر از رقابت و صحبتهای ایدئولوژیک بین حزب ایران نوین و حزب مردم است بنابراین با رأی گروه اقلیت به این لایح مقصود ما این بود که بجهانیان بفمانیم که مسائل مهم مملکتی بالاتر از اینهاست. دلیل دوم که فراکسیون پارلمانی اقلیت در گذشته باین لایحه رأی داد این بود که بفهمانیم که فراکسیون اقلیت هر وقت دولت قدم مثبتی برمیدارد نه تنها چوب لای چرخ فعالیت دولت در راه اجرای آن نخواهد گذاشت بلکه با همکاری کردن قسمتی از بار آن مسأله‌ای را که مطرح است بدوش خواهد کشید به دولت کمک خواهد کرد که با سرعت بیشتری آن بار را به مقصد برساند ولی با وجودی که در دفعه گذشته نسبت باین لایحه باتفاق آراء رأی داده شد و لایح بتصویب رسید بنده مانعی نمی‌بینم که نظر فراکسیون پارلمانی حزب مردم را در باره این لایحه اساسی بعرض نمایندگان محترم برسانم متأسفانه وقت بسیار قلیل است این است که فقط بنده دو جنبة اساسی این مطلب را مورد توجه قرار می‌دهم یکی اینکه ببینیم کارنامه دولت در این زمینه یعنی در زمینه استفاده از انرژی هسته‌ای در این ۴-۵ سال اخیر چه بوده است این یک جنبه، جنبه دیگر هشداری است که گروه اقلیت به دولت می‌دهد که در موقع اجرای این لایحه مورد توجه قرار دهد. بطور خلاصه عرایض من در باره کارنامه گذشته و هشدار برای آینده است. بنده کلمه کارنامه بکار بردم ولی واقعاً حق این بود که این کلمه را بکار نمی‌بردم زیرا می‌توانم بگویم کاری انجام نگرفته است که بتوانیم کلمه کارنامه را بکار ببریم واقعاً مناسبتر است وجداناً عرض کنم کاری نشده.
دکتر الموتی- خودتان فرمودید که در این قسمت سالها مسئول بودید پس اگر کاری نشده و غفلت شده خودتان هم در این مورد سهم داشته‌اید.
دکتر آزاد- جواب فرمایش جنابعالی را خواهم داد اجازه بفرمائید، لیدر محترم فراکسیون حزب ایران نوین فرمودند که بنده مدتی مسئول اینکار بوده‌ام بنابراین اگر غفلتی شده است بنده هم در آن سهیم بوده‌ام باید عرض کنم مرکز اتمی دانشگاه تهران یک مرکزی دانشگاهی، تحقیقاتی است که هیچوقت مسئولیت اجرائی در مملکت نمی‌توانسته داشته باشد در اینباره مثالهای متعددی عرض خواهم کرد با وجودیکه مسئولیت اجرائی نداشته است معذلک برای جبران غفلت دولت خواسته است اقداماتی بکند ولی عمل دولت طوری بوده است که نه تنها کمک نکرده بلکه جلوی اینکار را هم گرفته است اگر وقت باشد جواب فرمایش جنابعالی را عرض خواهم کرد و شاید هم در بین صحبتهای بنده جواب خودتان را بیابید. وجداناً بنده بدون تعصب اقلیت و اکثریت عرض می‌کنم که در ۴-۵ سال اخیر هیچ کاری انجام نشده هیچ که عرض می‌کنم بمعنا کامل کلمه است بنده هر طرف نگاه می‌کنم بهر مسأله‌ای که نظر می‌اندازم بی تفاوتی دولت، غفلت و قصور و گناه دولت، حتی گناه کبیر دولت را می‌بینم و اگر فرصتی پیش بیاید ثابت خواهم کرد که این سخنی که عرض می‌کنم گناه کبیر خلاف نمی‌گویم واقعاً گناه کبیره است.
دکتر الموتی- ما هم در این مورد جوابهائی داریم.
دکتر آزاد- از کجا شروع کنم، البته آن موقع بنده خواهم نشست و بفرمایش آقایان گوش خواهم داد اگر جوابی بود باز عرض خواهم کرد.
رئیس- آقای دکتر آزاد وقت جنابعالی تمام شد.
دکتر آزاد- اجازه بدهید یک دقیقه دیگر عرضم را تمام می‌کنم بنده می‌خواستم از الف تا یای این مسأله را خدمت خانمها و آقایان محترم عرض کنم الف را گفتم مقام ریاست گفتند که دیگر هیچ مگوی، بنابراین چاره‌ای ندارم که اطاعت کنم و امیدوار باشم که:
- «گر درخانه کس باشد
- همین یک حرف بس باشد».
(احسنت).
رئیس- آقای دکتر حبیب اللهی بفرمائید.
دکتر حبیب اللهی – جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند،
کمیسیون کشاورزی مجلس شورای ملی در تاریخ ۱۸ تیرماه برای بازدید از فعالیتها و پیشرفتهای کشاورزی استان خراسان بریاست آقای مهندس فیروز عدل و باتفاق آقای دکتر ارشدی رئیس سازمان دامپزشکی کشور و آقای مهندس موسوی رئیس سازمان ترویج کشاورزی کشور به مشهد وارد و در آنجا همراه مدیر کل کشاورزی استان خراسان از سازمانهای مختلف اداره کل کشاورزی بازدید بعمل آوردند. در مزارع نمونهتهیه بذر و نهال و مؤسسه بررسی آفات مهندسین جوان ایرانی با چهره‌های سوخته از آفتاب و خسته از کار ولی مصمم و پیروز همزمان با انقلاب پیش رفته و کشاورزی قدیمی و سنتی ما را تبدل به کشاورزی مدرن امروزی با تکنولوژی جدید نموده‌اند. آنها و دوستان آنها وظیفه سنگین تأمین و تهیه خوراک سی میلیون نفر ایرانی را بعهده داشتند و مسلماً از عهده این کار مهم برخواهند آمد (صحیحاست) و در این مؤسسه سالیانه در حدود۲۰۰ هزار اصله نهال میوه اصیل و اصلاح شده در اختیار مراجعین و باغداران گذارده می‌شود، در تاکستان نمونه این مزرعه ۱۰۵ واریته درخت انگور تهیه شده و با آخرین متد معمول در دنیا کشت و برداشت می‌شود. در اینجا رئیس سازمان ترویج کشور در زمینه اقدامات دولت برای گسترش و بهبود تاکستانهای کشور و اعتبارات قابل توجهی که وزارت کشاورزی و منابع طبیعی برای کمک به باغداران و تبدی تاکستانهای قدیمی به گشت مدرن اختصاص داده بیاناتی اظهار داشتند. در ایستگاه خاکشناسی در مورد شناسائی خاک و اهمیت آن از نظر مصرف نوع کود و همچنین طرز آبیاری توأم با دادن کود را مهندسین متخصص بیان داشته و کارهای انجام شده خود را وسیله نشریه‌های مفصل عرضه داشتند.
کمیسیون کشاورزی سپس از کلینیک دامپزشکی بازدید بعمل آورد، در اینجا رئیس دامپزشکی استان خراسان اظهار داشت، در استان پهناور خراسان که دارای ۱۵ شهرستان و ۵۱ بخش و ۱۹۱ دهستان و ۶۶۰۰ قریه می‌باشد در حدود ۱۰ میلیون سر دام در متجاوز ای ۳۰۰ هزار هکتار مربع وسیله کادری مرکب از ۱۴ نفر دکتر دامپزشک و ۹۰ تکنیسین با تلاشهای شبانه روزی اداره می‌شود، آقایان نمایندگان می‌توانستند فعالیتهای دامپزشکی را در صحراها و بیابانها و در دل کوهستانها مشاهده می‌کردند و با تشویق این طبقه زحمتکش وظیفه سنگینی را که بر دوش دارند سبک می‌ساختند. در اینجا رئیس سازمان دامپزشکی کشور توجه مخصوص وزیر کشاورزی را به امر دامپزشکی و جلوگیری از مرگ و میر دامها بیان داشته و گفت: سازمان دامپزشکی کشور با هزینه کم خدمات باارزشی عرضه داشته است. مثلا دراستان خراسان هزینه پرسنل آن درحدود ۵۶ میلیون و ارزش خدمات آن با محاسبه‌ای که بعمل آمده در حدود ۳/۵ میلیارد یعنی ۸۰ برابر هزینه برآورد شده است.
در مورد پیشگیری بیماری تب مالت و سل که قابل سرایت به انسان می‌باشد دامپزشکی استان خدمات ارزنده‌ای عرضه داشته و از اشاعه بیماری و سرایت آن به انسان جلوگیری بعمل آورده است. (حسنت).
ایستگاه دامپروری عباس آباد که در ۳۰ کیلومتر مشهد واقع شده مورد بازدید آقایان نمایندگان قرار کرفت. در اینجا نژاد اصیل گوسفند بلوچی تربیت شده و برای اصلاح نژاد بین دامداران خراسان توزیع می‌گردد. جالب توجه اینجاست که این نژا. د مخصوص قادر به تولید نسل دوقلو و سه قلو می‌باشد که از این راه کمک زیادی به تولید گوشت کشور می‌نماید.
از دانشسرای کشاورزی مشهد در طرق نیز بازدید بعمل آمد در این مؤسسه که در حال حاضر ۲۰۰ نفر از روستازادگان مشغول تحصیلی علمی وعملی درمدرسه ودر مزرعه می‌باشند در دو رشته ماشین آلات کشاورزی و آبیاریتخصصی پیدا کرده و تکنیسینهای قابلی برای ادارات دولتی و بخشهای خصوصی خواهند بود.
در خاتمه عرایضم از آقای روحانی وزیر فعال کشاورزی که در اجرای اوامر شاهنشاه آریامهر در راه کشاورزی نوین مملکت قدم گذاشته و هر روز موفقیتهای تازه‌ای بدست می‌آورد و همچنین از مدیر کل کشاورزی خودمان که میزبانی کمیسیون را بر عهده داشتند واز کلیه کارمندان کشاورزی خودمان که موجبات بازدید ما را فراهم نمودند تشکر می‌نمایم.
از موقعیت استفاده کرده ضمن تشکر و سپاس اهالی نیشابور از توجه جناب آقای مهندس شهرستانی وزیر راه نسبت به ساختمان راه جدید مشهد – نیشابور که موجبات نزدیک شدن در حدود ۶۰ کیلومتر راه فراهم کرده‌اند تقاضا دارد دستور فرمائید هرچه زودتر ساختمان این راه مهم و حیاتی را شروع نمایند (احسنت – احسنت).
رئیس- خانم مزارعی بفرمائید.
بانو مزارعی- جناب آقای رئیس؛ همکاران محترم، بدواً اجازه می‌خواهم ولادت با سعادت دختر بزرگوار و رشید پیغمبر اکرم (ص) صدیقه طاهره (ع) را به کلیه مسلمین بخصوص بانوان مسلمان ایران تبریک عرض نمایم. بانوی با تقوائی که دامنش مهد پیشوایان معصوم و مردان بزرگ تاریخ اسلام بوده و با امیر مؤمنان همسرو همراه. امروز نیز ایرانیان مفتخرند که شهبانوی بزرگوار آنان از سلالة و خاندان نبوی و قلب پاک و رئوفشان مانند جدة بزرگ خویش و بانوی بانوان اسلام همواره بخاطر ضعفا و محرومی میطپد و درگاهش ملجاء درماندگان است، از پیشگاه خدای بزرگ موفقیت هرچه بیشتر و سلامت با سعادت توأم شهبانوی محبوب ایران را مسئلت دارد شهبانوی محبوبی که همسر و همگان شایسته رهبر بزرگ ملت است و دنیا با احترام و تجلیل از ایشان یاد می‌کند (صحیح است – احسنت).
در مورد بازدیدی که چند روز پیش از شهرستان فسا داشتم بر مبنای دستور اخلاقی و ان شکرتم لا زیدتکم که طبق دستور الهی لازم است شکرگزاری را فراموش نکرد و خدمات واقعی را ستود زیرا ناسپاسی از نظر اخلاق ربانی و پرورش الهی ناستوده و مطرود است (صحیح است) لازم دیدم عرایضی تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی بنمایم.
سالها بود مردم شهرستان فسا آرزو داشتند که جاده شیراز – فسا آسفالت شود و من بارها از پشت همین تریبون خواست مشروع اهالی شهرستان فسا را باطلاع مسئولین رساندم ولی تا شش هفت ماه پیش این فقط آرزوئی بیش نبود ولی امروز باید از وزیر فعال راه سپاسگزاری نمایم چون پس از شش ماه من از جادة اسفالته فسا به شیراز آمدم آنقدر سریع کار انجام گرفته که حتی عده‌ای از اهالی شهر باور نداشتند که راه اسفالت شده و دیگر لازم نیست از گردنه سهمگین خز وارد جادة جهرم شوند و اگر کسی به شهرستان فسا نرود و با مردم آن سامان به صحبت ننشیند از وجد شادی و سپاس مردم حقشناسی فسا نمی‌تواند باخبر شود. مردم شهرستان فسا از وزارت راه سپاسگزارند و امیدوارند که هرچه زودتر راه اساس شیراز، فسا، داراب، بندر عباس ساخته شود واین راه بزرگ و اساس در تمام شئون اجتماعی و اقتصادی آنان اثر گذارد.
تلویزیون نیز که خواست مردم بدون تفریح آن شهرستان بود برنامة آزمایشی را شروع کرد و قطع شد امیدوارم با توجه به این مطالب که در شهرستانها مردم کمتر از تفریح و سرگرمیهای تهران و مراکز استان برخوردارند و تلویزیون می‌تواند سرگرمی ارزنده‌ای برای کوچک و بزرگ باشد همچنانکه در گسترش آن تاکنون فعالیت چشمگیری شده است فسا هم برخوردار از برنامه‌های آن گردد.
هتل جهانگردی نیز تازه شروع به بهره برداری کرده بود که با استحضار به این مطلب که در اغلب شهرسانها بخش خصوصی نتوانسته است هتل تأسیس کند اینگونه هتلها واقعاً مورد لزوم است.
هنرستان روستائی شهرستان فسا نیز فعالیت پیگیر وزرات مسکن و شهرسازی سر و صورتی گرفته و از اینجهت که با سرعت و برای استفاده در شروع سال تحصیلی آن هنرستان را آماده می‌نمایند از وزیر محترم وزارت مسکن و شهرسازی تشکر نمایم (احسنت).
بطوریکه خاطر همکاران عزیز مستحضر است یکی از مشکلات بزرگ جنوب ایران کم آبی است که رهبر بزرگ ما بارها در موارد بسیار این مشکل بزرگ را یادآوری فرموده‌اند علاوه بر کم آبی عدم اطلاع از اصول صحیح علمی و فنی در مصرف آب یکی از عللی است که کار کم آبی را مشکلتر می‌نماید. امروز که به یاری علم می‌توان بر بسیاری از مشکلات فائق شد در جنوب ضروری است برای اطلاع عموم مردم و حل مشکل بزرگ کم آبی برای تربیت انسانی متخصص راهی جست و چه راهی بهتر از این که دانشگاه پهلوی در شهری چون فسا که اکنون به برکت راه خوب و آسفالته بیش از یکساعت و نیم تا شیراز راه نیست مرکزی تحقیقاتی برای بهبود وضع آب و آبیاری تأسیس نماید این کمک بزرگی است بتمام مناطق جنوب بخصوص شهرستان فسا که ۸۰% مردم آنرا کشاورزان تشکیل می‌دهند اکنون سالانه بیش از پانصد نفر دختر و پسر دیپلمه از دبیرستانهای شهر فسا بر نیروی انسانی فعال آن شهر اضافه می‌شود اگر این نیرو به افرادی متخصص تبدیل می‌شد ما از ذخیرة انسانی کافی برخوردار می‌شدیم. موقعیت خاص شهرستان فسا که حد فاصل بین دو استان فارس و استان ساحلی می‌باشد بمن اینجا اجازه را می‌دهد که تقاضای توجه بیشتری از طرف وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش به این شهرستان را بنمایم. در خاتمه مجدداً از دولت خدمتگزار جناب آقای هویدا که اثرات خدمتشان در هر گوشه و کنار کشور هویداست سپاسگزاری می‌نماید (احسنت – احسنت).
- تصویب صورتجلسه‌های روز سه شنبه (۱۱) و یکشنبه (۱۶) تیرماه ۱۳۵۳
۳- تصویب صورتجلسه‌های روز سه شنبه (۱۱) و یکشنبه (۱۶) تیرماه ۱۳۵۳.
رئیس- صورتجلسه‌های روزسه شنبه یازدهم ویکشنبه شانزدهم تیرماه خدمت خانمها وآقایان توزیع شده نسبت باین دوصورتجلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورتجلسه‌ها تصویب می‌شود.
- اعلام وصول ۴ فقره لایحه از مجلس سنا: ۱- تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی، ۲- واگذاری دو هزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار، ۳- اجازه تضمین وامهای مورد نیاز شرکتهای کشتیرانی ایرانی، ۴- اصلاح مادة ۹۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی
۴- اعلام وصول ۴ فقره لایحه از مجلس سنا: ۱- تأمین وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی، ۲- واگذاری دو هزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار، ۳- اجازه تضمین وامهای مورد نیاز شرکتهای کشتیرانی ایرانی، ۴- اصلاح مادة ۹۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی.
رئیس- وارد دستور می‌شویم، لوایحی از مجلس سنا رسیده است که برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۷(فرهنگ) در قبال لایحه شماره۸۹۴ مورخ ۱۳۵۳/۱/۲۰ دولت راجع به تأمین وسائل و مکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی در جلسه فوق العاده روز دوشنبه ۱۷ تیرماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارة ۴ (دارائی) در قبال لایحه شماره ۳۰۷۱۶ مورخ ۱۳۵۲/۵/۳ دولت راجع به اجازه تضمین وامهای مورد نیاز شرکتهای کشتیرانی ایرانی در جلسه فوق العاده روز دوشنبه ۱۷ تیرماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شماره ۳ (دادگستری و استخدام) در قبال لایحه شماره ۷۲۸۶۸- ۱۳۵۲/۱۱/۲۹ دولت راجع به اصلاح ماده ۹۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی در جلسه فوق العاده روز دوشنبه ۱۷ تیرماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
گزارش کمیسیون شمارة ۶ (کشاورزی و منابع طبیعی) در قبال لایحه شمارة ۷۳۷۴۰ مورخ ۱۳۵۲/۱۲/۸ دولت راجع به واگذاری دو هزار هکتار از منابع ملی شده اطراف چاه بهار به شهرداری چاه بهار در جلسه فوق العاده روز دوشنبه ۱۷ تیرماه ۱۳۵۳ مطرح گردید و با اصلاحاتی بتصویب مجلس سنا رسید.
اینک لایحه قانون فوق که اصلاح شده است جهت تصویب مجدد آن مجلس محترم بضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- جعفرشریف امامی.
رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اصلاح قانون امور گمرکی وارسال بمجلس سنا
۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به اصلاح قانون امور گمرکی وارسال بمجلس سنا.
رئیس-گزارش شوردوم اصلاح قانون امورگمرکی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳۵۳/۴/۱۸ با حضور آقای علی اصغر طباطبائی معاون وزارت دارائی لایحه شماره۶۱۰۰ مورخ ۱۳۵۲/۳/۲۰ دولت راجع به اصلاح قانون امور گمرکی را که گزارش شور اول آن بشماره ۱۲۶۴ چاپ گردیده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادهٔ واحده- اصلاحات زیر در قانون امور گمرکی مصوب ۳۰خرداد ماه ۱۳۵۰ بعمل می‌آید:
۱- بجزء ب از بند ۲ مادة ۳۷ تبصرة زیر الحاق می‌گردد:
- تبصره- معافیتهای گمرکی کنسولی موضوع این بند بشرط معامله متقابل تا پایان دورة خدمت مأموران کنسولی خارجی در ایران قابل تمدید است.
۲- قسمت آخر مادة ۵۱ بشرح زیر اصلاح می‌شود:
رأی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی قطعی است مگر در مواردی که مابه التفاوت بین مبلغ رأی و مبلغی که مورد قبول مؤدی یا مورد مطالعه گمرک است بیش از دویست و پنجاه هزار ریال باشد که در اینصورت و همچنین در سایر موارد مذکور در این قانون مؤدی یا گمرک یا طرفین حسب مورد می‌توانند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی کمیسیون تقاضای تجدید نظر نمایند.
رئیس کمیسیون دارائی – کریم اهری.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز چهارشنبه ۱۳۵۳/۴/۱۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه اصلاح قانون امور گمرکی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون امورخارجه- دکتر یحیی شمس.
رئیس- مادة واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی
۶- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی.
رئیس- گزارش شور اول اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی.
کمیسیون دارائی در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۴/۱۸ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره۲۱۷۰۸ مورخ ۱۳۵۳/۴/۱۶ راحع به اجازه اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی را که در جلسه روز یکشنبه ۵۳/۴/۱۶ تقدیم و بشمارة ۱۲۷۸ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادهٔ واحده- به دولت اجازه داده می‌شود وامها و اعتبارات لازم را بنا به پیشنهاد وزارت دارائی و تصویب هیئت وزیران رأساً یا از طریق بانکها و مؤسسات اعتباری وابسته به دولت به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی اعطاء و از محل اعتبار مصوب در بودجه پرداخت کند.
وزارت دارائی مکلف است ظرف یک ماه پس از انعقاد هر موافقتنامه گزارش آنرا بمجلسین تقدیم نماید.
- تبصره- گزارش مربوط به موافقتنامه هائیکه قبل از تصویب این قانون منعقد شده نیز باید ظرف مدت یکماه از تاریخ تصویب این قانون به مجلسین تقدیم گردد.
رئیس کمیسیون دارائی – کریم اهری.
گزارش شور اول از کمیسیون خارجه بمجلس شورای ملی.
کمیسیون امور خارجه در جلسه روز چهارشنبه ۱۳۵۳/۴/۱۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه اجازه اعطای وام و اعتبار بدولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی را مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحی که بعداً مورد تأیید کمیسیون دارائی قرار گرفت عیناً تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا در تأیید گزارش کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبرکمیسیون امورخارجه – دکتر یحیی شمس.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است. آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی – بنظر بنده لایحه اجازه وام و اعتبار بدولتها و مؤسسات بین المللی یکی از لوایح افتخارآمیزیست که امروز در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح است.
بسیار خوشوقتیم که در سایه توجهات شاهنشاه وضع مالی کشور ما به مرحله‌ای رسیده است که امروز ما توانسته‌ایم نه تنها مانند گذشته احتیاج به وام و تأمین اعتبار از منابع خارجی نداشته باشیم بلکه امروز خودمان جزو کشورهای وام دهنده و کمک دهنده شده‌ایم (صحیح است)، و با استفاده از حاکمیت مطلق ایران در صنعت نفت چنین موفقیت ممتاز برای کشور ما بوجود آمده است و ما وظیفه خود می‌دانیم که در درجه اول به پیشگاه شاهنشاهمان درود بفرستیم که چنین وضعی برای ما بوجود آورده‌اند (صحیح است). دهسال قبل در همین مجلس ایران ما دور هم نشستیم و لایحه‌ای را تصویب کردیم که دولت بتواند با گرفتن وام موجبات پیشرفت این مملکت را فراهم کند ولی امروز با ارشاد شاهنشاه خوشبختانه از نظر مالی، ما در چنان وضعی هستیم که کشور وام دهنده و کشور کمک دهنده هستیم (صحیح است). دو نکته را لازم می‌دانم در اینجا متذکر بشوم و امیدوارم مورد توجه نمایندگان محترم قرار بگیرد، و مخصوصاً با توجه جناب آقای دکتر یزدان پناه را باین مسئله جلب می‌کنم وقتی لایحه دریافت وام و اعتبار از خارج مطرح بود ما در لایحه دریافت وام و اعتبار از دریافت وام از کشورهای خارج این اعتبار به کمیسیونهای مجلس داده شده بود قراردادهائی را که با دولتها منعقد می‌کرد کمیسیون دارائی مجلسین آنها را تصویب می‌کرد، بنابراین در این لایحه هم بنده پیشنهاد کردم قراردادهائی که با کشورهای خارجی منعقد می‌شود مرجع تصویب کننده کمیسیونهای مجلسین باشد. با توجه به لایحه قبلی که در مورد دریافت وام چنین اختیاری ما داشتیم و خوهیم داشت در این مورد هم بهمان طریق عمل شود و بنده خیال می‌کنم این یک نکته بسیار اساسی است و مخصوصاً از کمیسیون دارائی مجلس خواهش می‌کنم که در اینمورد توجه مخصوصی بفرمایند و اما مطلب دوم که بنده فکر می‌کنم تذکر آن لازم است اینست که ما می‌بینیم وقتی به شهرها و استانها می‌رویم خیلیها می‌گویند که برنامه‌های عمرانی ما مانده است و چطور شده که دولت در این شرایط در حالیکه خیلی از کارهای عمرانی ما باقی مانده به کشورهای خارجی وام می‌دهد، این نکته اینجا باید توضیح داده شود که بر اساس مطالعاتی که در دستگاههای برنامه ریزی واعتباری مملکت شده است برای جلوگیری از خطر تورم که در صورت وجود پول زیاد کشور را دچار خطراتی می‌کند، امروز در کشور ما این مطالعات شده تا آخرین مقدار پولی که امکان صرفش در مملکت وجود دارد وایجاد تورم زیاد نکند در مملکت سرمایه گذاری می‌شود، چنانچه ملاحظه فرمودید در جلسه گذشته دو لایحه ۸۵ میلیارد و ۱۲ میلیارد ریالی تصویب شد که دولت با آن لایحه ۱۲ میلیارد ریالی حداکثر کمک ممکن به شهرها و روستاها که برای آبادانی آنها صورت می‌گیرد بعمل می‌آورد و با لایحه ۸۵ میلیارد ریالی هم حداکثر اعتبار برای بهداشت و فرهنگ رایگان و سایر کارهای لازم داده می‌شود بنابراین باید بعرض مجلس ایران و بعرض همه نمایندگان و افراد ملت ایران برسدکه دولت ایران امروز مشکل مالی ندارد و پول بیش از آنچه که برای احتیاجات عمرانی مملکت لازم است در اختیار دولت و مملکت ایران هست ولی برای جلوگیری از خطر تورم سعی می‌شود این اعتبارات بحد معتدلی در کشور سرمایه گذاری بشود و اگر امروز در بعضی از کشورهای خارج سرمایه گذاری می‌شود، اینها یک مقدار سرمایه گذاریهای سالمی است که به اقتصاد مملکت هم کمک خواهد کرد. بنابراین با توجه به این نکات است که دولت تصمیم گرفته است با الهام از افکار انسانی و بشردوستانه شاهنشاه ما که خواستار کمک به همه کرورها هستند این مسئله را مورد توجه قرار بدهد. بنابراین بنده خیال می‌کنم با اصلاح این لایحه بصورتی که کمیسیون دارائی مجلسین هم قراردادهای منعقده از طرف دولتها را تصویب کند، این یکی از لوایح افتخارآمیز است که در مجلس شورای ملی بتصویب می‌رسد (احسنت).
رئیس- خانم دکتر سرخوش بفرمائید.
بانو دکتر پریوش سرخوش- لایحه قانون اجازة اعطای وام واعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی از این نظر مفید است که در جهان پرغوغای امروز که بحران انرژی، بحران ناشی از تورم، بحرانهای سیاسی و مالی که سرزمینهای صنعتی را فرا گرفته است، ایران بصورت یک قدرت تازه با هدفها و آرمانهای انسانی بپا خاسته است. در دنیائی که قدرتمندان از مساعدت ملتهای نیازمند خودداری می‌کنند و بخش عمده‌ای از ثروتشانرا صرف تجهیزات و تسلیحات نظامی می‌نمایند، و در جوامع مصرفی که هدفی جز تولید هرچه بیشتر برای مصرف هرچه زیادتر ندارند، در یک چنین فضائی ایران به پیروی از سنتهای مذهبی و ملی ندائی انسانی و بشردوستانه می‌دهد و دست همکاری ملتهای درحال توسعه را برادرانه می‌فشارد (صحیح است).
در این جهان پرغوغا از تفرقه و جدال و فاصله میان ثروتمند و فقیر، کشور ما ابتکار عمل را در صحنة سیاست بین المللی بدست گرفته است.
ایران با دادن وام به کشورهای در حال توسعه می‌خواهد از اختلافات و فاصله میان ملتها بکاهد باید که ملتها بسوی تعمیم عدالت اجتماعی و رفاه به یکسان پیشروی بکنند و هر گونه تبعیض اقتصادی، یا نژادی یا سیاسی برای ایران محکوم است.
ملت و دولت شاهنشاهی ایران بپا خاسته‌اند تا با الهام از اندیشه‌های بشردوستانة رهبرشان مشکلات مردم جهان را بیرون از یک متن استعماری حل کنند (احسنت). یکی از نمودهای ارزندة سیاست خارجی ایران توجه به کشورهای آفریقا، آمریکای جنوبی و آسیا است اعطای وام به کشورهای نیازمند، پیشنهاد غیراتمی کردن خاور میانه، دگرگونی در شیوه‌های کمک کردن و کمک گرفتن طرح بیطرف کردن اقیانوس هند تغییرات شگرفی را در سیاستهای زنگ زده استعمارگران در سطح جهانی بوجود آورده است (صحیح است).
وام دادن به دولتها و مؤسسات خارجی یکی از نمودهای ارزندة سیاست خارجی ایرانست اگر اصلاحات اجتماعی عمیق در ایران رخ نداده بود امروز کشور ما در صحنة سیاست بین المللی الهام دهنده و خلاق ارزشها نمی‌بود.
سیاست خارجی هر کشور بازتاب اوضاع داخلی آنست کسیکه درونش بیمار باشد نخواهد توانست باطن آشفته اش را با عرضة تصاویر ساختگی در ظاهر فریبنده جلوه دهد. بهمین جهت است که کشور ما هر پیروزی که در زمینة همکاری با ملتهای جهان بدست آورد نشانی از موفقیتهای داخل کشور است (صحیح است).
تلاش دولت شاهنشاهی ایران در زمنیة ازمیان برداشتن فاصله میان غنی و فقیر نه تنها بصورت اعطای وام بلکه بشکل هشدارهائی مؤثر در مجامع جهانی منعکس بوده است. کمکهای ایران به کشورها و مؤسسات خارجی صادقانه، بشردوستانه و خالی از هرگونه انگیزة توسعه طلبی یا برتری جوئی است ملت ایران با شهامت واعتقاد قشر خودخواهی و خودبینی را پاره کرده و قدم به فضایی بازتر وانسانیتر گذاشته باشد که قدرتها و استعمارگران را از خودخواهی و فقط بفکر خویشتن بودن و همه چیز را برای خود خواستن برهاند (احسنت).
همکاران محترم در پشت هر رقمی که ایران بصورت وام واعتبار به کشوری می‌دهد سیمای انسانی رهبر بزرگی آشکار است. ایران در این اندیشه و عمل خود درصدد یک قدرت سیاسی یا برتری نظامی یا تحمیل نظرات خویش نیست بلکه ایران بعنوان کشوریکه ۶۵ قرن پیش منشور آازدی ملتها را صادر کرده است، در این دنیای پرآشوب در صدد کمک بی شائبه به ملتهای از بند رسته است. شاید بعضیها تصور کنند که ایران بیش از آنچه می‌گیرد به کشورهای درحال توسعه کمک می‌کند اما نباید فراموش کرد که کمک به از میان بردن فقر و محرومیت و تقویت استقلال رأی در برابر قدرتهای بزرگ در هر نقطه از عالم در تحلیل نهائی برای امنیت ملی ایران و کامیابی اش در اعمال سیاستی مستقل اهمیت بسیار دلرد. لذا وام به کشورهای آفریقا و آسیا وحتی آمریکای لاتین یک اقدام پرستیژز نیست بلکه یک موضع گیری ضروری سایسی است.
کسانیکه می‌گویند چرا پولها را در داخل خرج نمی‌کنید؟ باید بدانند که برای جلوگیری از تورم خرج کردن در داخل کشور باید حساب شود و دقیق باشد و تا جائیکه امکان آن از نظر اصول اقتصادی و فنی میسر است برای برنامه‌های عمرانی و نوسازی و رفاهی دولت شاهنشاهی بودجه اش را تأمین نموده است مثلا برای عمران و نوسازی شهر و روستاها دوازده میلیارد و بمنظور تأمین بهداشت و فرهنگ ۸۵ میلیارد در نظر گرفته شده و برنامةپنجم عمرانی به دو برابر رسانیده شده است. لذا می‌توان گفت وام دادن به کشورهای نیازمند یک اقدام پرستیژی نیست بلکه یک موضع گیری ضروری سیاسی است (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة واحده مطرح است. آقای رامبد بفرمائید.
رامبد- دیروز سخن از دریافت اعبتار و گرفتن وام بود، امروز صحبت از اعطای اعتبار و دادن وام است. اگر نگاهی به فهرست کشورهای وام گیرنده و وام دهنده بکنیم خوب تشخیص می‌دهیم که ما در چه وضعی بودیم و به چه مرحله‌ای رسیده‌ایم. هر سال در هر بودجه که در مجلس مطرح بود مفاد و شاریط و نکات لازم الرعایه محدود کردن وامها را به دولت تذکر می‌دادیم. امروز دوستان مجلس ما جنبه انسانی و احساساتی و غرور ملی در دادن وام و اعطای اعتبار به دیگران را در اینجا طرح می‌کنند. عضو هر کشوری، فرد هر ملتی اگر کمترین احساس ملیت و وطن پرستی داشته باشد آنچه را که بیلان مملکتش نشان می‌دهد، آنرا بیلان زندگی خودش حساب می‌کند. مملکتی که تا یک قرن قبل، تا نیم قرن قبل ترازوی زندگیش بسمت قرضهای ننگین بود، بحث گرو گذاشتن حیثیت و ملیت و منابع سرزمینهای کشور و عواید ملی بود، امروز بجائی رسیده است که نماینده مردم و مملکت پشت تریبون توجیه می‌کند که ما می‌توانیم به دیگران قرض بدهیم. آیا جای سپاس و حق شناسی و شکرگزاری به بنیانگذار اصلی این پیشرفت و توفیق که خاندان پهلوی است، نیست؟ (صحیح است- احسنت). اما صرفنظر از غرور ملی گذشته از احساسات، بگذریم از لغت پرستیژ، وقتی بعد از جنگ دوم جهانی این فهرست اسامی کشورها را نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که ابرقدرتها و بعضاً کشورهای توسعه یافته بزرگ یا صنعتی اروپائی فقط کشورهای وام دهنده بودند و کشورهائی در ردیف ایران وام گیرنده. امروز اولین روزنه، اولین اثر از تمدن بزرگی که شاهنشاه آریامهر برای ملت ایران ترسیم کردند یک نمونه داده شد که ایران از لیست وام گیرندگان به لیست وام دهندگان رفته است اما ملت ایران حق دارد، افراد حوزة انتخابیة جناب آقای الموتی هم محق بودند که از ایشان بپرسند، نماینده عزیز ما هر روز در روزنامه می‌خوانیم که شما لیدر اکثریت بلند می‌شوید و در پشت تریبون از وام گرفتن مستمر دولت از خارج، همچنان دفاع می‌کنید، ما اگر از اینطرف پول داریم که وام می‌دهیم چرا از آنطرف خودمان وام می‌گیریم؟ موکلین خانم سرخوش بدرست از ایشان سئوال کردند هنوز نه یک و ده و صد بلکه میلیونها مطالب در این کشور باقی مانده است تا خواسته‌ها و نیات شاهنشاه و نیازمندیها و احتیاجات ملت آنچنان که باید و شاید برآورده شود. از شما می‌پرسند چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است. شما اینجا را گذاشته‌اید و رفتید فکر سنگال و ماوراء بحار را کردید، البته این سؤالات جواب علمی و منطقی روشن دارد همچنانکه جناب آقای الموتی فرمودند، همچنانکه خانم سرخوش بیان کردند. اما این مسائل جزو وظایف حضرتعالی است (اشاره به معاون پارلمانی وزارت اطلاعات و جهانگردی) ملت ایران وظیفه‌ای ندارد که فردفردش متخصص اقتصاد آشنا به تمام گردشهای سیاسی دنیا باشد. مجلس که بودجه تبلیغات را تصویب می‌کند برای اینست که راه را از چاه و صحیح را از خطا، آنچه باید و شاید در توضیح و تفسیر و تعبیر ساستهای دولت و مصوبات مجلس، شما ملت را روشن بکنید (صحیح است). البته داریم دانشگاهیان و روشنفکرانی که به مجلس راه پیدا نکردند ولی مسائل را خوب تشخیص می‌دهند، ولی نه در ایران بلکه در هیچ جای دنیا تمام طبقات و افراد موظف نیستند که دلیل و علت تمام تصمیمات سیاسی و اقتصادی را بدانند تا کنه و ضمیر و باطن و پایه و اساس تصمیمات را برای خودشان تعبیر و تفسیر کنند. و این شما هستید که بعوض بعضی مسائل که بنظر من زائد هستند، و مسائل نامربوطی که دستگاههای تبلیغاتی صرف وقت می‌کنند و با آن تلویزیونی که راه دزدی و بی عفتیها را می‌آموزد، این مسائل را برای افراد ملت روشن کند که چرا ما هنوز از یک دست وام می‌گیریم و با دست دیگر وام می‌دهیم و چرا هنوز در خیلی جاها که احتیاج به چاه آب دارند ما میلیاردها به دیگران کمک می‌کنیم، اینها وظیفه من است در اینجا بگویم. خانم سرخوش فرمودند، جناب آقای الموتی با آن بیان عنوان کردند و توضیح دادند ولی وظیفه شما است که در برنامه‌های تلویزیونی عنوان بکنید و مردم را روشن بکنید. موضوع وام دادن بخارج، سرمایه گذاری در خارج کشور همچنانکه فرمودید مطلبی است بشردوستانه و امری است انسانی ولی ما چیزی نداریم که از ملت پنهان بکنیم. بالاتر از انسانیت بالاتر از بشردوستی، ایرانی دوستی و مصالح ایرانی است (صحیح است). وام دادن بخارج یک مسأله‌ای است صحیح واقتصادی و درجهت منافع ملت ایران نه فقط دوست داشتن دیگران و بشردوستی در خارج از مرز. روزگاری که درآمد ناخالص ملی ما در حدود ۱۰-۲۰ میلیارد دلار بود خیلی طبیعی بود که ما برنامه هائی در همین حدود طبعاً در داخل مرز کشور خودمان داشته باشیم همچنانکه بسیار منطقی است در حالیکه یک کشاورز در داخل مزرعه خودش توانست با درآمدش یک جوی باریکی بکند ولی بعد آنچنان ثروتی پیدا کند که بتواند یک سد کوچکی بالای مزرعة خود احداث کند، یک چاهی بالای مزرعه اش بزند در مزرعه متعلق به کشاورز دیگر موقعی که این آب وجود داشته باشد و هر دو طرف هم آمادگی داشته باشد که از آب آن سد یا آن چاه استفاده کنند در آنصورت سعی خود کشاورز در این است که برای سرمایه گذاری از قطعه زراعتی خودش پا بیرون بگذارد، کشوری چون ایران که در چند سال آینده در برنامه اش ۱۲۰ میلیارد دلار درآمد ناخالص ملی دارد جناب آقای اخلاقی با توجه به اینکه تعداد کشورهای اروپائی کمتر از صد میلیارد درآمد ناخالص ملی دارند زیاد است دیگر برای ما انجام تمام برنامه‌های عظیم در داخل کشور مقدور نیست. مگر آنروزی که دیگران بما وام می‌دادند و حالا توضیح عرض خواهم کرد، هنوز هم ما وام می‌گیریم جنبة ترحم و انساندوستی بما بود؟ هر بار در پشت این تریبون موقع طرح بودجه عرض کردم دست گدائی بسوی کسی دراز نمی‌کنیم چون گرسنگی بهتر از قبول ترحم است (احسنت). اگر وامی می‌گیریم، یک همکاری اقتصادی است.
سرمایه یا تکنولوژی از دیگران، منابع از ما، ما بهرة خود را می‌گیریم و سهم آنها را هم می‌دهیم. اکنون هم آنچه ایران در خارج از مرزهای خود می‌کند. علاوه بر جنبه بشردوستی و نوع پروری که همیشه جزو روش و خصائل ایرانیان بوده و جزو مشخصات طینت رهبر ما است (صحیح است)، مسائل لازم و نیاز ملی واقتصادی و احتیاجات برنامه‌ای ما ایجاب می‌کند که بعضاً واجبتر از داخل در خارج سرمایه گذاری بکنیم و این سیاست اجرا می‌شود. کشوری مثل ایران با این توفیقهائی که در درآمد نفت بدست آورده و پیشرفتهائی که در صنعت و سایر شئون در پیش دارد برای برنامه‌های عظیم آینده خود احتیاج به مواد اولیه خواهد داشت، احتیاج به تکنولوژی خواهد داشت احتیاج به تجربه و کارآئی خواهد داشت. که انجام همه اینها بعلاوه دسترسی به بازارها نه برای ایران برای هیچ کشوری از طریق اقدامات داخلی مقدور نیست برای برآوردن این نیازها و در نهایت بشردوستی برای برنامه‌های خارج از مرز بر اساس همکاری و منافع متقابل از لحاظ منافع ملت ایران و از لحاظ نگهداری دوستان و کمک انسانی بآنها است، که وام می‌دهیم. اینجا آن جوابی است که موکلین جناب آقای دکتر الموتی و سرکار خانم سرخوش و همه ما باید بدانیم که اگر بیش ار صد تن سیمان در محلی موجود نبود، اگر خواستید بیشتر از صد هزار تومان ساختمان آنجا بکنید، ده برابر آن هم پول داشته باشید بانبون سیمان ساختمان ایحاد نخواهد شد. با این عمل فقط قیمت سیمان را بالا می‌برید وقتی امکانات در ایران و هر نقطه دنیا محدود است، پول حلال مشکلات نیست. پس بطوریکه دوستان و همکاران ما از اکثریت فرمودند و ما اقلیت هم قبول داریم، دادن اعتبار برای اجرای برنامه‌های داخل فقط تا آن اندازه‌ای که امکانات اجرائی و اقتصادی اجازه می‌دهد به مصلحت مملکت است بیشتر از آن نه فقط کار بیشتری انجام نمی‌شود، بلکه منحصراً باعث گرانی زندگی می‌شود که وظیفه دولت است آنچه می‌داند و می‌تواند در مقابل این مرض جهانگیر مقابله کند. یکی از برنامه‌های ما هم همین است که پول زیادی نریزیم. واقعاً جناب آقای دکتر یزدان پناه، شما موقعی همکار ما بودید و نماینده مجلس بودید ولی امروز دو سمت دارید، یکی سمت دفاع از برنامه‌های دولت و حضور در مجلس، یکی سمت بازگو کردن نظریات مجلس در شرکت جلسات هیأت دولت. خاطرتان هست روزی که ما ۶۰ میلیون دلار وام بابت برنامه‌های آب و برق می‌گرفتیم، بنده اینجا چه عرض کردم؟ عرض کردم اولین شرط وام گرفتن اینستکه بدانیم این پول را که قرض می‌گیریم، می‌توانیم خرج کنیم یانه؟ امروز یک کسی به بنده شخصاً صد میلیارد دلار وام بدهد که، رامبد تو شخصاً یک مؤسسه اتمی درست کن آیا من می‌توانم؟ نمی‌توانم. چون می‌بینم بعضی از دوستان وزرای شما دوست دارند در مکالماتشان به عبارات مصطلح خارجی تکیه کنند می‌گویم تکنیکال فیزی بیلیتی یعنی از لحاظ تکنیک و امکانات نیروی انسانی قابل انجام باشد این شرط تنها در وام گرفتن نیست. من به دولت یادآوری می‌کنم همانطور که ما در باره خودمان موظف بودیم مطالعه بکنیم و اینکه میگوئیم در چه مدت با چه شرایط آیا می‌توانیم از این وام استفاده کنیم یانه، در موقع وام دادن این مطلب نباید فراموش بشود عیناً همانطور که نمایندگان بانک بین المللی می‌آمدند و در اینجا می‌نشستند و می‌گفتند، این مطلب روی مطالعاتی که شده قابل اعتماد نیست آن طرح دیگر را اطلاعات در اختیارتان می‌گذاریم مطالعه کنید، وظیفه انسان دوستی ما اینست که دیگران را چون دوست می‌دانیم کمک بکنیم باید کمکی باشد که برای آنها قابل استفاده باشد. اما شرط دومی دارد خیلی کارهان قابل اجرا است ممکن است شما قصرهائی از کریستال بسازد شما متخصص از چکوسلواکی وارد می‌کنید و قصر کریستال می‌سازید آیا از لحاظ اقتصادی اینکار قابل توجیه است؟! پس در مرحله دوم وام گرفتن، همچنانکه در وام دادن مطرح است توجیه اقتصادی مطرح است. آنچه که شما اقتصاد دانها در مطالب خودتان میگوئید اکونومیکال جستی فیکیشن، خوب بفرض اینکه از جهت اقتصادی و توجیه آن از جهت اجرائی و امکان نیروی انسانی مسائلی رامطالعه کردید یک مطلب اصلی برای ما پیش می‌آید این است که ما از آنچه نتیجه می‌گیریم این موکلین آقای الموتی که می‌گویند در اینجا چار خرج نمی‌کنیم و بخارج وام می‌دهیم باید شما و من و آقای الموتی بزرگوار بیائیم و توضیح بدهیم و توجیه کنیم که این وام را بصلاح کشور دادیم و آنها را از این مضیقه خلاص کردیم، این حسن روابط رادایر کردیم، آنها این بهره را بردند واین نتیجه هم برای ما حاصل شد پس از توجه به این سه اصل، مطلبی را که هر نماینده مجلس در پشت این تریبون می‌آید در موقع توجیه برنامه‌ها عنوان می‌کند و خود جناب آقای نخست وزیر در هر صفحه گزارش مسائل اقتصادی شان بمجلس آن را منعکس می‌کند مسئله اولویتها است. اولویتها ممکن است امروز که ما در این مرحله وارد می‌شویم دستهای زیادی بطرف ما دراز شود. اما این دولت است که باید اولویتها را در نظر بگیرد. بالاخره از زمان برنامه دوم. جناب آقای الموتی و من خوب بخاطر داریم در این اطاق مجلس که سابق بعنوان جلسه خصوصی معروف بود ساعتها و روزها صحبت از شرایط وام بود وای بسا عده‌ای از نمایندگان می‌گفتند این تضمینها و ین جبران خسارتهای احتمالی و این پیش بینیها باید تخفیف پیدا کند حال باید در دادن وام باز توجه بفرمائید که فقط پولی برای دادن نیست با توجه به تمام اولویتها و تمام شرایط اجرائی برای بازگشت آن پول بانضمام استفاده طرفین، باید در شرایطش توجه خاص شود. اما دو مطلب در اینجا صحبت شد خانم سرخوش و جناب الموتی و بنده هر سه نفر گفتیم که چرا وام بخارج می‌دهیم و در داخل بیش از این نمی‌توانیم مصرف کنیم؟ یک نکته باقی می‌ماند و آن این است که ما وقتی وام می‌دهیم پس چرا از آن طرف وام می‌گیریم؟ همین الآن گزارش دو فقرهوام در کیف من است و در آخر جلسه جناب آقای رئیس مجلس دستور خواهند فرمود که باری اطلاع مجلس نامه‌های دولت قرائت بشود. باز دو فقره وام جدید می‌گیریم مطلب خیلی ساده است چون عده‌ای از دوستان ایرانی و کشاورز ما ممکن است در لژ تماشاچیان این جلسه نشسته باشند این مثال را می‌گویم همانطور که کشاورز می‌رود از بانک کشاورزی برای یک برنامه مزرعه خودش وام می‌گیرد درعین حال در صندوق تعاونی ده خودش هم وام می‌دهد و شریک می‌شود و سرمایه گذاری می‌کند؟ این دو مطلب باهم بکلی مجزا است وام تنها عبارت از انتقال پول یا خدمات یا اطلاعات یا آنچه که امروز باصطلاح تکنولوژی می‌گویند نیست این وام فقط با دادن پول و انتقال آن به نقطه‌ای دیگر مقدور نیست. ما وقتی می‌توانیم از مؤسسات یا کشورهائی با یک شرایط مناسب و خوب استفاده کنیم و کالا و خدمات و اطلاعات مورد نیاز را بدست بیاوریم هیچ دلیلی ندارد که پول نقد خودمان را که می‌توانیم جای دیگری سرمایه گذاری کنیم و استفاده‌های دیگری برایش پیش بینی کرده‌ایم بمصرف نرسانیم و آن برنامه را متوقف بگذاریم. شاید کسانی بودند که می‌گفتند بعوض اینکه دو تا سد را با وام بسازیم خوب است یک سد بسازیم و وام نگیریم. ولی برنامه وقتی صحیح باشد دیدیم که از عامل زمان استفاده شد وام گرفته شد سد ساخته شد و وام هم پس داده شد که اگر امروز می‌خواستیم آن سدها را بسازم به پنج و شاید هم به ده برابر قیمت آنروز تمام می‌شود. پس موضوع وام گرفتن ووام دادن دو مطلب کاملا متفاوت است جناب آقای نیک پور اینجا تشریف دارند در ستون دفاتر بانک صدها طلبکار دارند و صدها بدهکار، برای گردش امر اقتصادی و برنامه ریزی لازم است آنجائی که نمی‌توانیم جنس مرغوبی را با مدت بخریم از این امکان استفاده می‌کنیم و سرمایه را در آنجائی که از طریق مدت و اقساط نمی‌شود کاری کرد و باید حتماً نقد سرمایه گذاری کرد بکار می‌بریم و سرمایه گذاری می‌کنیم. صحبت طولانی شد معذرت می‌خواهم عرایضم را از اینجا خاتمه می‌دهم ولی ضمن بیاناتم موقع طرح بودجه اینجا نکاتی را یادآوری کردم که یکی از دوستان، طبعاً از اکثریت، فرمودند ما بودجه آمریکا را مطالعه نمی‌کنیم چرا از آمریکا مثال بیاورید؟ برای این مثال آوردم همان تحصیلکرده هائی که می‌گویند وقتی ما به دیگران وام می‌دهیم چرا جلب سرمایه‌های دیگران رامیکنیم یا وام می‌گیریم شما ارائه بدهید که در همان آمریکا که شاید یکی از بزرگترین قدرتهای اقتصادی دنیا است باز از خارج سرمایه جلب می‌کند و عنداللزوم وام هم می‌گیرد. پس علت وام گرفتن ما هم در همان ردیف است. اما دو کلمه راجع به لایحه، لایحه را خواندم شجاعت دولت را در قبول مسئولیت خیلی تحسین می‌کنم ولی برای اینکه در اینجا در صورت مذاکرات ثبت بشود این کلمه را یادآوری می‌کنم تا میزان مسئولیت دولت بر مبنای اعتماد مجلس را که چقدر باید مورد توجه دولت قرار بگیرد از مد نظر دور نگه نداریم مادة واحده می‌گوید: به دولت اجازه داده می‌شود وامها و اعتبارات لازم را، با این کلمه لازم مجلس وظیفه خودش را انجام داده اولویت، توجیه اقتصادی، امکان اجرائی و تمام مسائلی را که دولت باید در مد نظر قرار بدهد در مقابل این کلمه لازم مجلس از دولت می‌خواهد که این توجه را حتماً بفرمایند. در طرز نوشتن لایحه هم مسائلی هست که چون شور اول است ممکن است در کمیسیون پیشنهاد بدهم و وقت نمایندگان را بیش از این نمی‌گیرم (احسنت).
رئیس- در مادة واحد نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد۹ پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر به لایحه اجازة اعطای وام و اعتبار به دولتها و مؤسسات خارجی و بین المللی اضافه شود:
- تبصره: قراردادهائیکه برای اعطای وام و اعتبار با دولتهای خارجی منعقد می‌گردد پس از تصویب کمیسیونهای دارائی مجلسین قابل اجرا خواهد بود.
رئیس فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین- مصطفی الموتی.
رئیس- لایحه و پیشنهاد برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.
- تقدیم لایحه تعیین اعتبار مورد نیاز طرح ساختمانها و تأسیسات و تجهیزات نیروی زمینی شاهنشاهی، بوسیله آقای دکتر یزدان پناه وزیر مشاور و معاون پارلمانی نخست وزیر
۷- تقدیم لایحه تعیین اعتبار مورد نیاز طرح ساختمانها و تأسیسات و تجهیزات نیروی زمینی شاهنشاهی، بوسیله آقای دکتر یزدان پناه وزیر مشاور و معاون پارلمانی نخست وزیر.
رئیس- آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.
دکتر یزدان پناه- (وزیر مشاور) با اجازه مقام محترم ریاست بموجب تبصره دو ماده بیست قانون برنامه و بودجه پیش بینی شده است اعتباراتی که باید در طی برنامه پنجم بمصرف برسد اگر در ضمن سال مالی قابل پیش بینی نباشد با تصویب کمیسیون بودجه این امر مقدور می‌شود. اینک لایحه‌ای دراین زمینه ازطرف سازمان برنامه وبودجه تهیه شده است که تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس- لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
- قرائت دو نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات
۸- قرائت دو نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین آلات.
رئیس- نامه هائی از دول رسیده است که برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود
- جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی
باستناد مادة ۳ قانون برنامه عمرانی پنجساله پنجم مصوب پنجم اسفند ۱۳۵۱ و بر اساس تبصره مادة ۲۶ قانون برنامه و بودجه کشور مصوب دهم اسفند ۱۳۵۱ موافقتنامه تضمین وام پنجاه و هشت میلیون (۵۸۰۰۰۰۰۰) دلار بانک بین المللی ترمیم و توسعه به شرکت سهامی تولید و انتقال نیروی برق ایران در تاریخ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۴ (۲۳ خرداد ۱۳۵۳) بین وزارت دارائی (وزارت امور اقتصادی و دارائی) و بانک بین المللی ترمیم و توسعه منعقد گردیده است.
مهلت قبل از بازپرداخت اصل وام چها رسال می‌باشد و مبلغ وام در بیست ونه (۲۹) قسط متوالی شش ماهه توسط شرکت سهامی تولید و انتقال نیروی برق ایران بازپرداخت خواهد شد. به مبالغ استفاده شده بازپرداخت نشده این وام نرخ بهره‌ای از قرار هفت و یک چهارم درصد (۱/۴ ۷%) و به مبالغ استفاده نشده کارمزد تعهدی برابر سه چهارم یک درصد (۳/۴ %) در سال تعلق خواهد گرفت.
این گزارش باستناد مادة ۲۵ قانون برنامه و بودجه کشور مصوب دهم اسفند ۱۳۵۱ برای استحضار مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
وزیراموراقتصادی ودارائی- هوشنگ انصاری.
- جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی
به استناد مادة ۳ قانون برنامه عمرانی پنجساله پنجم مصوب پنجم اسفند ۱۳۵۱ و با رعایت مادة ۲۵ قانون برنامه و بودجه کشور مصوب دهم اسفند ۱۳۵۱ موافقت نامه وامی، به منظور تأمین قسمتی از هزینه اجرای طرح «ایجاد ده پست اسکله در بندر شاهپور وخرید تجهیزات مربوط» مورد نیاز سازمان بنادر و کشتیرانی، در تاریخ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۴ (۲۳ خرداد ۱۳۵۳) بین وزارت دارائی (وزارت امور اقتصادی و دارائی) و بانک بین المللی ترمیم و توسعه منعقد گردیده است.
مبلغ موافقتنامه وام مذکور در فوق معادل شصت و پنج میلیون (۶۵۰۰۰۰۰۰) دلار است که پس از ۶ سال مهلت قبل از بازپرداخت اصل وام، در بیست و دو (۲۲) قسط متوالی شش ماهه بازپرداخت خواهد شد. به مبلغ استفاده شده بازپرداخت نشده این وام نرخ بهره‌ای ازقرار هفت و یک چهارم درصد (۱/۴ ۷%) و به مبالغ استفاده نشده کارمزد تعهدی برابر سه چهارم یک درصد(۳/۴ %) در سال تعلق خواهد گرفت.
این گزارش در اجرای ماده ۲۵ قانون برنامه و بودجه کشور مصوب دهم اسفند ۱۳۵۱ برای استحضار مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
وزیراموراقتصادی و دارائی- هوشنگ انصاری.
- ختم جلسه
۹- ختم جلسه.
رئیس- چون مطلب دیگری در دستور نداریم با اجازه خانمها و آقایان این جلسه را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً باطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی.