مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۸۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۸۶
مذاکرات روز سه شنبه غره ربیع الثانی مجلس شورای ملی - روز ۱ ربیع‌الثانی ۱۳۲۵
خلاصه مذاکرات روز یکشنبه ۲۸ را آقا سید محمد تقی قرائت کردند.
صدیق حضرت – امروز بواسطه مانع و عایقی که جهت حضور جناب رئیس و نایبان ایشان عارض شده بود و دو ساعت وقت مجلس معطل ماند بر ما معلوم شد که لازم است در تسهیل اینگونه از امور فصلی بر فصول نظامنامه داخلی مجلس بیفزاییم.
رئیس- چه ضرر دارد قراری در این باب بگذارید یک فصلی اضافه شود که در مواقع لزوم یک نفر انتخاب شود.
حاج سیدنصرالله – وقتیکه رئیس و نایبان رئیس حاضر نبودند باید حضار یک نفر را بریاست موقتی معین نمایند.
(در این موقع اسامی اعضا انجمن مالیه قرائت شد).
آقا میرزا محمود خوانساری – حالا که اعضاء انجمن مالیه معین شد باید این مطلب هم معین شودکه در چه ساعت حاضر می‌شوند و کی اشتغال بکار خواهند یافت وقت خیلی گذشته غرض این است این مرتبه مثل مذارکات سابق بی نتیجه نماند مطلب دیگر در نمره ۸۸ روزنامه مجلس اعلان از طرف کمپانی حمل و نقل راه قم و عراق درج شده بدانیم صاحب این کمپانی ایرانی است یا خارجه خوب است اگر صلاح بدانید در این خصوص از وزارت فوائد عامه تحقیق بخواهیم.
رئیس- چه ضرر دارد نوشته شود.
حاج میرزا عبدالحسین – خوب است در رفع اغتشاش داخله از طرف مجلس توجهی مبذول گردد.
رئیس- باید بوزارت داخله نوشته شود تا حاج محتشم السلطنه حاضر شوند. و مذاکره شود.
آقا سید حسین بروجردی – حاج محتشم السلطنه حاضرند در اطاق دیگر.
معمارباشی- باید بدانیم همین وزارت داخله در وقعه فوت شاه شهید ناصرالدین شاه در مدت چهار ماه که بدایت سلطنت بود و مقتضیات اغتشاش هم فراهم بود تمام مملکت را در کمال امنیت نگه داشت حالا چه شده که از این اغتشاشات جلوگیری نمی‌کنند.
آقا میرزا محمود خوانساری – الحق وزارت داخله نهایت همراهی را کرده‌اند و متشکریم.
وکیل الرعایا- نباید باین زودی بدون احساس نتیجه اظهار امتنان نمود.
وکیل التجار – حالا که در خصوص امنیت شهر گفتگو می‌شود خوب است در خصوص امنیت کلیه ولایات توجه بشود همه جا مغشوش است اغلب ولایات از نرسیدن نظامنامه اساسی و ایالتی تشکی کرند و ما تمام را تاحال بوعده گذرانده‌ایم خوبست یکی دو روز همت کنید نظامنامه انجمنهای ایالتی را بصحه رسانیده ارسال دارید که موجبات آسایش آنها هم فراهم شود دیگر اینکه همین اندازه که سواد نظامنامه اساسی از لحاظ حجج اسلامیه گذشته است اجازه فرمایید بمجلس بیاید قرائت شود متمم آنهم که تمام شد بتدریج بمجلس بیاورند قرائت تا ختم شود.
آقا سید محمدتقی – همه میدانید سواد نظامنامه اساسی محل توجه است باید مدتها امور یک مملکتی بر طبق آن مجری باشد چنین نظامنامه را باید بدقت و تحقیق ملاحظه نمایند تا بعدها دوچار اشکالی نشویم این است که هر فصل آنرا در چند مجلس مذاکره می‌کنند و بتدریج می‌گذرند همه روزه هم حجج اسلامیه حضور دارند و مشغولند.
رئیس- اغتشاش عمل نان گویا اهمیت پیدا کرده اینک لایحه از طرف اصناف بمجلس مقدس رسیده است خوبست قرائت شود
(قرائت نمودند قریب باین مضمون بود:
- حضور حجج اسلام و وکلا عظام عرض تظلم ما جان نثاران اصناف اینست آنچه تحقیق نمودیم اغتشاش عمل نان راجع بخبازها است استدعای ما آن است که مقرر فرمایید دکاکین خبازی باصناف داده شود ما خودمان از کمپانی گندم گرفته ودر کمال رفاهیت نان شهر را میرسانیم اغلب از وکلاء اظهار رضایت کرده گفتند از این ترتیب بهتر چیزی نیست.
آقا شیخ حسین – این تقبل اصناف خوب است مشروط بر اینکه در این خصوص با کمپانی هم مذاکره بکنند
در این خصوص مذاکرات زیاد شد که خوب است در این موقع مجلس در صدد رفع اصل ماده اغتشاش برآید معلوم است مادامی که مجازات در بین نبوده باشد همینطورها خواهد شد البته در صورتیکه حکومت تامین شهر را وظیفه خود نداند و بمسامحه و تعلل بگذراند بهتر از این نخواهدشد باید تغییر حکومت را از وزارت داخله خواست بالاخره جوابی بعموم اصناف نوشته شد و رای غالب بر این قرار گرفت که در صورت تقبل کمپانی بهمین طریق رفتار شود جواب قریب باین مضمون بود:
- بعموم تجار و اصناف محترما زحمت می‌دهد مجلس مقدس از این اقدام نهایت اظهار امتنان را دارد عموم وکلا هم این اقدام را تمجید کردند خوب است که در این خصوص عده از اصناف با کمپانی مذاکره نموده وهر طوری که مرضی الطریق شد قرار بگذارند.
رئیس- از طرف وزارت داخله جناب محتشم السلطنه آمده‌اند مطلبی است که باید در کمیسیون گفتگو شود هر گاه مصلحت شد باینمجلس خواهد آمد.
پس از ربع ساعت مجددا وکلا بمجلس آمدند و وثوق الدوله بنیابت جناب رئیس حضور بهمرسانیدند. نظامنامه وزارت داخله قرائت گردید.
رئیس التجار- قرار شد محتشم السلطنه بمجلس بیاید و بعضی گفتگوها بشود.
وثوق الدوله – قبلا با وزیر امور خارجه در کمیسیون مشغول گفتگو هستند حال نمیدانم نتیجه این کمیسیون امروز بمجلس می‌رسد یا بعد خواهد رسید.
آقا سید حسین – اعضاء کمیسیون باید بانتخاب اعضاء مجلس باشد نه اینکه هر که را خواستند بدون استحضار وکلا انتخاب کنند.
وثوق الدوله – چون وزارت امور خارجه این کمیسیون را بلامقدمه خواستند اگر بانتخاب مجلس می‌شد بطول می‌انجامید.
آقا سید محمد تقی – خوب است رئیس اذن بدهند از برای هر یک از وزارتخانها از طرف مجلس اعضایی انتخاب بشوند که در هر موقع حاجت بانعقاد کمیسیون بیفتد بدون تاخیر منعقد شود.
وثوق الدوله – سابقا در خصوص انتخاب کمیسیون از جهت مذاکره با وزرا مذاکره شد و گویا اغلب از وکلا تصویب نکردند.
وکیل التجار- ترتیب انتخاب سابق غیر از این ترتیب است سابق گفتگو در این شد که یک کمیسیون انتخاب شود از برای مذاکره با وکلا برای پیشنهاد مطالب ولی مقصود امروز غیر از این است غرض اینست که از برای هر یک از وزارت خانه‌ها اعضائی انتخاب شود که در مواقع لازمه کمیسیون منعقد شود.
سید الحکما – صدیق حضرت گفتند یک قاعده هست در خارجه که یازده کمیسیون ترتیب داده‌اند از جهت پانزده اداره که هر وقت لازم شد آن اداره با آن کمیسیون مذاکره نماید حالا خوبست ما هم در مقابل هشت وزراتخانه هشت کمیسیون تشکیل بدهیم که هر وقت لازم شد آن وزارتخانه با آن کمیسیون مذاکره نماید.
آقا میرزا مرتضی قلی خان – از امروز ببعد نظامنامه‌های عدیده بمجلس خواهد آمد خوب است از طرف مجلس انجمنی تشکیل شود مخصوص نتایج نظامنامه‌ها واعضای این کمیسیون هم اشخاصی باشند که طرف اعتماد مجلس باشند پس از آن نظامنامه را بمجلس بیاورند.
آقا شیخ حسین – ماده که از نظامنامه راجع بتشکیل انجمنهای فوق العاده بود قرائت نمود از برای اثبات اینکه تعیین اعضای کمیسیون با شخص رئیس است.
رئیس التجار – عین نظامنامه تصریح دارد بر اینکه انتخاب اعضاء کمیسیون با اعضا مجلس است.
آقا سید حسین – اینکه در نظامنامه نوشته شده که رئیس شخصا با عده می‌تواند انجمنی تشکیل دهند از برای توضیح این مطلب است که اگر بنا بشود بنده بخواهم تشکیل کمیسیونی بدهم یا یکی از وکلا بخواهند نمی‌توانند ولی شخص رئیس می‌تواند تشکیل نماید.
حسام الاسلام – این مطلب بعقیده بنده چنان است که تشکیل اینگونه از انجمنها نقشه مقدمه است که وزرا بعد از این بمجلس علنی حاضر نشوند در هر موقعی که محتاج شدند مذاکرات خود را در همان انجمن انجام بدهند فکری از برای اینمطلب باید کرد.
آقا سید محمد تقی – مقصود از این مذاکرات اینست که بعلت انعقاد بعضی از کمیسیونها بدون استحضار وکلا از هیئت منتخبین اسباب سوءظن بعضی از حضار شده بهتر این است در این خصوص قسمی شود که رفع این سوءظن هم بشود قسم دیگری هم ممکن است که انتخاب اعضا با رئیس باشد گویا در ممالک متمدنه هم معمول باشد ولی این ترتیب در صورتی است که وکلا منقسم شوند آنوقت رئیس می‌تواند از هر قسمتی یکنفر را معین نماید.
وثوق الدوله – گویا اینجا آن مأخذ موجود نباشد.
آقا سید حسین – چرا عده موجود است.
وکیل التجار – مقصوداز عده نیست غرض کامل بودن اطلاعات اعضاء است.
وثوق الدوله – انتخاب اعضا کمیسیون راجع برای اعضاء مجلس است اما در باب کمیسیون محرمانه در نظامنامه عبارتی هست که موهم این مطلب می‌شود که رئیس حق دارد.
آقا میرزا محمود اصفهانی – اگر این ماده محتاج بتصریح است باید توضیح شود.
آقاسیدمحمد تقی – اینکه گفتید این نظامنامه سه مرتبه باید خوانده شود معلوم است وضع این مجلس از جهت رتق و فتق مهام امور مملکت است و وقتش اشرف از آن است که بیهوده مصرف شود باید قرائت اینگونه از نظامنامه‌ها را موکول بانجمن فوق العاده نمود که در آنجا بدقت خوانده شود و عموم وکلا هم از روی تحقیق و تدقیق رسیدگی نمایند مطلب دیگر از قراری که مسموع می‌شود بعضی از عرایض و تظلمات بانجمن عرایض می‌رسد و در مجلس هم خوانده می‌شود در روزنامها هم منتشر می‌گردد ولی بعضی دیگر مسکوت عنه می‌ماند باید بمردم فهماند که این مجلس با کسی غرض یا خصوصیت ندارد در حقوق ملی تمام افراد بالسویه هستند این ایام مکتوبی بعنوان بنده و سایر وکلاء عظام از قاین رسیده تحقیق کردم مکاتب متضاده خیلی رسیده تمام را هم جواب داده‌اند ولی در مجلس خوانده نشد حالا از جهت اینکه بدانند غرض در بین نیست می‌خوانم (خوانده شد تظلم از شوکت الملک بود) حالا باید فرستاده شود بوزارت داخله.
وثوق الدوله – مردم باید بدانند که مجلس مجبور نیست تمام لوایح و عرایضی که می‌رسد قرائت نمایند مگر لوایحی که دارای اهمیتی باشد.
سید الحکما – خیلی تلگرافات و مکاتیب از شوکت الملک وحشمت الملک شده تمام راجع شده بوزارت داخله.
حاج میرزا آقا – اغلب از اغتشاش اوضاع آذربایجان خبر دارید و میدانید فعلا مدتی است دست از کار کشیده‌اند که تا تمام مقاصد ما انجام نپذیرد مشغول بکار نخواهیم شد عجاله خوف آن می‌رود که این اغتشاش بهمه جا سرایت کند و قسمی سخت شود که جلوگیری نشود حالا باید چاره هر کدام در یک ماده کار بکنند یکی در نظامنامه وزارت داخله و دیگری در نظامنامه ایالتی و دیگری در نظامنامه اساسی که بطور جهد این چند مطلب انجام پذیرد.
وثوق الدوله – خیلی لازم است این انجمنها تشکیل شود واین نظامنامه‌ها تمام شده فرستاده شود تا آسوده شوند.
حسام الاسلام – حالا لازم نیست اینکه مولود شریف در یکروز تولد شوند عجاله نظامنامه ایالتی که تمام است چرا بصحه نمی‌رسد.
وکیل الرعایا- آیا ما مردم تازه بدنیا آمده‌ایم یا پیش از این هم در دنیا بودیم ما مردمی هستیم که در روز هشت ساعت نه ساعت کار می‌کردیم حالا چه ضرر دارد که وقت را توسعه بدهیم و همگی اتفاق کنیم بهر اندازه محتاج بوقت باشد مضایقه نکنیم تا این کارها تمام شود.
آقا سید حسین – خوب است از صبح تا عصر انجمن تشکیل شود و این کارها تمام شود.
حسام الاسلام – خوبست از آن کارهایی که تمام شده نتیجه بگیرید بعد بکار دیگر مشغول شوید نظامنامه ایالتی تمام شد، نظامنامه بلدیه هم تمام شد چرا جوابش نمی‌رسد مسئله تیولات بکجا انجامید اینها مطالبی است که در مجلس تمام شده.
آقا میرزا محمود – نظامنامه بلدی هنوز نرفته است در نظامنامه ایالتی لابد آنها هم باید دقتی بکنند پریروز معاون وزاتر داخله گفتند مشغول قرات هستند.
وکیل التجار – برای کارهای مهم از ده روز الی یکماه بیشتر وقت می‌خواهد بعضی کارهای مهم هست از قبیل قانون اساسی که در این موقع طول مدت خوب خیلی از مخاطره می‌رود.
آقاسید محمد تقی – ما مردم باید بدانیم که ما مسلمانیم وقانون ما قانون مقدس ا سلام است و این قانون اساسی قانونی است که باید امور یک مملکتی بر وفق آن فیصل داده شود ناچار باید با کمال دقت فصول و مواد آنرا بکرات حجج اسلامیه غور رسی نموده اگر ده هزار نفر هم اجماع کنند و خونها هم ریخته شود نباید راضی شد که بدون تطبیق و تحقیق قانونی مجری شود حالا باید از حجج اسلامیه استدعا نمود که بلکه زودتر صرف وقت نموده این نظامنامه را تمام کنند.
وثوق الدوله – اصل قانون اساسی که در مجلس نوشته شده بود هیچ ماده از مواد آن منافی با قانون مقدس اسلام نبود فقط از برای رفع اشتباهاتی که مغرضین می‌کردند از حجج اسلام استدعا شد که بدقت فصول و مواد آنرا ملاحظه فرمایند اما در باب نظامنامه ایالتی از محتشم السلطنه پرسیدم گفتنداگر این انقلاب نبود تا حال فرستاده شده بود فعلا حواس وزرا مشغول رفع این انقلابات است معهذا همین چند روزه فرستاده می‌شود و در باب مالیه همین کمیسیون فوق العاده که فعلا تشکیل شده در همین خصوص مذاکره می‌شود لابد نتیجه آن بمجلس خواهد رسید مسئله تیولات هم وزیر مالیه بجهت اجرای همان مسائل آمده‌اند فعلا مشغول مذاکره هستند.
وکیل التجار- در باب تیولات هیچ اطلاعی نرسیده وزیر مالیه گفتند رسما چیزی نوشته شود نوشته شد ولی هنوز خبر نرسیده (در این موقع مذاکرات زیاد از وضع اغتشاش شهر شد علت را بعضی نرسیدن حقوق عمله‌جات نظمیه وافراد عسکری که در پایتخت هستند اظهار نمودند بالاخره قرار شد تنظیم شهر از وزارت داخله خواسته شود.)