مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ آذر ۱۳۲۳ نشست ۸۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره ۱۴
جلسه: ۸۲
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۲۳ آذر ماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- تقدیم یک فقره لایحه قانونی یک فوریت از طرف آقای نخست وزیر راجع به الغاء اختیارات رئیس کل دارایی و تصویب فوریت آن
۳- تقدیم یک ورقه استیضاحه از طرف آقای پوررضا و مذاکره در اطراف آن و استرداد اسیتضاح از طرف آقای پور رضا
۴- اخذ رای اعتماد بر حسب تقاضای آقای نخست وزیر
۵- تصویب نمایندگی آقای محمد حسین قشقایی از آباده
۶- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای دکتر معظمی (نائب رئیس) تشکیل گردید
صورت مجلس روز یکشنبه ۱۹ آذر ماه را آقای هاشمی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غائبین با اجازه- آقایان: طوسی- جلیلی- فاطمی- نراقی- امیر ابراهیمی- مقدم- منصف- دکتر زنگنه- دکتر رادمنش-
غائبین بی‌اجازه- آقایان: اخوان- کفایی- عامری- آصف- صمصام- تولیت- تیمورتاش- سید ضیاءالدین- فداکار- سیف‌پور- یمین اسفندیار- معدل- رفیعی- مجد- اوانسیان.
دیر آمدگان بی‌اجازه- آقایان: بیات- فیروز آبادی- گله‌داری- دکتر کیان- اریه)
۱- تصویب صورت مجلس
نائب رئیس - آقای دشتی راجع به صورت مجلس فرمایشی دارید؟
دشتی - خیر قبل از دستور عرض دارم
نائب رئیس - آقای فداکار
فداکار - بنده را جزو غایبین بی‌اجازه نوشته بودند در صورتی که قبلاً اطلاع داده بودم.
نائب رئیس - اصلاح می‌شود آقای یمین اسفندیاری.
یمین اسفندیاری - بنده غیبتم به واسطه کسالت مزاج بوده که قبلاً اطلاع داده بودم.
نائب رئیس - اصلاح می‌شود. آقای صدر قاضی شما در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
صدر قاضی - خیر - قبل از دستور عرض دارم.
نائب رئیس - آقای عدل
عدل- بنده را جزء غائبین نوشته‌اند در صورتی که بنده اینجا بودم و مراسم تحلیف را عمل کردم.
هاشمی - اشتباه شده آقای معدل بوده نه آقای عدل
نائب رئیس - آقای دولت آبادی راجع به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
دولت آبادی - بنده یک نکته را می‌خواستم در صورت مجلس‌ها تذکر بدهم و آن این بود که گاه گاهی بنا به پیشنهاد یکی از نمایندگان و تصمیم مجلس موضوعاتی را جزء دستور می‌گذارند و این موضوع البته ممکن است با موافقت مجلس و طبق نظامنامه از دستور خارج شود حالا این موضوع را باید در صورت مجلس بعد قید کرد که به کلی از بین نرود یعنی موافقت یا عدم موافقت مجلس در طرح یک موضوعی باید قید شود مثلاً یکی از این موضوع‌ها که بنده عرض می‌کنم در جلسه سابق بود تفسیر بند (ط) از ماده ۶ قانون مالیات بر در آمد بود این موضوع اول و موضوع دوم هم موضوع انتخاب یک نفر کسری برای کمیسیون دادگستری بود که این را هم مجلس قبول کرد و جزو دستور قرار داد ولی چون در صورت مجلس قید نشده موضوع از بین رفت این است که بنده تقاضا می‌کنم من بعد رعایت بشود که در صورت مجلس‌ها موضوعاتی که در مجلس مطرح می‌شود قید شود.
نائب رئیس - طرح جنابعالی در جلسه گذشته جزء دستور بوده است و در جلسه دوم ولی چون در موقع ختم جلسه اعلام نشده بود این بود که در صورت مجلس هم قید نشده است. آقای دکتر شفق شما راجع به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
دکتر شفق- خیر بنده قبل از دستور عرضی دارم
نائب رئیس - پس دیگر مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد. آقای نخست وزیر
۲ - تقدیم یک فقره لایحه قانونی به قید یک فوریت از طرف آقای نخست وزیر راجع به الغاء اختیارات رئیس کل دارایی
نخست وزیر - نظر به این که در موقع طرح برنامه راجع به اختیارات دکتر میلسپو رئیس کل دارایی مذاکراتی در مجلس شورای ملی شد و به علاوه یک عده از آقایان نمایندگان هم با خود من در این موضوع مذاکراتی فرموده بودند و بنده هم در موقع طرح برنامه و عده کرده بودم که در اسرع اوقات نظریات دولت را به عرض مجلس شورای ملی برسانم و بعد هم مجلس شورای ملی این طور در نظر گرفت که در مدت ده روز باید این کار انجام شود و بنده هم وعده کردم که این کار را انجام بدهم و این که قبلاً نوشته بودم و در نطق خودم هم اظهار کردم که در اسرع وقت این لایحه را تقدیم می‌کنم از این نقطه‌نظر بود که می‌خواستم برای قسمت‌های آتی آن هم تصمیمات خودم را گرفته باشم و وقتی که تصمیمات مقتضی برای قسمت‌های اقتصادی مملکت گرفته شد به عرض مجلس شورای ملی برسد ولی چون مجلس شورای ملی نظر داشت که زودتر این عمل انجام شود و مدت را تا ۱۰ روز محدود کردند این بود که بنده نسبت به اختیارات دکتر میلسپو با شور در هئیت دولت این طور تصمیم گرفتم و این لایحه که مربوط به این امر است تنظیم و امروز تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم تا انشاءالله پس از تصویب آن در یک مدت مختصری شاید بتوانم یک تشکیلات بهتری بدهم و وظایف دیگری را هم که داشته-ام انجام بدهم و آن وقت نتیجه قطعیش را بعداً به عرض مجلس شورای ملی می-رسانم (یمین اسفندیاری - لایحه با فوریت است؟) به قید یک فوریت است (صحیح است)
نائب رئیس - لایحه قرائت می‌شود:
مجلس شورای ملی - چون اختیاراتی که به موجب قانون ۱۳ اردیبهشت ۱۳۲۲ به شخص آقای دکتر میلسپو رئیس کل دارایی داده شده است تا به حال چندین بار در مجلس شورای ملی مطرح گردید و عده زیادی از آقایان نمایندگان در آن باب نظریاتی اظهارکرده‌اند و چون هنگام بحث در اطراف برنامه دولت نیز این موضوع مجدداً مطرح و از طرف دولت وعده صریح داده شد که در ظرف ده روز مطلب را تحت مداقه کامل قرار داده و پیشنهاد مقتضی به مجلس شورای ملی تقدیم دارد و نظر به این که در نتیجه مطالعات معلوم و مبرهن شده است که نه فقط این قانون دامنه اموری را که انجام و اداره آن به عهده رئیس کل
دارایی گذاشته شده است به قدری وسیع کرده که نتیجه مطلوب حاصل نشده بلکه دادن چنین اختیارات به یک مستخدمی که قانوناً در مقابل مجلس شورای ملی مسئولیت مستقیم ندارد نمی‌تواند با اصل مسئولیت وزیران در مقابل قوه مقننه که یکی از اصول مهمه قوانین اساسی ایران است مطابقت نماید و چون موقعی که دولت بتواند نسبت به اداره و حسن جریان اموری که موضوع آن اختیارات می‌باشد با مطالعات عمیقی تصمیم مقتضی اتخاذ نماید لازم است که آن اختیارات به خود دولت تفویض گردد لذا ماده واحده زیر پیشنهاد و تقاضای تصویب آن را با قید یک فوریت می‌نماید.
ماده واحده - قانون اختیارات آقای د کتر میلسپو رئیس کل دارایی مصوب سیزدهم اردیبهشت ۱۳۲۲ از اول دی ماه ۱۳۲۳ فسخ و اختیارات مذاکور در آن قانون به دولت واگذار می‌شود. دولت مکلف است از تشکیلات قسمت اقتصادی وزارت دارایی آنچه را لازم می‌داند نگاهداری یا به وزارتخانه‌های دیگر منتقل نموده و آنچه غیر ضروری تشخیص دهد منحل کند. و نیز مجاز است قسمتی از این تشکیلات را به طرز بازرگانی اداره نماید.
نائب رئیس - فوریت لایحه مطرح است. از آقایانی که اجازه خواسته‌اند خواهش می‌کنم راجع به اصل موضوع صحبت نکنند فقط راجع به فوریت صحبت کنند. آقای دکتر شفق.
دکتر شفق - بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و می‌خواهم خدمت آقایان عرض بکنم یکی از موارد مهم اختلاف که بین آقایان در مجلس پیدا شد راجع به مستشاران آمریکایی این بود که یک عده می‌گفتند باید دولت نقشه اساسی و عاقلانه‌ای در باب امور اقتصادی کشور تهیه بکند و بدون نقشه به هیچ موضوعی دست نزند که کار اگر بد است بدتر نشود. حالا هم بنده به خاطر این که لازم و ضروری می‌دانم و صلاح کشور و مملکت را در این می‌دانم که یک نقشه اساسی طرح شود. (یمین اسفندیاری - برای قیامت) و بعد از روی نقشه به این موضوع اقدام شود بنده با فوریت در این موضوع مخالفم هستم در اصل موضوع هم مطالبی دارم که ممکن است مفید باشد و لازم است به عرض مجلس برسد که هم آقایان نمایندگان ملت و هم مردم بدانند فعلاً صحبت نمی‌کنم و می‌گذارم برای وقت دیگر ولی حالا که آقایان نمایندگان اکثریت این تصمیم را دارند در این باب ما چه عجله‌ای داریم از فوریتش صرف‌نظر بفرمایید که لایحه برود به کمیسیون و از روی کمال دقت رسیدگی شود. و بهتر است دو شوری باشد.
یمین اسفندیاری - برود کمیسیون دفن شود؟!
نائب رئیس - آقای دشتی جنابعالی موافقید؟
دشتی - بلی بنده موافقم عرض کنم چون در فوریت صحبت است بنده هم در متن قضیه وارد نمی‌شوم که آیا لزوم دارد این اختیارات یا ندارد و چه ضررهایی دارد یا چه منافعی دارد و یکی هم این که آیا نقشه باید کشیده شود یا نه آن هم یک موضوع علی‌حده‌ای است. چیزی که فعلاً اهمیت دارد و باید اینجا در مجلس صحبت شود راجع به فوریتش است. یک عده از آقایان در مجلس معتقد به دو فوریت هستند و یک عده هم مثل آقای دکتر شفق معتقدند که فوریت اصلاً نداشته باشد و باید دو مرتبه برود به کمیسیون و برگردد ولی دولت راه حلی به نظرش رسیده است که یک فوریت داشته باشد (صحیح است) و این یک راه عاقلانه‌ای است و از آقایانی که با الغاء اختیارات دکتر میلسپو موافقند و معتقد به دو فوریت هستند خواهش می‌کنم که موافقت بکند به همین یک فوریت (صحیح است) و صحیحش هم همین است که هم دولت بهتر بتواند مطالعه بکند راجع به این که چه کارهایی باید بکند یعنی جای این این اختیارات را چطور پر کند و یکی هم این که فرصتی برای آقایان نمایندگان هست که مطالعه بکنند ولی این که دو مرتبه برود به کمیسیون و برگردد صحیح نیست و لزوم ندارد برای این که این موضوع اختیارات قریب به یک سال است که مورد بحث مردم است و به اندازه کافی درش صحبت شده است و تقریباً اکثریت قاطع مجلس معتقد شده است به این موضوع که این اختیارات برخلاف قانون اساسی است و نتیجه مطلوب هم ازش گرفته نشده است بنابراین به عقیده بنده عوض این که وقت مجلس را تلف کنیم موافقت کنید که با همین یک فوریت تصویب شود.
جمعی از نمایندگان - رأی- رأی
نائب رئیس - رأی می‌گیریم به فوریت لایحه آقایانی که موافقند قیام نمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد عرض کنم مطابق مقررات باید به کمیسیون قوانین دارایی فرستاده شود ولی مطابق پیشنهادی که آقای ملک‌مدنی کرده‌اند معتقدند به کمیسیون دارایی و بودجه و بازرگانی فرستاده شود.
(پیشنهاد آقای ملک‌مدنی به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم کمیسیون دارایی، بودجه و بازرگانی به این لایحه جمعاً رسیدگی نمایند و مورد شور قرار دهند.
نائب رئیس - آقای ملک‌مدنی
ملک ¬مدنی - عرض کنم موضوع میسیون امریکایی و الغاء اختیارات دکتر میلسپو الان مدت هشت ماه است یعنی از روزی که مجلس تشکیل شده مورد بحث و مذاکره بوده و در هر دو دولت گذشته آقای ساعد هم مورد بحث بود و مطلب یک مطلب خیلی مهمی است بنده این قضیه را هم که پیشنهاد کرده‌ام در مجلس هم سابقه داشته است که همیشه در مواقعی که یک قضیه مهمی بوده است کمیسیون‌های مختلف با هم تشریک مساعی می‌کرده‌اند نظر ما بر این است که ما این لایحه را در کمیسیون طوری تنظیم کنیم که وقتی که به مجلس می‌آید ده جلسه وقت مجلس را نگیرد...
امینی - این عمل باعث می‌شود که این لایحه هیچ وقت نگذرد.
ملک‌مدنی - این سه کمیسیونی را که بنده پیشنهاد کرده‌ام از کمیسیون‌های باصلاحیت است اولاً کمیسیون قوانین دارایی از نظر امور مالی و از نظر امور اقتصادی و کمیسیون بودجه از نظر تماس با بودجه در آمد و بودجه خرجش باید در این کار رأی داشته باشند کمیسیون بازرگانی هم کمیسیونی است که از نقطه‌نظر امور بازرگانی و اقتصادی صلاحیت دارد…
امینی - این مخالف نظامنامه است.
مظفرزاده - در موقع تصویب این اختیارات به کدام کمیسیون رفته بوده است؟
ملک‌مدنی - اتفاقاً آقای بیات که نخست وزیرند آن موقعی که ما این اختیارات را تصویب کردیم و این اختیارات را دادیم خودشان هم در مجلس بودند نظر دارند که دو کمیسیون آن موقع تشکیل شد یکی کمیسیون بودجه بود و یکی کمیسیون دارایی که قانون را گذراند سابقه‌اش هم هست بنده نظرم در اینجا اشکال تراشی نیست یک له و علیهی در این جریان پیدا شده است آقایان هم می‌دانند بنده نظرم این است که یک قدمی برداریم که روی خیر و صلاح کشور باشد در قسمت اولش بنده خودم از اشخاصی هستم که هیچ تردیدی و مخالفتی ندارم که آن اختیارات ۱۳ اردیبهشت الغاء شود بنده هیچ حرفی در آن قسمت ندارم ولی در قسمت دومش که واگذار به دولت باشد به نحوه عملش بنده نظر دارم و از اشخاصی هستم که می‌گویم ما باید یک عمل مطمئن و دقیقی بکنیم که مورد اشکال واقع نشود بنابراین این مطلبی است که بایستی با نهایت خونسردی و به عقیده من با نهایت بی‌طرفی حل شود و یک عملی بکنیم که به اقتصادیات مملکت لطمه وارد نیاید (صحیح است) این است که بنده این پیشنهاد را کردم و نظر دیگری هم ندارم.
نائب رئیس - آقای مجد ضیایی اخطار نظامنامه‌ای دارندکه قرائت می‌نمایند:
(ماده ۲۳ را آقای مجد ضیایی به شرح زیر قرائت نمودند)
ماده ۲۳ - کمیسیون‌هایی که برای امور مخصوص تشکیل شده‌اند هر گاه طرح یا لایحه قانون جدیدی مربوط به همان امور پیشنهاد شود مجلس می‌تواند طرح یا لایحه جدیده را به همان کمیسیون رجوع نماید.
از این چه استفاده می‌شود این هم امور مالی است باید به کمیسیون مالیه رجوع شود اگر چنانچه خواستید به شعبه دیگری برود باید ده نفر از آقایان نمایندگان یک پیشنهادی بدهند و ترتیبش را بدهند و کمیسیون‌های دیگر را هم شرکت بدهند.
نائب رئیس - آقای محمد طباطبایی
محمد طباطبایی - اشکال آقای مجد ضیایی صحیح ولی
اشکال اساسی را نفرمودند و آن این است که وقتی که قانونی را دولت به قید یک فوریت به مجلس داد و فوریت آن را هم مجلس تصویب کرد رسمی می‌شود و بلافاصله احاله می‌شود به کمیسیون و اساساً گرفتن پیشنهاد و خواندنش و طرح کردن آن برخلاف نظامنامه است یک فوریت لایحه تصویب شده بعد از این که فوریت اول تصویب شد مجلس دیگر وارد صحبت در آن لایحه نمی‌شود دیگر مجالی برای پیشنهاد کردن نیست پیشنهاد موقعی است که در فوریت اول صحبت می‌شود بنابراین مطابق نظامنامه این لایحه باید برود به کمیسیون و علاوه بر این کمیسیونی که به این کار رسیدگی می‌کند مثلاً کمیسیون دارایی اعضا کمیسیون-های دیگر هم می‌توانند بروند در آن کمیسیون که اگر نظری دارند نظر خودشان را بگویند (صحیح است) بنابراین به نظر من از نظر نظامنامه هم مجالی برای این پیشنهاد نیست.
نائب رئیس - این اخطاری که آقای مجد ضیایی فرمودند که باید ده نفر امضاء کنند به موجب ماده ۲۳ راجع به لوایحی است که در دوره سابق تقنینیه مطرح شده است و باقیمانده است این را هم که آقای طباطبایی تذکر دادند این پیشنهاد است و طرح آن اشکالی ندارد و با یک فوریت آن که تصویب شد ارتباطی ندارد و این مذاکرات هم زائد است.
امینی - بنده اجازه می‌خواهم
نائب رئیس - آقای امینی شما مخالفید؟
امینی - بلی مخالفم
نائب رئیس - بفرمایید
امینی - عرض کنم اینجا یک اشتباهی پیش آمده (اقای ملک‌مدنی استدعا دارم توجه بفرمایید) و آن مخلوط کردن لغو اختیارات است با پروژه و پیشنهاداتی که دولت می‌دهد لغو اختیارات ایشان این در کمیسیون دارایی رسیدگی می‌شود و لغو می‌شود و وقتی که دولت پروژه کارش را آورد و تماس پیدا کرد با دستگاه بعدی که با بودجه سر و کار دارد کمیسیون بودجه رسیدگی باید بکند با دستگاه بعدی که باید به نظر دولت به طرز بازرگانی اداره شود آن تماس دارد با کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر البته آنها را باید کمیسیون‌های دیگر رسیدگی کنند آقای ملک‌مدنی بنده خیلی متأسفم از این که این قسمت را عرض کنم که عده‌ای نظر دارند که این لایحه دفن شود درکمیسیون‌ها خیلی معذرت می‌خواهم البته باید یک پیشنهاداتی بکنند علاوه بر این پیدا کردن و جمع کردن اعضا یک کمیسیون کار مشکلی است تا چه رسد به جمع کردن اعضا سه کمیسیون که بخواهیم مخلوط کنیم و این سه کمیسیون را در یک جا جمع کنیم و اکثریتی برای این کار قائل شویم بنده استدعا می‌کنم آقای ملک‌مدنی چون جنابعالی خودتان منطقی هستید عرض می‌کنم این موضوع لغو اختیارات با کمیسیون بودجه وبازرگانی و پیشه و هنر تماس و ارتباطی ندارد به این جهت ابتدا نباید برود به سه کمیسیون (صحیح است)
نمایندگان - رأی- رأی (همهمه نمایندگان) (زنگ ممتد نائب رئیس)
نائب رئیس - به کمیسیون دارایی باید ارجاع شود ولی چون پیشنهاد شده است باید رأی گرفت
یمین اسفندیاری - جنابعالی هی زنگ می‌زنید ما هم می‌گوییم رأی- رأی
روحی - مذاکرات کافی است رأی بگیرید
دکتر طاهری - به هر کمیسیون که خود اختیارات مراجعه شده بود حالا هم به همان کمیسیون رجوع شود.
نمایندگان - رأی- رأی
نائب رئیس - مطابق نظامنامه باید رأی گرفت
دشتی - ببینید قانون اختیارات را کدام کمیسیون تصویب کرده این هم باید به همان کمیسیون رجوع شود.
نائب رئیس - به کمیسیون دارایی باید ارجاع شود ولی چون پیشنهاد شده رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای ملک‌مدنی آقایان موافقین قیام کنند. (عده کمی برخاستند) تصویب نشد ارجاع می‌شود به کمیسیون دارایی.
۳- تقدیم یک ورقه استیضاحیه از طرف آقای پوررضا و استرداد آن
نائب رئیس - یک ورقه استیضاح از طرف آقای پور رضا رسیده قرائت می‌شود:
(ورقه استیضاح به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی:
به جهات دوگانه که ذیلاً به عرض مجلس شورای ملی می‌رساند و با توجه به اصل ۶۷ متمم قانون اساسی و صراحت ماده ۴۴ نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی اینجانب دولت آقای بیات را استیضاح می‌نمایم و تقاضا دارم که مقرر فرمایند متن استیضاح در جلسه علنی مجلس شورای ملی قرائت و مدلول آن را به دولت اعلام و روز استیضاح را معین نمایند.
اولاً - نظر به این که دولت آقای بیات در هفته اول زمامداری خود پیرو وصول یادداشتی از یک سفارتخانه خارجی اقدام به توقیف جراید کشور- مرد امروز- هور نموده است نظر به این که این اقدام دولت و تمکین به تقاضای نمایندگان خارجی به منزله تجویز دخالت در امور داخلی تلقی شده و ممکن است ایجاد سابقه برای مداخلات وسیع‌تری را فراهم نماید. و بالاخره نظر به این که این عمل دولت و توقیف جراید بدون محاکمه و صدور حکم نهایی از محاکم صلاحیت‌دار علاوه بر این که مخالف صریح اصل ۷۹ متمم قانون اساسی و مقررات قانون مطبوعات می‌باشد نیز اصولاً این عمل دولت مجوز مداخلات دیگران در امور داخلی بوده و با این رویه سکته به استقلال سیاسی کشور وارد می‌نماید.
ثانیاً - به طوری که اطلاع حاصل شده است و در بعضی جراید نیز منعکس شده است اخیراً در نتیجه عملیات غیر قانونی بعضی از عناصر ماجراجو به تحریک مأمورین خارجی رویه‌های نامطلوب در شمال و مخصوصاً در آذربایجان و مازندران ایجاد شده است و متأسفانه به عوض جلوگیری از این اعمال خودسرانه و نامطلوب بعضی از مأمورین حق‌ناشناس ایرانی هم با آنها مشارکت و همکاری می‌نمایند. مع‌الوصف دولت آقای بیات در مقابل این جریانات تا آنجا که اینجانب مطلع می‌باشم هیچ گونه اقدامات فوری و عاجل ننموده (یمین اسفندیاری - صحیح نیست آقا) و همچنین نخواسته‌اند که خاطر آقایان نمایندگان را از تصمیمات عاجلی که لازمه یک چنین موقع مهمی است مستحضر نمایند.
نظر به این که ادامه این رویه و سکوت دولت مملکت را به طرف پرتگاه سوق می-دهد و دولت آقای بیات قادر نخواهد بود که این اشکالات را حل و مرتفع نماید. علیهذا و با توضیحات شفاهی که در جلسه علنی به عرض مجلس شورای ملی خواهم رسانید دولت آقای بیات را مورد استیضاح قرار می‌دهم.
تهرانی - آقای نخست وزیر همین امروز انشاءالله حاضرند جواب بدهند.
نخست وزیر - البته بنده در ضمن اظهاراتی که در رادیو به عموم ملت اظهار کردم و همچنین در نطقی که در موقع طرح برنامه دولت اظهار داشتم یک نظریاتی را از طرف دولت اظهار کردم که آن نظریات از طرف اکثریت مجلس شورای ملی تأیید شد (صحیح است) و البته آن نظریات برای جلوگیری از وضعیات موجوده بود و نظر این بود که بر طبق مصالح مملکت امروز هر قدمی که برداشته می‌شود با موازین قانون عملی شود (نمایندگان- صحیح است - احسنت) بنده در این چند روزه تصدی خودم هیچ کاری بر خلاف قانون نکرده‌ام (نمایندگان - صحیح است) و البته سعی داشته‌ام که روابط سیاسی خودمان را همان طور که عرض کردم و همچنین وضعیات داخلی خودمان را بر روی بی‌طرفی و روی مصالح مملکت تشخیص بدهم و عملی بکنم (صحیح است) و بیش از چند روز هم نیست که مشغول کار شده-ام و انتظار هم نداشته‌ام که جلوی این دستگاه یک سنگی گذاشته شود (یمین اسفندیاری - ما هم انتظارنداشتیم) و در چرخ‌های مملکت یک اشکالی پیش بیاید (صحیح است) و البته باز هم برای این که نظریات مجلس شورای ملی را بدانم تقاضا می‌کنم همین امروز آقایان موافقت بفرمایند که استیضاح مطرح شود (نمایندگان - صحیح است) و نظریاتی که دارند آقا اظهار کنند و من هم نظریات خودم را اظهار بکنم (صحیح است) اگر اکثریت مجلس شورای ملی با آن سیاستی که بنده در نظر دارم موافقت دارند به خدمتگذاری مشغول هستم و اداره می‌کنم و اگر موافقت ندارند کنار می‌روم.
نمایندگان - صحیح است - احسنت
نائب رئیس -مطابق ماده ۴۴ نظامنامه به هیچ وجه بحث در اطراف این موضوع نخواهد شد آقای پوررضا که استیضاح کننده هستند بفرمایند در اطراف استیضاح خودشان صحبت کنند. (صحیح است)
همهمه نمایندگان - صدای زنگ رئیس
فرخ - بنده اخطار نظامنامه دارم
پوررضا- آقای فرخ اجازه بدهید بنده خودم اخطار نظامنامه می‌کنم بنده قیم لازم ندارم (همهمه نمایندگان) اجازه بفرمایید آقایان قبل از این که شرحی در اطراف موقعیت یا عدم موقعیت موضوع استیضاح عرض کنم اجازه می‌خواهم ماده ۴۴ نظامنامه را قرائت کنم
نمایندگان - با همهمه بخوانید.
ماده ۴۴ - هر نماینده که از وزیری استیضاحی نماید باید تقاضای خود را کتباً به رئیس داده و موضوع استیضاح را در ضمن تعیین نماید… (جمعی از نمایندگان - معین شده است) رئیس آن را در مجلس قرائت می‌کند و مجلس باید آن تقاضا را قبول نموده پس از آن که از اظهارات وزیر یا وزرا در باب تعیین روزی که استیضاح باید به عمل بیاید (جمعی از نمایندگان - همین امروز) تهرانی و یمین اسفندیاری - آقا همین امروز همین امروز) مستحضر شد بدون مباحثه در اصل موضوع قرار روز استیضاح را بدهند.
نمایندگان - همین امروز
یمین اسفندیاری - چه وضعی است رئیس دولتی را که دیروز بهش رأی اعتماد داده شده قباحت دارد که تو امروز استیضاح می‌خواهی بکنی.
پوررضا- بالاخره قرار روز استیضاح (تهرانی - همین امروز) همهمه نمایندگان - آقا همین امروز همین امروز الان - الان) صدای زنگ رئیس)
نخست وزیر - بفرمایید عرض کردم بنده همین امروز برای جواب حاضرم.
پوررضا- حضرت آقای بیات حضرتعالی که سابقه زندگی‌تان حاکی از یک زندگی جنتلمنی است در مقابل یک اکثریتی که به آن متکی هستید نباید بنده را غافلگیر کنید.
جمعی از نمایندگان - یعنی چه همین امروز باید استیضاح بشود (تهرانی - آقا نخست وزیر هم همین امروز حاضر است باید الان استیضاح بکنی)
امینی - باید امروز تکلیف دولت معین شود اگر دولت اکثریت ندارد باید برود (همهمه نمایندگان - صدای زنگ رئیس)
نخست وزیر - خواهش می‌کنم آقایان اجازه بفرمایید ایشان صحبت‌شان را بکنند بعد جواب داده شود.
قبادیان - هیچ سابقه ندارد این قضیه
نائب رئیس - آقای قبادیان بدون اجازه فرمایشی نکنید دولت که حاضر است برای جواب چه مانعی دارد.
پوررضا - خیر نمی‌شود امروز مطرح شود بنده قسمت اخیر ماده چهل و چهار را تکرار می‌کنم آن وقت از لحاظ موازین و منطق تجزیه و ترکیبش می‌کنم (همهمه نمایندگان آقا دولت همین امروز حاضر است جواب بدهد)
تهرانی - شما همین امروز باید استیضاح کنید نخست وزیر هم حاضر است جواب بدهد.
نائب رئیس - آقایان اجازه بفرمایید ماده نظامنامه که آقای پوررضا قرائت کردند در واقع اخطار نظامنامه را به بنده کردند ماده چهل و چهار را که آقا قرائت کردند آقایان ملاحظه فرمودند که بنده مطابق نظامنامه عمل کردم (نمایندگان - صحیح است) مطابق مقررات ایشان استیضاح را کتباً به بنده دادند و من هم مطابق مقررات استیضاح را به عرض مجلس رساندم (صحیح است) و اگر شما می‌خواستید پس بگیرید بایستی به من بنویسید (نمایندگان - صحیح است) و چون ننوشتید باید مطابق مقررات در مجلس قرائت شود (صحیح است) و مطابق مقررات در مجلس قرائت شده است (صحیح است) و مطابق ماده ۴۴ آقای نخست وزیر و آقایان وزرا حق دارند توضیح بدهند و توضیح هم دادند و همین امروز وقت معین کردند. (صحیح است) و اکثریت مجلس هم موافقند که همین امروز مطرح شود (نمایندگان- صحیح است) بنابراین باید مطرح شود.(صحیح است)
تشخیص هم با هیئت رئیسه است.
پوررضا- پس از اظهارات وزیر یا وزرا در باب تعینن روزی که استیضاح باید به عمل بیاید بدون مباحثه در اصل موضوع یعنی چه؟ آقای دکتر عبده این عبارت معنایش چیست؟ یعنی امروز نمی‌شود.
نمایندگان - با همهمه این طور نیست این طور نیست.
نائب رئیس - (خطاب به آقای پوررضا) بنده به جنابعالی اخطار انحراف از موضوع می‌کنم الان باید موضوع استیضاح مطرح بشود حاضر هستید از حق خودتان استفاده کنید؟ یا این که از مجلس درخواست بکنید که موافقت کنند برای وقت دیگر مطرح شود.
پوررضا - استیضاح شده است و پس نمی‌گیرم
طباطبایی - آقا صحبت‌تان را تمام کنید بیایید پائین تا دیگران جواب بدهند.
پوررضا- بنده اصراری ندارم که امروز مطرح بشود ولی مسبوق نبودم به این که در این جلسه هم امکان دارد که استیضاح مطرح بشود و دلایل و مدارکی که برای اثبات نظر خود دارم اینجا نیست موافقت بفرماییدکه بعد از ظهر جلسه بشود روز یکشنبه مطرح بشود و الا بنده حالا صحبت نمی‌کنم و اگر امروز رأی بدهند بنده مجدداً فردا دولت را استیضاح می‌کنم.
یمین اسفندیاری - این چه وضعی است (همهمه نمایندگان)
نائب رئیس - آقای یمین اسفندیاری خواهش می‌کنم عصبانی نشوید.
یمین اسفندیاری - بنده نمی‌توانم عصبانی نشوم دولتی را که دیروز در مجلس رأی اعتماد به او داده‌اند امروز استیضاح می‌کنند.
نخست وزیر - باید خونسرد صحبت کرد آقای یمین اسفندیاری (خنده نمایندگان) بنده خیلی خوشوقتم و افتخار می‌کنم که ۱۰ دوره در مجلس بوده‌ام و همیشه مجری آئین‌نامه بوده‌ام و امروز کسی نمی‌تواند اشکال نظامنامه یا آئین‌نامه نسبت به نظریات بنده بگیرد. (صحیح است) آن موقعی هم که در مجلس بودم اگر در موردی یک اشکالی هم در این قسمت‌ها بود اغلب رفقا به بنده مراجعه می‌کردند و بنده حل می‌کردم عرض کنم این آئین‌نامه می‌گوید رئیس آن را در مجلس قرائت می‌کند و مجلس باید آن تقاضا را قبول نموده و پس از آن که از اظهارات وزیر یا وزرا در باب تعیین روزی که استیضاح باید به عمل آید مستحضر شد بدون مباحثه در اصل موضوع قرار روز استیضاح را می‌دهد پس پیشنهاد روز باید از طرف وزیر یا وزرا بشود و قبول آن با مجلس است و این مربوط به شخص استیضاح کننده و دولت نیست تعیینش با مجلس است اگر مجلس رأی داد همین امروز البته محل اشکال نیست اگر هم گفت پس فردا آن وقت باید پس فردا باشد ولی بنده می‌خواستم یک چیز دیگری را عرض کنم و آن این است که آقا می‌فرمایند مرا غافلگیر کرده‌اند معلوم می‌شود آقا خودشان در این مطلبی که نوشته‌اند هیچ ملتفت نبوده‌اند شاید یک موضوعی تهیه شده و به آقا داده‌اند که قرائت کنند (نمایندگان- صحیح است - احسنت) بنده غافلگیر می‌شوم چون بنده از نظر ما و از نظریات شما اطلاعی نداشتم معهذا چون پاک هستم و نظری ندارم حاضر هستم هر مطلبی را که شما اینجا اظهار بکنید و هر نظری را که می‌فرمایید بدون این که بنده مطلع باشم جواب بدهم هر مطلبی را که دارید بفرمایید بنده هم جواب می‌دهم بنده اگر فردا هم استیضاح بفرمایید حاضر هستم جواب بدهم اگر روز دیگر هم استیضاح بفرمایید جواب می‌دهم ولی بنده عرض کردم هیچ حاضر نیستم که به این وسیله وقت مملکت را تلف کنم آقا فردا هم استیضاح بکند همان فردا حاضرم جواب بدهم اگر شما حاضرید که این طور وقت مملکت را تلف بکنید عوض این که ما برویم کار بکنیم بیاییم ببینیم شما چه می‌گویید ما نمی‌توانیم این کار را بکنیم.
نمایندگان - صحیح است -صحیح است
نائب رئیس - آقای پوررضا شرحی نوشته‌اند که استیضاح خود را پس می‌گیرند قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم که استیضاح را مسترد و بعداً در صورت
لزوم تقدیم خواهم کرد
امینی - این که پیشنهاد نمی‌خواهد.
نائب رئیس - اگر اجازه بفرمایید گزارش انتخابات آباده رسیده مطرح بشود.(صحیح است) پیشنهاد هم شده است آقای امینی گزراش را قرائت بفرمایید
۴- اخذ رأی اعتماد بر حسب تقاضای آقای نخست وزیر
نخست وزیر -اجازه می‌فرمایید؟
نائب رئیس - بفرمایید.
نخست وزیر - ایشان اگر استیضاح‌شان را پس گرفتند بنده برای این که یک موضوعی در جراید نوشته شده و بنده هم البته همان طور که عرض کردم نظریاتم را قبلاً عرض کرده بودم و مجلس هم موافقت کرده بود یعنی تأیید خودش را نسبت به سیاست من اظهار داشت حالا بنده تقاضای رأی اعتماد می‌کنم از مجلس که اگر رفتار من طرف اعتمادشان بوده رأی بدهند بنده با کمال افتخار حاضرم و اگر چنانچه نظریات آقایان نمایندگان در مجلس پشتیبان من است به من رأی اعتماد بدهند و اگر پشتیبان در مجلس ندارم تکلیفم معلوم باشد.
نائب رئیس - مطابق مقررات دولت هر ساعتی می‌تواند تقاضای رأی اعتماد بکند. (صحیح است) بنابراین رأی اعتماد گرفته می‌شود.
هاشمی - بعضی از آقایان روی ورقه می‌نویسند موافق بدون امضا و خواهش می‌کنم آقایان اسم خودشان را هم در روی ورقه بنویسیند که جزء ممتنعین محسوب نشوند.
(اخذ و استخراج آراء به عمل آمده نتیجه به قرار زیر از طرف مقام ریاست اعلام شد)
نائب رئیس - عده حاضر در مرکز ۱۱۵ نفر عده حاضر در موقع اعلام رأی ۹۳ نفر موافقین ۷۲ مخالف یک نفر ممتنع ۵ نفر با ۷۲ نفر موافق رأی اعتماد داده شد.
(اسامی موافقین- آقایان: حسن اکبر- دکتر زنگنه- ابراهیمی ریگی- دکتر فلسفی- سرتیب‌زاده- خلعت‌بری- سیف‌پورفاطمی- دکتر جلال عبده- مهندس پناهی- هاشمی- مؤید قوامی- دکتر اعتبار- عباس مسعودی- ابوالفضل حاذقی- ذکایی- یمین اسفندیاری- مهندس فریور- عباس حشمتی- مهدی عدل- فتحعلی اپیکچیان- حاج سیدرضا فیروز آبادی- جواد مسعودی- اردلان- دکتر آقایان- دکتر غلامرضا کیان- شیخ‌الاسلام ملایری- شجاع- ابوالحسن صادقی- مصطفی کاظمی- سید احمد بهبهانی- دکتر مجتهدی- مراد آریه- محسن افشار صادقی- جمال امامی- شریعت-زاده- رضا حکمت- ذوالفقاری- نبوی- مرآت اسفندیاری- عزت‌الله بیات- دولت آبادی- عماد تربتی- فولادوند- ظفری- عامری- ابوالقاسم امینی- صمصام بختیاری- عطاالله روحی- افخمی- محمدعلی اعتماد- خاکباز- حیدرعلی امامی- محمد گرگانی- محمدعلی امام جمعه- امیر تیمور- رضا تجدد- شکرالله صفوی- دهستانی- مؤید ثابتی- آشتیانی- عبدالکریم صدریه- دکتر محمد مصدق- حسین تهرانی- مجد ضیایی- موسی فتوحی- محمد بهادری- تیموری- علی محمد دهقان- ملک‌مدنی- خلیل دشتی- محمدعلی مجد- صدر قاضی
مخالف: پوررضا.
ورقه سفید علامت امتناع.)
نخست وزیر - بنده نهایت تشکر را از مجلس شورای ملی می‌کنم و زبانم از عرضش عاجز است و امیدوارم با موافقت آقایان نمایندگان محترم موفق به یک خدمات بزرگی بشویم (انشاءالله) و اسباب آسایش عموم و اسباب افتخار این مجلس شورای ملی و این دولت بشویم.
۵ - تصویب نمایندگی آقای محمدحسین قشقایی از آباده
نائب رئیس - آقای امینی بفرمایید گزارش شعبه را قرائت بفرمایید راجع به انتخابات آباده.
(به شرح زیر قرائت شد)
انجمن مرکزی انتخابات شهرستان آباده درتاریخ ۱۵/۶/۲۳ در حوزه مرکزی و هشت شعبه فرعی به تفاوت از یک تا پنج روز به توزیع تعرفه و اخذ رأی اقدام نموده است.
در نتیجه قرائت آراء آقای محمد حسین قشقایی با اکثریت ۹۲۴۱ از ۱۰۵۱۳ رأی به نمایندگی دوره چهاردهم تقنینیه مجلس شورای ملی انتخاب شدند.
به انجمن نظارت انتخابات در هفته مقرره شکایتی از جریان کار نرسیده است و مجلس شورای ملی هم شکایتی دریافت نکرده.
شعبه یکم با دقت و رسیدگی به پرونده صحت انتخابات آقای محمد حسین قشقایی را تصدیق می‌نماید.
نائب رئیس - مخالفی نیست ولی عده برای رأی کافی نیست. (بعد از چند لحظه اکثریت حاصل شد) رأی می‌گیریم به اعتبارنامه آقای محمدحسین قشقایی از آباده آقایان موافقین قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) تصویب شد.
یک عده از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
نمایندگان - ختم جلسه
قبادیان - بنده با ختم جلسه مخالفم.
۶ - موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه
نائب رئیس - چون عده کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم
جلسه آتیه روز سه‌شنبه (مهندس فریور - آقا روز یکشنبه) دستور مراسم تحلیف و طرح پیشنهادی آقای دولت آبادی و انتخاب یک عضو کسری کمیسیون دادگستری.
(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر معظمی