مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ آبان ۱۳۲۹ نشست ۸۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۶۷۵
۲شنبه ۲۹ آبان ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۸۲
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۸۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۲۳ آبان ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس ۲۱ آبان ماه
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: نورالدین امامی- کشاورزصدر- حاذقی
۳- طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تصفیه کارمندان و عدم حصول اکثریت
۴- ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس ۲۱ آبان
رئیس- صورت غائبین جلسه گذشته قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه- آقایان: اسلامی- گنابادی- عباسی- منصف- طباطبایی- دکتر شایگان- آصف ابتهاج- ظفری- هراتی
غائبین بی‌اجازه- آقایان، محمود محمودی- دکتر مصباح‌زاده- محمد ذوالفقاری- سالار سنندجی- تولیت- حسن اکبر- تیمورتاش- اقبال- ثقت‌الاسلامی- حبیب پناهی- رستم گیو- خزیمه علم- کاظم شیبانی- شهاب خسروانی
رئیس- نسبت به صورت مجلس روز یکشنبه نظری نیست؟ چون صورت مجلس امروز هنوز طبع نشده و دست آقایان نرسیده. راجع به روز یکشنبه نظری نیست؟
نبوی- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم نه راجع به صورت مجلس
رئیس- نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بفرمایید آقای نبوی
نبوی- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم مطابق ماده ۷۲ آئین‌نامه نوشته است موقعی که مقام ریاست برای تشکیل جلسه تعیین خواهند فرمود حتماً تا ۱۰ دقیقه فاصله بایستی جلسه تشکیل بشود، این رویه مدتی است متروک شده است و همین متروک شدن باعث شده است که جلسات یک ساعت دو ساعت به تأخیر بیفتد (صحیح است) بنده خواستم استدعا کنم از مقام ریاست که توجهی بفرمایند این ماده حتماً اجرا بشود تا جلسات در آتیه از اول وقت تشکیل بشود.
رئیس- با موافقت آقایان جلسه آینده ساعت ۹ زنگ زده می‌شود و اگر هم اکثریت نبود بلافاصله تعطیل می‌کنیم (صحیح است) و آقایانی که غایب باشند بلااستثنا مشمول جریمه خواهند شد به هیچ کس هم اجازه نمی‌دهم همین طور غیبتی که در مجلس بشود آن هم مشمول جریمه است (صحیح است) چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
گنجه‌ای- بنده در صورت مجلس عرضی دارم.
رئیس- بفرمایید.
گنجه‌ای- بنده راجع به صورت مجلس می‌خواهم عرض کنم، وضع تندنویسی مجلس به طرز محسوسی بهتر شده است این است که بنده خواستم از آقایانی که در آنجا انجام وظیفه می‌کنند تشکل کنم ضمناً دو سه قسمت بود که بنده اصلاح می‌کنم و می‌دهم باداره تندنویسی امر بفرمایید که اصلاح بشود.
رئیس- اصلاح می‌شود.
۲- بیانات قبل از دستور آ قایان: نورالدین امامی- کشاورزصدر و حاذقی
رئیس- آقای امامی
نورالدین امامی- بنده چون برای احترام وقت مجلس شورای ملی قبل از دستور کم‌تر اسم می‌نویسم، امروز عرایضم عرایض مختصری است و در چند قسمت قبل از دستور عرایضی خواهم کرد خدا رحمت کند یک معلمی داشتیم سید محمد مرد با فضل و کمالی بود ولی بدبختانه از فضل و کمال او بنده زیاد بهره نبردم (نمایندگان- صحیح است احسنت) این سید مرد خیلی ادیبی بود و یک کتابچه مجلد خیلی منظمی داشت که اسم این کتابچه را جنگ گذاشته بود و اشعار خیلی نادری که پیدا می‌کرد در آن کتابچه یادداشت می‌کرد، امروز عرایض بنده هم تقریباً شکل آن جنگم را پیدا کرده چند موضوع را اینجا قاطی کردم و می‌خواهم به عرض آقایان برسانم یکی اولاً راجع به موضوع غله آذربایجان است، الحمدالله امسال وضع غله آذربایجان خیلی خوب بوده مردم آنجا هم قدری از این حیث در رفاه و آسایش هستند ولی بدبختانه چون سال گذشته و سال ۱۳۲۷ وضع محصول آنجا بد بود یک عده از اشخاص مالکین آن جا یک قدری گندم به دولت فروخته بودند و با یک تعهداتی داده
بودند که نتوانسته بودند به واسطه نداشتن گندم و نبودن محصول تمام تعهدات خودشان را بردارند و تحویل بدهند امسال دولت هر سه سال را از آنها می‌خواهد یعنی تعهدات سال‌های ۲۷ و ۲۸ و ۲۹ البته یک عده‌ای ممکن است مقدورشان باشد بیش‌تر از این تعهد سه سال هم بدهند ولی یک عده از مالکین هم هستند که تعهدات هر سه سال را مقدورشان نیست بدهند این است که بنده استدعا می‌کنم بدبختانه از دولت هم که کسی اینجا نیست، استدعا می‌کنم این قسمت را دولت توجه کند و دستور بدهند رسیدگی بکنند اگر حقیقتاً نداشته باشند تعهدات هر سه سال را بدهند یک ارفاقی به آنها بشود و انشاء‌الله محصول سال آینده خوب می‌شود بقیه را سال بعد بدهند چون کشت امسال به طوری که اطلاعات می‌رسد خیلی خوب است از کشت سال آینده تعهد خودشان را بدهند (شوشتری- آن را باید صرف نظر کند آقا) عرض دیگر بنده این است که چند روز قبل بنده تصادفاً به اداره ثبت اسناد رفته بودم آمار اداره ثبت اسناد را دیدم یک وضعیت عجیبی راجع به طلاق در ایران پیش‌آمد کرده است یعنی تعداد طلاق به قدری آمارش بالا رفته که بزرگ‌ترین خطر برای نسل آینده کشور است و این چند دلیل دارد یک دلیلش قربانی فقر عمومی است بیچارگی، فقر عمومی پریشانی مردم است که نمی‌تواند عائله خودشان را اداره کنند و یک دلیلش هم مرتب نبودن دفاتر ما است، بنده خودم افتخار عضویت اداره ثبت اسناد را داشتم در سال ۱۳۱۹ در تبریز آمار طلاق را که دیدم، دیدم آمار طلاق و آمار ازدواج تقریباً تطبیق می‌کند پس از مطالعه زیادی متوجه شدم که تقصیر عمده این کار با سردفترهای بی‌اطلاع غیر وارد ما است تعداد دفاتر طلاق را آنجا کم کردند یعنی ۹۵ درصد از دفاتر را کم‌تر کردند و صدی پنج را به اشخاص وارد با اطلاع دادند نتیجه ۹۰ درصد آمار طلاق کم‌تر شد و آمد پایین در تهران حالا در حدود ماهی ۴۰۰ و ۴۵۰ طلاق داریم (شوشتری- اغلب آنها فاسد است، طلاق نیست) و پس از سوم شهریور هر کجا هر کسی هر دفتری داشت دفتر طلاق را هم گرفت در تهران سیصد و شصت و چند دفتر طلاق است وزارت دادگستری باید توجه کند در شرع مقدس اسلام آن قدر که تشریفات ازدواج کم است برعکس تشریفات طلاق خیلی زیاد است (صحیح است) (گنجه و کشاورزصدر- جنابعالی اول خودتان ازدواج بفرمایید) بنده می‌ترسم اگر چنانچه زود متأهل بشوم این سردفترها بین ما تفریق بیندازند بنده می‌خواهم کاری کنم که اگر چنانچه خدای نخواسته آنها خواستند این کار را بکنند نتوانند بعد از سوم شهریور مخصوصاً تعداد طلاق خیلی زیادتر شد و این موضوع را بایستی به هر ترتیبی هست دولت جلوگیری کند و برای آن یک فکر عاجلی بکند (شوشتری- علت طلاق یکی هم مفاسد اخلاقی است) این عرض دوم عرض سوم بنده قربان چند روز قبل بنده تصادفاً به بازار رفته بودم منجمله خواستم یک جنس مختصری بخرم به مغازه‌ای رفتم که آن پیرمرد صاحب مغازه را نمی‌شناختم صحبت ترقی قیمت اجناس شد این پیرمرد به من می‌گفت یک موضوع خیلی مضحکی را به شما می‌گویم، این ابریشم‌های مصنوعی که وارد ایران می‌شود تومانی سی شاهی با این قیمتی که ما می‌فروشیم بیش‌تر برای ما وارد نمی‌شود یعنی تومانی ۸/ ۰ ریال ما به قیمت باید بالا ببریم پرسیدم علت چیست گفت یکی از علت‌هایش این است که وزارت اقتصاد ملی ما را وادار می‌کند در مقابل یک تومان جنسی که ما از اروپا وارد می‌کنیم، این را استدعا می‌کنم آقایان نمایندگان محترم به این موضوع توجه بفرمایید ببینید این مملکت وضعش به کجا می‌رسد، گفتند در مقابل یک تومان جنسی که وارد می‌کنیم باید دو تومان حریر چالوس که ۱۰ سال پیش از این به عنوان هدیه و کادو از ایران بیرون می‌رفت بخریم و تومانی ۵/ ۹ ریال در بازار به ضرر فروخته می‌شود چرا؟ برای عدم توجه متصدیان امر برای این که کارخانه یک قدری دستگاهش مندرس است فرض بفرمایید چرخش درست کار نمی‌کند سوزن‌هایش تیز نیست حریر را خط می‌اندازد برای این که نقش و نگارهای پانزده سال پیش را تهیه می‌کنند و به آن وضع درآوردند و حریر را بهتر نکرده‌اند و همان نقشه با همان وضع ۱۵ سال پیش باقی است این دیگر خریدار ندارد از طرفی آمدند یک شرکتی درست کردند به نام شرکت سهامی حریر که آنجا یک جریاناتی دارد که آن پیرمرد می‌گفت که من اگر عرض کنم والله دود از کله انسان بیرون می‌رود اگر بدانید که آنها چه کار می‌کنند و آن وقت تازه کارخانه حریر ندارد، آقای آشتیانی‌زاده تاجری می‌گفت که ما می‌خواهیم حریر وارد کنیم باید برویم تعهد بدهیم و آن اندازه که تعهد می‌دهیم کارخانه جنس به ما تحویل نمی‌دهد و بعد باید برویم این تعهد را به یک وضعیت عجیبی در بازار عوض و دکش کنیم، پول بدهیم خلاصه ۵۰، ۶۰ هزار تومان از ما پول می‌گیرند نتیجه‌اش چیست؟ صفر است آن وقت این قیمت را ما مجبوریم بکشیم روی حریر و به مردم بدهیم آخر باید به این قیمت‌ها یک توجهی بشود اما بنده عرضی ندارم بگویید حریر مصنوعی یا غیرمصنوعی بیاید یا نیاید و الا نمی‌شود خریدار را وادار کرد که از آن پارچه بخرد از این پارچه می‌خرد این بسته به عرضه و تقاضا است باید سازمان برنامه و متصدیان این کارخانه حریر و وضع پارچه را یک کاری کند که اصلاً تاجر قدرت ورود آن پارچه را نداشته باشد یا دولت اصلاً ورود آن پارچه‌ها را ممنوع کند که هر کس احتیاج دارد برود از حریر کارخانه چالوس بخرد و الا نمی‌شود چیتی را که متری سی شاهی وارد می‌شود به سه تومان بخرد این قسمت را باید دولت و هم‌چنین سازمان برنامه مخصوصاً توجه عاجل بکند عرض می‌کنم که بنده روزهای یکشنبه و چهارشنبه بعد از ظهرها وقت پذیرایی دارم پریروز به کمیسیون بودجه دعوت شده بودیم و بعد معلوم شد که کمیسیون تشکیل نمی‌شود ساعت پنج و نیم بعد از ظهر از منزل می‌آمدم بیرون یک خانمی دم درب منزل بنده بود معلوم شد که پسر این خانم در شرکت نفت بوده گفت آقا من که آمدم اینجا از شما راجع به پسرم استمداد نمی‌کنم ولی یک موضوعی هست می‌خواستم این را بگویم که در آنجا یک کلمه فینیش مد شده است هر روز کسانی که از صبح پا می‌شوند تا غروب کار می‌کنند آنها را فینیش می‌کنند خواهش می‌کنم از دولت نماینده‌ای آنجا بفرستند و اطلاع حاصل بکند رسیدگی بکند که هر روز یک عده‌ای را فینیش می‌کنند گفتم که خانم فینیش یعنی چه؟ گفت هر روز یک عده‌ای جوان تحصیل کرده را اخراج می‌کنند و می‌گویند فینیش، یعنی دوره خدمت تو تمام شد، مقصود این کلمه فینیش را بنده اینجا یادداشت کردم این اصطلاح آن خانم بود که می‌گفت هر روز یک عده‌ای از جوان‌های ما را از طرف کمپانی نفت در آنجا فینیش می‌کنند و استدعا می‌کرد که اگر دولت توجهی در این قسمت نمی‌کند لااقل این کلمه را در مجلس بگویید و هر روز یک عده از جوان‌های ایرانی را فینیش می‌کنند این که نمی‌شود هر روز بروند فینیش کنند و یک عده از جوان‌های ایران که پنج سال شش سال ده سال عمرشان تلف می‌شود با این کلمه فینیش که آقا نمی‌شود یک عائله‌ای را از بین برد و دولت باید در این قسمت‌های مهم توجه عاجلی بکند و الا اگر این طور بشود و آقایان هر چه دل‌شان بخواهد بکنند سنگ روی سنگ بند نمی‌شود (آزاد- اگر واقعاً راست می‌گویید کمپانی را فینیش بکنید) این یک موضوع از عرایض بنده و سه چهار موضوع از جنگ تمام شد و یک دو موضوع بیش‌تر نمانده است که وقت را زیاد بگیرم چون نیم ساعت بیش‌تر وقت ندارم عرض می‌کنم که مقام ریاست توجه بفرمایند که قوام مشروطیت ایران بسته به اجرای آئین‌نامه مجلس شورای ملی است اگر آئین‌نامه اجرا نشود این جمع اینجا جمع نمی‌شود و قانون اساسی را هم این جمع نمی‌توانند حفظ کنند آئین‌نامه باید مطابق‌النعل بالنعل اجرا بشود به ضرر مجلس شورای ملی است باید اجرا بشود به ضرر من که کوچک‌ترین عضو مجلس شورای ملی هست باید اجرا بشود (صحیح است) صد در صد باید اجرا بشود اجرای آئین‌نامه دوست و دشمن نمی‌خواهد با یک چشم باید مقام ریاست به همه نگاه بکنند و آئین‌نامه را اجرا بکنند آقای قبادیان خدا سلامت‌شان بدارد نمی‌دانم اینجا تشریف دارند یا خیر در دوره پانزدهم در فراکسیون اتحاد ملی یک روزی صحبت بود ایشان جمله‌ای فرمودند که این جمله هم یک درسی برای من بود و هم این که همیشه در گوش من باقی است فرمودند که مجلس شورای ملی یعنی حکومت عدد اینجا عدد حاکم است حاکم بر ملت ایران عدد است باید جمع بشویم اینجا حرف‌های خودمان را بزنیم اقلیت و اکثریت موافق و مخالف هر کس هر چه دلش می‌خواهد بگوید هر چه به نظرش می‌رسد بگوید و بعد عدد حکومت کند بنده عرضی ندارم راجع به این بندبازی‌های که ما را گرفتار کردند یک روزی هم پشت این تریبون عرض کردم که چهل و چند سال از عمر مشروطیت می‌گذرد چهل و چند سال ما را توی این بند انداختند این قدر انداختند که ما اگر بخواهیم بندباز بشویم فرد فردمان بندباز خوبی از آب در خواهیم آمد مسلماً چاله‌ها چاه‌هایی برای ما درست کرده‌اند که ما نتوانیم از این بندها بیرون برویم و اظهار وجود و حیات بکنیم حرفی ندارم ممکن است جناب آقای اردلان یک نظری راجع به یک موضوعی داشته باشند که بنده مخالف آن باشم ایشان باید با کمال احترام تشریف بیاورند پشت تریبون فرمایشات‌شان را بکنند با کمال ادب می‌آییم اینجا و شرفیاب می‌شوم جواب ایشان را عرض می‌کنم حالا بنده به این موضوع ثندها کاری ندارم فردا قضایای مهم‌تری اینجا در جلو داریم ما این که از بندبازی دربیاییم یا در بندبازی بمانیم. اینجا نیامده‌ایم ممکن است هشتاد نفر از نمایندگان مجلس
بیایند بنشینند پنج نفر نیایند توی اطاق این که نمی‌شود جان من اصول مشروطیت حفظ نمی‌شود آقایان شما به رضای خدا بیایید به مملکت و به خودتان و به نسل آتیه و اعقاب خودتان رحم بکنید جان من هزاران نفر فدا می‌شوند و فدا شدند برای این که این بنا درست بشود، اینجا مجلس شورای ملی تشکیل بشود که بیایند حکومت عادلانه را اجرا بکنند حاکم عادل سر کار بگذارند بیایید قوانین خوب برای مملکت تصویب بکنید و الا برای یک امر کوچک خوب یا بد نباشد. بیایید رأی بدهید که نورالدین امامی را سرش را در این باغچه ببرید.
رئیس- آقای امامی وقت شما تمام شد.
نورالدین امامی- آقای بهادری به بنده وقت‌شان را لطف فرمودند.
بهادری- بلی.
رئیس- بفرمایید.
نورالدین امامی- بیایید یک فکری بکنید اگر به نظر آقایان فرض بفرمایید این موضوع خوب نمی‌آید آقا چه شده که پنج دقیقه وقتتان را صرف نمی‌کنید که بنشینید راه حل درست بکنید؟ این فکرهای ما کجا رفته چرا آنهایی که کبکبه ریاست و تولیت می‌کشند بیایند بنشینند بزنند توی سر من و بگویند که تو غلط می‌گویید و نمی‌فهمی تو غلط می‌گویی باید اینجا بنشینی (آزاد- ۳۴۰ هزار تومان پولی که بندها خرج کردند نمی‌گذارند که اینجا بنشینند) (خنده نمایندگان) اساس مشروطیت را متزلزل نکنید آقای دکتر معظمی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید دیروز آقایان مگر راجع به بند صحبت بود؟ تمام آقایان هر روز اینجا داد می‌زنند که دولت نمی‌آید جواب سؤالات ما را بدهد این دولت این افراد باید پشت میزهاشان بنشینند که برای مردم کار بکنند برای بنده و آقایان و برای ملت ایران کار بکنند اینها آمدند بدبخت‌ها کار نداریم خوب یا بد آمدند اینجا قطار نشسته‌اند هر روز هم آقایان داد می‌زنند که دولت چرا نمی‌آید جواب سؤال ما را بدهد خوب دولت هم آمد برای جواب سؤال اکثریت نشد این هم مربوط به بند است یا مربوط به دولت است؟ ما که حوصله نداریم دو ساعت پشت میزمان بنشینیم ما که حوصله این را نداریم که به درد دل مردم برسیم ما که حوصله نداریم شش ماه است که بودجه مملکت توی گرد و خاک‌ها مانده است حاضر نمی‌شویم که آن را تصویب بکنیم انتظار داریم که احترام ما را ملت ایران نگهدارد انتظار داریم که ملت ایرن را به چه چشمی نگاه بکند، این صلاح هست، والله صلاح نیست صلاح مملکت نیست صلاح خودمان نیست بیاییم یک قدری رحم بکنیم به خودمان با عقاب‌مان آخر از گذشته‌ها درس بگیریم این شایسته یک فرد نماینده نیست خوب یا بد غلط یا صحیح باید بنشینیم اینجا مبارزه بکنیم تا فکر خودمان را اینجا پیش ببریم یا عدد حکومت بکند و تعمداً قبول بکنیم نه این که پنج نفر بیایند تو پنج نفر بیایید و رئیس مجلس هم کم‌لطفی بکنند نسبت به آن عده‌ای که توی جلسه نیستند و ارفاق بکند نسبت به آن عده‌ای که در خارج جلسه هستند غایب‌شان ننویسند و جریمه‌شان نکنند آئین‌نامه را اجرا نکنند این که نمی‌شود استاد و معلم چو بود کم آزار- خرسک‌بازند کودکان در بازار مقام ریاست صد در صد باید در این صندلی که نشسته است عین مؤتمن‌الملک کار کند و دوست و دشمن را به یک چشم نگاه بکنند.
رئیس- نمایندگان خودشان باید رعایت بکنند.
امامی- فرمایش مقام ریاست صحیح است آن روزی که نمایندگان رأی دادند و ایشان با اکثریت تام تشریف بردند پشت این میز تمام اختیارات را به ایشان تفویض کردند تا وقتی که ایشان پشت میز هستند مکلفیم که اوامر ایشان را اطاعت بکنیم غیر این چاره نیست و باید اطاعت شود برای یک موضوع اساسی و مهم این پیکره و اساس را گذاشته‌اند بنده موافقم یا مخالف باید اینجا بنشینم و گوش بدهم و رأی بدهم پس فردا اگر ۸۰ نفر با نفت مخالف بود و ۱۵ نفر موافق هشتاد نفر را نمی‌توانیم فدای ۱۵ نفر بکنیم مملکت ایران ما را که به اینجا فرستاده برای این کار نیست فرستاده که درد دل ملت را بگوییم و نعره بزنیم همه افرادمان باید بیاییم اینجا سربازوار گوش بدهیم و رأی بدهیم غیر از این چاره‌ای نداریم بنده پنج دقیقه از وقت خودم را به آقای کشاورزصدر می‌دهم جناب آقای بهادری یادداشتی مرقوم فرموده‌اند که راجع به بانک کشاورزی هم صحبت کنم بانک کشاورزی درد بی‌درمانش یکی و دو تا نیست کدامش را بگویم عرض کنم به شتر گفتند گردنت کج است گفت کجایم راست است ۱۵ شانزده میلیون پول داده‌اند به کی داده‌اند؟ به کجا داده‌اند؟ کدام یک را بگویم؟
رئیس- چون پنج دقیقه وقت خودتان را به آقای کشاورزصدر داده‌اید با این صحبت‌ها کم کم یک دقیقه یک دقیقه وقتتان تمام نشود چون راجع به مرحوم مؤتمن‌الملک اینجا فرمودید در تمام دوره‌های آن روز که ایشان ریاست داشتند من خواهش می‌کنم که به صورت جلسات مجلس شورای ملی رسیدگی و ملاحظه بفرمایید یک وکیل یک مرتبه از ماده ۹۰ امروز که ماده ۱۰۹ آن روز بوده استفاده نکرده یک وکیل اهانت به وکیل دیگر نکرده همه آقایان باید رعایت بفرمایند و الا بنده حاضرم اگر بعد از این منظور جریمه کردن است بنده دستور می‌دهم از فردا بلااستثنا این کار را بکنند ولی خود آقایان هم باید رعایت آئین‌نامه را بفرمایند شما ۷ دقیقه دیگر وقت دارید آقای کشاورز صدر بفرمایید.
کشاورزصدر- بنده گمان می‌کنم که جمیع آقایان نمایندگان محترم عقیده داشته باشند که وظیفه اولیه هر نماینده‌ای حفظ حقوق مجلس شورای ملی و اختیاراتی است که قانون اساسی به مجلس شورای ملی داده است یعنی اولین وظیفه هر نماینده مجلس شورای ملی این است که در مقام این برآید که آنچه قانون اساسی و ملت ایران به مجلس شورای ملی اختیار داده است نگذارد چیزی از آن کم شود و آن اختیارات را حفظ بکند همکار عزیز بنده آقای امامی‌اهری در جلسه قبل به عنوان اخطار نظامنامه‌ای مستنداً به اصل ۴۶ قانون اساسی یک عنوانی فرمودند که بعد در خارج از جلسه که بودم وقتی که مذاکره شد بنده یافتم که خود ایشان همین طور که خود بنده نظر دارم توضیح بدهم نظر دارند در اینجا یک اشتباهی شده بود و آن این بود که اصل ۴۶ قانون اساسی را ایشان ظاهراً این طور فرمودند که وقتی که مجلس سنا تشکیل شد بایستی که مسائل اول در مجلس سنا عنوان بشود بعد به مجلس شورای ملی بیاید و حال آن که اصل ۴۶ درست خلاف این است من الان برای آقایان می‌خوانم «پس از انعقاد مجلس سنا تمام امور باید به تصویب هر د و مجلس باشد اگر آن امور در سنا یا از طرف هیئت وزرا عنوان شده باشد باید اول در مجلس سنا تنقیح و تصحیح شده و به اکثریت آرا قبول و بعد به تصویب مجلس شورای ملی برسد ولی اموری که در مجلس شورای ملی عنوان می‌شود برعکس از این مجلسک به مجلس سنا خواهد رفت» در اینجا در کمیسیونی که شده و از آقایان برای توافق راجع به حل اختلاف آن مسائل مسائلی که بین مجلس شورای ملی و مجلس سنا اختلاف نظر بوده تشکیل شد در آنجا خود آقایان سناتورها مستنداً به همین اصل و اصول دیگر قانون اساسی معتقد شدند به این که اگر دولت لایحه‌ای را به مجلس شورای ملی تقدیم کرد و یا اگر مطلبی در مجلس شورای ملی عنوان شد از اینجا به سنا برود و اگر لایحه‌ای را به مجلس سنا تقدیم کرد و یا طرحی در آنجا تهیه شد از آنجا می‌آید به اینجا و در این اصل هم تصریح کرده که اگر آن امور در سنا عنوان بشود، بنده برای حفظ حقوق مجلس از آقای امامی اجازه خواستم و این را متذکر شدم و قطع و یقین دارم که آقایان تصدیق دارند به این که همین طور که بنده حضور آقایان عرض کردم و اصل قانون اساسی می‌گوید در مسائل اگر دولت لایحه‌ای به مجلس شورای ملی داد حاجت به آن نیست که اول در سنا عنوان بشود و برای توضیح مطلب لازم می‌دیدیدم که اصل در اینجا قرائت بشود و مورد تصویب آقایان قرار بگیرد و مجلس شورای ملی مجلس است مستقل و در اصول مشروطیت مطابق مقررات و اصولی که در قانون اساسی است اگر در اینجا مطلبی عنوان شد و اگر دولت در اینجا لایحه‌ای تقدیم کرد دیگر حاجت ندارد که در سنا عنوان شده باشد و یک نکته دیگر را خواستم عرض بکنم و آن این بود که در لایحه ده میلیون تومان ساختمانی بنده دیدم در روزنامه و البته آقایان هم در موقع خودش اعتراض خواهند کرد و بنده هم اعتراض می‌کنم در آنجا یک مطلبی را گذاشته بودند که خلاف قانون اساسی بود و خلاف توافق ما بود (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است) در آنجا بنابر پیشنهاد یکی از سناتورها یک تبصره‌ای گذاشته بودند که کمیسیون بودجه مجلس سنا هم به این صورت رسیدگی کند و به اعتقاد من سنا اصلاً نباید کمیسیون بودجه داشته باشد زیرا صلاحیت رسیدگی به بودجه کل کشور را ندارد اگر اینها هم با کمیسیون بودجه مجلس راجع به تقسیم اعتبارات شرکت بکنند این برخلاف توافق و برخلاف قانون اساسی و برخلاف اصل مسلمی است که مورد توافق عموم واقع شده و اینجا بنده متذکر می‌شوم که آقایان سناتورها بعد از این در حدودی که زائد بر وظایف آنان است مداخله‌ای نفرمایند زیرا ما و سنا برادریم اما نبایستی که یک برادری به حقوق یک برادر دیگر تجاوز بکند (دکتر هدایتی- این اختیاری است که خود شما به کمیسیون دارید) ندادیم آقا ما ندادیم.
امامی‌اهری اجازه بفرمایید بنده تذکراً توضیح بدهم.
رئیس- بفرمایید.
امامی‌اهری- برخلاف نظر آقای کشاورزصدر نظر بنده همان بود که دیروز عرض کردم و استنباطم از اصل ۴۶ قانون اساسی همین بود که رسیدگی به لوایح مالی از خصوصیات مجلس شورای ملی است و باید در اینجا رسیدگی و مطرح بشود و اینجا تصویب شود ولی سایر لوایح یعنی لوایح عادی مطابق اصل ۴۶ که از طرف هیئت وزیران اگر طرح و عنوان بشود باید اول آنجا برود. کشاورزصدر- این طور نیست آقا
رئیس- این اخطار مربوط به بنده است و بنده جواب عرض می‌کنم بفرمایید
امامی اهری- و در عین حال مطابق قانون اساسی قوه مقننه عبارت از مجلسین است مجلس سنا و مجلس شورای ملی تؤاماً قوه مقننه را تشکیل می‌دهند فرقی هم بین مجلسین نباید گذاشت و این اظهارات هم بی‌مورد است و بنده هم استنباطم از اصل ۴۶ این است.
رئیس- آقایان دقت بفرمایید اولاً این اخطاری که کردند اگر دیده شود که یک جریانی مخالف قوانین مملکتی است مجلسیان حق دارند که اخطار کنند این اخطار راجع به اصل ۴۶ است. اصل ۴۶ قانون اساسی خیلی روشن و صریح است مسلماً امور باید در هر دو مجلس مطرح شود، می‌نویسد: پس از انعقاد سنا تمام امور باید به تصویب هر دو مجلس باشد اگر آن امور در سنا یا از طرف هیئت وزرا عنوان شده باشد (عنوان سنا البته طرحی است که در آنجا می‌دهند و عنوان هیئت وزرا البته لایحه است که از طرف دولت داده می‌شود) باید اول در مجلس سنا طرح و تصحیح شده به اکثریت آرا قبول و بعد به تصویب مجلس شورای ملی برسد ولی اموری که در مجلس شورای ملی عنوان می‌شود برعکس از این مجلس به مجلس سنا خواهد رفت البته اگر لایحه‌ای به مجلس شورا داده شد در اینجا بحث می‌شود و به مجلس سنا می‌رود (صحیح است) و اگر به مجلس سنا داده شد از آنجا می‌آید به مجلس شورای ملی هیچ‌وقت هیچ وکیلی حق ندارد حق مجلس شورای ملی را به این وسیله تضییع کند، مخصوصاً امور مالی می‌نویسد:
مگر امور مالیه که مخصوص به مجلس شورای ملی خواهد بود و قرارداد مجلس در امور مذکور به اطلاع مجلس سنا خواهد رسید فقط مجلس سنا حق اطلاع دارد (صحیح است) که مجلس مزبور ملاحظات خود را به مجلس ملی اظهار نماید ولیکن مجلس ملی مختار است ملاحظات مجلس سنا را بعد از مداقه لازمه قبول یا رد نماید (صحیح است) پس این مطالب به اختیار دولت است می‌خواهد لایحه‌اش را اول به این مجلس یا آن مجلس بدهد اگر به آن مجلس داد پس از تصویب به این مجلس می‌آید و اگر به این مجلس داد پس از تصویب به آنجا می‌رود آقای امامی‌اهری این مطلب خیلی روشن است و صراحت دارد.
آقای حاذقی- بفرمایید.
امیرقاسم فولادوند- هیچ کس مخالف این نظر نیست.
حاذقی- امروز عرض مهمی داشتم برای آقایان نمایندگان محترم در مورد مطالعاتی که برای رفع نواقص و معایب ایرانیانی که به زیارت خانه خدا و به حج می‌روند که عرض کنم و تجاربی که در طی دو مسافرت به مرکز در حقیقت نشو و نمای اسلام و محل نزول وحی به پیغمبر اسلام داشتم آنها را به عنوان پیشنهاد به مجلس شورای ملی عرض کنم که از طرف مجلس دولت مکلف به رفع این نواقص بشود ولی قبل از این که این عرضم را مطرح کنم دو موضوع دیگر به عنوان مقدمه عرض می‌کنم.
آزاد- آقای حاج آقا اکثریت نیست.
رئیس- آقای حاذقی تأمل بفرمایید اکثریت نیست (پس از لحظه‌ای مجدداً اکثریت حاصل شد)
حاذقی- عرض می‌شود موضوع اساسی که همکار محترم آقای نورالدین امامی تذکر دادند من می‌خواهم عرض کنم که بزرگ‌ترین عامل این خرابی‌هایی که در د ستگاه‌های مملکت است این است که ما هر کدام هر چه می‌گوییم تنها در حدود گفتار است و کم‌تر با عقیده قلبی و عملی ما وفق می‌دهد در قرآن شریف آیه‌ای است که می‌فرماید یا ایهاالذین آمنوا تقولون ما لا تفعلون کبر مقتاً عندالله تقولوا ما لا تفعلون آنچه که ایشان می‌گویند اگر عمل نکنند موجب رنجش خدا است ببینید ما فرد فردمان راجع به اصلاح وضع مجلس عرایضی مکرر گفتیم در جلسه رسمی و علنی و جلسه‌های خصوصی و جز ما هم کسی نیست که عامل اصلاح مجلس یا عامل خرابی مجلس باشد با وصف این نتوانسته‌ایم با عمل این دلسوزی‌ها و گفته‌هایی را که راجع به اصلاح مجلس می‌گوییم درست کنیم مثلاً من الان به همکار محترم آقای نورالدین امامی‌که نمی‌دانم کجا تشریف دارند (نورالدین امامی- بنده اینجا هستم) می‌خواهم عرض کنم که توجه بفرمایید وقتی که ایشان نیم ساعت در اینجا صحبت می‌فرمایند راجع به اصلاح مجلس و قسم می‌دهند ما را به آن مقدسات بعد مجدداً مجلس را از اکثریت می‌اندازند بنده به طور مثل عرض می‌کنم اگر همین نکته‌هایی را که می‌فرمودند در درجه اول خود وجود مبارک‌شان لطفاً رعایت می‌فرمودند و چند بار خودشان از جلسه خارج نمی‌شدند...
نورالدین امامی- در این سه سال به شهادت مجلس و کارپردازی نیم دقیقه هم غیبت ندارم.
حاذقی- من آرزو می‌کنم که خداوند این تعصب ما را به انجام وظیفه به همه ما بدهد غیر از جنابعالی هستند آقایان دیگر آقا کی باید اوضاع را اصلاح کند باید خود آقایان با کمال صلاح‌اندیشی بنشینند و ترتیب اصلاح کار مجلس را بدهند، آقای کشاورزصدر همکار محترم می‌فرمایند که سنا چنین و چنان، سنا می‌گوید قانونی که مجلس شورای ملی برای انتخابات سنا وضع کرده است گفته است که حق انتخاب فقط و فقط با کسانی است که بیایند رأیشان را آنجا بنویسند و بدهند و بسیار هم کار خوبی کردند ولی همان آقایان مجلس سنا می‌گویند چرا آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی نمی‌نیشنند که قانون انتخابات خودشان را درست کنند من معتقدم و چند روز پیش خدمت آقای رئیس عرض کردم و حتی به آقایان اقلیت هم عرض کردم که اگر شرط ضمن‌العقد را تصویب اصلاح قانون انتخابات و قانون اصلاح مطبوعات می‌کردند به مراتب مهم‌تر بود زیرا اساس کار راجع به اصلاح قانون انتخابات مجلس است (صحیح است) باید همکاران محترم دلسوزی بفرمایند این موضوع مربوط به اشخاص نیست، راجع به خود ما نیست ما در مسائل مملکت کوچکیم مصالح مملکت بزرگ‌تر است آقایان بیایند و همت بفرمایند و دست برادری به هم بدهند و این فداکاری و شهامت را به خرج بدهند و آن کاری را که مجلس پانزدهم قدم‌هایش را برداشت و تا ماده ۶ که عبارت از اصلاح اساسی قانون انتخابات بود تصویب کرد ولی متأسفانه ماده هفتمی را تصویب نکرد و اصل قانون تصویب نشد حالا اگر این دوره شانزدهم هیچ کاری نکند اگر تمام مدت دوره شانزدهم هیچ کاری نکند اگر تمام مدت دوره شانزدهم با ابستروکسیون بگذرد اگر تمام وقت آقایان نمایندگان صرف همه کاری بشود سوای کار مجلس ولی یک قانون که قانون اصلاح انتخابات مجلس شورای ملی و دادن حق رأی به مردم باسواد مملکت باشد این یکی را تصویب کنیم به نظر من بزرگ‌ترین قدم را برداشته‌ایم و تا ابند نام مجلس شانزدهم باقی خواهد ماند (صحیح است) (ناصر صدری- پیشنهادی تهیه بفرمایید که در دستور مجلس قرار بگیرد) پیشنهاد کردیم چندین بار که شما لایحه دادید و چندین بار آمده به مجلس و به کمیسیون رفته باید همتی بفرمایید آقایان که این قدم اساسی برداشته شود ما نمی‌توانیم آقا چند دوره از عمر مجلس شورای ملی بگذرد و مواجه با این معایب باشیم مجلس سنا باسوادها رأی می‌دهند انجمن‌های شهر هم اخیراً در مجلس سنا به تصویب رسید و بالطبع آقایان محترم هم رأی می‌دهند که وقتی رأی به باسوادها است پس بیایید این ننگ را از تاریخ مشروطیت ایران برداریم که ما وکلا خواهان این نیستیم که انتخابات قلابی در این مملکت بشود (صحیح است) و با رأی‌های ساختگی بیاییم اینجا، می‌خواهیم با رأی آزاد مردم وکیل بشویم و بیاییم اینجا اگر مردم رأی دادند ما هم برای خدمتگزاری آنها می‌آییم اینجا و اگر ندادند نمی‌آییم (شوشتری- ما با رأی ساختگی نیامده‌ایم) عرض نمی‌کنم که آمده‌اید این توهم می‌شود...
رئیس- آقای حاذقی تأمل بفرمایید اکثریت نیست (پس از چند لحظه مجدداً اکثریت حاصل شد)
حاذقی- در اسلام تعصب نیست اگر دشمن انسان هم حرف حقی بزند انسان باید حرف حق را بشنود من عرضم را خلاصه می‌کنم به این که این نقص اساسی را در قانون انتخابات خودمان تشخیص دادیم و وظیفه خود آقایان است که این کار را بکنند و هیچ مقامی صلاحیت این را ندارد که در کار ما دخالت بکند که این عرضی را که می‌کنم به عنوان یک همکار دلسوز است و علاقمند این پیشنهاد را می‌کنم که آقایان توجه بفرمایید این قانون اصلاح قانون انتخابات زودتر در دستور مجلس قرار گیرد و ما این قدم را برداریم و اما دو موضوعی که می‌خواستم عرض کنم یکی راجع به تجلیل از اقدامات یک نفر از اعضای کابینه است که می‌خواستم عرض کنم و آن آقای مهندس اشراقی وزیر پست و تلگراف است من با آقای مهندس اشراقی هیچ‌گونه سابقه آشنایی نداشتم و فقط در اینجا، در مجلس آشنایی پیدا کردم ولی می‌خواهم بگویم که باید خوب و بد را گرفت ایشان از وقتی که وزیر پست و تلگراف شدند من می‌بینم و تمام آقایان هم متوجه هستند و سر و کار دارند با تمام نقاط مملکت و برای آقایان هر روز کاغذ و تلگراف می‌رسد از روزی که ایشان وزیر پست و تلگراف شده‌اند یک قدم‌های مثبتی برای اصلاح وضع پست و تلگراف برداشتند (صحیح است) و ما می‌بینیم آقا تلگراف‌هایی که از نقاط دوردست مملکت می‌کنند همان روز که مردم
تلگراف را می‌دهند به تلگرافخانه همان روز به دست ما می‌رسد و این نشان می‌دهد که ایشان علاقمند به اصلاح وضع پست و تلگراف هستند و ما همین طور که از کار بد وزرا و اشخاصی که خوب کار نمی‌کنند انتقاد می‌کنیم هر کدام‌شان که خوب انجام وظیفه بکنند باید قدرشناسی بکنیم همان طوری که همکار محترم آقای مسعودی دیروز با عده‌ای از آقایان نمایندگان از طرز کار آقای وزیر فرهنگ اظهار تشکر کردند و من هم در آن تشکر با ایشان شریک هستم زیرا که آقای وزیر فرهنگ هم با کمال علاقمندی و دلسوزی نسبت به اصلاح فرهنگ مملکت خصوصاً نسبت به تعلیمات دینی و اسلام در مدارس همت گماشته‌اند و قانون اساسی را اجرا فرموده‌اند و اما یک انتقاد هم دارم نسبت به دولت و در این انتقاد هم گمان می‌کنم تنها نباشم از طرف جمعی از آقایان همکاران محترم به من این مأموریت داده شده که عرض کنم و آن عبارت است از انتخاب مجدد آقای شاهرخ به سمت ریاست کل انتشارات و تبلیغات (صحیح است) من شخصاً و از طرف عده‌ای از نمایندگان که به من مأموریت داده‌اند رسماً این عمل اقای نخست وزیر را مورد نکوهش قرار می‌دهم (صحیح است) و حق دارم که الان سؤال کنم از دولت که آقای شاهرخ که اینجا چندین بار در مجلس مورد اعتراض واقع شده است من کاری ندارم من با آقای شاهرخ هیچ‌گونه خصوصیتی ندارم مثل آقای مهندس اشراقی ولی می‌خواهم عرض کنم یک کسی که از طرف مجلس شورای ملی به دولت وقت تذکرهای پی در پی داده شد، اعتراضات شدید شد (صحیح است) که این مرد به جهات مختلفی صلاحیت تصدی یک همچو کار مهمی را ندارد (دکتر بقایی- از نظر انگلیس آقا صلاحیت دارد) حالا ممکن است که خدماتی به یک مقاماتی کرده اگر می‌خواهند به او کمک بکنند مثل این که او را آورده بودند عضو هیئت آبیاری کرده بودند با این که هیچ صلاحیتی هم برای این کار نداشت یک همچو کاری به او بدهند کسی هم اعتراضی نکرد برای آن کاری که به او داده بودند زیرا مقصود این بود که حقوقی به او بدهند ما هم اعتراضی نداشتیم برای این که معایب کوچک در مملکت زیاد است اما دو مرتبه علی‌رغم این مخالفت‌های شدیدی که در مجلس شورای ملی شد و منتهی به عزل و انفضال او شد دو مرتبه در جلو چشم مجلس شورای ملی و در حقیقت علی‌رغم تمایلات اکثریت مجلس شورای ملی دوباره او را بگذارند در رأس این کار این به هیچ‌وجه برای ما قابل تحمل نیست (صحیح است) ما خرده‌حساب با کسی نداریم اینجا هم قسم یاد کرده‌ایم که مادامی‌که حقوق ما محفوظ است به نفع مصالح مملکت صحبت بکنیم الان مصلحت مملکت برخلاف این است که آقای شاهرخ در رأس تبلیغات مملکت قرار بگیرد (دکتر بقایی- مخصوصاً بفرمایید علی‌رغم آن فحش‌های عرض و ناموسی که به خانواده سلطنتی داد، به همین اعلیحضرت به خواهرهای شاه، به مادر شاه به پدر شاه این مزد آن فحش‌ها است که حالا آمده رئیس تبلیغات شده است) عرض کنم خدمتتان من موقعی که در کشورهای خارج بودم هر کجا که رفتم ایرانی‌های متعصب اول اعتراضی که به دولت‌های آن وقت می‌کردند این بود که می‌گفتند آقا مگر در ایران این قدر قحط‌الرجال شده است مگر یک مرد وطن‌پرست دلسوزی که نان ملت را بخورد و خدمت به مملکت ایران بکند وجود ندارد که در رأس تبلیغات بگذارند که می‌روند اشخاص مشکوکی که عملاً مدت‌ها و سال‌ها به صلاح و منافع سیاست‌های بیگانه خدمت کرده‌اند (صحیح است) ایشان را می‌آورند در رأس تبلیغات می‌گذارند من والله جوابی نداشتم می‌گفتم اشتباهی کرده‌اند اصلاح می‌شود تا وقتی که این اشتباه اصلاح شد و او را از آنجا برداشتند ولی من نمی‌دانم ایشان چه خدمتی کردند که بعد از دو، سه ماه ایشان را با آن اعتراضات و جار و جنجال‌های شدیدی که از طرف مجلس شورای ملی شد باز دو مرتبه آوردند در رأس تبلیغات در رأس اداره حساسی که مصالح مملکت و اسرار مملکت و منافع حال مملکت به آنجا بستگی دارد گذاردند بنابراین من الان سؤال هم کتباً کرده‌ام از جناب آقای نخست وزیر که تشریف بیاورند و پشت این تریبون توضیح بدهند که چه علتی سبب شد دو مرتبه آقای شاهرخ را از آبیاری برداشته و به ریاست تبلیغات گذاردند این کار صلاح مملکت و ملت ایران نیست (دکتر بقایی- این پاداش همان فحش‌هایی است که به خانواده سلطنتی داده است) ما مخالف آن نیستیم که به ایشان حقوقی بدهند در یک گوشه اداره‌ای به او کاری رجوع بکنند چون متأسفانه یک چنین افرادی هستند ولی اگر ایشان را در رأس تبلیغات بگذارند به هیچ‌وجه ما تحمل نمی‌کنیم و شدیداً هم اعتراض داریم و چون وقت من امروز تمام شده آن مسائلی که راجع به حج داشتم به وقت دیگر موکول می‌کنم.
مکی- بنده طبق ماده ۹۵ باید عرایضی عرض کنم جناب آقای حاذقی مطالبی گفتند که بنده باید توضیح عرض کنم.
رئیس- ایشان به عنوان قبل از دستور صحبت کردند چیزی مطرح نیست.
مکی- ایشان راجع به انتخابات مطالبی گفتند که من باید توضیح بدهم.
رئیس- راجع به فراکسیون؟
مکی- بلی.
رئیس- راجع به فراکسیون چیزی نگفتند.
مکی- ایشان بیانی کردند که محتاج به توضیح است.
رئیس- بفرمایید.
مکی- جناب آقای حاذقی فرمودند که اگر فراکسیون وطن شرط ضمن‌العقد را راجع به اصلاح قانون انتخابات قبول می‌کرد اصلح بود نسبت به سایر کارهایی که کرده بود ما به شهادت نطق‌هایی که در مجلس شده و پیشنهاداتی که داده‌ایم از روز اول که وارد مجلس شدیم سه چیز را خواستیم یکی اصلاح قانون انتخابات یکی اصلاح قانون حکومت نظامی یکی هم اصلاح قانون مطبوعات و حالا هم هدف ما این است و این سه چیز را از اهم مسائلی می‌دانیم که مجلس شورای ملی بایستی در وقت مقتضی و در اولین فرصتی که پیش بیاید این سه موضوع مهم را توجه بکنند و مملکت را از این بن‌بست و از این بیچارگی که در اثر نبودن قانون انتخابات صحیح و فشار حکومت نظامی و قانون مطبوعات صحیح و این گیوتین که در اثر قانون مطبوعات اقبال و زنگنه پیش آمده اینها را باید مجلس زودتر رسیدگی کند اینها جزو برنامه ما بوده است.
محمدعلی مسعودی- اجازه بفرمایید چون بنده عضو کمیسیون کشور هستم راجع به این موضوع توضیح عرض کنم.
رئیس- مطرح نیست بفرمایید.
مسعودی- دولت سابق، دولت آقای منصور لایحه‌ای آورد ما در یک سوکمیسیونی نشستیم و تا مواد آخرش را رسیدگی کردیم و حق رأی را هم برای باسوادها قائل شدیم (صحیح است) و روی تقسیمات جدید کشور تعداد وکلا را هم زیاد کردیم آقایان نمایندگان بایستی به دولت فشار بیاورند که یا همان لایحه را قبول بکند یا یک لایحه دیگر نظیر آن بیاورد به مجلس که ما وظیفه‌ای را که تمام کرده‌ایم و انجام داده‌ایم به صورت قانون دربیاید بنابراین اعضای کمیسیون کشور هم وظیفه قانونی خودشان را انجام داده‌اند.
۳- طرح گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تصفیه کارمندان و عدم حصول اکثریت
رئیس- نطق قبل از دستور تمام شد باید وارد دستور شویم دستور هم رأی به پیشنهاد آقای دکتر معظمی است اعلام رأی شده است نسبت به پیشنهادی که آقای دکتر معظمی داده‌اند.
شوشتری- تنفس بفرمایید وضع ما این است.
حاذقی- آقای شوشتری چه تنفسی چند بار تنفس داده‌اند تشکیل نشده است.
رئیس- مطابق آئین‌نامه اشخاصی که نمی‌آیند به اندازه نصف حقوق‌شان جریمه خواهند شد حالا چند دقیقه تنفس می‌دهیم.
پیراسته- آقای رئیس اجازه بفرمایید بنده توضیح بدهم بنده یک نظریاتی دارم نسبت به پیشنهاد آقای دکتر معظمی، مخبر کمیسیون هستم اجازه بدهید عرایضم را عرض کنم (بعضی از نمایندگان- اعلام رأی شده)
رئیس- اعلام رأی شده است
پیراسته- اعلام رأی بایستی بعد از بیان مخبر باشد، بنده مخبر هستم مطابق نظامنامه در هر موقع می‌توانم صحبت کنم اجازه بفرمایید عرایضم را عرض کنم. اعلام رأی هم نشده است.
۴- ختم جلسه به عنوان تنفس
رئیس- ده دقیقه تنفس داده می‌شود.
(در این موقع سی و پنج دقیقه قبل از ظهر مجلس به عنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید.)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت