مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ بهمن ۱۳۳۶ نشست ۱۶۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ بهمن ۱۳۳۶ نشست ۱۶۷

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۵

سال دوازدهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۱۹

جلسه: ۱۶۷

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه بیست و دوم بهمن ماه ۱۳۳۶

فهرست مطالب:

۱-تصویب صورت مجلس

۲- بیانات قبل از دستور آقای عمیدی‌نوری

۳- مذاکره در لایحه اصلاحی مجلس سنا راجع به اعتبار اضافات کارمندان دون پایه و هزینه‌های وزارتخانه‌ها و اخذ رأی و تصویب آن

۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به استخدام هشت نفر مهندس از اتباع بیگانه جهت راه آهن

۵- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نظارت در مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها

۶- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای تیمور تاش

۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه

مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضاحکمت تشکیل گردید

۱- تصویب صورت مجلس

رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

غایبین با اجازه- آقایان: ذوالفقاری، اسفندیاری، کاظم شیبانی، رامبد، دهقان، ساگینیان، صراف‌زاده، پرفسور اعلم، امیر بختیار، موسوی، افخمی، ثقه‌الاسلامی، سالار بهزادی، معین‌زاده، عبدالحمید بختیار، اورنگ، فضائلی، بزرگ‌نیا، کشکولی، صفاری، آقایان. خلعتبری، سلطانمراد بختیار، بزرگ‌ابراهیمی، قراگزلو.

غایبین بی اجازه- آقایان: سنندجی، قرشی، اخوان، اریه، دکتر طاهر، کیکاوسی.

دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه- آقایان: دکتر مشیر فاطمی، عرب شیبانی، عامری، خرازی، فولادوند، مهندس فروغی، طباطبائی‌قمی، مهندس دهستانی، دکتر عمید، مهندس شیبانی، دکتر سیدامامی، قنات‌آبادی، دکتر اصلان افشار، دولتشاهی، امامی‌خوئی.

رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟

(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.

۲- بیانات قبل از دستور آقای عمیدی‌نوری‏

رئیس- امروز نطق قبل از دستور است، آقای عمیدی‌نوری‏

عمیدی‌نوری- امروز روز ۲۱ بهمن یعنی اواخر سال ۱۳۳۶ است بنابر این یک ماه و ۸ روز بیشتر به آخر سال نداریم از آن طرف هم ما یک قانونی داریم به نام قانون محاسبات عمومی در ماده ۱۶ قانون محاسبات عمومی مصوب اسفند ۱۳۱۲ این طور نوشته شد «لایحه بودجه کل در اول ماه دهم هر سال به مجلس شورای ملی پیشنهاد خواهد شد» مثل این که از این ماده قانون این طور استنباط می‌شود که می‌بایستی لایحه بودجه کل مملکتی ما یک ماه و ۲۲ روز قبل به مجلس تقدیم شده باشد و فلسفه‌اش هم پیدا است برای این که این لایحه می‌بایستی مهمترین وظیفه‌ای را که مجلس شورای ملی دارد یعنی نظارت در دخل و خرج مملکتی با دقت و مطالعه بیشتری فصول و مواد لایحه بودجه مملکتی را رسیدگی و تصویب بکند از آن طرف هم در همین قانون یعنی قانون محاسبات عمومی یک ماده دیگری هست به نام ماده ۴۶ که مربوط به تفریغ بودجه کل مملکتی است در این ماده ۴۶ می‌نویسد «تفریغ بودجه به وسیله تصویب لایحه قانونی که وزیر مالیه به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کند به عمل می‌آید» در ماده بعد که ماده ۴۷ باشد زمان تقدیم این لایحه را معلوم کرده ماده ۴۷ می‌گوید «موقع پیشنهاد کردن لایحه قانونی تفریغ بودجه از روز ختم سنه مالی تا ۱۲ ماه خواهد بود» پس قانون محاسبات عمومی ما در سه ماه دو وظیفه برای دولت و وزیر دارایی معلوم کرده یکی تقدیم بودجه مملکتی را سه ماه به آخر سال یک هم تفریغ بودجه کل مملکتی را در موقع معینی که به نظر من موضوع نفریغ بودجه کل مملکتی اگر اهمیتش بیشتر از خود لایحه بودجه کل مملکتی نباشد کمتر از آن نیست برای این که این لایحه تفریغ بودجه‌ای که تقدیم می‌فرمایند ملاک عمل آن چیزی است که دولت آن را اجرا می‌کند بودجه‌ای که پارسال تصویب فرمودید در ماده واحده نوشته شده ۲۱ میلیارد و سری عایدات و ۲۱ میلیارد کسری مخارج بعد نوشته مخارج در حدود درآمد وصولی پرداخت می‌شود پس این یک ظاهری است از بودجه، بودجه منطبق نیست که بگوییم ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون عایدی داریم و ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون خرج می‌کنیم در لایحه بودجه ۱۳۳۶ که تصویب شده نوشته شده است در حدود وصولی خرج پرداخت می‌شود پس برای این که بدانیم وصولی مملکت در سال ۳۶ چه مبلغی هست و خرجی که در حدود وصولی هست چه مبلغ و چه مقدار است لازمه‌اش لایحه تفریغ بودجه است وقتی لایحه تفریغ بودجه آمد خدمت آقایان تطبیق می‌فرمایید ببینید اولاً درآمد شما واقعاً چقدر بوده و خرجتان هم به طور واقعی و حقیقی چه بوده است آن وقت ما می‌فهمیم دخل و خرج واقعی مملکت رقمش چی است و این است که می‌تواند ملاک بودجه سال آینده قرار بگیرد به همین جهت هم هست که در قانون محاسبات عمومی در ماده ۴۶ و ۴۷ موضوع لایحه تفریغ بودجه و حتی زمان تقدیمش را قانونگذار صریحاً معلوم کرده و این وظیفه دولت است که انجام دهد ولی تا به حال متاسفانه این کار انجام نشده و البته بنده هم اطلاع دارم که دولت تلاش زیادی می‌کند و بیشتر از یک ماه است که وزارتخانه‌ها خیلی کوشش می‌کننند جلسات متعددی هم از هیئت دولت تشکیل شده برای این که بلکه امسال لایحه بودجه کل مملکتی که تسلیم می‌شود ولو این که زمان تقدیمش تأخیر شود بودجه صحیحی به مجلس تقدیم کنند چون بنده کراراً از رئیس دولت شنیدم که فرمودند من سعی می‌کنم قانون را رعایت کنم و قانون را اجرا کنم البته این تأخیر فقط از این نظر بوده که بنده متذکر شدم که امیدوارم زودتر همان طور که وعده داده شده بلکه تا اواخر این هفته یا اوایل آن هفته لایحه بودجه داده بشود برای این که طبق قانون مجلس مکلف است ۱۵ روز بعد از این که تقدیم شد کمیسیون مطالعه‌اش را بکند و گزارشش را به مجلس بدهد از آن طرف برای مجلس شورای ملی تعهد است که می‌بایستی لایحه بودجه کل مملکتی را تا آخر سال تصویب بکند بنابر این اگر به این کیفیت رسیدگی به بودجه در هیئت دولت ادامه پیدا کند و بودجه مملکتی تا اولیل اسفند داده نشود دیگر آن رسیدگی دقیقی که در کمیسیون بودجه باید بشود نمی‌شود و بعد هم در مجلس شورای ملی به نظر بنده آن طور که باید رسیدگی بشود به عمل نمی‌آید و چون بنده این طور استنباط می‌کنم که دولت میل دارد یک لایحه بودجه متعادلی از روی ارقام واقعی و صحیح تنطیم کند و بدهد به همین جهت اجازه می‌خواهم متذکر شوم که دولت این لایحه را زودتر بدهد که بشود این لایحه‌ای را که دولت می‌دهد رسیدگی دقیق بشود برای این که سال گذشته اگر خاطر آقایان باشد وزیر دارایی عقیده‌اش این بود که من یک لایحه بودجه متعادلی تهیه می‌کنم ولی بعد که آمد دیدیم متوازن نبود بلکه توازنش ظاهری بود بعد در خود ماده واحده گفته شده بود در حدود وصولی خرج می‌کند دیگر بودجه نیست به این جهت است که بنده اینجا توجه نمایندگان محترم را به این مطلب جلب می‌کنم و می‌خواهم به جناب آقای ذوالفقاری که اینجا تشریف دارند عرض بکنم حضور جناب آقای نخست‌وزیر اطلاع بدهند که مجلس علاقه دارد که این لایحه به صورت متوازن و اقلامی صحیح و واقعی بیاید و زودتر هم بیاید که ما با یک مطالعه صحیح و واقعاً از روی وجدان مطالعه کنیم و اما باید به بینیم که چه جور بایستی بودجه متعادل بشود چون الان مشکل‌ترین کاری که در خارج گرفته می‌شود لایحه بودجه کل مملکتی دارد متعادل کرده آن است و در آن گیر کرده‌اند و حقاً هم کار بزرگی است و مهم هم هست بنده معتقد هستم برای تعادل بودجه اگر شهامت و شجاعت باشد و دلیلی هم نیست که در این موقع نباشد می‌توان بودجه متعادل تهیه کرد برای این که مملکت در یک نظم صحیح و با یک امنیت و تمرکزی اداره می‌شود شخص اول مملکت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی کمال علاقه را دارند برای این که کارها روی نظم واقعی خودش انجام بشود خوب ما یک چنین زمینه مهیا و مساعدی که موجود است چه اشکال دارد باید شجاعت داشت در تنظیم بودجه و باید قلم را برداشت و جلوی گشادبازی را در دستگاه‌های دولتی و وزارتخانه‌ها گرفت این یک قدم اولیه و اصلی تنظیم بودجه است البته همان طور که عرض کردم ریز بودجه نیامده و لایحه تفریغ بودجه هم نمی‌آید که ما بتوانیم با دقت بدانیم خرج‌های دولت چیست اما از روی یک ظواهری که می‌بینیم معلوم می‌شود خیلی گشادبازی در دستگاه‌ها هست فرض کنیم همین بحثی که شده بود شرکت ملی نفت می‌خواست یک عمارت ۱۸ طبقه بسازد بنده یک چنین اطلاعی دارم حالا نمی‌دانم اعتبار این ساختمان توی این بودجه هشت میلیاردی که چند روز قبل برای شرکت ملی نفت تنظیم شده است هست یا نیست و یا فرض بفرمایید بانک کشاورزی به جای این که پول بدهد برای این که سطح کشاورزی در یک نقطه دور افتاده کشور بالا برود یک عمارت ده دوازده طبقه در تهران می‌سازد (پرفسور اعلم- به سلامتی شما تمام شد) علت این که ما حالا می‌فهمیم برای این است که لایحه خرج آن را بعد از این که تمام می‌شود ما می‌بینیم قبلاً آن را ندیده‌ایم که بگوییم زیاد است این یک نمونه است که ما می‌توانیم ذکر بکنیم اگر این اقلام بودجه‌های کل مملکتی در دستگاه‌های مختلف تحت مطالعه در بیاید خیلی از اینگونه اقلام و ارقام هست که دیده می‌شود در حال حاضر نه این که کار بدی است چه بهتر که عمارت بیست طبقه بسازند امو بلمان هم داشته باشند و یک زندگی لوکس باشد کسی نمی‌گوید که بد است اما متناسب با وضع موجودمان نیست وقتی که متناسب شد خودش خواهد آمد لازم نیست که به طور مصنوعی باشد پس اگر ما بتوانیم جلو گشادبازی‌ها را بگیریم میلیاردها می‌توانیم درآمد به وجود بیاوریم یعنی خرجمان را کم کم تأمین بکنیم موضوع اتومبیل‌ها را که جناب آقای دولت‌آبادی در جلسه گذشته به عرض رساندند خیلی به مورد بود امروز در هیچ کشوری مثل ایران نمایشگاه اتومبیل نشده تمام سیستم‌ها و مدل‌های مختلف در اینجا هست نمایندگی‌های مختلف هست همه مردم یعنی آنهایی که دستشان به دهنشان می‌رسد با آنهایی که حس می‌کنند در این مملکت مخصوصاً در شهر تهران نمی‌توانند بدون اتومبیل عبور و مرور کنند و کارشان لنگ است گرفتار این تغییر مدل و تقریباً در استثمار مؤسسات وارد کننده اتومبیل هستند که پول را می‌ریزند و به صورت ارز خارج می‌شود این مطلب همان طور که ناظر به تمام مردم است در دستگاه دولت بیشتر است اگر خود دولت بیاید در این کار مدل قرار بگیرد آقایان کراراً در کشورهای خارج به این نکته برخورده‌اند بنده در یکی از آنجاها دیدم رئیس یک کارخانه اتومبیل‌سازی خودش اتومبیل مدل ۵ سال پیش را سوار می‌شد در حالی که اتومبیل سیستم آخر را درآورده بود و به دیگران می‌فروخت و سوار می‌شدند پس دولت که خودش هادی و راهنما و مدل است در مورد اتومبیل‌ها او بایستی قدم اول را بردارد همین طور که گفته شد یک کاری بکنیم که ورود اتومبیل را به این شکل برای مملکت منع بکنیم و این را ببریم روی همان سیستم‌ها و طرز فکری که در سایر کشورهای می‌خواهند اقتصاد ملی داشته باشند و خودمان را حفظ بکنیم و نگاهداری بکنیم این یک نکته‌ای بود که مورد نظر بنده واقع شد نکته سوم این است که بایستی جلوی توسعه طلبی این ادارات و مخصوصاً بنگاه‌های و شرکت‌هایی که اسمش را گذاشته‌اند به صورت بازرگانی اداره بشود گرفت اگر آقایان بودجه و دفتر و سازمان‌های این موسسات پراکنده‌ای که از پول دولت و از سرمایه دولت به صورت بازرگانی یا شرکت یا بنگاه اداره می‌شود و واقعاً اینها را بخواهید ریزش را رسیدگی کنید می‌بینید از این دستگاه‌ها شما می‌توانید بیش از یک میلیارد و دو میلیارد که الان دولت می‌گوید بیش از سه میلیارد کسر دارد پیدا بکند این حقیقت را با یک مراجعه به یکی از این بنگاه‌ها پیدا می‌کنید بنده علت این که این نکته را واقعاً بضرس قاطع از روی عقیده عرض می‌کنم روی این است که راجع به یکی از بنگاه‌ها روی مأموریت مجلس که داشتم رسیدگی می‌کردم وقتی که ما این را نگاه کردیم خدا می‌داند این وضع را دیدیم روزی که این بنگاه به دست ما داده شد ۹ نفر عضو بیشتر نداشت امروز پنجاه نفر شده است سه تا مستشار حقوقی دارد در حالی که یک کار حقوقی در این شش سال نکرده است (صحیح است) من می‌خواهم من‌باب مطالعه بودجه کل مملکتی به عرضتان برسانم در بنگاه دیگری من سراغ دارم خدا می‌داند قاضی رتبه ۱۱ عدلیه که عالی‌ترین حقوق را آقایان تصویب کردید به آنها بدهند و ۲۵۰۰ تومان حقوق دارد به اسم مشاور حقوقی بعد از ظهرها می‌رود از آنجا حقوق می‌گیرد (یک نفر از نمایندگان- در کدام بنگاه) در بنگاه خالصه اینها را من‌باب مثال عرض می‌کنم اینها مجموعاتی است که آدم می‌شنود و صحیح هم هست حالا اگر بیایید همین‌هایی که عرض می‌کنم یکی یکی بودجه‌های این بنگاه‌ها را بخواهید مطالعه بکنید با شجاعتی که دارید قلم بردارید خرج‌های زائد آنها را بزنید بیش از این چند میلیاردی که الان بنده می‌شنوم بودجه کسر دارد به این ترتیب جناب آقای ذوالفقاری تعدیل خواهد شد عمده این است که این همت باشد چرا یک کسی که ۲۵۰۰ تومان حقوق می‌گیرد رتبه ۱۱ قضایی دارد و عالی‌ترین حقوق‌ها را دارد چرا دیگر به عنوان مشاور حقوقی بنگاهی از دو جا حقوق بگیرد اینها صحیح نیست همین سؤالی که بنده کرده‌ام و بعد اگر صورتش آمد از وجوه خیریه که برای فقرا گرفته می‌شود اگر لیستش از شهرداری آمد خواهید دید که اضافه حقوق‌ها و فوق‌العاده‌هایی اشخاصی که در شهرداری هستند می‌گیرند آقایان اینها علاوه بر این که به تمام معنی گشادبازی است خارج از کنترل مجلس شورای ملی و دستگاه‌های مملکتی ما است یک اثر روحی بدی هم دارد یعنی چنان عدم تعادل روحی در مردم و مأمورین دولت و اشخاص به وجود می‌آورد که بیشتر برعدم رضایت می‌افزاید و نتیجه‌اش این وضعی می‌شود که ملاحظه می‌کنیم بنابر این بنده فکر می‌کنم حالا که دولت گرفتار این بودجه است به این چیزها رسیدگی کند یکی از آقایان تذکری دادند که بسیار صحیح است و آن راجع به موضوع همین مخارج تبلیغات و ادارات انتشارات است که در تمام وزارتخانه‌ها هست در هر وزارتخانه‌ای شما یک اداره انتشارات و تبلیغات می‌بینید همه‌شان بودجه خاصی دارند و به نتیجه این بودجه را هم به این کیفیت خرج می‌کنند که مجله و عکس و اوراق زیادی چاپ می‌کنند که خریدار ندارد جز این که مجاناً برای اشخاص بفرستند اینها هزینه‌هایی است که ما می‌بینیم و اطلاع داریم و دولت اگر می‌خواهد واقعاً بودجه را تعدیل بکند با جلوگیری از این گشادبازیها می‌تواند عمده این است که اینها را بخواهید بکنید یا فرض بفرمایید در همین جایی که بنده عرض کردم ارقام عجیبی می‌بینیم در این بنگاه راجع به خرج مثل این که گشته‌اند پیدا کنند رقم را و تحت آن عنوان پول را خرج بکنند حقوق علیحده است مأموریت ایاب و ذهاب اینجا یک ستونی است فرض کنید این یک میلیون از آن بودجه است مواد سوخت و بنزین و روغن این دو تا کمک بهداشتی یک میلیون و پانصد هزار تومان در ستون بودجه است پاداش این هم یک ستون اضافه کار مقطوع یک ستون مدد معاش یک ستون تمام این ارقامی که به عرضتان رساندم هست و از تمام این ارقام استفاده می‌شود برای جایی که دلشان می‌خواهد وقتی هم که گفته می‌شود چرا؟ می‌گویند ما به صورت بازرگانی اداره می‌کنیم و تشخیص می‌دهیم این را از نظر مصلحت تجارتی برای دستگاه خودمان

لازم می‌دانیم این نمونه‌ای است در دستگاه‌های دیگر هم به همین کیفیت عمل می‌کنند این خرجها را باید زد وقتی که ما بزنیم هم خرج کم می‌شود و هم درآمد می‌رود به خزانه مملکت وقتی درآمد رفت به خزانه مملکت سود بیشتر می‌شود سود که بیشتر شد عایدی بیشتر می‌شود مطلب دیگری که دولت در موضوع تعدیل بودجه باید به آن توجه بکند این است چون ما دیدیم که در لایحه بودجه یک موادی را می‌آوردند به نام اصلاح قوانین در این قسمت بایستی سعی بکنند که اگر موادی هم می‌خواهند به عنوان مالیات یا مطالب دیگر بیاورند باید طوری باشد که تماس مأمورین دولت مأمور وصولش هستند با رغبت بیاورند و با ایجاد محیط امنیتی بپردازند بنده یک مثالی برایتان می‌زنم در این مورد چون مأمورین وصول عواید ما همیشه سعی‌شان این است که قوانین و مقررات طوری باشد که مؤدیان و کسانی که عواید و مالیات را می‌پردازند در اختیار آنها باشند و آنها بتوانند سفت بکنند شل بکنند هر طوری می‌خواهند بچرخانند به همین جهت طرز فکرشان این است که باید تماس مؤدی همیشه و دائماً با مأمورین زیاد باشد تا بتوانند آن کار را اداره بکنند و انجام بدهند در موقعی که لایحه مالیات‌ها دو سال پیش رسیدگی می‌شد راجع به وکلای دادگستری یک مطالعه‌ای شد دیدیم در سال وکلای دادگستری در تهران چهارصد هزار ریال جمعاً مالیات بیشتر نمی‌دهند تمام این مالیاتها هم به صورت اعتراض و کمیسیون بدوی و حل اختلاف که اتلاف وقت می‌کند گرفته شده لایحه آمد کمیسیون دارایی مطالعه کرد و روی مطالعاتی که شد به این صورت درآمد که مالیات بر درآمد وکیل عدلیه موقعی که عرض حالش را می‌دهد به محکمه باید مالیات آن محاکمه را روی وکالت‌نامه تمبر باطل کند این قبول شد نتیجه این شد الان بنده خواهش می‌کنم از آقای انواری یک لیست بخواهند پارسال چهار میلیون ریال مالیات گرفته شد از همین طبقه‌ای که چهارصد هزار ریال پول نمی‌داد.

رئیس- آقای عمیدی‌نوری شما از وقت نفر دوم هم دارید استفاده می‌کنید پنج دقیقه بیشتر از وقت شما باقی نمانده اگر مطالبتان زیاد است توجه داشته باشید به طور اختصار بفرمایید

عمیدی‌نوری- آن پنج دقیقه کافی است ملاحظه فرمودید که چه جور این چهار میلیون ریال از آنها وصول شد در حالی که پارسال چهارصد هزار ریال بود یک نفر هم مأمور برای این کار گذاشته نشد که خرج داشته باشد اگر این نمونه باشد در طرز کار دولت که تماس مأمورین دولت را با مردم کم بکند منافع بزرگی دارد و مردم مالیاتشان را می‌پردازند اما دولت روی مژده‌ای که به ما داد گفت که من لایحه سازمان وزارتخانه‌ها را می‌دهم به مجلس تا ما بتوانیم متناسب بکنیم بودجه کل مملکتی را با این سازمان وزارتخانه‌ها ما هم خوش‌وقت بودیم که یک چنین لایحه‌ای می‌آید و مجلس هم در قانون بودجه کل مملکتی دو سال پیش یک تبصره گذاشته بود که دولت مکلف است به منظور تعدیل بودجه کل مملکتی تجدید نظر در سازمان وزارتخانه‌ها بکند خیال می‌کردیم این کار باید بشود چرا برای این که دولت پول ندارد و می‌خواهد بودجه‌اش را متعادل بکند این لایحه‌ای که ما مشغول مطالعه‌اش هستیم آن طوری که بنده و اغلب رفقا دیدیم و استنباط کردیم این منظور را نمی‌رساند نه تنها تقلیل نمی‌دهد سازمان‌های وزارتخانه‌ها را بلکه مثل این که هدفش تکمیل دستگاه‌ها و وسعت ادارات است (صحیح است) جمعاً ۱۴ اداره مشترک در این سازمان قائل شده‌اند که پنج شش اداره‌اش اداره جدیدی است مثلاً اداره برنامه‌ها ما از یک سازمان برنامه نمی‌دانم چقدر استفاده کردیم که حالا می‌خواهیم در تمام وزارتخانه‌های خودمان یک اداره‌ای به نام اداره برنامه‌ها بگذاریم ادراه بهبود امور اداری، اداره خدمات اداری، اداره تدارکات، اداره ساختمان، اداره روابط بین‌المللی، اداره آموزش فنی کارمندان این اسامی که به عرضتان می‌رسانم تمام یک اسامی جدیدی است که تحت این اسامی در هر وزارتخانه‌ای با این لایحه سازمان این همه ادارات تشکیل می‌شود و عجیب این است که در ماده واحده نوشته که مجلس اجازه بدهد که این تشکیلات را من اجرا بکنم بنده نمی‌دانم اجرای این تشکیلات به این وسعت که اجازه می‌خواهند با این بودجه مملکت که اینقدر کم است چطور میسر است؟ برای این که بودجه ما پارسال ۲۱ میلیارد بوده است حالا که اینقدر فشار آورده‌اند می‌خواهند تعدیلش بکنند می‌شود ۲۵ میلیارد آن وقت این تشکیلات را هم میزان خرجش را معلوم نکرده چقدر است نفرات را هم در این لایحه نگفته است چقدر است در این صورت چطور ما از این لایحه اگر تصویب گردید می‌توانیم بگوییم که به منظور تقلیل بودجه و تعدیل بودجه است بنده خواستم از موقع استفاده بکنم و این نکات را در این موضوع به عرض نمایندگان مجلس برسانم و عرض می‌کنم که دولت در این لایحه تعدیل بودجه‌ای که تهیه می‌کند به این نکات توجه بکند و کاری بکند که تعدیلش یک تعدیل اساسی و صحیح باشد تا ما بتوانیم به نتیجه برسیم تا سال دیگر این موقع که می‌شود ایرادی که به بودجه گذشته بود و حالا گرفتیم دو مرتبه این ایراد به وجود نیاید این عرض بنده است (احسنت)

۳- مذاکره در لایحه اعتبار اضافات کارمندان دون پایه و هزینه‌های وزارتخانه‌ها و اخذ رأی و تصویب آن‏

رئیس- وارد دستور می‌شویم لایحه اضافه اعتبارات کارمندان که به مجلس سنا فرستاده شده بود رسیده یک اصلاحی کرده‌اند که به اطلاع آقایان می‌رسد و آن این است که از مخارج وزارت کشور که ۱۳ میلیون ریال بود یک میلیون و پانصد هزار ریال گذاشته‌اند و بقیه را حذف کرده‌اند حالا جزییاتش را آقای منشی قرائت می‌کند آقایان مستحضر می‌شوند.

(به شرح ذیل قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

عطف به مرقومه شماره ۱۳۵۶۹-۲۸/۱۰/۳۶ راجع به لایحه اجازه پرداخت تفاوت اضافات سال‌های ۳۴ و ۳۵ کارمندان دون پایه و خدمتگذاران جزء و اضافه اعتبارات مورد نیاز بعضی از دستگاه‌های دولتی که برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال شده بود اشعار می‌دارد:

لایحه فوق‌الذکر در جلسه روز شنبه نوزدهم بهمن ماه ۱۳۳۶ مجلس سنا با اصلاحاتی به تصویب رسید. اینک یک نسخه از لایحه مصوبه فوق به ضمیمه ایفاد می‌شود

رئیس مجلس سنا- محسن صدر

سراج حجازی- استدعا می‌کنم بفرمایید اصلاحاتی هم که شده است بخوانند

رئیس- لایحه به صورتی که مجلس سنا تصویب کرده قرائت می‌شود

(به شرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود تفاوت اضافات استحقاقی سال ۱۳۳۵ کارمندان دون پایه و خدمتگزاران جزء وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی را که احکام آنان در سال مزبور صادر شده یا می‌شود و به علت فقدان اعتبار در بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۳۵ تا کنون پرداخت نشده از تاریخ استحقاق از درآمد عمومی سال جاری کشور به حساب صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۶ کل کشور پرداخت نمایند ضمناً وزارت دارایی مجاز است چنانچه بعضی از وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی نتوانند اعتبار تفاوت ترفیعات و اضافات تا آخر سال ۱۳۳۴ موضوع قانون مصوب ۱۸ اسفند ۱۳۳۵ از محل بودجه خودشان ولو با صدور اصلاح بودجه تأمین نمایند کمبود حاصله را نیز از محل صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۳۶ کل کشور پرداخت کنند

رئیس- آقایان همه توجه بفرمایید که فقط همین قسمت تغییر کرده بقیه را همین طور اظهار نظر و تأیید کرده‌اند

ماده ۲- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ پنجاه و یک میلیون و نهصد هزار ریال اضافه اعتبارات مورد نیاز بعضی از دستگاه‌های دولتی را به شرح زیر:

الف- وزارت کشور:

بابت کمبود مخارج اداری وزارت کشور بابت ترمیم مزایای کارمندان و مدد معاش اولاد ۱۵۰۰۰۰۰ ریال

ب- اداره کل هواپیمایی کشوری:

۱- بابت کمک به باشگاه هواپیمایی کشوری جهت خرید هواپیماهای مشقی ۲۵۰۰۰۰۰۰ ریال

۲- بابت هزینه پذیرایی از مهمانان عالی‌مقام خارجی به وسیله اداره کل هواپیمایی کشوری ۱۰۰۰۰۰۰ ریال‏

ج- مؤسسه یونسکو:

برای مطالعه در مناطق خشک و لم‌یزرع و تهیه مقدمات اجرای کار در سال جاری ۵۰۰۰۰۰۰ ریال‏

د- ضرابخانه شاهنشاهی:

خرید ماشین‌آلات و لوازم مربوط به ضرب مسکوک زر و عوارض گمرکی و هزینه اعزام مأمور به خارج از کشور جهت خرید و حمل آنها ۴۴۰۰۰۰۰ ریال‏

ه- اعتبار دولت:

برای مخارج احتمالی دولت آخر سال ۱۳۳۶ پیش‌بینی می‌شود ۱۵۰۰۰۰۰۰ ریال

جمع کل ۵۱۹۰۰۰۰۰ ریال

از محل درآمد عمومی کشور به حساب صرفه‌جویی‌های بودجه سال جاری پرداخت نماید.

تبصره- پرداخت وجوه مربوط به ماده یک را باید مقدم بر اضافه اعتبارات ماده دو قرار دهند

لایحه قانونی مشتمل بر دو ماده و یک تبصره در جلسه روز شنبه ۱۹ بهمن ماه ۱۳۳۶ به تصویب مجلس سنا رسیده است‏

رئیس مجلس سنا- محسن صدر

رئیس- آقای وزیر کشور

وزیر کشور (دکتر جلالی)- به طوری که آقایان استحضار دارند این لایحه قبلاً تقدیم مجلس شد و در کمیسیون نسبت به هر یک از ارقام مفصله بحث شد و توضیحاتی به عرض آقایان رسید و در موقعی هم که در مجلس علنی مطرح بود بنده نسبت به هر یک از ارقام به عرض آقایان رساندم که از چه لحاظ مورد احتیاج است چیزی که در مجلس سنا بیشتر جلب توجهشان را کرده یک وامی است که داده شده برای خرید چند دستگاه اتومبیل برای استانداران که آنها تمام با موافقت قبلی کمیسیون مربوطه خریداری شده و اینها هم وامی است که بایستی مسترد بشود بعد هم وامی است که مربوط است به مقدار چند دستگاه اتومبیل‌های مربوط به فرمانداریها که مورد احتیاج بوده است که می‌بایستی آن وام هم مسترد بشود بنده تمام این توضیحات را کاملًا چه در کمیسیون و چه در مجلس دادم و تصور می‌کنم با تصویب این ارقام هیچ تغییری در ماهیت امر داده نشود این یک وامی است که باید مسترد بشود و بنده به عرض آقایان سناتورها رساندم که چون بودجه را تنظیم کرده‌ایم و این ارقام در بودجه منظور نشده و مجدداً ما می‌بایستی اینها را در بودجه آینده بگذاریم از این جهت هیچ تغییری در آن حاصل نمی‌شود استدعای من از آقایان این است که با توضیحاتی که قبلاً عرض کردم توجه به این امر داشته باشند و موافقت بفرمایند که این رقمی را که در مجلس سنا حذف نموده‌اند تصویب بشود که بتوانیم این وام را بدهیم و بعد دریافت داریم

رئیس- آقای ابتهاج تذکری دارید بفرمایید

ابتهاج- اتفاقاً وقتی که این لایحه در اینجا مطرح بود وقتی به قسمت کمک به فرماندارها رسید بنده این طور احساس کردم که اکثریت آقایان نمایندگان شهرستان‌ها همه معتقد بودند کمکی که از طرف وزارت کشور به فرماندارها می‌شود بسیار ناچیز است و وضعیت فرماندارها در شهرستان‌ها به هیچ وجه آبرومند نیست (صحیح است) و یک چیز دیگر را هم می‌خواهم اضافه کنم متأسفانه از چندی قبل به این طرف نمی‌دانم چرا اتومبیل یک چیز لوکس تصور شده است به فرماندارها اتومبیل می‌دهند و به اقساط پولش را پس می‌گیرند و این را جزو چیزهای لوکس می‌گذارند البته مجلس سنا کاملاً محق بوده است از این که نظر مشورتیش را بدهد ولی آقایان سناتورها به اندازه نمایندگان مجلس با شهرستان‌ها تماس و نزدیکی ندارند و نمی‌دانند احتیاجات شهرستان‌ها را او به این جهت در این قسمت به اندازه کافی توجه نشده مثلاً وزیر کشور وقت قبل از جناب آقای دکتر جلالی حقش بوده تشخیص داده این مخارج ضروری است از بودجه امور شهرداری‌ها برداشته خرج کرده حالا این عمل را آقایان می‌گویند باید در آتیه بشود آقایان در قانون پیش‌بینی بکنند که نشود ولی به هیچ وجه عمل غیر قانونی نشده و خیلی هم ضروری است و به علاوه مخارجی که راجع به مرز شده می‌فرمایید نپردازند برگردانند برای هزینه مرزبانی به عقیده بنده اینجا تذکری که داده‌اند به هیچ وجه وارد نبوده و آقایان هم باید در همان رأی خودشان باقی بمانند (صحیح است)

رئیس- آقای سراج حجازی‏

سراج حجازی- بنده تصور می‌کنم که وزارت کشور بین تمام وزارتخانه‌ها از لحاظ بودجه فقیرترین وزارتخانه‌ها است و باید یک توجهی بشود که کمک‌های شایانی به این وزارتخانه بشود در این لایحه کمکی برای فرماندارها گذاشته‌اند زیرا وظایفی که برای فرماندارها گذاشته‌اند یک جنبه تشریفاتی دارد و تشریفات هم معمولاً پول می‌خواهد این یک مطلب تعارفی نیست که بشود همین طور ساده برگزار کرد به علاوه آقایان سناتورها همان طور که جناب آقای ابتهاج فرمودند به شهرستان‌ها کمتر تشریف برده‌اند (حشمتی- یادشان رفته) شاید هم یادشان رفته بنابر این بنده فکر می‌کنم نه تنها این بودجه‌ای که عمل شده قابل برگشت نیست و بهتر این است این را تصویب بکنیم هیچ مقتضی نیست که ما تصویب نکنیم پولی که داده‌اند دو مرتبه و بخواهند پس بگیرند بنابر این حالا بسته است به اقدام مجلس و با موافقت ضمنی که وزیر کشور وقت داشته اقدام به این عمل کرده حالا هم جناب آقای دکتر جلالی خودشان که نمی‌توانند پولها را پس بگیرند و باید این عمل را تأیید بکنند به علاوه یک چیز بدی است که وزیری یک کاری بکند و وزیر بعدی یا دستگاه دیگر بیاید لغو بکند این عمل زشتی است این طور اعمال موجب می‌شود که همیشه اعمال ما در حال ایست است و در جا می‌زنیم به علاوه اصولاً این کار صحیح نیست بنده معتقدم که باید این را تأیید کرد و این بودجه را داد فقط بنده معتقد هستم که آقای دکتر جلالی دقت بیشتری بکنند که وزارت کشور از این صورت مبتذل و مفتضح دربیاید فعلاً ما فرماندار نداریم بخشدار نداریم مأمورین خوب نداریم چرا؟ برای این که پول نداریم در وزارتخانه‌های دیگر استفاده خوب می‌کنند و به وزارت کشور نمی‌آیند در وزارت کشور فقط یک چند نفر پوسیده‌ای هست که می‌فرستند برای فرمانداری و این فرماندار وضعش خوب نیست نامرتب است ثابت نیست زیرا فرماندار که نماینده شخص اول مملکت است می‌رود آنجا پول ندارد نه موقعیتش ثابت و نه وضعش درست نه حقوق کافی دارد حالا هم که اتومبیل می‌خواهند می‌گویند که لوکس است و نبایستی سوار ماشین بشوند این طور قابل دوام نیست نکته‌ای که می‌خواستم حضور جناب آقای وزیر کشور تذکراً عرض بکنم این است که همین طور که در سایر وزارتخانه‌ها هم هست در وزارت کشور هم یک تبعیضاتی می‌شود که باید این موضوع را جلوگیری بفرمایند یک عده دیگری هم هستند در وزارتخانه‌ها که علاوه بر حقوقشان از جاهای دیگر هم حقوق می‌گیرند این صحیح نیست باید یک نفری که قبول کرد کاری بکند یک رئیس دایره‌ای باشد یا معاون باشد یا مدیر کل باشد در یک دستگاهی که کار می‌کند یا می‌تواند با آن حقوق زندگی کند که زندگی بکند اگر نمی‌تواند برود و حقوق سایرین را اشغال نکند بنده از چندین جا اطلاع دارم که در وزارت کشور هم اطلاع دارم افرادی از دستگاه‌های مختلف از چند جا حقوق می‌گیرند این باعث دلسردی و نارضایتی کارمندان شده است این را آقا توجه بفرمایید و قدغن بفرمایید که مأمورین از یک جا بیشتر حقوق نگیرند و یک تشریفات زائدی که در مرکز هست بفرمایید به شهرستان‌ها بدهند برای این که شهرستان‌ها وضعشان بد است بنده مسبوقم که فرمانداری‌ها در اداره میز ندارند و اینقدر در مرکز به تشریفات می‌پردازند این صحیح نیست این نکته را اگر توجه بفرمایند و یک قدری هم وضع وزارت کشور را مرتب بفرمایند که یک عده فرماندار خوب تحصیل کرده و با ایمان به شهرستان‌ها بفرستید عده‌ای از این فرماندارها سابق پیش‌خدمتهای حکومتی بوده‌اند و حالا فرماندار شده‌اند این صحیح نیست یکی هم تثبیت فرماندارها است الان در وزارت خارجه قانونی هست یک مأموری که به یک جا می‌رود چهار سال ثابت می‌ماند خوب این کار را هم شما بکنید یک مأموری که فرستادید یک مدتی بگذارید بماند اگر آن مأمور خوب نیست چرا فرستادید و اگر خوب است چرا فردا او را می‌خواهید.

رئیس- آقای سراج حجازی موضوع بحثمان راجع به همین اختلاف است چیزهای دیگر نیست‏

سراج حجازی- یک تذکراتی بود که لازم بود عرض کنم‏

رئیس- آقای مهندس اردبیلی در همین مورد اختلاف می‌خواهید صحبت بکنید بفرمایید

مهندس اردبیلی- بنده یک تذکری می‌خواهم بدهم به طوری که آقای وزیر کشور اطلاع دارند تمام سازمان‌های دولتی برای کادر فنی خودشان یک مدارسی یک آموزشگاه‌هایی باز کرده‌اند که تمام افراد خودشان را در آنجا تربیت می‌کنند اگر الان جنابعالی به بخشدارها توجه بفرمایید اغلب بخشدارها دربانهای استانداری‌ها و فرمانداری‌ها هستند که رفته‌اند آنجا و مشغول هستند و اغلب فرماندارهای شما بی‌سواد هستند من خواهش می‌کنم این یک یادگاری از جنابعالی باشد یک آموزشگاهی باز بکنید که در این آموزشگاه‌ها این بخشدارها درس بخوانند و یاد بگیرند طرز عمران و آبادی را اگر خاطر شریفتان باشد در دوره نخست‌وزیری آقای جم یک لایحه‌ای از مجلس گذشت که مهندسین کشاورزی را به عنوان فرماندار یا بخشدار استخدام می‌کنند برای این که اینها هم تحصیل کرده هستند و هم اینها از تحصیلات کشاورزی خودشان در شهرستان‌ها و مخصوصاً در بخش‌ها که می‌روند یک کارهای اساسی در صنعت کشاورزی و عمران انجام می‌دهند و از جنابعالی خواهش می‌کنم یک یادگاری حسابی از خودتان بگذارید و یک آموزشگاهی برای تربیت بخشدارها باز بکنید (صحیح است احسنت)

رئیس- به اطلاع آقایان برسانم یک اصلاحات دیگری هم در این لایحه از طرف مجلس سنا شده که مهم نیست مثلاً یک تبصره‌ای بود که در ماده اول نوشته شده بود در مجلس سنا در آخر لایحه گذاشته‌اند جایش را تغییر داده‌اند و یک چیز مهمی ندارد اختلاف عمده همان رقمی بود که به عرضتان رساندم حالا رأیی که می‌گیریم به لایحه‌ای است که مجلس شورا فرستاده آنها نظر و ملاحظاتش را داده‌اند و البته قبول و رد با ما است به همان لایحه‌ای که مجلس فرستاده رأی می‌گیریم. آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد.

(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای جلیلوند (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)

آقایان: پرفسور اعلم، قوام، دکتر رضائی، مهندس شیبانی، دکتر عدل، صفاری، عمادتربتی، خزیمه‌علم، امید سالار، مهندس اردبیلی، موسوی، صادق بوشهری، قراگزلو، ابتهاج، دکتر مشیر فاطمی، حشمتی، مشار، قائم‌مقامی، دکتر سعید حکمت، مهندس سعید هدایت، دکتر دادفر، محمود محمودی، آبادی، زنگنه، دکتر بینا، غضنفری، دکتر وکیل، مهندس دهستانی، دکتر جهانشاهی، مرتضی حکمت، بهبهانی، دکتر دیبا، پردلی، کورس، ساگینیان، هدی، دکتر شفیع امین، دکتر فریدون افشا،. یارافشار، صدرزاده، فخرطباطبائی، شجاع، بیات‌ماکو، بوربور، حبیب پناهی، مشایخی، سراج‌حجازی، مهندس بهبودی، رستم امیربختیار، مهندس فروهرف مهندس فیروز، مهندس فروغی، اردلان، دولتشاهی، مهندس قبادظفر، فلیکس‏ آقایان: احمد طباطبائی‌قمی، دکتر امیر حکمت، توماج، دکتر امیر نیرومند، احمد مهران، سلطانمراد بختیار، مهندس جفرودی، دکتر نفیسی، دکتر سیدامامی، فولادوند، سعید مهدوی، خسرو قبادیان، کدیو،. دکتر اسدی، دادگر، دشتی، اصلان افشار، گیو، بهادری، دکتر عمید دیهیم، امیرنصرت اسکندری، بزرگ‌ابراهیمی، حکیمی، عمیدی‌نوری، مجید ابراهیمی، عامری، فرود، نصیری، دکتر آهی، محمود جلیلی، معین‌زاده، دولت‌آبادی، استخر، دهقان، محمود ذوالفقاری، محسن اکبر، باقر بوشهری، جلیلوند، دکتر حسن افشار، خرازی.

(آرا مأخوذه شماره شد و نتیجه به قرار زیر بود)

ورقه موافق ۹۳ رأی

ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع سه برگ

رئیس- لایحه اضافات کارمندان و سایر مخارج کشور با ۹۲ رأی تصویب شد.

اسامی موافقین- آقایان: خرازی، بهادری، جلیلی، قراگزلو، ابتهاج، فلیکس آقایان. احمد طباطبائی، استخر، مهندس جفرودی، صادق بوشهری، مهندس فیروز، عامری، دکتر دیبا، غضنفری، پناهی، مهندس فروهر، بیات ماکو، دشتی، اردلان، فولادوند، مهدوی، دکتر سیدامامی، قنات‌آبادی، مهندس بهبودی، فخرطباطبائی، دکتر فریدون افشار، پرویز افشار، مهندس اردبیلی، صفاری، موسوی‌جلیلوند، باقر بوشهری، فرود، دکتر مشیر فاطمی، اعظم زنگنه، مهندس هدایت، دکتر دادفر، بوربور، دکتر وکیل، هدی، دکتر رضائی، دکتر امین، دکتر سعید حکمت، دکتر جهانشاهی، امیدسالار، عماد تربتی، مرتضی حکمت، دهقان، دکتر نفیسی، سراج حجازی، نصیری، ذوالفقاری، سلطان‌مراد بختیار، معین‌زاده، دولت‌آبادی، مشار، دکتر بینا، رستم امیربختیار، مهندس ظفر، توماج، بزرگ ابراهیمی، دکتر امیر نیرومند، مجید ابراهیمی، محمودی، دیهیم، دادگر، قبادیان، خزیمه علم، علامه وحیدی، دکتر امیراصلان افشار، دکتر حسن افشار، دکتر اسدی، حکیمی، مهندس شیبانی، قوام، دولتشاهی، کورس، ساگینیان، پرفسور اعلم، دکتر عدل، گیو، مهندس دهستانی، دکتر آهی، کدیور، دکتر امیر حکمت، پردلی، مهندس فروغ، اکبر حشمتی، مشایخی، عمیدی‌نوری (با قید این جمله: موافقم فقط با قسمت اول لایحه) مهران صدرزاده

ورقه سفید بی اسم علامت امتناع ۳ برگ

۴- طرح و تصویب گزارش کمیسیون راه راجع به استخدام هشت نفر مهندس از اتباع بیگانه جهت راه آهن

رئیس- لایحه دیگری که از مجلس سنا رسیده است راجع به استخدام هشت نفر مهندس جهت راه آهن به کمیسیون‌ها رفته و فعلاً مطرح است

گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود.

(به شرح آتی خوانده شد)

گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه ۵ آذر ماه ۳۶ لایحه شماره ۳۵۷۳ ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه استخدام ۸ نفر اتباع بیگانه در خدمت راه آهن دولتی ایران را با حضور آقای وزیر راه مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر شور اول را تأیید و تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:

ماده واحده- وزارت راه مجاز است ۸ نقر کارمندان اتباع بیگانه که در خدمت راه آهن دولتی ایران هستند و ادامه خدمت آنها نظر به سوابق ممتد و تجربه‌ای که در امور نگهداری خط و تعمیرات پل‌ها و تونل‌ها و عملیات استحفاظی و استحکامی در نقاط کوهستانی شمال و لرستان دارند مورد نیاز مبرم راه آهن می‌باشد برای مدت دو سال از اول سال ۳۴ لغایت اسفند ۳۵ استخدام و پیمان‌نامه استخدامی آنان را با حقوق و شرایط زیر مبادله نماید:

۱- آقای مهندس کرتیب کریستن تبعه سوئیس متخصص تعمیرات تونل‌ها در ناحیه لرستان به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۱۴۵۲۰ ریال بدون ارز.

۲- آقای لازارچاکوتاس تبعه یونان کارشناس خط در اداره خط و ابنیه راه آهن به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۷۹۸۶ ریال بدون ارز.

۳- آقای اندر یاپلیچچ تبعه یوگسلاوی متخصص کارهای ساختمانی و حفاظتی در راه آهن به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۶۶۵۵ ریال بدون ارز.

۴- آقای پنکرایلویچ تبعه یوگسلاوی متخصص کارهای ساختمانی و حفاظتی در ناحیه شمال به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۶۲۹۲ ریال بدون ارز.

۵- آقای آنتون کچویچ تبعه یوگسلاوی متخصص کارهای ساختمانی و حفاظتی در ناحیه شمال به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۵۵۰۰ ریال بدون ارز.

۶- آقای زکی ازرول تبعه ترکیه متخصص نگاهداری خطوط و ابنیه بندر شاهپور به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۸۳۱۸ ریال بدون ارز.

۷- آقای جینواسپرتی تبعه ایتالیا متخصص کارهای ساختمانی در ناحیه لرستان به طور پیمانی با حقوق ماهانه ۵۷۲۰ ریال بدون ارز.

۸- آقای آنتون بوکان تبعه اطریش متخصص کارهای ساختمانی در ناحیه لرستان به طور روزمزد دستمزد روزانه ۳۰۰ ریال به طور مقطوع بدون ارز.

تبصره ۱- مستخدمین پیمانی مذکور در این لایحه در مقابل ۱۱ ماه خدمت حق یک ماه مرخصی با استفاده از حقوق و در صورت بیماری و کسالت برطبق مقررات مربوطه حق استفاده از یک ماه استراحت با استفاده از حقوق خواهند داشت.

تبصره ۲- در صورت اشتغال در نقاط خارج و بد آب و هوا حق استفاده از فوق‌العاده بدی آب و هوا و خارج از مرکز و همچنین در صورت ارجاع مأموریت اداری حق استفاده از فوق‌العاده اعاشه مطابق مقررات آیین‌نامه مزایا برای نامبردگان محفوظ است.

تبصره ۳- استخدام کارشناسان مذکور برای مدتی که قبل از سال ۳۴ طبق اختیارات حاصله مشغول خدمت بوده‌اند تأیید می‌شود.

تبصره ۴- پیمان استخدامی کارشناسان مذکور با رعایت قانون مصوب عقرب ۱۳۰۱ مبادله می‌گردد و در صورت مداخله در امور سیاسی و اجتماعی بدون هیچ گونه حقی پیمان آنان لغو خواهد شد.

مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر

گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه استخدام ۸ نفر اتباع بیگانه در خدمت راه آهن دولتی ایران را با حضور آقای وزیر امور خارجه برای شور دوم مطرح و خبر کمیسیون راه را تأیید نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:

از طرف مخبر کمیسیون امور خارجه

امید سالار

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون بودجه در جلسه ۹ بهمن ماه ۳۶ لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه استخدام ۸ نفر اتباع بیگانه در خدمت راه آهن دولتی ایران را با حضور آقای وزیر راه برای شور دوم مطرح و مورد رسیدگی قرار داده با گزارش کمیسیون راه موافقت نمود اینک خبر آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون بودجه- مشایخی‏

رئیس- شور دوم ماده واحده مطرح است کسی اجازه صحبت نخواسته است بنابر این رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

کلیات آخر مطرح است در کلیات آخر هم کسی اجازه صحبت نخواسته است بنابر این رأی می‌گیریم به خود لایحه آقایانی که با استخدام کارشناسان موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شود.

اردلان- با ورقه باید رأی می‌گرفتید

رئیس- خیر لایحه مالی نیست استخدامی است با قیام و قعود باید رأی گرفته شود. به دولت ابلاغ می‌شود.

۵- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نظارت در مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها

رئیس- گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به نظارت در سهمیه فرهنگ در شهرداری‌ها مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل خوانده شد)

گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی.

کمیسیون فرهنگ لایحه شماره ۵۷۷۶۶ دولت راجع به قانون نظارت در مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها را با آقای وزیر فرهنگ مطرح و مورد رسیدگی قرار داده با اصلاحاتی تصویب نمود. اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها

ماده ۱- در مرکز هر حوزه شهرداری انجمنی به نام (انجمن مصرف سهم فرهنگ) که دارای شخصیت حقوقی است مرکب از رئیس فرهنگ رئیس انجمن شهر و یا نماینده آن انجمن و ۳ نفر از معتمدین محل به پیشنهاد اداره فرهنگ و تصریب فرماندار یا جانشین او برای مصرف سهم فرهنگ تشکیل می‌شود و انجام این وظیفه ملی افتخاری است و حق‌الزحمه ندارد.

تبصره- در صورتی که محلی فاقد انجمن شهر باشد به جای رئیس انجمن شهردار محل و یا نماینده او در انجمن مزبور عضویت خواهد داشت.

ماده ۲- ریاست انجمن با رئیس فرهنگ محل خواهد بود و انجمن مؤظف است که در اولین جلسه یک نفر را به عنوان خزانه‌دار از بین اعضا خود انتخاب نماید و تمام حواله‌جاتی که از محل سهم فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها صادر می‌شود باید به امضا رئیس فرهنگ و خزانه‌دار باشد.

ماده ۳- انجمن مصرف سهم فرهنگ هر محل باید حساب مخصوصی در بانک ملی به نام انجمن مصرف سهم فرهنگ باز کند و شهرداری مکلف است سهم فرهنگ از کلیه درآمد خود را که برطبق قانون شهرداری‌ها به فرهنگ تعلق می‌گیرد در آخر هر ماه به حساب مزبور پرداخت کند.

ماده ۴- سهم فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها باید منحصراً به مصرف خرید زمین و ساختمان خانه برای دبستان و تهیه زمین ورزشی برسد و درآمد مربوط به هر حوزه شهرداری مخصوص به همان حوزه است و به هیچ عنوان دیناری از آن را نمی‌توان در حوزه و محل دیگری به مصرف رسانید.

تبصره- هر گاه درآمد حاصل کافی برای تأمین منظور نباشد انجمن می‌تواند به اعتبار درآمد سالهای بعد تا میزان ۵ برابر درآمد سالیانه از بانک‌های استقراض و از درآمد سال‌های بعد مستهلک نماید.

ماده ۵- وظایف انجمن از این قرار است:

الف- خرید زمین جهت ایجاد بنای دبستان علاوه بر آنچه متمکنین برای ساختمان مدرسه اهدا می‌کنند.

تبصره چنانچه شهرداری‌ها مالک زمینی باشند که برای احداث ساختمان دبستان و زمین ورزش بتوان از آن استفاده نمود و برای تأسیسات شهرداری مورد نیاز نباشد باید آن را بلاعوض برای ساختمان فرهنگی واگذار نمایند.

ب- خریداری محل و خانه‌های آماده و ساخته شده که مناسب محل دبستان باشد.

ج- تعمیر و تکمیل ابنیه موجود دبستان‌ها و تهیه زمین ورزش.

ماده ۶- انجمن مصرف سهم فرهنگ باید نقشه زمین را تهیه کرده به وزارت فرهنگ بفرستد که نقشه ساختمان را وزارت فرهنگ تهیه نماید و یا این که نقشه ساختمان را هم انجمن تهیه نموده و برای تصویب به وزارت فرهنگ پیشنهاد نماید.

تبصره- نقشه ساختمان باید با رعایت کامل صرفه‌جویی و سادگی و استحکام و بر طبق اصول فنی و بهداشتی ترسیم شود.

ماده ۷- انجمن می‌تواند پس از ایجاد ابنیه ضروری درآمد حاصل از سهم فرهنگ را با تصویب وزارت فرهنگ به مصرف سایر مؤسسات فرهنگی و خریداری اثاثیه و توسعه امور فرهنگ محل از قبیل تأسیس آزمایشگاه (لابراتوار) و تکمیل مدارس حرفه‌ای و روستایی و تهیه لوازم فنی آموزشگاه‌ها و کتابخانه‌ها برساند ولی به هیچ وجه نمی‌تواند از این اعتبار برای حقوق و فوق‌العاده و خرج سفر و پاداش و امثال آن پرداخت نماید.

ماده ۸- انجمن مؤظف است در پایان هر سال ترازنامه درآمد و هزینه خود را تنظیم و ضمن گزارش مشروحی نتیجه عملیات خود را به اطلاع انجمن شهر و اهالی محل برساند.

ماده ۹- وزارت فرهنگ و وزارت کشور مأمور اجرای این قانون می‌باشند.

مخبر کمیسیون فرهنگ- دیهیم

گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی.

کمیسیون کشور لایحه شماره ۵۷۷۶۶ دولت راجع به قانون نظارت در مصرف سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها را با حضور آقایان وزرا کشور و فرهنگ مطرح و مورد رسیدگی قرار داده با خبر کمیسیون فرهنگ موافقت نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشور- سعید مهدوی‏

رئیس- آقای ابتهاج‏

ابتهاج- هفته گذشته یک لایحه‌ای گذشت تقریباً نظیر این لایحه برای شورای بهداری در شهرستان‌ها از محل صدی ده که از درآمد شهرداری‌ها منتقل می‌شود به بهداری امروز هم لایحه صدی پنج سهم فرهنگ مطرح است، بنده موقعی که لایحه شهرداری‌ها مطرح خواهد شد آن وقت نظریاتم را عرض خواهم کرد و مخالفتم را عرض خواهم کرد که به هیچ وجه موافق نیستم که با این بودجه ضعیف که شهرداری شهرستان‌ها دارند یک صدی ده صدی پنج صدی دو صدی شش بیایند به دستگاه‌های دولت کمک کنند با نهایت تأثر و تأسف بنده می‌بینم وقتی وزارت کشور می‌خواهد درجه‌بندی بکند شهرداری‌های شهرها را می‌گوید شهرداری درجه ۱ یک شهرداری است که بیست میلیون ریال یا دو میلیون تومان کل درآمدش است و آن وقت ملاحظه بفرمایید این شهرداری که دو میلیون تومان دارد دویست هزار تومان این را باید بدهد برای بهداری یک صد هزار تومان را بدهد برای فرهنگ، حالا عرضم چون اینجا مورد ندارد در موقعش عرض خواهم کرد ولی در این لایحه‌ای که مشابه لایحه‌ای است که هفته قبل گذشته خیلی میل دارم جناب آقای معاون وزارت فرهنگ و یا مخبر محترم کمیسیون به بنده توضیح بدهند چرا این همه فرق است بین طرز اداره کردن یک عمل مربوط به بهداری به دست مردم با فرهنگ از جمله این که در آنجا پیش‌بینی شده است که رئیس انجمن شهر می‌شود رئیس شورای بهداری و صحیحش هم همین است و در آن لایحه وزارت بهداری رئیس بهداری محل مدیرعامل است در این لایحه رئیس انجمن شهر که حتماً یک مرد مجرب و معمری است ممکن است زیر دست یک رئیس فرهنگ جوانی واقع شود که به شئونش بر بخورد هنوز بدبختانه یا خوشبختانه این نکات باید در این کشور رعایت بشود و بنده هیچ مقتضی نمی‌دانم که با بودن یک رئیس انجمن شهر ریاست انجمن فرهنگی به رئیس فرهنگ داده شود البته یک خزانه‌داری را هم از بین آقایان دیگر انتخاب می‌کنند خزانه‌داری که می‌خواهد همان رل مدیرعامل را در شورایعالی بهداری بازی کند همان آقا هست که به سمت خزانه‌دار است و رئیس انجمن شهر بهتر این است که بشود رئیس شورا و بعد هم از همه مهمتر در آن لایحه شورای بهداری ماده‌ای بود که می‌نویسد وزارت دارایی دخالتی در مصرف این وجوه ندارد و تمام کارها با این هیأت است این قسمت چرا در این شورای فرهنگی حذف شده ولی در آنجا هست بنده خیلی میل داشتم که این دو سه نکته را به بنده توضیح می‌دادند که مطلب روشن می‌شد

رئیس- آقای صدرزاده‏

صدرزاده- قبل از این که بنده وارد مطلب شوم و نکاتی را که جناب آقای ابتهاج فرمودند جواب عرض کنم، یک مطلبی را می‌خواستم به استحضار آقایان نمایندگان محترم برسانم و آن این است که یک آمار دقیقی که بنده تحصیل کرده‌ام مهر ماه سال ۱۳۳۵ اشخاصی که برای تحصیل مشغول بوده‌اند در مدارس در سال گذشته یک میلیون و دویست و چهل و هشت هزار و سیصد و شصت و نه نفر بود و در سال ۳۶ یک میلیون و نهصد هزار و چند نفر بوده‌اند و اضافه این سال یکصد و پنجاه و هفت هزار و یکصد و چهل و شش نفر است یعنی در سال ۳۶ این عده محصلین بر سال ۳۵ اضافه شده است، این یک نشانه‌ای است از رغبت مردم برای تحصیل (صحیح است) و سال به سال هم این عده به نحو تصاعد زیاد خواهد شد، ما باید در اینجا دو فکر بکنیم، یک فکر این است که حتی‌المقدور در بودجه‌ای که به مجلس می‌آید اهتمام بکنیم یک مبالغ زیاد و گزافی اختصاص به این کار بیابد و دوم هم با رغبتی که خود مردم به فرهنگ دارند و این کثرت محصلین خودش نشانه‌ای از این رغبت است و اشخاص نیکوکاری که مدارسی می‌سازند، پول‌هایی می‌فرستند به فرهنگ اینجا حاضر هستند شرکت در این کار بکنند، این قانون براساس تشویق همین مردم است کارهای فرهنگی، اگر شما به یک نفر تکلیف کنید که پولی را اضافه برمیزان مالیات بدهد نمی‌آید بدهد ولی همان آدم اگر بهش تکلیف کنند که این پول را برای فرهنگ بدهد با رغبت فراوان می‌دهد (صحیح است) آقای وزیر فرهنگ در کمیسیون فرهنگ مطلبی را بیان کردند که مورد توجه کمیسیون واقع شد و من آن موضوع را در اینجا عرض می‌کنم، ایشان فرمودند که شخصی مبلغی به شهرداری بدهکار بود و شهرداری تمام وسایل ممکنه را به کار می‌برد و نتوانسته بود آن بدهی را وصول کند روزی این شخص از یکی از خیابان‌ها عبور می‌کند می‌بیند که در آنجا یک مدرسه و دبستانی ساخته شده است و بالای آن نوشته شده است که این مدرسه از محل صدی پنج شهرداری ساخته شده است، این آدم می‌رود به شهرداری و می‌گوید چون من حالا فهمیدم که یک قسمت از این پول خرج فرهنگ می‌شود با طیب خاطر این پول را می‌دهم به شهرداری این روش مردم است ملت ایران همیشه فرهنگ دوست و فرهنگ طلب بوده (صحیح است) بنابر این راجع به این که فرمودند از عواید انجمن به بهداری و فرهنگ کمک نشود بهترین عایدات انجمن شهر این عایداتی است که در این راه و در راه بهداری مصرف می‌شود (صحیح است) و بهترین و ارزنده‌ترین پولی که مردم می‌دهند پولی است که در این راه مصرف می‌شود که با کمال رغبت می‌دهند اما راجع به آن قسمت تشکیلات فرمودند جناب آقای ابتهاج می‌خواستم خدمتشان عرض کنم که درست است که کار فرهنگ و کار بهداری هر دو در درجه اول اهمیت قرار دارد یکی مربوط به جسم است و دیگری مربوط به روح است اما یک اختلافی هم این کار دارد. طرز مصرف سهمیه فرهنگ با طرز مصرف سهمیه بهداری تفاوت دارد اگر نظر شریف باشد در قانون واگذاری کار بهداری به مردم گفتیم که آن مبلغی که دولت می‌دهد در اختیار انجمن باشد و به همین جهت مدیرعامل را هم گفتیم که رئیس بهداری باشد ولی در این لایحه پولی از دولت نیست بلکه پولی است که شهرداری می‌دهد و به همین مناسبت عضویت آنجا را باید رئیس انجمن شهر قرار دادیم و خزانه‌دار را هم گفتیم که یک نفر انتخاب کنند که ممکن است این از معتمدین محل باشد و اضافه این پول در اختیار کسی نیست بلکه این پول در حساب مخصوصی در بانک گذارده می‌شود و روی آن حواله می‌شود که رئیس فرهنگ محل آن را امضا خواهد کرد و امضا خزانه‌دار فقط برای کنترلی است که بدانند این پول‌هایی که می‌دهند برای چه مصرفی خواهد بود به هر حال سابق بر این قرار بود صدی پنج باشد و تا به حال صدی پنج بود ولیکن الان که قانون شهرداری‌ها در مجلس سنا مطرح است در آنجا بحث و صحبت هست که در حدود صدی ده بشود و خود وزارت فرهنگ که پیشنهاد داده است با صدی هفت موافقت کرده است ولی اینجا یک نکته‌ای است و آن این است که یک صدی دویی به عنوان امور شهرداری‌ها از شهرداری‌های شهرستان‌ها می‌گیرند و می‌آورند تهران و معلوم نیست به چه مصرفی می‌رسد، عده‌ای از نمایندگان محترم این عقیده را دارند که آن صدی دو حذف شود و این دستگاهی که جز اطاله و اسباب تعطیل کارهای شهرداری‌های شهرستان‌ها بنتیجه دیگری ندارد از بین برود یا از بودجه وزارت کشور اداره شود این صدی دو هم اختصاص داده شود به فرهنگ و بنابر این این امکان حاصل خواهد شد که صدی پنج به میزان صدی ده برسد و آن وقت دبستان‌ها زیادتر از آنچه هست تأسیس شود و اضافه شود، به همین مناسبت در اینجا رقم ذکر شده و گفته شده است که آنچه سهم فرهنگ از شهرداری می‌شود به این کیفیت به مصرف برسد فعلاً صدی پنج است ولی بعد از تصویب قانون شهرداری‌ها و موافقت و مساعدت آقایان‏ می‌خواهیم این را از میزان صدی پنج به صدی ده برسانیم آن وقت رقم قطعی معلوم می‌شود و در اینچا فعلاً به طور در بسته گفته شده است که آنچه از شهرداری‌ها دریافت می‌شود برای مصرف فرهنگ به این کیفیت به مصرف برسد و بنده امیدوار هستم با اهتمامی که اولیای وزارت فرهنگ دارند و مخصوصاً شخص جناب آقای وزیر فرهنگ در این کار تا کنون مبذول داشته‌اند و بسیاری از شهرستان‌ها دارای دبستان‌هایی شده است که اگر این وجه نبود و این کمک نبود

و این موافقت نبود شاید سالها طول می‌کشید که اینها دارای دبستان بشوند از این به بعد هم می‌توانند یک دبستان‌هایی را در شهرستان‌ها و مخصوصاً در بخشها بسازند برای این که عده محصلینی که روز به روز رو به افزایش است بتوانند در این مدارس به تحصیل اشتغال بورزند، دیگر بنده زائد از این، با توجهی که خود آقایان نمایندگان به فرهنگ دارند لازم نمی‌دانم تصدیع بدهم و امیدوارم موافقت بفرمایند که زودتر این گزارش تصویب بشود و به مرحله اجرا برسد.

رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ‏

معاون وزارت فرهنگ (مزینی)- جناب آقای ابتهاج نماینده محترم تذکراتی راجع به این لایحه دادند که جواب‌هایی حضورشان عرض می‌کنم این که فرمودند درآمد شهرداری‌ها به قدری ناچیز است که نبایستی چیزی از آن به مصرف فرهنگ برسد، بنده می‌خواستم حضورشان عرض کنم در نتیجه مطالعاتی که اغلب آقایان کرده‌اند و خود آقای ابتهاج هم بهتر وارد هستند اخیراً ما باید خودمان را آماده کنیم که تمام مخارج تعلیمات ابتدایی کشور را شهرداری‌ها بپردازند (ابتهاج- به شرط این که دولت هم درآمد را به شهرداری واگذار کند) بنابر این این قسمت مختصری که از طرف شهرداری کمک بشود به تعلیمات اجباری مبلغی است بسیار ناجیز و همان طوری که جناب آقای صدرزاده فرمودند با توجهات و کمک‌هایی که از طرف آقایان شده است وزارت فرهنگ امیدوار است که این مبلغ را به صدی ده برساند تا بتواند بیشتر از بیشتر نتایج مفید و مؤثر و بینی که از این عمل خودش از این کمک شهرداری گرفته بگیرد و به مردم هر شهرستان کمک بکند با این کمک صدی پنج شهرداری‌ها که در حدود سه سال است متداول شده وزات فرهنگ در هر شهرستانی توانسته است که از این محل ساختمان‌هایی برای مدارس تهیه کند و طوری است که یکی از منویات بزرگ و قابل تقدیر همه آقایان نمایندگان محترم را در حقیقت به مرحله اجرا و عمل درآورده است و آن این است که آقایان همیشه در بیانات خودشان فرموده‌اند که کار مردم را باید به دست مردم سپرد برای همین است‏ (ابتهاج- رئیس فرهنگ وقتی رئیس شود است چطور کار مردم به دست مردم سپرده شده) بنده می‌خواستم که این توضیح را عرض کنم که اجرای این قانون طوری است که عمل ساختمان مدارس از محل درآمد شهر به وسیله خود مردم انجام می‌شود و اما رئیس فرهنگ که فرمودند اینجا سمت ریاست دارد این البته یک قسمتی است که باید حضورتان توضیح عرض کنم مخصوصاً که تمام یا اکثر آقایان نمایندگان محترم به سایر نقاط دنیا تشریف برده‌اند و دیده‌اند که مأمورین فرهنگ در همه جا مورد احترام و مورد مشورت مردم هستند و به اصطلاح کدخدای آن محل هستند حتی در انگلستان بنده خودم رئیس دبستانی را دیدم که تمام کارهای آن محل را حل و فصل می‌کرد و به قضاوت او احترام می‌گذاشتند رئیس فرهنگ در هر ناحیه‌ای که هست مورد احترام و به اصطلاح مورد تشویق و تقدیر مردم بوده است و هست و اگر نباشد کاری نمی‌تواند بکند و اما سمت ریاستش سمت افتخاری است این فقط برای کمک کردن است و برای این است که رئیس فرهنگ هم به جریان ساختمان‌های فرهنگی واردتر است و هم می‌داند در کدام‌یک از نقاط بیشتر تعداد محصل هست و بیشتر احتیاج به مدارس هست و به چه وسیله می‌تواند این عمل را انجام بدهد؟ آنجا می‌آید اظهار نظرهایی می‌کندو جلب نظر اولیای محل و اعضای کمیسیون را می‌کند و این قسمت را هم لازم است حضورتان عرض کنم که خود جناب آقای ابتهاج بیشتر وارد هستند ایشان در تهران وقتی شهردار بودند بنده افتخار داشتم که در خدمتشان بعضی از این مدارس را ملاحظه کردیم و بسیار خوش‌وقت شدیم و خود ایشان یکی از کسانی بودند که تأیید کردند و دستور دادند که این عوارض را بپردازند (ابتهاج- تهران جدا است من برای شهرهای کوچک می‌گویم) و در نتیجه این پرداخت مدارسی ایجاد شد البته تهران نسبت به سایر شهرستان‌ها بزرگتر است در تهران در مدت دو سال چهل تا مدرسه ساخته شده است در صورتی که در تمام شهرستان‌ها بیش از یکصد و هشتاد مدرسه بیشتر نتوانسته‌ایم بسازیم نسبت هم محفوظ است و هر چقدر که درآمد یک شهری بیشتر باشد استفاده برای ساختمان مدارس در آن محل نیز بیشتر خواهد بود بنابر این خود جناب آقای ابتهاج می‌دانند از یادگارهای بسیار خوبی که همه شهردارهای محترم تهران و شهرداری شهرستان‌ها داشته‌اند همین مدارس است که وزارت فرهنگ هم برای این که مردم بدانند که این مدرسه از چه محل ساخته شده هر جایی که این مدارس شروع به ساختمان می‌شود تابلویی آنجا نصب می‌کند که این ساختمان از محل درآمد شهرداری به وسیله انجمن شهر ساخته می‌شود (ابتهاج- رشوه است) خوب رشوه هم که باشد بد رشوه‌ای نیست که مردم بدانند این ساختمان از محل درآمد شهرداری به وسیله انجمن شهر ساخته شده در پست‌های دیگر که بنده خودم ناظر و شاهد بودم از هر محل نهایت کمک و مساعدت را کرده‌اند و ما به سهم خودمان از شهرداری‌ها ممنون و از وزارت کشور متشکریم و امیدواریم که به کمک و مساعدت نمایندگان محترم این درآمد همان طوری که فرمودند به صدی ده برسد که ما بتوانیم عملیاتمان را دو برابر حضور آقایان ارائه بدهیم و بهترین یادگاری که هست و می‌ماند به نظر بنده همین ساختمان‌ها است (احسنت) یک توضیح هم راجع به دخالت دارایی بود که جناب آقای صدرزاده جواب فرمودند بنده هم باید جواب عرض کنم علت این که آنجا دخالت دارایی را گذاشته‌اند این است که یک پولی از مالیه و دولت آنجا داده می‌شود ولی اینجا پولی از مالیه نیست و هر چه هست از انجمن شهر است که رئیس انجمن شهر و یکی از معتمدین محل این درآمد را طبق قانونی که به تصویب آقایان نمایندگان محترم خواهد رسید به مصرف خواهند رساند.

رئیس- آقای مخبر

مخبر کمیسیون فرهنگ- عقیده آزاد است جناب آقای ابتهاج فرمودند از این بودجه ناچیز شهرداری‌ها عقیده دارند که به فرهنگ کمک نشود خوب این هم یک عقیده‌ای است که ایشان دارند و ممکن است که عقیده خوبی هم باشد ولی بنده هم عقیده دارم علاوه بر این که مخبر کمیسیون هستم و حق دفاع دارم یک عقیده‌ای دارم به نظر بنده روز معاد اگر شهرداری‌ها بخواهند حساب بدهند فقط از عهده حساب این صدی پنج می‌توانند برآیند یعنی حسابشان در این موضوع در درجه اول خواهد بود بعد حساب‌های دیگر برای این که با این صدی پنج چنان که جناب آقای صدرزاده اشاره فرمودند ساختمان‌های خیلی عالی شده است که توی آنها یک عده محصل که بی‌بضاعت هستند تحصیل می‌کنند و در آتیه ممکن است جزء رجال این مملکت بشوند (صحیح است) بنده معتقدم عملی که در این مملکت انجام می‌یابد اگر بخواهیم بسنجیم ببینیم کدام یک در درجه اول لازم است چنانچه نظر اعلیحضرت همایونی هم همین است تشخیص داده‌اند که به فرهنگ باید کمک شود و فرهنگ باید پیشرفت کند برای این که ممالک مترقی توانسته‌اند به وسیله فرهنگ در مملکت خودشان پیشرفت‌های کلی بکنند خوشبختانه در درجه اول شاهنشاه و در درجه دوم ملت بکنه این نکته پی برده است که باید افراد تحصیل بکنند آقایان هم تصدیق می‌فرمایند که برای تحصیل در درجه اول یک جایی باید باشد که محصل برود تحصیل بکند. حالا در مدارس می‌بینیم یک وضعی شده که نصف روز یک عده‌ای می‌روند و نصف روز عده دیگر دختر من یک مرتبه بعد از ظهرها می‌رود و یک هفته قبل از ظهرها برای این که جا نیست اطاق نیست، یک عده هم هستند که نتوانسته‌اند اسم بنویسند و در مدارس تحصیل بکنند پس در درجه اول لازم است از بودجه شهرداری‌ها یک مدارس ابتدایی ساخته شود و آقای ابتهاج و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی هم موافقت بفرمایند که شهرداری‌ها به فرهنگ کمک کنند اما موضوع این است که رئیس فرهنگ چرا رئیس انجمن بشود جناب آقای ابتهاج تصدیق می‌فرمایند که در بسیاری از نقاط هنوز انجمن شهر نیست حالا در یک قسمت از شهرها و قصبات ایران هست که انجمن شهر انتخاب نشده است تا رئیس داشته باشد و رئیسش هم رئیس انجمن نظارت برهزینه فرهنگ باشد در درجه اول این موضوع بحث شد در کمیسیون هم این اشکال را جناب آقای مهندس اردبیلی متذکر شدند ولی نظر به این که در تمام نقاط ایران انجمن شهر نیست که بتواند رئیس انجمن هم شرکت کند بنابر این روی این اصل رئیس فرهنگ را انتخاب کردند و در کمیسیون خواسته‌اند نشان بدهند که درست است رئیس انجمن شهر مورد احترام همه هست ولی خواستیم در آن کمیسیون نشان بدهیم نمایندگان ملت در واقع یک احترام به خصوصی به رئیس فرهنگ دارند برای این که ایشان رئیس راهنمایان جامعه ما می‌باشند روی این اصل این انتخاب شده است و الا نظری نداریم بنده تقاضا می‌کنم که موافقت بفرمایند که این لایحه از بهترین لوایحی است که از طرف وزارت فرهنگ آمده است تصویب شود (احسنت)

رئیس- آقای بزرگ‌ابراهیمی موافقید یا مخالف؟ (بزرگ ابراهیمی- موافقم) آقای دکتر بینا (دکتر بینا- موافقم) آقای عمیدی‌نوری مخالفید؟ (عمیدی‌نوری- بله) بفرمایید

پرفسور اعلم- مگر شما با فرهنگ مخالفید؟

عمیدی‌نوری- این که فرمودید با فرهنگ مخالفم جناب آقای پرفسور اعلم پدر بنده و بنده خودم و خانواده بنده فرهنگی هستند و روی علاقه به فرهنگ با این لایحه مخالفم، برای این که وقتی که توضیح دادند برای بنده ثابت شد از این به بعد دیگر برای مدارس نقاط دور دست ما محلی برای ساختمان نخواهیم داشت بنده اغلب فکر می‌کنم ببینم دلیل این که دولت‌ها این قبیل لوایح را می‌آورند چیست برای این است که ظاهر این لوایح همیشه عالی و خوب است ولی باید علت را فهمید و دلیلش را دید چیست دولت متوجه شده است که بایستی برای شهرستان‌ها و مخصوصاً نقاط دور دست دبستان و دبیرستان و محل برای مدرسه درست بکند خود بنده در دولت آقای زاهدی بودم و قدم اول هم با تصویب‌نامه آن وقت گذاشته شد آن وقت مجلس نبود قرار شد چهارصد پانصد مدرسه هر سال از محل بودجه دولت ساخته بشود و این قدم برداشته شد و شروع شد به ساختن و مدارس هم ساخته شد که در خیلی از نقاط آقایان می‌دانید ساخته شده ولی تقاضای

مردم و هجومشان برای مدرسه و تحصیل در مدرسه زیاد است که وزارت فرهنگ نمی‌تواند جواب بدهد حالا آمده این لایحه را آورده چی می‌خواهد؟ تصور کرده است که می‌تواند قانع بکند احتیاجات مردم را از نظر دبستان با سهم درآمد شهرداری‌ها (صدرزاده- نه، نه این تنها نیست) اجازه بفرمایید همین طور است به دلیل این که من گوش دادم توضیحاتی که جناب آقای مزینی فرمودند بیشتر این نظر را تأیید کرد برای این که وقتی جواب آقای ابتهاج را دادند که چرا در لایحه بهداشت گفته شد بر این که مالیه حق نظارت و دخالت ندارد فرمودند در آنجا وزارت بهداری هم سهم بهداشتش را می‌دهد مردم هم می‌دهند، چون از مجموع اینها خرج می‌شود این قید گذاشته شده ولی در اینجا چون آن پولی که برای ساختن دبستان و دبیرستان و ساختمان‌های فرهنگ شهرستان‌ها است اصلاً وزارت فرهنگ نمی‌دهد این قید اصلاً لازم نیست خوب این را بنده می‌خواهم بفهمم اگر وزارت فرهنگ محلی برای ساختن دبستان و دبیرستان در بودجه‌اش نمی‌گذارد بنده با این مخالف هستم بنده قانع نیستم برای این که صدی پنج درآمد شهرداری‌ها کافی نخواهد بود برای دبستان‌های مملکت این را عقیده ندارم باید حل بشود یا وزارت فرهنگ هم محلی در بودجه‌اش می‌گذارد و سهمیه‌اش را می‌پردازد در این صورت مثل بهداشت بایستی در همین انجمن تهیه ساختمان مدارس شهرستان‌ها و قصبات و دهات بیاید و متمرکز بشود که از سهمی که وزارت فرهنگ بابت ساختمان‌ها می‌دهد و سهمی که بابت صدی پنج درآمد شهرداری‌ها است یک پولی باشد که آن پول وافی برای رفع احتیاج باشد و الا من جناب آقای دکتر بینا نگرانم از این موضوع که فردا که این لایحه گذشت بعد که به حوزه‌های انتخابیه‌تان شما مراجعه کنید ببینید جا نداردند که بچه‌هایتان بروند درس بخوانند وقتی مراجعه کردید به وزارت فرهنگ می‌گویند ما که قانون گذراندیم کار مردم را دادیم دست مردم خوب از پنج درصد درآمدشان انجمن‌های مصرف مدرسه بسازند این صحیح نیست این کار را نکنید تا نتیجه تصویب این به آنجا برسد بنابر این اگر مقصود این نیست لایحه وافی به این مطلب نیست این لایحه منحصراً نشان می‌دهد که ساختمان‌های دبستانها و دبیرستانها و مؤسسات فرهنگی را باید از پنج درصد درآمد شهرداری‌ها خرج بکنند بعد هم ماده هشتمش می‌گوید وقتی که کار ساختمان مدارس تمام شد بقیه پول را به مصرف لابراتوار کتابخانه چه و چه برسانند و خوشبختانه یک جمله‌ای که اضافه فرموده‌اند این است که حق ندارند از این محل پاداش و حقوق بدهند بنابر این این لایحه وافی به آن منظور نیست اگر آن منظور را دارید که از محل فرهنگ هم برای این کار بدهند بایستی قید بشود که همان طوری که فرمودند مثل بهداشت سهمیه ساختمان هر حوزه را وزارت فرهنگ بریزد به حساب انجمن و الا دو حساب می‌شود اگر غیر از این باشد فرض کنید انجمن مصرف شهر بابل خودش تشخیص می‌دهد که چهارتا جا بسازد آقا هم از طرف وزارت فرهنگ سهمیه خودش را می‌خواهید بیاورید آن وقت ممکن است تناقض و تعارضی پیدا بشود شما که معتقد هستید که این کار باید با نظر مردم بشود تمام اعتبار را متمرکز بکنید آن اعتبار و این اعتبار را متمرکز کنید در این انجمن و انجمن را هم طوری درست کنید که بتوانند کارش را بکند این ایراد اول بنده است به این موضوع ایراد دوم این است که فرمودند کار را می‌خواهیم بدهیم به دست مردم ظاهرش این است که این انجمن مال مردم است ولی باطنش این است که مال دولت است چطور؟ (دکتر بینا- اشتباه است) اشتباه نیست، دقت بفرمایید جناب آقای دکتر بینا تشریح کرده کی انتخاب می‌کند؟ یکیش که آقای رئیس فرهنگ است رئیس انجمن است یکیش هم شهردار سه تای دیگر کیها هستند؟ سه نفر از معتمدین محل که چه جور انتخاب می‌شوند؟ به پیشنهاد اداره فرهنگ محل و تصویب فرماندار دیگر تکلیف معلوم است این سه نفری که این طور انتخاب می‌شوند یعنی آقای فرماندار یعنی آقای رئیس فرهنگ بنابر این دیگر کار در دست مردم نیست کار دست خود رئیس فرهنگ و خود فرماندار است منهای نظارت و کنترل که هر جوری بخواهند اسناد خرج را تنظیم بکنند می‌کنند اسناد خرج یک بنای صد تومانی را بده هزار تومان کسی هم نیست که بپرسد چرا (صحیح است) این روح این لایحه است این عین عبارت است بنده از خودم که نساخته‌ام این ماده اول صراحت دارد بنابر این شما این پنج نفری را که اسمش را گذاشته‌اید انجمن مصرف سهم فرهنگ یعنی پنج نفری که جز شهردارش که انتخابی است چهار تای دیگر آنها یعنی بقیه‌اش مال خودشان است در این صورت بنده معتقد هستم در عین حال که این فکر بسیار فکر عالی است بنده معتقدم که ما بایستی سعی کنیم از این گونه افکار خوب به طور صحیح استفاده کنیم یعنی کار مردم را بدهیم دست خود مردم مردم را وادار کنیم که خودشان ساختمان برای مدارس بسازند اما نه این که تحت عنوان این کار خوب یک مواد نارسا تهیه بکنیم و بعد هم مأیوس بشویم بگوییم کار مردم را دادیم دست خود مردم دنبال نشد و نتیجه گرفته نشد آن وقت اثر و عکس‌العمل این جور اشتباهات از نظر پروژه اجتماعی چقدر بد است برای مردم و مملکت (صحیح است) این است که بنده توجهتان می‌دهم که این لایحه تحت این مواد به آن نیت خیر و منظور صحیح آقایان تنظیم نشده است این باید به کلی اصلاح بشود (احسنت، احسنت)

رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم.

صدرزاده‏

رئیس- آقای صدرزاده بفرمایید

صدرزاده- این نکاتی را که جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند تذکر می‌دهم و تصور می‌کنم که بعد از تذکراتی که به عرض رساندم نمایندگان محترم با کفایت مذاکرات در این لایحه موافقت کنند آن لایحه واگذاری امور بهداشتی مردم به مردم این طور بود که قرار شد وجهی را که دولت از بابت بهداری می‌دهد در اختیار انجمن گذارده بشود و برای این که دیگر مالیه در مصرف دخالت نکند از بابت پولی که می‌دهد و اسباب تأخیر را فراهم بکنند در آنجا قید شد که وزارت دارایی دخالت نکند در اینجا پولی که داده می‌شود مربوط به شهرداری است و اصلاً مربوط به وزارت دارایی نیست و به همین مناسبت هم گفته شده است رئیس انجمن شهر یا شهردار یا نماینده او در انجمن دخالت بکند برای این که پولی که از شهرداری می‌دهند نظارت در خرجش داشته باشند و اما این که فرمودند همه اینها از طرف دولت هستند سه نفر از معتمدین محل هستند که بر اثر پیشنهاد رئیس فرهنگ و فرماندار محل معین می‌شود اما برای یک کار فرهنگی آیا بایستی یک انتخابات مثل انتخابات مجلس شورای ملی می‌شد و سه نفر را معین می‌کردند (ابتهاج- انجمن شهر معین می‌کرد) ضرورت ندارد برای این که تجربه به ما نشان داده که وقتی اشخاص به طور افتخاری در امور مربوط به بهداری یا فرهنگ دخالت کنند با کمال شرافت و وجدان کار می‌کنند این شیر و خورشید سرخ و سایر مؤسسات از این قبیل یک تجربه بسیار بارز و ظاهری است برای این مطلب، که اینها با کمال دلسوزی کار می‌کنند عواید زیاد در اختیارشان هست و تا کنون دیده نشده است که یک دینار از این پول حیف و میل بشود از اهالی شهر سه نفر به انتخاب فرمانداری که خودش در آن بخش نیست انتخاب می‌شوند و در این کار دخالت می‌کنند و تصویب می‌کنند.

رئیس- آقای صدرزاده فراموش نفرمایید که مذاکرات فقط راجع به کفایت مذاکرات است.

صدرزاده- بله و اما این تذکر جناب آقای عمیدی‌نوری که این لایحه دولت را بی‌نیاز می‌کند از این که دیگر پولی بدهد، همچو چیزی نیست، این لایحه فقط مربوط به آن قسمتی است که مال شهرداری است خود وزارت فرهنگ بودجه‌ای دارد نقشه‌ای دارد برای ساختمان دبستان، دبیرستان، دانشکده، آنها را مطابق نقشه خودش باید در بودجه‌ای که آقایان تصویب می‌کنید بگذارد و عمل بکند این اعتبار فقط منحصراً برای دبستان است و تصور می‌کنم با این توضیحات آقایان نمایندگان محترم مذاکرات را کافی بدانند و شروع به بحث در مواد بشود آن وقت اگر نظریاتی دارید بفرمایید

رئیس- آقای مهندس جفرودی مخالفید؟

جفرودی- بله‏

رئیس- بفرمایید

مهندس جفرودی- بنده چون جناب آقای صدرزاده را می‌شناسم می‌دانم کفایت مذاکرات را بیشتر از نظر شدت علاقه‌شان به فرهنگ پیشنهاد فرمودند (صحیح است) ولی خواستم به عرضشان برسانم در این لایحه که شور اول است بسیاری مطالب گفتنی هست که اگر ناگفته بماند بنده نگرانم همان طور که جناب آقای عمیدی‌نوری تذکر دادند این لایحه به صورتی در بیاید که تأمین نظر خیلی از آقایان نمایندگان مخصوصاً خود جناب آقای صدرزاده را نکند به این جهت است که بنده از حضورشان استدعا می‌کنم که ایشان پیشنهاد کفایت مذاکرات‌شان را پس بگیرند ما مطالبی داریم در این لایحه به عرض مجلس شورای ملی برسانیم تا ایشان قانع بشوند به این که به این صورتی که لایحه آمده است مفید به حال مملکت نیست (صحیح است) چه از نظر موادش و چه از نظر تشریفاتی که برای انتخاب اشخاص در این لایحه پیش‌بینی شده بنده فکر نمی‌کنم کسی در مملکت ایران باشد که مخالف فرهنگ باشد ولی به صورتی که فرهنگ ما ماشین الان بیرون می‌دهد این به هیچ وجه مفید به حال مملکت نیست البته متصدیان فعلی فرهنگ، آقای وزیر فرهنگ، آقای معاون وزارت فرهنگ کوشش دارند که وضع فرهنگ را عوض کنند ولی این صورت فعلی فرهنگ به هیچ وجه مفید به حال مملکت نیست و به این صورت که ماشین بیرون می‌دهند بنده یقین دارم که مملکت را به جای بدی می‌کشاند به همین جهت بنده تمنا می‌کنم ایشان پیشنهاد کفایت مذاکراتشان را پس بگیرند تا این که مجلس اجازه بدهد که ما هم نظریات خودمان را در این مورد به عرض مجلس شورای ملی برسانیم (احسنت)

رئیس- آقای معاون وزیر فرهنگ

معاون وزارت فرهنگ (مزینی)- بنده یک توضیحاتی در جواب جناب آقای عمیدی‌نوری خواستم عرض کنم مثل این که اینجا کمی شاید عرایض بنده نارسا بود و درست مطلب روشن نشد، این لایحه طوری

نیست که ساختمان‌های فرهنگی را منحصر بکنیم به همین مورد، خیر، این در حقیقت یک کمکی است به ازدیاد مدارس، وزارت فرهنگ در حال حاضر از چند محل مدرسه می‌سازد یکی از محل درآمدهای اوقافی یعنی آنهایی که..

رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ فعلاً مذاکره راجع به کفایت مذاکرات است در آن قسمت اگر مطلبی دارید بفرمایید.

معاون وزارت فرهنگ- جواب آقای عمیدی‌نوری را عرض می‌کنم‏

رئیس_ اگر موافق با کفایت مذاکرات هستید بگویید صحبت زیاد شده مذاکرات کافی است‏

معاون وزارت فرهنگ- بنده موافقم با کفایت مذاکرات البته با توضیحاتی که آقایان دادند خیال می‌کنم مطلب روشن شده باشد استدعا می‌کنم این لایحه که تا به حال هم مورد عمل بوده و نتایج بسیار خوبی هم از آن گرفته شده و در هر شهرستانی که خود آقایان تشریف داشته‌اند نتایجش را دیده‌اند استدعا می‌کنم آقایان به پیشنهاد کفایت مذاکرات رأی موافق بدهند که زودتر تصویب بشود (احسنت)

رئیس- آقای دکتر بینا

دکتر بینا- موافقم ولی در کلیات صحبت خواهم کرد

رئیس- آقای تیمور تاش‏

تیمور تاش- بنده مخالفم‏

رئیس- مخالف صحبت کرده پس رأی می‌گیریم، آقایانی که با کفایت مذاکرات در کلیات موافقند قیام کنند، (اکثر برخاستند) تصویب شد، رأی گرفته می‌شود به ورود در مواد آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد، ماده اول مطرح است. قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

ماده ۱- در مرکز هر حوزه شهرداری انجمنی به نام (انجمن مصرف سهم فرهنگ) که دارای شخصیت حقوقی است مرکب از رئیس فرهنگ رئیس انجمن شهر و یا نماینده آن انجمن و سه نفر از معتمدین محل به پیشنهاد اداره فرهنگ و تصویب فرماندار یا جانشین او برای مصرف سهم فرهنگ تشکیل می‌شود و انجام این وظیفه ملی افتخاری است و حق‌الزحمه ندارد

تبصره- در صورتی که محلی فاقد انجمن شهر باشد به جای رئیس انجمن شهردار محل و یا نماینده او در انجمن مزبور عضویت خواهد داشت‏

رئیس- آقای دکتر بینا

دکتر بینا- بنده موافقم‏

رئیس- آقای تیمور تاش‏

تیمور تاش- بنده مخالفم‏

رئیس- بفرمایید

تیمور تاش- بنده با این ماده مخالفم به دلیل این که جزیی است از کلی که با آن مخالف هستم بنابر این با مجموع این لایحه مخالفم این ماده هم برای بنده همین حکم را دارد که مخالفت کنم باید بدانیم که اصلاً دلیل این که می‌خواهیم یک همچو انجمنی به نام انجمن مصرف سهمیه فرهنگ ترتیب بدهیم چیست و از این چه استفاده‌ای خواهد شد خاطر آقایان مستحضر است که این را استقلالی بدهیم و بگوییم این پنج درصد یا ده درصد به این وسیله و به این طریق مصرف بشود بدبختانه حاصلش این خواهد بود که همان طوری که جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند و کاملاً به حق فرمودند وزارت فرهنگ از خودش سلب مسئولیت برای فرهنگ شهرستان‌ها خواهد کرد آقایان من از شما استدعا می‌کنم که توجهتان فقط به تهران: به چهار تا شهر بزرگ نباشد در اینجا شهرداری‌ها بحمدالله معتبر هستند غنی هستند دارا هستند و این سهمی را که به فرهنگ می‌دهند قسمتی از درآمدشان است و فرهنگ هم کمک‌های دیگری می‌کند و مردم هم امکان این را دارند که کمک بکنند بنابر این با این استقبالی که واقعاً باید گفت در این مملکت از فرهنگ می‌شود شاید کمکی برای ساختمان مدارس و همچنین ایجاد محل کافی برای این اطفالی که می‌خواهند بروند درس بخوانند باشد، اما قسمت اعظم شهرهای ایران شهرهای کوچکی است یعنی شهرهایی است که درآمد شهرداریش به یک میلیون تومان نمی‌رسد (صحیح است) استدعای بنده این است که توجه مجلس شورای ملی به این گونه شهرستان‌ها بیشتر باشد برای این که اینها هستند که رکن رکین این کشور را تشکیل می‌دهند و مجموعه اینها هستند که ملت ایران را تشکیل می‌دهند بودجه شهرداری که به یک میلیون تومان برسد یعنی صد هزار تومان سهم فرهنگ می‌شود (چند نفر از نمایندگان- پنج درصد) نه، گفتند ده درصد می‌شود (جمعی از نمایندگان- پنج درصد) پس می‌شود پنجاه هزار تومان، خیلی معذرت می‌خواهم از این مثل یک قدری عوامانه، صدد ینار جگرک سفره قلم‌کار نی‌مخواهد. برای پنجاه هزار تومانی که یک شهری می‌خواهد مصرف کند این همه تشریفات نمی‌خواهد ضمناً یگانه حاصلی که خواهد بود این است که هر وقت شما آقای دکتر بینا مراجعه کنید به وزارت فرهنگ می‌گویند آقای انجمن شهرتان هست، کمک می‌کند و ما هم که قبلاً بودجه‌مان مصرف شده و فعلاً بودجه نداریم و غیره، این است که من از آقایان استدعا می‌کنم که یک آن از تهران و از چند تا شهرهای بزرگ فراغت حاصل بفرمایید و فکر این شهرهایی را بکنید که شاید سهمیه فرهنگ از محل درآمد شهرداری از حدود بیست هزار تومان، سی هزار تومان تجاوز نکند این سهمیه‌ای که با این تشریفات می‌خواهید مصرف کنید می‌ارزد؟ جناب آقای مخبر از شما استدعا می‌کنم وجداناً می‌ارزد؟ به خدای متعال نمی‌ارزد، شما برای بیست و پنج هزار تومان، پنجاه هزار تومان در سال می‌خواهید این تشریفات را انجام بدهید و در یکی از موادش هم منتهای عنایتی را که فرموده‌اید این است که می‌فرمایید که تا ۵ برابر می‌تواند قرض بکند و مصرف بکند، شما را به خدا فکر این را بکنید که این مردم این بیچاره‌ها این اطفال، یکی از طرقی که به شهرهای بزرگ هجوم می‌آورند همین باشد که به وضعیت فرهنگ شهرهای کوچک توجه نشده است استدعا می‌کنم نسبت به شهرهای کوچک توجه بفرمایید و در ضمن این توجه در این لایحه تجدید نظر کنید، این بود عرض بنده.

رئیس- آقای دکتر بینا

دکتر بینا- بنده تعجب می‌کنم از جناب آقای مهندس جفرودی و جناب آقای تیمور تاش که راجع به این لایحه مخالفت کردند، در این لایحه برای ساختمان‌ها وزارت فرهنگ صحبتی نشده که صرفاً از وجوه این لایحه استفاده کنند برای این که وزارت فرهنگ در سهمیه ساختمان‌هایی که خودش از بودجه دولت از بودجه اوقاف از بودجه‌های اصل چهار از سایر بودجه‌هایی که خیرها و ثروتمندان به آنها می‌دهند برای ساختمان مدارس استفاده کنند جناب آقای مهندس جفرودی گفتند از اشخاص ماشین درست نکنید اینجا نه صحبت دبیرستان است، نه دانشگاه است فقط مربوط به تعلیمات ابتدایی اجباری است، یعنی ۶ سال یا ۵ سال اطفال مردم در آن دبستان‌ها تحصیل می‌کنند، در آنجا ماشین درست نمی‌کنند نوشتن و الفبا یاد می‌دهند اگر نوشتن و الفبا یاد دادن هم موضوع ماشین است پس بنابر این نباید اصلاً تحصیلات ابتدایی در این مملکت بشود، در این جا تخصص و حرفه و کشاورزی و دانشگاه وجود ندارد این لایحه فقط و فقط برای تعداد زیادی از دانش‌آموزان شهرستان‌ها و تهران است که جا ندارد و محل ندارند از این قسمت یک مختصر کمکی برای آنها می‌شود و در نتیجه این کار چهل مدرسه در تهران تا کنون ساخته شده است، و ۱۸۰ مدرسه در ولایات ساخته شده مثلاً در آذربایجان هر قبرستانی مبدل به دبستان شده است ما از این لایحه هیچ چیز جز این کار نمی‌خواهیم جناب آقای ابتهاج می‌گویند که شهرداری‌ها این پول را ندهند من یک شعری برایشان نوشته‌ام راجع به شهرداری‌ها خجالت می‌کشم در اینجا آن شعر را بخوانم (چند نفر از نمایندگان- بخوانید)، نه، اگر این پول را هم شهرداری ندهد هیچ چیز از توی آن در نمی‌آید پنج درصد را گرفته‌اند چهل دبستان در تهران ساخته‌اند از نود و پنج درصدی که شهرداری گرفته بگوید یک متر اسفالت کرده؟ یک خیابان درست کرده؟ یک آجر روی آجر گذاشته؟ آقایان این کار تازه‌ای نیست، این لایحه قبلاً هم وجود داشت این کار تا به حال می‌شده حالا اگر یک مشکلاتی هم به آن اضافه کنیم یا تبصره‌هایی بنویسیم یا اضافاتی منظم کنیم همان کار هم که تا به حال می‌شده لق می‌کنیم کار را خراب می‌کنیم با این تشکیلات این دبستان‌ها و دبیرستانها در ایران به وجود آمده، آقایان استدعا می‌کنم از دادن پیشنهاد در این لایحه اجتناب بورزید بلکه نتیجه‌ای که تا به حال از آن گرفته شده ادامه پیدا بکند و به نظر من این یکی از مفیدترین لوایحی است که از دوره ۱۸ تا به امروز به مجلس تقدیم شده استدعا می‌کنم در قسمت تصویب این لایحه اقدام بفرمایید تا وزارت فرهنگ و شهرداری‌ها همین طور به این کار خوب یعنی ساختمان مدارس ابتدایی ادامه بدهند.

رئیس- آقای مخبر بفرمایید.

دیهیم (مخبر کمیسیون فرهنگ)- چند نفر از آقایان نمایندگان محترم به عنوان مخالف این لایحه صحبت کردند البته نظرشان هم روی علاقه فرهنگ است تشخیص داده‌اند که باید به فرهنگ بیشتر کمک بشود ولی موضوعی که اینجا صحبت شد یکی بیان جناب آقای عمیدی‌نوری بود که فوق‌العاده قابل توجه بود ولی جناب آقای معاون وزارت فرهنگ اشکالشان را حل کردند، ایشان فکر می‌کنند تنها مدرسه‌ای که در شهرستان‌ها و یا در دهات ساخته خواهد شد فقط از صدی پنج عایدات شهرداری است اینجا معاون محترم فرهنگ توضیح دادند که نه اینجور نیست وزارت فرهنگ از چندین بودجه مدرسه می‌سازد که یکی هم این صدی پنج شهرداری‌ها است قسمت دوم که جناب آقای مهندس جفرودی اشاره فرمودند راجع به تعلیم و تربیت و تحصیل، خوب بود البته بیانات ایشان یک موضوع دیگری است حالا وضع تحصیل بد است خوب است، اینها تفصیلی دارد بنده هم ممکن است یکی از آنهایی باشم که با عقیده ایشان موافقت بکنم که باید برنامه تعلیم و تربیت بچه‌ها جور دیگر باشد البته آن هم در لایحه دیگری خواهد بود، این لایحه فقط این است که از صدی پنج عایداتی که اداره فرهنگ از شهرداری‌ها دارد با نظر یک کمیسیونی این پول خرج بشود و این را به عنوان هزینه، به عنوان فوق‌العاده، به عنوان سایر قسمت‌ها خرج نکنند، و فقط خرج بشود برای ساختمانی که آنجا بچه‌های کوچک تحصیل کنند، این که فرمودند جناب آقای مهندس جفرودی برنامه بد است خوب آن هم در موقع خودش صحبت خواهد

شد و اما موضوعی جناب آقای تیمور تاش فرمودند مثل مشهور ترکی است که می‌گویند اوچ درم دومی ۷ درم قازماخ ورمز- یعنی یک سیر برنج ۷ سیر ته‌دیگ نمی‌دهد ولی اینجور نیست چنانچه آقای دکتر بینا اشاره فرمودند از این عایدات ۴۰ باب مدرسه در تهران و ۱۸۰ باب مدرسه در شهرستان‌ها ساخته شده است پس پول ناچیزی نبوده است و خود این قابل توجه است فقط به نظر آقایان یک اشکال دارد، آقایان این هزینه کوچک با نظر یک هیئتی باشد چه اشکال دارد؟ مگر ضرری دارد این که وزارت فرهنگ اختیار کار را به عهده یک هیئئی بگذارد که آن هیئت عبارت از رئیس فرهنگ و رئیس انجمن و سه نفر از معتمدین محل باشد همان طور که جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند که این معتمدین محل را رئیس فرهنگ و فرماندار انتخاب می‌کنند این هم یک موضوع ساده‌ای است پس چطور انتخاب کنند؟ معتمد محل خودش داوطلب باشد و خودش انتخاب شود که نمی‌شود معتمدین محلها در شهرستان‌ها و استانها اصولاً از طرف مردم انتخاب شده هستند فرض بفرمایید صد تا معتمد محل در تبریز هست از این صد نفر سه نفر با نظر فرماندار و رئیس فرهنگ انتخاب می‌شوند البته وقتی که معتمد محل هستند حتماً شخص خوبی هستند بنده تصور نمی‌کنم شخصی که به نام معتمد محل از بین مردم انتخاب می‌شود شیاد باشد و یا از اشخاصی باشد که دستورات فرماندار محل را انجام بدهد وقتی ما معتمد محل اسمش را گذاشتیم چرا باید سوء‌ظن داشته باشیم حالا صد نفر در تبریز معتمد محل هست که آنها را انتخاب کرده‌اند سه نفر از این اشخاص را فرماندار محل و رئیس فرهنگ انتخاب می‌کنند هیچ اشکالی به نظر نمی‌رسد تقاضا می‌کنم اجازه بفرمایید این لایحه بدون این که یادداشتی یا اصلاحی درش بشود و یا بیشتر از این صحبت کنیم موافقت بفرمایید تصویب شود چون این لایحه یکی از بهترین لوایح است و هم چنانچه آقای دکتر بینا فرمودند از این عایدی ۵ درصد وزارت فرهنگ می‌تواند یک ساختمان‌هایی که شده نشان بدهند و در مقابل شهرداری می‌تواند از ۹۵ درصدی که بودجه شهرداری هست و مصرف شده جایی را نشان بدهد که کاری انجام شده است و یا فلان خیابان اسفالت شده یا کارهای دیگری شده این یک لایحه‌ای است بسیار خوب و مورد توجه مردم است وقتی که مردم می‌بینند آن چیزی که می‌دهند از بین خودشان یک هیئتی انتخاب شده و نظارت در خرج می‌کند بیشتر استقبال می‌کنند عوارض خودشان را به شهرداری می‌پردازند تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایید این لایحه تصویب بشود و یک قسمت از ساختمان‌ها با کمک و مساعدت شهرداری به فرهنگ ادامه پیدا بکند.

رئیس- آقای مهران (مهران- بنده موافقم) آقای مهندس جفرودی (مهندس جفرودی- مخالفم) بفرمایید

مهندس جفرودی- تا این تریبون مجلس در دست ما است پشت این تریبون که می‌آییم وظیفه خودمان می‌دانیم که منصف باشیم در ابراز عقیده و اظهار نظر. بنده تصدیق می‌کنم و یک بار دیگر هم روی عقیده‌ای که دارم می‌ایستم که هم آقای دکتر مهران و هم آقای مزینی از مردان شریف و شایسته‌ای هستند که امروز در رأس وزارت فرهنگ قرار دارند و واقعاً از این آقایان کمتر می‌شود افراد بهتری پیدا کرد اما انتقاد ما به لوایح یک انتقاد اصولی است و در این کار تا حدودی که اطلاع داریم باید نظریاتمان را بگوییم و یادداشت کنند که اگر لوایح ایرادی دارد اصلاح بکنند جناب آقای دکتر بینا بنده با لایحه به صورتی که تنظیم شده است مخالفم و الا موضوع ۵ درصد که در قانون انجمن شهر تصویب شده است و می‌دهند به فرهنگ و از آن هم ساختمان می‌کنند هیچ کس مانع آن نیست اگر ما به طوری که لایحه تنظیم شده است مخالفت می‌کنیم معنایش این نیست که ما با فرهنگ مملکت مخالفیم و با این که می‌خواهیم ۵ درصدی که طبق یک قانون جداگانه‌ای به فرهنگ داده می‌شود به مصرف ساختمان نرسد حالا اینجا جناب آقای دیهیم فرمودند که بنده برنامه را مطرح کردم نظر بنده این است که اگر بتوانیم در همین قانون آن چنان اصلاحی به عمل بیاوریم که این ۵ درصد به فرهنگ داده شود ولی برای یک عمل بهتر و مفیدتر و نه به صورتی که داده شده است در ماده اول در انتخاب سه نفر معتمد محل را آقای دیهیم فرمودند تصور نمی‌کنم کسانی که معتمد باشند نتوانند نظر مردم را تأمین بکنند آقای دیهیم مثل این که اهل این مملکت نیستند و نمی‌دانند معتمد محل را چه جوری انتخاب می‌کنند حضرتعالی می‌دانید که چه جور انتخاب می‌کنند از مأمورین دولت یکیش را می‌دانیم و قبول داریم که رئیس فرهنگ است آدم خوبی است ولی آن یکی غالب کارهای خراب از آن یکی است الان در محل ما هست که اعمال نفوذ می‌کند اشخاص معینی را می‌آورند که آنچه بگویند عمل کنند پس آنها معتمدین محل نیستند معتمد آقایان هستند آقا که یک مرد فرهنگی هستند از این سبک انتخابات دفاع نفرمایید چون این مذاکرات در صورت مجالس می‌ماند این اظهارات را نفرمایید (دیهیم- معتمد محل را عرض کردم یعنی معتمد مردم را) ولی قانون اینجور است که می‌گوید به اختیار او است بنابر این یکی از علل مخالفت بنده با ماده اول این است که با این ترتیب انتخاب نشوند و یک نظر دیگر این است که ما بتوانیم این ۵ درصد را به مصرف ساختمان‌هایی برسانیم که برای تعلیم و تربیت بهتری خواهد رسید بودجه دولت را که آوردند ملاحظه خواهید فرمود وقتی که بودجه می‌آید به طور دربست در مجلس تصویب می‌شود آقای صدرزاده فرمودند که یک میلیون و یکصد و پنجاه و هشت هزار نفر محصل در حال حاضر در تمام کلاس‌ها درس می‌خوانند بنده از آقای مزینی که چهل سال صادقانه در فرهنگ مملکت خدمت کرده‌اند می‌پرسم آیا این‌هایی که الان از مدارس بیرون می‌آیند کسانی هستند که بتوانند برنامه‌ای عمرانی مملکت را اجرا کنند و به درد مملکت بخورند مسئولش کیست، جز دستگاه وزارت فرهنگ مسئول دیگری نمی‌شناسیم حرف ما چیست؟ حرف ما این است که این ۵ درصد را بگیرند و کسانی را از این راه تربیت بکنند که برای مملکت مفید باشند جناب آقای دکتر بینا فرمودند این مبلغ را برای کلاس‌های اولیه و برای مدارس ابتدایی می‌دهند شما ممکن است در همان مدارس ابتدایی طوری بچه‌ها را درس بدهید که برای مدارس متوسطه به درد بخوردند و به درد کار معین بخورند ممکن است اینها را طوری تربیت کنید که برای مدارس متوسطه و دانشگاه به نحو مفیدتری آماده بشوند علت مخالفت ما این است (دکتر بینا- ولی فعلاً لایحه برنامه فرهنگ مطرح نیست ساختمان دبستان‌ها مطرح است) چرا (اردلان- پیشنهاد بدهید) پیشنهاد داده‌ام‏

رئیس- آقای مهران بفرمایید

مهران- بنده با هر عملی که موجب بسط و توسعه فرهنگ کشور باشد موافقم و به همین جهت هم در این لایحه به عنوان موافق صحبت می‌کنم و استدعا می‌کنم همکاران محترم قبل از هر چیز به ضرورات و احتیاجات مملکت توجه بفرمایند همان طوری که آقای دکتر بینا گفتند بسط تلیمات ابتدایی در کشور روز افزون است و احتیاج به دبستان هست بنده بیشتر شرفیاب شدم در اینجا برای این که یک اعدادی را به عرض آقایان برسانم سالی ۱۲۰ هزار نفر به دانش‌آموزان و نوآموزان مملکت اضافه می‌شود هر دبستان ۶ کلاسه اگر هر کلاس ۵۰ نفر شاگرد داشته باشد (دکتر بینا- باید ۳۰ شاگرد داشته باشد) تا پنجاه نفر هم می‌پذیرند ۳۰۰ نفر می‌توانند بپذیرد و همان طور که جناب آقای دکتر بینا فرمودند که هر کلاس نباید بیش از ۳۰ نفر محصل داشته باشد ولی اگر تا ۵۰ نفر هم بپذیرد یک دبستان گنجایش ۳۰۰ نفر دانش‌آموز را دارد اگر بگوییم برای هر هزار نفر سه دبستان لازم است برای ۱۲۰ هزار نفر افزایش سیصد و شصت دبستان در سال لازم است یعنی کشور ما بایستی قادر باشد سالی ۳۶۰ دبستان فقط به دبستان‌های موجود در کشور بیفزاید پس ملاحظه فرمودید که ضرورت ساختمان دبستان به چه حد است و به همین حساب بایستی تمام دستگاه‌ها را به کار انداخت که در این راه کمک بکنند وزارت فرهنگ در سی سال گذشته به طریق مختلف اقدام به ساختمان مدرسه کرده یکی همان طور که آقای معاون وزارت فرهنگ گفتند از محل اوقاف بوده و یکی از بودجه دولتی و اعتباری که در بودجه منظور کرده و دیگری از سهمیه فرهنگ که از طرف شهرداری پرداخت شده ملاحظه بفرمایید دولت نمی‌تواند و نباید این کلمه (نباید) را بنده با علاقه عرض می‌کنم که تمام بار فرهنگ مملکت را به دوش بگیرد چون نه بودجه کافی برای این کار دارد و نه این که واقعاً باید تمام کارها را از دولت توقع انتظار داشت مردم آقا باید نسبت به تأسیس و ایجاد مدارس سهیم و شریک باشند (دکتر بینا- مثل تمام دنیا) احسنت مثل تمام دنیا بنده خواستم کشور مترقی امریکا را مثال بزنم بسط فرهنگ امریکا مسیر نیست مگر با توجه و کمک مردم و برای مثال بنده چیزی را که در امریکا دیده‌ام به عرضتتان می‌رسانم ساختمان ۱۶ طبقه‌ای را دیده‌ام در یکی از نقاط امریکا که پای این ساختمان نوشته شده است این مدرسه با دایم ساخته شده یعنی به اصطلاح با ده‌شاهی و بناباد یعنی از مردم خواهش کردیم که هر کس از پهلوی این صندوق می‌گذرد یک سکه کوچکی بیندازد توی این صندوق و با این عمل یک ساختمان ۱۶ طبقه که جناب آقای دکتر بینا آقا هم ملاحظه فرموده‌اید به وجود آمده (قراگزلو- کجا است) در سانفرانسیسکو یک حرفی اینجا گفته شد که باور کنید که آن حرف موجب شد بنده بیایم پشت تریبون و آن این بود که گفته شد شهرداری‌ها از بودجه ناچیزشان چطور کمک کنند به فرهنگ و این حرف را یک وکیل متجدد و مترقی و همکار بسیار عالی‌قدر و ارجمند بنده آقای ابتهاج گفتند شهرداری جناب آقای ابتهاج اگر یک شاهی درآمد داشته باشد بدهد به فرهنگ بسیار کار خوبی است چرا نکند؟ بگذارید این کمک بشود نمی‌شود ۱۲۰ هزار نفری که اشاره کردم ببخشید ریششان بیاید تا پر شالشان بعد ببریم در کلاس‌های مبارزه با بی‌سوادی بنشینند و در سنین بالا الفبا به آنها یاد بدهیم مفهوم مخالف فرمایش جنابعالی این است که تأمل کنیم وقتی که اینها زن و بچه‌دار شدند ببینیم بی‌سواد بار آمده‌اند ببریم توی مدرسه موافقت بفرمایید مدارس ساخته بشود و اینها در میان معلمین مدرسه این کار را انجام بدهند این کمکی که شهرداری‌ها می‌کنند به فرهنگ جزیی است یعنی شاید ده درصد هم رسا نیست و وفا نمی‌کند ولی این هم بسیار کار خوبی است

و بنده اینجا این شرط را هم می‌گذارم و به آقای معاون وزارت فرهنگ عرض می‌کنم تأمین بودجه ساختمان مدارس روی بودجه خودتان باید ادامه داشته باشد اقدامات اوقافی‌تان هم باید همچنان ادامه داشته باشد ولی اطلاع دارم که به حکم سابقه سالی ۳۶۰ دبستان را قادر به ساختمان آن نیستید و از جنابعالی آقای غلامحسین ابتهاج خواهش می‌کنم با خوی محترمتان آقای ابوالحسن ابتهاج بفرمایید که بقیه را تا ۳۶۰ دبستان لطفاً از سازمان برنامه و اعتبارات نفت تأمین بفرمایید و لطفاً از جنابعالی خواهش می‌کنم از این راه مساعدت فرمایید آقایان انتظار دارند اولین تقاضایشان این است که جلب توجه جناب آقای ابتهاج بشود تا بیشتر از پیش به بسط فرهنگ بپردازند آن مطالبی که همکار محترم جناب آقای مهندس جفرودی فرمودند یکی از وظایف سازمان برنامه است آقای مهندس جفرودی مهندس بسیار فاضل و دانشمند و تحصیل کرده هستند و عقیده دارند که باید اصول آموزش و پرورش هم از نظر بسط و توسعه تعلیمات فنی و حرفه در راه صنعت و در راه کشاورزی رعایت شود ایشان اصلاً صحیح می‌گویند و خوشبختانه این مطلب مورد توجه اولیای فرهنگ هست و مخصوصاً شاهنشاه یادآوری فرمودند اعلیحضرت همایون شاهنشاه در هر جلسه از شرفیابی‌ها اگر نظر آقایان باشد به اصلاح اصول آموزش و پرورش و توسعه تعلیمات فنی و کشاورزی توجه فرمودند و تذکر فرمودند و این کار در دست تکوین است و این تحول قریباً وقوع می‌پیوندد به نظر من یکی از افتخارات دوران سلطنت اعلیحضرت همایون شاهنشاهی همین کار است ولی آقایان توجه داشته باشند که ما یک کار در فرهنگ نداریم ما کارهای بزرگ و سنگهای بزرگی را باید از پیش پای خود برداریم که یکیش بسط و توسعه تعلیمات حرفه‌ای و کشاورزی است و یکی هم توسعه تعلیمات دبستان و مرتب کردن جا برای سالی ۱۲۰ هزار نفر شاگرد است ضمناً یک اطلاعی خدمت آقایان عرض کنم و آن این است که در کشورهای عادی ۱۲ درصد مردم در سن مدرسه هستند یعنی ۲۰ میلیون و چهارصد هزار نفر باید در مدرسه داشته باشیم در کشورهای شرقی‌تر این پورسان به ۱۴ درصد ترقی پیدا می‌کند و بنده در پایان عرضم می‌خواستم این نتیجه را بگیرم که این کار یعنی افزایش سالی ۱۲۰ هزار نفر ده سال بیشتر ادامه ندارد چون ما الان یک میلیون و دویست هزار نفر داریم سالی ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر هم که اضافه بشود بیش از ده سال طول نمی‌کشد که با این ۱۲ درصد مدرسه را داریم و احتیاجی که مدرسه جدید بسازیم نخواهیم داشت و ما در یک برنامه ده ساله موفق می‌شویم این کار را انجام بدهیم و به همین جهت بود که بنده دیدم خوشبختانه در این قانون نوشته شده است بعدها اگر پول زیادتری داشتید صرف آزمایشگاه‌ها و تکمیل مدارس بکنند بنده با توضیحاتی که به عرض آقایان همکاران محترم رساندم و با افزودن این جمله که آقای عمیدی‌نوری فرمودند که این لایحه تنها ساختمان مدارس را می‌پوشاند عرض کنم آقای عمیدی‌نوری این لایحه یک جزیی از کار ساختمان مدارس است و این تصور برای جنابعالی حاصل نشود که اگر این لایحه را تصویب فرمودید فردا وزارت فرهنگ خواهد گفت که اعتبار من کافی نیست و نمی‌توانیم مدرسه بسازیم خیر این طور نیست باید وزارت فرهنگ را یاری و کمک کنید و این لایحه هم یک جزیی از برنامه مهم و بزرگی است که وزارت فرهنگ در پیش دارد و آن ساختمان سالی ۳۶۰ مدرسه است که ما به این وسیله به آن منظور کمک می‌کنیم باید خود وزارت فرهنگ هم برود برای بقیه‌اش فکری کند، از اطاله کلام معذرت می‌خواهم هیچ امری محرک بنده برای شرفیابی نشد مگر توضیحاتی که به حکم سوابق و گذشته زندگی خودم ایجاب می‌کرد که به عرض همکاران محترم و عزیز برسانم (احسنت)

رئیس- آقای مهدوی بفرمایید

مخبر کمیسیون کشور (مهدوی)- بنده از جناب آقای مهران تشکر می‌کنم که این پیغام را به آقای ابتهاج فرمودند که اگر واقعاً مورد قبول واقع شود تمام نگرانی‌های ما از لحاظ ساختمان فرهنگی مرتفع خواهد شد آنچه که در شأن این لایحه و وجود آن هست و بنده همیشه معتقد بوده‌ام که وزارت فرهنگ در اولین قدمی که برمی‌دارد از همه مهمتر و از همه واجب‌تر ساختن دبستان است و در خود تهران پایتخت مملکت در موقع شروع به تحصیل ملاحظه می‌فرمایید که باز هم ساختمان مدرسه برای قبول دانش‌آموزان فوق‌العاده کم است و به نظر بنده وزارت فرهنگ ما بایستی دبستان برای تحصیل بچه‌ها تأسیس کند و تا این کار نشده اصولاً زائد است که هیچ نوع کاری را شروع کند این کار در درجه اول است در این لایحه‌ای که تقدیم مجلس شده این قسمت مشخص است که فقط برای تأسیس دبستان است بنده در کمیسیون خودم شخصاً این پیشنهاد را کردم و مورد موافقت معاون وزارت فرهنگ نیز واقع شد و اصرار هم در این امر کردم که این موضوع تنها برای ساختمان دبستان باشد ما سابقه را هم در شهرستان‌ها وقتی که مردم مملکت به دستگاهی اعتماد پیدا کردند و دیدند کاری که می‌شود مورد احتیاج عموم مردم است میل دارند که کمک کنند و دبستانی باشد ساختمانی باشد که خطر ریختن سقف روی سر بچه‌هایشان نباشد اگر این شکل باشد همه کمک می‌کنند بنده از خراسان که اطلاع بیشتری دارم می‌دانم این طور است جاهای دیگر هم شاید همین شکل است یک وقتی رئیس فرهنگی داشتیم که خیلی مورد اعتماد و علاقه مردم بود (اقبال- الان هم همین جور است) الان هم هست عرض کنم در آن موقع رئیس و مالک کارخانه چغندر را خواست و از آنها خواهش کرد و گفت آقا از این چغندری که وارد کارخانه شما می‌شود تنی ۵ ریال یک تومان دو تومان به فرهنگ کمک کنید برای ساختن دبستان و روی احترامی که به آن شخص داشته تمام چغندرکارها حاضر شدند و تقاضا کردند که رئیس انجمن شهر قبول کند تقاضای آنها را این تقاضا مورد موافقت قرار گرفت که این عوارض را برای ساختمان دبستان و دبیرستان به فرهنگ بدهند امروز در مشهد از این اقدام ساختمان‌های بسیار به جا تأمین شده است اما این عمل روی احترام به آن شخص که در آن موقع رئیس فرهنگ آنجا بود صورت گرفت و معلوم نبود که هر وقت یک رئیس فرهنگی این تقاضا را می‌کرد مردم به او اعتماد می‌کردند و کمک می‌نمودند حالا دولت آمده فکر کرده روی اعتمادی که مردم به معتمدین محل خودشان دارند برای تشکیلاتی پول بدهند کمک کنند و ساختن دبستان از راه کمک اشخاص یک مقدارش تأمین و مرتفع بشود این هم یک نظری است البته لوایحی که در شور اول در مجلس مطرح می‌شود برای این است که اشخاص ذینفع و ذی‌صلاحیت یک افکاری که دارند در اینجا گفته بشود و دو مرتبه برای شور دوم می‌رود به کمیسیون مورد توجه قرار می‌گیرد تا آنچه که به عقلمان نرسیده است این بوده است و آقایان آنچه که پیشنهاد کنند آن هم در کمیسیون مورد توجه واقع خواهد شد و از آقایان دعوت می‌شود و توضیح می‌دهند و هر طور صلاح بود اصلاح می‌شود یک توضیح هم خواستم خدمت آقای مهندس جفرودی عرض کنم و آن این است که آنچه که ایراد نسبت به برنامه و تعلیمات دارند به جا است اما توجه بفرمایید این لایحه مربوط به تعلیمات اجباری است و ساختمان مدارس ابتدایی (مهندس جفرودی- در همین لایحه اجرا بشود) اجازه بفرمایید ساختمان اول بشود آن وقت هر نوع اصلاحی دارند در خود مدرسه‌ای که ساخته می‌شود انجام خواهد شد

رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود

(به شرح ذیل قرائت می‌شود)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم مذاکرات در ماده اول کافی باشد.

دکتر دادفر.

رئیس- بفرمایند.

دکتر دادفر- آقایان توجه دارند که مذاکره در شور اول وقتی مواد مطرح می‌شود چون منتهی به رأی نمی‌شود و پیشنهاداتی داده می‌شود و قرائت می‌شود برای شور به کمیسیون ارجاع می‌شود به این ترتیب از بحث زیاد جز این که نظریات آقایان به صورت پیشنهاد خوانده بشود اغلب نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود بلکه اگر پیشنهاد به کمیسیون برود از نظر آقایانی که در کمیسیون هستید بحث و رسیدگی می‌شود و به این ترتیب ادامه مذاکرات فایده‌ای ندارد چند نفر موافق و مخالف هم صحبت کردند آقای مخبر کمیسیون هم در جواب آقایان توضیحاتی دادند بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم تمنا می‌کنم موافقت بفرمایید.

رئیس- مخالفی نیست؟ (گفته شد- خیر) رأی می‌گیریم رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهادات ماده اول قرائت می‌شود

(به شرح ذیل قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده یک لایحه ۵۷۷۶۶ دولت اضافه گردد.

تبصره- کسانی به عنوان معتمد به عضویت انجمن «مصرف سهم فرهنگ» انتخاب می‌شوند که عضویت بیش از یک انجمن یا شورای اجتماعی دیگر مانند امور بهداشت و کشاورزی و امثال آنها را نداشته باشند

مهندس جفرودی

مقام محترم ریاست

اینجانب پیشنهاد می‌نمایم ماده یک به شرح زیر اصلاح شود.

ماده ۱- در مرکز هر حوزه شهرداری انجمنی به نام انجمن فرهنگ که دارای شخصیت حقوقی است مرکب از رئیس انجمن شهر و یا نماینده او (و در غیاب انجمن، شهردار) رئیس فرهنگ و سه نفر از معتمدین محل به انتخاب انجمن شهر و در صورت نبودن انجمن شهر با نظر شورای شهرستان تشکیل می‌شود و انجام این وظیفه ملی افتخاری است و حق‌الزحمه ندارد. ابتهاج

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در ماده اول پیشنهاد می‌کنم جمله: دارای شخصیت حقوقی است از ماده اول حذف شود.

دکتر دادفر

پیشنهاد می‌نمایم ماده اول این طور اصلاح شود.

ماده ۱- در مرکز هر حوزه شهرداری انجمنی به نام «انجمن فرهنگ» که دارای شخصیت حقوقی است تشکیل می‌شود و انجام این وظیفه ملی افتخاری است و حق‌الزحمه ندارد این انجمن مرکب می‌باشد از رئیس انجمن شهر و رئیس فرهنگ و سه نفر از معتمدین محلی به انتخاب خود مردم که برای مدت چهار سال به رأی مخفی انتخاب می‌شوند.

.

تبصره ۱- احتیاجات ساختمانی فرهنگی هر حوزه باید در بودجه وزارت فرهنگ طوری پیش‌بینی گردد که به افزایش سهمیه فرهنگ آن حوزه که طبق قانون شهرداری‌ها به فرهنگ تعلق می‌گیرد کافی برای تأمین ساختمان‌های فرهنگی حوزه مربوط باشد

تبصره ۲- در صورتی که محلی فاقد انجمن شهر باشد به جای رئیس انجمن شهردار محل و یا نماینده او در انجمن مزبور عضویت خواهد داشت.

عمیدی نوری‏

۶- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای تیمور تاش‏

رئیس- آقای تیمور تاش بفرمایید

تیمور تاش- یک سؤالی است از وزارت گمرکات که تقدیم می‌کنم.

۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود و دستور هم مذاکره در دنباله همین لایحه است.

(مجلس ۲۰ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت‏