مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اسفند ۱۳۴۴ نشست ۲۴۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۲ اسفند ۱۳۴۴ نشست ۲۴۹
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه ۲۴۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه (۲۲) اسفند ماه ۱۳۴۴
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور آقایان ضابطی- تبریزی- کبیری- آموزگار- ارسنجانی و بانو جهانبانی
۳-تقدیم یک فقره لایحه و سه فقره اصلاح بودجه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۴- تصویب صورت جلسه
۵-تقدیم دو فقره سئوال به وسیله آقای دکتر وحیدنیا
۶- طرح گزارش شور دوم کمیسیون راه راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران
۷- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان:
آموزگار- مهندس ارفع- دکتر اسدی- پرویزی - دکتر خطیبی - سرتیپ‌پور- مهندس صدقیانی - دکتر معین.
غائبین بی‌اجازه آقایان:
ابراهیمی - احتشامی - اهری - توسلی - جاوید - دکتر رمضانی - مهندس زنجانچی - فولادوند - مهندس کمانگر - موقر - نصیری- تیمسار همایونی-
غائبین در رأی مربوط به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی - آقای: طباطبایی یک رأی - آقای آقایان یک رأی
۲- بیانات قبل از دستور آقایان ضابطی- تبریزی- کبیری- آموزگار- ارسنجانی و بانو جهانبانی
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای ضابطی تشریف بیاورید
ضابطی- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است پس از انقلاب مقدس شاه و ملت تحول عظیم و دامنه‌داری در تمام شئون اجتماعی مملکت پدیدار گشت به نحوی که ترقیات و پیشرفت سریع کشور ما مورد بحث محالف کشورهای خارجی قرار گرفت
و خوشبختانه بیش از حد تصور و انتظار درخشان این انقلاب آشکار شد و می‌توان گفت درخت بارور و اصیلی که به دست شاهنشاه آریامهر رهبر عالیقدر ملت ایران کاشته و آبیاری شد بسیار زود ملت شریف و شاهدوست ایران از ثمرات آن بهره‌مند گردید (صحیح است) آیا جز این را هم انتظار می‌رفت مسلماً خیر؟ زیرا افکاری بلند از مغزش روشن‌بین و در راه سعادت ملت ایران بود دست خدای بزرگ نیز در استوار شدن آن کمک کرد و درهای سعادت یکی پس از دیگری برود مردم سراسر کشور بالاخص زارعین و کارگران گشوده شد انقلاب شاه و ملت و خدمات برجسته سپاهیان انقلاب با ایجاد دانشگاه صنعتی آریامهر و تصویب قانون کارخانه ذوب‌آهن و فروش گاز تکمیل شد و مسلماً با ابتکارات رهبر خردمند ملت ایران روزهای خوش و بهتری را باید انتظار داشته باشیم (صحیح است) بنده در این مجلس مقدس و در محضر همکاران عزیز لازم می‌دانم از وجود یک مؤسسه خیریه و بزرگ اجتماعی که به ابتکار شاهنشاه آریامهر سالهاست در این کشور بدون سر و صدا به خدمات ارزنده خود ادامه می‌دهد نامی برده باشم (صحیح است) این سازمان بزرگ و خدمتگزار که اقداماتش بیشتر در راه تأمین بهداشت و سلامت طبقات مستمند می‌باشد سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی است سازمان مذکور همان طوری که عرض شد از جمله مؤسساتی است که با حمایت بی‌دریغ مادی و معنوی شاهنشاه آریامهر به وجود آمده و خواهر والاگهرشان شاهدخت اشرف پهلوی نیز در پیشرفت و گسترش واحدهای آن بذل توجه بسیاری تاکنون مبذول نموده‌اند سازمان مؤسسه خیریه غیرانتفاعی است و تشخیص آن وقتی ظاهر می‌شود که بهترین درمانگاه‌ها با تجهیزات بهداشتی مدرن در راه سلامت مردم فقیر در دورترین نقاط به دست جوانان شاهدوست دایر و هر روز صدها نفر مردم محتاج به امید فراوان مراجعه و خرسند و خوشحال مراجعت می‌نمایند به حق باید گفت سازمان در راه توسعه بهداشت مردم این کشور نقش بزرگی داشته است ایجاد درمانگاه‌های مجهز در نقاط دوردست به عقیده اینجانب کاری بس مهم و در عین حال دشوار است. غیر از درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های مرکز شهرستان‌ها که از ناحیه سازمان به کار خود ادامه می‌دهند آموزشگاه‌های گوناگون از قبیل آموزشگاه عالی پرستاری والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی که در تهران هر ساله عده زیادی از دوشیزگان با اسلوب علمی از آن فارغ‌التحصیل شده به خدمات اجتماعی می‌پردازند همچنین اندرزگاه‌ها و آموزشگاه‌های حرفه‌ای و صدها مؤسسات خیریه به دیگران این سازمان نقش مهمی را در راه سعادت و ترقی ملت ایفا می‌نماید از خدمات دیگر سازمان تهیه کتاب‌های درسی است که به هزینه سازمان با کمک وزارت آموزش و پرورش هر ساله طبع و در تمام کشور توزیع می‌گردد و در حقیقت بزرگترین کوشش و جهاد را در راه مبارزه با بیسوادی انجام می‌دهد به حمدالله اینک با عنایت خاندان جلیل پهلوی بینان‌گذار ایران نوین بهترین بیمارستان‌های کشور متعلق به همین سازمان است بیمارستان‌هایی نظیر بیمارستان رضا پهلوی در تهران و بیمارستان نکویی در قم و بیمارستان فرح پهلوی شهبانوی محبوب در رامسر نمونه‌هایی از مؤسسات آبرومند سازمان شاهنشاهی است اینجانب چندی پیش در مسافرتی که به شمال نمودم بر حسب اتفاق از بیمارستان فرح رامسر دیدن نمودم مشاهده چنین مؤسسه مجهز و مدرنی در رامسر شوق زائدالوصفی در من به وجود آورده بود بنده با چشم خودم دیدم اطباء جوان و لایق این بیمارستان با چه عشق و علاقه‌ای به مردم و مراجعین رسیدگی می‌کردند و مردم آنجا را مانند منزل خود می‌دانستند در آنجا شنیدم اطباء شاهدوست این بیمارستان حتی اگر نیمه شب مریضی مراجعه نماید با نهایت دقت وقت خود را صرف نجات بیمار می‌نمایند و کثرت مراجعین نشان می‌داد که مردم به لحاظ تشکیلات مجهز و رایگان بیمارستان از بیشتر نقاط اطراف به آنجا مراجعه می‌نمایند خوشبختانه شخصیت‌های علمی و لایقی نظیر جنابان آقایان دکتر آشتیانی و دکتر کاسمی در رأس سازمان در پیشرفت خدمات ارزنده این سازمان به جای خود قابل توجه و تقدیر است بنده از توجه سازمان و مدیران آن در زمینه تأسیس درمانگاه در بخش با درود نطنز که بنا بر تقاضای کتبی اینجانب پس از انقضای زمانی کمتر از دو ماه شروع شد و امیدوارم به زودی رود به اتفاق جمعی از همکاران عزیز و مدیران
محترم سازمان برای افتتاح درمانگاه مزبور در نطنز سرافرازم فرمایید و همچنین از وعده‌ای که به منظور ساختمان یک باب درمانگاه بهداشتی در بخش طرق داده شده است تشکر دارم امید است مانند درمانگاه با درود به زودی مقدمات آن فراهم و مردم طرق رود نیز از مزایای وجودی این مؤسسه محبوب بهره‌مند شوند در خاتمه عرایضم لازم می‌دانم از توجه مخصوص مقام ریاست معظم مجلس و جناب آقای خواجهنوری و تیمسار سپهبد ریاحی وزیر محترم کشاورزی و جناب سرهنگ معصومی ریاست جنگلداری نسبت به تجاوزی که به وسیله یکی از سرمایه‌داران در مورد خرید مراتع ملی شده قراء تابع شهرستان نطنز به حقوق کشاورزان و دامداران به خصوص عده‌ای متجاوز از سی هزار نفر کارگر شده بود و در اثر اقدامات سریع آقایان محترم اولا درآمد دولتی به دو برابر بلکه بیشتر از مبلغی که شخص منظور برنده شده بود و نظر کلیه اهالی تأمین و رفع نگرانی از آنها فرمودند تشکر و سپاسگزاری نمایم توفیق روزافزون خدمتگزاران شاه و ملت را از ایزد متعال خواستارم. (احسنت)
رئیس- آقای تبریزی بفرمایید.
تبریزی- به نام خداوند یکتا با کسب اجازه از مقام معظم ریاست بدون شک و تردید رئیس هر خانواده چند نفری همیشه سعی دارد و آرزو می‌کند عائله ابواب جمعی خانواده‌اش با شادی و خرمی زیست نموده و زندگی بهتر و سالم‌تر داشته باشند. همین یقین داریم پیشوای عظیم‌الشأن و رئیس معظم خانواده ۲۴ میلیونی ما ایرانیان شاهنشاه رئوف آریامهر همواره توجه عمیق مبذول می‌فرمایند (صحیح است) ملت ایران که خانواده واحد و عظیمی را تشکیل می‌دهد در کمال خوشی و راحتی زیست نموده و دارای حیات طیبه و زندگانی مرفه باشند روی همین علاقه و دلسوزی بود که انقلاب کبیر و تاریخی ششم بهمن را به وجود آورده و دفعتاً واحده - ۱۵ میلیون رعیت سیه روز هزار ساله را که اصلاً به حساب آورده نمی‌شد با یک ندای رحمانی و فرمان خداپسندانه به کشاورز مستقل و دارای شخصیت حقوقی تبدیل فرمودند (صحیح است)
همه دیدیم روز سه‌شنبه دهم اسفند ماه جاری موقع شرفیابی به پیشگاه مبارک ملوکانه در کاخ مرمر که توأم با ریزش باران رحمت بود چقدر خاطر مبارک شهریار معظم از بارندگی و بهبود زراعت برای سال آینده خشنود بودند. این است در اثر نیات پاک معظم‌له طبق تماسی که بنده با اغلب زارعین حوزه انتخابیه خود و سایر کشاورزان داشته و دارم زارعین هر چه بذر در اختیار داشته کاشته‌اند حتی شعبه بانک اعتبارات و کشاورزی میاندوآب که از شعب درجه اول آذربایجان است مبالغ قابل ملاحظه‌ای وام برای تهیه بذر خوب به زارعین داده و ۷۵ شرکت تعاونی روستایی آن شهرستان در حدود امکانات مالی کمک نموده تا این که هر زارع حداقل دو برابر پاییز سال ۴۳ در پاییز سال جاری ۴۴ پاییزه کاری نموده‌اند به اصطلاح محلی آیش بزرگ کاشته شده به حمدالله از اواسط دی ماه به این طرف در اثر بارندگی‌های مداوم و به موقع همه مزارع سبز شده و کاملاً رضایت‌بخش می‌باشد.
امیدوارم انشاءالله بهار آینده بهار با طراوت بوده و با نزول باران‌های موسمی محصول سال آینده کم بود محصول سال‌های اخیر را جبران نماید. عرض دیگر بنده به واسطه گودی بستر رودخانه مهم زرینه‌رود غالباً از اول خرداد آب به نهرهای فرعی سوار نمی‌شود لذا برابر عرف عادت محلی و معمولاً در مسیر رودخانه مورد بحث هر سال در اوایل خرداد از هشت محل معین و مشخص بند علفی یا سد پوشالی می‌بستند که تابستان وارد نشده آب از نهرهای فرعی نیفتد و زارعین و باغداران دچار مضیقه نشوند در این دو سه سال اخیر که سطح کشت بالا رفته و اداره امور آبیاری و بستن بند را اداره آبیاری به عهده گرفته در تیر ماه که محصول در حال از بین رفتن است به بستن سد پوشالی اقدام می‌شود این است اداره آبیاری موجبات رکود کار و استیصال کشاورزان را فراهم می‌آورد بنده با تقاضای جدی کشاورزان سرتاسری میاندوآب و توابع و سایر حقابه آن از وزارت آب و برق استدعا دارد بستن سد و امور آبیاری را بدون پرداخت دیناری هزینه تا آماده شدن سد اساسی کورش کبیر به خود کشاورزان محول نمایند که به مراتب بهتر از اداره آبیاری می‌توانند بند را ببندند
و با تعادل آب را بین زارعین و باغداران تقسیم نمایند در غیر این صورت اقلاً به متصدیان مربوط دستور مؤکد صادر نمایند همواره تا ۱۵ خرداد سد را ببندند و آب را در نهرهای فرعی جهت آبیاری زراعت کشاورزان آماده نمایند والا هر گونه خسارت از بی‌آبی به کشاورزان و باغداران وارد آید اداره مستقل آبیاری عهده‌دار خواهد بود.
در پایان عرایضم در این روزهای آخر سال ۴۴ و آستانه سال نو که بیش از یک هفته نمانده در این مقام مقدس سلامتی و موفقیت ذات مبارک شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی معظم و والا حضرت همایونی ولایتعهد عظمی و عموم مسلمانان جهان خاصه همشهریان عزیز و نمایندگان محترم را از درگاه خداوند متعال مسئلت دارد (احسنت)
رئیس- آقای آموزگار بفرمایید (گفته شد - تشریف ندارند) آقای کبیری تشریف بیاورید.
کبیری- بسم الله الرحمن الرحیم: و قل الحمدلله سیریکم آیاته فتعرفونها و ما ربک به غافل عما تعملون
نیست ربت غافل از آنچه کنند
با تو ایشان از پسند و ناپسند
با کسب اجازه از مقام معظم ریاست و همکاران محترم:
در مسافرت اخیر به کرمانشاه به مناسبت شرکت در مراسم آغاز تأسیسات آبرسانی از قره سو وسیله شرکت لوله‌کشی آب کرمانشاه مردم میهن‌پرست و شاهدوست کرمانشاه و همشهریان عزیز مصراً از بنده خواستند که بار دیگر مستدعیات دیرین آنها را به عرض مجلس شورای ملی برسانم و توجه دولت را برای تأسیس دانشگاه در منطقه غرب جلب نمایم همان طوری که خاطر نمایندگان محترم مسبوق است هنگام طرح بودجه سال ۴۳ در این مورد تذکری به دولت وقت دادم و یادآور شدم که باید برای به ثمر رسانیدن انقلاب مقدس شاه و مردم به حوایج عمومی توجه نمود و قویاً با تبعیض و بی‌عدالتی مبارزه کرد.
هیچ دلیلی ندارد که مردم نجیب و شرافتمند غرب که از هر جهت شایستگی دارند از داشتن دانشگاه محروم باشند تصور می‌کنم مراتب هم در صورت جلسه ۹۲ مذاکرات مجلس شورای ملی ضبط باشد.
یکی از دلایل مهاجرت اهالی غرب کشور به طهران همین موضوع است تا کی باید قریب ۵ میلیون جمعیت غرب ایران به امید تأسیس دانشگاه روزشماری نمایند (صحیح است)
قطعاً نمایندگان محترم به خاطر دارند که در تاریخ سه‌شنبه ۲۴ آذر ماه سال گذشته باز هم در همین مکان مقدس موضوع تأسیس دانشگاه غرب تقاضا شد و حتی استدعا نمودم اگر فعلاً تأسیس دانشگاه برای دولت در غرب کشور میسر نیست برای جلوگیری فوری از مهاجرت و هجوم مردم به پایتخت چند دانشکده و مؤسسه علمی را به آن سامان انتقال دهند که از آن جمله انتقال دانشکده کشاورزی به کرمانشاه بود مراتب هم مشروحاً در صورت جلسه ۱۲۷ مجلس شورای ملی مضبوط است.
هر چند اقداماتی در مورد پیشنهادات اینجانب به عمل آمد ولی متأسفانه از آنجایی که تمام امکانات و مقدورات بهتر زیستن فقط در پایتخت مملکت متمرکز شده است صاحب نظران حاضر نیستند زندگی طهران را ترک گویند و در شهرستان‌های محروم از آن مزایا زندگی نمایند و به هر حال آمادگی ندارند منافع و مصالح شخصی را فدای مصالح عالی کشور نمایند!
از طرف دیگر مردم هم نمی‌توانند بیش از این به وعده‌های امروز و فردا سرگرم باشند.
من حق دارم به نام یک فرد کرمانشاهی اظهار نظر و گلایه نمایم و صریحاً اعلام کنم که نسبت به کرمانشاه و کرمانشاهی و مردم یک استان زرخیز کشور تاکنون بی‌انصافی شده است (صحیح است) سزاوار نیست یک استانی که سهم بسیار بزرگی از عواید و درآمد کشور را تأمین می‌نماید از هر جهت وامانده‌تر و عقب‌تر از سایر استان‌ها باشد.
شایسته نیست مردمی که بی‌دریغ ذخایر با ارزش خود را که همان نفت و بنزین و سایر واد است به رایگان در اختیار می‌گذارند خود آنها فقط از بوی تعفن گازش سهیم باشند و بس!
اگر مردم خوشبخت آبادان از یک طرح زیبای شهری و برق و آب و گاز پالایشگاه برخوردارند متأسفانه
پالایشگاه کرمانشاه که از تصدق نعمت بیکران نفت آن سامان به تنهایی قادر است مصرف نفت و بنزین کشور را تأمین نماید و از یک چنین عوائد سرشار آن استان استفاده می‌کند حتی از برق و آب هم نسبت به مردم کرمانشاه مضایقه نموده است.
اگر شرکت ملی نفت در هر سال مبلغ ناچیزی هم برای عمران و آبادی آن سامان و یا بهبود وضع اجتماعی آن مردم منظور می‌نمود امروز استان کرمانشاهان و مردمش یکی از آبادترین استان‌ها و مردمی سعادتمند بودند.
من امیدوارم در سال ۴۵ و سال‌های آینده شهر کرمانشاه دارای یک انجمن نیرومند باشد که بتواند حقوق مردم را از شرکت ملی نفت تأمین نماید.
به هر حال مردم کرمانشاه و اهالی استان پنجم جداً از دولت و نمایندگان خود تقاضا دارند که نسبت به تأسیس دانشگاه اقدام اساسی در سال ۱۳۴۵ به عمل آید همکاران محترم و عزیز نمایندگان غرب به خصوص نمایندگان محترم استان کرمانشاه همه یکدل و یک زبان از دولت می‌خواهیم که برای تحقق بخشیدن به این آرزوی دیرین مردم غرب توجه عاجل مبذول دارد.
هر چند بنده ضمن مذاکرات مفصل با قاطبه مردم موضوع نبودن استاد و سایر مشکلات فنی را یادآور شدم و محظورات را در یک جلسه تشریح نمودم اینک با توجه به تمام امکانات و مقدورات دولت پیشنهاد می‌نمایم با تأسیس دو دانشکده به شرح زیر مقدمات بنای دانشگاهی به نام والاحضرت والاگهر ولایت عهد رضا پهلوی را در مرکز استان کرمانشاهان فراهم سازند (صحیح است) تا انشاءالله در اثر تشویق جوانان تحصیلکرده برای بازگشت به میهن عزیز و رفع نیاز از لحاظ استاد به تدریج نسبت به تکمیل دانشگاه نوبنیاد رضا پهلوی در غرب اقدام شود.
۱- تأسیس دانشکده کشاورزی در سال ۱۳۴۵ به وسیله دولت
۲- تأسیس دانشکده صنعتی نفت به وسیله شرکت ملی نفت
مقدمات کار تأسیس دو دانشکده کشاورزی و صنعتی از هر حیث فراهم است و مردم هم برای هر گونه مساعدت و فداکاری آمادگی دارند.
در این مورد طومارها و تقاضای زیادی رسیده است که مبین احساسات پاک و مقدس همشهریان عزیز ما است.
اینک به ذکر مندرجات دو قسمت از آنها اکتفا می‌شود:
۱- نامه‌ای است از طرف یک قاضی شرافتمند کرمانشاهی که در بانه انجام وظیفه می‌نماید عیناً قرائت می‌کنم.
۲- دو فقره نامه‌های ۲۶۰۶ و ۲۴۸۳ اطاق بازرگانی است که پس از قرائت عیناً تقدیم ریاست می‌نمایم.
امیدوارم به زودی بتوانم از پشت همین تریبون نتیجه اقدامات مثبت دولت و شرکت ملی نفت را به استحضار نمایندگان محترم برسانم و مراتب سپاسگزاری و حق‌شناسی مردم شرافتمند کرمانشاه را معروض دارم.
«بعدالعنوان: نظر به این که به شرح مصاحبه جناب آقای سالور استاندار کرمانشاه مندرج در روزنامه‌های عصر تهران تأسیس دانشگاهی در کرمانشاه به منظور استفاده اهالی منطقه غرب ایران مورد تأیید و تصویب هیئت محترم دولت قرار گرفته است نظر به این که همکاری و اشتراک مساعی مردم در کارهای عام‌المنفعه و فرهنگی ضرورت دارد و با طرح مترقی کار مردم به دست مردم نیز منطبق است در این هنگام که دولت با تصویب تأسیس دانشگاه در کرمانشاه اقدام اساسی را به عمل آورده است به نام یک نفر ایرانی از اهالی کرمانشاه پیشنهاد می‌نمایم که افراد ملت ایران خصوصاً اهالی محترم استان‌های کرمانشاهان و کردستان و فرمانداری‌های کل همدان و ایلام بالاخص اهالی محترم کرمانشاه متقابلاً گامی به پیش نهاده و با اهداء زمین و وجه نقد به مبلغ قابل توجهی که در خور این امر خطیر باشد در حسابی که به این منظور در شعب بانک ملی ایران بازمی‌گردد واریز یا در اختیار هیئت امناء دانشگاه قرار دهند تا دانشگاهی مجهز که حداقل شامل پنج دانشکده به شرح زیر ۱- دانشکده کشاورزی ۲- دانشکده پزشکی ۳- دانشکده صنعتی ۴- دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجه ۵- دانشکده علوم الهی باشد جهت استفاده مردم سراسر کشور به خصوص منطقه غرب ایران تأسیس گردد و همچنین پیشنهاد می‌نمایم که این دانشگاه به نام (دانشگاه بیستون) که زنده کننده افتخارات باستانی ایران است نامگذاری
شود (ولی بنده همان طور که عرض کردم پیشنهاد می‌نمایم به نام دانشگاه رضا پهلوی نامیده شود زیرا دودمان پهلوی زنده‌کننده افتخارات ایران باستان است) و به عنوان اولین قدم اعلام می‌دارم که در اجرای این هدف بدین وسیله به حسابداری وزارت دادگستری وکالت می‌دهم که در تمام سال ۱۳۴۵ ماهیانه مبلغ پنج هزار ریال (جمعاً شصت هزار ریال) که هر چند ناچیز است لیکن در حدود امکانات می‌باشد از حقوق اینجانب کسر و به حساب دانشگاه بیستون منظور نماید و نیز از کلیه افراد نیک‌اندیش و علاقمند به علم و فرهنگ در سراسر کشور به خصوص منطقه غرب و همچنین از تمام انجمن‌ها و باشگاه‌ها و بنیادهای فرهنگی در تمام ایران طلب یاری می‌نماید که در این امر ملی و همگانی مهم به جهانیان ثابت نماییم که ملت ایران نه تنها در امر مبارزه با بیسوادی و جهل و مریض پیشقدم است بلکه تصمیم قاطع دارد که در همه شئون اجتماعی در ردیف کشورهای پیشرفته قرار گیرد و این تصمیم خود را عملی خواهد کرد و همچنین به نام یک نفر ایرانی اعلام می‌دارم که برای تأسیس دانشگاه در استان‌های گیلان و مازندران و آذربایجان غربی و کرمان و سایر نقاطی که استعداد و احتیاج به تأسیس دانشگاه دارند در حدود مقدورات خود حاضر به هر نوع کمک و همکاری هستم و به خاطر عظمت و پیشرفت ایران و ایجاد اجتماع و زندگی بهتر برای نسل حاضر و آیندگان صمیمانه آرزو دارم به این ندای فرهنگی که ندای قلبی همه مردم خیراندیش و علاقمند به ایران است پاسخ مثبت داده شود و در این راه به همت بلند فرد فرد ملت ایران به خصوص همشهریان خود که مستقیماً ذینفع هستند امیدوار بوده و آرزومندم که هم زمان با آغاز جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی دانشگاه بیستون کرمانشاه نیز افتتاح گردد.
دی ماه ۴۴ اسمعیل یشمی - قاضی دادگستری» نامه‌ای است که از اطاق بازرگانی کرمانشاه رسیده است
«بعدالعنوان محترماً با پیوست مستخرجه از صورت جلسه مورخ سیزده بهمن ماه جاری اطاق بازرگانی کرمانشاهان مستدعی است آن جناب هم به نوبه خود در این مورد اقدامات لازمه را مبذول فرموده و اهالی این استان را سپاسگزار فرمایید.
با تقدیم احترامات فائقه
رئیس اطاق بازرگانی کرمانشاهان - حاج دایی
و همچنین نامه‌ای است که به عنوان جناب نخست‌وزیر از اطاق بازرگانی کرمانشاه و رونوشت آن را برای بنده فرستاده‌اند که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای آموزگار بفرمایید.
آموزگار- هفته قبل برای مردم بنادر و سواحل جنوب روزهای فرخنده و مبارکی بود زیرا والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی خواهر والاگهر شاهنشاه آریامهر برای بازدید و افتتاح تأسیسات جمعیت شیر و خورشید سرخ بوشهر و برازجان و بندر لنگه را به قدوم خود مزین فرمودند. در این بازدید جناب آقای پهلبد وزیر محترم فرهنگ و هنر همسر والاحضرت و تیمسار پاکروان وزیر محترم اطلاعات و جناب آقای دکتر خطیبی نایب رئیس مجلس شورای ملی و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و اعضای مرکزی جمعیت شیر و خورشید و شورای عالی عمران امداد بنادر و جزایر شرکت داشتند. مراسم بازدید و افتتاح تأسیسات ساخته شده آن قدر با شکوه و مجلل بود که جز شوق و احساسات شاه‌دوستی و وطن‌پرستی اهالی بنادر و سواحل و ابراز حق‌شناسی نسبت به شاهنشاه آریامهر و خدماتی که انجام شده چیز دیگری به چشم نمی‌خورد.
حیف بود که این همه احساسات و شور و شوق را که در پرتو عنایات شاهنشاه و اقداماتی که شده است به عرض مجلس نرسد به همین جهت بنده از طرف خود و سایر نمایندگان این حوزه‌ها که حاضر و ناظر بوده‌ایم لازم دانستم گزارش جریان را به استحضار همکاران گرامی برسانم.
تحول اساسی و عمیقی که به رهبری پادشاه خردمند ما در تمام شئون مملکت به وجود آمده از یک طرف و توجه و الطاف خاصی که به بنادر و جزایر و سواحل خلیج‌فارس مبذول فرموده‌اند (صحیح است) از طرف دیگر موجب گردیده است که در این چند سال اخیر دولت‌ها و دستگاه‌های مختلف مملکت اقدامات مفید و مؤثری را در این نقاط شروع و انجام دهند و بیش از هر نقطه دیگر از مملکت اثرات ثمربخش انقلاب در این نقاط ساحلی و دورافتاده محروم مشهود باشد.
شود (ولی بنده همان طور که عرض کردم پیشنهاد می‌نمایم به نام دانشگاه رضا پهلوی نامیده شود زیرا دودمان پهلوی زنده‌کننده افتخارات ایران باستان است) و به عنوان اولین قدم اعلام می‌دارم که در اجرای این هدف بدین وسیله به حسابداری وزارت دادگستری وکالت می‌دهم که در تمام سال ۱۳۴۵ ماهیانه مبلغ پنج هزار ریال (جمعاً شصت هزار ریال) که هر چند ناچیز است لیکن در حدود امکانات می‌باشد از حقوق اینجانب کسر و به حساب دانشگاه بیستون منظور نماید و نیز از کلیه افراد نیک‌اندیش و علاقمند به علم و فرهنگ در سراسر کشور به خصوص منطقه غرب و همچنین از تمام انجمن‌ها و باشگاه‌ها و بنیادهای فرهنگی در تمام ایران طلب یاری می‌نماید که در این امر ملی و همگانی مهم به جهانیان ثابت نماییم که ملت ایران نه تنها در امر مبارزه با بیسوادی و جهل و مریض پیشقدم است بلکه تصمیم قاطع دارد که در همه شئون اجتماعی در ردیف کشورهای پیشرفته قرار گیرد و این تصمیم خود را عملی خواهد کرد و همچنین به نام یک نفر ایرانی اعلام می‌دارم که برای تأسیس دانشگاه در استان‌های گیلان و مازندران و آذربایجان غربی و کرمان و سایر نقاطی که استعداد و احتیاج به تأسیس دانشگاه دارند در حدود مقدورات خود حاضر به هر نوع کمک و همکاری هستم و به خاطر عظمت و پیشرفت ایران و ایجاد اجتماع و زندگی بهتر برای نسل حاضر و آیندگان صمیمانه آرزو دارم به این ندای فرهنگی که ندای قلبی همه مردم خیراندیش و علاقمند به ایران است پاسخ مثبت داده شود و در این راه به همت بلند فرد فرد ملت ایران به خصوص همشهریان خود که مستقیماً ذینفع هستند امیدوار بوده و آرزومندم که هم زمان با آغاز جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی دانشگاه بیستون کرمانشاه نیز افتتاح گردد.
دی ماه ۴۴ اسمعیل یشمی - قاضی دادگستری» نامه‌ای است که از اطاق بازرگانی کرمانشاه رسیده است
«بعدالعنوان محترماً با پیوست مستخرجه از صورت جلسه مورخ سیزده بهمن ماه جاری اطاق بازرگانی کرمانشاهان مستدعی است آن جناب هم به نوبه خود در این مورد اقدامات لازمه را مبذول فرموده و اهالی این استان را سپاسگزار فرمایید.
با تقدیم احترامات فائقه
رئیس اطاق بازرگانی کرمانشاهان - حاج دایی
و همچنین نامه‌ای است که به عنوان جناب نخست‌وزیر از اطاق بازرگانی کرمانشاه و رونوشت آن را برای بنده فرستاده‌اند که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای آموزگار بفرمایید.
آموزگار- هفته قبل برای مردم بنادر و سواحل جنوب روزهای فرخنده و مبارکی بود زیرا والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی خواهر والاگهر شاهنشاه آریامهر برای بازدید و افتتاح تأسیسات جمعیت شیر و خورشید سرخ بوشهر و برازجان و بندر لنگه را به قدوم خود مزین فرمودند. در این بازدید جناب آقای پهلبد وزیر محترم فرهنگ و هنر همسر والاحضرت و تیمسار پاکروان وزیر محترم اطلاعات و جناب آقای دکتر خطیبی نایب رئیس مجلس شورای ملی و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و اعضای مرکزی جمعیت شیر و خورشید و شورای عالی عمران امداد بنادر و جزایر شرکت داشتند. مراسم بازدید و افتتاح تأسیسات ساخته شده آن قدر با شکوه و مجلل بود که جز شوق و احساسات شاه‌دوستی و وطن‌پرستی اهالی بنادر و سواحل و ابراز حق‌شناسی نسبت به شاهنشاه آریامهر و خدماتی که انجام شده چیز دیگری به چشم نمی‌خورد.
حیف بود که این همه احساسات و شور و شوق را که در پرتو عنایات شاهنشاه و اقداماتی که شده است به عرض مجلس نرسد به همین جهت بنده از طرف خود و سایر نمایندگان این حوزه‌ها که حاضر و ناظر بوده‌ایم لازم دانستم گزارش جریان را به استحضار همکاران گرامی برسانم.
تحول اساسی و عمیقی که به رهبری پادشاه خردمند ما در تمام شئون مملکت به وجود آمده از یک طرف و توجه و الطاف خاصی که به بنادر و جزایر و سواحل خلیج‌فارس مبذول فرموده‌اند (صحیح است) از طرف دیگر موجب گردیده است که در این چند سال اخیر دولت‌ها و دستگاه‌های مختلف مملکت اقدامات مفید و مؤثری را در این نقاط شروع و انجام دهند و بیش از هر نقطه دیگر از مملکت اثرات ثمربخش انقلاب در این نقاط ساحلی و دورافتاده محروم مشهود باشد.
قسمتی از این تأسیسات که در هفته گذشته به دست مبارک والاحضرت نیکوکار افتتاح گردید کارهایی بود که سازمان عمران امدادی جنوب وابسته به جمعیت شیر و خورشید انجام داده و در واقع خدمات و اقداماتی بود که تحت ریاست عالیه والاحضرت شاهدخت انجام گردیده است. برای مزید استحضار همکاران محترم به عرض می‌رساند که شورای عمران امدادی بنادر و جزایر جنوب به امر شاهنشاه آریامهر به صورت یک کمیته همکاری به منظور استفاده و تلفیق و تمرکز خدمات و امکانات سازمان‌های دولتی و ملی برای رفع مشکلات استثنایی مناطق جنوبی کشور در سایه پرچم شیر و خورشید به وجود آمده است.
این شورا در بدو امر با استفاده از امکانات و اعتبارات شیر و خورشید و بعداً با کمک‌های ارزنده‌شان سازمان برنامه و راهنمایی‌های سایر وزارتخانه‌ها برای ایجاد کار و ساختن راه ساحلی و مؤسسات بهداشتی و فرهنگی و آبیاری فعالیت خود را به صورت بسیار مفید و مؤثر و منظمی شروع و انجام داده و می‌دهد. هر چند محرومیت و عقب‌ماندگی این مناطق مخصوصاً بندر لنگه حوزه انتخابیه بنده زیاد است و جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محترم مجلس شورای ملی در ده روز قبل آنها را در محل مشاهده فرموده‌اند و احتیاج به فعالیت فوق‌العاده و مداوم دارد ولی بایستی صراحتاً و با کمال مسرت به عرض برسانم که همین کارهایی که انجام شده و در دست اقدام است به کلی قیافه و وضع منطقه را عوض نموده و تحریک و امید در مردم و محل به وجود آورده است و نه تنها ساکنین سواحل و بنادر از ترک محل خود انصراف حاصل کرده‌اند بلکه مهاجرین تدریجاً مشغول مراجعت به محل خود هستند و دیری نخواهد گذشت که سواحل و بنادر خلیج‌فارس عظمت دیرین خود را باز خواهد یافت (انشاءالله)
از جمله کارهایی که شورای عمران امداد انجام داده و می‌دهد یکی ساختن راه ساحلی بین بندر بوشهر و بندر لنگه است این جاده که طول آن از ششصد کیلومتر متجاوز است و تاکنون نصف آن تمام شده و قابل آمد و رفت است بیش از چهل بندر کوچک و بزرگ را به هم وصل می‌نماید و از چند صد آبادی می‌گذرد روز پنجشنبه از لوحه بنای ساختمان راه مذکور به دست والاحضرت شاهدخت پرده‌برداری شد. ایجاد تأسیسات پمپاژ کلل نیز از خدمات پر ارزش سازمان عمران جنوب است که با استفاده از مازاد آب رودخانه شاپور و دالکی که بی‌مصرف به دریا می‌ریخت آب مورد نیاز آبیاری جلگه زیارت و کلل واقع در نزدیکی برازجان را تا سه هزار هکتار تأمین و مشروب می‌نماید. تأسیسات مذکور افتتاح و برای بهره‌برداری تحویل وزارت آب و برق گردید.
کارهای دیگر شورای عمران امداد ساختمان سه بیمارستان ۲۵ تا ۵۰ تختخوابی در بوشهر و برازجان و لنگه می‌باشد که بیمارستان بندر لنگه به نام (آریامهر) و بیمارستان‌های بوشهر و برازجان به نام ۲۵ شهریور نامگذاری و افتتاح گردید این بیمارستان‌ها توسط جمعیت شیر و خورشید اداره خواهد شد.
ساختمان مراکز امدادی در بوشهر و برازجان که تمام شده بود افتتاح گردید و ساختمان مرکز امدادی بندر لنگه در دست ساختمان است.
چندین باب مدرسه که در سال گذشته ساختمان آن به پایان رسیده بود تحویل وزارت آموزش و پرورش شده و چندین باب دیگر در نقاط مختلف ساحلی در دست ساختمان است که در سال آینده تمام و تحویل خواهد شد.
خدمات دیگری نیز به وسیله این شورا و با کمک و معاضدت و راهنمایی سایر دستگاه‌های مملکتی و از اعتبارات سازمان برنامه انجام شده و می‌شود که تمام آنها لازم بوده و مورد تحسین و ستایش است.
باور بفرمایید مردم این مناطق که از الطاف و عنایات شاهنشاه آریامهر بهره‌مند شده و توجهات والاحضرت شاهدخت ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید ایران را از نزدیک مشاهده نمودند به قدری خوشحال و شادمان بودند که در همه جا ضمن ابراز احساسات عمیق نسبت به شاهنشاه مهربان و دلسوز والاحضرت شاهدخت خواهر گرامی و فرستاده مخصوص شاهنشاه را فرشته رحمت می‌نامیدند و همگی از صمیم قلب برای سلامتی شاهنشاه و خاندان جلیل سلطنت دعا می‌کردند.
بنده بر خود فرض می‌دانم که از این مکان مقدس مراتب سپاسگزاری حق‌شناسی مردم بنادر و سواحل و جزایر جنوب را به پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر و والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی تقدیم دارم.
امیدوارم با تفضل الهی و در پرتو توجهات مخصوص شاهنشاه در آینده شاهد موفقیت‌های بیشتری در سواحل و بنادر و جزایر خلیج‌فارس باشیم (احسنت)
رئیس- آقای ارسنجانی بفرمایید
ارسنجانی- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست و همکاران عزیز باز امروز مجبور شدم مزاحم دوستان بشوم و یک مطالب دیگری را که لازم است و قسمتی هم از آن روز باقی مانده به عرض برسانم دیروز بنده به اتفاق استاندار محترم تهران برای افتتاح درمانگاهی که با هزینه انجمن بهداری کرج در اشتهارد ساخته شده بود رفتیم و درمانگاه را افتتاح کردیم البته آقای مهندس شادمان که از همکاران قدیم ما و معروف حضور همه آقایان هستند (معتمدی- بسیار مرد شریفی است) بسیار بسیار مرد خوبی هستند و همیشه در شهرستان‌های استان تهران مشغول فعالیت و حل و فصل امور مردم هستند و واقعاً بنده هم از ایشان متشکر هستم درمانگاهی که ما افتتاح کردیم احتیاجاتی دارد می‌خواستم از حضور جناب آقای دکتر یگانه خواهش می‌کنم که توجهی بفرمایند که این درمانگاه یک ساختمانی بی‌جهتی آنجا نباشد و وسایل بهداشتی به آن بدهند ضمناً پیرمردی در اشتهارد به نام گنجی در حضور استاندار حاضر شد و گفت که چون اشتهارد وسیله درمانی و بهداشتی ندارد من بیست هزار تومان کمک می‌کنم و یک زمینی هم در آنجا هست یک مقدار هم مردم دیگر در حدود بیست هزار تومان حاضر شدند بدهند که یک بیمارستان ده تختخوابی آنجا ساخته شود. اشتهارد از آن دهات نفرین شده مملکت است دهی است زلزله‌زده و پرت و خراب شده و دور افتاده آب ندارد زمین خوب ندارد یک مشت مردم فقیر دارد و زلزله هم تمام زندگی این مردم را ویران کرده و کمکی هم به مردم اشتهارد آن طوری که باید نشده من از دولت استدعا دارم که احتیاجات مردم اشتهارد را از قبیل بیمارستان و تلفن تأمین کنند مدت‌ها است من از وزیر پست و تلگراف و تلفن خواهش کردم که یک وسیله مخابراتی یا تلگراف یا تلفن به آنجا بدهند که مردم اشتهارد در حدود چهارده هزار نفر هستند که در یک گوشه دورافتاده‌ای زندگی می‌کنند و هیچ وسیله ارتباطی ندارند افراد بیکار در اشتهارد خیلی زیاد است و اگر شرکت فرش یک توجهی بکند و یک شعبه‌ای از فرش و قالی را ببرند آنجا تا حدودی افراد به کار مشغول می‌شوند یک عده سرمایه‌دار می‌خواستند از بیکاری مردم استفاده بکنند و کارخانه ریسندگی در آنجا بگذارند ولی وزارت اقتصاد موافقت نکرده است شرکت فرش اگر یک شعبه‌ای از شرکت خودش را در آنجا بگذارد هم مردم از بیکاری نجات پیدا می‌کنند و هم مواد اولیه‌اش که پنبه و پشم است در آنجا فراهم می‌شود چون هم گوسفند در آنجا خیلی زیاد است و هم پنبه‌کاری اشتهارد خیلی معروف است و مردم از این بیکاری نجات پیدا می‌کنند. موضوع دیگری که می‌خواستم به عرض آقایان برسانم و از مطالب جلسه قبل باقیمانده بود، آقایان اطلاع دارید در کرج در زمان شاهنشاه فقید یک محلی ساخته شد به نام محل کارخانه ذوب‌آهن که بعداً آنجا را به نام شهر صنعتی کرج نامگذاری کردند پایه‌گذار این محل شاهنشاه فقید بودند تأسیسات زیادی در آنجا ساخته شده و خیلی زحمت در آنجا کشیده شده و آباد شده و امروز هم اگر کارخانه ذوب‌آهن به آنجا نیامد مورد استفاده دولت است کرج یک شهر بزرگی است و ما استادیوم ورزشی نداریم اگر از خیلی مزایا محروم هستیم استادیوم ورزشی هم نداریم (بنده از همکاران عزیز تقاضا دارم توجه به عرایض بنده بفرمایند و اگر توجه نمی‌کنید بنده در همین جا به عرایض خودم خاتمه می‌دهم من دارم برای آقایان صحبت می‌کنم و آقایان مثل این که خودشان مشغول هستند) در هر حال ما خواستیم یک استادیوم ورزشی درست کنیم در یک قطعه زمین در کرج که اینجا از قدیم هم محل ورزش بچه‌های کرج بود. از طرف سازمان تربیت بدنی رئیس سازمان و معاون آن آمدند آن زمین را دیدند یک پولی هم در محل موجود بود که قرار شد از این پول استفاده کنند و قرار بود در روز سوم اسفند که ما آنجا جشنی داشتیم
کلنگ این استادیوم به دست والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی زده شود و به نام رضا شاه کبیر نامگذاری کنند و استادیوم ساخته بشود و روزی که قبل از اسفند ماه ما رفتیم زمین را دیدیم و فردای آن روز دیدیم یک عده بنا و عمله در این زمین کار می‌کردند نمی‌دانم از طرف وزارت اقتصاد است و کی آمده‌اند این زمین را ساخته‌اند که به ما ندهند و من استدعا دارم از دولت از وزارت اقتصاد (من نمی‌دانم اختیار اینجا با کی است) شهر صنعتی کرج مربوط به رضاشاه فقید بود یک قطعه زمین به ما بدهید که ما یک استادیوم به نام رضاشاه فقید بسازیم (دکتر الموتی- حرف حسابی است) (حبیبی- بخواهید تا بدهند) ما خواستیم بیشتر از این ما نمی‌توانیم فشار بیاوریم من هر چه توانستم التماس کرده‌ام، کاغذ نوشتم هر کاری که بنا بوده است کرده‌ام دیگر من چه خاکی بر سرم کنم و پشت تریبون هم بیشتر از این نزاکت اجازه نمی‌دهد اما راجع به کارخانه ماشین‌سازی، و مزایای ذوب‌آهن که قرار بود از قدیم در کرج باشد و بعد قرار شد یکی از کارخانه‌های ماشین‌سازی در کرج نصب شود متأسفانه مثل این که از این بی‌حالی ما سوءاستفاده شد هم کارخانه‌ها را بردند و حالا کار به جایی رسیده که دانشکده کشاورزی را هم آقای کبیری می‌خواهند منتقل به کرمانشاه بکنند ما نمی‌دانیم باید چه بکنیم یکی از این کارخانه‌جات ماشین‌سازی که قرار بود در کرج باشد چه طور شد و به کجا رسید؟ موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم و روز پنجشنبه هم به عرض رساندم همان موضوع جاده‌سازی فرعی کرج بود که چند مرتبه هم از آقای دکتر الموتی خواهش کردم که از آقای مهندس اصفیا خواهش کند (دکتر الموتی - ما خواهش کردیم) که این کار را بکنند و نکردند اما من خواهش کردم که یک میلیون تومان به وزارت راه اعتبار بدهند تا ماشین راه‌سازی خریده شود با این یک میلیون تومان من چهارصد کیلومتر راه‌های فرعی کرج را می‌سازم و ده سال هم بیمه می‌کنم این را ندادند ولی پنج میلیون و ششصد هزار تومان برای راه کندرونمرک و پورگان خرج کردند یک میلیون تومان خواستیم برای چهارصد کیلومتر راه و آسایش دویست هزار نفر جمعیت این پول را ندادند ولی برای ۳۰۰ خانوار که نه در محل آنها معدنی هست نه چیزی ۵ میلیون و خرده‌ای پول دادند که راه‌سازی بکنند برای چه؟ بنده با همین ۵ میلیون که اگر همین ۵ میلیون را بگذارند در اختیار وزارت راه من تمام راه‌های کرج را می‌سازم من یک میلیون تومان اعتبار خواستم دو سال است مرا سرگردان کرده‌اند و نداده‌اند ۵ میلیون را داده‌اند به پیمانکار برای سیصد خانوار جمعیت (دکتر رهنوردی- این نظر مهندسین مشاور است) نظر مهندسین مشاور را داده‌اند به پیمانکار و تمام شده کندرونمرک و پورگان سر راه است احتیاجی به این همه خرج ندارد این دهات ۳۰۰ خانواده جمعیت دارند (دکتر رهنوردی- باید نظر مهندسین مشاور تأمین بشود، هر کار دلشان می‌خواهد بکنند) من بارها خواستم یک میلیون تومان برای راه‌سازی بدهند ندادند نمی‌دانم ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان را برای ده، دوازده کیلومتر چرا داده‌اند؟ (دکتر امامی- این ۱۲ کیلومتر در کجا است؟) معذرت می‌خواهم ۱۸ کیلومتر در همان منطقه کرج یک محلی است به نام ندرو پورگان و نمرک، پورگان که سر جاده است و کندرونمرک هم کلاً در حدود ۳۰۰ خانوار فعلاً جمعیت دارد آن وقت ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای جاده‌سازی آنها می‌دهند ولی دو سال است من دوندگی می‌کنم که اعتباری بدهند وزارت راه ماشین‌آلات بخرد چهارصد کیلومتر راه‌های کرج را بسازیم و ده ساله هم بیمه می‌کنیم نمی‌دهند بنده استدعا می‌کنم که دولت توجهی به این موضوع بکند و به عرایضم همین جا خاتمه می‌دهم.
رئیس- خانم جهانبانی بفرمایید
بانو جهانبانی- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی بنده امروز می‌خواهم از طرف خودم و فرهنگیانی که در مجلس شورای ملی انجام وظیفه می‌نمایند و کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای ملی ضمن کمال تشکر و سپاسگزاری مطالبی را به عرض برسانم. بنابه استدعای وزارت آموزش و پرورش شاهنشاه آریامهر دادگستر ما که همیشه به فکر ملت ایران هستند امر فرمودند نسبت به ترفیع کارمندان لیسانسیه آموزشی رفع تبعیض به عمل آید (معتمدی- اقدام درخشانی است) تبعیضی که در کار بود به اطلاع شاهنشاه آریامهر و فقط به امر مطاع معظم‌له
مقرر گردید که این تبعیض مرتفع گردد فرهنگیان از خدمتگزاران صدیق شاهنشاه و میهن هستند و این کارخانه آدم‌سازی کشور به دست آنها پی‌ریزی و اداره می‌شود در این طلیعه نوروز از خداوند متعال خواستاریم به شاهنشاه آریامهر عدالت گستر ما طول عمر مرحمت فرماید تا ملت ایران در پناه وجود مقدسش همیشه امیدوار و سعادتمند باشد این مرحمت بزرگ شاهنشاه موجب دلگرمی و سرافرازی فرهنگیان است (صحیح است) علاوه بر این قرار شد تبعیضی که بین لیسانسیه‌های دبیری با اداری وجود دارد مرتفع گردد مقامات وزارت آموزش و پرورش اقداماتی نموده‌اند تا به کلیه فرهنگیان سراسر کشور در صورت امکان امسال یک ترفیع داده شود که انشاءالله در صورت بودن اعتبار از سال آینده استفاده نمایند امیدواریم موفق شوند و به دبیران رتبه دبیری قرار شد که تبعیضی در کار آنها بوده است رفع شود و قرار شد دو رتبه داده شود از جناب آقای هویدا نخست‌وزیر فعال که دستور دادند این کارها هر چه زودتر در محل نخست‌وزیری زیر نظر خود ایشان با حضور وزرای آموزش و پرورش و دارایی و مسئولان امر مورد رسیدگی قرار گیرد از طرف فرهنگیان کشور تشکر می‌کنم. نمایندگان محترم می‌دانند که دولت هویدا خوب کار می‌کند (صحیح است) مخصوصاً فرهنگیان در این مورد و در بسیاری از جهات از ایشان و از دولت فعال ایشان نهایت تشکر را از طرف خود و فرهنگیانی که در مجلس شورای ملی تشریف دارند و کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای ملی دارم همچنین در مورد بیمه فرهنگیان به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند بیمه فرهنگیان با بیمه سایر کارمندان دولت فرق دارد و به طور فاحشی در این خصوص برای فرهنگیان تبعیض قائل شده‌اند مکرر از پشت این تریبون از دولت به خصوص وزارت آموزش و پرورش خواهش شد در این مورد توجهی بکنند باید به اطلاع برسانم طبق تحقیقاتی که به عمل آمد وزارت آموزش و پرورش کلیه اقدامات لازم را در این مورد به عمل آورده است که بیمه فرهنگیان با بیمه سایر کارمندان دولت تطبیق نماید و تبعیض از میان برود و این کار فعلاً موکول به نظر وزارت دارایی شده است از شخص جناب آقای وزیر دارایی و معاون محترم‌شان آقای قوام صدری که اینجا تشریف دارند تقاضا می‌کنم هر چه زودتر ترتیب این کار را بدهند که واقعاً عیدی بزرگی به فرهنگیان داده شده باشد (احسنت- احسنت)
۳-تقدیم یک فقره لایحه و سه فقره اصلاح بودجه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای قوام صدری فرمایشی دارید بفرمایید.
قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه مقام محترم ریاست طرحی است درباره خرید ماشین‌آلات برای اجرای برنامه عمرانی سوم که تقدیم می‌شود نظر به این که وصول به هدف رشد اقتصادی مستلزم توسعه فعالیت‌های عمرانی و تولیدی در رشته‌های مختلف برنامه‌های عمرانی مخصوصاً در فصول مربوط به نیرو و سوخت و ارتباطات و مخابرات و صنایع و معادن می‌باشد لذا به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند برای توسعه برنامه‌های مزبور میزان اعتبارات برنامه عمرانی سوم کشور از مبلغ ۱۴۰ میلیارد ریال که در آغاز شروع برنامه سوم تعیین شده بود به مبلغ ۲۳۰ میلیارد ریال افزایش یافت و چون اجرای طرح‌های عمرانی و تولیدی مستلزم خریداری ماشین‌آلات و سایر لوازم مربوط می‌باشد لذا در نظر گرفته شد که آن قسمت از لوازم مزبور که تهیه آن در داخل کشور میسر نیست به طور اقساط از مؤسسات خارجی خریداری گردد و چون عملی‌ترین طریق تحصیل لوازم مزبور خرید آن به طور اقساط می‌باشد لهذا لایحه به این منظور تنظیم گردید که برای تصویب تقدیم قوه مقننه می‌گردد با ترتیبی که در لایحه مزبور پیش‌بینی شده است لوازم مزبور در اسرع اوقات با شرایط مناسب از نظر مدت و بهره اقساط تحصیل می‌گردد و قراردادهای مربوط به اعتبار هزینه‌های مزبور به ترتیبی که در لایحه تنظیمی پیش‌بینی شده است منعقد خواهد گردید و اینک لایحه تنظیمی برای تصویب تقدیم می‌گردد.
رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌گردد.
قوام صدری- سه فقره استدعای اصلاح بودجه است که برای ارجاع به کمیسیون بودجه تقدیم
مقام ریاست می‌شود یکی مربوط به وزارت آموزش و پرورش و یکی مربوط به دانشگاه مشهد و دیگری مربوط به اداره کل هواپیمایی کشوری است که استدعای ارجاع به کمیسیون بودجه دارم.
رئیس- به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.
۴- تصویب صورت جلسه
رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
رئیس- آقای موسوی ماکویی
موسوی ماکویی- عریضه‌ای است از طرف فرهنگیان تقدیم می‌کنم.
رئیس- آقای مجید محسنی
مجید محسنی- شکایتی است تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای تبریزی
تبریزی- دو فقره نامه مربوط به کشاورزان است تقدیم می‌کنم
رئیس- آقای حق‌شناس
حق‌شناس- نامه‌ای رسیده تقدیم می‌کنم
رئیس- آقای معتمدی
معتمدی- عرضی ندارم
۵-تقدیم دو فقره سئوال به وسیله آقای دکتر وحیدنیا
رئیس- آقای دکتر وحیدنیا
دکتر وحیدنیا- بنده دو سئوال از دولت کرده‌ام که تقدیم می‌کنم دستور بفرمایید خوانده شود تا در صورت جلسه منعکس گردد.
۶- طرح گزارش شور دوم کمیسیون راه راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران
رئیس- گزارش شور دوم از کمیسیون راه مربوط به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش شور دوم از کمیسیون ر اه به مجلس شورای ملی
کمیسیون راه در جلسات عدیده با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح شماره ۲۵۰۱۳/۱۰۴۰۷- ۳۰/۹/۴۲ و ۱۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۶۳- ۴/۱۰/۱۳۴۲و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ دولت مربوط به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران که در شور اول با یکدیگر تلفیق و گزارش شور اول آن به شماره ۱۶۷۷ چاپ شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادات واصله در جلسه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۴۴ گزارش شور اول با اصلاحاتی به تصویب رسید.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- به منظور حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی در داخل و خارج کشور و انجام امور مربوطه به هواپیمایی بازرگانی شرکتی سهام به نام (شرکت هواپیمایی ملی ایران) تأسیس و تشکیل می‌گردد
ماده ۲- سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران پانصد میلیون ریال است. تمام سرمایه شرکت توسط دولت تعهد و پنجاه درصد آن به شرح زیر پرداخت گردیده است:
الف- پنجاه میلیون ریال نقداً پرداخت شده است.
ب- سه فروند هواپیمای وایکانت به ارزش یکصد میلیون ریال
ج- بیست میلیون ریال از محل بهای یک فروند هواپیمای وایکانت اختصاصی (که ارزش آن معادل مبلغ هفتاد میلیون ریال تعیین گردیده) تأمین و پنجاه میلیونریال تتمه بهای هواپیمای مزبور که متعلق به شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌باشد دین شرکت مزبور است که باید تا آخر سال ۱۳۴۶ به دولت مسترد نماید.
د- ۱۱۵۰۰۰۰۰ ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
ه) ۶۸۵۰۰۰۰۰ ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۳ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
ماده ۳- سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران متعلق به دولت و با نام و غیرقابل انتقال می‌باشد.
تبصره- اداره کل هواپیمایی کشوری مکلف است وجوهی را که اشخاص و مؤسسات برای خرید سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران تودیع نموده‌اند از حساب مربوط و بهره آن را به میزان ۶% در سال از تاریخ تودیع تا تاریخ استرداد وجه تودیع شده (که در هر حال از تاریخ تصویب این
قانون تجاوز نخواهد کرد) از محل درآمد شرکت هواپیمایی ملی ایران پرداخت نماید.
ماده ۴- نظر به این که شرکت هواپیمایی ملی ایران تمام سهام شرکت هواپیمایی ایران را خریداری نموده و صاحب تمام سهام شرکت مزبور می‌باشد لذا شرکت هواپیمایی ایران با تمام تشکیلات و دارایی و اعتبارات و دیون و اختیارات و امتیازات و تعهدات و حق مکتسبه داخلی و بین‌المللی ضمیمه شرکت هواپیمایی ملی ایران گردیده و شرکت هواپیمایی ملی ایران از هر حیث قائم‌مقام قانونی شرکت هواپیمایی ایران شناخته می‌شود.
تبصره- شرکت هواپی ملی ایران مجاز است آن عده از کارمندان و کارگران شرکت سابق هواپیمایی ایران را که مورد نیاز باشند در خدمت ابقاء و با آنان طبق مقررات استخدامی مخصوص شرکت هواپیمایی ملی ایران رفتار نماید.
ماده ۵- از تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران حق بهره‌برداری هوایی در داخل و خارج کشور به منظور حمل و نقل هوایی اشخاص و اشیاء به وسیله هواپیماهای سنگین وزن منحصراً به شرکت مذکور به عنوان تنها شرکت هواپیمایی ایرانی برای استفاده از حقوق مندرج در قراردادها و موافقتنامهها و اجازه‌نامه‌های مربوط به برقراری سرویس‌های هوایی منعقده بین دولت شاهنشاهی و سایر کشورها شناخته می‌شود.
تبصره ۱- منظور از هواپیماهای سنگین وزن مذکور در این ماده هواپیماهایی هستند که وزن کل آنها اعم از هواپیما - تجهیزات- سوخت - روغن - سرنشین بار و مسافر از یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم بیشتر باشد.
تبصره ۲- مؤسسات هواپیمایی ایرانی به استثناء شرکت هواپیمایی ملی ایران که طبق مقررات مربوط مشغول فعالیت بوده و عملیات پروازی انجام می‌دهند و همچنین مؤسسات هواپیمایی ایرانی دیگر که در آینده با رعایت قانون پروانه یا اجازه‌نامه لازم تحصیل نمایند فقط می‌توانند با هواپیماهایی که وزن کل آنها یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلو گرم یا کمتر باشد به حمل و نقل هوایی مسافر و بار یا هر نوع پرواز بازرگانی مبادرت نمایند.
تبصره ۳- صدور پروانه یا اجازه‌نامه بهره‌برداری هوایی برای مؤسسات مذکور در تبصره ۲ این ماده به منظور حمل و نقل هوایی مسافر و بار به طور منظم مشروط به آن است که شرکت هواپیمایی ملی ایران ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ کتبی اداره کل هواپیمایی کشوری سرویس منظم مورد درخواست را دائر ننماید یا پس از دائر شدن سرویس منظم مزبور را برای مدتی بیش از سه ماه تعطیل کند.
ماده ۶- کلیه مسافرین و بارهایی که به هزینه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت به خارج از کشور فرستاده می‌شود (به استثناء پست) باید به مباشرت یا به توسط شرکت هواپیمایی ملی ایران انجام شود.
تبصره- مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، مذکور در این ماده عبارتند از هر سازمان بنگاه - شرکت - بانک و هر نوع مؤسسه دیگری که تمام یا قسمتی از سرمایه آن متعلق به دولت بوده و یا اداره امور آن زیر نظر دستگاه‌های دولتی باشد.
ماده ۷- از تاریخ تصویب این قانون نمایندگی کل (آژانس ژنرال) شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی در ایران و انجام خدمات فنی هواپیما (هندلینگ) منحصر به شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌باشد.
تبصره ۱- شرکت مزبور مجاز است نمایندگی کل شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی را رأساً اداره نماید و یا به مؤسسات و اشخاص ذیصلاحیت واگذار کند.
تبصره ۲- نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تصویب این قانون تأسیس شده‌اند مشمول مقررات این ماده نمی‌باشند و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط به کار خود ادامه دهند.
ماده ۸- شرکت هواپیمایی ملی ایران دارای استقلال مالی و سازمانی بوده و طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود و مشمول قانون محاسبات عمومی و قوانین و
مقررات معاملاتی و استخدامی و مالی مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته به دولت نبوده و تابع اساسنامه و آیین‌نامه‌ها و مقررات خود خواهد بود.
تبصره ۱- شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است متخصصین و مشاورین خارجی را با تحصیل پروانه کار از وزارت کار برای استفاده در انجام امور مربوط استخدام نماید، در صورت وجود متخصصین و مشاورین همطراز ایرانی حق تقدم با ایرانی خواهد بود.
تبصره ۲- دولت مکلف است اساسنامه و آیین‌نامه‌های مذکور را در این ماده در ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و برای تصویب به کمیسیون‌های مشترک راه - اقتصاد - دارایی مجلسین تقدیم نماید مقررات فعلی تا تصویب اساسنامه و آئین‌نامه اجرا می‌شود.
ماده ۹- شرکت هواپیمایی ملی ایران و مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت مالیات بردرآمد و هر گونه مالیات و عوارض و حق‌الثبت مربوط به هواپیما و وسایل فنی و مسافرتی آن معاف می‌باشند.
ماده ۱۰- شرکت هواپیمایی ملی ایران و مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت حقوق و هزینه گمرکی (به استثناء باربری و انبارداری) و سود بازرگانی که به اشیاء مندرج در مواد ۱۱ و ۱۲ این قانون تعلق می‌گیرد معاف می‌باشند.
ماده ۱۱- به شرکت هواپیمایی ملی ایران اجازه داده می‌شود اشیاء مشروحه زیرا را ولو مصرف مشابه داشته و یا در تعرفه گمرکی ممنوع‌الورود باشد با رعایت ماده ۱۰ این قانون وسایر مقررات مربوط برای مصرف خود از خارج کشور وارد نماید.
اول- هواپیما و موتور و قطعات منفصله و متصله هر یک.
دوم- وسایل و آلات و ادوات و تجهیزات و دستگاه‌های مربوط به هواپیما و موتور هواپیما
سوم- وسایل مخابراتی و رادیویی (اعم از فرستنده و گیرنده) و رادار و قطعات منفصله آنها که در هواپیما و یا امور مربوط به هواپیما به کار می‌رود
چهارم- دستگاه‌ها و وسایلی که برای آماده کردن هواپیما به کار رود و همچنین وسایلی که برای تعمیر و یا تعویض قطعات هواپیما و موتور هواپیما به کار می‌رود.
پنجم- مواد نفتی و روغنی و گریس و متانول که برای سوخت و روغن‌کاری و تمیز کردن موتور و سایر مصارف هواپیمایی به کار می‌رود به استثناء مواد سوختی که در داخل کشور تهیه می‌شود.
ششم- دستگاه‌ها و وسایلی که برای ساختن قطعات هواپیما و موتور هواپیما به کار می‌رود.
هفتم- وسایط نقلیه موتوری و غیر موتوری (به استثناء اتومبیل سواری و جیپ و جیپ استیشن و کامیون و اتوبوس معمولی) و تجهیزات و وسایل و متفرعات مربوط و قطعات منفصله آنها که انحصاراً برای حمل یا پیاده و سوار کردن مسافر و یا حمل بار و تخلیه و بارگیری هواپیما به کار رود اعم از این که در داخل و یا خارج هواپیما مورد استفاده قرار گیرد مشروط بر این که وسایط نقلیه مزبور در داخل کشور ساخته نشود.
هشتم- وسایلی که در داخل هواپیما برای خدمات و پذیرایی و یا استفاده مسافرین و سرنشینان هواپیما به کار می‌رود با علامت ثابت هواپیمایی ملی ایران مشخص باشد.
تبصره ۱- مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از اجازه و معافیت‌های مصرحه در بندهای اول لغایت پنجم این ماده در حدود احتیاجات خود برخوردار می‌گردند.
تبصره ۲- باشگاه خلبانی هواپیمایی کشوری علاوه بر استفاده از مفاد تبصره ۱ فوق از اجازه و معافیت بند ششم این ماده نیز برخوردار می‌گردد و همچنین مجاز است هواپیمای بی‌موتور و دستگاه کشنده و هواپیمای مدل و وسایل و قطعات یدکی آنها را با رعایت ماده ۱۰ این قانون از خارج کشور وارد نماید.
ماده ۱۲- شرکت ملی نفت ایران مکلف است از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۴۴ هر نوع مواد سوختی و متانول مورد نیاز هواپیماهای شرکت هواپیمایی ملی ایران را به نرخ فروش داخلی قبل از تاریخ ۲۶ آذر ماه ۱۳۳۶ و در صورت عدم وجود نرخ و یا پیدایش فراورده‌های جدید به نرخ متناسب با نرخ‌های قبل از تاریخ مذکور با رعایت مفاد ماده ۱۰ این قانون و معافیت از هر گونه اضافه بها با شرکت مزبور محاسبه نماید.
تبصره ۱- شرکت ملی نفت ایران مکلف است از دریافت تفاوت گذشته مصارف شرکت هواپیمایی ایران و سرویس فرودگاه به نفع شرکت هواپیمایی ملی ایران صرف‌نظر نماید.
تبصره ۲- مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ از تاریخ تصویب این قانون از نرخ هر نوع مواد سوختی و متانول مذکور در این ماده استفاده خواهند نمود مشروط بر این که عملیات آنها به تشخیص اداره کل هواپیمایی کشور عام‌المنفه یا تجاری باشد.
ماده ۱۳- دولت مسئول و مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
مخبر کمیسیون راه - توسلی
گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی
به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارایی در جلسه ۳ اسفند ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح شماره ۲۵۰۱۳ / ۱۰۴۰۷ - ۳۰/۹/۱۳۴۲ و ۱۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۶۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران را که در شور اول با یکدیگر تلفیق شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دارایی- عزت‌الله اوزار
گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد
به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه ۵ اسفند ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر ضیایی معاون وزارت اقتصاد لوایح شماره ۲۵۰۱۳/۱۰۴۰۷ - ۳۰/۹/۱۳۴۲ و ۱۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۶۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲- ۴ /۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران را که در شور اول با یکدیگر تلفیق شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون اقتصاد - مهندس عدلی
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه ۵ اسفند ماه ۱۳۴۴ با حضور نمایندگان دولت لوایح شماره ۲۵۰۱۳ / ۱۰۴۰۷ - ۳۰/۹/۱۳۴۲ و ۱۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۶۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲ ۴/۱۰/۱۳۴۲ راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران را که در شور اول با یکدیگر تلفیق شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام - حکیمیان
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه ۹ اسفند ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح شماره ۲۵۰۱۳ / ۱۰۴۰۷ - ۳۰/۹/۱۳۴۲ و ۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۶۳ - ۴/۱۰/۴۲ و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران را که در شور اول با یکدیگر تلفیق شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مواد مربوط به کمیسیون کشور را تصویب نمود.
اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون راه به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون کشور - مصطفوی
گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسه ۷ اسفند ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لوایح شماره ۲۵۰۱۳/ ۱۰۴۰۷ - ۳۰/۹/۱۳۴۲ و ۱۸۴۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۶۴۳ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۱۸۴۹۱ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ و ۲۳۷۲ - ۴/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران را که در شور اول با یکدیگر تلفیق شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه را در این مورد تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری - صائب
رئیس- ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۱- به منظور حمل و نقل مسافر و بار و محمولات پستی در داخل و خارج کشور و انجام امور مربوط به هواپیمایی بازرگانی شرکتی سهام به نام (شرکت هواپیمایی ملی ایران) تأسیس و تشکیل می‌گردد.
رئیس- در ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به ماده اول خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوم خوانده می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۲- سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران پانصد میلیون ریال است. تمام سرمایه شرکت توسط دولت تعهد و پنجاه درصد آن به شرح زیر پرداخت گردیده است:
الف- پنجاه میلیون ریال نقداً پرداخت شده است.
ب- سه فروند هواپیمای وایکانت به ارزش یکصد میلیون است.
ج- بیست میلیون ریال از محل بهای یک فروند هواپیمای وایکانت اختصاصی (که ارزش آن معادل مبلغ هفتاد میلیون ریال تعیین گردیده) تأمین و پنجاه میلیون ریال تتمه بهای هواپیمای مزبور که متعلق به شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌باشد دین شرکت مزبور است که باید تا آخر سال ۱۳۴۶ به دولت مسترد نماید.
د- ۱۱۵۰۰۰۰۰ ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۲ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
ه- ۶۸۵۰۰۰۰۰ ریال طبق قانون بودجه سال ۱۳۴۳ کل کشور تصویب و پرداخت شده است.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- در شور دوم چون نمی‌شود پیشنهاد داد مگر در حدود پیشنهاداتی که قبلاً یعنی بین الشورین داده شده بنابراین مطلبی که بنده می‌خواهم عرض کنم چون فوق‌العاده اهمیت دارد و در صورت توجه این ماده ۲ به کلی باید عوض شود این است که تقاضا می‌کنم توجه لازم را مبذول فرمایید اگر جواب قانع کننده داده نشد تصویب ماده به این صورت به نظر من صحیح نیست در ماده دوم گفته شده سرمایه شرکت هواپیمایی ایران پانصد میلیون ریال است تمام سرمایه شرکت توسط دولت تعهد و پنجاه درصد آن به شرح زیر پرداخت گردیده است. الف- پنجاه میلیون ریال نقداً پرداخت شده بسیار کار خوبی است. در بند ب گفته شده سه فروند هواپیمای وایکانت به ارزش یکصد میلیون ریال، این سه فروند هواپیمای وایکانت برای دولت ۲۸ میلیون تومان تمام شده است یعنی با بهره ۶% دولت قرض کرده و این سه فروند هواپیما را خریده ۲۱ میلیون تومان بابت سه فروند هواپیما پرداخته و هفت میلیون تومان بابت وسایل یدکی آن بنابراین وقتی ۲۸ میلیون تومان برای دولت تمام شده اگر گران خریده شده علت را باید بفهمیم ولی اگر قیمت واقعی هواپیما و اسباب یدکی بیست و هشت میلیون است چرا به حساب این شرکت ده میلیون تومان گذاشته می‌شود و این هجده میلیون تومان دیگرش کجا است؟
در بند ج گفته شده است که بیست میلیون ریال از محل بهای یک فروند هواپیمای وایکانت اختصاصی اشکالی ندارد که بگویند بیست میلیون ریال از محل فروش این هواپیما بابت سرمایه بیاید ولی به چه مناسبت ارزش آن این قدر نیست و ارزش آن طبق اطلاعی که بنده پیدا کرده‌ام به جای هفتاد میلیون صد و ده میلیون ریال بوده و این صد و ده میلیون ریال هفتاد میلیون ریال قید شده ما در چیزی که مربوط به ما نیست به چه مناسبت وارد شویم بیست میلیون ریال از آن محل را ما باید بیاوریم در این سرمایه عیبی ندارد ولی ما به چه دلیل تعیین می‌کنیم ارزش آن هواپیمایی که تمام آن جزو این سرمایه نیست و به ما ربطی ندارد ما باید فقط بیست میلیون ریال را که می‌گوییم جزو سرمایه شرکت است باید آن را تصویب بکنیم. غیر از اقلام الف و ب و ج که اشکال آن را عرض کردم که صحیح تنظیم شده و اقلام دیگر که در قسمت د و ه شرکت هواپیمایی ملی است سرمایه دیگری نیز به حسابش گذاشته شده مثلاً یک قلم دیگر سرمایه به حسابش گذاشته شده به عنوان اختلاف
ارزش واقعی و اسمی هواپیمایی سابق ایران. هواپیمایی سابق ایران وقتی که سهامش را واگذار کرده به شرکت هواپیمایی ملی کلیه دیون و مطالباتش طبق همین قانون که می‌خواهد تصویب بشود و در اصل تصویبنامه بوده در زمان فترت به این شرکت واگذار کرده است ما باید ببینیم کلیه دیون و مطالباتش چه بوده وقتی که آن شرکت کلیه دیون و مطالباتش چه بوده وقتی که آن شرکت کلیه دیون و مطالباتش را واگذار می‌کند جزء سرمایه این شرکت می‌شود و چرا در اینجا ذکر نشده است که به سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران مبلغ سی و دو میلیون تومان دیگر هم از بابت خرید سهام شرکت هواپیمایی سابق یعنی از بابت انتقال کلیه دیون و مطالبات آن شرکت به شرکت جدید منتقل شده چرا آن سرمایه که منتقل شده به شرکت هواپیمایی ملی ایران جزو سرمایه نیامده و از بابت تفاوت ارزش واقعی و اسمی شرکت هواپیمایی سابق مبلغ ۲۲۰۸۰۹۷۶۳ ریال در حساب سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران نیامده و در ماده ۲ که سرمایه شرکت را معلوم می‌کند چرا این را قید نکرده؟ مطلب دیگری (که انشاءالله تعمدی در کار نبوده) که در سرمایه قید نشده مبلغی است به عنوان پرداخت ارزش سهام شرکت پارس به مبلغ سی میلیون ریال بوده که شرکت هواپیمایی ملی ایران سهام شرکت پارس را منتقل کرده به خودش و سی میلیون ریال پرداخت کرده است این مبلغ را هم باید بیاورد جزو سرمایه‌اش در صورتی که این را هم جزو سرمایه‌اش نیاورده مبلغ دیگری که جزو سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران گنجانده نشده و مبلغی است به عنوان دارایی سرویس فرودگاه مهرآباد در این لایحه که جلوی نظر آقایان است که سرویس فرودگاه مهرآباد تمام سهام آن توسط دولت پرداخت شده بنابراین چرا در سرمایه شرکت ملی هواپیمایی ایران منعکس نشده (خواجهنوری - سرویس فرودگاه مهرآباد در اختیار هواپیمایی کشوری است) عرض خواهم کرد در یکی از مواد گفته است که کلیه سهام مربوط به سرویس فرودگاه مهرآباد متعلق به دولت است وقتی متعلق به دولت شد باید در اینجا وارد شود (خواجهنوری- آن تحت نظر هواپیمایی کشوری اداره می‌شود) ما به تحت نظرش کار نداریم وقتی پرداخت شد و آمد جزو سرمایه هواپیمایی ملی ایران باید آن پولی که پرداخت شده باید سهام پرداخت شده به حساب شرکت جدید گذاشته بشود اگر این اقلام را جمع کنیم با رقمی که خود دولت در اینجا ارائه داده مبلغ کل خواهد شد ۱۱۴۵۵۸۹۷۶۳ ریال و ملاحظه می‌فرمایید از پانصد میلیون ریال که دولت به عنوان سرمایه معین کرده بیشتر است و بلکه از دو برابرش هم بیشتر است (خواجهنوری- همه را دو مرتبه حساب کرده‌اید) این را بنده از همکاران محترم تقاضا می‌کنم توجه بفرمایید دولت در مقابل تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران خودش می‌گوید پانصد میلیون ریال سرمایه دارد و تمام سرمایه را دولت تعهد کرده در حالی که دولت بیش از دو برابر تعهد کرده بابت سرمایه همین شرکت و پانصد میلیون ریال را به حساب سرمایه معلوم کرده ولی مابقی تعهدات را به حساب نیاورده و این به طور کلی صحیح نیست بنده تقاضا می‌کنم همکاران محترم اگر تشخیص می‌فرمایید که این عمل ما عمل صحیحی نیست موافقت بفرمایید که این لایحه برگردد به کمیسیون که این اقلام درست منظور شود به این ترتیب فعلی این اقلام صحیح نیست بنده اینجا صراحتاً عرض می‌کنم که در صورت جلسه نوشته بشود این اقلام صحیح نیست و بیش از مبلغی که قید کرده، دولت تعهد کرده و در سرمایه شرکت هواپیمایی ملی ایران به حساب گذاشته نشده است.
بالاخانلو- صحیح است
خواجهنوری- صحیح نیست
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- راجع به قسمت اول فرمایش آقای دکتر مبین درباره ارزیابی سه فروند هواپیمای وایکانت نمایندگان محترم به خوبی استحضار دارند که امروز هواپیمایی به سرعت باور نکردنی در تحول است (صحیح است) و هواپیمایی که به مبلغ ۵ میلیون دلار خریداری شد یک عمر مشخصی دارد و بعد از دو سال که مدل بهتری بیرون آمد هواپیما را به همین قیمت نمی‌توان فروخت و ایکانت‌هایی که مورد نظر نمایندگان محترم است البته به همان ۲۸ میلیون تومان بدواً خریداری شده ولی موقعی که شرکت
هواپیمایی ملی به وجود آمده این وایکانت‌ها چهار سال از عمرشان گذشته بود و هواپیمایی که چهار سال عمر بکند همان طور که عرض کردم در قیمت خیلی تقلیل پیدا می‌کند و شاید ممکن بود هواپیمایی مشابهی را در بازار بین‌المللی به همین قیمت هم شرکت هواپیمایی بتواند خریداری کند پس ارزیابی این ده میلیون تومان برای سه فروند هواپیمای وایکانت براساس ارزیابی است که در آن روز متخصصین برای این هواپیماها قائل شده‌اند راجع به هواپیمای اختصاصی که فرمودند چرا ما ارزش آن را در قانون ذکر کردیم برای این است که ما شرکت را ملزم بکنیم که ۵ میلیون بقیه بهای هواپیمای اختصاصی را برگرداند و شرکت این کار را کرده درباره سرمایه‌ای که فرمودند آقایان توجه دارند که هواپیمایی ملی سهام شرکت هواپیمایی ایران و سرمایه شرکت هواپیمایی پارس را خریده (خواجهنوری - و پول نقد داده) دولت اینها را مصادره که نکرده که جزو سرمایه بگذارند پنج میلیون سرمایه نقدی دادیم و یک مقدار سرمایه جنسی دادیم گفتیم این سرمایه تو برو این شرکت‌ها را بخر و کار بکن و هنوز هم دعوی با بعضی از این شرکت‌ها تمام نشده همان طور که جناب آقای خواجهنوری فرمودند من خیال می‌کنم برای جناب آقای دکتر مبین توهم ایجاد شده یعنی قاعدتاً دو مرتبه این را به حساب سرمایه برده‌اند و در واقع هواپیمایی ملی با همین سرمایه ۵۰ میلیون تومانی که دولت تعهد کرده تمام آن مالکیت‌ها و اموال و دیون و تعهدات و مزایا و امتیازات شرکت‌های هواپیمایی ایران و پارس را خریداری کرده و سرمایه مجددی در اختیار شرکت قرار داده نشده که جزء پرداختی دولت حساب بشود چون مال دولت نبوده و مادامی که مال دولت نبود بایستی بخرد و بهای آن را از محل همین سرمایه بدهد.
رئیس- نظر دیگری در ماده ۲ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران متعلق به دولت و با نام و غیر قابل انتقال می‌باشد.
تبصره- اداره کل هواپیمایی کشوری مکلف است وجوهی را که اشخاص و مؤسسات برای خرید سهام شرکت هواپیمایی ملی ایران تودیع نموده‌اند از حساب مربوط و بهره آن را به میزان ۶% در سال از تاریخ تودیع تا تاریخ استرداد وجه تودیع شده (که در هر حال از تاریخ تصویب این قانون تجاوز نخواهد کرد) از محل درآمد شرکت هواپیمایی ملی ایران پرداخت نماید.
رئیس- در ماده ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۴ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- نظر به این که شرکت هواپیمایی ملی ایران تمام سهام شرکت هواپیمایی ایران را خریداری نموده و صاحب تمام سهام شرکت مزبور می‌باشد لذا شرکت هواپیمایی ایران با تمام تشکیلات و دارایی و اعتبارات و دیون و اختیارات و امتیازات و تعهدات و حق مکتسبه داخلی و بین‌المللی ضمیمه شرکت هواپیمایی ملی ایران گردیده و شرکت هواپیمایی ملی ایران از هر حیث قائم‌مقام قانونی شرکت هواپیمایی ایران شناخته می‌شود.
تبصره- شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است آن عده از کارمندان و کارگران شرکت سابق هواپیمایی ایران را که مورد نیاز باشند در خدمت ابقاء و با آنان طبق مقررات استخدامی مخصوص شرکت هواپیمایی ملی ایران رفتار نماید.
رئیس- در ماده چهارم نظری نیست؟ آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- در تبصره ماده ۴ گفته شده است که «شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است آن عده از
کارمندان و کارگران شرکت سابق هواپیمایی ایران را که مورد نیاز باشند در خدمت ابقاء و با آنان طبق مقررات استخدامی مخصوص شرکت هواپیمایی ملی ایران رفتار کند» این تبصره مفادش جزء تصویبنامه ۴۰۴۴۰ مورخ ۳۰/۶/۴۲ تصویب شده یعنی در تاریخ ۳۰/۶/۴۲ که دو سال و نیم قبل باشد تصویب‌نامه‌ای تصویب شده که شرکت هواپیمایی ملی ایران آن تعداد از کارمندان را که لازم دارد نگاه دارد و مابقی را رد کند در ظرف دو سال و نیم مگر کارش تمام نشده؟ هر کس را که خواسته گرفته و هر کس را هم نخواسته نگرفته بنابراین لزوم این که این تبصره بعد از دو سال و نیم حفظ بشود برای چیست؟ برای این است که آن چهار نفری که به خدمت برنگشته‌اند هر ساعت برگردند و مراجعه کنند و بگویند آقا ما دو مرتبه برگردیم سر خدمت این که صحیح نیست اگر در تاریخ ۳۰/۶/۴۲ یک وضعی را دولت با توجه به سیاست استخدامی شرکت هواپیمایی ملی ایران پذیرفت و قبول کرد که تعدادی از کارمندان شرکت سابق را بیاورد به شرکت جدید و مابقی را نیاورد و دو سال و نیم وقت داشته این دیگر تمام شده بنده در شور اول پیشنهاد کردم این تبصره چون مفادش تا به حال اجراء شده و اگر هم تعدادی از کارمندان تاکنون به خدمت برنگشته‌اند مسلماً طبق تشخیص شرکت هواپیمایی ملی ایران مورد لزوم شرکت نبوده‌اند بنابراین این تبصره حذف شود و چون موقعی که این تبصره در کمیسیون مطرح بود رد شده بنده تجدید پیشنهاد می‌کنم.
رئیس- چون پیشنهاد حذف است در آخر رأی می‌گیریم.
خواجهنوری- بنده با این پیشنهاد مخالفم.
دکتر مبین- در پیشنهاد حذف که کسی نمی‌تواند صحبت بکند به عنوان موافق ماده باید صحبت کنند.
خواجهنوری- بنده موافق ماده صحبت می‌کنم.
رئیس- آقای خواجهنوری بفرمایید.
خواجهنوری- بنده موافق ماده صحبت می‌کنم و عرض می‌کنم که این تبصره ضرورت دارد برای این که به موجب همین تبصره‌ای که فرمودید در تصویبنامه قبلی بوده یک عده‌ای را لازم داشتند و استخدام کردند و یک عده‌ای هم عذرشان را خواسته‌اند برای این که وجودشان برای شرکت هواپیمایی ملی ایران لازم نبوده و اگر ما این قسمت را حذف بکنیم معنی مخالفش این است که با این قسمت عملی را که به موجب تصویبنامه دولت شرکت هواپیمایی ملی در گذشته انجام داده تنفیذ می‌کنیم (دکتر مبین- ماده واحده ۲۰ آذر تکلیف تمام تصویبنامههای زمان فترت را روشن کرده) با وجود این اگر ما این تبصره را حذف کنیم یک شائبه‌ای پیش می‌آید در انظار آن اشخاصی که ذینفع بودند و هنوز خودشان را شاغل می‌دانند و در این صورت ما این قسمت از عملیات شرکت هواپیمایی ایران را تنفیذ نکردیم و ممکن است یک ادعاهایی علیه شرکت هواپیمایی ایران فراهم بشود این است که تصویب آن نهایت ضرورت را دارد، همان طور که فرمودید به موجب این تبصره آنها عملیاتی انجام داده‌اند و امور کارگزینی آن شرکت را تصفیه کرده‌اند و دیگر شرکت هواپیمایی ایران وجود ندارد و اصولاً رفع غائله از هر جهت ضرورت دارد، این است که اجازه می‌خواهم موافقت بفرمایید به همین ترتیب عمل بشود.
رئیس- آقای دکتر مبین در پیشنهادتان باقی هستید؟
دکتر مبین- تکلیف کلیه تصویبنامههای زمان فترت را ماده واحده روشن کرده است.
رئیس- ولی به نظر می‌آید اگر این تبصره باشد بهتر است.
دکتر مبین- اتفاقاً اگر باشد مجوزی است برای اشخاصی که استخدام نشده‌اند.
رئیس- بسیار خوب رأی می‌گیریم به ماده ۴ بدون تبصره خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا به ماده ۴ با تبصره رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
رامبد- ماده ۴ بدون تبصره و با تبصره تصویب شد.
رئیس- ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- از تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران حق بهره‌برداری هوایی در داخل و خارج کشور به منظور حمل و نقل هوایی اشخاص و اشیاء به وسیله هواپیماهای سنگین وزن منحصراً به شرکت هواپیمایی ملی ایران تفویض می‌گردد و شرکت مذکور به عنوان تنها شرکت هواپیمایی ایرانی برای استفاده از حقوق مندرج در قراردادها و موافقتنامهها و اجازه‌نامه‌های مربوط برقراری سرویس‌های هوایی منعقده بین دولت شاهنشاهی و سایر کشورها شناخته می‌شود.
تبصره- منظور از هواپیماهای سنگین وزن مذکور در این ماده هواپیماهایی هستند که وزن کل آنها اعم از هواپیما - تجهیزات - سوخت - روغن - سرنشین - بار و مسافر از یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلو رم بیشتر باشد.
تبصره ۲- مؤسسات هواپیمایی ایرانی به استثناء شرکت هواپیمایی ملی ایران که طبق مقررات مربوط مشغول فعالیت بوده وعملیات پروازی انجام می‌دهند و همچنین مؤسسات هواپیمایی ایرانی دیگر که در آینده با رعایت قانون پروانه یا اجازه نامه لازم تحصیل نمایند فقط می‌توانند با هواپیماهایی که وزن کل آنها یازده هزار و هشتصد و هشتاد و پنج کیلوگرم یا کمتر باشد به حمل و نقل هوایی مسافر و بار یا هر نوع پرواز بازرگانی مبادرت نمایند.
تبصره ۳- صدور پروانه یا اجازه‌نامه بهره‌برداری هوایی برای مؤسسات مذکور در تبصره ۲ این ماده به منظور حمل و نقل هوایی مسافر و بار به طور منظم مشروط بر آن است که شرکت هواپیمایی ملی ایران ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ کتبی اداره کل هواپیمایی کشوری سرویس منظم مورد درخواست را دائر ننماید یا پس از دائر شدن سرویس منظم مزبور را برای مدتی بیش از سه ماه تعطیل کند.
رئیس- در ماده ۵ نظری نیست؟ آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- بند ماده ۱۸ آئین‌نامه را قرائت می‌کنیم.
ماده ۱۱۸- به پیشنهاد حذف ماده که در موقع اخذ رأی نهایی قابل طرح می‌باشد مستقلاً نمی‌توان رأی گرفت در این مورد بدواً به تمام لایحه بدون ماده مورد پیشنهاد رأی گرفته می‌شود و در صورت تصویب نسبت به ماده پیشنهادی جداگانه اخذ رأی به عمل می‌آید چنانچه ماده مزبور تصویب شود نسبت به مجموع مواد یک جا رأی گرفته می‌شود بنابراین رأیی که قبلاً نسبت به ماده ۴ رأی گرفته شد صحیح نبود و رأی اول صحیح بود. یعنی به ماده ۴ رأی گرفتید بدون تبصره، بعد می‌بایستی نسبت به تبصره رأی می‌گرفتید و اگر تصویب نشد ماده چهار کارش تمام شده است بنابراین موقعی که در مرحله دوم اعلام رأی می‌شود باید اعلام رأی به تبصره بشود.
رئیس- آقای دکتر مبین برای بنده تکلیف معین نفرمایید.
دکتر مبین- تکلیف برای جنابعالی به موجب آئین‌نامه معین شده است.
رئیس- بنده به اندازه جنابعالی به آئین‌نامه وارد هستم رأیی که گرفته شد صحیح بوده است در ماده ۵ نظر دیگری نیست؟ آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- در ماده قبلی بود که جناب آقای معاون وزارت راه فرمودند تحول سریع و فوق‌العاده‌ای که در امر هواپیمایی به نحوی است که در ظرف یک سال یا دو سال هواپیماهای جدیدی مورد احتیاج است و هواپیماهای قبلی کم و بیش از حیض انتفاع می‌افتد فقط برای این که مجلس روشن بشود و نماینده دولت توضیحی بدهد عرض می‌کنم علی الظاهر با این توضیح چه طور طبق یک قانون شرکت هواپیمایی ملی یعنی شرکتی را که به تمام مملکت متعلق است از استفاده یک نوع هواپیمایی که فرضاً بعداً ساخته شود محروم می‌کنیم جناب آقای دکتر الموتی توجه بفرمایید هواپیمایی که به تمام مملکت تعلق دارد محروم می‌کنیم از این که اگر یک هواپیمایی از وزن معینی زیادتر یا کمتر بود هواپیمایی ملی ایران حق ندارد از چنین هواپیمایی استفاده بکند (خواجهنوری - چنین چیزی نیست) پس اگر چنین
چیزی بود شما بایستی با نظر من موافقت بفرمایید شاید در این حدود بنده هم لایحه را خوانده باشم برایتان قرائت می‌کنم در تبصره ۲ مؤسسات هواپیمایی ایرانی به استثناء شرکت هواپیمایی ملی ایران، پس به جهتی استثنا کرده‌ایم که حق ندارد با هواپیماهایی که وزن کلی آنها ۱۱۸۸۵ کیلوگرم باشد پرواز کند، استثناء را بخوانید، من دیده بودم که در رادیو جناب آقای دکتر گنجی پیش‌بینی هوا را می‌کند، ولی نمی‌دانستم که ایشان اطلاعات‌شان آن قدر بسیط است که وزن انواع هواپیماهایی هم که بعداً ساخته می‌شود پیش‌بینی می‌کنند شاید روزی کارخانه‌جات هواپیماسازی دنیا یک هواپیمایی بسازند که نیم کیلو از این مقدار بیشتر یا کمتر باشد یک چنین قانونی در شأن مجلس نیست، فردا شاید یک هواپیمایی بسازند که تمام مشخصاتش مورد احتیاج آن هواپیمایی غیردولتی و یا مورد احتیاج هواپیمایی ملی باشند و ما بیاییم قانون بگذرانیم که به استناد این قانون که وزن را اینجا معین کرده‌ایم یکی از شما، مؤسسه خصوصی، مؤسسه دولتی حق ندارید پرواز کنید در این مورد فقط اگر توضیحی بدهند که علت این تعیین وزن چیست شاید همه قانع بشویم (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده از آقای رامبد خیلی متشکرم که اشاره‌ای هم به پیش‌بینی‌های رادیویی بنده فرمودند البته بنده قوه بیان ایشان را ندارم و نخواهم داشت با این که خودم چندین سال است معلم هستم ولی عرض می‌کنم که هواپیمایی یک امری است کاملاً فنی که آقایان همه مستحضر هستند، هر پرواز هواپیما مستلزم یک سلسله مقدمات و خدمات فرعی است حرکت هواپیما از یک نقطه به یک نقطه تابع شرایط و امکانات فرودگاه است، فرودگاه‌ها درجه‌بندی شده بر حسب طول باند و امکانات فنی برای پذیرش هواپیما، مخابرات، آتش‌نشانی و امثال آنها اینها همه در مقررات بین‌المللی پیش‌بینی شده و جناب آقای رامبد قطعاً بهتر از بنده وارد هستند در یک فرودگاهی که شرایط لازم را برای پذیرش هواپیماهای سنگینی ندارد هر دستگاه هواپیمایی ناچار است طبق مقررات فنی هواپیمایی یک وزن کمتری را اجازه تردد بدهد و اینجا روح قانون ناظر بر این است که هواپیمایی ملی ایران در شاهراه‌های هوایی فعالیت کند و راه‌های فرعی هوایی را که به عنوان راه‌های تغذیه‌ای ما می‌نامیم به مؤسسات خصوصی بدهد، اگر هواپیمایی ملی را مستثنی قرار داده‌اند برای این نبوده که از ملت و هواپیمایی ملی چیزی کاسته بشود بلکه برای این بوده که به مؤسسات خصوصی که در ارتباطات فرعی و راه‌های هوایی تغذیه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند لطمه‌ای وارد نیاید و زنی که برای هواپیمای سبک وزن و سنگین وزن با امکانات فنی و پیشرفت‌های امروزی تعیین شده و ما به موجب قراردادهای بین‌المللی مقید به رعایت آن هستیم همین وزن است.
رامبد- بنده تکذیب می‌کنم، هیچ قرارداد بین‌المللی راجع به وزن هواپیما نیست، شما پشت تریبون حق خلاف‌گویی ندارید، اصلاً چنین چیزی وجود خارجی ندارد و در هیچ جای دنیا چنین قراردادی نیست، تصور نفرمایید که به نام نماینده دولت هر چیزی را می‌شود خلاف واقع گفت.
دکتر گنجی- با این که فرمودید در رادیو بنده پیش‌بینی می‌کنم باید عرض کنم بنده نه در رادیو و نه اینجا هیچ وقت خلاف واقع نه به عنوان نماینده دولت و نه از طرف خودم چیزی به عرض نمی‌رسانم. (رامبد - کدام قرارداد است اسم ببرید؟) اجازه بفرمایید با اجازه آقای رئیس جزئیات این مطلب را بعداً به عرض برسانم.
رئیس- نظر دیگری در ماده ۵ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۶ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- کلیه مسافرین و بارهایی که به هزینه وزارتخانه‌ها
و سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت به خارج از کشور فرستاده می‌شود (به استثناء پست) باید به مباشرت یا به توسط شرکت هواپیمایی ملی ایران انجام شود.
تبصره- مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، مذکور در این ماده عبارتند از هر سازمان بنگاه - شرکت - بانک و هر نوع مؤسسه دیگری که تمام یا قسمتی از سرمایه آن متعلق به دولت بوده و یا اداره امور آن زیر نظر دستگاه‌های دولتی باشد.
رئیس- آقای فلیکس آقایان بفرمایید.
آقایان- البته اصل فکر به طوری که در این ماده مقرر داشته‌اند این است که آنجایی که پول دولت صرف می‌شود به شرکت هواپیمایی ملی ایران پرداخت شود، این فکر خوبی است ولی نوشته برای بار و مسافرینی که از ایران خارج می‌شوند، ملاحظه بفرمایید بارهای وارداتی ما پنج برابر بارهای صادرات‌مان است یا شش برابر و من معتقدم این یک نقص بزرگی است در این ماده، وارداتی که به ایران حمل می‌شود با طیاره آنها، اگر متعلق به دولت است یا به مؤسسات وابسته به دولت باید از شرکت هواپیمایی ملی ایران حمل کنند، در این مورد آن طور که لازم بوده دقت نکرده‌اند حالا راهش چیست دولت خودش باید فکری در این مورد بکند.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده از آقای آقایان خیلی تشکر می‌کنم که به این امر توجه کردند ولی خیلی تعجب می‌کنم با فکر اقتصادی که ایشان دارند توجه نفرمودند که کنترل واردات که از یک کشور دیگر سرچشمه می‌گیرید به هیچ وجه در اختیار دولت ما نمی‌تواند باشد اولاً که هواپیمایی در تمام مراکزی که ما از آن واردات وارد می‌کنیم، امکان اجرای این کار را ندارد ثانیاً همان طوری که ما اینجا اصرار داریم که صادرات مملکت ما با هواپیمایی خودمان باشد، هر کشوری دلش می‌خواهد صادرات آن کشور با هواپیمایی خودش باشد، هیچ وقت ما نمی‌توانیم فرانسه را ملزم کنیم که صادراتش را به ارفرانس ندهد و بدهد به هواپیمایی ملی ایران، هیچ وقت این کار را نخواهند کرد و منطقی هم نیست.
رئیس- نظر دیگری در ماده ۶ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۶ رأی می‌گیرم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده هفتم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷- از تاریخ تصویب این قانون نمایندگی کل (آژانس ژنرال) شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی در ایران و انجام خدمات فنی هواپیما (هندلینگ) منحصر به شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌باشد.
تبصره ۱- شرکت مزبور مجاز است نمایندگی کل شرکت‌ها و مؤسسات هواپیمایی خارجی را رأساً اداره نماید و یا به مؤسسات و اشخاص ذیصلاحیت واگذار کند.
تبصره ۲- نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تصویب این قانون تأسیس شده‌اند مشمول مقررات این ماده نمی‌باشد و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط به کار خود ادامه دهند.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- در تبصره ۲ این ماده که از تصوینامه ۴۰۴۴۰ مورخ ۳۰/۶/۴۲ گرفته شده ذکر شده بود که نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی تشکیل شده‌اند یعنی تا تاریخی که شرکت هواپیمایی ملی تأسیس شد قبل از آن اگر نمایندگی کل وجود داشت با مقررات خودش کار خودش را ادامه بدهد، این را در شور دوم تغییر دادند و تبدیلش کردند به تاریخ تصویب این قانون حالا ملاحظه بفرمایید طبق ماده واحده تصویبنامه ۲۰ آذر آن تصویبنامه مفادش به قوت خود باقی است، یعنی چه تا یعنی تا تاریخ تصویب این لایحه، تاریخ تأسیس ملاک عمل است، یعنی اگر نمایندگی کلی به وجود آمده باشد قبل از تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران، طبق تصویبنامه زمان فترت به کارش می‌تواند ادامه بدهد، ولی اگر بعد از تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران یک نمایندگی کلی به وجود آمده باشد برخلاف قانون یعنی
برخلاف تصویبنامه جایگزین قانونی ۴۰۴۴۴ یک نمایندگی کلی به وجود آمده باشد به جای این که اگر کسی برخلاف قانون یک نمایندگی کل ایجاد کرد از او بازخواست کنید و تعطیلش کنید آمدید می‌گویید خوب کاری کردید من نمی‌فهمم این چه جور کار است؟ شما تصویب‌نامه‌ای را تصویب کرده‌اید باید مفادش اجرا شود، حالا آمدید در این تاریخ می‌گویید اشخاصی که برخلاف مفاد آن قانون عمل کرده‌اند، عمل‌شان قانونی است. این فاصله را به چه مناسبت آوردید در اصل قانون؟ بنده در کمیسیون هر چه این مطلب را گفتم به مناسبت این که چند نفر نمایندگی کل ایجاد کرده‌اند برخلاف قانونی که در زمان فترت صادر شده و نظر ارفاق است به آن اشخاص و کار خلاف قانون‌شان لذا بنده حریف نشدم، تقاضا دارم این را توجه کنید، شما دارید عمل خلاف را تجویز می‌کنید، کسی که قانونی را اجرا نکرد باید بازخواست بشود، این که نمی‌شود مجلس بیاید بگوید اشخاصی که برخلاف قانون عمل کردند عمل‌شان قانونی است بنده مجدداً پیشنهادم را تجدید می‌کنم که جمله تا تاریخ تصویب این قانون تبدیل بشود تا تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران.
رئیس- آقای فلیکس آقایان تشریف بیاورید.
آقایان- بنده عرضم نسبت به تبصره یک است که مقرر می‌دارد که از این تاریخ به بعد اگر شرکت‌هایی بخواهند بیایند در ایران و فعالیت کنند شرکت‌های هواپیمایی بایستی نمایندگان کل‌شان را به موجب این ماده بدهند به شرکت هواپیمایی ملی ایران به طوری که توضیح داده شد هزار نوع محظور است اگر می‌خواهند کنترلی داشته باشند در خطوط ارتباطی کشور خوب باز قابل دفاع است اما این که شرکت هواپیمایی ملی ایران می‌تواند این نمایندگی را که اکثراً مال یک مملکت خارجی است خطوط هواپیمایی یک کشور خارجی است ببرد بدهد به دست نشانده خودش یا به یک مؤسسه‌ای که خودش تشخیص می‌دهد صلاحیت دارد این مفهومی ندارد بنده جداً با این موضوع مخالفم برای این که تعهد ایجاد می‌کند فرض کنید حبشه یا برزیل یا آرژانتین آمد خواست در ایران خطوط هواپیمایی دایر کند بعد نمایندگی را هم با کمال میل گفت خیلی خوب، شما مقرر داشتید که باید بدهید به شرکت هواپیمایی ملی ایران آن وقت شرکت هواپیمایی ملی ایران هم برداشت و این را داد به شرکت فلان اکسپرس یا فلان تور ۷ و ۸ میلیون تومان پول آن کشور حبشه یا آرژانتین یا برزیل در این کار است فلان شرکت که اینجا تعین کردید به عنوان شرکت صلاحیتدار آمد پول را خورد و رفت مسئول اینها کیست؟ مسئولش دولت ایران است ملاحظه بفرمایید تعهد ایجاد می‌کند و این اصلاً معقول نیست بنده نمی‌فهمم که چنین پیشنهادی از نظر قانونگذاری که حقوق کسی دیگری را من مجبور کنم بدهد به خود من و خودم هم تازه حق انتقال این را Z , Y , X داشته باشم مثل این می‌ماند که بگویم آقا پولت را بیار بگذار در بانک ولی من حق دارم پول تو را بدهم به یک صرافی که من نمی‌دانم صلاحیت دارد یا نه و البته به حساب و مسئولیت خود البته این کار را به کار بیندازد این ملاحظه بفرمایید این اصلاً مفهوم ندارد من یک پیشنهادی در این مورد تهیه کرده‌ام و مجدداً تجدید می‌کنم آن قسمتی که مربوط است که نمایندگی کل را بدهند به شرکت هواپیمایی ملی ایران بدهند آن را که می‌خواهد قبول بکند که به دیگری انتقال بدهند اصلاً نکنند که به ایران بیاید بنابراین بنده با اجازه مقام ریاست پیشنهادم را تجدید می‌کنم و انتظار عنایت از هم مسلکان عزیز دارم.
معتمدی- شما هم مسلکی اینجا ندارید.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- فرمایشات آقای دکتر مبین در مورد نمایندگی‌هایی که در فاصله تصویبنامه و قانون تأسیس شده‌اند صحیح است ولی در کمیسیون هم صحبت شد مقتضیات صدور تصویبنامه و اصولاً تصویبنامههای زمان فترت طوری بوده که شاید مردم آن طوری که باید از مفاد آن مقررات آگاهی کامل نداشته‌اند و در این مدت سرمایه‌گذاری‌هایی کردند که در کمیسیون مورد بحث واقع شد و این طور مصلحت دیده شد که برای رعایت حال کسانی که در گذشته در این راه سرمایه‌هایی
گذاشته‌اند و الان بدون اغراق صدها نفر از قبیل همین سرمایه‌گذاری‌ها در این مملکت اعاشه می‌کنند برای خاطر رعایت حال آنها این قانون به این صورت دربیاید در مورد فرمایش آقای آقایان بایستی عرض کنم که دو مطلب مورد توجه بوده یکی وضع مالی نمایندگان و آژانس‌ها یکی هم مقتضیات دیگری که مصلحت مملکت بوده که در نظر گرفته شود، در گذشته اتفاق افتاده که بعضی از نمایندگی‌ها یا مؤسسات مادری که نمایندگی را به آنها واگذار کردند خوب معامله نکردند و موجب بی‌اعتنایی شدند و از این نظر قطعاً احاله نمایندگی کل به شرکت هواپیمایی ملی ایران که هم مورد اطمینان آنها است و هم اسباب اعتماد خود دستگاه در دست دوم تشخیص صلاحیت اجتماعی و اقتصادی نمایندگان اگر از طرف هواپیمایی ملی محرز و مشخص شود عیبی ندارد که باز یک عده‌ای دیگر در این فعالیت دخالت بکنند و به صورت دست دوم نمایندگی شرکت‌های خارجی را که عهده‌دار بشوند.
دکتر مهندس بهبودی- در این حالت دوم که فرمودید تکلیف شرکت دوم چیست قرارداد را کدام شرکت امضا می‌کند؟
دکتر گنجی- بنده تصور می‌کنم قرارداد اولی را شرکت هواپیمایی ملی بایستی امضا بکند.
دکتر مهندس بهبودی- تصور که نمی‌شود آقا دقیقاً این طور است که می‌فرمایید قراردادش را شرکت ملی هواپیمایی امضا می‌کند چون مجلس می‌خواهد رأی بدهد.
دکتر گنجی- اجازه بفرمایید بنده تحقیق کنم بعد عرض خواهم کرد.
دکتر مهندس بهبودی- پس ما هم رأیمان را پس از تحقیق شما می‌دهیم.
دکتر گنجی- بنده در فاصله پنج دقیقه اطلاع کسب می‌کنم و اجازه می‌خواهم موافقت فرمایید.
رئیس- آقای مهندس بهبودی فرمایشی دارید؟
دکتر مهندس بهبودی- بنده عرضی ندارم فرمودند پنج دقیقه مجلس ساکت باشد تا اطلاعی که لازم دارند کشف کنند.
رئیس- بنابراین ماده هشتم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸- شرکت هواپیمایی ملی ایران دارای استقلال مالی و سازمانی بوده و طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود و مشمول قانون محاسبات عمومی و قوانین و مقررات معاملاتی و استخدامی و مالی مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته به دولت نبوده و تابع اساسنامه و آیین‌نامه‌ها و مقررات خود خوداهد بود.
تبصره ۱- شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است متخصصین و مشاورین خارجی را با تحصیل پروانه کار از وزارت کار برای استفاده در انجام امور مربوط استخدام نماید، در صورت وجود متخصصین و مشاورین همطراز ایرانی حق تقدم با ایرانی خواهد بود.
تبصره ۲- دولت مکلف است اساسنامه و آیین‌نامه‌های مذکور در این ماده را ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و برای تصویب به کمیسیون‌های مشترک راه اقتصاد - دارایی مجلسین تقدیم نماید مقررات فعلی تا تصویب اساسنامه و آیین‌نامه‌ها اجرا می‌شود.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- تصویب‌نامه‌ای گذشته در تاریخ ۲۲/۱/۴۱ به شماره ۱۳۲۲ که تبدیل شده است به این ماده ۸ ملاحظه بفرمایید که توصیب‌نامه چه بوده و تبدیل به چه شده، در تصویبنامه گفته است که شرکت سهامی هواپیمایی ملی ایران که دارای استقلال مالی بوده و به صورت بازرگانی اداره می‌شود و نظر به وضع خاص خود از شمول مقررات استخدامی و مقررات مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و بنگاه‌هایی که با سرمایه دولت تأسیس شده‌اند خارج و تابع اساسنامه و مقررات خود خواهد بود. ملاحظه بفرمایید هیچ راجع به این که دیون محاسبات عمومی وظیفه‌اش را انجام بدهد یا ندهد در تصویبنامه قید نکرده
چرا؟ برای این که اشخاصی که آن تصویبنامه را می‌گذراندند متوجه بودند که برخلاف اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی نمی‌توانند چیزی تصویب کنند در اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی گفته شده است از وظایف دیوان محاسبات عمومی «همچنین معاینه و تفکیک محاسبه مختلفه کلیه ادارات دولتی را نموده اوراق سند خرج محاسبات را جمع‌آوری خواهد کردو صورت کلیه محاسبات مملکتی را باید به انضمام ملاحظات خود تسلیم مجلس شورای ملی نمایند» شما برخلاف قانون اساسی آمدید اینجا گفتید دیوان محاسبات عمومی حق ندارد چنین کاری بکند و به اسناد رسیدگی بکند دولت که از شما چنین چیزی نخواسته مجلس باید حافظ قانون باشد قانون اساسی به شما اجازه نمی‌دهد که شما یک مقدار از اختیارات دیوان محاسبات عمومی را حذف کنید (کبیری - آقای دکتر اصلاً دیوان محاسبات عمومی نیست) به هست و نیستش کاری نداریم شما قانون اساسی را در نظر بگیرید این ماده بر خلاف قانون اساسی تنظیم شده بنده پیشنهادم را مجدداً تقدیم می‌کنم چون شور دوم است و نمی‌شود کاری کرد موافقت بفرمایید برگردد به کمیسیون، چون این ماده برخلاف متمم قانون اساسی است.
رئیس- آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- در دوران فترت تصویب‌نامه‌هایی که جایگزین قانون است حاکم و هادی و راهنمای مجریان بوده است حالا هم مجلس شورای ملی هر چه تصویب می‌کند آن مصوبات باید اجراء بشود اما اگر تخلفاتی در اجرای تصویبنامههای مزبور پیش آمده باشد چه صورتی پیدا می‌کند آیا با مصوبات فعلی آن تخلفات صورت قانونی به خود می‌گیرد و یا متخلف را تبرئه می‌کنیم این یک سئوالی کلی است که فقط جواب این سئوال بنده را اگر جناب آقای دکتر گنجی بفرمایند دیگر وقت مجلس را تضییع نمی‌کنم اگر فرمودند که ما اینجا نشسته‌ایم که با قانون خلافی را مجاز دانسته باشیم بنده دیگر عرضی ندارم ولی اگر جملات و مفاد قانون را طوری تنظیم بکنیم که قرار بر این باشد که اگر فرضاً خلافی واقع شده باشد و یا مجری مثلاً برخلاف آنچه که باید عمل می‌کرده باشد آن وقت بحث زیادی پیش می‌آید فقط همین توضیح را بنده می‌خواهم که بفرمایند
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- در مورد تبصره ماده ۷ با این که ۵ دقیقه نشد بنده اجازه دارم به عرض برسانم که طرف قرارداد شرکت هواپیمایی ملی ایران خواهد بود و البته شرایط قرارداد طوری تنظیم خواهد شد که تعهدات طرفین مشخص و معین باشد و اما در مورد فرمایش جناب آقای رامبد بنده کوچکتر از این هستم که تکلیف آقایان را روشن کنم قانونگذار جنابعالی هستید اگر جرمی به وجود آمده اعلام جرم بفرمایید اگر از جرم اطمینان دارید قانون را طوری تصویب نفرمایید که جرم پوشیده شود (رامبد - همین قانونی را که الان داریم تصویب می‌کنیم) تشخیص با جنابعالی است (رامبد- پس در صورت جلسه قید بفرمایید که تاکنون اگر به موجب تصویبنامههای جایگزین قانون جرمی اتفاق افتاده با این مصوبات مجرم تبرئه نمی‌شود عرضم این است) بنده می‌گویم اگر جرمی به وقوع پیوسته باشد قانون هست که تکلیف مجرم را روشن کرده اگر در فاصله بین تصویبنامه و قانون هم جرمی به وجود آمده قطعاً آن قوانین ناظر بر آن جرم خواهد بود جنابعالی هم اینجا هستید برای همین کار اعلام جرم بفرمایید قانون هست.
دکتر مهندس بهبودی- بنده با ماده ۸ مخالفم
رئیس- اجازه بفرمایید ماده ۷ تکلیفش روشن شود پیشنهاد آقای دکتر مبین در ماده ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نماید تبصره ۱ و ۲ ماده ۷ لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران به صورت زیر اصلاح شوند:
تبصره ۱- شرکت مزبور مجاز است نمایندگی کل شرکت و مؤسسات هواپیمایی خارجی را رأساً اداره نماید و یا به مسئولیت خود و با حفظ اختیار نظارت به مؤسسات و اشخاص
ذیصلاحیت واگذر کند.
تبصره ۲- نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران تشکیل شده‌اند مشمول مقررات این ماده نمی‌باشند و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط که مورد قبول شرکت هواپیمایی ملی ایران باشد به کار خود ادامه دهند.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- همان طور که عرض کردم چون تصویبنامه اصلی تاریخ تأسیس را ملاک عمل قرار داده و گفته قبل از آن اگر نمایندگی کل تشکیل شده مشمول این مقررات نمی‌شود و به کار خودش ادامه می‌دهند تغییرش به تاریخ تصویب اشکال پیدا می‌کرد از نظر این که اگر نمایندگی‌های کلی در این فاصله ایجاد شده باشد برخلاف آن قانون اصلی است بنابراین بنده پیشنهادم را تجدید کردم ولی چون این پیشنهادی که دادم بایست عین پیشنهاد سابق باشد بنده همکاران محترم را مستحضر می‌کنم که قسمت دومش را بنده در کمیسیون موافقت کردم که آن قسمتش تصویب نشد بنابراین تجدید پیشنهادم طبق آئین‌نامه در حدودی است که پس نگرفته باشم یعنی در حدودی که رد شده باشد بنده آن قسمتی که تاریخ تصویب تبدیل بشود به تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران در نظر خودم باقی بودم و در کمیسیون هم رد شد و قانع نشدم ولی آنچه که با رعایت مقررات مربوطه که مورد قبول شرکت هواپیمایی ملی ایران باشد این عبارت را گذاشتن یا نگذاشتنش هیچ فرقی ندارد بنده چون در کمیسیون قانع شده بودم لازم نبود که رد یا تصویب بشود و هیچ اصراری ندارم آقایان اگر میل دارند تصویب بکنند خودشان می‌دانند ولی هیچ دردی را دوا نمی‌کند نبودنش هم اثری ندارد اصرار بنده این است که کاری بکنید به قانونی که قبلاً گذشته بایستی احترام گذاشت تاریخ تصویب باید تبدیل بشود به تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران.
رئیس- چون پیشنهاد باید عیناً همان پیشنهادی باشد که قبلاً داده‌اید بنابراین اگر پیشنهادتان را تغییر بدهید قابل طرح نیست همین پیشنهاد فعلی مطرح است.
خواجهنوری- اجازه بفرمایید یک بار دیگر پیشنهاد خوانده شود.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر مبین مجدداً قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران تشکیل شده‌اند مشمول مقررات این ماده نمی‌باشد و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط که در مورد قبول شرکت هواپیمایی ملی ایران باشد به کار خود ادامه دهند.
دکتر مبین
خواجهنوری- پیشنهاد خوبی است.
رئیس- با این پیشنهاد مخالفی نیست؟ آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- به طور کلی اینجا یک توضیحی در مورد نمایندگی کل لازم است به عرض مجلسیان محترم برسد یک کمپانی خارجی طبق قرارداد بین دولت ایران ودولت آن مملکت وقتی مجاز بود بیاید در مملکت ما کار بکند حق دارد که دفتری باز بکند و کارمندانی برای آن دفتر از کشور خودش بیاورد کما این که متقابلاً هواپیمایی مملکت ما در آنجا این حق را دارد پس بنابراین یک حق متقابلی است که ما اگر به یک هواپیمایی مملکت دیگر اجازه ندهیم که در اینجا کار بکند متقابلاً آن مملکت هم به هواپیمایی مملکت ما که الان می‌خواهد وسعت پیدا بکند اجازه نمی‌دهد اما یک شق دیگری هم هست به جای این که آن هواپیمایی خارجی از افراد مملکت خودش از کارمندان خودش از حقوق بگیران خودش بیاید در مملکت تأسیساتی درست بکند ممکن است از یک مؤسسه ایرانی با جوان‌های ایرانی که آماده و شایسته کار هستند و می‌توانند در چنین دستگاهی کار بکنند آن مؤسسه ایرانی را به نمایندگی خود قبول بکند و دیگر از مملکت خودش کارمند نیاورد در صورت اول می‌گویند آن هواپیمایی خودش دفتر دارد و در صورت اخیر که بیاید به یک مؤسسه ایرانی کارش را برگذار کند این را تشکیل یک
نمایندگی کل می‌گویند وظیفه نمایندگی کل چیست؟
وظیفه نمایندگی کل این است که تمام مساعی خودش را به کار ببرد برای این که فعالیت تجارتی مشروع صاحب کار بچرخد اینجا یک تضاد موضوعی پیدا می‌شود جناب آقای فخر هواپیمایی ملی یک وظیفه دارد که هواپیمایی مملکت خود ما را ترقی بدهد مثلاً آقای کورس که رفته‌اند در دفتر هواپیمایی ملی ایشان را قانع بکنند که با هواپیمایی ملی ایران پرواز بکند اگر هواپیمایی ملی ایران آمد نماینده یک هواپیمایی خارجی شد یا باید برخلاف این اصل کار بکند یا خلاف آن تعهدی که در مقابل کمپانی خارجی کرده است راه سومی غیر از یکی از این دو باقی نمی‌ماند پس اصل اول چون هر هواپیمایی خارجی واقف است بر این که کارکنان و گردانندگان هواپیمایی ملی ایران روی وظیفه‌شناسی علاقه به خدمت به مملکت خودشان نمی‌آیند هواپیمایی مملکت خودشان را کنار بگذارند از طرفی هر شرکت هواپیمایی که طبعاً رقیب آن دیگری است پس معقول نیست که نمایندگیش را به رقیب خود بدهد نتیجه چه می‌شود؟ ما طبق این ماده‌ای که الان داریم تصویب می‌کنیم خارجی را اجازه می‌دهیم بیاید اینجا برای این که هواپیمایی ملی می‌خواهد برود آنجا و به خارجی ناگزیر اجازه می‌دهیم مستقلاً دفتری باز کند عنداللزوم کارمند خارجی هم بیاورد از درآمد آنچه در ایران می‌فروشد به افراد خارجی هم بیاورد از درآمد آنچه در ایران می‌فروشد به افراد خارجی خود حقوق بدهد اما طبق این ماده ایرانی‌ها حق ندارند از تأسیس نمایندگی استفاده کنند و می‌گوییم نمایندگی را فقط بتوانند به هواپیمایی ملی بدهند مطابق همان دلیلی که عرض کردم هواپیمایی ملی هم اگر قبول کرد خلاف اصل آن وظیفه‌ای است که شما اینجا تعیین کردید که باید هواپیمایی ملی ایران را توسعه بدهد بنابراین بنده تصور می‌کنم اصولاً وجود این ماده خلاف چند اصل است یکی اصل تقویت‌بخش خصوصی که در برنامه دولت و در فرمایشات رهبر مملکت و حتی در سیاست حزب ایران نوین هم تمام تأیید شده (دکتر رشتی- در حزب مردم تأیید نشده) حزب مردم دارد صحبتش را می‌کند صحیح نیست که شما بیایید سرمایه‌گذار ایرانی را، کارمند ایرانی را، جوان تحصیلکرده ایرانی را از کسب مشروعی با این ماده محروم بکنید در حالی که ناگزیرید به خارجی اجازه بدهید که خود بیاید مستقلاً دفتری باز بکند و حقوق بگیر بیاورد آقای گنجی مطلبی فرمودید که شاید روی مصالحی بعضی ممالکی باشند که بهتر باشد دولت در تأسیس مؤسسات آنها در ایران نظارتی داشته باشد حرف منصفانه را قبول می‌کنیم اما در فرمایش یک فرد حزب ایران نوین آقای آقایان هم مطلبی بود که گفتند اگر آن لازم است در دست دولت باشد دولت دیگر چرا رد این وسط دلالی می‌کند از او می‌گیرید و می‌خواهد خودش به دیگری بدهد از طرف دیگر نماینده دولت روی استدلالی که دو دقیقه قبل کردند فقط گفتند به جهت این که پول یک کمپانی خارجی را احتمالاً کسی خورده این کار را می‌کنیم ولی چرا تمام کارهای داخلی مملکت را کنار گذاشتیم جهت این که این ضرر فرضی به کمپانی خارجی واهی وارد نیاید هواپیمای ملی ما می‌آید متعهد شخص ثالثی می‌شود در مقابل یک کمپانی خارجی که شاید آن ثالث هیچ وظیفه‌ای هم ندارد دولت تعهدش به جای خود باقی است و مسئول انجام کار او است پس یک جهت دوم اصلاح این ماده پیش می‌آید و بالاخره مطلب سوم پیشنهاد جناب آقای دکتر مبین.
رئیس- توضیح در اطراف پیشنهاد آقای دکتر مبین فقط پنج دقیقه وقت دارد.
رامبد- بنده در خود ماده عرض می‌کنم.
رئیس- آقای رامبد پس پیشنهاد حذف ماده را می‌فرمایید؟
رامبد- توضیح عرض می‌کنم.
صادق احمدی- بالاخره نفهمیدیم فرق بین نمایندگی و دفتر کل چیست کجا قید شده که دفتر کل خودشان می‌تواند بیاورند و کمپانی نمی‌تواند یا بالعکس این را لطفاً روشن بفرمایید.
رامبد- دفتر نمایندگی این است که اصولاً خارجی خودش می‌آید در ایران دفتری باز می‌کند کارمندی می‌گذارد کار خودش را می‌کند به شما هم مالیات نمی‌دهد (آقایان - رأساً عمل می‌کند) رأساً عمل می‌کند نمایندگی کل این است که می‌آید در ایران به یک مؤسسه‌ای می‌گوید تمام مخارجی را که باید برای نمایندگی می‌کردم یک تشکیلاتی می‌دادم و کارمند خارجی می‌آوردم شما این کار را برای ما
بکنید (صادق احمدی- این طبعاً بهتر است) بلی این طبعاً بهتر است با این ماده در این لایحه گفته که اولی مجاز است دومی غیرمجاز نمایندگی کل را فقط به هواپیمایی ملی که رقیبش می‌باشد می‌تواند بدهد (یک نفر از نمایندگان- آن هم که نمی‌شود) پس این هم که نمی‌شود بالاخره پیشنهاد جناب آقای دکتر مبین یک اشکال سومی را معین می‌کند که جنابعالی نمایندگان‌تان را می‌خواهید به مؤسسه‌ای بدهید ولی با یک شرایطی که رقیب شما برای این مؤسسه انتخاب می‌کند باید کار کند (یک نفر از نمایندگان - قبول نمی‌کند) این هم که اصولاً قابل قبول نیست پس همان طور که خودشان فرمودند و با صحبتی که در کمیسیون شد این ماده قاعدتاً باید حذف بشود زیرا که حذف آن به نفع جوانان ایرانی کارکنان ایرانی و حقوق بگیران ایرانی است و نیز به نفع دولت هم است برای این که تعهدی در قبال کمپانی خارجی قبول نمی‌کند که اگر پول آن کمپانی از بین رفت دولت ایران متعهد است بدهد و اگر به دلایلی که آقای دکتر گنجی فرمودند که مصلحتی باشد که دولت نخواهد مثلاً یک مؤسسه خارجی با ایرانیان تماس مستقیم داشته باشد حرف آقای آقایان صحیح می‌شود شما که می‌خواهید در اختیار دولت ایران بگذارید چرا دیگر دلالی می‌کنید به یک شخص ثالث که نحوه عمل شخص ثالث از حدود پیش‌بینی خارج است بدهد پس بنده این استدعا را دارم اگر مقام معظم ریاست موافقت می‌فرمایند برای این که تمام این مسائل و مسائل گذشته‌ای که در اینجا گفته شد و همه بلاتکلیف ماند این لایحه طوری تنظیم بشود که هم منافع مملکت و هم منافع هواپیمایی ملی حفظ شده باشد کار خلاف هم انجام نشود این مطالب در کمیسیون طبق آئین‌نامه مطرح بشود مطالعه بشود حضور مجلس تقدیم بشود.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی- بنده یک بار دیگر از جناب آقای رامبد تشکر می‌کنم که آن مطلبی که بنده نتوانستم شاید با بیان قاصرم راجع به لزوم این که مصالح مملکتی و تماس بین دستگاه‌ها باید با یک وضع خاصی باشد با شیواترین بیانی بیان فرمودند و بنده را راحت کردند و از این بابت خیلی متشکرم آن طوری که آقای رامبد می‌فرمایند بایستی به عرض برسانم که متأسفانه واقعیت امر تقریباً این جور که فرمودند نیست در گذشته اگر شرکت‌های هواپیمایی خارجی مثل بی، او، ای، سی مثل ارفرانس مثل پان آمریکن در اینجا ناچار شدند شق اول را انتخاب کنند یعنی دفتر نمایندگی باز کنند برای این بود که اینجا دستگاهی نبود که نمایندگی را به عهده بگیرد هر دستگاه هواپیمایی مثل این قانون به وجود می‌آید که می‌گویند بر اصول بازرگانی اداره خواهد شد مادامی که بخواهند در ایران دفتر مستقلی باز بکنند اگر براساس بازرگانی اداره بشود قطعاً ترجیح خواهد داد که با یک هزینه کمتری دفترش را بدهد به یک شرکتی که در داخل ایران هست تا این که خودش بیاید خرج زیادی برای تشریفات بکند در آینده شرکت‌های هواپیمایی اگر بخواهند با این روابط هواپیمایی داشته باشند طرفین به طریق نمایندگی انجام وظیفه خواهند کرد و این قطعاً به صرفه آنها است این طور که آقای رامبد می‌فرمایند باید عرض کنم واقعیت با فرمایش ایشان فرق دارد برای این که الان هم بسیاری شرکت‌های بین‌المللی نمایندگی به یکدیگر را دارند همان طوری که هواپیمایی ملی نمایندگی سویس‌ار را در ایران دارد و سویس‌ار هم نمایندگی هواپیمایی ملی ایران را در سویس دارد و به هیچ وجه آن مشکلاتی که ایشان از نظر تشویق این که خارجی بیاید و جلوگیری از این که یک جوان ایرانی یک کاری را انجام بدهد خیال نمی‌کنم در میان باشد.
رامبد- بنده فرمایشات‌شان را تکذیب می‌کنم اگر اجازه می‌فرمایید توضیح عرض کنم
رئیس- اگر موضوع حذف تمام ماده باشد جنابعالی پیشنهاد حذف این ماده را داده‌اید.
رامبد- بنده عرض کردم فرمایشات آقای دکتر گنجی را تکذیب می‌کنم و اگر توضیحی لازم باشد عرض کنم.
رئیس- پیشنهاد جنابعالی پیشنهاد حذف ماده ۷ است پیشنهاد بفرمایید بعد راجع به ماده ۷ تصمیم می‌گیریم فعلاً راجع به ماده ۸ صحبت می‌کنیم آقای مهندس بهبودی مخالفید تشریف بیاورید.
مهندس بهبودی- بنده می‌خواستم در ماده ۸ عرض کنم که اگر تخلفی تا بحال شده باشد جناب آقای دکتر گنجی آن تخلف به جای خودش باقی است و این قانون عطف به ماسبق نمی‌شود و این را بدانید اگر قرار بشود کسی اعلام جرم بکند به موقع خودش اقدام خواهد کرد و استدعا می‌کنم تا موقعی که به عنوان معاون پارلمانی تشریف می‌آورید برای وکیل تکلیف معین نفرمایید (دکتر گنجی-من تکلیف معین نکردم) چرا فرمودید آقای رامبد اعلام جرم بفرمایید ولی عرایضم در مورد تبصره یک ماده ۸ است که برای اطلاع‌تان قرائت می‌کنم نوشته شده «شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است متخصصین و مشاورین خارجی را با تحصیل پروانه کار از وزارت کار برای استفاده در انجام امور مربوط استخدام نماید، در صورت وجود متخصصین و مشاورین همطراز ایرانی حق تقدم با ایرانی خواهد بود» صورت ظاهر تبصره بسیار بسیار جالب است ولی ببینیم در عمل چه می‌کنند می‌آیند می‌گویند «این قاطر چموش لگد زدن از آن من و این گربه معومعو کن بابا از آن تو» یعنی یک خارجی را می‌آورند با ماهی ۲۰ هزار تومان استخدام می‌کنند و در مقابل به یک ایرانی می‌گویند همان کار را تو بکن با ماهی دو یا سه هزار تومان به این ترتیب آن ایرانی که همطراز خارجی است نمی‌رود که با آن حقوق کار بکند آقای خواجهنوری به علت این که سمتی در هواپیمایی کشوری دارند تصور می‌کنم بتوانند لیست حقوق خلبانان شرکت هواپیمایی ملی را در اختیارشان بگذارند و همچنین حق بیمه‌شان را بگیرند مطالعه کنند حتی بیمه یک خارجی حق یک ایرانی در این دستگاه متفاوت است و این خلاف است (خواجهنوری- در تمام دستگاه‌ها متفاوت است) چون من تصور می‌کنم که ما باید قبول داشته باشیم که خون ایرانی اگر رنگین‌تر از خون خارجی نباشد اقلاً همطراز است (صحیح است) اگر یک ایرانی در یک سانحه هوایی می‌میرد خانواده‌اش باید از همان مزایایی استفاده بکند که لااقل یک خارجی در یک سانحه هوایی می‌میرد ولی متأسفانه در این دستگاه این نوع تبعیض هست و به صورت ظاهر تبصره یک را می‌آورند می‌گذارند در لایحه که در صورتی که همطراز باشند ما حق تقدم را قائل می‌شویم ولی این حق تقدم با شرایط مساوی را متأسفانه انجام نمی‌دهند (احسنت).
رئیس- نظر دیگری در ماده ۸ نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد آقای دکتر مبین خوانده می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۸ لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران به شرح زیر اصلاح شود:
ماده ۸- شرکت هواپیمایی ملی ایران دارای استقلال مالی و سازمانی بوده و طبق اصول بازرگانی اداره می‌شود و مشمول قوانین و مقررات معاملاتی و استخدامی و مالی مربوط به مؤسسات دولتی و وابسته به دولت نبوده و تابع اساسنامه و آیین‌نامه‌ها و مقررات خود خواهد بود.
تبصره ۱- شرکت هواپیمایی ملی ایران مجاز است در صورت احتیاج متخصصین و مشاورین خارجی را که پروانه اشتغال به کار از وزارت کار داشته باشند برای استفاده در انجام امور هواپیمایی استخدام نماید در صورت وجود متخصصین و مشاور همطراز ایرانی استخدام خارجی ممنوع است.
تبصره ۲- دولت مکلف است اساسنامه و آیین‌نامه‌ها و مقررات مذکور در این ماده را ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و برای تصویب به کمیسیون‌های مشترک راه - اقتصاد - دارایی مجلسین تقدیم نماید مقررات فعلی تا تصویب اساسنامه و آئین‌نامه‌ها اجرا می‌شود.
دکتر مبین
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- علت این که بنده پیشنهادم را تجدید کردم این بود که در شور دوم موضوع عدم مشمول قانون محاسبات عمومی داخل شده است در مصوبه کمیسیون‌ها
در صورتی که بنده قانون اساسی را برای آقایان خواندم در اصل ۱۰۲ قانون اساسی دیوان محاسبات عمومی مکلف است که کلیه اوراق سند خرج مربوط به هر مؤسسه وابسته به دولت را رسیدگی کند پیشنهاد بنده با حذف این عبارتی است که اضافه شده و خیال می‌کنم در جهت خلاف قانون اساسی است و به طور کلی به این صورت که از کمیسیون آمده قابل تصویب نیست ما چه کار داریم که بگوییم مشمول قانون محاسبات عمومی می‌شود یا نمی‌شود وقتی که شرکتی به صورت بازرگانی اداره می‌شود اگر مشمول قانون محاسبات عمومی به موجب اصل ۱۰۲ قانون اساسی شد ما که نمی‌توانیم لغو کنیم اگر هم نشد که نشد پیشنهاد بنده پیشنهادی است در جهت نظر خود دولت یعنی در جهت احترام قانون اساسی و توجه به تصویبنامه ۱۳۲۲ - ۲۳/۱/۴۱ این را تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایید تصویب بشود و راجع به اصلاح تبصره ۱ و ۲ چون تبصره ۲ در کمیسیون مورد توجه واقع شد و تصویب شد البته پیشنهاد بنده تغییری نخواهد داد و راجع به تبصره ۱ ماده ۸ بنده اصراری ندارم که آقایان قبول بفرمایند تمام ایراد بنده متوجه آن قسمتی است که ما بر خلاف قانون اساسی نباید اقدامی بکنیم.
رئیس- آقای توسلی بفرمایید.
توسلی- از این که این جمله قانون محاسبات عمومی در اینجا عنوان شده است لازم است زیرا آن طور که ما می‌دانیم قانون محاسبات عمومی دارای یک وضع خاصی است که اگر آن رعایت نشود البته آن اسنادی که تنظیم می‌شود بدون رعایت قانون محاسبات عمومی برگشت می‌شود آنجا آمدند برای سرعت کار برای این که کار به آنجا نکشد برای خرید یک حلقه لاستیک یا برای خرید یک قسمت از پروانه اینها قانون محاسبات عمومی را رعایت نمی‌کنند همچنین در مورد امور استخدامی زیرا به فرض در حالتی که این طیاره شرکت هواپیمایی ملی دارد پرواز می‌کند تصادفاً آمدیم خلبانش سکته کرد اگر ما تابع قانون استخدام باشیم کسی را که می‌خواهیم به عنوان خلبان بگیریم به سادگی میسر نیست و باید تشریفات زیادی را درباره‌اش رعایت بکنیم تا بتوانیم یک خلبانی را استخدام کنیم روی این اصل برای این که این گرفتاری در پیش نیاید مسلماً نوشته‌اند در اینجا که امور استخدامی تابع قانون محاسبات عمومی نباشد. قانون محاسبات در خلی از جاهای دیگر رعایت نمی‌شود در اصول بازرگانی قانون محاسبات نباید رعایت بشود اگر قانون محاسبات عمومی بخواهند رعایت بشود یک تشریفاتی دارد برای خرید یک قسمتی از لوازم طیاره باید آگهی صادر کنند این خرید هم انواع و اقسامی دارد اگر خرید خیلی جزئی باشد با مسئولیت طرف است و اگر جزئی باشد با استعلام و اگر کلی باشد باید به مناقصه بگذارند آگهی صادر کنند و صدور آگهی مدت‌ها طول می‌کشد اگر در این آگهی نوبت اول کسی حاضر نشد تجدید می‌شود و تا به حشر این قافله لنگ است کاری که ما به سرعت می‌خواهیم انجام بدهیم قانون محاسبات عمومی جلو این کار را می‌گیرد با این کارهای مهمی که در پیش داریم هیچ ضرورت ندارد که قانون محاسبات عمومی را ما در اینجا بگنجانیم و بگوییم که حتماً از او صرف‌نظر نکنیم و بگوییم که رعایت قانون محاسبات عمومی بشود و به علاوه الان در شرکت ملی نفت، بانک مرکزی و شرکت بیمه قانون محاسبات عمومی رعایت نمی‌شود و این هم دستگاهی است شبیه آنها ملاحظه می‌فرمایید در اینجا هم ذکر قانون محاسبات عمومی برای این که زیاد دست و بال این شرکت را نگیرد عنوان کرده‌اند که باید حتماً تابع قانون محاسبات عمومی نباشد اگر باشد کارها لنگ می‌شود (دکتر معتمد وزیری- بفرمایید تابع قوانین و مقررات خاصی است) همین طور است.
رئیس- آقای مهندس بهبودی با پیشنهاد آقای دکتر مبین مخالفید بفرمایید.
دکتر مهندس بهبودی- بنده به این جهت با پیشنهاد آقای دکتر مبین مخالفت کردم که بتوانم عرضم را بکنم در شور اول این لایحه که چاپ شده بود در ماده هشتم جمله قانون محاسبات عمومی نبود در شور دوم که دو مرتبه چاپ شده جمله قانون محاسبات عمومی آمده است بنده فقط برای درج در صورت جلسه می‌خواهم استدعا کنم آقای رئیس
بفرمایید این جمله قانون محاسبات به پیشنهاد چه کسی داخل در گزارش شور دوم شده است.
خواجهنوری- ایشان در واقع موافق بودند حق مخالف را ضایع کردند.
رامبد- همان کاری را که شما در بودجه کردید
رئیس- آقای حبیبی راجع به پیشنهاد می‌خواهید صحبت کنید.
حبیبی- بنده به عنوان مخالف با ماده ۸ می‌خواستم صحبت کنم.
رئیس- آقای حبیبی پیشنهاد مطرح است بنابراین به پیشنهاد آقای دکتر مبین رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد به ماده ۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۹- شرکت هواپیمایی ملی ایران و مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت مالیات بر درآمد و هر گونه مالیات و عوارض و حق‌الثبت مربوط به هواپیما و وسایل فنی و مسافرتی آن معاف می‌باشند.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید
دکتر مبین- بنده تقاضا می‌کنم همکاران محترم توجه بفرمایند این شرکتی که این همه ارفاق می‌شود برای ادامه کارش و برای پیشرفتش و برای این که سرمایه بیشتری پیدا کند و به نفع مملکت خدمت بکند با تصویب ماده ۹ ما می‌خواهیم بگوییم این شرکت اصلاً هیچ کاری انجام نداده و نمی‌تواند بدهد برای چه؟ برای این که ما مالیات بر در نیامد که نداریم این شرکت با این همه ارفاق اگر درآمد دارد که مالیات می‌دهد اگر نداشت نمی‌دهد پس شما آمدید و می‌گویید یک شرکتی را ما تقویت بکنیم پیشرفت بکند سرمایه بدهیم کمک بکنیم کلیه مزایای مربوط را هم در اختصاص این شرکت قرار بدهیم برای چه؟ برای این که درآمد داشته باشد و به دولت ندهد متوجه مطلب هستید اگر درآمد نداشته باشد با این همه کمک و همکاری که چیزی مالیات نخواهد داد پس این همه کمک و همکاری نتیجه‌اش این باید باشد که درآمد داشته باشد وقتی که درآمد داشته باشد سرمایه‌اش مال دولت است یک قسمتی از آن را هم می‌دهد به دولت از این جیب به آن جیب می‌رود فقط مقصود آقایان این است که دارایی نظارت نداشته باشد و این شرکت هر طور می‌تواند خرج کند آن را هم که در ماده هشت تأمین کردید که طبق اصول بازرگانی اداره بشود و شامل قانون محاسبات عمومی نباشد شامل مقررات معاملاتی و استخدامی نباشد (پروین - مشمول نباشد) معذرت می‌خواهم مشمول نباشد مشمول قوانین مربوطه نباشد که بالنتیجه درآمدی داشته باشد دولت چه عیبی در کارش هست که نمی‌خواهد درآمدش را از این جیب به آن جیب بریزد و چه تفاوتی دارد؟ فقط برای این است که بازرسی وزارت دارایی نرود آنجا دخالت کند (بهبودی - برای پاداش است) فقط برای این است که هر نوع مخارجی که نسبت به درآمد شد کنترلی در این مورد نباشد بنده پیشنهادی در این زمینه داده بودم که فقط از عوارضی که باید به شهرداری بپردازند معاف باشند به هیچ وجه مؤسسه‌ای که این همه درباره‌اش ارفاق می‌شود قابل ارفاق مالیاتی نیست شما به چه مناسبت یک شرکتی را که این همه ارفاق بهش می‌شود از مالیات معافش می‌کنید.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده خواستم برای اطلاع نمایندگان محترم یک مطلبی را به عرض برسانم و آن این است که در دنیا هیچ شرکت هواپیمایی بزرگ نمی‌تواند منفعتی داشته باشد (یک نفر از نمایندگان- پس آن اعلان‌هایی که در روزنامه چاپ می‌شود چیست) شاید همان اعلانات که فوق‌العاده لازم است باعث می‌شود که منفعتی نداشته باشد ولی باید این را عرض بکنم و جناب آقای رامبد قطعاً این مطلب بنده را تأیید خواهند کرد که تمام شرکت‌های بزرگ هواپیمایی ناچارند سرویس‌های منظم‌شان را برای خاطر سیاست بین‌المللی و رقابت بازرگانی حفظ بکنند اغلب آقایان دیده‌اند که هواپیمایی ممکن است از ژنو به تهران
بیاید فقط ۵ نفر مسافر داشته باشد یک شرکت هواپیمایی ناچار است پس از دو سال تمام هواپیماهای خودش را تبدیل به احسن بکند برای این که از رقابت دنیایی عقب نیفتند در تمام گزارش‌های رسمی می‌خوانیم که دولت‌های دیگر سالیانه میلیون‌ها لیره به شرکت‌های هواپیمایی خودشان از خزانه خودشان کمک می‌کنند تا بتواند یک شرکت روی پای خودش بایستد در اینجا برای این که دولت ناچار نشود از خزانه مملکت کمک بکند هم در تصویبنامه اولی و هم در این لایحه پیش‌بینی شده این معافیت‌ها باشد و این معافیت‌ها علاوه بر این که یک امر مسلمی است در حدود قانون مالیات بر درآمد هم هست که طبق ماده ۸ قانون مالیات بر درآمد اگر اشتباه نکرده باشم شرکت‌های هواپیمایی و مؤسساتی که در هواپیمایی به نحوی از انحاء فعالیت دارند از پرداخت مالیات مطلقاً معاف هستند.
رئیس- آقای رامبد بفرمایید.
رامبد- برای این که در صورت مذاکرات مجلس شورای ملی نکات خلاف واقعی ثبت و ضبط نشده باشد و نگفته باشد که ۲۰۰ نفر نماینده نشستند و حرفی زده شد که با واقعیت تطبیق نداشت و کسی هم توضیحی نداد و اعتراضی نکرد از این جهت بنده مصدع شدم و عرض می‌کنم برخلاف آنچه که نماینده محترم دولت فرمودند هواپیمایی در بعضی نقاط دنیا درآمد دارد. توضیح عرض می‌کنم هواپیماهای بزرگ متعلق به کشورهای بزرگ از دولت‌ها در آخر سال یک کمکی می‌گیرند مثلاً می‌گویند ۱۰۰ میلیون مارک ولی وقتی شما بیلان این دستگاه را نگاه می‌کنید می‌بینید این دستگاه هزار میلیون مارک از خارج مملکت خودش پول درآورده در داخل مملکت خرج کرده و این ۱۰۰ میلیون کمک دولت برای امکان ادامه آن ممری است که از خارج بیاورد داخل، خرج کند بنده از شما سئوال می‌کنم نماینده محترم دولت هواپیمایی ملی ایران ما (دکتر معتمد وزیری- یک ماه می‌توانند وقت بگیرند برای جواب سئوال) در هر سال که الساعه مصادف هستیم در حدود ۱۵ الی ۲۰ هزار نفر زائرین را برای حج می‌برد طبق اسناد موجود (در این موقع پرونده‌ای را نشان دادند) و قراردادهای امضا شده و بالاخره طبق مندرجات بلیطی که خود هواپیمایی صادر کرده در حدود ۷۰۰ تومان یا بیشتر از هر حاجی پول به اسم مخارج شرکت گرفته می‌شود برای کمک به هواپیمایی ۷۰۰ تومان یا زیادتر عرض کردم زیرا یعنی از تهران به جده آنجایی که صحبت حساب بین‌المللی است این است که متن خدمت‌تان عرض می‌کنم در حدود گویا ۸۰۰ تومان خرج برمی‌دارد ولی ۱۸۵۰ تومان می‌گیرند گفتند ۲۸ هزار نفر امسال می‌روند این می‌شود قریب ۲۰ میلیون تومان درآمدی که در واقع با فعالیت هواپیمایی شما ارتباط مستقیم ندارد یعنی با سرمایه‌ای است به آن صورت که آقای دکتر مبین گفت که دولت بلاعوض در اختیار گذاشته و یا طیاره‌ای است به مبلغ کمتری از خارجی اجاره کرده‌اند ولی ۱۸۵۰ تومان از هر حاجی می‌گیرند می‌گیرید و خوب هم می‌کنید باید به هواپیمایی ما هم کمک بشود تا توسعه پیدا کند (مهندس اخوان - دو سره ۶۰۰ تومان) بله اما ماده ۸ که از قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌های استخدام و چیزهای دیگر هم که مستثنی است از قانون دیوان محاسبات هم که مستثنی است نتیجه این می‌شود که پس از ۴ سال که ۴، ۲۰ میلیون تومان یا کمتر یا بیشتر دریافت شده در بیلان نمی‌دانم چه نشان می‌دهد که چه مبلغ استفاده کرده‌اند مطالبی که در پشت تریبون گفته می‌شود این توضیحات را هم شما پشت سرش باید بفرمایید پس هر روز برای یک آمبولانس نماینده محترم شهرستانی می‌آید اینجا صحبت می‌کند و ما برای تعمیر یک درمانگاه مدت‌ها است منتظر ۲۰ هزار تومان بودجه هستیم اگر یک مؤسسه‌ای میلیون‌ها تومان عوارض می‌گیرد این قسمت را توجه بفرمایید عوارض می‌گیرد نه آن که از طریق بازرگانی سودی در می‌آورد یعنی انحصار دارد و از امتیاز انحصار ۲۰ میلیون تومان‌ها را می‌گیرد طبعاً باید رسیدگی به حساب هم داشته باشد جناب آقای خواجهنوری جمله‌ای را که می‌خوانم خیلی با آن موافق هستید برای این که من معتقدم لوایح این دولت با تصویب و تأیید قبلی فراکسیون محترم حزب ایران نوین به مجلس داده می‌شود این مقدمه لایحه مالیاتی است که می‌خوانم: «ضمناً اصل برابری افراد در مقابل مقررات مالیاتی به طور مراعات شده» پس وقتی که شما می‌آیید
و می‌گویید که بعد از تحول جدید ایران و انقلاب شاهنشاه عظیم و ملت ایران می‌خواهید تمام اساس مالیاتی را اصلاح کنید این لایحه به این نظر در کمیسیون دارایی مطرح است و ظاهراً عاقبت کار به آنجا می‌رسد که از هر درختکاری، باقلاکاری کشاورز، شما می‌خواهید مالیات بگیرند اشاره شده از اصل قیمت فروش ۲۰ الی ۵۰ درصد درآمد حساب می‌شود کشاورزی که ۵۰۰ تومان جنس فروخته شما ۲۵۰ تومان آن را حساب می‌کنید و مالیات می‌خواهید بگیرید (خواجهنوری- این لایحه تصویب نشده) نظر شما است آن وقت می‌آیید دستگاهی را که متانول می‌دهید، سوخت می‌دهید طبق صورتی که آقایان دیگر گفتند ۱۴۰ میلیون تومان سرمایه می‌دهید در حالی که می‌گویید هواپیما ظرف ۴ سال مستهلک می‌شود بیلان امسال هواپیمایی ملی را بیاورید ببینیم استهلاک امسال چقدر حساب شده آن ۱۸ میلیونی که از قسمت وایکانت‌ها مستهلک شده، دولت، ملت،۱۸ غازش را کجا استفاده کرده؟ آن موقع هم نمایندگان دولت مثل شما آمدند پشت این تریبون و ما را قانع کردند که خرید این هواپیماها مصلحت است و اگر مصلحت نبود چرا خریدند؟ بنابراین این تصویبنامه مربوط است به قبل از تقدیم لایحه مالیات بر درآمد دولت بنده تصور نمی‌کنم که یک نفر از نمایندگان دولت و نمایندگان ملت وجود داشته باشد که چیزی به صلاح و صرفه مملکت باشد و خلاف آن فکر بکند کمیسیون دارایی مجلس با دقت زیاد تمام اساس مالیات‌ها را دارد تجدیدنظر می‌کند ما چرا یک اصل موقتی را امروز در اینجا تصویب بکنیم که فردا به استناد این لایحه مالیات جدید لغوش بکنیم، شرکتی است دولتی درآمد داشت به دولت می‌دهد، درآمد نداشت دولت مطلع می‌شود کمک هم می‌کند از این صندوق دولت به آن صندوق دولت می‌رود فقط یک حسن اثری هم دارد و آن این است که دیگر نخست‌وزیر ۶ سال بعد نمی‌آید در پشت تریبون بگوید که مؤسسات بازرگانی دولتی هستند که ۶ سال است بیلان نداده‌اند برای این که مأمور وزارت دارایی لااقل دفاتر را می‌بیند بنده با عرایضی که کردم با آنچه که صلاح هواپیمایی ملی ما هست در اختیار اکثریت محترم در لایحه مالیاتی خواهد بود.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی- بنده خیلی متأسفم جناب آقای رامبد برای این که عرایض مرا تکذیب کرده باشند یک مطالبی را ابراز کردند و فرمودند هواپیماهایی دنیا بلااستثناء درآمد دارند این مطلبی است که کسی منکرش نیست ولی هزینه‌ها را نفرمودند (رامبد- آنجاهایی که سوءاستفاده نمی‌شود استفاده هم می‌کنند) این که فرمودید اگر آنها به هواپیماهایشان کمک می‌کنند برای این است که برایشان ممر درآمدی است و کالا و بار را از خارج می‌آورد آیا فکر می‌فرمایید هواپیمایی ملی این وظیفه را انجام نمی‌دهد؟ اگر تقویت بشود یک ممر درآمدی خواهد بود برای مؤسسات اقتصادی مملکت مثل تمام مؤسسات هواپیمایی دنیا اما این که فرمودید که در هواپیمایی ملی این قدر درآمد هست البته درآمدها در بیلان‌هایشان منعکس می‌شود و بیلان سالیانه شرکت مورد تأیید قرار می‌گیرد هیأت مدیره‌ای دارد شورایی دارد و فقط بنده گله‌ای که از جنابعالی دارم این است که جنابعالی یک کدام از هزینه‌های این شرکت نفرمودید برایشان یک هواپیما که بخواهند بخرند چقدر تمام می‌شود یک هواپیمای بوئینک که اینجا دارند خود جنابعالی می‌دانید که ۵ میلیون دلار پولش را باید بدهند و اینجا اگر خواسته باشند که در سرویس‌های بین‌المللی رقابت بکنند و به فرض طوری که ایده‌آل خودشان است صاحب ۵ بوئینک بشوند باید ۱۲۰ میلیون تومان پول هواپیما بدهند این است که بنده استدعا می‌کنم با توجه به حقایقی که در وضع این شرکت حکمفرما است و با واقع‌بینی که در خود جنابعالی هست این پیشنهاد را اگر ممکن است بنده که می‌توانم پیشنهاد بکنم پس بگیرید یا درش تجدیدنظر بفرمایید که وضع کار شرکت که بنده خودم معتقد هستم که شما مطلع‌تر هستید نه فقط از بنده بلکه از اغلب آقایانی که اینجا هستند لطمه‌ای به کار شرکت وارد نیاید خیلی متشکرم.
رئیس- آقای رامبد به پیشنهاد خودتان باقی هستید؟
رامبد- بنده پیشنهاد حذف را تقدیم می‌کنم چون
در لایحه مالیات جا دارد که در نظر گرفته بشود.
رئیس- چون پیشنهاد حذف است بنابراین نسبت به ماده ۹ بعداً رأی گرفته خواهد شد. ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۰- شرکت هواپیمایی ایران و مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از پرداخت حقوق و هزینه گمرکی (به استثنای باربری و انبارداری) و سود بازرگانی که به اشیاء مندرج در مواد ۱۱ و ۱۲ این قانون تعیین می‌گردد معاف می‌باشند.
رئیس- آقای فخر طباطبایی مخالفید؟
فخر طباطبایی- بله مخالفم
رئیس- بفرمایید.
فخر طباطبایی- عرض کنم بنده بدون این که وارد ماهیت این لایحه بشوم از فرمایشاتی که آقایان چه به عنوان مخالف و چه به عنوان موافق و مذاکراتی که کردند این استفاده را کردم که این لایحه به صورت پخته‌ای تهیه نشده (خواجهنوری - دو سال است در تمام کمیسیون‌ها مورد شور قرار گرفته و جناب آقای رامبد هم از نظر علاقه‌ای که داشتند در اکثر کمیسیون‌ها چه عضو بودند و چه نبودند تشریف داشتند) جناب آقای خواجهنوری ما قضایا را یک وقت از نظر کیفیت کار در نظر می‌گیریم و یک وقت از نظر کمیت اگر از نظر کمیت است خیلی خوب است در هر جلسه‌ای که می‌نشینیم هر نماینده‌ای مقداری هم مقرری دارد و باید در هر جلسه از لحاظ کیفی لایحه‌ای تصویب بشود که منقح باشد یا هر عیبی که از نظر پسیکولوژی اجتماعی دارد رفع بشود بنده معتقد هستم که هواپیمایی را باید کمک کرد والا روی پای خودش نمی‌تواند بایستد ولی اگر به کیفیت دیگر این را می‌خواهید کمک کنید به طوری که در ماده ۱۰ نوشته شده و یا در مواد قبل که اساسنامه شرکت باید به تصویب کمیسیون مشترک برسد و تا مادامی که نرسد به همان قوت سابق خودش باقی است یعنی هیچ بنده برنمی‌گردم به مواد قبل ولی در این ماده ۱۰ شما نوشتید از حقوق گمرکی معاف چرا معاف؟ اگر کمک می‌خواهید بکنید از طریق دیگر کمک کنید، هزار نوع وسایل ممکن است بیاورند عرض کنم معافیت حقوق گمرکی یک وضعیتی شده که بازار ما را پر کرده از کالاهایی که از گمرک معاف است و این بدعت نه تنها در این لایحه است جناب آقای خواجهنوری تمام لوایح دیگر قصه معافیت که به صورت بازرگانی و گمرکی معاف است این بدعت شده است اوزان و مقادیر را از بین ببرید این اوزان مقادیر صحیحی نیست بنده یک وقتی در برنامه دولت مرحوم منصور خدا رحمتش کند اولین دفعه‌ای که دولتش را معرفی کرده بود می‌خواندم در صورت مجلسش نوشته بود تمام این مؤسسات را ما می‌آوریم در وزارت دارایی و تمام این شرکت‌ها و مؤسساتی که به صورت بازرگانی اداره می‌شوند تا آنجا که ایجاب می‌کند متمرکز می‌کنیم اینها آقا باز تمام روی سنت قدیم است، این از حقوق گمرکی معاف است تا کی باید باشد بنده معتقدم که اگر شما می‌خواهید کمک کنید، کمک کنید ولی چرا به این صورت، چرا به صورت استثناء و این خوب نیست به نظر بنده اگر موافقت بفرمایید ماده ده از این لایحه حذف شود بهتر خواهد بود (خواجهنوری - اصلاً لایحه حذف شود) پس اجازه بدهید برگردد به کمیسیون شور بیشتری بشود این بسته به نظر اکثریت است و بنده نظر فردی خودم را می‌گویم.
خواجهنوری- از اکثریت برای دفاع از این لایحه ما حق نداریم صحبت بکنیم؟
رئیس- آقای خواجهنوری بفرمایید.
خواجهنوری- با اجازه مقام ریاست بنده خیلی متأسفم از این که مطالبی که دوستان عزیز می‌فرمایند ترتیبی است که هم افکار را متشنج می‌کند و هم تولید شبهه می‌کند و من گله‌ام از این است که به ترتیبی که پیش رفته است که آقایان به عنوان موافق و مخالف پشت تریبون می‌آیند و همه مخالف صحبت می‌کنند و توجه نمی‌کنند که تمام این نظرها در کمیسیون گفته شده است و در نتیجه مذاکرات ممتد این مواد نوشته شده است و به اطلاع مجلس و به اطلاع مردم برسد این یک مانور صحیح نیست اگر شما مخالفت با یک امری می‌کنید ما هم باید اجازه داشته باشیم که علت موافقت
خودمان را در کمیسیون‌ها و در مجلس به عرض شما و به عرض ملت ایران برسانیم (صحیح است) به همین دلیل این جسارت را کردم و از جناب آقای رئیس تقاضا کردم با این که میل نداشتم صحبت بکنم بیایم و چند کلمه‌ای به عرض برسانم مطلبی که مقدمتاً می‌خواستم عرض کنم این است که جناب آقای بهبودی اشاره کردند به وظیفه‌ای که بنده در باشگاه هواپیمایی کشوری دارم این شغلی که بنده دارم در آنجا به واسطه علاقه‌ای است که به ورزش مخصوصاً به ورزش خلبانی دارم (صحیح است) و به امر اعلیحضرت همایونی این کار به من محول شده و این شغل افتخاری است و دیناری هم برای بنده درآمد ندارد (دکتر مهندس بهبودی- بنده که عرض کردم تأیید می‌کنم) و فکر می‌کنم اگر در امر هواپیمایی خدمتی کرده باشم بدون دیناری استفاده است (احسنت) به همین دلیل خواستم این را توضیح بدهم (دکتر مهندس بهبودی - پس از من تشکر کنید که این فرصت را به جنابعالی دادم) جنابعالی طوری فرمودید که ممکن بود اشخاص طور دیگری تصور بکنند و اما برمی‌گردیم به اصل موضوع که موضوع سرویس هواپیمایی است در داخل ایران و فراهم کردن وسایلی که هواپیمایی ایران مثل هواپیمایی‌های بزرگ دنیا بتواند در تمام فرودگاه طیاره داشته باشد و بتواند سرویس‌های خودش را به بهترین وجه و به طور آبرومندی انجام بدهد بنده به طور خلاصه تاریخچه این شرکت هواپیمایی را به عرض آقایان می‌رسانم قبل از تأسیس هواپیمایی ملی دو شرکت در ایران بود یکی شرکت هواپیمایی پارس و یکی شرکت هواپیمایی ایران (معتمدی - و بسیار افتضاح بودند) و هر دو افتضاح بودند نه تنها در داخل ایران بلکه عملیاتی کردند که موجب افتضاح در خارج مملکت هم شد (صحیح است) این مطالب را نباید فراموش کرد که یک شرکتی تأسیس شد و موجب گردید که شرکت‌های مضر در داخل این مملکت از بین برود (رامبد - ولی همان روزها نمایندگان دولت می‌آیند و از آن شرکت‌ها دفاع می‌کردند) آن دولت‌ها به غیر از این دولت است بنده مسئول اعمال گذشته نیستم از اعمال امروز دفاع می‌کنم (رامبد- این شرکت را هم این دولت به وجود نیاورده دولت‌های گذشته به وجود آورده‌اند) دولت به وجود نیاورد این شرکت به امر شاهنشاه به وجود آمد برای این که یک سر و صورتی به وضع هواپیمایی ایران ببخشد بنده ضمن این که مختصراً راجع به این دو شرکت عرض کردم و همه آقایان اطلاع دارید که وضع این شرکت‌ها چی بود و طبعاً پا گذاشتن در حریم این منافع خصوصی موجب می‌شود که عده زیادی علیه شرکت هواپیمایی ملی تحریک کردند در تهران و به همین ترتیب هم به تحریکات خودشان ادامه می‌دهند و به همین ترتیب هم نه تنها در مجلس بلکه در افکار عمومی و در روزنامه‌ها هم به تحرکات خودشان ادامه می‌دهند و سعی می‌کنند خدمات این شرکت نوساخته را کوچک جلوه بدهند (زهتاب‌فرد- روزنامه‌ها همیشه تأیید کرده‌اند) (دکتر جعفری- راجع به مجلس نفرمایید کسی در مجلس این کار را نمی‌کند)
اجازه بفرمایید شرکت هواپیمایی ملی با این وضع به وجود آمد به همین ترتیبی که در این قانون پیش‌بینی شده یک مقدار طیاره‌های کهنه و مستعمل و یک مقدار وسایلی که حتی با مقررات پرواز آن روز به هیچ وجه تطبیق نمی‌کرد این وسایل را ناچار شد یا به صورت خرید سهام و یا به صورت تحویل اثاثیه تحویل بگیرد و سرمایه اصلی خودش قرار بدهد و جرأت بسیاری کردند آن اشخاصی که این شرکت را همان موقع مسئولیتش را به عهده گرفتند برای این که یک دستگاه قراضه و پوسیده و از کار افتاده‌ای را تحویل گرفتند و امروز خودتان می‌بینید که تبدیل کرده‌اند به یک سرویسی که هم در خارج و هم در داخل اسباب آبروی مملکت است (صحیح است) و این مطالب را نباید فراموش کرد راجع به قسمت بوئینگ که شرکت هواپیمایی ملی ایران خریده و در اختیار مردم خواهد گذاشت معاون وزارت راه به اطلاع شما شمه‌ای رسانیدند ولی تنها این نیست این شرکت مشغول تربیت خلبان است در خود ایران تعلیمات مقدماتی می‌دهد بعد اینها را می‌فرستند برای دیدن کورهای تکمیلی به خارج و با یک برنامه صحیحی دقت دارند که آن ایرادی که آقای بهبودی فرمودند راجع به حق تقدم ایرانیان آن ایراد را برطرف کنند و یک عده تکنسین، خلبان رادیو، و هوانورد و سایر تکنیسین‌ها را ترتیب بکنند و الان هم
کلاس‌های مخصوص چه در داخل ایران و چه در خارج می‌بینند (صحیح است) این مطلب قابل انکار نیست اینها خدماتی است که شده به همین دلیل ما را امیدوار می‌کند که این شرکت می‌خواهد کارهایی انجام بدهد راجع به درآمد حج فرمودند این درآمد حج را مگر قبلاً شرکت هواپیمایی ایران تحصیل نمی‌کرد؟ یک جا می‌رسید این پول‌ها به جز این که به حیب سه چهار شخص معین ریخته می‌شد (صحیح است) ولی امروز این پول‌ها با سایر درآمدهای شرکت جمع می‌شود برای شما یوئینگ خریداری می‌شود (صحیح است) یک مطلب دیگر هست که یک شرکتی است که با این وسایل به وجود آمده و یک چنین وظیفه سنگین دارد و ناچار است با شرکت‌هایی که از ابتدای پیدایش هواپیمایی سابقه خدمت دارند با اینها رقابت بکند با شرکت‌هایی که دور کره زمین چندین خط سرویس دارند دست کم برای سرویس‌های ملی ایران و ممالک همجوار و اروپا رقابت بکند آن وقت شما می‌خواهید دست و بال یک چنین شرکتی را در مقابل آنها که همه گونه آزادی دارند ببندید آیا این شرکت نباید وسایلی داشته باشد لااقل که سرویس مسافرین را روی این طیارات تأمین بکند؟ آیا نباید به اینها همان غذا، همان مشروب و همان سیگاری که در طیاره‌های دیگر می‌دهند اینها هم بدهند و جلب مشتری و رضایت آنها را بکنند (خانم جهانبانی- مشروب غیرالکلی) مشروب الکلی هم باید بدهند در تجارت رقابت هست و عوامفریبی نمی‌کنیم اینجا پشت تریبون باید حقایق را گفت وقتی طیاره‌ای باید از تهران به پاریس برود ناچار است مشروب الکلی هم به مسافرینش بدهد برای این که عده زیادی مسافر عیسوی و غیره دارد (فخر طباطبایی- شما در کلیات صحبت می‌کنید چرا سفسطه می‌کنید من گفتم چرا از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف باشد شما جواب مرا بدهید) بنده در جواب خانم جهانبانی عرض کردم که فرمودند منظور مشروب غیرالکلی بوده مخصوصاً خواستم نقطه روی مطلب بگذارم که مشروبات الکلی هم هست (بانو دکتر دولتشاهی- در طیاره‌های ایرانی، سیگار ایرانی هم می‌دهند) برای مسافرین خارجی طیاره‌های ما امروز موفق شده‌اند که به بهترین وجه خدمات داخلی مملکت را انجام بدهند و آنچه که توانسته‌اند سرویس‌های مرتب بین شهرهای مختلف ایران ایجاد کرده‌اند خلبان‌های ما روز به روز زیادتر می‌شود و جای خلبان خارجی را می‌گیرند در خطوط خارجی حتی بین تهران و کشورهای اروپا و تهران و افغانستان و پاکستان اغلب پروازها به وسیله خلبان‌های ایرانی انجام می‌گیرد اینها خدماتی است که این شرکت انجام می‌دهد اما چرا ما باید در ماده ۸ اختیارات بدهیم به هیأت مدیره و چرا باید معافیت از لحاظ عوارض و حقوق گمرکی قائل بشویم و چرا باید از لحاظ مالیات برای اینها تسهیلاتی قائل بشویم به همین جهت است که ما باید یک شرکت را که در حال اضمحلال بوده و حالا به وجود آمده و جانشین یک دستگاه قراضه‌ای شده به چنین شرکتی امکان بدهیم که رشد بکند، نمو بکند و ما باید به وسیله قانون و مقررات نهایت حمایت را از چنین شرکتی بکنیم (صحیح است) ما به خیلی از شرکت‌ها امکان فعالیت دادیم امکان توسعه دادیم بنده یک مطلبی را باز هم عرض می‌کنم، یک شرکت هواپیمایی با آن شرایطی که به وجود آمده اگر قرار باشد توسعه پیدا بکند باید این کمک را بهش کرد ما می‌خواهیم بدانیم که آیا می‌خواهیم شرکت هواپیمایی ملی داشته باشیم؟ اگر می‌خواهیم داشته باشیم باید با کمال میل و با کمال رضا به تمام این درخواست‌ها و تمام این پیشنهادها رأی موافق بدهیم بنده یک مطلب دیگر را می‌خواستیم عرض کنم و آن این است که آقایان چندین بار پیشنهاد کردند که این لایحه برگردد به کمیسیون، این لایحه از ابتدای فعالیت این دوره قانونگذاری در کمیسیون‌ها مورد مطالعه قرار گرفته و اشخاص بصیر و مطلع مثل جناب آقای رامبد در اغلب جلسات کمیسیون‌ها چه عضو بودند و چه نبودند شرکت داشتند آنچه نظریه داشتند در کمیسیون‌ها فرمودند و جواب هم شنیدند متجاوز از یکصد نفر از نمایندگان مجلس در کمیسیون‌ها به این لایحه رأی دادند شش کمیسیون است در هر کمیسیون ۱۸ نفر حساب کنید جمعاً بیش از صد نفر
از نمایندگان این مجلس در کمیسیون‌های مختلف رأی داده‌اند بنابراین به جز این که وقت مجلس ضابع بشود و به جز این که یک کار مهمی به تأخیر بیفتد برگرداندن این لایحه به کمیسیون‌ها نتیجه دیگری ندارد این است که بنده از توجه همکاران محترم نهایت تشکر را دارم و از جناب آقای رئیس هم تشکر می‌کنم که بالاخره به من مجال دادند که آنچه می‌بایستی گفته بشود مختصراً به عرض برسد و استدعا می‌کنم در تصویب این لایحه تسریع و همکاری بفرمایید تا هر چه زودتر ما بخواهیم که مطابق تبصره ۲ ماده ۸ اساسنامه و مقررات استخدامیش را تنظیم بکند و بعد از مهلت سه ماه که به او دادیم به مجلس بیاورد تصویب بکنیم و آنچه که از مجرای این اساسنامه و مقررات برای نظارت و حسن جریان امر را می‌خواهیم اعمال کنیم بکنیم (احسنت)
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید
دکتر مبین- در شور دوم معمولاً در کلیات نمی‌شود صحبت کرد.
خواجهنوری- .... بنده در جواب فرمایشات شما و سایر آقایان صحبت کردم.
دکتر مبین- بنابراین فرمایش همکار عزیزم چون در کلیات بود هیچ لازم نمی‌بینم جواب بدهم راجع به ماده ۱۰ مصوبه دولت درباره معافیت گمرکی و به خصوص در مورد سود بازرگانی که در اختیار خود دولت هست منحصر بوده است به شرکت هواپیمایی ملی ایران و شرکت سهامی سرویس فرودگاه، آقایان نمایندگان انقلاب به چه مناسبت اضافه کردید شرکت‌هایی که به موجب تبصره ۲ ماده ۵ بعداً اجازه خواهند گرفت برای تأسیس شرکت، اینها به چه مناسبت معاف بشوند شما در مصوبه اصلی دولت ایران و همچنین شرکت هواپیمایی سرویس فرودگاه مهرآباد که تمام سهام آن متعلق به دولت است یعنی دلیل آوردید به دلیل این که تمام سهامش متعلق به دولت است مشمول معافیت گمرکی بشود و مشمول معافیت از سود بازرگانی بشود، چه ربطی دارد به شرکت‌هایی که سهامش متعلق به دولت نیست؟ پس همان است که عرض کردم مالیات را باید پینه‌دوز بدهد آن شرکتی که به موجب تبصره ۲ ماده ۵ تأسیس می‌شود و سهامش متعلق به دولت نیست مالیات نمی‌دهد هر چه هم دلش خواست بیاورد بدون گمرک بیاورد سود بازرگانی هم با این که مربوط به مجلس نیست و دولت اجازه دارد تصویب بکند و معاف بکند که هر کس سود بازرگانی ندهد می‌آید و از شما هم مجوز می‌گیرید بنده نمی‌دانم به چه مناسبت است دولت چنین چیزی از شما نخواسته و مجلس به چه مناسبت این را اضافه کرده این را آقایانی که اینجا تشخیص می‌دهند که به این شرکت‌ها بایستی کمک بشود و در کلیات صحبت می‌کنند که آقایان باید تقویت بشوند و به شرکت‌هایی که سهامش متعلق به دولت است و طبق فرمایش شما دارند خدمت می‌کنند باید کمک بکنید ولی به شرت دیگری که که شرکت هواپیمایی اجازه کار به آن می‌دهد و سهامش متعلق به دولت نیست؟ مگر شرکت عادی نیست؟ مگر سهامش متعلق به دولت نیست؟ پس هر سرمایه‌داری را معاف کنید پس از پینه‌دوز مالیات بگیرند (دکتر معتمد وزیری- چرا یک رشته دیگر را انتخاب نمی‌کنید) بنده سلیقه‌ام راجع به پینه‌دوز است اگر شما نمی‌خواهید رشته دیگر را انتخاب کنید و تشریف بیاورید صحبت بکنید از حق اکثریت این قدر استفاده نکنید که هر کس هر موقع آمد اینجا میان حرفش بدوید بیخود و بی‌جهت، مقام ریاست باید اجازه لطف بفرمایند آن که دولت خواسته شرکت هواپیمایی ملی ایران و شرکت سهامی فرودگاه مهرآباد است چون تمام سهامش متعلق به دولت است چون اگر معافیت بدهد دولت به خودش می‌دهد سود بازرگانی به خودش داده ولی شرکت‌هایی که سهامش به دولت متعلق نیست به هیچ وجه حق استفاده از معافیت گمرکی ندارند ولو به عنوان تقویت باشد (احسنت)
رامبد - بنده راجع به ماده توضیحی دارم
رئیس- بفرمایید
رامبد- البته امروز هم مثل جلسه قبل که شور اول این لایحه مطرح شد بنده قصد داشتم کلمه‌ای درباره این لایحه صحبت نکنم برای این که اگر ما خاصه نمایندگان دولت آن چنان که باید به وظایف‌شان عمل کنند این صحبت‌ها
در شأن تریبون مجلس نیست اما یک بار عرض کردم از خودگذشتگی تنها جنبه مادی ندارد من به یاد کتاب سیمای شجاعان به هر قیمتی حتی برخلاف منافع شخصی خودم هم باشد آنجا که آبرو و حیثیت مملکت مطرح باشد از همه چیز صرف‌نظر می‌کنم (احسنت) استدعا دارم جناب آقای خواجهنوری نماینده محترم مجلس با حقی که دارند به دفتر نخست‌وزیر مراجعه کند و اگر باقیمانده باشد صفحه اول تشکیل پرونده هواپیما ملی را ببیند که به پیشنهاد کی و به امضای کی است آن من هستم آقای خواجهنوری آن من هستم که آرزومند بودم جلوی سوءاستفاده‌هایی را که اشاره کردند بگیرند (دکتر الموتی- بسیار کار صحیحی کردید) اما عرض دارم در این مملکت من و شما و این نمایندگان دولت و تمام دولت‌ها هر چه ادعا کنند خدمت کرده‌ایم نباید فراموش بکنیم همچنان که خداوندی من و شما را به وجود آورده که امکان این خدمت را داشتیم شاهنشاه هم کلیه امور این مملکت را در راه صحیحی قرار دادند تا ما بتوانیم خدمت صحیحی بکنیم (احسنت) و این مانع آن نیست که مثلاً اگر شاهنشاه آریامهر فرمودند برای جنوب کشور راه کشیده بشود فرضاً اگر شما دیدید مقاطعه‌کارش برخلاف قرارداد عملی می‌کنند به دولت گوشزد نکنید من می‌گویم به هواپیمای ملی باید کمک بشود خیلی هم باید کمک بشود هر چقدر هم کمک بکنیم جا دارد زیرا دنیا می‌رود به راهی که در آینده نزدیکی راه راه هوا است آن هم با وسعت کشور ما که هر چه جاده داشته باشیم باز هم کم خواهد بود فقط این از راه هواست که باید ارتباط نهایی را در مملکت ما بالاخره تأمین بکند اما فقط صحبت افراد مجلس نیست صحبت هر فرد ایرانی است تا موقعی که محاکم او را محکوم نکرده‌اند اول شما اکثریت مثل برادر بزرگتر و بعد هم ما همه وظیفه داریم از حقانیت و حیثیت افراد ملت ایران در اینجا دفاع بکنیم آقای خواجهنوری فرمودند پا به حریم منافع خصوصی گذارده شد دوست من سخن دانسته گوی ای مرد بخرد شما به بنده بفرمایید کدام فرد ایرانی است که در امر هواپیمایی ملی ذی‌مدخل هستند بله هزاران نفر ایرانی هستند که در کار مربوط به هواپیمایی مشغول کسب هستند و بنده هم افتخار داشتم که سال‌های متمادی دبیر کل سندیکای این شرکت‌های ایرانی بودم اما اینها بلااستثناء فقط بلیط فروش‌اند این مثل آن است که بگویم بقال صابون فروش است برای او فرق ندارد هر صابونی از کارخانه شما بیرون آمد در بقالیش می‌فروشد امر هواپیمایی جر کسانی که شما اشاره کردید درگذشته آن هم روی سوءجریاناتی که به این صورت درآمده بود کسی دخالت نداشته و ندارد (خواجهنوری- فروشندگان بلیط‌ها مورد نظر نیستند) ولی باید بگویم این فروشندگان بلیط اکثر با نحوه کار هواپیمایی ملی در مورد خودشان مخالفند اگر می‌خواهید بدانید چرا مخالفند استدعا می‌کنم هر یک از پرونده‌هایی که شما مایل باشید هر کدام که شما مایل باشید پیشنهاد بکنید بیاید در کمیسیون مجلس رسیدگی بشود آن وقت ببینید اگر من این مطالب را نگویم وظیفه خودم را عمل نکرده‌ام ما باید هواپیمایی داشته باشیم به هواپیمایی باید کمک بکنیم ولی در قانون این هواپیمایی قانون اساسی را که فراموش نمی‌کنیم می‌گویم شما هر چه کمک می‌کنید باز هم کم است اما یک حسابی هم داشته باشید تا همیشه درست عمل بشود شما می‌گویید درست خرج می‌شود زیرا شما مطلع هستید که این هیأتی که حالا هست درست خرج می‌کند حرفی ندارم ولی اینجا گفتند که از این تصویب‌نامه‌ها صد و چهل میلیون سرمایه واقعی را پنجاه میلیون اسم می‌برید مهم نیست ولی به استناد اساسنامه مربوطه فعلی ایرادی دارم آیا در کدام مملکت سابقه داشته که ۱۴۰ میلیون یا ۵۰ میلیون ثروت مملکت را به تشخیص و به امضای یک فرد قرار بدهند به اشخاص و افراد معینی کاری ندارم اصولی و کلی نظر می‌دهم شما فرضاً رامبد را زیرا اسم هیچ ایرانی دیگر را نمی‌خواهم ببرم گذاشتید مدیرعامل هواپیمایی ملی فردا طبق این اساسنامه من حق دارم تمام موجودی شرکت را به بانک خارجی انتقال بدهم باز هم طبق این اساسنامه بنده هر چه را دیدم و پسندیدم به هر قیمتی که خواستم می‌توانم بخرم حتی اگر رفتم در امریکا و چون چک یک امضایی است به تشخیص خودم هر چه با این پول خواستم کردم آن وقت جوابش را در
پیشگاه شاهنشاه آریامهر شما باید بدهید که چنین مجوزی را تصویب می‌کنید آقای خواجهنوری بنابراین بنده تکرار می‌کنم با مساعدت‌هایی به هواپیمایی ملی صددرصد موافقم و لیکن به موازات این مطلب وظیفه دارم از درست خرج کردن درست استخدام کردن درست گردیدن این دستگاه بی‌اعتنا نباشم تا آرزویی که شما برای داشتن یک هواپیمایی ملی خوب دارید تحقق پیدا کند تا بعد از شش سال مجدداً نیایند داستان‌هایی شبیه به گذشته را تکرار کنند زیرا که آنها هم درگذشته هر چه کردند با قانون کردند و از همین جواب‌هایی که آقای دکتر گنجی آمدند و اینجا دادند آنها هم دادند و همین گونه مدافعات در لایحه خود نمودند که اکنون شما می‌کنید کما این که بیست و هشت میلیون تومان قیمت وایکانت‌ها تبدیل به ده میلیون تومان شد و هیجده میلیون تومان از بین رفت و برای هیجده غازش نتوانستند کسی را تعقیب کنند پس یک بار دیگر بنده عرض می‌کنم تمام مساعدت‌ها به هواپیمایی ملی مثل تمام مساعدت‌ها به منابع دیگر ملی ما لازم است ولی با خوش‌بینی یا اطمینان به اشخاص فعلی صرفاً برای این که می‌خواهیم کمک بکنیم چشمهایمان را هم بگذارم شما بیایید بگذارید یک هیئت سه نفری از دیوان کشور و دیوان محاسبات و خود شخص خواجهنوری تنظیم کنندگان این قانون باشند بنده از طرف همسلکانم اختیار دارم چشم بسته رأی می‌دهیم (خواجهنوری- باید اساسنامه را بیاورند) ولی سه سال است کار می‌کنند باز هم سه ماه وقت داده‌ایم اساسنامه را بیاورند (صادق احمدی- احسنت)
رئیس- نظر دیگری در ماده ۱۰ نیست؟ پیشنهاد آقای دکتر مبین قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم در ماده ۱۰ لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران به جای عبارت مؤسسات مذکور در تبصره دو ماده ۵ این قانون نوشته شود (شرکت سهامی سرویس فرودگاه مهرآباد)
دکتر مبین
رئیس- آقای خواجهنوری مخالفید بفرمایید.
خواجهنوری- در توضیحاتی که جناب آقای دکتر مبین فرمودند سئوال کردند به چه مناسبت شرکت هواپیمایی ملی ایران که سهامش متعلق به دولت ایران است دارای همان مزایایی باشد که شرکت‌هایی که در حال حاضر به وجود آمده یا به وجود خواهد آمد و برای انجام دادن خدمات تکمیلی هواپیمایی ملی ایران مشغول کار خواهد شد از لحاظ فنی همان طور که جناب آقای رامبد فرمودند مملکت ما یک مملکت وسیعی است و روز به روز به سرویس هواپیمایی کامل احتیاج بیشتری پیدا می‌کند و ما باید یک کاری بکنیم که اقلاً در این رشته ما خیلی پیشرفت بکنیم و حتی سرمایه‌گذاری خصوصی هم هر چه بیشتر در این امر بشود خطوط اصلی که بین فرودگاه‌های بزرگ و شهرهای بزرگ است طبعاً به عهده شرکت هواپیمایی ملی خواهد بود خطوط فرعی سرویس‌های به اصطلاح به طور تاکسی یا پروازهای اختصاصی به عهده شرکت‌های کوچکتر خواهد بود به اضافه سرویس‌های دیگری هست که این گونه شرکت‌ها، این مؤسسات کوچک انجام می‌دهند اگر فرصت کردید از مرکز این شرکت بازدید کنید و به طرز خدمت این شرکت توجه بفرمایید این یک شرکتی است که از هر جهت برای منافع مردم و انجام خدمت به مردم آماده است و خلبان‌های این دستگاه و افراد فنی همه ایرانی هستند و همه باید علاقه خاصی وظایف خودشان را چه از لحاظ خدمات عمومی و چه از لحاظ ملی و مملکت انجام می‌دهند اگر خاطر آقایان باشد پارسال یکی از این طیاره‌ها در مرز شوروی سقوط کرد یعنی ناچارش کردند در خاک شوروی بنشیند و یکی دیگر را با تیراندازی مسلسل ساقط کردند این شرکت ضمن این که سرویس تاکسی را انجام می‌دهد اکنون ملزم و موظف است تمام نقشه‌برداری ایران را به وسیله عکسبرداری هوایی انجام دهد کارهای امدادی مملکت را در مواقع ضروری انجام می‌دهد یک همکاری مداوم به شهادت آقای دکتر گنجی بین این شرکت و شرکت هواپیمایی ملی و ارتش شاهنشاهی و نیروهای انتظامی وجود دارد به عقیده اینجانب یک مؤسسه‌ای که این گونه خدمات را انجام می‌دهد با سرمایه خصوصی در مقابل خدماتی که
انجام می‌دهد باید یک کمک‌هایی مضافاً به این که یک شرکت بزرگتری را که در همین امر هواپیمایی دارد انجام وظیفه می‌کند شما معاف می‌کنید از پرداخت حقوق گمرکی او می‌تواند قطعات یدکی‌اش را وارد کند بدون پرداخت عوارض گمرکی و طبعاً پروازها به قیمت مناسب‌تر و ازران‌تر انجام می‌شود آن وقت آن شرکت خصوصی با یک قسمت کمتر خدمات برای مملکت انجام می‌دهد اگر بهره‌مند نباشد از این معافیت‌ها حتی از لحاظ نرخ و قیمت نمی‌تواند با آن شرکت بزرگ رقابت کند و همگامی داشته باشد این از لحاظ هماهنگی از لحاظ پرواز رقابت داشته باشد (معتمدی- شرکت‌های بزرگ نمی‌توانند کار شرکت‌های کوچک را انجام بدهند) بله نمی‌تواند بکند و لیکن ساعت‌های پرواز و نرخ بندی باید تطبیق بکند یعنی اگر شرکت‌های کوچک ناچار شوند نرخ پروازشان خیلی سنگین باشد خدمات تکمیلی شرکت هواپیمایی ملی را نمی‌تواند انجام بدهد مثال دیگری عرض می‌کنم ممکن است خارجی‌ها با هواپیمایی ملی ایران با طیارات بزرگ از خلیج‌فارس بیایند تهران بنشینند ولی برای این که بخواهند بروند به ساحل دریای خزر چون آنجا فرودگاه بزرگ ما نداریم سرویس هواپیمایی ملی نداریم اما این هواپیماهای کوچک می‌توانند این کار را انجام بدهند (معتمدی- بین شهرهای کوچک) هر قدر طیاره کوچک وجود داشته باشد مسافر بیشتر برای خطوط بزرگ تهیه می‌کنند مثل رگ‌های ریزی هستند که خون به شاهرگ‌ها می‌رسانند این تشبیه کاملاً صحیح است یعنی رگ بزرگ شرکت هواپیمایی ملی است این شریان‌های کوچک یعنی شرکت‌های کوچک است که تکمیلش می‌کند و یکی تأسیس شده و بقیه هم باید تأسیس شود با این توضیحات که عرض کردم انتظار دارم جناب آقای دکتر مبین پیشنهادشان را پس بگیرند.
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید
دکتر مبین- بنده در موقعی که ماده ۱۰ مطرح بود عرض کردم که می‌بایست علت استثناء روشن شود چون سهام شرکت سهامی هواپیمایی ملی ایران و سهام شرکت سهامی سرویس فرودگاه مهرآباد هر دو متعلق به دولت است خوب این صحیح بود که بگوییم دولت به خودش عوارض و مالیات ندهد و چون می‌بایست استثناء قائل شد به مناسبت خدماتی که یک شرکت دیگر کرده با سرمایه کوچک این هم حرفی است ولی به شرط این که محدود باشد به شرکتی که خدمت کرده ولی نه این که در تبصره ۲ ماده ۵ گفته است «همچنین مؤسسات هواپیمایی ایرانی دیگر که در آینده با رعایت قانون پروانه تحصیل کنند» اینها همه نباید استفاده کنند بنده موافق هستم دو شرکتی که مطرح است یعنی شرکت هواپیمایی ملی ایران و شرکت سهامی سرویس فرودگاه مهرآباد چون سهامش متعلق به دولت است استفاده بکند از معافیت گمرکی و شرکت ارتاکسی به مناسبت خدماتی که کرده استثنائاً برخوردار بشود ولی شرکت‌های دیگری که پروانه می‌گیرند و آن خدمت‌ها را انجام نمی‌دهند نبایستی از این مزایا استفاده بکنند اگر آقایان موافقت بفرمایند با قبول استثناء فقط برای ارتاکسی آن هم برای این که خدماتی به دولت و کشور می‌کند، چنین استثنائاتی قائل خواهیم شد.
رئیس- آقای دکتر مبین نمی‌شود پیشنهاد تازه داد.
دکتر مبین- بنده به احترام قول نماینده دولت با این شرط که اینجا می‌فرمایند به شرکت‌هایی که خدماتی به دولت و کشور می‌کنند بنده موافقم و پیشنهادم را پس می‌گیرم.
صادق احمدی- این عملی نیست.
رئیس- آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده می‌خواستم یک مطلب را به عرض برسانم و آن این است که هیچ کدام از این معافیت‌ها تازگی ندارد ماده ۸ اصلاح قانون مالیات بردرآمد حتی تمام شرکت‌های هواپیمایی خارجی را که به نحوی از انحاء در ایران فعالیت دارند از مالیات معاف کرده است در کمیسیون صحبت شد وقتی امر هواپیمایی را این قدر مهم دانستند که حتی خارجی‌ها را معاف کرده‌اند به چه دلیل ما اشخاص داخلی را که در هواپیمایی داخلی فعالیت می‌کنند معاف نکنیم در مورد عوارض که فرمودند
مواد ۶۰۰و ۶۰۴ تعرفه گمرکی صراحت دارد که تمام قسمت‌های هواپیما از گمرک معاف است این چیز تازه‌ای نیست و بنده این را می‌خواستم جنابعالی بدانید شاید آن وقت موافقت بفرمایید که پیشنهاد را مسترد بفرمایید.
رئیس- پیشنهادتان را پس گرفتند آقای دکتر مبین؟
دکتر مبین- بله پس گرفتم
رئیس- بنابراین به ماده ۱۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای رامبد پیشنهاد حذف ماده ۷ را پس گرفتید؟
رامبد- بله پس گرفتم.
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر مبین در ماده ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم تبصره‌های ۱ و ۲ ماده ۷ لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران به صورت زیر اصلاح شود:
تبصره ۱- شرکت مزبور مجاز است نمایندگی کل شرکت و مؤسسات هواپیمایی خارجی را رأساً اداره نماید و یا به مسئولیت خود و با حفظ اختیار نظارت به مؤسسات و اشخاص ذیصلاحیت واگذار کند. دکتر مبین
رئیس- آقای دکتر مبین توضیح دیگری دارید؟
دکتر مبین- توضیحی ندارم.
رئیس- با این پیشنهاد مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) یک بار دیگر این پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح فوق قرائت شد)
رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
تبصره ۲- نمایندگی‌های کل که تا تاریخ تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران تشکیل شده‌اند مشمول مقررات این ماده نمی‌باشند و می‌توانند با رعایت مقررات مربوط که مورد قبول شرکت هواپیمایی ملی ایران باشد به کار خود ادامه دهند.
دکتر مبین
رئیس- آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین- بنده فقط تقاضایم این است که تاریخ تأسیس درست نوشته بشود و قسمت دوم با فرمایش جناب آقای رامبد.
رئیس- پیشنهاد را نمی‌شود تغییر داد.
دکتر مبین- بنده حق دارم و هر قسمتش را می‌توانم پس بگیرم.
رئیس- آئین‌نامه می‌گوید پیشنهاد عیناً مطرح می‌شود.
دکتر مبین- ولی عیناً که تصویب نمی‌شود.
رئیس- اگر می‌خواهید پیشنهاد عیناً مطرح می‌شود یک بار دیگر پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح سابق قرائت شد)
خواجهنوری- اشکالی ندارد
رئیس- با بقیه ماده مغایرتی ندارد؟
چند نفر از نمایندگان- خیر
رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. به ماده ۷ با تغییراتی که با تصویب این دو پیشنهاد به عمل آمده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۹ مطرح است آقای دکتر مبین در ماده ۹ پیشنهادی دارید؟
دکتر مبین- بله پیشنهاد دارم
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر مبین قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۹ لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران به صورت زیر اصلاح شود:
ماده ۹- شرکت هواپیمایی ملی ایران شرکت
سهامی سرویس فرودگاه مهرآباد که تمام سهام آن متعلق به دولت است از پرداخت عوارض شهرداری معاف می‌باشند
دکتر مبین.
رئیس- این که با ماده ۱۰ که تصویب شد مغایرت دارد
دکتر مبین- خیر ماده ۱۰ مربوط به حقوق گمرکی است این با ماده ۱۰ هیچ تعارضی ندارد بنده همان طور که در پشت تریبون عرض کردم مالیات اگر درآمدی باشد باید داده شود اگر درآمدی نباشد که چیزی نمی‌پردازد باید شامل آن دو شرکتی باشد که در تصویبنامه اصلی پیش‌بینی شده است.
رئیس- نظر مخالفی با این پیشنهاد نیست؟
آقای دکتر گنجی بفرمایید.
دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده فقط می‌خواستم از آقای دکتر خواهش کنم که توجه داشته باشند که این تبصره ۲ ماده ۵ شامل باشگاه خلبانی هم می‌شود و باشگاه خلبانی هم همان طور که آقای خواجهنوری توضیح کافی دادند یک مؤسسه تربیت بدنی و ورزشی بسیار بسیار مهم و مورد توجه است که اگر آن را از این معافیت محروم کنیم خیلی کارش فلج خواهد شد این است که استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید که به همین صورت که گزارش شده تصویب بشود (دکتر مبین- شرکت اگر درآمد ندارد که چه طور می‌شود) و بنده عرض کردم که در جای دیگر طبق قانون تمام مؤسساتی که در هواپیمایی فعالیت دارند همه معاف هستند حتی خارجی‌هایی که اینجا در امر هواپیمایی فعالیت دارند معاف کردیم چه طور حاضر بشویم مؤسسات ایرانی را معاف نکنیم برای این که معافیت در جای خودش باقی است چه طور جنابعالی موافقت می‌فرمایید که شرکت B o A C درآمدی که در این مملکت تحصیل می‌کند از پرداخت مالیات معاف باشد ولی شرکتی که ممکن است ۵ سال دیگر یا دو سال دیگر در راه تهران - کاشان و مشهد فعالیت داشته باشد مالیات بدهد این منطقی به نظر نمی‌آید حمایت باید از سرمایه‌گذاری داخلی بفرمایید (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر پیشنهادتان را پس گرفتید؟
دکتر مبین- خیر
رئیس- به پیشنهاد آقای دکتر مبین رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. حالا به ماده ۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱- به شرکت هواپیمایی ملی ایران اجازه داده می‌شود اشیاء مشروحه زیر را ولو مصرف مشابه داشته و یا در تعرفه گمرکی ممنوع‌الورود باشد با رعایت ماده ۱۰ این قانون و سایر مقررات مربوط برای مصرف خود از خارج کشور وارد نماید.
اول- هواپیما و موتور و قطعات منفصله و متصله هر یک
دوم- وسایل و آلات و ادوات و تجهیزات و دستگاه‌های مربوط به هواپیما و موتور هواپیما.
سوم- وسایل مخابراتی و رادیویی (اعم از فرستنده و گیرنده) و رادار و قطعات منفصله آنها که در هواپیما و یا امور مربوط به هواپیمایی به کار می‌رود.
چهارم- دستگاه‌ها و وسایلی که برای آماده کردن هواپیما به کار رود و همچنین وسایلی که برای تعمیر و یا تعویض قطعات هواپیما و موتور هواپیما به کار می‌رود.
پنجم- مواد نفتی و روغنی و گریس و متانول که برای سوخت و روغن کاری و تمیز کردن موتور و سایر مصارف هواپیمایی به کار می‌رود به استثناء مواد سوختی که در داخل کشور تهیه می‌شود.
ششم- دستگاه‌ها و وسایلی که برای ساختن قطعات هواپیما و موتور هواپیما به کار می‌رود.
هفتم- وسایط نقلیه موتوری و غیر موتوری (به استثناء اتومبیل سواری و جیپ و جیپ استیشن و کامیون و اتوبوس معمولی) و تجهیزات و وسایل و متفرعات مربوط و قطعات منفصله آنها که انحصاراً برای حمل یا پیاده و سوار کردن مسافر و یا حمل بار و تخلیه و بارگیری هواپیما به کار رود اعم از این که در داخل و یا خارج هواپیما مورد
استفاده قرار گیرد مشروط بر این که وسایط نقلیه مزبور در داخل کشور ساخته نشود.
هشتم- وسایلی که در داخل هواپیما برای خدمات و پذیرایی و یا استفاده مسافرین و سرنشینان هواپیما به کار می‌رود با علامت ثابت هواپیمایی ملی ایران مشخص باشد.
تبصره ۱- مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ این قانون از اجازه و معافیت‌های مصرحه در بندهای اول لغایت پنجم این ماده در حدود احتیاجات خود برخوردار می‌گردند.
تبصره ۲- باشگاه خلبانی هواپیمایی کشوری علاوه بر استفاده از مفاد تبصره ۱ فوق از اجازه و معافیت بند ششم این ماده نیز برخوردار می‌گردد و همچنین مجاز است هواپیمای بی‌موتور و دستگاه کشنده و هواپیمای مدل وسایل و قطعات یدکی آنها را با رعایت ماده ۱۰ این قانون از خارج کشور وارد نماید.
رئیس- در ماده ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۱۱ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۲- شرکت ملی نفت ایران مکلف است از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۴۴ هر نوع مواد سوختنی و متانول مورد نیاز هواپیماهای شرکت هواپیمایی ملی ایران را به نرخ فروش داخلی قبل از تاریخ ۲۶ آذر ماه ۱۳۳۶ و در صورت عدم وجود نرخ و یا پیدایش فرآورده‌های جدید به نرخ متناسب با نرخ‌های قبل از تاریخ مذکور با رعایت مفاد ماده ۱۰ این قانون و معافیت از هر گونه اضافه بها با شرکت مزبور محاسبه نماید.
تبصره ۱- شرکت ملی نفت ایران مکلف است از دریافت تفاوت گذشته مصارف شرکت هواپیمایی ایران و سرویس فرودگاه به نفع شرکت هواپیمایی ملی ایران صرف‌نظر نماید.
تبصره ۲- مؤسسات مذکور در تبصره ۲ ماده ۵ از تاریخ تصویب این قانون از نرخ هر نوع مواد سوختی و متانول مذکور در این ماده استفاده خواهند نمود مشروط بر این که عملیات آنها به تشخیص اداره کل هواپیمایی کشوری عام‌المنفعه یا تجاری باشد.
رئیس- چون وقت نزدیک به اتمام است با اجازه خانم‌ها و آقایان بقیه بحث در لایحه را به جلسه بعد موکول می‌کنیم.
۷- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
دستور جلسه روز پنجشنبه ۲۶/۱۲/۱۳۴۴
۱-گزارش شور دوم در مورد لایحه مربوط به اداره امور دانشگاه صنعتی زیر نظر هیأت امناء - شماره چاپ ۱۷۷۲
۲- گزارش شور دوم در مورد لایحه مربوط به طرز تقویم و تملک اراضی مورد نیاز سد فرحناز پهلوی (لتیان) شماره چاپ ۱۷۷۳
۳- گزارش شور اول در مورد لایحه قرارداد اقامت و دریانوردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت فرانسه. شماره چاپ ۱۷۶۸
۴- گزارش مربوط به لایحه اتومبیل‌های شخصی مأمورین وزارت امور خارجه شماره چاپ ۱۷۷۸
۵- اخذ رأی نهایی نسبت به بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور.
رئیس- همان طور که خانم‌ها و آقایان اطلاع دارند بودجه سال ۴۵ کل کشور در مجلس شورای ملی تصویب شده است و در مجلس سنا امروز تمام می‌شود اگر تغییراتی کرده باشد و در مجلس سنا امروز تمام می‌شود اگر تغییراتی کرده باشد اصلاحی آن خدمت خانم‌ها و آقایان فرستاده خواهد شد و نسبت به آن در جلسه پنجشنبه اخذ رأی نهایی به عمل خواهد آمد با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم سه‌شنبه جلسه نخواهیم داشت جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود.
(یک ساعت بعدازظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی
سؤالات
ریاست معظم مجلس شورای ملی
خواهشمند است دستور فرمایید به دولت ابلاغ شود تا برای پاسخ به سئوال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند از قرار اطلاع در چند سال اخیر بعضی افراد در اصفهان و حومه تعدادی از زمین‌های موات بایر و خالصه را با تبانی با بعضی مأمورین ثبت داده و تصرفاتی نیز در آنها نموده‌اند لازم است اعلام شود:
۱- در چه نقاطی به زمین‌های بایر، موات و خالصه اصفهان و حومه تجاوز شده و این تجاوز از طرف چه کسانی صورت گرفته است؟
۲- دولت برای حفظ اموال عمومی و از بین بردن آثار تقلباتی که شده چه اقدامی نموده است؟
با تقدیم احترام - دکتر وحیدنیا ۲۲/۱۲/۴۴
ریاست مجلس شورای ملی
لطفاً دستور فرمایید به دولت ابلاغ نمایند برای پاسخ به سؤال زیر در مجلس شورای ملی به هم رسانند طبق اطلاع و اصل جمعی مردم فرصت‌طلب و سودجو در زمین‌های اطراف اصفهان بالاخص نقاطی که در مجاورت محل کارخانه ذوب‌آهن قرار گرفته تصرفاتی نموده و زمین‌ها را غصب کرده‌اند علیهذا لازم است اعلام شود:
۱- برای جلوگیری از این تجاوزات ناروا چه اقدامی به عمل آمده است؟
۲- متجاوزین چه کسانی هستند و علت مبادرت به این عمل چه بوده است؟
۳- آیا تاکنون از طرف دولت برای جلوگیری از این عملیات تجاوزکارانه اقدامی به عمل آمده است یا نه؟
با تقدیم احترام - دکتر وحیدنیا ۲۲/۱۲/۴۴