مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اسفند ۱۳۳۶ نشست ۱۷۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۷۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۲ اسفندماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱) تصویب صورت مجلس
۲) اخذ رأی و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اجازه استخدام پنجاه نفر متخصص برای وزارت راه
۳) طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اجازه فروش اراضی ضرابخانه
۴) طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح ماده ۸ قانون سازمان برنامه
۵) تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱) تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه آقایان: توماج - کاظم شیبانی- سعیدی- خزیمه‌علم - کدیور- مهندس اردبیلی- امید سالار - مرتضی حکمت- دولتشاهی - سلطان‌مراد بختیار- دکتر امین - امیر بختیار - دکتر فریدون افشار - ساگینیان - اورنک. امامی خویی - اخوان - دکتر سعید حکمت - مهندس ظفر - مهندس فیروز سنندجی
غائبین بی‌اجازه - آقایان:
اریه - دکتر طاهری- کیکاووسی - بهبهانی - ابتهاج
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: بزرگ‌نیا - دهقان - تربتی - تیمورتاش - مهندس شیبانی
رئیس- نسبت به صورت جلسه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲) اخذ رأی و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اجازه استخدام پنجاه نفر متخصص برای وزارت راه
رئیس- نامه‌ای از مجلس سنا رسیده است راجع به استخدام پنجاه نفر برای وزارت راه که قبلاً از مجلس شورا به مجلس سنا فرستاده شده بود قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
لایحه قانونی راجع به اجاره استخدام تا پنجاه نفر مهندس متخصص و عده‌ای مکایسین به تناسب وسایل موجوده
ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود که تا پنجاه نفر مهندس متخصص و تکنسین دیپلمه‌ایرانی که در رشته‌های مختلف راه‌سازی و ساختمان و همچنین تعداد مورد احتیاج عمل به تناسب وسایل موجوده برای به کار انداختن و بهره‌برداری از ماشین‌های جدید راه‌سازی و راهداری به طور پیمانی استخدام نماید.
میزان حقوق مهندسین طبق آیین‌نامه و میزان حقوق مکایسین و سایر متخصصین عمل بر پایه اطلاعات علمی و عملی آنها در بدو ورود و در خاتمه دوره‌اموزشگاه که برای تربیت این افراد تشکیل می‌شود تعیین خواهد شد.
تبصره- شرایط استخدام کارمندان نامبرده بالا پیشنهاد وزارت راه و تصویب هیئت وزیران تعیین و میزان حقوق و مزایای آنان به تصویب کمیسیون‌های بودجه مجلس شورای ملی و دارایی سنا خواهد رسید.
لایحه قانونی فوق که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره می‌باشد در جلسه روز شنبه هفدهم اسفند ماه ۱۳۳۶ شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
رئیس- اینجا یک تغییر جزیی داده‌اند در تبصره که مقرر شده شرایط استخدام این کارمندان با تصویب کمیسیون راه باشد در مجلس سنا به‌این ترتیب اصلاح شده که با تصویب کمیسیون بودجه مجلس و کمیسیون دارایی سنا باشد. آقای دولت‌آبادی
دولت‌آبادی- موافقم
رئیس- مخالفی نیست. آقایانی که با این اصلاح موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
۳) طرح و تصویب گزارش اصلاحی مجلس سنا راجع به اجازه فروش اراضی ضرابخانه
رئیس- یک لایحه دیگر هم که به مجلس سنا فرستاده شده بود راجع به تقسیم و فروش اراضی ضرابخانه از مجلس سنا رسیده و اصلاح مختصری هم در آن کرده‌اند قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
عطف به مرقومه شماره ۵۶۹۷ - ۹/۱۱/۳۵ راجع به لایحه تقسیم اراضی ضرابخانه بین کارگران و کارمندان ادارات ضرابخانه سیلو دخانیات و کارمندان و ابسته به وزارت دارایی اشعار می‌دارد:
گزارش کمیسیون مربوطه در مورد لایحه فوق در جلسه روز شنبه هفدهم اسفند ماه ۳۶ مطرح و با اصلاحاتی به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
رئیس- عین ماده واحده اصلاحی مجلس سنا قرائت می‌شود:
(این طور خوانده شد)
لایحه قانونی راجع به تقیسم اراضی ضرابخانه بین کارگران و کارمندان ادارات ضرابخانه - سیلو - دخانیات و کارمندان وابسته به وزارت دارایی
ماده واحده- به وزارت دارایی و کشاورزی اجازه داده می‌شود از اراضی زائد ضرابخانه که در اختیار وزارتا دارایی است به کارگران و کارمندان اداره ضرابخانه و سیلو و دخانیات و کارمندان وابسته به وزارت دارایی که دارای تمکن نیستند و خانه شخصی ندارند با رعایت حق تقدم برای کارمندان و کارگران که فرزندان بیشتر دارند و جریان قرعه‌کشی و مقدمات تقسیم آن به واجدین شرایط قبلاً فراهم شده است قباله فروش تنظیم و مبادله نمایند.
تبصره ۱- از هر متر مربع زمین یکصد ریال بابت بهای اراضی نقداً به حساب خزانه‌داری کل و یکصد ریال بابت هزینه احداث خیابان و سایر مصارف عمرانی کوی مزبور دریافت می‌شود از یکصد ریال هزینه عمران ۲۵ درصد آن در موقع تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی دریافت و بقیه با اقساط ۳ ساله وصول خواهد گردید.
تبصره ۲- با یک ساختمانی ملزم است طبق مقررات آن بانک عملیات عمرانی این اراضی را معادل وجوهی که بابت هزینه عمران وصول می‌نماید با نظارت نمایندگان صاحبان اراضی انجام دهد و همچنین صاحبان اراضی موظفند طبق نظریه فنی بانک نامبرده اقدام به ساختمان بنمایند.
وزارت دارایی و کشاورزی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
لایحه قانونی فوق که مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره می‌باشد در جلسه روز شنبه ۱۷ اسفندماه ۳۶ به تصویب مجلس رسیده است.
رئیس مجلس سنا - محسن صدر
رئیس- اینجا اصلاحی که هست این است که در لایحه‌ای که مجلس تصویب کرد و به سنا فرستاده قیمت زمین متری ۱۰ ریال بود و سنا متری صد ریال کرد و برای هزینه خیابان‌ها هم متری ۱۰ ریال تعیین شده بود این هم در مجلس سنا صد ریال شده و قیمت آن هم نوشته شده نقد بپردازند اگر آقایان موافق باشند به اقساط بپردازند و کلمه اقساط علاوه شود آقای طباطبایی
احمد طباطبایی- عرض کنم اگر نظر مبارک آقایان باشد آن روزی که‌این قانون تصویب شد از لحاظ این بود که کمکی شود به‌اشخاصی که خانه ندارند و اگر آنها بخواهند این زمین‌ها را بخرند خیال نمی‌کنم آن اراضی را امروز هم اگر بخواهند بخرند متری ۲۰ تومان بیشتر باشد و به‌این قیمت همه آنها می‌فروشند اما اگر می‌خواهند خرج تسطیح و مهندسی و نقشه‌برداری بگیرند البته حرف علیحده‌ای است و این خرج دارد و دولت هم وقتی خرج می‌کند باید بگیرد یک قسمت می‌آید سر قیمت زمین قیمت زمین متری ۱۰ تومان اعلام شده آن کارگر و آن کارمندی که معیل است عیال‌وار است خانه ندارد و گرفتار بی‌خانگی است آن آدم نمی‌تواند بیاید متری ۱۰ تومان نقداً بپردازد (صحیح است) این را بنده معتقدم نه متری یک تومان یک قدری بکاهند و به اقساط ۵ ساله و ۴ ساله هر طوری که آقایان صلاح می‌دانند بپردازند و آن مبلغی را هم که برای مخارج است یعنی برای تسطیح خیابان، خیابان‌کشی و نقشه‌کشی است البته به جای خودش ولی من استدعا می‌کنم بهایی که گرفته می‌شود اقساطی باشد و ۱۰ تومان هم خیلی زیاد است.
رئیس- این متری ۱۰ تومان مورد تصویب مجلس سنا قرار گرفته و محتاج به یک رأی است که مورد تصویب مجلس هم قرار بگیرد.
مهندس هدایت- ما درست نفهمیدیم اصلاً چه بود.
رئیس- اختلاف معلوم است متری ۱۰ ریال مجلس رأی داده مجلس سنا صد ریال کرده‌اند منتهی نقداً نوشته شده ممکن است آقایان موافقت بفرمایند به اقساط قیمت آن گرفته شود اگر آقایان موافقند با اقساط رأی می‌گیریم توجه کنید یک پیشنهاد آقای طباطبایی کرده‌اند پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم زمین واگذاری متری ۵۰ ریال به اقساط ۵ ساله بپردازند.
احمد طباطبایی
رئیس- این دو قسمت است و یک قسمت هم برای خیابان‌ها و راه‌ها است در مجلس سنا این هم صد ریال شده است پس باید آن را هم تکلیفش را روشن کنید بفرمایید توضیح دهید.
احمد طباطبایی- اگر توجه فرموده باشید این قیمتی که معین شده دو قسمت است یک قسمت قیمت زمین است که باید به دولت بپردازند و یک قسمت از لحاظ خیابان‌کشی و نقشه کشی و صاف کردن زمین و آماده کردن زمین برای ساختمان است البته‌این قسمت ممکن است به همین مبلغ خرج شود و ما نمی‌خواهیم دولت ضرر کند و از جیبش چیزی بدهد، یک قسمت دیگر مربوط به اصل قیمت زمین است و پیشنهاد بنده راجع به قیمت ۱۰ تومان است که عرض کردم این قیمت زیاد است عرض بنده‌این است که قیمت را متری ۵۰ ریال بگذاریم و این را با اقساط ۵ سالی سالی یک تومان از کارمندان و کارگران بگیرند.
رئیس- آقای شادمان با این پیشنهاد مخالفید؟ مجدداً لایحه را به سنا بفرستیم ولی اضافه شدن کلمه اقساط چیزی نیست که به سنا بفرستیم.
رئیس- آقای شادمان با این پیشنهاد مخالفید؟ بفرمایید همان سر جایتان صحبت کنید.
شادمان- اصلاً در اراضی اطراف تهران زمین متری ده تومان پیدا نمی‌شود و برای این که‌این لایحه زودتر بگذرد و دو مرتبه به سنا برنگردد آقایان همان ده تومان را قبول بفرمایند مشروط بر این که به اقساط پرداخت شود.
رئیس- پیشنهاد دیگری رسیده که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌نمایم بهای آن را اقساطاً پرداخت نمایند.
اردلان
رئیس- منظور در یکصد ریال است (اردلان - بلی) پیشنهاد دیگری هم رسیده که قرائت می‌شود.
(این طور خوانده شد)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که پرداخت قیمت زمین و قسمت عمرانی به اقساط ۳ ساله باشد.
رئیس- آقای مخبر
مشایخی (مخبر کمیسیون دارایی)- در مجلس شورای ملی آنچه را که ما تصویب کرده بودیم این بود که از هر متر مربع زمین ۱۰ ریال بابت بهای اراضی و همچنین برای ساختمان خیابان‌ها و احداث خیابان و سایر مصارف عمرانی هم متری ده ریال گرفته شود مجلس سنا هر دو را متری صد ریال کرده یعنی صد ریال بابت بهای زمین و صد ریال بابت احداث خیابان‌ها و آسفالت‌کردن خیابان‌ها و همان طور که جناب آقای شادمان توضیح دادند با توجه به اضافه قیمتی که برای زمین پیدا شده مخصوصاً از تاریخ تصویب مجلس شورای ملی تا به حال قیمت متری ده تومان بابت ساختمان راه‌ها و آسفالت و سایر چیزها به نظر بنده صحیح و منصفانه است برای این که‌این کار تمام می‌شود بنده تصور می‌کنم اگر تأیید بفرمایید و تصویب مجلس سنا را را رأی بدهید بهتر است.
رئیس- اول رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای طباطبایی
طباطبایی- پیشنهادم را پس گرفتم.
رئیس- پس گرفتند پس کلمه اقساط را می‌گذاریم آقایانی که با اضافه شدن کلمه اقساط موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۴) طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح ماده ۸ قانون سازمان برنامه
رئیس- گزارش مربوط به اصلاح ماده ۸ قانون سازمان برنامه قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۲۴۳۲۳ / ۴۲۹۹۳ دولت مربوط به طرز تقسیم‌بندی درآمد نفت در جلسه ۱۴/۱۲/۳۶ کمیسیون بودجه مطرح گردید.
طبق ماده ۸ قانون سازمان برنامه سهم سازمان مذکور در سال ۷۱۳۵۳۷٪ تا ۸۰٪ از درآمد حاصل از منبع نفت بوده است چون هزینه‌های ضروری و جاری دولت سال آینده افزایش پیدا خواهد نمود و تأمین تمام هزینه‌های اضافی مذکور از طریق درآمدهای عمومی امکان‌پذیر نبوده و افزودن به مالیات‌های غیرمستقیم که بدون تردید به طبقات کم درآمد و مصرف کننده تحمیل می‌شود صلاح و مقتضی نمی‌باشد لذا با پیشنهاد دولت دائر بر این که سهم وزارت دارایی به ۲۰٪ از ۱۸۸ میلیون دلار به علاوه آنچه از ۱۸۸ میلیون دلار به علاوه آنچه از ۱۸۸ میلیون دلار اضافه شود تعیین گردد و در مقابل سهم سازمان برنامه به ۶۰٪ تقلیل یابد موافقت شد از طرفی چون با کسر شدن سهم سازمان برنامه در انجام قسمتی از امور عمرانی وقفه حاصل می‌گردید و انجام امور تولیدی و عمرانی نیز در درجه اول اهمیت بوده است و خاصه تکمیل کارهای شروع شده سازمان برنامه ضروری و غیر قابل انصراف می‌باشد بنابراین و با توجه به‌این که استفاده‌ای که از سرعت انجام کارهای مذکور عاید می‌شود به مراتب بیش از ضرر ربح پولی است که از طریق قرض باید پرداخت گردد موافقت شد که بقیه اعتبار لازم برای انجام و تکمیل کارهای مذکور از طریق وام اقدام شود و جهت این منظور و انجام برنامه‌های مصوب دولت مجاز گردید تا خاتمه دوره دوم برنامه هفت ساله برای تحصیل قرضه وارد مذاکره شده و در هر مورد لایحه قانونی آن را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد. لذا لایحه قانونی مشتمل بر دو ماده به شرح زیر اصلاح و گزارش آن را تقدیم می‌دارد:
ماده اول- از اول سال ۳۷ تا پایان دوره برنامه هفت ساله دوم کل عواید نفت اعم از مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص بین سازمان برنامه و وزارت دارایی و شرکت ملی نفت ایران به ترتیب مشروح زیر تقسیم خواهد شد:
در سال ۱۳۳۷
الف- سهم سازمان برنامه شصت درصد (۶۰٪) از ۱۸۸ میلیون دلار.
ب- سهم شرکت ملی نفت ایران بیست درصد (۲۰٪) از ۱۸۸ میلیون دلار.
ج- سهم وزارت دارایی بیست درصد (۲۰٪) از ۱۸۸ میلیون دلار به علاوه آنچه اضافه بر ۱۸۸ میلیون دلار عاید شود.
از ابتدای سال ۱۳۳۸ تا اول مهر ماه ۱۳۴۱ انتهای دوره برنامه هفت ساله دوم
الف- سهم سازمان برنامه شصت درصد (۶۰٪) از کل عواید نفت اعم از مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص.
ب- سهم شرکت ملی نفت ایران ۱۵ درصد کل عواید نفت.
ج- سهم وزارت دارایی بقیه آنچه از کل عواید نفت باقی خواهد شد.
ماده دوم- به دولت اجازه داده می‌شود از اول سال ۳۷ تا خاتمه دوره برنامه ۷ ساله دوم در حدود برنامه‌های مصوب برای تحصیل وام مذاکره نماید و در هر مورد لایحه وام را به مجلس شورای ملی برای تصویب تقدیم دارد.
تقدیم کمیسیون بودجه - مشایخی
گزارش از کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۴۲۹۹۳ / ۲۴۳۲۳ مورخ ۲۷/۱۱/۳۶ دولت مربوط به اصلاح ماده ۸ قانون برنامه عمرانی هفت ساله دوم که به کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی ارجاع گردیده بود در جلسه پنجم اسفند ماه ۳۶ با حضور آقایان وزیر دارایی و مهندس هدایت معاون نخست‌وزیر مطرح و با گزارش تنظیمی کمیسیون بودجه موافقت نمود اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون برنامه - تیمورتاش
رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی
بزرگ ابراهیمی- مخالفت بنده با این گزارش مربوط سهم شرکت ملی نفت است در جایی که حقوق کارمندان دولت حداکثر بیشتر از ۶۵۰ تومان نیست در زمانی که در این مملکت به یک نفر کارگر بیش از پنج شش تومان نمی‌دهد در شرکت ملی نفت به چه مناسبت حقوق هفت هشت هزار تومان داریم؟ نمی‌خواهم بیشتر بگویم می‌دهند این اختلاف طبقاتی در دستگاه حقوق بگیری دولت بدترین زندگانی را برای این افراد تهیه کرده است (صحیح است) و معلوم هم نیست که‌این آقایان دارای چه شخصیت علمی و چه مقام شامخ فردی هستند که باید این مقدار ناز شصت بگیرند پشت میز بنشینند و در دفتر کار کنند بنده از این چیزی سر در نیاوردم بله اگر بنا باشد دولت دربست ۲۰ درصد بدهد به‌این دستگاه وقتی ازش می‌پرسیم می‌گوید آقا مخارج تولید دارد جناب آقای وزیر دارایی شما مشمول مالی این مملکت هستید باید ببینید به چه علت به یکی می‌دهند ۲۵۰۰ تومان حقوق می‌دهند و به یکی دیگر حتی هفت هزار و پانصد تومان اگر دقت کنید این سهمیه شرکت ملی نفت پس از وضع مخارج تولیدش باید به دو و سه درصد برسد بدبختانه می‌آیند دربست بیست درصد به شرکت ملی نفت می‌دهند، بنده و همه آقایان به انتظام ارداتمندیم و به او معتقدیم مرد پاک و شرافتمندی است اما دلیلی ندارد که یک میلیون تومان از این پول را برای تعمیرخانه و آموبلمان فلان خانه الهیه خرج کند، آقا شما پول ندارید نان بخورید ولی یک عده‌ای را آورده‌اید و یک حجم بزرگی درست کرده‌اید و حقوق می‌دهید، به کی، به یک نفر می‌گویند این کار چیست می‌گویند این آقا دکتر در بیوگرافی است سه روز قبل از این با یکی از همکاران عالم و وارد به اقتصاد صحبت می‌کردم الان هم چشمش بهش است حساب می‌کردیم که‌این پول که می‌گیرند باعث ترقی هزینه زندگی می‌شود یک کارمند وقتی ۸ هزار تومان ۱۰ هزار تومان گرفت بیخود خرج می‌کند آن یکی بیچاره که نمی‌تواند بگیرد و هم‌طراز از او هم که هست زندگیش مختل می‌شود اصلاً دولت باید فکری بکند و این سهمیه را با یک مطالعه کافی و وافی بدهید به شرکت ملی نفت که‌این دستگاه گل و گشاد عریض و طویل درست نشود و این حقوق‌های گزاف داده نشود رئیس باشگاه فلان نمی‌دانم ماهی ۸ هزار تومان خرج سفره آن قدر آقا استانداران خرج سفره ندارند و اینها چهار هزار تومان خرج سفره دارند بنده با این بیست درصد مخالفم بسته به نظر آقایان است (احسنت)
رئیس- آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- مخالفم
رئیس- آقای خلعتبری موافقید؟
بفرمایید.
خلعتبری- بنده از لایحه‌این طور می‌فهمم که از وجوهی که به سازمان برنامه داده می‌شود مقداری از آن از اختیار سازمان برنامه خارج و به اختیار دولت گذارده می‌شود این طور است؟ (وزیر دارایی- بلی همین طور است) بنده با این عمل موافقم برای این است که پولی که به سازمان برنامه می‌دهیم یک مقدار از آن پول بدون علت و جهت و بدون فکر و مطالعه صحیح تفریط می‌شود و هر کجای ضرر هر موقع گرفته شود به نظر بنده نفع است ما وقتی که سازمان برنامه را تشکیل دادیم منظور ما از سازمان برنامه اتمام کارهایی بود که دستگاه‌های دولت به مناسبت تشکیلات خودشان آن کارها را یا نمی‌توانستند انجام دهند یا تشریفات زیادی برای آن لازم است و یا در دستگاه‌های دولتی هزینه‌های زیادی مصرف می‌شود و اگر ما وجوهی در اختیار سازمان برنامه بگذاریم که‌این مقاصد را نمی‌توانند تأمین کنند به نظر بنده اگر آن وجوه برگردد به دستگاه دولت ما یک صرفه و نفع مالی داریم حالا برای مثال عرض می‌کنم یک قسمت از کارهای ما یعنی کارهای دولت و کارهای مملکت بین دولت و دستگاه‌های دولتی و دستگاه‌های سازمان برنامه مشترک است که قطعاً دو خرج تشکیلات داریم دو حقوق داریم دو دسته داریم که کار می‌کنند و در نتیجه هر یک از این مراحل که عرض کردم نتیجه‌اش تفریط بودجه است من باب مثال عرض می‌کنم وزارت کشاروزی داریم الان ملخ می‌آید شاید خدا کند نرسد و لی دیروز متخصصی اظهار کرده است که به زودی ملخ می‌آید به جنوب (صدرزاده - معاون وزارت کشاورزی گفته است) در این مواقع در کشورهای دیگر بلافاصله یک مقام مسئول یک دستگاه مسئول اقدام می‌کند و باید با سرعت همه اقدام کنند حالا وزارت کشاورزی به سازمان برنامه مراجعه کرده برای خرید سهم و سبوس در سازمان برنامه‌این پیشنهاد باید برود به شورای‌عالی تا در شورای‌عالی تصویب شود تشریفاتی دارد از آنجا برگردد برود به هیئت نظارت هیئت نظارت تصویب کند بعد برگردد دو مرتبه و به دست خود مأمورین وزارت کشاورزی اجرا شود تا این کارها بشود ملخ رسیده و محصول تمام شده (دکتر امیر حکمت- اگر مطالعه لازم نداشته باشد تشریفاتش این است) حالا یک دستگاهی هست در دولت یک دستگاهی هست در سازمان برنامه و همین کار عادی که یک وزارتخانه باید انجام دهد او انجام نمی‌دهد در فرهنگ باید برای کشور دبیرستان و دبستان ساخته شود عرض کنم دبیرستان و دبستان را باید مهندسین مشاور سازمان برنامه مطالعه کنند آسایشگاه و بیمارستان باید برای وزارت بهداری ساخته شود باید مهندسین مشاور مطالعه کنند آن وقت می‌روند مطالعه کنند یک وجوهی می‌گیرند به عنوان حق‌الزحمه که وزارت بهداری و وزارت فرهنگ بدون پرداخت آن وجوه به عنوان حق‌الزحمه مهندسین مشاور می‌توانند خودشان آن کار را انجام دهند آن وقت شما می‌بینید که آسایشگاه معلولین مازندران ساخته نشده چرا؟ برای این که مهندسین مشاور شرکت کوکس رفته‌اند مطالعه کرده گفته‌اند ۱۵ میلیون تومان خرج دارد وزیر بهداری می‌گوید با دو میلیون تومان می‌شود یک آسایشگاه ساخت اینجا در سرخه حصار نزدیک تهران سازمان بیمه‌های اجتماعی با یک میلیون و دویست هزار تومان یک آسایشگاه معلولین ساخته است از آقایان نمایندگان محترم تقاضا می‌کنم که بروند ببینند آسایشگاه مازندران را گفته‌اند ۱۵ میلیون تومان خرج دارد شرکت مشاور هم براساس ۱۵ میلیون تومان حق‌الزحمه خودش را می‌گیرد و می‌زند به جیب و ده یک آن را هم به مهندسین ایرانی نمی‌دهند نقشه‌های اینجا را مهندسین ایرانی می‌کشند به آنها ۱۵۰ تومان می‌دهند خودشان ده پانزده هزار تومان می‌گیرند و کار هم عقب می‌افتد مردم هم ناراضی می‌شوند آن وقت نه وزارت بهداری اختیار دارد و نه خود سازمان برنامه تمام اینها به جیب مهندسین مشاور می‌رود و موجب عدم رضایت مردم می‌شود ایرادات ما هم در اینجا موجب عدم رضایت سازمان برنامه است پس این چه کاری است که ما بکنیم؟ کار بهداری و کار فرهنگ و کارهای کشاورزی و کارهای عادی اداری خودمان را دچار یک تشریفات طولانی بکنیم بنده قطع دارم این رویه‌ای که ما داریم تشریفات طولانی را اگر کنار بگذاریم خیلی صرفه‌جویی می‌شود می‌خواستم با آقای وزیر دارایی عرض کنم شما مسئول مالی مملکت هستید در این کارها دقت کنید این رویه‌ای که قبلاً داریم صحیح نیست یعنی در امر فرهنگ در امر بهداری در امر کشاورزی در امر راه‌این کارها را که به سازمان برنامه مراجعه شده خود وزارتخانه‌ها می‌توانند بکنند این کارها را برگردانید به خودشان و آقای ناصر یا آقای انصاری وزیر راه یا آقای دکتر راجی وزیر بهداری اینجا مورد اعتماد هستند یک عده دیگر هم مورد اعتماد هستند کارهای این وزارتخانه‌ها را به خودشان واگذار کنید من شنیده‌ام اولیای سازمان برنامه هم از این تشریفات خسته‌کننده به ستوه‌امده‌اند و خودشان هم ناراضی هستند بنابراین بنده که موافق هستم از این جهت است که عقیده دارم که از سازمان برنامه هر چه بیشتر بتوانیم پول بگیریم و به دستگاه دولت بدهیم بنده چون موافق اسم نوشته‌ام فعلاً به عنوان موافق صحبت می‌کنم ولی با وام مخالف هستم و در ماده بعد اجازه صحبت خواهم خواست فعلاً عقیده‌ام در این ماده‌این است که هر چه ممکن است از پولی که در اختیار سازمان برنامه است بیاید در دستگاه دولت برای کارهای جاری مملکتی و باید یک کاری کرد که با یک فکر اساسی و نقشه صحیحی کارها انجام شود و تشریفات سازمان برنامه کم شود و دستگاه دولت خودش کارها را انجام می‌دهد و نقشه‌های عمرانی را اجرا کند که در مقابل ما و در مقابل مردم آن دستگاه مسئول باشد فعلاً قضیه لوث است بنده بیش از این عرضی ندارم.
رئیس- آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری- بنده هنگامی که فوریت این لایحه مطرح بود به شهادت آقایان نمایندگان محترم با فوریتش موافق بودم حالا که‌این گزارش آمد با مطالعه‌ای که بنده در این گزارش کردم مخالف شدم با کیفیت تنظیم این لایحه و مخالفتم را به عرض آقایان می‌رسانم تمنی می‌کنم توجه بیشتری بفرمایید جناب آقای خلعتبری هم بیانشان طوری بود مثل این که توجهی به خود لایحه نکرده‌اند چون من هم این طور فکر کردم و همه نمایندگان محترم هم خیال می‌کنم به‌این فکر باشند که دولت می‌خواهد از سهم سازمان برنامه به بودجه دولت بدهد آن سازمان برنامه‌ای که انتقاد به آن زیاد وارد هست و اگر قرار بشود که طرز عمل سازمان برنامه
تشریح بشود یک نکته‌اش را بنده عرض می‌کنم یک روز درکمیسیون مشترک سازمان برنامه یک لایحه‌ای آقای ابتهاج آورد و بنده هم که عضو کمیسیون برنامه بودم آنجا نشسته بودم در آن لایحه نوشته شده بود ۲۰۰ میلیون ریال خرج مطالعه برای بلوچستان و سیستان به موجب برنامه تفصیلی ضمیمه البته آقایان از برنامه تفصیل این طور می‌فهمند که‌این ۲۰۰ میلیون ریال چه ریزی دارد و چه کاری با آن می‌خواهند بکنند خدا می‌داند در جلوی آن برنامه تفصیلی فقط نوشته بود مطالعه و شروع به کار ۲۰۰ میلیون ریال پس برنامه‌های تفصیلی هم که ضمیمه اصل تقاضاهای وام یا اعتبار ازطرف سازمان برنامه پیشنهاد می‌شود این است وقتی بنده بلند شدم گفتم که برنامه تفصیلی چیست تشریح کنید مقصود از این مطالعه چیست ایشان به همان وضعی که در جلسه خصوصی صحبت می‌کنند عیناً در کمیسیون هم صحبت کردند و آن اعتبار هم عیناً تصویب شد بلافاصله هم بودجه سازمان برنامه به ۳۰۸ میلیون تومان تصویب شد و بعد از آن هم یک استخدام خارجی تصویب شد در یک جلسه نیم ساعته پس سازمان برنامه یک بنگاهی است که انتقاد زیاد به آن وارد است و طرز عملش هم این است که در یک جلسه نیم ساعتی سه لایحه بگذارند ما خیال می‌کردیم دولت آمده ازسهم سازمان کسر کند و به سهم بودجه مملکتی بگذرد و هم همان طوری که جناب آقای مخبر در مقدمه لایحه مرقوم فرموده‌اند ‹‹ وتأمین تمام هزینه‌های اضافی مذکور از طریق درآمدهای عمومی امکان‌پذیر نبوده و افزودن به مالیات‌های غیرمستقیم که بدون تردید تطبقات کم درآمد و مصرف کننده تحمیل می‌شود و صلاح و مقتضی نمی‌باشد›› پس دولت آمده است روی دلسوزی که مالیات به طبقه ضعیف تحمیل نشود گفته است که من از سهم سازمان برنامه صدی ده و صدی بیست کم می‌کنم ۶۰٪ را می‌دهم به سازمان برنامه و۴۰٪ را بین خودمان و شرکت ملی نفت تقسیم می‌کنیم این بود که بنده هم معتقد بودم کار صحیحی است که دولت یک قسمت از پولش را که به سازمان برنامه می‌دهد در بودجه‌اش بگذارد که یک موازنه‌ای در بودجه پیدا شود و طبقه ضیعف هم مالیات تحمیل نشود این فکر هم برای سال ۱۳۳۷ بود آقایان خاطرشان هست که در لایحه دولت فقط برای سال ۱۳۳۷ منظور شده بود اما در لایحه‌ای که تنظیم شده در ماده یک برای تمام دوره برنامه است یعنی از سال ۱۳۳۷تا۴۱ است که یک مرتبه از حالا ما اجازه می‌دهیم که تا سال ۱۳۴۱ صدی چهل کسر شود و برای تمام دوره هم سازمان برنامه بتواند فرض کند خوب اگر این است که جنابعالی فرمودید ما هم موافقیم از سهم سازمان برنامه کم شود که بودجه دولت تعدیل شود و سازمان برنامه هم تحت دقت و کنترل و نظارت واقع شود ۱۰٪ اگر کم شود همه موافق هستند اما حالا جور دیگر شده است مثل این است که دولت و سازمان برنامه سر یک سفره نشسته‌اند با هم تقسیم می‌کنند منتهی آن بشقابی که جلوی سازمان برنامه بوده دولت می‌گوید آن را جلوی من بگذارید وبرای بشقاب تو هم می‌رویم قرض می‌کنیم این هم برای تمام دوره برنامه است یعنی تا سال ۱۳۴۱ عجب در این است که جناب آقای مخبر هم گرفتار کمیسیون بودجه بودند حتی توجه به این مطلب نداشتند که در مقدمه مرقوم فرموده‌اند چون هزینه‌های ضروری و جاری دولت در سال آینده افزایش پیدا می‌کند به این نظر ما این کار را کردیم پس معلوم است که این مقدمه باید ناظر به یک سال باشد برای یکسال ۳۷ باشد ولی ماده واحده را که می‌خوانیم تویش نوشته است ازاول سال ۱۳۳۷ تا پایان دوره برنامه (صدرزاده ـ یعنی تا سال ۴۱) اگر جنابعالی نظرتان این بود که سال آینده خرج زیاد می‌شود و کسر درآمد داریم از عواید نفت باید در بودجه بگذارید چرا تا آخر دوره برنامه یعنی تا ۱۳۴۱ گذاشته‌اید؟ این است که بنده با این ماده مخالفم و ما معتقدیم که عوائد نفت پول نفت باید به مصرف آسایش و رفاه ملت ایران برسد (صحیح است) این عقیده عمومی است روی همین عقیده عمومی ما آمدیم گفتیم پول نفت را و عوائد نفت را از بودجه جدا می‌کنیم که به مصرف عمران و تولید مملکت برسد و روی این فکر این دستگاه سازمان برنامه درست شد که معنایش هم به هیچ وجه تطبیق نمی‌کند یعنی عمل آن تطبیق نمی‌کند تا این عوامل که بهش داده شده همین دلایلی که اینجا گفته شد و همین اعمالی که از آن ملاحظه می‌کنید که لازم نیست زیادتر درش بحث شود ما آمدیم گفتیم آق امسال ما می‌خواهیم یک بودجه حقیقی تنظیم کنیم نمی‌خواهیم ارقام مبهم باشد ۱۴۰۰ میلیون کسر داریم این عوائد را هم داریم نمی‌خواهیم لایحه مالیات بیاوریم که بیشتر از مردم پول بگیریم گفتیم که از بودجه این سازمان مبلغی به بودجه دولت اضافه کنیم اما این یک کار استثنایی برای یک سال بود نه برای ۳۸و۳۹و۴۰و۴۱ شما در آن سال‌ها باید بودجه‌تان را موازنه بکنید باید کوشش بکنید مالیات‌ها را بیشتر وصول بکنید چرا از الان دارید اجازه دربست از مجلس شورای ملی بگیرید که تا سال ۱۳۴۱ از این محل استفاده کنید لایحه پیشنهادی دولت غیر از این گزارش است که کمیسیون دولت غیر از این گزارش است که کمیسیون پیشنهاد کرده (وزیر دارایی ـ همین بود) اگر همین بود شما می‌گویید برای سال ۳۷ کسر داریم پس چار تا سال ۴۱ می‌خواهید استفاده کنید بعد هم به موجب ماده دوم می‌خواهید اجازه مطلق برای وام بگیریدبنده معتقد هستم که ما بیاییم قدم به قدم برویم جلو برای سال ۳۷ قبول کنیم این سهم را (دکتر امیر حکمت ـ آن هم بدون وام) از نظر وام هم این ماده دو به نظر من اصلاً لازم نیست برای اینکه دولت همیشه مجاز است درحدود وظائف خودش مذاکره کند و اقدام کند در هر امری که تشخیص می‌دهد بعد طبق قرارداد لایحه تنظیم کند و آن چیزی که لازم می‌داند بیاید از مجلس شورای ملی اجازه بگیرد دیگر ذکر اینکه دولت مجاز است برود مذاکره کند مثل این است که در سایر مواد اجرایی هم باید دولت بیاید ازما اجازه بگیرد تا آنجایی که در امور اجرایی است دولت باید خودش اقدام کند آنجایی که مربوط به قوه مقننه است باید لایحه‌اش را بیاورد به مجلس و از مجلس بخواهد بنابراین ذکر اینکه به دولت اجازه داده می‌شود از اول سال ۳۷ تا خاتمه دوره برنامه ۷ ساله در حدود برنامه‌های مصوب برای تحصیل وام مذاکره نماید و در هر مورد لایحه وام را به مجلس شورای ملی برای تصویب تقدیم دارد ضرورتی ندارد و لازم نیست و این ماده به عقیده من زائد است ما باید این تقسیم و این تفاوت ۶۰٪ را فقط برای سال ۳۷ قبول کنیم اگر در سال ۳۸ در بودجه موازنه حاصل شد که فهوالمطلوب اگر نشد و طریق دیگری پیدا نکردیم آن وقت باز می‌توانند از عوائد اختصاصی عمرانیمان پیشنهاد کنید که به درآمد بودجه برده شود ولی شما آمدید آنچه را که از سازمان برنامه می‌گیرید اجازه وام به او داده‌اید اگر موضع وام نبود ما کاملاً موافق بودیم بلکه بنده معتقد بودم که این دستگاه سازمان برنامه فقط باید برای پروژه عمل تولیدی باشد که پولش قابل برگشت باشد نه اینکه درکارهایی دخالت بکند که کارهای اجرایی است و دخالت در کارهای اجرایی وزارتخانه‌ها بکند باید سازمان برنامه را به معنای واقعیش سر جایش بنشانند و بگویند تو یک دفتر فنی داشته باش و مطالعه در پروژه‌ها بکن آن هزینه‌هایی که قابل برگشت باشد آن را ما قبول داریم نقشه‌اش را ازش بگیرند بیاورند در دستگاه اجرایی و عمل کنند این کار صحیحی است وام هم اگر برای اینکار بخواهند ما موافقیم اما فعلاً همان دستگاه را می‌خواهند بگذراند با همه خرابکاری‌هایش و طرز کارش باشد و اجازه وام مطلق هم تا آخر ۴۱ به او بدهیم به نظر بنده آن منظوری که مجلس شورای ملی دارد خیال می‌کنم حاصل نشود حالا ممکن است آقایان توضیح بیشتری بفرمایید و تشریح بیشتری بفرمایید البته من تابع منطق هستم اگر منطق قوی بود واین اعتراضات وارد نبود که بنده قبول می‌کنم ولی فعلاً معتقدم که به این کیفیتی که لایحه تنظیم شده صحیح نیست.
رئیس ـ آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت - بنده بااین لایحه موافقم ویکی از عللش این است که در مقدمه این لایحه ذکر شده است ‹‹ چون تأمین تمام هزینه‌های اضافی مذکور از طریق درآمدهای عمومی امکان‌پذیر نبوده و افزودن به مالیات‌های غیر مستقیم که بدون تردید به طبقات کم درآمد و مصرف‌کننده تحمیل می‌شود صلاح و مقتضی نباشد›› به نظر بنده از دو حال خارج نیست یا تأمین بودجه مملکت استفاده می‌کنند بپردازند و سرشکن بشود بین تمام افراد مملکت و آنهایی که بیشتر متمم هستند بیشتر بپردازند ولی اگر یکروزی امکان نبود و تنها راه تأمین بودجه مملکت تحمیل مالیات‌های غیر مستقیم بود اگر مملکت درآمدهای دیگری دارد صلاح در آن است که از آن درآمد برای تأمین بودجه مملکت استفاده کنیم و به همین لحاظ هم دولت میزان سهمیه‌ای که از درآمد نفت و پرداخت مشخص سال گذشته می‌گرفته است برای سال ۳۷ بالا برده است تا بتواند توازنی در بودجه مملکت ایجاد کند یک نکته‌ای جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند این را برای سال ۳۷ قبول بکنیم بعد ببینیم در سال ۳۸ چه می‌شود به نظر بنده با این اوضاع و احوالی که بنده می‌بینم دستگاه‌های اجرایی یعنی تشکیلات اجرایی دولت قادر نخواهند بود آن چنان مالیات مستقیمی بگیرند که بودجه ما تعادل پیدا کند و این کار وقت می‌خواهد تشکیلات می‌خواهد بنابراین اگر ما فقط قائل به سال ۳۷ بشویم منظورمان تأمین نمی‌شود اما در مقابل شما یک برنامه‌هایی را تصویب فرموده‌اید و سازمان برنامه را مطابق یک قانونی مأمور انجام یک کاری کرده‌اید این را باید اول تکلیفش را مشخص بکنید که تو سازمان برنامه این قدر بودجه‌داری این قدر عوائد داری که کار بکنی والا سال به سال کار یک برنامه طولانی را نمی‌شود معین و مشخص کرد اگر بودجه ساختمان یک سد مشخص و معین نباشد نمی‌شود اقدام کرد ساختمان یک سد ۵ سال ۶سال طول می‌کشد بنابراین برای شروع به یک کار باید حتماً دستگاه اجرا کننده بداند که چه بودجه‌ای دارد و چه مبلغی می‌تواند خرج بکند به این لحاظ مبلغی بنده با این لایحه موافق هستم و مخصوصاً با ماده دوم آن برای اینکه همین برنامه‌هایی که خود جنابعالی در کمیسیون برنامه که وظیفه خطیری به موجب قانون بر عهده دارید تصویب فرموده‌اید و حکم قانون دارد باید اجرا شود و اگر اجرا نشود شما بازخواست می‌کنید و لازمه اجرایش این است که فکر پولش را هم بکنید به علاوه اینجا ذکر شده که لایحه وام به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود و مورد تصویب قرار خواهد
گرفت یا قرار نخواهد گرفت و این بسته به وضعیت و موقعیت و احتیاجی است که در آن روز مملکت دارد. راجع به سهم شرکت ملی نفت همکار محترم مطالبی فرمودند که بنده خیال می‌کنم که اگر انتقاداتی به ولخرجی این دستگاه دارند این را باید البته رسیدگی کرد و بنده البته عرضی ندارم ممکن است که رسیدگی‌هایی شود و یک مأخذ کل و صحیح نسبت به مخارج و حقوق‌هایی که داده می‌شود در نظر گرفته شود و یک تعدیل‌هایی اگر ضروری است بشود و لکن ملاحظه می‌فرمایید یک دستگاهی که عایدات به مملکت می‌دهد در یک سال ۲۰٪ و در یک سال دیگر ۱۵٪ برای اداره خودش برمی‌دارد خیال می‌کنم که نسبت این پورسانتاژها یک پورسانتاژی نباشد که قابل دوام باشد و کمتر از این پورسانتاژ هم نمی‌شود یک دستگاه به این معظمی را به نحو مطلوب اداره کرد این همه واضح است یک مهندس که سالیان سال در شرکت نفت یک حقوقی می‌گرفته است حالا نمی‌تواند دولت به او بگوید حالا که نفت ملی شده است به ما حقوقت را کم کن این یک حقوقی است که از سابق بوده است به علاوه بودجه شرکت ملی نفت را هم شورای عالی تصویب می‌کند که خوشبختانه از همکاران نمایندگان مجلسین هم در این شورا هستند و این بودجه‌ها را تصویب می‌کنند اما راجع به سازمان برنامه انتقادات مفصل می‌شود من خیال می‌کنم که یک مقدار عمده‌ای از این انتقادات مربوط به تشکیلات سازمان برنامه است یک قانونی برای سازمان برنامه تصویب شد البته مطابق آن قانون باید رفتار شود ولی جناب آقای خلعتبری اگر یک روزی بنده و جنابعالی واقف شدیم این قانونی که سازمان برنامه طبق آن باید عمل کند یک قانون دست وپاگیری است و طبق این قانون منویات دولت و مردم اجرا نمی‌شود باید اصلاحات لازمه در قانون بشود و نباید این طور فکر کرد که چون این قانون هست همین طور هم باید الی‌الابد بماند بنده یک مثال‌هایی خدمت آقایان عرض می‌کنم که توجه بفرمایید که با قانونی که موجود است کارکردن در سازمان برنامه به مراتب مشکل تر از کار کردن در دستگاه‌های اجرایی وزارتخانه‌ها است یک وزارتخانه تنها یک وزیر مسئول دارد تصمیم می‌گیرد و هر تصمیمی که آن وزیر مسئول گرفت قابل اجرا است شما قانون برنامه هفت ساله دوم را ملاحظه بفرمایید که یک کارکوچک ده هزار تومانی در ابهر که باید انجام بشود چه تشریفاتی دارد هر روز هم که ما می‌گوییم می‌گویند این قانون است و قانون معتبر و محترم و قابل اجراست فرض بفرمایید که می‌خواهید یک سد برگردان درست بکنید علاوه بر اینکه یک دستگاه مهندسی مشاوری است که‌امروز عده‌ای معتقدند که باید برود مطالعه بکند و برآورد کند و بعد از اینکه برآورد کرد و سهم شهرداری را هم گرفت تازه اول مکافات است اولاً در تمام موارد تأخیر می‌شود بنده عرض می‌کنم در مقابل این همه مخارج سنگینی که می‌شود یک تشریفات بسیار طولانی در سازمان برنامه باید اجرا شود برای مبلغ کوچک در هر نقطه مملکت مناقصه‌ها سه بار چهار بار تجدید شده است برای اینکه افراد حاضر نیستند بروند در نقاط مختلف مملکت برای یک منابع محدودی کار بکنند بنده در روزنامه‌ها خواندم که یک درمانگاهی در کبودچال می‌خواهند بسازند سه مرتبه تجدید مناقصه شده بود تازه کی حاضر می‌شود بیاید بنده شمردم که باید ۱۷ نفر برای این کار کوچک تصمیم بگیرند ملاحظه بفرمایید هر جور هم باشد این کار یک سال می‌ماند وقتی هم که ایراد می‌گیریم در مقابل به ما می‌گویید قانونی هست که باید اجرا شود مهندس مشاور که تصمیم گرفت می‌آید به یک قسمتی در برنامه که مربوط به آن قسمت است قسمت ارتباطات قسمت کشاورزی قسمت مخابرات آن قسمت باید در این کار تصمیم بگید بعد معاون سازمان برنامه باید تصمیم بگیرد یا قائم مقام تصمیم بگیرد بعد توجه بفرمایید که بیاید هفت نفر در شورای عالی تصمیم بگیرند و شش نفر در هیئت نظارت آقایان یک چنین کاری که با این تشریفات باید انجام شود معلوم است که نظر آقایان تأمین نمی‌شود بنده اینجا با کمال صراحت عرض می‌کنم یا باید تابع تشریفات باشیم و کار انجام نشود یا با تأخیر انجام بشود یا این تشریفات را باید لغوش کنید و از آن صرف‌نظر کنید بنده عرض نمی‌کنم که نظارت نشود نظارت باید بشود ولی آخر کارهای مملکت که نباید بخوابد به این ترتیب اگر امروز آقای وزیر راه بخواهد یک قطعه راه بسازد یک تصمیم می‌گیرد یک ابلاغ به اداره مهندسی می‌کند و یک مناقصه می‌گذارد تمام می‌شود ولی اگر شما بخواهید این کار را در سازمان برنامه بکنید ۱۷ نفر باید امضاء بگذارند۱۷ نفر باید تصمیم بگیرند ملاحظه می‌کنید همیشه کارها می‌ماند و این یک مطلبی است که استدعا می‌کنم آقایان نمایندگان توجه بفرمایند که یکی از علل که در سازمان برنامه کارها با سرعت انجام نمی‌شود به این تشریفات قانونی است که روز اول با کمال حسن‌نیت تصویب شده است ولی در عمل ملاحظه می‌فرمایید در تمام شهرستان‌های خودتان ملاحظه فرموده‌اید که چقدر کار می‌ماند و چقدر کار باشکال برمی‌خورد این بود که بنده از این موقعیت استفاده کردم خواستم اینجا این اشکالاتی که در کار اجرای برنامه هست هر برنامه‌ای که می‌خواهد باشد به عرض آقایان برسانم و می‌خواهم عرض کنم که آقایان یک فکری برای این کار بکنید چون غیر ممکن است که در یک کاری ۱۷ نفر نظر بدهند و این کار با سرعت انجام بشود این غیر ممکن است آقایان اگر مایل هستید که این برنامه‌ها اجرا شود باید در قانون برنامه هفت ساله دوم تجدید نظر بفرمایید (بزرگ‌ابراهیمی ـ بدهیم دست یک نفر تمام می‌شود) عراق را ببینید چه می‌کند.
رئیس ـ آقای صدرزاده مخالفید (صدرزاده ـ بله) بفرمایید
صدرزاده ـ حقیقت این است که بنده نمی‌خواستم دراین باب صحبت بکنم ولی فرمایشات جناب آقای بزرگ‌ابراهیمی درباب شرکت نفت مرا تحت تأثیر قرارداد و تصمیم گرفتم صحبت بکنم عرض کنم راجع به سازمان برنامه که فرمودند چون در دوره ۱۵ این کار شد خود ما از افرادی بودیم که در تصویب این قانون بسیار کوشش کردیم منطق ما این بود که دولت یک کارهای جاری دارد و بالنتیجه کارهای عمرانی را معوق می‌گذارد و بعد هم با تغییر دولت‌ها روششان در کارهای عمرانی عوض می‌شود و چون کار عمرانی یک کاری است که مدت لازم دارد مثلاً می‌خواهند یک سد بسازند ممکن است ده سال طول بکشد باید یک فکر ثابتی باشد تا به مرحله عمل برسد به این مناسبت مسئله برنامه و فکر برنامه مجلس شورای ملی مورد توجه شد و این فکر امروز در اغلب نقاط دنیا وجود دارد و در همه رژیم‌ها یک برنامه‌های ده ساله و هفت ساله و پنج ساله دارند باری کارهای عمرانی اما این نکته‌ای که جناب آقای مهندس هدایت فرمودند در آن روزی که ما هیئت شورای عالی و هیئت نظارت معین کردیم منظور این بود که اشخاص مطلع و متخصص وفنی این شوری را تشکیل بدهند تا اینکه ضمن بررسی کار کمک‌های فنی هم کرده باشند حالا برای امور فنی مشاورینی دعوت می‌کنند که آن آقایانی که در شورا و در هیئت نظارت هستند گویا مثل بنده خیلی اطلاعایی در امور فنی ندارند این وضع پیش آمده و به همین جهت است که از آن نظری که مراد مقننن بوده است انحراف حاصل شده است (مهندس هدایت ـ تشریفات دیگری هم هست) تشریفات دیگری هم هست به جای خودش خواستم بگویم فکری که این برنامه را آورده است این بوده است اما راجع به اینکه این عایدات باید اختصاص داشته باشد ببرنامه بنده فعلاً کاری به اشخاص ندارم و حتی کاری هم به این ندارم که این اشخاصی که بوده‌اند خوب کار کرده‌اند باید این از موضوع بحث فعلی بنده خارج است بنده یک مطلب اساسی دارم این عایدات نفت یک عایدات دائمی و ثابت نخواهد بود هر مقدار نفت استخراج شد و مصرف شد تمام شده محسوب است مثل آب قنات نیست که دائم در جریان است پس این قبیل عوائد را باید به مصرف کارهای تولیدی برسانند که ملت ازآن برای همیشه بتواند استفاده کند اصولاً پول نفت را آوردن و در بودجه خرج کردن یا برای خرج‌های زائد شرکت نفت دادن اینکار صحیحی نیست مگر اینکه محظوراتی پیش بیاید مثل این محظوراتی که برای دولت پیش آمده است یعنی دولت می‌گوید که با تمام کوششی که کردم باز کسر بودجه دارم و می‌خواهم یک مقدار از عوائد نفت را بردارم و صرف بودجه بکنم بنابراین در آن سالی که این وضعیت را دارد ما بایستی این موافقت را بکنیم اما برای همیشه نمی‌توانیم موافقت بکنیم بگذارید سال ۳۸ بیاید وقتی آمد رسیدگی کنید شاید در سال ۳۸ با چنین اشکالی مواجه نشدید آن وقت می‌نشینید و رسیدگی می‌کنید و اگر احتیاج داشتید می‌گویید می‌خواهم بگویم که اولین ضرر این کسر عواید برنامه متوجه فارس خواهد شد چرا؟ ما از این برنامه احتمال سه استفاده داریم یکی مطالعه بکنند برای امتداد راه‌آهن به فارس یکی برای بستن سد دوردزن و یکی برای راه شیراز باهواز آن روزی که این بیست درصد کسر نشده بود سازمان برنامه عمل نمی‌کرد وای به وقتی که این بیست درصد کسر بشود فقط آن راه متوقف خواهد شد مسئله احداث سد دوردزن ۱۴ سال است بین وزارت کشاورزی و بنگاه آبیاری و سازمان برنامه در جریان است و ۱۴ سال دیگر هم طول خواهد کشید (صحیح است) بنده معتقد هستم همان طوری که جناب آقای عمیدی‌نوری فرمودند آن مقداری که برای امسال مورد احتیاج است بردارند ولی برای سال دیگر نباید بردارند چنان که راجع به قرض هم باید در مورد احتیاج عمل کرد و انصافاً و اخلاقاً صحیح هم نیست که ما نسل‌های آتیه را زیر بار قرض‌های سنگین بگذاریم این درست نیست ما باید در مخارج صرفه‌جویی بکنیم و تا جایی که ممکن است عوائدی بدست بیاوریم و خرج بکنیم نه اینکه بیاییم یک قرض‌های زیادی بکنیم و نسل آتیه را زیر بار سنگین فرض قرار بدهیم نکته دیگری که بنده می‌خواهم عرض کنم راجع به شرکت ملی نفت و این بیست درصد بود که فرمودید به آن تخصیص داده‌اند اما این شرکت شرکت نفت انگلیس نیست آن عواید سرشاری از این مملکت می‌بود با یک مقدار کمی که مخارج پرسنلی می‌پرداخت می‌دانند در آن وقت این کارگرهای بیچاره در آبادان کمترین وجهی به آنها می‌پرداختند و حتی از کارگرهای هندی هم به آنها کمتر می‌دادند و بیشتر عواید را می‌بردند ما نفت را ملی کردیم برای چه برای اینکه عواید بیشتری بدست بیاید و مملکت از آن بهره‌مند شود این عوایدی که بدست می‌آید خرج پرسنل خرج حقوق و صرف مخارج
بیهوده بشود که فایده ندارد بعضی از مطلعین نظر می‌دهند که بجای بیست درصد اگر پنج درصد تعیین کنید کافی است برای شرکت نفت ۱۵ درصد خرج بیهوده می‌شود اصولاً در این مملکت همین طور است که اشخاصی که متصدی یک کار هستند وقتی که از جیب خودشان و شخص خودشان بخواهند خرج بکنند بسیار می‌کند ممکن است کسی که در دولت باشد شاید حاضر نباشد از جیب خودش بک فنجان چایی به کسی بدهد اما اگر به خرج دولت مهمانی شد حاضر است هزار نفر را مهمانی بکند خرج که از کیسه مهمان بود حاتم طایی شدن آسان بود (دکتر بینا- حقوقشان را هم فرمایید) اجازه بدهید آقای دکتر بینا ما باید این اخلاف را در دستگاه دولتی خودمان بوجود بیاوریم که همان طور که راجع به‌امور شخصی خودشان صرفه‌جویی می‌کنند راجع به خزانه عمومی و بیت‌المال مملکت هم صرفه‌جویی بکنند این دستگاه شرکت نفت با آن عوایدی که از این مملکت بیچاره برمی‌داشت می‌برد ببینیم چه دستگاهی داشت و چه جور اداره می‌شد و با چند نفر اداره می‌شود و حالا ببینیم با چه خرجی و با چه حقوقی داریم کار می‌کنیم اینها اعتراضاتی نیست که من در خصوص جناب آقای دکتر اقبال نخست وزیر بکنم از این جریانات واقف هستید و چه بسیار هم که کوشش می‌کنید تا حدی کارها را اصلاح بکنند من یقین دارم که ایشان حسن‌نیت دارند ولی باید هر چه زودتر این کارها را تمام کرد هرچه دیرتر بشود اصلاحش سخت‌تر می‌شود در این دستگاه شرکت ملی نفت که بیست درصد از عواید نفت مملکت را به او می‌دهند باید یک تجدیدنظر و رسیدگی دقیق‌تری بشود و اگر بشود که ۵ درصد از این عواید به این دستگاه داده شود ۱۵ درصد صرفه‌جویی خواهد بود این بود نظر بنده و تصور می‌کنم آقایانی که متوجه این نکات هستند عرایض بنده را مورد توجه قرار می‌دهند و توجه دارند که‌این لایحه باید به یک صورت صحیحی بشود که اختصاص به بودجه سال ۳۷ داشته باشد برای سال ۳۸ را تأمل کنید ببینید وضع چه می‌شود دولت کوشش و مجاهدتی که برای صرفه‌جویی می‌کند به کجا خواهد کشید اگر خدای نخواسته باز هم احتیاج پیدا شد ما هستیم یا دیگران به جای ما هستند دولت هم لایحه‌ای می‌آورد و رسیدگی می‌کنند اگر صلاح بود بر اینکه باز هم از عواید نفت تخصیص داده شود به بودجه یا شرکت ملی نفت تأیید می‌کنند ضمناً اجازه بفرمایید از این موقعیت استفاده کنم مطلب دیگری که آن هم راجع به برنامه است عرض کنم چون یکی ازکارهای برنامه دفع آفات است یک تلگرافی بنده داشتم از شیراز که می‌نویسد تحت توجهات دولت هواپیمایی برای مبارزه با ملخ آمده است ولی این هواپیما برای رسیدن سوخت از طهران درفرودگاه شیراز منتظر است وسوخت نرسیده متأسفانه هنوز هواپیماها در فرودگاه شیراز به انتظار رسیدن سوخت از طهران به سر می‌برد با وجود رسیدن ملخ به حوزه‌های شیراز و لارستان و داراب و جهرم در خطر بوده و محصول آینده تمام فارس تهدید می‌شود مستدعی است تا وقت نگذشته مقرر فرمایید توجه بیشتری مبذول دارند (حمید بختیار ـ لوله‌کشی که شد می‌برند) یکی ازمسائل لازمی که در برنامه منظور داشته‌ایم مسئله مبارزه با آفات است این هم یک وقت موسعی ندارد این ده پانزده روز اگر مبارزه نشود خدای نخواسته محصول فارس ممکن است از بین برود و دیگر لازم نیست جناب آقای وزیر گمرکات من باب تنبیه مالکین از خرید گندم خودداری کنند بلکه باید دست دراز کنند از ماوراء اقیانوس‌ها گندم بخرند و بیاورند از جناب آقای نخست وزیر تقاضا می‌کنم که در این باب توجه عاجلی بفرمایند برای اینکه محصول و حاصل آنجا دچار خسارت نشود
رئیس ـ آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (ناصر) ـ راجع به قانونی که برای تصویب تقدیم شده آقایان نمایندگان محترم مطالبی فرمودند بنده خواستم ذهنشان را روشن بکنم راجع به حق استفاده‌ای که دولت در سال ۳۶ دارد مثل این است که یک سوء‌تفاهمی ایجاد شده است در قانون فعلی که الان مجری است و در سال ۳۶ باید اجرا شود دولت باید ۶۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دلار را بدهد به سازمان برنامه (یکی ازنمایندگان ـ در سال ۳۷) خیر در سال ۳۶ در سال فعلی مطابق قانون سازمان برنامه ۶۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دلار را می‌گیرد وشرکت ملی نفت ۳۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دلار را می‌گیرد و۱۰ درصد را دولت می‌گیرد و مازاد آن هم برمی گردد به دولت این مال سال ۳۶ است در سال ۳۷ خود قانون سهم دولت را کمتر تعیین کرده بود در قانون گفته شده سهم سازمان برنامه در سال ۳۷ ـ ۸۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دلار باید باشد و سهم شرکت ملی نفت ۲۰ درصد بعد یک اشاره‌ای کرده است که آن ۲۰ درصد ممکن است در صورت احتیاجات دولت به ۷۵ درصد تقلیل پیدا کند به عبارت اخری اگر مطابق قانون فعلی که در جریان است در سال بعد عمل بکنیم برای دولت حداکثر میزان استفاده از عوائد نفت ۵ درصد را دولت دراین لایحه که تقدیم کردیم عواید دولت را برای سال ۳۷ اصلاح کردیم به این ترتیب که سازمان برنامه مثل سال ۳۶ سال فعلی ۶۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دلار را بگیرد و شرکت ملی نفت ۲۰ درصد از ۱۸۸ میلیون دولارا سند بگیرد ودولت هم ۲۰ درصد به عبارت اخری قانونی که ما تنظیم کردیم برای سال ۳۷ روی مأخذ ۱۸۸ میلیون دلار سهم دولت ۱۵ درصد بیشتر می‌شود و آنچه اضافه بر ۱۸۸ میلیون دلار را استخراج نفت بشود بر می‌گردد به دولت این پیشنهادی است که ما کردیم و می‌خواهیم اجازه بگیریم که مجلس تصویب بکند که در سالهای بعد عوض اینکه ۸۰ درصد کل عواید نفت برود به سازمان برنامه ۶۰ درصد کل عواید نفت به سازمان برنامه و پانزده درصد هم به شرکت ملی نفت داده بقیه هم به دولت داده شود این برای سالهای بعد است. اما راجع به شرکت ملی نفت که اشاره فرمودند این مبلغ برای آنها زیاد است خود قانون به ما اجازه داده بود که مازاد عوائد شرکت ملی نفت را دولت حق دارد برای مخارج جاری خودش استفاده بکند در سال ۳۶ به استحضار آقایان رسیده است که ۱۴۰ میلیون تومان از عواید مخصوص شرکت ملی نفت را دولت گرفته و در سال آتی هم از همین محل ۲۰ درصد به مأخذ ۱۸۸ میلیون دلار صد میلیون تومان ما از شرکت ملی نفت گرفته‌ایم که در شورای عالی نفت تصویب شد و خود هیئت مدیره شرکت ملی نفت هم تصویب کرد بنابراین از ۲۰ درصد ۱۸۸ میلیون دلاری که در سال آتیه به شرکت ملی نفت داده خواهد شد صد میلیون تومانش را ما مطابق قانونی که فعلاً در جریان است خواهیم گرفت و شورای عالی شرکت نفت که دو نفر از نمایندگان سنا هستند و اکثریت در حقیقت در دست چهار نفر از نمایندگان سنا و مجلس شورای ملی است از نمایندگان سنا و مجلس شورای ملی است از نمایندگان دولت فقط وزیر دارایی است و دادستان کل و خود رئیس هیئت مدیره دیگر کسی نیست هر تصمیمی که گرفته‌اند خود آقایان گرفته‌اند اما راجع به ماده ۲ که اشاره فرمودند که وام لزومی ندارد که گرفته شود ما اینجا اجازه اخذ وام نگرفته‌ایم برنامه‌هایی است و مجلسین تصویب فرموده‌اند که سازمان برنامه باید اجرا بکند هر عملی که سازمان برنامه دارد می‌کند تمام طبق برنامه‌هایی است که مجلسین تصویب کرده‌اند اگر الان سازمان برنامه هر کدام از اینها را نخواهد اجرا بکند مورد ایراد مجلس واقع خواهد شد و می‌گویند چرا اجرا نکرده‌اید؟ (مهندس اردبیلی ـ مسئولش کیست؟) مسئولش سازمان برنامه است کمیسیون مشترک تصویب کرده و دولت هم ناظر اجراست (مهندس اردبیلی ـ مسئولت وزیر دارایی است) بسیار خوب وزیر دارایی است عرض کنم هر عملی که سازمان برنامه بخواهد بکند روی قانون است یک برنامه‌هایی را تصویب فرموده‌اید داده‌اید به سازمان برنامه مخارجی هم که برای اجرای برنامه‌ها لازم است تصویب فرموده‌اید که برای اجرای این برنامه‌ها لازم است تصویب فرموده‌اید که تقدیم کرده‌ایم تصویب بفرمایید یک قسمت از عوائد سازمان برنامه کسر می‌شود و به دولت تعلق می‌گیرد ولی برنامه‌های عمرانی که مورد تصویب مجلسین قرار گرفته باید اجرا بشود از دو حال خارج نیست یا مجلس بایستی تصویب بکند که یک قسمت از این برنامه‌ها را حذف کنیم یا باید اجازه بدهد که بتوانیم وام بگیریم دراین لایحه هم ما تقاضای اخذ وام نکرده‌ایم اگر سازمان برنامه برای تأمین محل بخواهد صحبت بکند باید اجازه مذاکره قانونی داشته باشد آن قرض دهنده معمولاً فرض نمی‌دهد می‌گوید شما قانونی ندارید که به موجب آن بتوانید قرض کنید ما فقط تقاضا کرده‌ایم که به سازمان برنامه اجازه داده شود برای اخذ وام مذاکره کند (یکی از نمایندگان ـ به دولت) به دولت که نماینده‌اش سازمان برنامه است مذاکره کند و اگر مذاکره‌اش به نتیجه رسید لایحه‌اش را بیاورد به مجلس برای هر پروژه‌ای تقدیم بکند اگر تصویب فرمودید که اجرا می‌شود اگر تصویب نفرمودید بالطبع پروژه برداشته می‌شود
رئیس ـ آقای بوشهری
بوشهری ـ بنده عرایضی که می‌کنم البته به عنوان مخالفت با لایحه نیست با اصل لایحه موافق هستم ولی یک تذکراتی می‌خواستم بدهم راجع به طرز کار مؤسساتی که یک سهم عمده‌ای از این درآمد شرکت ملی نفت عاید آنها می‌شود ما در سابق شاهد یک جریاناتی هستیم در سابق البته آقایان به خاطر دارند یک وقتی بود که بودجه مملکت از ۱۵ کرور تومان تجاوز نمی‌کرد و برای این مبلغ هم آخر هر ماه که می‌شد دولت‌های وقت مجبور بودند مراجعه به بانک‌های خارج بکنند و این پول را بگیرند تا بتوانند حقوق مستخدمین خودشان را بپردازند در آخر ماه وزارت دارایی یک حواله‌ای می‌نوشت می‌داد دست معاون و مدیر کل عالیجاه محمد حسن فخار خواهشمندم تعداد دو هزار آجر بابت مقرری جناب مستطاب اجل اکرم افخم فلان السلطنه مثلاً بابت برج حوت امسال بپردازید امروز هم حوالجاتی صادر می‌شود دولت می‌نویسد بانک ملی ایران مبلغ ۴۰ میلیون دلار یا ۲۳۰ میلیون تومان برای توسعه کشاورزی ایران در وجه بانک کشاورزی بپردازند، آن یک حواله است این یک حواله است، البته ملت ایران صدها سال بود که دچار مشقات و بدبختی‌هایی بود امروز بحمدالله در تحت توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و راهنمایی‌های ایشان به این وضعی که عرض کردم رسیده به عقیده بنده در نتیجه این موهبت الهی که نصیب ملت ایران شده است اگر ما از هر یک دینار عایدی که تحصیل می‌کنیم منتهی درجه
استفاده را نکنیم کفران نعمت کرده‌ایم (صحیح است) تصور نمی‌کنم دراین مملکت هیچ فردی باشد یا بین نمایندگان محترم کسی باشد که منکر این باشد که بودجه باید متعادل باشد هر مملکتی که بودجه‌اش متعادل نباشد به طور قطع آخرش ورشکستگی است ما از جناب آقای نخست وزیر کمال تشکر را داریم که با حدیت فوق‌العاده‌ای توانسته‌اند که یک بودجه حقیقی برای ما تهیه کنند که اگر هم کسری دارد کسرش چیز معتنابهی نیست صد میلیون کسر بودجه در مقابل ۶میلیارد بودجه این قدرها مهم نیست البته یک قسمت از این کسری را از یک محل‌هایی جبران کرده‌اند بنده عقیده دارم بعد از صدها سال که ملت ایران به آرزو و آمال خودش رسید و یک قسمت عمده از عایدات خودش را تخصیص برای عمران مملکت داد و یک برنامه ۷ سالهای تهیه کرد حالا دیگر انصاف نیست ما بیاییم در صورتی که می‌توانیم ازجای دیگر پول تهیه کنیم و کسری را جبران کنیم از این عایدات برداشت کنیم و یک قسمت از چیزهایی که این مؤسسه در نظر داشت بوجود بیاورد آنها را متوقف سازیم از جمله مؤسساتی که بنده تصور می‌کنم و عده‌ای از آقایان هم تذکراتی داده‌اند که مخارج اسراف می‌کند شرکت ملی نفت است مخصوصاً در قسمت پخش نفت (صحیح است) شرکت ملی نفت هزار میلیون بودجه دارد بنده سه روز قبل خاطرم می‌آید موقعی که این تبصره‌های قانون بودجه را در کمیسیون دارایی رسیدگی می‌کردیم عوارض بر هیزم و ذغال وضع شده بود که مبلغش هم بسیار ناچیز است در حدود ۵۰ و۶۰ هزارتومان بیشتر نیست نمایندگان عضو کمیسیون معتقد بودند که چون مصرف هیزم فعلاً اختصاص به طبقه پایین دارد و طبقه بالا حالا دیگر هیزم مصرف نمی‌کنند این انصاف نیست که در مقابل ۵۰ و۶۰ هزار تومان وجه ناچیز از این اشخاص پیرزن و بیوه‌زن که یک قدری هیزم برای آبگوشت خودشان تهیه می‌کنند اخذ شود از آقای وزیر کشاورزی خواهش کردیم این عوارض را بردارند و از جای دیگر این قضیه را تأمین کنند ایشان فرمودند این را می‌خواهید بردارید بردارید ولی این را بدانید که ما محل دیگری که بتوانیم این ۷۰ هزار تومان را تأمین کنیم نداریم و اگر این را بردارید کسر بودجه ما که صد میلیون است می‌شود صد میلیون و۵۰ هزار تومان ولی بیاییم سر بودجه شرکت ملی نفت این بودجه آن طوری که من شنیدم در اول یک میلیارد و۱۶۰ میلیون تومان تعیین شده است در نتیجه بررسی و مذاکراتی که کردند ۱۶۰ میلیون تومان ازش کسر کردند ۲۰۰ میلیون تومان هم که دولت ارش برداشت گذاشت روی کسر بودجه‌این شده ۳۶۰ میلیون تومان ملاحظه بفرمایید که این یک بودجه‌ای است که ۳۶۰ میلیون تومان از آن کسر بکنند آب از آب تکان نمی‌خورد و به هیچ جا اثری نمی‌کند برای چه ؟برای اینکه این قدرها جا داشت که این قدر ازش کسر بکنند آن وقت ملاحظه کنید که در یک بودجه ۶میلیاردی که ۵۰ هزار تومان می‌خواهند ازش کسر بکنند جا ندارد برای چه؟ برای اینکه حقیقت این است از این جهت است که من عقیده‌مند بودم که اگر جناب آقای نخست وزیر دقت می‌فرمودند آن پولی که از سازمان برنامه کسر شد صد میلیون که کسر شد مثلاً شما می‌توانید از همین شرکت ملی نفت تأمین بکنید برای مثال بنده چند نمونه از عملیاتی که این آقایان می‌کنند این جا به عرض جناب آقای نخست وزیر می‌رسانم تحقیق بفرمایند ببینند اگر صحت دارد و قابل جلوگیری است جلوگیری بفرمایند اگر چه من نمی‌دانم چرا ما سراغ هر کار تجربه شده‌ای که دنیا بعد از چندین سال تجربه به نافع بودن آن قائل شده وقتی ما می‌خواهیم عمل بکنیم نتیجه به عکس می‌شود مثلاً همه دنیا مذعن شده‌اند که تشکیلات وزارتخانه شان اگر یک معاون دائمی داشته باشد به صرفه و صلاح مملکت است و از این جهت ملاحظه می‌فرمایید که یک معاون دائمی که می‌رود آنجا تا وقتی بازنشسته می‌شود این شغل را دارد حالا ما آمده‌ایم معاون دائمی را قانونش را گذرانده‌ایم امیدواریم که جناب آقای نخست وزیر در آتیه مواجه با اشکالات راجع به این قضیه نشوند همین طور در قسمت نفت ما گفتیم که برای اینکه دولت‌هایی که می‌آیند و می‌روند نتوانند به میل خودشان هر یک این هیئت مدیره را تغییر و تبدیل بدهند جای آنها و مدت خدمتشان را ثابت کردیم همه جور عزت برای آنها قائل شدیم حقوق مکفی به آنها دادیم حتی حقوق جناب آقای نخست وزیر گمان نمی‌کنم به اندازه حقوق یک عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت باشد آقایان از این وضع عوض اینکه راضی باشند سوء‌استفاده کردند به عقیده من البته غریزه بشری است ایرادی هم نیست هوای لطیف فرح بخش جبال البرز را کسی نمی‌گذارد برود در۵۰ درجه حرارت آبادان زندگی کند، البته مسئولیت هم که دربین نباشد وضعیت همین طور است که ملاحظه می‌فرمایید به عقیده من قانون و اساسنامه‌ای که برای شرکت ملی نفت ما گذراندیم به حدی شدید است که حتی شاید خود جناب آقای نخست وزیر هم اگر بخواهند دراین کار دخالتی بکنند دست و پایشان را این زنجیرهای قانون بسته است ولی جناب آقای نخست وزیر چون مورد اعتماد مجلس شورای ملی هستند و برگزیده از طرف اعلیحضرت همایون شاهنشاهی هستند و ما به شما اعتماد داریم اگر به مواردی برخورد می‌فرمایید و می‌بینید که برای شما اشکال دارد قانونی به مجلس بیاورید ما با کمال میل حاضریم این قوانین را تصویب بکنیم یک اتومبیل بارکش نفت در شرکت ملی نفت ۵۰ هزار تومان سرقفلی دارد چرا؟ همان طور که آقای صدرزاده فرمودندخرج که از کیسه مهمان بود حاتم طایی شدن آسان بود ما در مملکت راه‌آهنی داریم که نرخ رسمی تن کیلومتر بارش معین است شرکت‌های حمل و نقل مختلف داریم که بنا بکنم یا زیاد بودن بار نرخشان تغییر می‌کند شرکت ملی نفت برای حمل نفت هیچ این نرخ‌های رسمی راه‌آهن و نرخ رسمی سایر مؤسسات را در نظر نمی‌گیرد می‌گوید هر که هر چه می‌خواهم کرایه می‌دهم از این جهت که شوفر برای چشم و ابروی مشکی من که حاضر نیست ۵۰ هزار تومان سرقفلی بپردازد لابد برای این است که کرایه‌ای که به او پرداخت می‌شود این قدر منفعت دارد که ۵۰ هزار تومان را مستهلک می‌کند از این جهت ۵۰ هزار تومان سرقفلی می‌دهد که به او اجازه بدهند یک کامیون برای حمل نفت داشته باشد حالا این قیمت از روی چه تعیین می‌شود معلوم نیست می‌گویند ما این طور تشخیص داده‌ایم که این قدر بابت حمل و نقل نفت پرداخته شود حساب بفرمایید ببینید این تفاوت کرایه حمل و نقلی که شرکت ملی نفت می‌دهد با نرخ رسمی دولتی که راه‌آهن می‌گیرد و سایر مؤسسات می‌گیرند خود این قلم چقدر می‌شود و چه مقدار از کسر بودجه شما را می‌تواند تأمین کند می‌گویند ما برای حمل نفت تضمین کافی می‌خواهیم من نمی‌دانم دراین مملکت فقط همین چند نفری که متصدی حمل نفت هستند اینها هستند که بگذارید بنده الان ده تا مؤسسه حمل و نقل را با همه جور تضمین کافی معرفی می‌کنم که با نصف این مبلغی که شرکت ملی نفت می‌پردازد قبول می‌کنند و نفت را حمل می‌کنند جناب آقای صدرزاده شرکت نفت چنوب را مثال زدند آن شرکت دیگر جزو تاریخ شد من الان مثال حی و حاضر عرض می‌کنم آقایان می‌دانند که کنسرسیوم تشکیل شده است از یک شرکت‌ها و دولت‌هایی که بیشتر ثروت دنیا دست آنهاست این دیگر محل تردید نیست اینها برای رفع احتیاجات خودشان در تهران ۱۵ اتومبیل در روز کرایه کرده‌اند روزی ۶۰ تومان می‌دهند به یک اتومبیل کرایه‌ای صبح می‌آید دراداره تا شب کار اینها را انجام می‌دهد و شب می‌رود دنبال کارش رئیس کل کنسرسیوم خودش اتومبیل کرایه سوار می‌شود منطقشان هم این است که ما اگر بنا شود اتومبیل شخصی بدهیم داوطلب زیاد داریم تبعیض هم نمی‌توانیم قائل بشویم هر اتومبیل شخصی هم که ما بخواهیم داشته باشیم بدون در نظر گرفتن قیمتش برای شوفر و بنزین تعمیر و استهلاک و سرمایه درحدود ماهی چهار هزار تومان برای ما تمام می‌شود از این جهت است که صلاح کار را این طور دانسته‌ایم که روزی ۶۰ تومان برای کرایه ۱۵ اتومبیل بدهیم هم احتیاجمان رفع می‌شود و هم آن خرج هنگفت از دست ما نمی‌رود اما آقایان شرکت ملی نفت این عددی که من به شما عرض می‌کنم عدد قطعی نیست یعنی ماکزیمومش را نمی‌دانم ولی حداقل از قراری که من از همکار محترم خودم آقای حمید بختیار که در شورای عالی نفت هستند و شنیدم که تا به حال هر یک از این اطلاعاتی که می‌خواهند از شرکت ملی نفت تحصیل بکنند با اینکه سمت رسمی دارند به ایشان نمی‌دهند می‌گویند این جزو اسرار است اگر می‌خواهید باید به ما بنویسید تا جواب بدهیم روی همین اصل الان چند وقت است که از آقای حمید بختیار خواسته‌ام که شرکت ملی نفت تن کیلومتر بار را بابت کرایه حمل و نقل چقدر می‌دهد ایشان هنوز نتوانسته‌اند به من جواب بدهند تعداد اتومبیل‌ها جزو اسرار است باید هم باشد برای اینکه اگر فاش شد ممکن است آقایان از آقایی بیفتند خوب این جزو اسرار است ولی شرکت ملی نفت بنده می‌دانم که فقط در تهران ۲۵۰ اتومبیل شخصی دارد (صحیح است) آبادان که مرکز شرکت است و عمده و کار در آنجا است آن را بگذارید کنار، فقط در تهران ۲۵۰ اتومبیل شخصی دارد و کنسرسیوم با آن سرمایه روزی پنج تا اتومبیل کرایه، رئیس شرکت در اینحا اتومبیل کرایه سوار می‌شود منتهی یک فرق دارد، یکی از اتومبیل‌های کرایه دائماً در اختیار این رئیس است ولی سایر اعضاء همه از اتومبیل‌های دیگر مشترکاً استفاده می‌کنند هر کس رسید سوار می‌شود فقط فرقی که بین رئیس و مرئوس است همین است (صدرزاده ـ باید ازدولت تشکر کرد که بودجه نفت را توی بودجه‌ای گذاشته‌اند که این حرف‌ها پیش آمد) اگر بخواهم از این حرف‌ها بزنم بسیار است اگر بگویم مثنوی هفتاد من کاغذ شود، یکی و دو تا سه تا نیست. بنده عرض کردم زیاد هم قصدم تنقید نیست. مقصودم این است که جناب آقای نخست وزیر این کسر بودجه را از این محل‌ها با کمال راحتی می‌توانید تأمین کنید بدون اینکه به ترکیب آنها دست بزنید، بلی یک تفاوتی پیدا می‌کند. حالا آقایان با این اتومبیل‌های رنگارنگ رفت و آمد می‌کنند آن وقت ممکن است این اتومبیل‌ها از آنها گرفته شود حتی آنها آئین‌نامه برای خرید و معامله ندارند. این عجیب است، من می‌دانم که نمایندگانی که از طرف مجلس منتخب هستند و خود آقای وزیر دارایی الان یکسال و نیم است که با کمال اصراری که دارند که یک
آئین‌نامه‌ای برای این کار تنظیم بکنند هنوز موفق نشده‌اند، بعنی نهر موقعی که می‌خواهند این کار را بکند خودش شخصا مثلاً پنجاه تا تلمبه می‌خواهد بخرد، به هر کمپانی و به هر مبلغی که می‌خواهد بخرد مجاز است مراجعه کند. این طور هست آقای بختیار یا نه؟ (حمید بختیار ـ صحیح است) بد نیست در عرایضی که می‌کنم یک نمونه‌ای هم از طرز کار اداره پخش به عرض آقایان برسانم، دزفول یک شهری است که هفتاد هزار جمعیت دارد، در این شهر برای فروش بنزین محل و تلمبه‌ای اصلاً وجود ندارد، بنده دو سال تمام با پخش شرکت ملی نفت سر وکله زدم، بالاخره موافقت کردند یک تلمبه در دزفول نصب کنند الان کسی که در دزفول اتومبیل دارد باید برود از اندیمشک ۷۰ کیلومتری بنزین بخرد و برگردد این وضعیت یک شهر هفتاد هزار نفری است دزفول اولین شهر فلاحتی خوزستان است زارعین و مالکین آنجا برای سوخت ماشین‌های فلاحتی تراکتور و کمباین می‌خواهند نفت بگیرند به هر صورت بنده بعد از دوسال که صحبت کردم موافقت کردند یک تلمبه بدهند بعداً هم مژده دهد که تلمبه نصب شد بنده رفتم تحقیق کردم دزفول که آقا این تلمبه را کجا نصب کرده‌اند؟ گفتند که تلمبه‌ای در کار نیست، چطور تلمبه نیست؟ گفتند نیست برگشتم تهران، رفته بودم اطاق آقای دکتر فلاح، تلفن کردند آقای مهندس اتحادیه هم تشریف آوردند آنجا گفتم آقا بعد از دو سال خواهش کردم این طور شد، آقای مهندس اتحادیه به بنده خندیدند گفتند آقا اطلاع ندارید گفتم آقا من دیروز از دزفول آمده‌ام تلمبه یک شهری که‌این قدر در مضیقه هست و تلمبه ندارد، وقتی شما تلمبه نصب بکنید هر بچه بقالی می‌داند که این تلمبه درکجاست این اطلاع لازم ندارد، تلفن کردند به اداره مربوطه آن هم خنده جواب داد که‌ایشان اطلاع ندارند تلمبه نصب شده، دیدم دیگر صحبت کردن فایده‌ای ندارد ایشان گفتند ما که نمک شما را نخورده‌ایم، بلکه از این راه بتوانیم یک کاری بکنیم ـ گفتند شرط می‌بندیم که اگر این تلمبه نصب شده بود شما یک چلوکباب به ما بدهید و اگر نصب نشده بود ما می‌دهیم ـ گفتم بسیار خوب موافقم، بعد از چند روز به بنده تلفن کردند که آقا ما خیلی معذرت می‌خواهیم ما دزفول را با شوشتر اشتباه کردیم، تلمبه‌ای که شما گفتید اشتباهاً به جای دزفول در شوشتر نصب شده است، خوب این عمل که شده است من دیدم که در نتیجه‌اشتباهی یک عمل خیری شده والا آقای بختیار هم باید دو سال زحمت بکشند و بروند که یک تلمبه برای شوشتر بگیرند، خوب اشتباه شده است عیبی ندارد، این هم وضع کار این اداره‌ای است که عرض می‌کنم یک میلیارد تومان بودجه برایش معلوم شده است (یکی از نمایندگان ـ چلوکباب را دادند؟) نخیر آن را ندادند هزار وعده خوبان یکی وفا نکند. بنده بیش از این سر آقایان را درد نمی‌آورم، قصد من تذکر بود که اگر جناب آقای نخست وزیر واقعاً محظوراتی دارند ما با کمال میل دست ایشان را باز می‌گذاریم در کنترل این دستگاه و اگر می‌دانند با عرایضی که کردم با کسر از آنجا و کنترل آنجا می‌توانند کسری بودجه را تأمین کنند لایحه بیاورند.
رئیس ـ دو پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم مذاکره درکلیات کافی است
مهدی ارباب ـ اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم پروفسور اعلم.
رئیس ـ آقای ارباب
ارباب ـ چون همکار عزیز بنده آقیا مسعودی تشریف نداشتند بنده وکالت کردم و پیشنهاد کفایت مذاکرات دادم. عرض کنم واقعاً در کلیات از نفت و سازمان و همه جا صحبت کافی شد به عقیده بنده دیگر شاید جای صحبت ندارد، صحبت‌های مفیدی هم شد. منتهی یک موضوعی است که می‌خواستم حضور آقایان عرض کنم و آن موضوع برنامه است که گاهی اشاره می‌شد و آقای ابتهاج در کمیسیون‌ها و جلسه خصوصی دو ساعت فعالیت‌های خودش را تشریح می‌کند استدلال می‌کند و هیچکس هم نمی‌گوید نه، همه هم تشکر می‌کنیم اینجا باز می‌آیند شوخی می‌کنند در هر صورت با کفایت مذاکرات عقیده‌ام این است که آقایان موافقت خواهند فرمود و رأی خواهند داد.
بزرگ‌ابراهیمی ـ بنده مخالفم
رئیس ـ مخالفید، بفرمایید
بزرگ‌ابراهیمی ـ هر جایی که پای بندر عباس بمیان نیاید ارباب پیشنهاد کفایت مذاکره می‌دهد برای اینکه همیشه امتحان شده تا بندرعباس نبود پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌داد بنده عرض می‌کنم چهل میلیون دلار با همین رأی می‌دهیم به شرکت ملی نفت با همین شرایطی که جناب آقای بوشهری و جناب آقای صدرزاده و رفقا بیان فرمودند در مجلس بلند شویم بگوییم مذاکرات کافی است نمی‌شود یک جا دویست و پنجاه اتومبیل در تهران و به کجا ۱۴ اتومبیل کرایه، کفایت مذاکره یعنی چه؟ آقا بگذارید بگویند بفهمیم این پول را ببر در بندرعباس اسکله بساز (ارباب ـ بندرعباس را حذف کنید) بنده معتقدم راجع به این جور چیزها دولت با کمال زجرکشی هی بودجه‌اش را تعدیل می‌کند و هی به کارمندهایش فشار می‌آورد و هی خودش را در مضیقه می‌گذارد که بتواند بودجه‌اش را تعدیل کند، آن وقت نباید در یک قسمت دیگر این قدر اسراف و تبذیر بشود، با اینقدر افراط و تفریط کفایت مذاکرات یعنی چه ؟بگذارید بگویند دویست و پنجاه تا اتومبیل در تهران برای شرکت ملی نفت لازم نیست، اینجا کار ندارند اگر آن را ۵۰ تا مهندس در بیابان سوار می‌شوند درست روی چشم من جا دارند اما هی اتومبیل‌های آخرین سیستم یعنی چه؟ کفایت مذاکرات یعنی چه؟ بگذارید این حرف‌ها را بزنند بگویند دولت متوجه شود فردا ما مسئول این پول‌ها هستیم.
نخست وزیر ـ بنده راجع به‌این موضوع دو کلمه‌ای توضیح داشتم شاید در رأی مؤثر واقع شود.
رئیس ـ بفرمایید
نخست وزیر (دکتر اقبال)ـ عرض کنم البته مذاکرات آقایان نمایندگان مورد توجه دولت هست و وظیفه‌اش است که رسیدگی کند و آن طوری که حقیقتاً باید امور درجریان باشد بجریان بیفتد. اینجا لایحه‌ای که تقدیم شده وضعیت شرکت ملی نفت گمان نمی‌کنم مورد بحث باشد شرکت ملی نفت تصور می‌کنم یک نواقصی در کارهایش باشد و این تذکراتی که آقایان فرمودند بنده همه را یادداشت کردم و قول می‌دهم که رسیدگی بکنم و یک گزارش جامعی بگویم تهیه بکنند و بدهم به مجلس (احسنت) و بودجه‌ای که شرکت ملی نفت در امسال تهیه کرده بود با موافقت آقایان اعضای شورای عالی شرکت ملی نفت و آقای وزیر دارایی شاید در حدود دویست سیصد میلیون تومان ما کسر کردیم علاوه بر آن ما صد میلیون تومان از آنها گرفته‌ایم در همین لایحه کارهای بودجه دولت، این است که استدعا می‌کنم این لایحه را تکلیفش را معلوم کنید بنده هم اینجا تعهد می‌کنم تذکراتی که آقایان دادند دستور بدهم رسیدگی کنند و گزارش جامعی تقدیم مجلس می‌کنم.
رئیس ـ آقای مهدوی موافقید؟
مهدوی ـ با بیان جناب آقای نخست وزیر دیگر بنده عرضی ندارم
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که به کفایت مذاکرات در کلیات موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. رأی می‌گیریم به ورود در مواد آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده اول ـ از اول سال ۱۳۳۷ تا پایان دوره برنامه هفتساله دوم کل عواید نفت اعم از مالیات بر درآمد و پرداخت مشخص بین سازمان برنامه و وزارت دارایی وشرکت ملی نفت ایران به ترتیب مشروح زیر تقسیم خواهد شد:
در سال ۱۳۳۷ الف ـ سهم سازمان برنامه شصت درصد از ۱۸۸ میلیون دلار
ب ـ سهم شرکت ملی نفت ایران بیست درصد از ۱۸۸ میلیون دلار
ج ـ سهم وزارت دارایی بیست درصد از ۱۸۸ میلیون دلار به علاوه آنچه اضافه بر ۱۸۸ میلیون دلار عاید شود. از ابتدای سال ۱۳۳۸ تا اول مهر ماه ۱۳۴۱ انتهای دوره برنامه هفت ساله دوم
الف ـ سهم سازمان برنامه شصت درصد از کل عواید نفت اعم از مالیات بردرآمد و پرداخت مشخص
ب ـ سهم شرکت ملی نفت ایران پانزده درصد کل عواید نفت.
ج ـ سهم وزارت دارایی بقیه آنچه از کل عواید نفت باقی خواهد ماند.
رئیس ـ آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی - مخالفت بنده در این ماده راجع به سهم سازمان برنامه است سازمان برنامه هر ماه یک نشریه‌ای منتشر می‌کند و مخارج خودش را در آنجا درج می‌کند ولی موضوع مخارج را آنچه ما در حوزه انتخابیه خودمان مشاهده می‌کنیم مطابق واقع نیست. یعنی سازمان برنامه بالصراحه عرض کنم که در آذربایجان مطلقاً کاری انجام نداده (مهندس سلطانی ـ آقا راه‌آهن کشیده‌اند) آقا وزارت راه کشیده، آقای سلطانی ما برق می‌خواهیم آب می‌خواهیم ما سد می‌خواهیم ما ماشین‌های کشاورزی می‌خواهیم ما باید اینها را داشته باشیم و بعد راه‌آهن داشته باشیم راه‌آهن برای خراسان و خوزستان کشیده شد و بعد برای آذربایجان کشیدند که آن هم هنوز نرسیده است من معتقد هستم ما به این دولت اطمینان داریم یا نداریم (عده‌ای از نمایندگان ـ داریم) معنی ندارد این همه بودجه هنگفت را دست یک سازمانی بدهیم که در مقابل مجلس مسئول نیست ما سؤالاتی از سازمان برنامه داریم یک چیزی می‌دهند دست وزیر دارایی اینجا می‌خواند، نمی‌دانم ما هم توجه داریم که چیزی که خوانده شده قبول داریم یا نه، در سازمان برنامه یک کارهایی که شروع می‌شود به قدری پیچ درپیچ است که از هفت خوان رستم هم مشکلتر است. یک پولی برای عمران و آبادی شهرستان شما می‌خواهید از این سازمان برنامه بدستتان بیاید که در یک شهرستانی یک کار کوچکی انجام شود باور بفرمایید سال‌ها طول دارد پیرارسال ما آمدیم گفتیم آقای سازمان برنامه این مسیر راه جاده تبریز و میاندوآب که از آذرشهر می‌گذرد این را آسفالت کنید، چهار سال پیش بود آقای اسکندری شاهد هستند و زحمت زیادی کشیده‌اند، چهار سال تمام
شد و هنوز آسفالت شروع نشده است، هی می‌گویند بودجه‌اش را تنظیم می‌کنیم، هی می‌گویند پروژه‌اش را تهیه کرده‌ایم هی می‌گویند فردا شروع می‌کنیم و هی می‌گویند برنده‌اش معلوم شده وشروع می‌کنیم بدبختی ما دراین استکه وقتی پروژه‌ای به وسیله مهندسین مشاور برای ما تهیه می‌شود باور بفرمایید اگر حق‌المشاوره همان کاری را که آقایان نقشه تهیه می‌کنند اینها آن کار را به عمل می‌آورند مثلاً ما برای آذرشهر یک موتور ۷۵ کیلواتی از سازمان برنامه گرفتیم چقدر؟ ۲۵۰هزار تومان، همان موتور را برای خامنه، خود اهالی خامنه خریده‌اند گویا شرکت آفتاب شرق ۷۵ هزار تومان آن وقت مسئول این حیف و میل‌هایی که می‌شود مسئول این ریخت و پاش‌ها کیست؟ آقایان حتماً به این امور مالی که یکی از وظایف همه آقایان نمایندگان است نظارت بکنید این قدر حیف و میل‌های زیادی می‌شود و کاری تمام نمی‌شود نارضایتی زیادی هست، ما به استاندار آذربایجان فشار آوردیم که چرا شما از سازمان برنامه نمی‌خواهید که این سد وبرق و چاه‌های عمیق و ماشین‌های کشاورزی را تهیه کند من یک نامه‌ای دیدم که آقای نخست وزیر جواب سازمان برنامه را ضمیمه کرده و فرستاده‌اند برای آقای استاندار آقای استاندار که واقعاً مرد شریف و صحیح‌العملی است در مقابل همین نامه آقای نخست وزیر تلگراف می‌کند به تمام بخش‌ها که آقا سازمان برنامه در آنجا چه کارهایی انجام داده؟ جواب داده‌اند هیچ کاری نکرده، این وضع است (عمیدی‌نوری ـ همه جا اینطور است) آقای عمیدی‌نوری این خیانت است که ما ببینیم که همه جا همین طور است ولی در نشریات می‌بینیم مبالغی خرج شده و کاری انجام شده جناب آقای مهندس هدایت فرمودند قانونی که برای سازمان برنامه گذرانده‌اند این قانون دست و پای سازمان برنامه را بسته است، در کجای قانون ما گفته‌ایم سازمان برنامه این همه مشاور تهیه بکند و پول‌ها را به جیب اینها بریزد؟ مهندسین ایرانی گفته‌اند کاری که جان مولم دارد شروع می‌کند این مطابق مبالغ نیست این خیانت است بعد از یک سال می‌گویم بلی جان مولم ۱۲۰میلیون ریال ریخت جیبش و ۱۲۰متر هم آسفالت دارد به هر حال من نمی‌دانم مسئول این کار کیست؟ از سازمان برنامه ما در آذربایجان جایی می‌خواهیم که تا به حال نبسته‌اند برای استان‌ها برق می‌خواهیم که سی و چند شهرستان داریم غیر از یکی دو شهر آن هم که عرض کردم خدمت آقایان در جایی دایر نکرده‌اند، وسایل کشاورزی می‌خواهیم این امور واقعاً اثرات مهمی در عمران و آبادی دارد در آذربایجان اقدامی نشده، باید به امور فلاحتی مخصوصاً آب توجه بیشتری بشود اصلاً توجه نکرده‌اند و قرار بود که جاده‌هایی که از شهرها عبور می‌کند داخل شهرها را آسفالت بکنند، و هیچکدام را آسفالت نکرده‌اند، بنده که در آذربایجان کاری که سازمان برنامه انجام بدهد ندیده‌ام آقایان اگر دیده‌اند بگویند این پول کجا رفته است مسئول آقایان نمایندگان هستند.
رئیس ـ آقای ارباب موافقید؟(ارباب ـ بلی) بفرمایید
ارباب ـ از خوش شانسی آقایان محترم بنده امروز حالم خوب نیست و مریض هستم و مختصر عرض می‌کنم. بنده موافق هستم موافق با گذشت یعنی عمران هر ناحیه‌ای در دست عمل است و بستگی به تصویب بودجه دارد جز عمران بندرعباس که حواله بماه آتیه داده‌اند، بنابراین بنده موافقم برای اینکه باید بی‌انصافی نکرد، کشور ایران یک کشور پهناوری است، این قدر از این بودجه‌ها احتیاج دارد تا هر کجا بروید آثار عمران و آبادی را بچشم ببینید، آن هم مدت زیادی وقت لازم دارد نمی‌توان گفت که سازمان برنامه کاری نکرده، خیلی ساختمان‌ها هست که ناچار است مهندسین مشاور خارجی بیاورد اینجا، بنده علاقه‌ای ندارم مهندس مشاور هم در حوزه‌ها هیچ کاری نکرده، آن وقت آن فرودگاه‌ها که ملاحظه می‌فرمایید اینها را استاد حسن نمی‌تواند بسازد، همین جان مولم که بنده اصلاً یک مرتبه هم تماس با هیچیک از اعضاء، رؤسا، و مأمورین آن نداشته‌ام، آنچه که شایع است آقای ابتهاج می‌آیند در حضور آقایان در مجلس توضیح می‌دهند که همچو پولی حیف و میل نشده است هیچکس هم هیچ چیز نمی‌گوید بنده اینجا گله دارم از اغلب رفقا و همکارانم که اگر اطلاعاتی دارند وقتی آقای ابتهاج بلند می‌شود و از خودش دفاع می‌کند و خدماتش را شرح می‌دهد و همه تحسین می‌کنند چرا آنجا اظهار نمی‌کنند، اینجا عمل نکرده‌اند و به حساب ما گذارده‌اند، آنجا هیچ نمی‌گوییم تحسین می‌کنیم اظهار علاقه می‌کنیم بعد مجلس که تشکیل می‌شود یک عده مخالفت می‌کنیم بنده علاقه‌ای به کسی ندارم بفرمایید آنجا مخالفت بفرمایید ولی یک اصولی راهم باید در نظر گرفت اما اینکه سازمان برنامه می‌فرمایند مسئول مجلس نیست تمام دستگاه‌های این مملکت مسئول مجلس است دولت مسئول مجلس است آقا قانون دارد سازمان برنامه مسئول است، رئیس سازمان برنامه مسئول است، رئیس سازمان برنامه مسئول است و بنابراین کارهایی هم شده است بنده فهرستش را نمی‌خواهم عرض کنم هر کجا پیشرفتی نکرده باید تقاضا کرد که بیشتر توجه شود بودجه‌های عمرانی چه از طریق وام چه از هر طریقی است باید ادامه پیدا کند خرج‌های مقدماتی شده هر کجا وقفه‌ای در کار پیدا شود به ضرر مملکت است و اما نسبت به بودجه مملکت هم باید در آتیه توجه کردن اضافه ننویسند بنده اطمینان دارم در سال ۳۷ مخصوصاً در استخراج نفت بیش از هر سال هست و جبران این کسری‌ها را می‌کند واگر برای کارهای عمرانی احتیاج ه باستقراض پیدا شود آن هم جبرانش مشکل نخواهد بود و عملی خواهد شد. از عموم آقایان استدعا می‌کنم کمک کنند و تقاضا می‌کنم برای بندرعباس یک فکری بکنید
رئیسـ آقای دکتر بینا
دکتر بینا ـ راجع به کسر وجوهی که برای کارهای عمرانی در بودجه سازمان برنامه منظور شده است از نظر اصولی که آقایان نمایندگان محترم گفتند که‌این وجه نباید غیر از کارهای عمرانی به چیز دیگری مصرف شود صحیح است و چون برای دولت ایجاب کرده است قسمتی از بودجه سازمان برنامه کسر شود آن هم برای امسال و سال دیگر باید کسر شود تا کسری بودجه جبران پیدا کند اما در کارهای سازمان برنامه هم نباید کاملاً بی‌انصافی کرد آقایان ما مطالعه در ایران ندیده بودیم همان سد کرخه میلون‌ها در آن خرج شد و الان آن پول‌ها در باطلاق‌ها مانده و یک ذره کار نمی‌شود این را نباید فراموش کرد
رئیس ـ آقای دکتر بینا به عنوان مخالف صحبت می‌کنید؟
دکتر بینا ـ مخالف با برداشتن پول ازسازمان برنامه هستم، مخالف هستم که از سازمان برنامه پول بردارند، کارهایی که در سازمان شده است عبارت است از سد سفید رود که دارد به نتیجه می‌رسد سد دز است که دو سال سه سال دیگر به نتیجه می‌رسد کارخانجات نساجی است که تا دویست میلیون محصول خواهد داد کارخانجات سیمان است الان مشعولند و سال دیگر بهره‌برداری خواهد شد، کارهای عمرانی خوزستان است که در آنجا دارند مطالعه می‌کنند هزار هکتار در مغان زیر کشت است که الان برای آذربایجان حاضر شده ۹۵هزار متر کانال در مغان ساخته شده و آنجا برای آبیاری مغان به کار خواهد رفت، در رضاییه چه ساخته شده اینها برای آذربایجان است نمی‌شود شهرها را نگاه کرد و فلان چیز و فلان چیز را خواست ما عادت مطالعه نداریم و نمی‌توانیم منتظر شویم نتیجه آن را بعد ببینیم حالا که دو سال است منتظر شده‌ایم و مطالعاتی دراین مملکت شده و الان ممکن است از این مطالعات نتیجه‌ای بگیریم و این مطالعات بنتیجه برسد نباید این کارها را تخطئه کرد بگذاریم این کار بشود و بعد مسئولیت بخواهیم (صحیح است)(احسنت) رئیس ـ آقای مهندس خسرو هدایت
مهندس خسرو هدایت ـ بنده خیال می‌کنم که جناب آقای مهندس اردبیلی در ضمن فرمایشاتشان دچار اشتباه شدند و دلیل خیلی ساده‌اش این است که ایشان فکر کرده بودند که وقتی از سازمان برنامه سؤالی می‌شود یک چیزی می‌نویسند می‌دهند دست وزیر دارایی و می‌آید اینجا می‌خواند و حال آنکه الان دو سال است هر وقت آقایان نمایندگان محترم اطلاعاتی از سازمان برنامه خواسته‌اند بنده با اجازه مجلس آمده‌ام بیاناتی کرده‌ام و آن خودش علامت این است که ایشان توجه خاصی به طرز سؤال و جواب نداشته‌اند بنده در چندی پیش اولین وهله‌ای که افتخار این را پیدا کردم که بیایم پشت این تریبون و درمورد کارهای سازمان برنامه صحبت کنم به عرض آقایان رساندم که رویه سازمان برنامه در اجرای برنامه‌های عمرانی مبتنی برمطالعه است ومورد تأیید مجلس هم قرار گرفته برای اینکه در این کشور یک کارهایی بی‌مطالعه شد که منجر به خسارت فراوان شد بنده در همان موقع به استحضار آقایان رساندم که مثلاً آمدند با عجله سد شبانکاره را ساختند و مطالعه کافی نکردند و پس از اینکه آبیاری کردند دیدند در ۷۰ سانتی‌متری زمین نمک است این نمک آمد همه جا را گرفت و اگر با هواپیمایی نگاه کنیم مثل این است که سوخته است یا اینکه آمدند با عجله یک کارخانه قند در بردسیر کرمان دائر کردند سه سال پیش ما بهره‌برداری کردیم توانایی کارخانه سی هزار تن چغندر است ولی محصول شش هزار تن است روی همین درابتدای کار با اینکه ظرفیت سی هزار تن بود شش هزار تن ما کاشتیم (مرآت اسفندیاری ـ امسال دارد) همین را عرض می‌کنم ولکن خود مالکین و کسانی که ذینفع بودند توجه کردند و حالا محصول را رسانده‌اند به سی هزار تن، این قبیل عملیات شده است این است که وقتی ما می‌خواهیم کارهایی بکنیم، کارهای عمرانی می‌خواهیم انجام بدهیم مطالعه می‌کنیم آن کسانی که هم که در اول سازمان برنامه را نوشتند و بوجود آوردند به این امر واقف بودند آنها انتظار نداشتند بعد از دو سال سازمان برنامه این کارها را انجام بدهد هفت سال وقت می‌خواهد یک مطلب دیگری که می‌خواهم به عرض آقایان برسانم که از لحاظ کشور ایران و هم چنین از لحاظ سازمان برنامه این توجه و عملیاتی که می‌شود برای تمام استان‌ها هست. یک آبیاری در سازمان برنامه در هیچ جا بنده خیال نمی‌کنم در بین استان‌های مختلف کامل باشد بنده خیال می‌کنم اگر بنای گله باشد و اگر بنای ادای مطلب باشد که کاری انجام نشده نماینده سیستان حق دارد بیاید اینجا بگوید نسبت به سیستان کاری انجام نشده بنده در ضمن اینکه اسم سیستان را عرض کردم به استحضار آقایان می‌رسانم که ما یک قراردادی برای عملیات عمرانی و کشاورزی و آبیاری و استخراج معادن با یک مؤسسه ایتالیایی مبادله کردیم
فوراً شروع بکار کند ولیکن اگر واقعاً توجه قطعی بشود این را نمی‌شود گفت در آذربایجان هیچ کاری انجام نشده است اگر بنا بود کارهایی که انجام می‌شود تا خاتمه می‌پذیرد به حساب نیاید در این مدت هیچ کاری نشده، الان که راه‌آهن به تبریز رسیده آمد و رفت انجام شده این از کارهایی است که انجام شده، در مورد دشت مغان که جناب آقای دکتر بینا اشاره فرمودند ما در دشت مغان ۴۵ هزار هکتار زیر زراعت خواهیم داشت ،۹۵ کیلومتر کانال ساخته شده که آب را از بس می‌آورد فقط همین قضیه ۴۵ هزار هکتار زراعت در یک جایی که صحرا بوده و هیچگونه زراعتی نبوده و محصولی نبوده قابل توجه است عرض کنم که در جاهای دیگر البته بنده صورتش را ندارم الان در مهاباد آقایان محترم مسبوق هستند، مشغول کار هستم کار آسفالت در مراغه و اسکو، درخود تبریز مشغول کار هستم تمام آنچه از کارهای عمرانی و از لحاظ امور اجتماعی در آن منطقه داشتند تنها چیزی که بلا تکلیف مانده است موضوع آسایشگاه است آسایشگاه شهر تبریز است که آن را هم با وزارت بهداری مشغول هستم ولی طرز فکر بعضی در دستگاه وزارت بهداری از لحاظ آسایشگاه مسلولین تغییر کده یک روزی فکر می‌کردند که باید آسایشگاه خیلی وسیعی ساخت ولی امروز چون دواهایی پیدا شده که مؤثر است و سل را از بین می‌برد معتقد بخرج زیادی برای آسایشگاه لازم نباشد به هر حال یک مطالبی است که الان مورد بحث نیست بنده تصور می‌کنم در صورتی که این زمان به حساب نیاید و به مشکلات کاری که در پیش است توجه نشود نمی‌شود با رعایت انصاف گفت که سازمان برنامه کاری نکرده ولی چون حالا رسم بر این شده بنده هم مثل سایر مأمورین سازمان برنامه وقتی که می‌گویند سازمان کاری نکرده در این خصوص حرفی نداریم و ما عادت کرده‌ایم ولی کارهایی که سازمان برنامه شروع کرده کارهایی نیست که بتوان درظرف دو سال تمام کند، ساختمان سد کرج چهار سال وقت می‌خواهد ساختمان سد سفید رود چهار سال وقت می‌خواهد اینها همه در سال ۱۳۴۰ تمام خواهد شد الان کارخانجات منجیل درحال نصب است کارخانجات نساجی ما توسعه پیدا کرده، آن جنسی که بازار می‌دهند و آن طراحی که دارد با آنچه سابق بوده فرق کرده و انواع دیگر، بنده فقط می‌خواستم این اطمینان را به آقایان بدهم که سازمان برنامه یک برنامه‌های عمرانی در تعهد خود دارد که یک یک به تصویب مجلس رسیده است و آن برنامه‌ها را عمل خواهد کرد در صورتی که مواجه با یک وقایعی که اسمش را فرس ماژور گذاشته‌اند نشود و شروع بشود در مدت خودش آن عملیات را به پایان خواهد رساند ولی تمام آن عملیات را ما با مطالعه قبلی شروع کرده‌ایم و چون با مطالعه قبلی شروع کرده‌ایم به نتیجه اطمینان داریم و هیچوقت برای اینکه یک کاری بشود وزود بشود سازمان برنامه از آن مطالعه‌ای که دارد صرف‌نظر نخواهد کرد.
رئیس ـ آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری ـ عرض کنم به شهادت صورت جلساتی که در کمیسیون مختلط سازمان برنامه وجود دارد در آن موقع یک هیئت چهل نفری انتخاب شدند برای اینکه برنامه ۷ سال را تنظیم کنند و بنده در تمام آن مدت چند کلمه بیشتر صحبت نکردم (احسنت) و این چند کلمه هم خوشبختانه من باب نظر شخصی خودم بود و آن این بود که من به آقای ابتهاج در کمیسیون عرض کردم جناب آقای ابتهاج مردم ایران شما را یک رئیس بانک بسیار خوب می‌شناسند و همه هم شک نداریم که بانک ملی الان که همه مفتخریم به داشتن یک چنین بانکی ما پایه‌های این را یک قسمتی همین شخص آقای ابتهاج گذاشت ولی برنامه و کاری را که امروز شما شروع کرده‌اید یک برنامه و کار بسیار سنگینی است که نتیجه‌اش را مردم در آینده احساس خواهند کرد هنوز هم بنده در این عقیده باقی هستم کار وبرنامه‌ای که سازمان برنامه شروع کرده کار برنامه سنگینی است باید توجه کنیم که کشور ما واقعاً احتیاج به خیلی چیزها دارد (صحیح است) ودر تمام نقاط کشور هم یکسان است از هر نقطه تا هر نقطه‌ای را که بگیریم امروز موضوع آب و برق و سایر مایحتاج زندگی اجتماعی در کشور ایران مورد احتیاج می‌کنم که مورد گله نباشد کما اینکه خود بنده در مورد سیرجان به سازمان برنامه محول شده بود و سهمش از یک شهرداری فقیر پرداخته شده شاید یک قدم‌های خیلی جزیی برداشته شده است اما بنده عقیده دارم دراین راه باید صبر و حوصله داشت واگر بخواهیم نتیجه‌این کار را ببینیم باید صبر وحوصله داشت، امروز این مملکت فقیر ما با وضع اقتصادیش آمده تمام وسایل و طریق و راه‌ها را برای یک اداره‌ای به نام سازمان برنامه فراهم آورده برای اینکه مایحتاج اولیه آن مردم را تهیه کند عقیده‌مندم که نباید امروز قضاوت قبل کرد ما یک برنامه‌ای را تصویب کرده‌ایم و در اختیار سازمان برنامه گذاشته‌ایم باید صبر و حوصله داشت تا اینکه این برنامه به نتایج قطعی خود برسد و آن روز آخر بیاییم حسابش را یا بنده یا اشخاصی که خواهند بود بیایند پشت تریبون بگیرند و بخواهند این وظیفه ماست و باید بشود امروز کوچکترین عجله‌ای و شتابزدگی که در رسیدگی به کار سازمان برنامه بکنیم ممکن است وسائلی بوجود بیاورد که بگویند در کار سازمان برنامه با اخلال و با تندروی‌هایی می‌شود بنده نظر شخصی‌ام این است باید صبر کرد و نتیجه را دید و واقعاً اگر آن روز مسئولین وظایف خودشان را انجام نداده بودند آن روز باید به این کار رسیدگی کرد ولی اگر امروز کوچکترین عملی بشود می‌گویند ما می‌خواستیم کارهایی بکنیم جلو اقدامات ما را گرفتند سازمان برنامه منکر نمی‌توان شد که شروع به یک اقداماتی کرده بنده عقیده‌ام این است که باید صبر کرد منتظر بود ببینیم به نتیجه‌ای می‌رسیم یا نمی‌رسیم این عقیده شخصی بنده است (قنات آبادی ـ چه عجله‌ای دارید، بگذارید سرفرصت)
رئیس ـ آقای عمیدی‌نوری
عمیدی‌نوری ـ بنده برعکس همکار محترم که فقط صبر پیشه می‌گیرند عقیده دارم که مجلس شورای ملی وظیفه نظارت دارد نظارت در اجرای قوانین، نظارت در اجرای قانون وظیفه اصلی مجلس شورای ملی است. قانون سازمان برنامه مدتش ۷ سال است و در هر سال هم یک برنامه دارد برنامه تفصیلی که تمام آنها معین است مجلس شورای ملی مهمترین وظیفه‌اش این است که در این برنامه ۷ ساله همیشه نظارت کند سند این سال که گذشت این برنامه چه اندازه‌ای در حال اجرا است، چون برنامه برای هفت سال است لااقل تا ۷ سال باید تمام شود اینکه مورد تردید نیست خیال نمی‌کنم آقای مهندس خسرو هدایت غیر از این نظر داشته باشند آن روزی که مجلس شورای ملی یک طرح سه فوریتی راجع به عمران شهرستان‌ها گذراند وقتی رفتم کمیسیون رسیدگی کنیم قرار شد که قراردادهایی که با شهرداری ببندند از ۷ سال تجاوز نکند، لابد آقایانی که در شهرستان‌ها این گونه قراردادها را بسته‌اند و دیده‌اند. پس پیداست که برنامه سازمان در ۷ سال باید تمام بشود. بنابراین باید مجلس نظارت بکند سند حالا که دو سال و نیم از ۷ سال گذشته، چون از مهر۳۴ ابتدای برنامه ۷ سال دوم است الان هم نزدیک سال سوم است و هم ۲ سال گذرانده‌ایم باید ببینیم در این دو سال و نیم این سازمان چقدر پول گرفته است و چقدر کار کرده است بنده این گزارشی را که امسال به مجلس دادند مدتی است تجزیه و تحلیل می‌کنم در روزنامه خودم که مردم بدانند هر روز یک تکه‌اش را مطالعه می‌کنیم و منتشر می‌کنم و یک اظهارنظری هم می‌کنم. امروز صبح دیدم در این گزارش ۱۲۵۰ طرح برای امور شهرستان‌ها ایشان صورت داده‌اند ممکن است اگر صورت خدمتشان باشد ببینید کارهای خاتمه یافته خودشان را صورت داده‌اند ۵۴ تاست. شما برای ۷ سال ۱۲۵۰ طرح امور آب و برق و آسفالت در شهرستان‌ها دارید این گزارشی است که به مجلس نوشته شده است ۵۴ تا تمام شده است بنده از آقایان می‌پرسم ۵۴ طرح در دو سال و نیم ۱۲۵۰ طرح این چند سال می‌شود، ما که منکر مطالعه نیستیم، اصلاً کدام کاری است که آدم مطالعه نکند و انجام بدهد اما همه‌اش نباید برود در مطالعه موقعی که موضوع جان مولم بود ۳مرتبه من سوال کردم نظارت کردم جناب آقای مهندس هدایت فرمودند کار می‌کنند مطالعه می‌کنند کار بی‌مطالعه نمی‌شود کرد حالا ما را برای مطالعه این کار یک مسافرت بردند به تاکستان رفتیم این گل بازی را که بنده چند ماه قبل زدم باز هم می‌گویم وخوشتختانه یا متأسفانه دیدم پیش‌بینی‌ام صحیح درآمد بنده کار دولت را به مراتب بهتر از کار سازمان برنامه می‌دانم دلیل دارم چند روز پیش مسافرتی کردم به قزوین بیست و چهار فرسخ راه رفتم فقط سه فرسخ را دیدم آسفالت نبود در ظرف یکساعت و نیم هم رفتم بقیه‌اش آسفالت شده و تمام شده این کاری است که وزارت راه کرده (یک نفر ازنمایندگان ـ سازمان برنامه پول داده) پول سازمان برنامه پول نفت ما است پول ملت ایران است دست ایشان است شده‌اند خزانه‌دار پول نفت، حواله نمی‌دهند در راه تهران به قزوین که وزارت راه ساخته دو سه فرسخ روکشش مانده برای سال آینده اما آن نقطه‌ای که دست خود سازمان برنامه بوده یعنی جان مولم از آن طرف قزوین به تاکستان شش فرسخ و نیم راه است اینکه تمام شده است جناب آقای مهندس خسرو هدایت مطالعه فرمودند عمل کردند ۱۵۰ ملیون تومان هم به حساب ملت ایران آمد این ۲۴ فرسخ راه قزوین به تهران را دولت انجام داد آن ۱۰ دوازده کیلومتر نمونه و این گل بازی را هم جان مولم تحویل داد (یکنفر از نمایندگان ـ بد بیاری بود) نه قربان این بد بیاری نیست این امر محسوس است جلو چشم ما راه را می‌بینیم و قضاوت هم می‌کنیم حالا هم همین طور مسائل دیگری هم هست یکی دیگر عرض کنم سه سال پیش از مجلس شورای ملی قانون گذشت که دولت مکلف است که برای نقاطی که سیل زیاد است آسایشگاه درست کند خود آقایان تصدیق می‌فرمایید برای مازندران برای گیلان برای خوزستان در ظرف شش ما پروژه‌اش را دیدیم این را ارجاع کرد به سازمان برنامه برای مازندران رفتند مطالعه پشت مطالعه انجام دادند سه اکیپ رفتند بالاخره پیدا کردند نقطه‌ای هست به نام گلندرود این ملک گلندرود سه دانگش متعلق به اعلیحضرت همایون شاهنشاهی است
اعلیحضرت همایون شاهنشاهی با جان و دل آن مقدار که لازم بود برای ساختمان آسایشگاه مرحمت فرمودند مثل همه مراحمشان که همیشه شامل حال همه است برای سه دانگ دیگر بنده مأمور شدم از مالکین و خرده مالکین بگیرم از دیوسالارها که وادارشان کردم به شهر آمدند قباله‌هایش را نوشتند و در محاضر بخشیدند آقایان مازندرانی یکی از ابتلاآتش سل است ما نمایندگان مازندران خجالت می‌کشیم هر روز به ما مراجعه می‌کنند آقایان می‌گویند مشغول مطالعه هستیم حالا هم که مطالعه کرده‌اند می‌گویند دولی جدیدی پیدا شده و دیگر سل آسایشگاه نمی‌خواهد پس اگر مطالعه این جوری است که اصلاً به نظر بنده صحیح نیست، خلاصه این زمین‌ها گرفته شد، سه سال پیش وقتی که این لایحه برنامه هفت ساله مطرح بود سه سال پیش آقای ابتهاج خودشان به من فرمودند که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی هم تأکید فرموده‌اند که این باید ساخته بشود، تا امروز که من اینجا ایستاده‌ام حتی یک کلنگ هم زده نشده، این اراضی از مالکین گرفته شد همین طور مهمل مانده است بعد هم آقای کوکس تشریف بردند مطالعه کردند گفتند ۱۵۰ میلیون ریال می‌خواهد اینجا را بسازیم شاید ۱۵۰ هزار تومان، سیصد هزار تومان هم این هیأت مطالعه حق‌الزحمه گرفتند اگر قرار بشود بگوییم تمام پول‌های مملکت را خرج مطالعه می‌خواهیم بکنیم این معنی ندارد، این آقایان مهندسین مشاور که ۵۴ برنامه از ۱۲۵۰ طرح بعقیده آقا انجام داده‌اند بقیه را چه کرده‌اند؟ مطالعه کرده‌اند، این ۱۵۰ میلیونی که جان مولم گرفته اگر صورت از او بخواهید می‌بینید همه‌اش مطالعه نشان می‌دهد، نقشه‌برداری و گل‌بازی چه جور و عرض کنم که لابراتوار چه جور و همه‌اش از این حرف‌ها است، این طور مطالعه صحیح نیست، البته هر برنامه‌ای مطالعه می‌خواهد، باید روی هر برنامه‌ای مطالعه بشود اما مطالعه با برنامه باید تناسب داشته باشد از نظر خرج و از نظر وقت بعد هم آن برنامه باید اجرا بشود، این بود که بنده خواستم عرض کنم که حقاً ما وظیفه‌مان نظارت است به تناست دو سال و نیمی که گذشته الان سازمان برنامه قریب هیجده میلیارد پول خرج کرده آن وقت در مقابل ۱۸ میلیارد که تا به حال خرج کرده اگر شما بخواهید دشت مغان را به حساب بیاورید جناب آقای دکتر بینا که ده سال پیش شروع کرده‌اند این می‌شود، اگر بخواهید راه‌آهن تبریز یا مشهد که از دوره اعلیحضرت فقید این کار را شده به حساب بیاورید نمی‌شود، حتی در آن برنامه گزارشش هست که نواقصی داشته که مهندسین ایرانی خوشبختانه انجام داده‌اند.(صفاری ـ پولش را ایشان داده‌اند) پولش را هم از عوائد نفت گرفته‌اند. پول مال ایشان نیست، پول مال آقای ابتهاج نیست، پول مال نفت و متعلق به ملت ایران است، در مازندران صورت بدهید ببینیم چه کار عمرانی سازمان برنامه کرده، جناب آقای خلعتبری کاری شده؟ راه‌های مازندارن را خراب کرده‌اند به حساب اینکه ما می‌خواهیم راه مازندران را آسفالت کنیم سه سال است این راه‌ها نصفه کاره مانده هم پول داده می‌شود و هم راه غیر آسفالته‌ای که سابقاً ماشین از آن رد می‌شد به عنوان اینکه می‌خواهیم آسفالت کنیم نیمه کاره مانده و آن راه غیر آسفالته‌ای هم که آدم لک و لک از آن رد می‌شد آن را هم خراب کردند، همین طور راجع به لوله‌کشی الان جناب آقای دکتر آهی ببنده می‌فرمودند برای یک لوله‌کشی کوچک دو سال است گرفتارش هستیم هنوز انجام نشده، یک برق کوچک در علمده یک برق کوچک در سولده ما کاری ندیده‌ایم، ما منکر مطالعه نیستیم کار بدون مطالعه غلط است، از آن طرف هم نباید انتظار داشت جناب آقای اسفندیاری که بگذاریم تمام بشود ببینیم چه می‌شود، نه آقا، ما با منطق و استدلال می‌گوییم که دو سال و نیم گذشته، از ۸۴ میلیاردی که مجموع اعتبار بوده، نزدیک ۲۰ میلیارد خرج شده شما یک چهارم کار تحویل بدهید، شما یک دهم کار تحویل بدهید حرفی نداریم این است که بنده معتقدم که اگر دستگاه سازمان برنامه را محدود کنیم به پروژه‌هایی که باید اجرا بشود و کارهای عمرانی که مربوط به وزارتخانه است بدهیم دست وزارتخانه‌ها هم کار سریعتر انجام می‌شود و هم ما از این وضعیت خلاص می‌شویم.
رئیس ـ دیگر کسی دراین ماده اجازه صحبت نخواسته، پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود .(به شرح زیر قرائت شد) بنده تبصره زیرین را در ماده یکم پیشنهاد می‌نمایم.
تبصره ـ کلیه وجه حاصله از مالیات بردرآمد نفت را به بودجه منتقل و مطابق مالیات‌های عمومی به مصرف امور مربوط برسد و مازاد عایدات نفت بین دولت و شرکت ملی نفت و سازمان برنامه تقسیم شود، بزرگ ابراهیمی
رئیس ـ آقای بزرگ ابراهیمی
بزرگ‌ابراهیمی ـ بنده عرض می‌کنم که فرق بین مالیات بردرآمدی که از نفت می‌گیرید و از تاجر می‌گیرید چیست؟ (قنات آبادی ـ فرقش این است که از او نمی‌گیرند و از این می‌گیرند) بنده هم می‌دانم ولی بالاخره هر دو مالیات بردرآمد است وقتی بودجه ما می‌آید با هو و جنجال با بوق و کرنا می‌گوییم که از پول سازمان برنامه برداشتیم، عوض اینکه‌این کار را که بکنیم بیاییم پولی که از مالیات بردرآمد وصول می‌شود به حساب مالیات بردرآمد بگذاریم بدهیم به وزارت دارایی که‌این را به نسبتی که دولت صلاح می‌داند تقسیم کند وباقی عایدات نفت را به سازمان برنامه بدهیم در این صورت چه خواهد شد؟ آن وقت دیگر داد نمی‌زند که بیست درصد از عایدات نفت را گرفتند و بردند دادند به بودجه (چندنفر از نمایندگان ـ بگویند) این خودش یک موضوعی است که نتیجه این جوری دارد، ملت می‌فهمد مالیاتی که وصول کرده است وزارت دارایی برای مخارج مصرف کرده عایداتی که مال نفت است آن را هم اگر کسر داشته صدی هفت، صدی ده به بودجه عمومی آورده‌اند بنده از جناب آقای وزیر دارایی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید و این عرض بنده را مورد توجه قرار بدهند (یکی از نمایندگان ـ پیشنهادتان را بخوانید) بنده پیشنهاد کرده‌ام:
تبصره زیرین به ماده یک الحاق شود
تبصره ـ دولت موظف است کلیه عایدات مالیات بردرآمد را از مجموع عایدات نفت کسر کرده و به بودجه منتقل کند مثل مالیات‌های دیگر و مازادی که حق مملکت از نفت است با ترتیب مقتضی تقسیم کند، توجه فرمودید بنده عرض می‌کنم شما قربان از ۱۸۸ میلیون دلاری که دارید فرض بفرمایید ۱۴ میلیون دلارش هر چه هست، من نمی‌دانم مالیات بر درآمدمان چقدر است اینجا از این عایدات نفت بکشید کنار بدهید به بودجه مملکت، توجه کنید چه عرض می‌کنم اگر مازاد بر بیست درصد است در بودجه منظور کنید که دولت بدهد به سازمان برنامه نتیجه این عمل این است که نخواهند گفت دولت بی‌پول بود رفت از عایدات نفت برداشت کرد (قنات آبادی ـ بگویند) جناب آقای شمس قنات آبادی موضوع بنده و جنابعالی نیست، موضوع منفی‌باف‌هایی است که در گوشه و کنار قرقر می‌کنند این پیشنهادی است که تقاضا می‌کنم قبول بفرمایید، من عرض می‌کنم توضیحم را بقدری که عوامانه بلدم می‌دهم بعد خودتان می‌دانید بالاخره بسته برأی مجلس است بنده عرض می‌کنم آن شیفری که به نام مالیات بردرآمد می‌گیرید از این تفکیک بکنید بدهید به بودجه مملکت که بگویند دولت به سازمان برنامه این قدر کمک کرده
رئیس ـ آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی ـ مالیات بردرآمد درحدود هفتاد درصد عوائد نفت است و پرداخت مشخص درحدود سی درصد مطابق قانون، سی درصد قانون معین کرده است که پرداخت مشخص مال شرکت ملی نفت است طبق قانونی که در جریان است بقیه‌اش مال دولت است که باز قانون معین کرده چقدر از این برود به سازمان برنامه و چقدر بیاید دست دولت، ملاحظه می‌فرمایید پرداخت مشخص مال شرکت نفت است که در حدود سی درصد است که بعضی سال‌ها یک درصد بالا است یا یک درصد پایین است ولی ما پیشنهادی که کردیم این است که گفته‌ایم به شرکت ملی نفت بیست درصد بدهیم عوض سی درصد علاوه بر این حقی هم که مجلس معین کرده برای دولت محفوظ است و هر چه مازاد داشته باشد ما می‌توانیم بگیریم چنان که امسال ۱۰۰ میلیون گرفته‌ایم و سال گذشته ۱۴۰ میلیون تومان گرفته‌ایم و منظور جنابعالی تأمین است.
بزرگ‌ابراهیمی ـ بنده قربان پس گرفتم.
رئیس ـ دیگر پیشنهادی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده اول آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود. (به شرح ذیل خوانده شد)
ماده دوم ـ به دولت اجازه داده می‌شود از اول سال ۱۳۳۷ تا خاتمه دوره برنامه هفت ساله دوم درحدود برنامه‌های مصوب برای تحصیل وام مذاکره نماید و د رهر مورد لایحه وام را به مجلس شورای ملی برای تصویب تقدیم دارد.
رئیس ـ یک پیشنهاد سکوتی آقای مهران داده‌اند قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت گردید) پیشنهاد می‌کنم ماده دوم لایحه مورد بحث مسکوت بماند احمد مهران (بسیار صحیح است)
رئیس ـ آقای مهران
احمد مهران ـ عرض کنم که توضیحات اکثر آقایان مخصوصا آقای عمیدی‌نوری بنده را از توضیحات زیادی دراین موقع که وقت هم تنگ است بی نیاز کرد عرایضی که می‌کنم مخصوصاً چون جناب آقای نخست وزیر هم تشریف دارند به هیچ وجه مانع از ادارات قلبی من حضور ایشان و دولت محترم ایشان نیست بلکه یک حقایقی است که بنده وظیفه دارم عرض کنم ماده اول مبین این حالت است که دولت جرح و تعدیلاتی و تغییراتی در وجوهی که متعلق به او است می‌خواهد بکند و بنده هم همین الان به ماده اول این لایحه با کمال میل رأی دادم اما هر چه فکر می‌کنم این ماده دوم چه ارتباطی به ماده اول دارد به نظر بنده دو ماده کاملاً غیر مرتبط بهم است در ماده اول گفته پولی که از بابت عوائد نفت گرفته می‌شود چه جور تقسیم کنند بعد زیر این ماده نوشته است از اول سال ۱۳۳۷ تا وقتی برنامه هفت ساله تمام می‌شود که معلوم نیست این پایان کی است، چون این داده می‌شود، دولت می‌تواند وام تقاضا کند بعد لایحه‌اش را بیاورد به مجلس، هر موقعی
که مقتضی شد دولت می‌تواند برود و مذاکره کند و لایحه وامی بیاورد به مجلس، بنده خیلی از حضور جناب آقای نخست وزیر معذرت می‌خواهم ولی وجود این نوع مواد در لوایح دولت یک فکری برای آدم می‌آورد و آن این است که یکی از سیاست‌های دولت این است که اصرار دارد اجازه‌های وسیعی از مجلس بگیرد، درست توجه می‌فرمایید به عرضم، کانه دولت اصراری دارد که بعضی اجازه‌های وسیع که سیر سنواتی شامل حالش می‌شود بگیرد وحتی این مطلب را نمی‌دانم چرا به وام گرفتن هم سرایت داده، ما در فرهنگمان که یکی از غنی‌ترین فرهنگ‌های دنیا است می‌گوید:
چو دخلت نیست خرج آهسته‌تر کن و فکر می‌کنم دستور بسیار خوبی است و کشورهایی هم که به جایی رسیده‌اند و روزگار اقتصادیشان را بهبود بخشیده‌اند کشورهایی هستند که‌این دستور فرهنگی ما را به کار بسته‌اند، ملاحظه فرمودید بنده واقعاً صمیمانه خواهش می‌کنم با اعتمادی که به دولت آقای دکتر اقبال هست و توجهی که نمایندگان محترم نسبت به لوایح دولت مبذول می‌فرمایند دولت لطفاً قبول بکند این ماده غیر مرتبط بموضوع را از اینجا بردارد علاوه می‌کنم به عرایضم بنده شنیدم که دولت سیصد میلیون دلار مدیون است با داشتن یک دین ۳۰۰ میلیون دلاری که شاید در مدتی که باید این دین مستهلک بشود در حدود هشتاد نود میلیون فرع به این دین تعلق می‌گیرد چه لزومی دارد که مجدداً این اجازه را بدهیم و دولت را ببریم نزدیک قرض کردن آقای وزیر دارایی اینجا یک توضیحی دادند که بنده از ایشان انتظار نداشتم که همچو بیانی را پشت تریبون مجلس بکنند.
رئیس ـ آقای مهران شما فقط در اطراف دلایل پیشنهاد سکوتتان بفرمایید پنج دقیقه بیشتر وقت ندارید.
مهران ـ بلی، یکی از دلائل بارز سکوت همین است، عرض کنم جناب آقای وزیر دارایی فرمودند اگر اجازه وام نداشته باشیم و این را تصویب نفرمایید ما نمی‌توانیم راجع به وام صحبت کنیم بنده از ایشان استدعا می‌کنم در این بیانشان تجدید نظر بفرمایند برای اینکه هر وقت خواستید راجع به وام صحبت کنید تشریف می‌برید صحبت می‌کنید مراجعت می‌فرمایید و می‌گویید به موجب این شرایط می‌خواهیم وام بگیریم و هرگز از شما نمی‌پرسند که قبلاً قانونی از مجلس شورای ملی ایران گذشته که شما با ما صحبت کنید؟ صحبت کردن دو نفر هم همیشه مجاز است، بنده از یکی از مستشاران طرف اعتماد دیوان محاسبات شنیدم که دولت ۹۰۰ میلیون تومان پول پیش مردم دارد و این را برای استحضار جناب آقای نخست وزیر عرض می‌کنم این پول هم مالیات نیست وجوهی است که به عناوین وجهات مختلف از دولت پیش مردم است من استدعا می‌کنم لطفا برای وصول این وجوه اقدام کنید و بنده تقاضا می‌کنم بدون اینکه آقای نخست وزیر و دولت محترمشان توجه کنند که‌این دلایل از طرف ناچیزی مثل بنده گفته شده لطفاً قبول کنند هر وقت مقتضی دیدند بیاورند
رئیس ـ آقای نخست وزیر
نخست وزیر ـ عرض کنم که در ماده دوم نوشته شده است به دولت اجازه داده می‌شود از اول سال ۱۳۳۷ تا خاتمه دوره برنامه هفت ساله دوم در حدود برنامه‌های مصوب برای تحصیل وام مذاکرده نماید ودرهر مورد لایحه وام را به مجلس شورای ملی برای تصویب تقدیم دارد، عرض کنم اگر ماده اول را تصویب نفرموده بودند مثل اینکه این ماده لزومی نداشت ولی وقتی ماده اول را تصویب فرمودید که یک مقداری از اعتبارات سازمان برنامه را برداریم برای بودجه ماده دوم حتماً لازم است مگر یک عبارتی نوشته شود که سازمان برنامه هیچ کدام ازاین برنامه‌هایی که خود آقایان تصویب فرموده‌اند و خود آقایان ذیل آن را امضاء کرده‌اند هیچ یک از آنها را اجرا نکند، بفرمایید سازمان برنامه دیگر نمی‌خواهد کاری بکند ولی اگر بنا است سازمان برنامه کار بکند ممکن است کارهایش ایراداتی داشته باشد و انتقاداتی هم باشد ولی این دلیل براین نیست که سازمان برنامه کارش را نکند یک وقت هست که تصویب می‌فرمایید که سازمان برنامه به هیچ وجه نباید این کار را بکند این البته تصمیمی است که منوط است به رأی آقایان و مجلس شورای ملی و مجلس سنا ولی اگر برنامه‌هایش را تصویب فرمودید بایستی پولش هم تأمین بشود تا بتوانیم برنامه‌ها را اجرا کنیم حالا ممکن است در طرز اجاری برنامه‌ها ایراداتی باشد آن بحث دیگری دارد اینکه اینجا ذکر شده است برای این است که بایستی یک پولی بگیرند تا بتوانند برنامه‌ها را اجرا کنند و این هیچ راه دیگری هم ندارد جز وام و طبق قانونی که الان هست و آقایان تصویب فرمودید سازمان برنامه و دولت دیگر اجازه گرفتن وام ندارد نوشته‌ایم تا آخر سال ۱۳۳۶ پس ما برای سال ۱۳۳۷ مجوز می‌خواهیم که بتوانیم برویم مذاکره کنیم وطرف اگر بداند ما چنین اجازه‌ای نداریم به ما وام نمی‌دهد از این جهت ما اجازه خواستیم که برویم مذاکره کنیم و بعد مبلغ آن را با برنامه‌ای که می‌خواهیم اجرا کنیم می‌آوریم مجلس اگر آقایان تصویب فرمودید این برنامه‌ها را انجام می‌دهیم تصویب نفرمودید انجام نمی‌دهیم، به این جهت خواهش می‌کنم آقایان رأی بدهید .(صحیح است)
رئیس ـ آقای خلعتبری شما مخالفید؟
خلعتبری ـ بنده در ماده دوم اجازه خواسته‌ام
رئیس ـ آقای مسعودی مخالفید؟
مسعودی ـ موافقم
رئیس ـ رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد سکوت یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد به شرح سابق مجددا قرائت شد)
رئیس ـ در واقع اگر این پیشنهاد تصویب شود ماده دوم حذف می‌شود رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد سکوت آقایان که موافقند با این پیشنهاد قیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند) تصویب نشد) آقای خلعتبری.
خلعتبری - راجع به سازمان برنامه هیچ نظر یک طرفه نمی‌شود داد حقیقتاً کارهایی مطالعه لازم داشته و مطالعه کرده‌اند کارهایی هم در نظر ما مطالعه لازم نداشته وبیخود پول خرج کرده‌اند و کاری انجام نداده‌اند برنامه‌های خوبی هم هست خرج‌هایی هم شده است که خیلی خوب هم شده است که خیلی خوب هم پیشرفت کرده‌اند مخصوصاً سدسفید رود را گفته‌اند خیلی خوب پیشرفت کرده‌اند ولی راه‌های مازندران وکارهای دیگر متوقف است بنابراین هیچ نظری نیست بنده خودم هم که راجع به سازمان برنامه گاهی تذکر می‌دهم از این لحاظ است. بنده مکرردر اینجا صحبت کرده‌ام وهمیشه گفته‌ام آقای ابتهاج مرد واردی است منتهی کنترل لازم دارد اگر دولت و مجلس کنترل صحیحی بکنند از این شخص برای کارهای عمرانی خیلی خوب می‌شود استفاده کرد روی این موضوع به طور کلی نمی‌شود اظهار نطر کرد اما مجلس در مخارج مملکت باید نظارت بکند برای اینکه آقایان توجه فرمودند که جناب آقای نخست وزیر الان اینجا اظهار کردند که ما محتاج به اجازه آقایان هستیم والا به ما فرض نمی‌دهند این صحیح است هر قانونی که بگذرد دولت برمی‌دارد می‌گوید خودتان تصویب فرمودید پس بنابراین آقایان باید توجه بکنند که حرف ما و امضای ما اهمیت دارد و اگر ما به قرارداد نفت رأی نداده بودیم اصل موضوع در بین نبود پولی نبود که به سازمان برنامه داده بوشد آن روزی که تشکیلات عظیم کمونیسم بین‌المللی با تمام قوا و ایادی خارجی و داخلی سعی می‌کرد که قرارداد نفت نگذرد ما از لحاظ مصالح مملکت به قرارداد نفت رأی دادیم که امروز این درآمد نفت برای مملکت حاصل شده است که برنامه‌ها را می‌شود اجرا کرد چطور است که ما آن روز مردمان صالحی بودیم برای رأی دادن، امروز صلاحیت برای انتقاد نداریم بنابراین خرج‌های صحیح را باید کرد و هیچ وقت هم نباید عصبانی شد و به آقای نخست وزیر بنده می‌خواهم عرض کنم که به نظر بنده ما به وام احتیاج نداریم و از این جهت مخالفیم الان بهترین موقع است دقت بفرمایید اینها را اگر دقت و توجه بفرمایید ما از وام خارجی هم بی‌نیاز می‌شویم اول عرض کردم باید این امور عادی وزارتخانه‌ها را که در اختیار سازمان برنامه هست و ایجاد تشریفات و مخارج زائد بی‌خودی کرده برگردانید به خود وزارتخانه‌ها این را مطالعه کنند ببینند در سال چقدر صرفه‌جویی برای شما ایجاد می‌شود این را یک وکیل مجلس به شما عرض می‌کند اگر دیدید صرفه‌جویی حاصل می‌شود خوب بیایید بگویید ما هم باید قبول کنیم این عرض اول بنده دوم اینکه هیچکس منکر مطالعه نیست اما بنده یک چیزی عرض می‌کنم جان مولم ۱۴۰ میلیون تومان گرفته یک مشت نفشه برای مملکت تحویل داده بنده عرض می‌کنم کدام یک بهتر است ؟دو هزار کیلومتر راه را مطالعه کنند و۱۴۰ میلیون تومان بگیرد یا ۵۰۰ متر راه بسازد مطالعه آقا باید تناسب با کار داشته باشد بایستی مطالعه سازمان برنامه این جور باشد که در این ۷ سال ده تا کار را انجام بدهد ده تا سد را بسازد ده تا کارخانه وارد کند طرح‌های زیاد متضمن مخارج زیاد است طرح‌ها را کمتر کنید که خرج مطالعه و مهندس مشاور و امور عمرانی کمتر بپردازید بنابراین این یک رقم صرفه‌جویی پس اگر چهار تا طرح داشته باشیم که درظرف ۷سال اجرا بشود بهتر است از هزار طرح که مطالعه بشود وخرج بشود ولی اجرا نشود بنابراین اگر مطالعه صحیح کردید و دیدید درست است و سالی پنجاه میلیون تومان، شصت میلیون، صدمیلیون تومان از این راه صرفه‌جویی برایتان پیدا شد بعد بیایید در مجلس بگویید ما مطالعه کردیم سازمان برنامه چند تا طرح دارد و این چند تا طرح حتماً انجام می‌شود آخر هفت سال ما نتیجه را می‌بینیم اگرتا این پول ساخته شد ما آفرین و احسنت می‌گوییم اگر ساخته نشد معلوم می‌شود که حرف ما صحیح است عرض سوم بنده این در سازمان برنامه که خرجش زیادی است بنده به صراحت عرض می‌کنم که راه‌های ایران را مهندسین ایرانی و وزارت راه می‌توانند بسازند این آقایان مهندسین مجلس اینجا هستند یکی از آنها بلند شود بگوید نمی‌توانیم (مهندس فروهر ـ بنده مرددم) پس بحمدالله تردید کردید حالا این تردید را آزمایش کنید برای آن آزمایش به جان مولم ۱۴۰ میلیون تومان پول دادید اینجا بیایید ده میلیون تومان به مهندسین ایرانی بدهید بنابراین وقتی بشود صرفه‌جویی کرد و یک سازمانی صرفه‌جویی نمی‌کند
بنده وکیل مجلس حق دارم اعتراض بکنم بنده به هیچ وجه نمی‌خواست که ۱۴۰ میلیون تومان به جان مولم بدهد که راه هم نسازد هیچکس این کار را نمی‌خواست بکند قرارداد غلط بود طرز کار غلط بود کنترل وزارت دارایی نبود اگر این طور نمی‌شد حالا بنده عرض می‌کنم با این صرفه‌جویی‌هایی که درسازمان برنامه ممکن است نباید بدون این امتحان رفت از خارجی وام گرفت وام از خارجی اگر می‌شود برای کار تولیدی بشود کار سازمان برنامه دوجور است، یک کار تولیدی است و یک کار عمرانی و اداری و غیر تولیدی بنده عرض می‌کنم جناب آقای نخست وزیر یک عده‌ای را مأمور کنید رسیدگی کنند اگر این حرف‌های ما صحیح است این وام‌ها اگر بنا است بمصرف امور اداری برسد سعی بکنید که از راه صرفه‌جویی‌ها تأمین کنید که ما زیر وام خارجی برای امور اداری نرویم عرض پنجم هم که تمام می‌کنم مطلب این است که درآمد نفت رو به ازدیاد است الان مجلات را آقایان ملاحظه می‌کنید الان اسکله‌ها را دارند توسعه می‌دهند مطبوعات و مجله‌های دنیا را آقایان مطالعه بفرمایید سال به سال نفت دارد زیاد می‌شود ما هم سال به سال درآمد بیشتری از نفت داریم اگر این صرفه‌جویی‌هایی را که عرض کردم بشود با زیادی درآمد نفت بتوانیم همه مخارج را تأمین کنیم بدون این که سازمان برنامه محتاج به وام باشد پس گردش وام الان به نظر بنده لازم نیست اگر سه ماه دیگر شما این مطالعات را کردید و دیدید که با وجود این صرفه‌جویی باز آن وام لازم است بنده با نهایت افتخار نسبت به آن رأی خواهم داد.
رئیس ـ آقای نخست وزیر.
نخست وزیر ـ بنده باز عرایض چند دقیقه قبل خود را تکرار می‌کنم آقایان اینجا یک لایحه‌ای تصویب فرمودید یک برنامه‌هایی برای سازمان برنامه معین فرمودید اگر روی آن تصمیمتان باقی هستید باید اجازه بفرمایید که پول تهیه کنیم برای اجرا اگر روی تصمیمتان باقی نیستید آن مطلب علیحده است ومن عرضی ندارم، عرض کنم که‌این برنامه اولاً تمام نقشه‌ها و همه اینجا باید در کمیسیون خاص به تصویب برسد آقایان اگر ایرادی دارید، فرمایشی دارید بفرمایید (عمیدی‌نوری ـ گوش نمی‌دهند) خوب رأی ندهید آقا وکیل مجلس هستید، اگر موافق نیستید رأی ندهید اکثریت باید به لایحه دولت رأی بدهد اگر اکثریت رأی داد اجرا می‌شود اگر رأی ندادید و اگر اکثریت کمیسیون رأی جنابعالی را تأیید کرد اجرا نخواهد شد ولی مجلس رأی داد وتصویب شد باید اجرا بشود بر این که پس فردا اگر اجرا نشد به دولت یا به سازمان برنامه می‌فرمایند چرا این کار را نکردید بنده می‌گویم دو تا مرحله است یک وقت این است که این کار باید بشود اگر باید بشود باید وسایلش تهیه بشود پول هم داده بشود یک وقت می‌فرمایید برنامه خراب است آنوقت البته باید بیاییم رسیدگی کنیم اصلاح و درست کنیم، سازمان برنامه در سال ۱۳۳۷ در حدود بیش از ۱۵ میلیارد ریال شاید برنامه‌هایی است که باید خرج بکنند از این عایدات نفت که تصویب فرمودید ۱۱۳ میلیون دلار بیشتر به آن نمی‌رسد شاید در حدود ۱۹۰ میلیون دلار این برنامه در سال ۱۳۳۷ پول می‌خواهد بقیه‌اش که در حدود هفتاد هشتاد میلیون دلار است کسر است یا باید یک مقدار از آن برنامه‌هایی که آقایان تصویب فرمودید بالکل اجرا نشود آن را بفرمایید البته وقتی ما مصارفی نداریم پول نمی‌خواهیم چرا برویم قرض کنیم ولی اگر بایستی کاری انجام بدهیم این پول می‌خواهد حالا برای تأمین نظریه جناب آقای خلعتبری ما این جا پیشنهاد کردیم که تمام وام‌هایی که می‌گیریم با خود برنامه‌اش بیاوریم به مجلس بگوییم ما وام می‌خواهیم برای فلان نقشه، برای فلان کار تشخیص فرمودید این مفید است به حال مملکت می‌فرمایید تصویب کردیم برو بگیر، تصویب نفرمودید نمی‌گیریم (صحیح است)
رئیس ـ آقای آقایان مخالفید؟(آقایان ـ بلی) آقای ارباب موافقید؟
مهدی ارباب ـ بلی
رئیس ـ بفرمایید بعد آقای آقایان
مهدی ارباب ـ بنده به سهم خودم توجهم بیک اصل است و آن این است که هزینه‌های مطالعه تحمل شده کارهای مقدماتی انجام شده و حالا که بایستی امور اساسی شروع بانجام بشود برای وام یا اشکالات دیگر متوقف کنیم من نمی‌دانم کجای این وضعیت را عقل اجازه می‌دهد که متوقف بماند آقا برای یک کشوری که یک کارهای اساسی تولیدی می‌کنند برای یک سال دو سال وام اهمیت ندارد خاصه اینکه پیش‌بینی می‌شود که اضافات تولید به زودی جبران این توهم را هم خواهد کرد به علاوه همیشه باید مآل کار را نگاه کرد خیال نکنید که اگر آقایان بخواهند وام بگیرند یک ساعت بعد هر چه بخواهیم به ما می‌دهند خبر وام گرفتن هم خودش یک اشکالی دارد وام دهنده می‌خواهد بفهمد برای چه پروژه‌ای مصرف می‌شود مشکلاتی دارد امروز که آقایان تصویب فرمودید مدتی طول دارد تا این وام هر چه هست بدست آید بنابراین آنچه تا خبر بشود به عقیده بنده به ضرر مملکت است اما اینکه اشاره می‌شود …
رئیس ـ همه‌این اصلاح ازراه وام می‌شود در مملکت؟
مهدی ارباب ـ برای کسر آن بعد هم پس می‌گیرند اما امور عادی که صحبت می‌شود برگردد به وزارتخانه‌ها را طهران به قزوین می‌روند بروید بندرعباس ببینید وزارت راه چه می‌کند به میناب تشریف نمی‌آورید ببینید چه می‌شود همین بندرعباس و لار نمی‌آیید ببینید وزارت راه چه کرده آقایان نمی‌دانند که برای دو تا سد اختصاصی که مردم وثیقه می‌دهند و مطابق قانون تعهد می‌سپارند چهار سال تمام از بنگاه مستقل آبیاری پروژه آن را نمی‌دهند چهار سال است این بنگاه اینکاری است که به دستگاه اجرایی ارجاع شده بنده نمی‌گویم سازمان برنامه خوب کار می‌کند یا بد کار می‌کند دستگاه اجرایی ما را هم ببینید چه می‌کند رئیس ـ آقای ارباب در ماده اول فقط در کلیات می‌شود صحبت کرد در ماده دوم فقط قرض است در مورد قرض بگویید صحیح است یا نیست
ارباب ـ بنده عقیده‌ام این است که برای تسریع اجرای برنامه‌های عمرانی وام لازم هست و بعد هم مسترد خواهد شد و جای نگرانی ندارد
رئیس ـ ماده دوم قرائت می‌شود خارج از موضوع نمی‌شود صحبت کرد در کلیات صحبت شده آقای آقایان
آقایان ـ بنده سعی می‌کنم که عرایضم را خیلی مختصر کنم بنده با اصل پول قرض کردن مخالف نیستم بلکه معتقدم که هیچ کار بزرگی در دنیا بدون اخذ وام انجام پذیر نیست اما علت مخالفت بنده فقط برای این است که در این ماده مشخص نشده که چه نوع وامی یعنی قید نشده که وام برای امور تولیدی است یا امور عمرانی اگر این وام برای انجام امور تولیدی باشد یعنی برای انجام کاری باشد که بتوان از محل درآمد آن کار قرضه را مسهلک و مسترد نمود بنده صددرصد موافقم ولو اینکه مبلغ وام هزار میلیون دلار باشد چون در این صورت هیچ گونه خطری ندارد خود وام دهنده یعنی بانک‌ها پروژه مربوطه را بررسی می‌کنند اگر دیدند که پروژه از نظر اقتصادی سالم است واز محل درآمد این کار به خصوص می‌توانند پولشان را وصول بکنند که موافقت می‌کنند و قرض می‌دهند اما اگر سازمان برنامه بخواهد برای انجام امور عمرانی پول قرض بکند بنده مخالفم چون در امور عمرانی قبل از قرض کردن بایستی فکر استردادش را کرد چون امور عمرانی درآمد ندارد و بنده درحال حاضر به این مخارج روز افزون وکسر بودجه صلاح نمی‌دانم که زیر بار یک چنین قرضی برویم مخصوصاً که کسی به سازمان برنامه باری انجام امور عمرانی قرض نخواهد داد مگر قبلاً تضمین و سپرده یا گروی بگیرد در صورتی که برای امور تولیدی بعد از مطالعه پروژه قرض ساده می‌دهند بهمین جهت بنده یک پیشنهاد اصلاحی تقدیم کردم که به موقعش توضیح خواهم داد یکی دیگر هم اینکه باید عرض کنم که بعضی از پروژه‌های سازمان برنامه را وقتی ارائه می‌دهند به بانک بین‌المللی مورد موافقت بانک قرار نمی‌گیرد ولو اینکه یک مهندسین مشاور درجه یک هم آن پروژه را تأیید کرده باشند اما این تقصیر با آن مهندسین مشاور نیست تقصیر با سازمان برنامه است شما فرض بفرمایید که همین لیلیانتال که امروز خیلی معروفیت پیدا کرده او را صدا بکنید بگویید برو در کویر لوت یک نقشه آسمان خراش ۱۵۰ طبقه‌ای تهیه بکن بیاور، او چون مزد بگیر است می‌رود کارش را انجام می‌دهد (صحیح است) وپروژه‌اش را انجام می‌دهد او حق ندارد از سازمان برنامه بپرسد این را برای چه می‌خواهی این ساختمان بچه درد می‌خورد اما اگر پروژه‌این آسمان خراش را بروید به بانک بین‌المللی برای اخذ وام خیلی مؤدبانه خواهند گفت بروید تضمین بیاورید یا گرویی بدهید. با گروی قرض کردن هنری ندارد (احسنت) هرکس می‌تواند یک گروی بردارد برود قرض بکند بنا براین باز هم تقاضا می‌کنم در این موضوع تجدید نظر بشود آن نهصد میلیون تومان برای کارهای عمرانی کافی است و فکر می‌کنم پروژه‌های تولیدیتان هم اگر خوب باشد که بروید قرض بکنید همه به شما قرض می‌دهند
۵ـ تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ چون یک، دو لایحه است که قبل از بودجه باید تکلیفش معلوم بشود با موافقت آقایان روز شنبه را هم جلسه خواهیم داشت حالا جلسه را ختم می‌کنیم بعضی از آقایان هم که اجازه خواسته‌اند اجازه‌هایشان محفوظ است، جلسه روز شنبه ساعت ۹ صبح. (مجلس یک ساعت وده دقیقه بعد ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت