مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ آبان ۱۳۲۹ نشست ۸۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۶۷۴
۱شنبه ۲۸ آبان ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۸۱
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۸۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز دوشنبه ۲۲ آبان ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱- تقدیم پنج فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
۲- طرح فوریت لایحه اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق هزینه کل کشور و تصویب آن
۳- معرفی آقای مهندس سمیعی به معاونت وزارت پست وتلگراف به وسیله آقای وزیر پست و تلگراف
۴- طرح فوریت لایحه اعتبار دفع ملخ دریایی و تصویب آن
۵- طرح فوریت لایحه استخدام ۱۵ نفر معلم خارجی برای دانشکده‌های پزشکی شهرستان‌ها
۶- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ
۷- طرح فوریت لایحه ملی نمودن دبیرستان‌ها
۸- سؤال آقای صفایی از آقای وزیر دارایی راجع به وام از بانک صادرات و واردات و جواب آن
مجلس یک ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تقدیم ۵ فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
رئیس- به طوری که خاطر آقایان مسبوق است این جلسه برای سؤالات است و لایحه‌ای که دولت دارد، اول سؤالات شروع می‌شود تا اگر عده برای رأی کافی شد لایحه مطرح شود. آقای وزیر دارایی بفرمایید لوایحتان را بدهید.
وزیر دارایی- لایحه‌ای است راجع به وضع خدمت افسران ژاندارمری و مزایای آنها و یک لایحه دیگر هم هست راجع به اصلاح بودجه ژاندارمری به علاوه لایحه دیگری است راجع به حجاج بیت‌الله‌الحرام که وقتی که می‌رفتند از نظر عدم اطلاع به مقررات ارزی مبالغی پول همراه داشته (صحیح است) که این پول‌ها را گمرک گرفته است و مبلغش هم در حدود بیست و هشت هزار تومان بیش‌تر نیست ولی چون استرداد آنها محتاج به یک قانون است این است که دولت در نظر گرفته است که یک لایحه‌ای در این خصوص تقدیم بکند (حاذقی- دو فوریت بفرمایید تا این زودتر انجام بگیرد) علاوه بر اینها یک لایحه تقدیم می‌شود با قید فوریت به مجلس شورای ملی و راجع به اعتباری است که وزارت دارایی تقاضا می‌کند برای مبارزه با ملخ که مطابق گزارشاتی که اخیراً به وزارت کشاورزی رسیده است خطر ملخ دریایی در جنوب فوق‌العاده زیاد است چون در بودجه وزارت کشاورزی محل لازم برای این کار پیش‌بینی نشده است و از حالا باید مقدمات مبارزه با این آفت را فراهم کرد این است که به قید دو فوریت یک لایحه‌ای در این خصوص به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود (صحیح است) و به علاوه چون ماه قریب به انقضا است و باید حقوق مستخدمین دولت پرداخت بشود از طرف دیگر فصل زمستان است و دولت باید خرج‌هایی بکند که احتیاج به یک اعتبارات بیشتری دارد لذا لایحه دو دوازدهم را باز با قید فوریت تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم (شوشتری- مال ملخ را دو فوریت بفرمایید)
رئیس- تا وقتی که اکثریت حاضر نشود که بتوانیم رأی بگیریم شروع می‌کنیم به سؤالات تا اکثریت حاصل شود آن وقت رأی می‌گیریم (یک نفر از نمایندگان- بحث در فوریت که مانعی ندارد)
چون فقط دو فوریت باید صحبت و ده دقیقه یا ۱۵ دقیقه بیش‌تر طول نمی‌کشد اکثریت حاصل نمی‌شود و وقتی اعلام رأی شد دیگر نمی‌شود صحبت کرد.
نورالدین امامی- شما ساعت ۹ فرمودید جناب آقای رئیس الآن ساعت ۱۱ است اگر تشریف نمی‌آورند ما برویم یک روز هم آقای رئیس این آئین‌نامه را اجرا کن، تو را به خدا یک روز هم توی عمرت آئین‌نامه را اجرا کن شما را به حضرت عباس شما را به خدا، این که نمی‌شود. آقایانی که ابستروکسیون
می‌کنند چرا آنها را مشمول جریمه قرار نمی‌دهید.
رئیس- خوب آن یک صورت دیگری دارد بنده در آن قسمت هم اقدام می‌کنم.
نورالدین امامی- آخر آئین‌نامه یک تکلیفی برای ما معین کرده آن تکلیف را اجرا بفرمایید.
ملک‌مدنی- آن لایحه مجلس سنا را راجع به راه‌سازی که برای مشورت به مجلس سنا فرستاده شده و موافقت شده بود مطرح بفرمایید چون موقع ساختمان می‌گذرد.
۲- طرح فوریت لایحه اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور و تصویب آن
رئیس- مانعی ندارد ولی چون محتاج به رأی است اجازه بفرمایید اکثریت حاصل بشود الآن چهار نفر برای رأی کم داریم (صدرزاده- یک دوازدهم را مطرح بفرمایید که بحثش بشود)
مکی- در اصل لایحه یک دوازدهم بنده عرضی دارم.
رئیس- اصلش امروز مطرح نمی‌شود چون فقط رأی به فوریت گرفته می‌شود و برای چاپ می‌رود (اردلان- فوریتش را بنده اجازه می‌خواهم) فوریت لایحه دوازدهم مطرح است آقای ملک‌مدنی موافقید؟ (ملک‌مدنی- موافقم) آقای اردلان مخالفید؟ (اردلان- مخالفم) بفرمایید.
اردلان- اجازه بفرمایید بخوانند.
رئیس- لایحه دو دوازدهم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی
چون بودجه سال ۱۳۲۹ کل کشور هنوز به تصویب نرسیده و بایستی موجبات پرداخت حقوق کارمندان و مخارج کشور فراهم گردد تا بتوان حقوق کارمندان و مصارف جاری وزارتخانه‌ها و ادارات را به موقع خود پرداخت نمود لهذا ماده واحده زیر با قید فوریت پیشنهاد و تصویب آن را استدعا می‌نماید:
ماده واحده:
به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران و مصارف مستمر و غیر مستمر وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر مصارف منظور در بودجه کل کشور را در دو ماهه آبان و آذر ۱۳۲۹ در حدود دو دوازدهم اعتبارات مصوب کمیسیون بودجه موضوع گزارش شماره (۴) مورخه ۳۱ / ۴ / ۱۳۲۹ و با رعایت مقررات لایحه مزبور و سایر قوانین و مقررات مالی از محل درآمد عمومی سال جاری کشور پرداخت نماید. اعتبار بودجه مجلس سنا در دو ماهه مزبور به میزان سه میلیون ریال علی‌الحساب از درآمد عمومی جاری پرداخت و پس از تصویب بودجه آن محسوب و به خرج قطعی منظور خواهد شد و تعهدات سال قبل که در بودجه‌های مصوب اعتبار داشته به مأخذ دو دوازدهم از اعتبار انتقالی قابل پرداخت است.
نخست وزیر وزیر دارایی
رئیس- آقای اردلان.
اردلان- در ماه گذشته که لایحه یک دوازدهم مطرح بود بنده همین جا مخالفت خودم را به عرض آقایان نمایندگان رسانیدم و منظور اصلی بنده چه در آن روز و چه در امروز این است که ما در عرض یک دوازدهم بودجه کل کشور را مطرح کنیم (صحیح است) نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی یک راه حل بسیار مناسبی برای این کار در نظر گرفته که من گمان می‌کنم که جناب آقای وزیر دارایی شاید از مدلول این ماده نظامنامه مستحضر نبودند و بنده با اجازه مجلس شورای ملی این ماده را می‌خوانم مدلول این ماده این است که اگر بودجه کل کشور جزو دستور مجلس واقع شد هیچ چیز نمی‌تواند مطرح بشود مگر یک دوازدهم بنابراین اگر ما بودجه را جزو دستور بگذاریم همین قدر که گفتیم بودجه کل کشور جزو دستور شد بلافاصله این نظر جناب آقای وزیر دارایی تأمین می‌شود و ما می‌توانیم یک دوازدهم را تصویب کنیم و رأی بدهیم و دنباله‌اش هم بودجه را مطرح کنیم حالا من با اجازه آقایان این ماده ۱۳۸ را می‌خوانم.
ماده ۱۳۸- وقتی لایحه بودجه در مجلس مطرح شد جلسات مجلس بلاانقطاع هر روز هفته غیر از جمعه و دوشنبه و ایام تعطیلات رسمی متوالیاً روزی حداقل مدت پنج ساعت منعقد می‌گردد و تا موقعی که شور و مذاکره پایان نیافته و رأی مجلس اخذ نشده است از دستور خارج نمی‌شود و هیچ لایحه دیگر یا طرح و یا استیضاح نمی‌تواند مطرح بشود مگر لایحه دوازده بودجه در صورت ضرورت بنابراین ما دیروز یک عده‌ای از نمایندگان به استناد همین ماده و هم‌چنین یک ماده دیگر که ۱۵ نفر از نمایندگان می‌توانند تقاضا کنند که دستور مجلس عوض شود (کشاورزصدر- ۳۰ نفر)
رئیس- اصلاح شد به ۱۵ نفر بفرمایید.
اردلان- جناب آقای کشاور صدر در دفعه اول سی نفر بود ولی در آئین‌نامه تجدیدی ۱۵ نفر است و ما بیست و دو سه نفر امضا کردیم و از مقام ریاست استدعا کردیم که بودجه کل کشور جزو دستور قرار بگیرد بنابراین اگر مجلس شورای ملی موافقت فرمودند که بودجه کل کشور جزو دستور شود هیچ چیز مطرح نخواهد شد مگر یک دواردهم و نظر دولت کاملا تأمین است برای این که وقتی مجلس رأی داد که ما وارد مذاکره در بودجه بشویم آن وقت ما هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم مگر یک دوازدهم و آن وقت عوض یک دوازدهم دو دوازدهم را رأی می‌دهیم و کار بودجه را هم تمام می‌کنیم زیرا از اهم وظایف مجلس شورای ملی و نمایندگان مجلس تعیین تکلیف بودجه است ۳ ماه است که بودجه کل کشور را کمیسیون بودجه زحمت کشیده و جزو دستور قرار داده و یک مخارجی هست که مخارج فصلی و موسمی است که بودجه منظور شده مثلاً لباس مأمورین شهربانی و ژاندارمری است سوخت زمستانی است و اینها دیگر در یک دوازدهم نیست در بودجه نوشته شده ملبوس این قدر مبلغ سوخت این قدر و وقتی شما یک دوازدهم حقوق بدهید این کارها معوق می‌ماند چنانچه تا کنون مانده است این است که من از آقایان موافقین که می‌خواهند صحبت بکنند استدعا می‌کنم یا بنده را قانع بفرمایند که صرفاً این لازم است که یعنی همین یک دوازدم را بپردازیم یا بودجه کل کشور جزو دستور بیاید بنابراین بهتر این است که بیایید بودجه کل کشور را بگذارید جزو دستور و بلافاصله ما به یک دوازدهم و دو دوازدهم هم رأی می‌دهیم و بعد کار بودجه را می‌کنیم عرض بنده این است.
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی- بیانات آقای اردلان از نظر اصول صحیح است همین طوری که ایشان همیشه با منطق صحبت می‌کنند حالا هم بیانات‌شان صحیح بود و وارد ولی این جواب پرداخت حقوق کارمندهای دولت را نمی‌دهد آخر ماه این کارمندان دولت، مخصوصاً آن اکثریت‌شان که طبقه ضعیف و بیچاره هستند که از بقال و عطار سر کوچه رفته‌اند قرض کرده‌اند به امید این که در آخر ماه باید این دینش پرداخت کنند ما باید به فکر آنها هم باشیم (صحیح است) الآن روز ۲۲ ماه است، توجه بفرمایید اگر ما بخواهیم بودجه را جزو دستور بگذاریم خودتان توجه بفرمایید که ما هر قدر با این مقرات آئین‌نامه جدید بخواهیم به سرعت عمل کنیم کم‌تر از ۱۵ روز وقت نمی‌گیرد (حاذقی- بلافاصله رأی می‌دهیم) اجازه بفرمایید مگر من بین حرف شما حرف می‌زنم آقای حاجی حاذقی (حاذقی- بلی آن روز فرمودید) (خنده نمایندگان) آن روز شما خارج از وظیفه‌تان صحبت کردید و من متذکرتان شدم که از وظیفه‌تان خارج نشوید، بنده هم اگر خارج از وظیفه‌ام شدم بفرمایید، بنده هم آن روز متذکر شدم بنابراین موافقت بفرمایید که فوریت این تصویب بشود و اگر مجلس شورای ملی در جلسات بعدیش موافقت کرد که بودجه جزو دستور قرار بگیرد آن وقت هیچ مانعی ندارد که ما این یک دوازدهم را بگذاریم و اجازه‌اش را بدهیم به دولت که پرداخت بکند و بعد هم بودجه را مطرح کنند و الا هیچ مصلحت نیست که مجلس با پرداخت حقوق کارمندان دولت مخالف کند (صحیح است) آن هم امروز که نمی‌گذارد و باید ما الان رأی بدهیم به یک فوریتش و چاپ شود و برای جلسه بعد جزو دستور بشود بنابراین مخالفت به نظر بنده هیچ موردی ندارد و مانع نظر آقای اردلان هم نیست که اشکالی داشته باشد و خواهش می‌کنم موافقت بفرمایید که ما این یک رأی را بدهیم که طبق و توزیع بشود و اگر مجلس موافقت کرد و بودجه جزو دستور شد همان جا عوض دو دوازدهم یک دوازدهم رأی می‌دهیم و دولت هم پرداخت می‌کند اما اگر نشد، مثل این جلسات اخیر که مانده، ما نباید کارمند دولت را سرگردان بکنیم برای این که در مجلس توافق نیست که بودجه جزو دستور باشد.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه دولت که برای چاپ فرستاده شود آقایانی که موافق با فوریت دوازدهم هستند قیام کنند (اکثریت برخاستند) تصویب شد برای چاپ فرستاده می‌شود ۳- معرفی آقای مهندس سمیعی به معاونت وزارت پست و تلگراف
رئیس- آقای وزیر پست و تلگراف فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
وزیر پست و تلگراف- به حضور آقایان نمایندگان محترم آقای مهندس سمیعی را به سمت معاونت وزارت پست و تلگراف معرفی می‌کنم (مبارک است)
۴- طرح فوریت لایحه اعتبار دفع ملخ دریایی و تصویب آن
رئیس- فوریت لایحه مبارزه با ملخ دریایی
مطرح است که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
مجلس شورای ملی:
به طوری که خاطر نمایندگان استحضار دارد هجوم ملخ دریایی آفت مهیبی برای مراتع و مزارع کشور می‌باشد و ایجاب می‌نماید که سریعاً وسایل مبارزه با آفت مذکور فراهم گردد و الا جلوگیری از آن میسر نبوده و خسارات وارده بسیار و گران تمام خواهد شد و از طرفی چون اعتبار دفع آفات منظوره در بودجه وزارت کشاورزی به قدری است که حتی وزارت نامبرده به زحمت می‌تواند با استفاده از آن برای دفع آفات جزئی و معمولی توفیق حاصل نماید لذا ماده واحده زیر با قید فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آن را دارد.
ماده واحده- برای تهیه وسایل مقدماتی و مبارزه با ملخ دریایی مبلغ ۴۰ میلیون ریال اعتبار تصویب و به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود اعتبار مزبور را از محل درآمد عمومی سال ۱۳۲۹ کشور به تدریجی که مورد تصویب پیدا می‌کند بر طبق درخواست وزارت کشاورزی در اختیار وزارت نامبرده بگذارد.
تبصره- هر مبلغ از اعتبار مزبور در سال آینده مورد مصرف پیدا کند از درآمد عمومی سال مزبور قابل تعهد و پرداخت خواهد بود.
وزیر دارایی- وزیر کشاورزی- نخست وزیر
رئیس- فوریت لایحه مطرح است آقای مکی
مکی- بنده قبل از این که راجع به فوریت لایحه دفع ملخ وارد در استدلال خود شده باشم از مجلس شورای ملی استدعا می‌کنم یک دقیقه به عرایض بنده توجه بکنند چون دولت حضور دارد و این مسئله‌ای را که بنده به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم مورد کمال علاقه مجلس شورای ملی است و باعث تأسف است که چرا این اتفاق افتاده است. این است که مطرح می‌کنم.
امروز دو نفر از کارمندان شرکت نفت که شبیه اسکلت بودند به من مراجعه کردند که شرکت نفت در آبادان اعلان کرد که افراد برای هر مرتبه خونی که بفروشند صد تومان جایزه می‌گیرند کسی حاضر نشد بعد شرکت چون افراد مریض هستند خون اینها را باید آزمایش کرد چون یک دسته زیادی از کارگرها را آزمایش می‌کنند برای این که گام خون اینها را ببینند چی بوده بعداً عده‌ای از کارمندان شرکت نفت و کارگران بیچاره را برده‌اند خون‌شان را گرفته‌اند که به لندن بفرستند و دو نفر از اینها که الآن در مجلس حاضر هستند مثل اسکلت آمده‌اند و اینها هم نامه‌هایی است که نوشته‌اند دو مرتبه آب نخاع از آنها گرفته‌اند و ۱۵ مرتبه هم از آنها هر مرتبه مقدار زیادی از شریان آنها خون گرفته‌اند و اینها اسکلت شده‌اند، مریض شده‌اند و در مریضخانه خوابیده‌اند بعداً هم به خدمت‌شان خاتمه داده‌اند و الآن هم در صحن مجلس آمده‌اند. این را خواستم به اطلاع دولت برسانم که جلوی این جنایات و فجایع شرکت نفت را در آبادان بگیرد و خون افراد ایرانی را این طور رایگان به هدر ندهند. شرکت نفت اینها را خون‌شان را گرفته است و این دو نفر هم حاضرند در صحن مجلس اگر دروغ می‌گویند باید تعقیب بشوند و اگر هم راست می‌گویند شرکت نفت باید تعقیب شود و این بایستی به سازمان ملل متفق مراجعه شود و بگویند شرکت نفت با ایرانی‌ها این طور معامله می‌کند (کشاورزصدر- سازمان ملل متفق هم زورش به شرکت نفت نمی‌رسد) (حائری‌زاده- این حرف‌ها چیست آقا؟)
رئیس- راجع به موضوع فوریت بفرمایید.
مکی- اما موضوع فوریت. ما اینجا در بعضی مواقع برای بعضی لوایح یک فوریت‌هایی قائل هستیم که به عقیده بنده این فوریت‌ها این طوری که در متن لایحه فوریتش را متذکر شده‌اند نمی‌کند. وزارت کشاورزی می‌بایستی در این قبیل مواقع برای پیش‌بینی از این قبیل حوادث نظیر هجوم ملخ یا دفع سن یا تولید امراض حیوانی پیش‌بینی‌هایی در اول سال در بودجه‌اش کرده باشد که اگر خدای نخواسته گاومیری شد، آفات نباتی پیدا شد، ملخ دریایی پیدا شد، سن پیدا شد بتواند از آن اعتبارات پیش‌بینی شده خودش فوراً برود شروع بکند و جلوگیری کند خیلی از کارها فوریت دارد ولی بنده تصور می‌کنم فوری‌تر از رسیدگی به حال این کارمندان بدبختی که توی مریضخانه دارند جان خودشان را برای افراد انگلیسی هدر می‌دهند هیچ چیز نیست. بنده مطمئن هستم که اگر یک هیئت دولت دلسوزی بود فوراً تشکیل جلسه می‌داد و می‌رفت به حال این کارمندان رسیدگی می‌کرد فوراً لایحه می‌آورد به مجلس که دیگر فجایع شرکت نفت قابل تحمل نیست و فوراً این امتیاز لغو می‌شود. پس کارهای فوری چیز دیگری است با این ترتیب بنده تصور می‌کنم که این لایحه را دولت بدون فوریت به مجلس تقدیم بکند و در مجلس هم فوری کمیسیون بودجه رسیدگی بکند و اگر واقعاً مواردی را که دولت تشخیص می‌دهد فوریت دارد فوریتش را کمیسیون تشخیص داد بیاورند آن وقت ما رأی خواهیم داد. بیش‌تر از این هم وقت آقایان را تضییع نمی‌کنم.
رئیس- آقای رفیع (رفیع- مخالفم) آقای شوشتری موافقید؟ (شوشتری- موافقم) بفرمایید.
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، عیب ما این است، اغلب در ایرانی‌ها این طور است که روز پیش و شب برای نهار ظهرمان فکر نمی‌کنیم. نزدیک ظهر که می‌شود با هم صحبت می‌کنیم چی بخوریم، همین طور در همه امور، موضوع این فرمایشات آقای مکی به جای خودش صحیح است اما سوانح غیر مترقبه و چیزهایی که آنی پیش می‌آید این را نمی‌توان حتماً جرمی تشخیص داد برای پیش‌بینی کنندگان و یا اشخاص دیگر که به هیچ‌وجه نمی‌توانند داعیه این را داشته باشند که از غیب خبر می‌دهند موضوع ملخ است موضوع زلزله است موضوع هزار چیز است که غیر مترقبه پیش می‌آید فعلاً اطلاع داردند در سواحل بحر عمان یا در خارج ایران ملخ دریایی مهاجمه‌ای به جنوب ایران می‌کنند و این را تشخیص کردند اطلاع دارند در جاهایی که آمده است مشغول تخم‌ریزی است اگر به سرعت این فکر نشود لایحه با یک فوریت نباید و نگذرانیم به این حرف‌ها که چیزهای دیگر مقدم است باز ملخ می‌آید تخمش را می‌ریزد مثل پارسال باید صد هزار صد و پنجاه هزار تن جنس از خارج از کانادا بخریم برای مملکت بیاورند عده‌ای از رعایای مملکت بیچارگان در جنوب ایران که در بدبختی و بیچارگی و فقر و پریشانی گرفتارند از بین بروند بنابراین عقیده بنده این است که جناب آقای مکی و عموم نمایندگان محترم موافقت بفرمایند اقدامات اساسی و صحیحی که دولت می‌کند به او فوراً رأی بدهیم که بروند مشغول عمل بشوند که خدای ناخواسته بعد برای ما ندامت و پشیمانی حاصل نشود.
رئیس- آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی- پیش‌آمدهایی در مملکت می‌شود که به هیچ‌وجه قابل پیش‌بینی نیست مثل سیل مثل سرمازدگی یک آفاتی که اصولاً از آفات عادی نیست مثلاً ما معمولاً می‌دانیم که در دشت مغان در آنجا ملخ مراکشی هست یا این که یک ملخ‌های بومی هست که ما موظف به مبارزه هستیم و در حدود اعتباراتی که در بودجه داریم یا این آفات مبارزه می‌کنیم با نهایت تأسف بودجه‌های وزارت کشاورزی هم برای این که با کلیه آفات حیوانی و نباتی مبارزه بکند کافی نیست و ما هر موقعی که بودجه را تنظیم می‌کنیم پیش‌بینی می‌کنیم ولی البته مخارجی را که وزارت کشاورزی می‌تواند بکند و بودجه‌ای که به وزارت کشاوزری داده می‌شود تابع درآمد مملکت است اگر درآمد مملکت زیاد بود که به وزارت کشاورزی اعتباری می‌دهند که تمام این کارها را بکند و اگر نبود یک قسمت این کارها را نمی‌تواند بکند مثلاً در حدود چهل میلیون گاو و گوسفند که ما داریم ما اگر کار صحیح قرار بشود بکنیم ما نباید تمام آنها را واکسن بزنیم شاربن هست آبله هست تب برفکی هست اینها را تمام را ما باید مبارزه بکنیم ولی مملکت بودجه و اعتباری که تمام این کارها بشود به ما نمی‌دهد اینها ارقامی‌که پیش‌بینی می‌شد سال گذشته بنده همان موقع در هیئت دولت وقت هم این موضوع را تذکر دادم و اعتباری در بودجه سال گذشته به اختیار وزارت کشاورزی گذاشته نشد خوشبختانه سال گذشته هم ملخی که به سواحل جنوب آمد کم بود ولی امسال ملخ آمده و البته اگر با این ملخ مبارزه نشود یک خطر بزرگی برای خوار و بار مملکت خواهد بود این هیچ قابل پیش‌بینی هم نبوده است جزو کارهای عادی نیست ملخ دریایی هر چند سال یک مرتبه می‌آید الآن در لار در تمام سواحل جنوب آمده و چون ملخ در حال پرواز است قابل مبارزه نیست این ملخ‌ها تخم خواهند ریخت ما مأمورین دیده‌بان و نقشه‌برداری داریم جاهایی که اینها تخم می‌ریزند که ملخ بیرون می‌آید آنها را اطلاع پیدا می‌کنیم و از حالا بایستی پنج و شش هزار تن آرد و سبوس به مراکز حمل کنیم و بخریم و وسایل حمل و نقل داشته باشیم اینها را باید مبارزه بکنیم و تا چند ماه هم طول خواهد کشید منظور این است که خطر خیلی مهمی است و بنده خیلی متشکر می‌شوم که آقایان تصویب بفرمایند.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه ملخ آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد برای چاپ فرستاده می‌شود.
۵- طرح فوریت لایحه استخدام ۱۵ نفر معلم خارجی برای دانشکده‌های پزشکی شهرستان‌ها و تصویب آن
رئیس- فوریت لایحه استخدام معلمین مطرح است.
وزیر دارایی- یک لایحه دیگر هم هست با یک فوریت.
رئیس- آن هم مطرح می‌شود حالا لایحه فرهنگ قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) مجلس شورای ملی به طوری که استحضار دارند در سال گذشته به موجب قانون تأسیس دانشگاه در شهرستان‌ها مصوب مجلس شورای ملی دانشکده پزشکی در مشهد و شیراز تأسیس گردید در سال جاری نیز دانشکده پزشکی در اصفهان تأسیس شد ولی متأسفانه در ضمن عمل وزارت فرهنگ از لحاظ معلمین واجد شرایط برای دانشکده‌های مزبور در مضیقه شدید قرار گرفت به طوری که در سال جاری با این وضع تأسیس کلاس‌های دوم دانشکده‌های شیراز و مشهد متعسر است و از طرفی چون برای تحکیم بنیان دانشکده‌های نوبنیاد احتیاج شدید به معلمین عالی‌مقام می‌باشد لذا با تجربه‌هایی که از استخدام پنج نفر استاد خارجی برای تدریس در دانشکده تبریز دارد طبق قسمت اخیر تبصره ۱ قانون تأسیس دانشکده در شهرستان‌ها وزارت فرهنگ در نظر گرفت برای تدریس در دانشکده‌های شیراز و مشهد و اصفهان ۱۵ نفر معلم خارجی استخدام نماید بنابراین طرح قانونی آن را ذیل یک ماده و سه تبصره تقدیم و با قید یک فوریت تقاضای تصویب آن را دارد.
ماده واحده- به وزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود برای تدریس در دانشکده‌های پزشکی شهرستان‌های مشهد، شیراز، اصفهان ۱۵ نفر استاد متخصص که صلاحیت آنان از هر حیث محرز باشد از خارجه برای مدت سه سال استخدام نماید.
تبصره ۱- حداکثر حقوق هر یک از معلمین مزبور نباید از سی هزار ریال که نصف آن بارز قابل پرداخت است تجاوز نماید.
تبصره ۲- وزارت فرهنگ مجاز است سایر شرایط استخدام معلمین مزبور را بر طبق قانون استخدام اتباع خارجه مصوب ۳ عقرب ۱۳۰۱ و سایر قوانین مربوطه تعیین و قرارداد آنان امضا نماید.
تبصره ۳- هزینه سفر معلمین و خانواده آنان از محل صرفه‌جویی شش ماهه اول سال جاری حقوق آنان قابل پرداخت خواهد بود. این قانون از تاریخ تصویب قابل اجرا است.
نخست وزیر- وزیر دارایی- وزیر فرهنگ.
رئیس- آقای نورالدین امامی
نورالدین امامی- موافقم
رئیس- آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر- مخالفم
رئیس- بفرمایید
کشاورزصدر- بنده اگر با فوریت این لایحه مخالفم نه از جهت این است که ضرورت ندارد که این کار انجام شود ولی بایستی کار همیشه متعادل و به نسبت باشد ما با جناب آقای وزیر فرهنگ صحبت کردیم در تمام غرب که شاید بیش از سه میلیون نفر جمعیت دارد خود جناب آقای نخست وزیر هم اطلاع دارند و منکر تأسیس دانشکده کشاورزی و طب نشد آقایان من علت مخالفتم این بود که خواستم استدعا کنم که جناب آقای وزیر فرهنگ جناب آقای نخست وزیر هم تشریف دارند با موافقتی که قبلاً فرمودند موضوع دانشکده طب و کشاورزی غرب را هم که مراکزش از همه جا مناسب‌تر است ظاهراً به نظر می‌آید همدان یا کرمانشاه باشد این را هم موافقت بکنند که فردا لازم نباشد که لایحه دیگری بیاید برای این کار همه موافقند جناب آقای صدرزاده بنده هم موافقم و تقاضا می‌کنم که این موضوع کشاورزی و پزشکی غرب را هم در اینجا بگنجانند آن وقت بنده و همه رفقایمان رأی می‌دهیم اگر غیر از این باشد آن وقت شاید آقایان بگویند که حق بود این کار بشود شاید اکثر آقایان رأی بدهند و بنده هم مخالفتم را پس می‌گیرم.
محمدعلی مسعودی- پیشنهاد بفرمایید.
کشاورزصدر- موضوع پیشنهاد نیست خودشان باید بگنجانند.
رئیس- آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- عرض کنم بزرگ‌ترین قدمی‌که در مملکت برداشته می‌شود تشکیل دانشکده‌های پزشکی است با این نداشتن پزشک در مملکت که ما شب و روز به وزارت بهداشت فشار می‌آوریم یکی از قدم‌های بزرگ دولت همین است و آقای کشاورزصدر هم فرمودند که ایشان نظرشان تشکیل دانشکده پزشکی در قسمت دیگر است و الا مخالفتی با این لایحه ندارند و به علاوه آمدن این آقایان اطبا به ایران در این محل‌های خارج از مرکز مفید است و خدمات بزرگ و قدم‌های بزرگی برمی‌دارند همین طور که دانشکده پزشکی تبریز از وجود این چند نفر خارجی هم استفاده کرده و در بعضی از شهرها مثل شهر تبریز تصادفاً شهر تبریز هم در قسمت پزشکی‌اش خیلی خوب است برخلاف سایر نقاط آذربایجان ولی در سایر قسمت‌های دیگر مثل اصفهان و شیراز تصور نمی‌کنم که پزشکیش این قدر تکمیل باشد این است که استدعا می‌کنم آقایان امروز برای مرتبه اول دیگر اکثریت و اقلیت نباشد با قدم‌های بزرگ برای این خدمت فرهنگی بزرگ رأی بدهیم برای سال‌ها بعد هم انشاء‌الله در شهرهای درجه سوم و چهارم هم دانشکده پزشکی تشکیل بشود که ده پانزده سال بعد از این ما از قسمت طبیب راحت باشیم و آسوده
رئیس- آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ- بنده تصور می‌کنم که احتیاج مملکت به دانشکده پزشکی و طب مورد اشکال هیچ کس نباشد منتها بعضی از آقایان نظرشان این است که در قسمت دیگری هم دانشکده تأسیس شود برای تأسیس دانشکده پزشگی یک وسایل و لابراتوار و اینها لازم است آن هم مورد تصدیق خود آقای کشاورزصدر هست البته برای غرب هم وزارت فرهنگ با کمال میل حاضر است که برای تأسیس دانشکده اقدام بکند به یک شرط که پریروز هم خدمت جناب آقای نخست وزیر عرض می‌کردم که اولاً از نمایندگان محترم غرب تقاضا بشود که ابتدا وسایلش جایش و محلش را تعیین بفرمایند و مقدمات این کار تا اول سال فراهم بشود البته در اول سال ما با کمال میل حاضریم و کاری می‌کنیم اما از نظر مدرسه کشاورزی دانش‌سرای کشاورزی ...
قبادیان- راجع به دانشکده سه سال است قول داده‌اند.
وزیر فرهنگ- راجع به دانشکده کشاورزی هم بنده تصور می‌کنم نظر محترم‌شان مقصود دانش‌سرای کشاورزی است برای این که دانشکده کشاورزی فقط یکی در تهران است و تأسیساتی که ما امسال کردیم در برنامه وزارت فرهنگ عرض کنم از نظر برنامه فرهنگ هم ما بایستی که دانش‌سرای کشاورزی را تهیه بکنیم منتها در امسال چون عجله بود در جاهایی که ما محل داشتیم پنج تا تأسیس کردیم برای سال‌های آتیه هم از جناب آقای کشاورزصدر استدعا می‌کنم که وسایلش را فراهم بفرمایند انشاء‌الله با کمال میل سال آتیه وزارت فرهنگ تأسیس خواهد کرد عرض کردم سال آتیه جزو برنامه ما است راجع به دانشکده پزشکی هم همان طور که خدمت جناب آقای نخست وزیر عرض کردم محلش را معین بفرمایید جایش را لااقل این مقدماتش فراهم بشود سال آتیه اقدام می‌شود راجع به این قانون هم بنده تصور نمی‌کنم که هیچ کدام از آقایان مخالف باشند برای این که اولاً بودجه این کار تصویب شده کمیسیون بودجه، بودجه را تصویب کرده و شرحی هم نوشته‌ایم و اشخاصی هم در نظر گرفته شده است منتها برای استخدام‌شان قانون لازم دارد استدعا می‌کنم که این قانون را مقدم بکنند که دانشکده‌ها و دبیرستان‌ها بدون معلم مانده است.
۶- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ- ضمناً هم استفاده می‌کنم سه لایحه دیگر هم دنبال این پنج لایحه‌ای که تقدیم کردم با قید یک فوریت تقدیم مجلس می‌شود یکی راجع به رتبه‌های آموزگاری است یکی
رئیس- لطف کنید بعد قرائت می‌شود.
کشاورزصدر- من پس گرفتم مخالفتم را
رئیس- رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد.
۷- فوریت لایحه ملی نمودن دبیرستان‌ها
رئیس- فوریت لایحه دیگر وزارت فرهنگ مطرح است. قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
مجلس شورای ملی- چون در اثر تصویب قانون تعلیمات اجباری و اختصاص مبلغی همه ساله از بودجه کل کشور به توسعه تعلیمات ابتدایی در کلیه نقاط کشور مدارس ابتدایی تأسیس و متدرجاً کلاس‌های آنها را تکمیل می‌نماید و علاوه بر این هر ساله به علت افزایش یافتن فارغ‌التحصیل‌های ابتدایی از اکثر نقاط کشور تقاضای تأسیس دبیرستان می‌شود و برای وزارت فرهنگ تهیه دبیر و لابراتوار و نقشه و فیلم و سایر وسایل تحصیلی و ساختمان لازم متناسب افزایشی که در بودجه آن هر ساله منظور می‌گردد به هیچ‌وجه مقدور نیست بنابراین توسعه تعلیمات متوسطه چنان که شایسته است امکان زیر نخواهد بود از طرف دیگر با تجربیاتی که در سنوات اخیر وزارت فرهنگ حاصل نموده اطمینان دارد هرگاه کلیه مدارس متوسطه متدرجاً به صورت ملی درآید نتایج مطلوب‌تری به دست آورده و از صرفه‌جویی‌هایی که در بودجه حاصل می‌شود به بسط و توسعه تعلیمات اجباری کمک شایانی خواهد نمود بنابراین ماده واحده ذیل را پیشنهاد و باقید فوریت تقاضای تصویب آن را دارد
ماده واحده: وزارت فرهنگ می‌تواند هر یک از
دبیرستان‌های پایتخت و شهرستان‌ها را که صلاح بداند به طور مؤسسه ملی مانند دبیرستان البرز به تدریج اداره نموده و به این مؤسسات مساعدت مالی نماید این قانون از تاریخ تصویب قابل اجرا است.
وزیر فرهنگ- وزیر دارایی- نخست وزیر
رئیس- آقای رضوی موافقید؟
رضوی- بلی.
رئیس- آقای ملک‌مدنی.
محمدعلی مسعودی- این بهترین لایحه دولت است.
ملک‌مدنی- بنده می‌خواستم یک تذکری به جناب آقای وزیر فرهنگ در این موضوع داده باشم مخالف نبودم ولی قصدم این بود عرض کنم که این اقدامی را که جنابعالی شروع کرده‌اید اقدام مفیدی است ولی یک دقت و توجهی هم باید بشود که به تدریج این دستگاه فرهنگی ما یک دستگاهی باشد که مطابق مصالح و منافع مملکت و مطابق رسومی‌که در کشور ما و در قانون اساسی ما پیش‌بینی شده است این مراعات‌ها باید بشود گرچه خود جنابعالی اتفاقاً توجه دارید به این مطالب و از روزی که وزیر فرهنگ شدید همه متوجه هستند که وظایفتان را به خوبی انجام داده‌اید (صحیح است) و مورد قبول همه هم هستید (صحیح است) حقتان هم این است به جهت این که انتظار همه این است که مثل جنابعالی وقتی که وزیر فرهنگ می‌شوید با این سوابق و تحصیلاتی و همه جدیتی که عرض می‌کنم در شما هست اگر ما کار فرهنگیمان جناب آقای دکتر جزایری درست شد همه کارمان درست است آقا مثل همه جای دنیا ولی اگر خدای نکرده دستگاه فرهنگی ما یک دستگاهی شد که یک قدری منحرف شد آن وقت به مشکلات بزرگی مملکت مواجه می‌شود بنده نمی‌خواهم بیش‌تر از این عرض بکنم زیرا می‌دانم خود جنابعالی توجه به این مسائل دارید این کاری که می‌خواهید بکنید که دبیرستان‌ها به طور آزاد اداره بشود و یک کمکی بکنند به تعلیمات ابتدایی باید نظارت و کنترل خودمان درش باشد که تدریجاً اینها یک کانون فسادی نشود ما می‌خواهیم که شاگردهای مدارسمان و دانشجویانمان آموزگارانمان مردمانی باشند که به وطن و کشور و دین‌شان علاقه داشته باشند (صحیح است) ما می‌خواهیم یک همچو فرهنگی داشته باشیم و امیدواریم در سایه دقت و توجهات جنابعالی این منظور ما تأمین بشود.
شوشتری- ایمان و عفت.
رئیس- آقای رضوی.
رضوی- یکی از قدم‌های خوبی که وزارت فرهنگ می‌خواهد بردارد و اقدام کند همین موضوع اقدامی است که در این طرح پیشنهادی ذکر شده و بنا هست به این که بعضی از دبیرستان‌ها را هم طوری قرار بدهند که بتوانند شبانه‌روزی بشوند و شاگردها بتوانند از نواحی دوری بیایند و اشکالات‌شان مرتفع شده باشد البته کراراً عرض شده که استعداد مردمان کوهستانی و نواحی اطراف دهات این مملکت بسیار زیاد است و غالباً به واسطه نداشتن وسیله آنها استعدادهای‌شان ضایع می‌شود و در نتیجه فقط می‌توانند یک دهقان خوبی بشوند آن هم در جاهایی که وسیله داشته باشند اما اگر بنا شد وسیله در اختیارشان گذارده شود آن وقت افرادی که می‌توانند پرورش پیدا بکنند و استعدادشان به معرض ظهور گذاشته شود و رجالی برای کشور بشوند بیش‌تر اهمیت دارد البته همین موضوع را به این زودی‌ها فکر نمی‌کنم وزارت فرهنگ بتواند در همه جا شروع بکند و اقدام بکند ولی به طور کلی در مراکزی که نسبت به سایر شهرستان‌ها نسبت به شهرهای کوچک جنبه مرکزیت داشته باشند این عمل بسیار ضروری است زیرا ما در نقاطی که دبستان داریم طبعاً شاگردها می‌آیند به یک مراکز و شهرهای نزدیک و در آنجا تعلیمات دبیرستانی‌شان را انجام می‌دهند و الآن به واسطه این که جا نیست و مکان نیست منزل ندارد و وسیله ندارند یا نمی‌آیند یا اگر می‌آیند با منتهای بدبختی و بیچارگی می‌گذرانند که غالباً یا بیمار می‌شوند یا ناراحت می‌شوند یا بی‌وسیله مجبور می‌شوند که نیمه راهه کارشان را ول بکنند و بروند و این بهترین راهی است که اگر ما را می‌خواهند امیدوار کنند وسیله فرهنگی آنها را فراهم کنند و اما بسیار توجه خوبی و تذکر خوبی دادند جناب آقای ملک و آن این است که تنها عیب دبستان‌های شبانه‌روزی این است که حالا در یک دبیرستان و دبستان و حتی دانشکده روزانه البته به مناسبت این که یک ساعاتی از روز بیش‌تر شاگردها در آنجا نیستند اگر بنا شد که تلقین‌هایی یک تشویق‌هایی یک تبلیغاهایی در آنجا انجام بگیرد که منافات با دین و ملیت و امثال اینها باشد البته اینها خطر دارد زحمت دارد اما نه آن قدر که در یک محیط شبانه‌روزی این کار شروع شود متأسفانه در دانش‌سراها و در مدارسی که تا کنون شبانه‌روزی بوده البته وزارت فرهنگ در سابق ایام توجه کافی به این موضوع نداشت و مکرر شکایتی در این خصوص از حیث تربیت اخلاقی و به خصوص دینی مدیران و اینها می‌آمدند و می‌کردند که غالباً مورد ابتلا واقع می‌شد و در خود شیراز بنده خودم مکرر شاهد بودم و این مطلب را به یک شکلی توانستیم جرح و تعدیل کنیم بنده معتقدم که وزارت فرهنگ اگر می‌خواهد این اقدام را بکند همچنانی که نسبت به مؤسساتی که فعلاً موجود است بایستی یک دقت بش‌تری بشود در نظر داشته باشند که این مدیران و سرپرست‌های شبانه‌روزی از اشخاصی باشند که طرف اطمینان کامل از حیث اخلاق و دین و کشورپرستی باشند نسب به این مدارس و این دبیرستان‌ها که بعداً می‌خواهید اقدام بکنید بدون شک و به طور قطع یک شرایط دینی و اخلاقی گذاشته بشود که اساساً هر کس نتواند وارد بشود زیرا اگر بنا شد با تحقیقاتی که شده است و توجهاتی که بوده است واقعاً در مدارسمان کاری نکنیم که شاگردها از حیث اخلاق و دین به خصوص دین اینها یک تربیت خوبی پیدا بکنند محیط‌های خارج آنها را ممکن است به یک وضعیت خیلی بد آشفته‌ای در بیاورد از این جهت بنده هم می‌خواستم توجه وزارت فرهنگ را جلب کنم که افرادی که سرپرست و مدیر این دبستان‌ها هستند باید ضمناً از بزرگ‌ترین اشخاص متدین و میهن‌دوست و با اخلاق باشند (شوشتری- و معلم) البته معلمین‌شان هم همین طور.
رئیس- آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ- بدون تعارف بنده از این تذکراتی که آقایان محترم می‌دهند فوق‌العاده متشکرم برای این که همین تذکرات است که بنده را از نظر عمل و برنامه‌ای را که در وزارت فرهنگ دارم تقویت می‌کند و اجازه می‌دهد که بهتر و بیش‌تر و سریع‌تر برنامه را عملی بکنم صریحاً عرض می‌کنم که از بدو ورود به وزارت فرهنگ و با مذاکراتی که با جناب آقای نخست وزیر و هیئت دولت شد و همه موافق بودند و دستور اجرای آن را دادند دو چیز را شعار اولیه خودمان قرار دادیم برای این که فرهنگ مورد علاقه عموم طبقات است و از تمام طبقات فرزندانی که در حقیقت فرزندان خود ما هستند در مؤسسات فرهنگی هستند بنابراین در درجه اول شعار ما این است که فرهنگ خارج از سیاست است خارج از تبلیغات سیاسی است و از افراد فرهنگی خواه مدیر خواه معلم خواه شاگرد خواه رئیس اداره هیچ گونه تبلیغات سیاسی در مدارس ندارد (احسنت) فرهنگ ما فوق سیاست است و بایستی وظیفه اصلی خودشان را آقایان فرهنگی‌ها که تعلیم و تربیت ابنا وطن است تعقیب بکنند و وقت خودشان را مشغول این کار بکنند از طرف دیگر فرهنگی‌های ما موظفند که شاگرد را علاوه از نظر تعلیم از حیث تربیت نیز تحت مراقبت قرار بدهند و سعی کنند که این بچه‌ها با اخلاق و با ایمان و با دین بار بیایند و تربیت بشوند این وظیفه اصلی فرهنگی‌ها است و به همین جهت طبق قانون اساسی اشخاصی را که قانون اساسی از نظر دین و دیانت نشناخته است بر طبق تقاضای مردم و تصویب هیئت دولت ما از کار آموزگاری و دبیری برکنار کردیم و با این ترتیب من تصور می‌کنم نظری را که آقایان در نظر دارند امیدوارم که کاملاً به موقع اجرا گذاشته شود البته در اجرای این موارد مشکلاتی هست که امیدوارم با توجه و با پیشرفت و با یک قدری پشتکار این مشکلات از بین برود.
امامی‌اهری- اخطار قانونی دارم.
رئیس- مطابق چه ماده‌ای؟
امامی‌اهری- مطابق اصل ۴۶ قانون اساسی اینجا قید می‌کند اموری که در سنا یا از طرف هیئت وزرا عنوان شده اول باید در مجلس سنا مطرح شود با در نظر گرفتن این که مجلس شورای ملی کارهای زیادی دارد و مخصوصاً وظیفه خصوصی مجلس عبارت از رسیدگی به امر بودجه است که کارهای مالی است و با در نظر گرفتن این که مجلس سنا کارش کم‌تر است و یک فلسفه‌ای هم این موضوع دارد که قانون اساسی معین کرده که اگر موضوعی از طرف مجلس سنا یا از طرف هیئت وزرا طرح شد بدواً آنجا رسیدگی بشود بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم و عقیده دارم که دولت اول لوایحش را به مجلس سنا تقدیم کند که قانون اساسی هم عمل شده باشد.
رئیس- اولاً اخطار مطابق آئین‌نامه است در آئین‌نامه نوشته شده است که اگر از آئین‌نامه تخلفی بشود نه قانون اساسی (امامی‌اهری- قانون اساسی مقدم‌تر است.) قانون اساسی یکی‌اش همین انجمن‌های ایالتی و ولایتی است که آقایان مخالفند (محمدعلی مسعودی- همه مخالف نیستند) چرا اغلب مخالفند وقتی می‌گویند داد و فریاد بلند می‌شود این آئین‌نامه که دست بنده است ممکن است قرائت شود صراحت دارد که هر وقت یک نماینده‌ای دید از آئین‌نامه تخلف شده می‌تواند تذکر بدهد و در قسمت اصل قانون اساسی هم دولت مکلف است لوایحش را به مجلس شورای ملی بدهد (صحیح است)
کشاورزصدر- آقا جواب اخطار را اجازه
بفرمایید دو کلمه بنده عرض کنم.
رئیس- به شما مربوط نیست.
کشاورزصدر- آقا چطور به بنده مربوط نیست شما و ما مثل هم هستیم شما آنجا نشسته‌اید و من اینجا
رئیس- شما یک اخطار دیگر بکنید و صحبت بفرمایید الآن سه ربع است از وقت گذشته برای یک رأی گرفتن ۲۰ دفعه باید آدم بفرستیم آقایان بیایند. ماده ۷۶ قرائت می‌شود (ماده ۷۶ به شرح زیر قرائت شد) هر یک از نمایندگان در صورتی که تخلف در اجرای آئین‌نامه مجلس مشاهده نماید حق دارد مورد تخلف را با استناد به ماده مربوطه در همان جلسه به وجه اختصار و بدون خروج از موضوع اخطار کند و درصورتی که از موضوع خارج شود مورد اخطار واقع می‌شود و در صورت ادامه بیانات خارج از موضوع حق نطق او در آن جلسه سلب خواهد شد.
دکتر بقایی- اخطار قانونی هم قطعاً یک ماده دارد.
امامی‌اهری- مطابق قانون اساسی هم می‌توانند اخطار بکنند.
رئیس- این سابقه ندارد که مطابق قانون اساسی اخطار بکنند روزی صد جایش را نقض می‌کنند انجمن‌های ایالتی و ولایتی حق اولیه مردم است باید داد دست‌شان آقایان نمی‌گذارند اجرا بشود
کشاورز صدر- هی می‌گویند سنا، سنا عصر اتم که سنا ندارد.
مکی- جناب آقای رئیس اگر عده نیست ما برویم کمیسیون نفت را تشکیل بدهیم.
آزاد- سؤالات کجا است جلسه را امروز برای سؤالات تشکیل داده‌اید این چیزها که مطرح شد سؤالات نبود.
عامری- اینجا اشتباهی شده منظور قانون اساسی هم این نیست.
رئیس- معلوم شد آقایان نمی‌آیند آقایانی که نمی‌آیند امروز مشمول جریمه‌اند باید چند تا رأی گرفته شود و فوریت مطرح است رأی می‌خواهد (یکی از نمایندگان- سؤالات را مطرح کنید)
محمدعلی مسعودی- آقا ۲۰ روز است دولت می‌آید و می‌رود وظیفه‌مان را انجام نداده‌ایم دولت را ما معطل کرده‌ایم مجلس کار دولت را مختل کرده است باید ما بیاییم و بنشینیم این لوایح دولت را رأی بدهیم.
حادقی- امروز که مسئله تصفیه نبود.
کشاورزصدر- صورت بنویسید و جریمه بکنید.
محمدعلی مسعودی- مجلس کار دولت را مختل کرده آن وقت هم می‌گوییم نکرده پنج دقیقه نمی‌خواهیم بنشینیم سر جایمان و آن وقت هم هی به دولت اعتراض می‌کنیم.
مکی- طرفدارهای خود دولت نمی‌آیند.
محمدعلی مسعودی- البته شما که نشسته‌اید به شما کسی اعتراضی نمی‌کند.
۸- سؤال آقای صفایی از آقای وزیر دارایی راجع به وام از بانک صادرات و واردات و جواب آن
رئیس- آقای صفایی سؤالی دارید بفرمایید.
محمدعلی مسعودی- آقا بنده سؤالی از آقای وزیر فرهنگ کرده بودم فرمودید سؤال بنده مقدم است.
رئیس- آن دفعه تشریف نداشتید.
محمدعلی مسعودی- آقای وزیر فرهنگ تشریف نداشتند بنده بودم.
رئیس- بسیار خوب بعد از ایشان بفرمایید.
شوشتری- آن دو سؤال بنده از تمام سؤالات مقدم‌تر بود.
رئیس- ممکن است خیلی مهم باشد ولی یک صورتی است اینجا و به قید تاریخ تنظیم شده مطابق این صورت سؤال می‌شود.
صفایی- موضوع سؤال بنده در اطراف وام (مکی- سؤال شرعاً حرام است) از بانک بین‌المللی یا بانک صادرات و واردات آمریکا و طرز خرید ماشین‌آلات کشاورزی است اولاً بنده از نماینده‌گان محترم روزنامه اطلاعات و کیهان خواهش می‌کنم که چون موضوع یک قدری به نظر بنده مهم است توجه فرمایند تا آنجایی که برایشان ممکن است عرایض بنده را مرقوم بدارند زیرا آنچه که گفته می‌شود فعلاً از روی این دو روزنامه است که مردم می‌خوانند و می‌دانند (صفوی- همه روزنامه را می‌خوانند) البته که روزنامه کوشش را هم همه می‌خوانند این طبیعی است چون روزنامه رسمی‌کشور را کسی نمی‌خواند مثل این که محرمانه چاپ می‌شود و ضمناً از جناب آقای وزیر دارایی قبل از خواندن سؤال خواهش دارم توجه داشته باشند، قوانین همیشه برای حفظ منافع کشور وضع می‌شود (صحیح است) قانونی که نتوانست منافع کشور را حفظ بکند قانونیت نخواهد داشت (صحیح است) آئین‌نامه و نظامنامه و تصویب‌نامه و همه اینها برای حفظ حقوق ملت و مملکت است اگر ملاحظه شد که در گذشته قانونی به تصویب رسیده که حقوق و منافع مملکت را کاملاً حفظ نمی‌کند مسلماً قانونیت نخواهد داشت و (حاذقی- باید لغو شود قانونیت دارد) البته مقصود بنده هم همین است بنده قبلاً سؤالم را می‌خوانم و بعد توضیحاتی که در این باره دارم عرض می‌کنم ریاست محترم مجلس شورای ملی مقرر فرمایند جناب آقای وزیر دارایی برای جواب پرسش زیر در مجلس شورای ملی حضور یابند از مذاکراتی که در جلسات مختلف مجلس شورای ملی به عمل آمده چنین استنباط می‌گردد که دولت در نظر دارد در ازای وامی که از بانک صادرات و واردات دریافت می‌دارد ماشین‌های کشاورزی از کارخانه‌جات آمریکا خریداری نماید در صورتی که ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی مصوبه اسفند ماه ۱۳۱۲ مقرر می‌دارد قراردادها و معاملات دولتی اعم از خرید یا فروش یا اجرت کار و یا اجاره و مقاطعه باید پس از مزایده یا مناقصه صورت پذیرد بنابراین و با توجه به این موضوع در مواردی که از کالاهای انحصاری نیست که قانون خاص داشته باشد نمی‌تواند هیچ گونه خریدی را بدون اعلان مناقصه به عمل آورد از این جهت تقاضا دارد معلوم دارند دولت به چه نحو با چه قراردادی مبلغ وامی که از بانک صادرات و واردات دریافت می‌دارد ماشین‌های کشاورزی از کارخانه‌جات آمریکا خریداری می‌نماید و به چه شکل این خرید را منطبق با مقررات و ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی می‌نماید در هر حال از کجا می‌توان اطمینان پیدا نمود که کمپانی‌های آمریکایی به نرخ عادلانه ماشین‌های مورد نیاز را به ما خواهند فروخت به خصوص که این نوع کالاها قیمت ثابت بین‌المللی ندارند قبل از آن که یک توضیح مختصری در اطراف این قسمت عرض کنم اصولاً باید عرض کنم که وام مطلقاً مطابق اصل ۲۵ قانون اساسی بدون تصویب مجلس شورای ملی ممکن نیست (صحیح است) اصل ۲۵ قانون اساسی مقرر می‌دارد استقراض (یکی از نمایندگان- در قانون برنامه هست) به آن قانون هم می‌رسیم استقراض دولتی به هر عنوان که باشد خواه از داخله خواه از خارجه با اطلاع و تصویب مجلس شورای ملی خواهد شد اولاً هیچ قانونی نمی‌تواند مخالف قانون اساسی وضع شود و مورد استفاده واقع گردد (صحیح است) و اگر فرضاً قانونی داشته باشیم که این توهم درش برود آن قانون قابل عمل نیست نه قانون اساسی به علاوه در قانونی که برای اختیارات سازمان برنامه گذشته است ماده‌ای که دال بر این باشد که دولت بتواند از دولت خارجی بدون تصویب مجلس قرض بکند وجود ندارد (صحیح است) فقط ماده ۶ هست که تصریح می‌کند باید قرض با تصویب باشد که بنده عیناً می‌خوانم و ملاحظه بفرمایید ماده ۶ از قانون سازمان برنامه می‌نویسد، برای تکمیل وجوهی که به جهت اجرای برنامه ضرورت دارد دولت مجاز است در صورتی که در اول هر سال نتواند آن مبالغ را از وجوهی که در اختیار خود خواهد داشت تأمین نماید به این طرز تأمین کند اولاً تا میزان چهار هزار و پانصد میلیون ریال در مدت هفت سال با بهره صدی ۲ در سال از بانک ملی ایران استقراض نماید پس در این قسمت اجازه صریح به استقراض داده است و متوجه بوده‌اند که قانون اساسی بایستی رعایت شود و اجازه داده شد به سازمان.
ثانیاً با بانک بین‌المللی توسعه و ترمیم داخل مذاکره شود به منظور این که برای انجام عملیاتی که مستقیماً مولد درآمد باشد حداکثر ۲۵۰ ملیون دلار به اقساط و شرایطی که مورد موافقت طرفین باشد دریافت دارد لیکن قطعیت هر قراردادی که در این باب تنظیم می‌شود موکول به تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود (صحیح است) پس این قانون اجازه مذاکره را داده است نه اجازه استقراض (حائری‌زاده- آن هم با بانک به خصوص نه با هر بانک) آن هم با بانک بین‌المللی توسعه و ترمیم نه بانک صادرات و واردات چون بانک صادرات و واردات یک خصوصیتی دارد که حسابش با بانک بین‌المللی فرق می‌کند (صحیح است) بانک بین‌المللی با دولت خاصی طرف نیست (صحیح است) توهم تحت تأثیر سیاسی واقع شدن کم‌تر می‌رود برخلاف بانک صادرات و واردات که آن اختصاص به آمریکا دارد و حساب‌هایش فرق دارد با بانک بین‌المللی پس بنابراین در قانون سازمان برنامه هم به دولت اختیار مطلق داده نشده است که قرض کند قرض هم اگر داده می‌شد اگر یک جمله مبهمی هم می‌بود نمی‌توانست این جمله مبهم و این قانونی که روشن نیست معارضه با قانون اساسی بکند (صحیح است) و فرضاً تا این تاریخ دولت متوجه این موضوع نبوده و اعمالی که انجام شده است ما با حسن نیت تلقی کنیم از این تاریخ که توجه پیدا کرده‌اند
که قانون اساسی منع می‌کند هر قرضه خارجی را به نظر بنده دنبال آن را گرفتن بدون کسب نظر کردن از مجلس صحیح نیست بنابراین به عقیده بنده اقدام در این قسمت بدون اجازه مجلس شورای ملی مخالف اصل قانون اساسی است و صحیح نیست فرض کنیم که این قرض ممکن بشود سؤال بنده پیش می‌آید و آن این که این امر مناقصه لازم دارد قانون محاسبات عمومی به عللی که بر همه ما معلوم است شرط کرده است که هر گونه خریدی بایستی با مناقصه باشد و این قانون برای این است که کسی شبهه نکند که معامله‌ای به ضرر دولت واقع شده است ماده ۳۹ را که به عرض آقایان رساندم تصریح دارد به این که بایستی کلیه خریدها با مناقصه به عمل بیاید در موضوع خرید ماشین‌آلات به عقیده بنده بایستی علاوه بر این که رعایت این قانون بشود و ماده ۱۰ قانون برنامه منافاتی با این ندارد که عرض کردم اگر هم منافات داشته باشد آقایان و دولت باید رعایت مصالح کشور را بکنند اصولاً صحیح نمی‌دانم بنده ۲۵۰ میلیون دلار ماشین‌آلات کشاورزی برای ایران بدون سنجش خریده بشود برای چه؟ برای این که اولاً مناطق ایران مختلف است در هر منطقه‌ای یک نوع ماشین کشاورزی لازم است مسلماً نقطه مازندران ماشین‌آلاتی که احتیاج دارد با مناطق کوهستانی تفاوت دارد و بنده نمی‌دانم وزارت کشاورزی این دقت را کرده که این ماشین‌آلاتی که می‌خواهند در حدود ۱۸ میلیون یا ۲۵ میلیون بخرد چه نوع ماشین می‌خواهد این ماشین‌ها به درد کجا می‌خورد این محاسبه چطور انجام شده است کدام متخصصین رسیدگی کرده‌اند که ما چه نوع ماشین احتیاج داریم ممکن است یک مرتبه هزار یا دو هزار تراکتور وارد بشود در ایران که اصلاً انبار نگهداریش را نخواهیم داشت (اردلان- همان گاوآهن کافی است) و در ثانی ماشین‌آلات راننده لازم دارد بنده الآن اطلاع دارم در مازندران برای نبودن راننده تراکتور در صورتی که در مازندران سه تا یا ده تا تراکتور بیش‌تر نیست معطل هستند به علاوه در مملکت کارخانه تعمیر نداریم یک تراکتور که خراب بشود نه وسایل تعمیرش در دست ما هست نه راننده نه رعایت این شده که این ماشین‌آلات متناسب با زمان و مکان باشد بنابراین چرا ما دل خوش بکنیم که می‌خواهیم ۱۸ میلیون دلار ماشین‌آلات از آمریکا بخریم برای این که تغییر در وضع کشاورزی‌مان بدهیم نتیجه این می‌شود که یک مشت ماشین‌آلات وارد مملکت می‌شود و گاوهایی هم که داریم شاید به عنوان صادرات و برای تهیه از صادراتی از مملکت خارج بکنند می‌ماند زراعت بدون عوامل از این جهت بنده تقاضا دارم که جناب آقای وزیر دارایی یا جناب آقای وزیر کشاورزی هر کدام که مصلحت بدانند سه قسمت را برای ما روشن بکنند اولاً این وام را چگونه تطبیق با اصل ۲۵ قانون اساسی فرموده‌اند و چگونه ممکن است با بودن اصل ۲۵ اقدام به قرض بشود در ثانی این را از لحاظ مزایده و مناقصه چگونه رعایت کرده‌اند فراموش کردم ماده ۱۰ را بخوانم که این است جناب آقای فروهر فوراً این ماده را بخوانند و بنده عقب افتاده
باشم ماده ۱۰ می‌گوید اجرای برنامه از لحاظ امور مالی و محاسباتی و معاملات ارزی و طرز عقد قراردادها تابع آئین‌نامه را بایستی هیئت دولت تصویب کند اولاً این ماده از قانون ابهام دارد این زمان‌دار نیست این صحیح نیست که اصول نباید رعایت بشود یکی از اصول در معاملات مناقصه در خرید است این ماده ۱۰ مبهم است و نظر بنده موضوع ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی را از بین نمی‌برد و بر فرض این که ابهام داشته باشد این ابهام به نظر بنده نباید به نفع دولت و به نفع سازمان برنامه تفسیر شود که بتوانند ۲۵ میلیون دلار ماشین‌آلات بخرند بدون مناقصه آن هم از یک کمپانی‌هایی که حتماً بانک صادرات می‌گوید از اینها بخرید و هر مبلغی که آن کمپانی‌ها تعیین کرده باشند ما الزام داشته باشیم بخریم اولاً بایستی وام را تطبیق بکنند با قانون اساسی دوم خرید باید از راه مناقصه بشود و ماده ۱۰ سازمان برنامه مجوز برای خرید بدون مناقصه نیست و ثانیاً ما اصلاً نمی‌فهمیم که ۲۵ میلیون دلار ماشین‌آلات کشاورزی احتیاج داریم و این را می‌خواهیم؟ تازه اگر هم بخواهیم می‌توانیم ازش استفاده کنیم تعمیرگاه و راننده و وسایل داریم اینها یک مطالبی است که بایستی دولت توجه کند و ما را در مقابل یک امر انجام شده نگذارد و یک مشت آهن‌آلات را تحویل شما بدهند و در عوض ملت ایران ۲۵ میلیون دلار بدهکار باشد که بایستی جان بکند و این پول را به آقایان کمپانی‌های آمریکایی بپردازد این را نه دولت باید موافق باشد نه مجلس شورای ملی می‌تواند موافقت کند. این مطالب بنده بود و اگر بیاناتی فرمودند که توضیحی لازم داشت دنباله آن را عرض می‌کنم.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- عرض کنم که بیاناتی که جناب آقای صفایی فرمودند مشتمل بر دو قسمت بود و آن طوری که خودشان در اینجا توضیح و تشریح کردند بنده خوش‌وقت هستم که ایشان به قدر کفایت در امور قانونی وارد هستند و همیشه به اصطلاح مصادره مطلوب می‌فرمایند قبل از این که جوابی بدهم استناد به قانونی بکنم ایشان خودشان این قانون را می‌خوانند و قرائت می‌فرمایند و ضمناً باید خودشان از بنده یک مختصر امتنانی داشته باشند برای این که وقتی این سؤال را به بنده ابلاغ فرمودند و از طرف جناب آقای رئیس محترم مجلس به بنده ابلاغ شد روز بعد در راهرو مجلس به ایشان عرض کردم سؤال‌شان را اصلاح بفرمایند چون در سؤال‌شان نوشته بودند بانک بین‌المللی و بانک بین‌المللی صحبتش نیست بانک صادرات است (صفایی- صحیح است، کاملاً صحیح است) گویا طرفین نسبت به همدیگر مختصر امتنانی داریم (صفایی- بنده که ارادت دارم) (دکتر بقایی- ایشان هم ارادت دارند به شما) از طرف دیگر بنده خیلی خوش‌وقت هستم که ایشان متن سؤال را اینجا قرائت فرمودند چون نمی‌دانستم که سؤال امروز مطرح می‌شود و خیلی تشکر می‌کنم که سؤال را اینجا قرائت فرمودند امروز بایستی سؤال مطرح شود ولی خوب حالا جواب عرض می‌کنم در ضمن بیانات‌شان فرمودند که قانونی که نتواند منافع مملکت را حفظ کند قانونیت ندارد با کمال تأسف و صراحت ناچارم عرض کنم که دولت حق ندارد بگوید به نظر من این قانون منافع کشور را تأمین نمی‌کند و بنابراین قانونیت ندارد اگر دولتی پیدا بشود که چنین حرفی را بزند تصور می‌کنم که یکی از موارد قطعیه‌ای که مورد استیضاح واقع بشود این مورد خاص است (دکتر بقایی- صحیح است و به همین جهت هم بی‌خود قانون تصفیه را آورده‌اند) دولت نمی‌تواند این حرف را بزند که فلان قانون قانونیت دارد یا ندارد قانونی که سابقاً یا امروز مطابق مقررات از مجلس می‌گذرد برای دولت قانونیت دارد اگر آقای عبدالصاحب صفایی می‌خواهند این حق را درباره دولت قائل بشوند این لطف منتهای درجه زیادی است که درباره دولت می‌خواهید بکنید ولی دولت از این لطف استفاده نخواهد کرد این را خواستم به طور مقدمه عرض کنم و بعد هم فرمودند که بعضی قوانین اگر با هم یک تضاد و تباینی داشته باشد آن قوانین را باید به صلاح مملکت تفسیر کرد و این دلیل این نیست که اگر قانونی به نظر ایشان مبهم می‌رسد واقعاً مبهم است ممکن است یک قانونی به نظر جناب آقای صفایی مبهم برسد ولی به نظر بنده و امثال بنده خیلی صریح و روشن باشد این را بنده خارج از موضوع عرض می‌کنم برای این که مقدماتی است که منتهی به اصل جواب می‌شود عرض کنم یک قسمتی که فرمودند آن این بود که دولت اگر تا کنون نکرده است توجه داشته باشد که در آتیه نکند و ثانیاً فرمودند بنده این طور استنباط کردم از جراید که دولت این کار را می‌خواهد بکند خواستم به جناب آقای عبدالصاحب صفایی عرض کنم قصاص قبل از جنایت به عقیده بنده در هیچ جای دنیا وجود ندارد دولت نه قرضه‌ای کرده است و نه ورقه و قرارنامه‌ای را امضا کرده است تا مورد این قبیل سؤالات واقع بشود البته من از حیث تذکراتی که می‌دهند برای دولت باعث منتهای وجد و شعف است که تذکرات جنابان آقایان نمایندگان محترم را استماع بکند ولی تا این تاریخ نه قرضه‌ای گرفته شده است و نه وامی گرفته شده است و نه امضایی شده است خواستم برای استحضار خاطر آقایان عرض کنم که این مسئله چیز تازه‌ای نیست سال‌ها است شاید در حدود چهار سال پنج سال باشد که این موضوع مورد بحث و طرح و رسیدگی است که ما برای این که بتوانیم وضع اقتصادی و اجتماعی کشورمان را به یک صورت مطلوبی در بیاوریم بایستی یک اقداماتی هم بکنیم یکی از آن اقدامات آن هم مطابق تصویب همین مجلس شورای ملی که دولت مطیع نظرات و اوامرش است قانون برنامه بود خاطر آقایان محترم کاملاً مستحضر است که برای اجرای برنامه عرض کنم محل‌هایی پیش‌بینی شده بود دولت یک برنامه‌ای را تهیه کرد و به مجلس داد مجلس هم آن را رسیدگی کرد و در ضمن یک ماده واحده خبر کمیسیون پیشه و هنر را تصویب کرد و به دولت داد دولت هم اجرا کرد حالا این خوب است یا بد است صحیح است یا غلط است مسئله‌ای است که تشخیصش با دولت نیست اگر دولت اصلاحاتی را در آن لازم دانست لوایحی می‌آورد
اما دولت می‌تواند بگوید که من این قوانین را کان لم یکن شیعاً مذکوراً تلقی می‌کنم در این لایحه برای اجرای برنامه مواردی پیش‌بینی شده است یکی از آن موارد درآمدهای داخلی است یعنی عوایدی که از امتیازهای نفت و این ترتیبات به دولت داده می‌شود یکی هم مواردی که در همین ماده ۶ که جناب آقای عبدالصاحب صفایی قرائت کردند پیش‌بینی شده است
که دولت مجاز است برای تأمین وجوهی که جهت اجرای برنامه ضرورت دارد در صورتی که در اول هر سال نتواند آن مبالغ را از وجوهی که در اختیار خود خواهد داشت تأمین نماید یکی از بانک ملی فلان مبلغ قرض می‌کند و یکی هم از بانک بین‌المللی توسعه و ترمیم استقراض کند البته مجوز یک چنین قرضه‌هایی اگر در اینجا هم ذکر شده، باید به تصویب مجلس شورای ملی برسد (صحیح است) که در اینجا نوشته است قراردادی که در این باب تنظیم می‌شود موکول به تصویب مجلس شورای ملی بود اما جناب آقای عبدالصاحب صفایی که خیلی در قوانین و مقررات قضاییه تسلط دارند یکی از مواد قانون را قرائت نفرمودند شق اول و دوم را قرائت فرمودند ولی شق سوم را توجه نفرمودند البته تعمدی بوده است می‌نویسد دولت مجاز است این کار را بکند این صدر ماده است و شقوقش را هم زیلش می‌نویسد از مؤسسات داخلی غیر دولتی یا مؤسسات تجارتی خارجی به منظور تکمیل وسایل مالی این برنامه تحصیل اعتبار نماید (صفایی- تحصیل اعتبار نه وام) اجازه بفرمایید بنده فرمایشات جنابعالی را شنیدم و حالا جواب عرض می‌کنم آقا هم استماع بفرمایید بعد تریبون در اختیارتان است همان طوری که عرض کردم الی یومنا هذا تا این دقیقه و ساعتی که بنده در پشت این تریبون ایستاده‌ام نه قرضه‌ای گرفته شده است نه اعتباری گرفته شده است نه وامی گرفته شده است نه به هیچ‌وجه من‌الوجوه عملی برخلاف قوانین شده است شق ثالث به دولت اجازه داده است اعتبار بگیرد مجلس شورای ملی این اجازه را به دولت داده است این اجازه مادامی‌که این قانون لغو نشده است محفوظ است اما این هم که فرمودند اگر روی این قانون تباینی و تضادی با قانون اساسی داشته باشد دولت نباید اجرا کند دولت چنین حقی را ندارد دولت نمی‌تواند بگوید که یک قانونی برخلاف قانون اساسی است و من اجرا نمی‌کنم در هیچ یک از کشورهای دنیا به استثنای آمریکا چنین حقی به دولت داده نشده است آمریکا مراحل خاصی دارد باید بروند به دیوان عالی‌شان مراجعه کنند مشخص این که برخلاف قانون است یا نیست دولت نیست این که راجع به اصل قرضه خواستم برای استحضار آقایان عرض کنم هیئتی هم که پریروز رفته است برای این که مجلس محترم شورای ملی بداند فقط مأمور مذاکره است می‌رود مذاکره می‌کند و نتیجه را هم به دولت اطلاع می‌دهد (دکتر بقایی- دست خالی هم برخواهد گشت) دولت هم برخلاف قوانین هیچ وقت رفتار نمی‌کند قصاص قبل از جنایت هم نفرمایید و یک توهماتی هم نکنید که این جور خواهد شد آن جور خواهد شد استدعا می‌کنم که یک قدری قضایا را با نظر خوش‌بینی نگاه کنید با نظر اصلاح ببینید این که راجع به قسمت اول ببخشید بنده سینه‌ام درد می‌کند اما راجع به قسمت دوم راجع به قسمت مناقصه و مزایده البته دولت کاملاً از ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۱۲ استحضار دارد و برخلاف آن هم تا کنون عملی نکرده است و نخواهد کرد اما جنابعالی که جزو فقها و اصولیون هستید کاملاً می‌دانید که در یک موارد خاصی یک قوانین خاصه‌ای هم وجود دارد فلسفه ایجاد برنامه این بوده است که از بعضی مقررات که ممکن است دست و پا را بگیرد جدا بشویم و الا الزامی ندارد مجلس شورای ملی چنین قانونی وضع بکند جنابعالی ماده ۱۰ این قانون را مطالعه فرمودید ولی ماده ۹ را مطالعه نفرمودید ماده ۹ قانون به برنامه استقلال مالی داده است ملاحظه می‌فرمایید می‌نویسد سازمان برنامه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی خواهد بود طرز کار و حدود و وظایف آن به موجب اساسنامه‌ای خواهد بود که چطور خواهد شد در ماده ۱۰ هم که خودتان قرائت فرمودید با تمام صراحت می‌نویسد اجرای برنامه از لحاظ امور مالی و محاسباتی تابع آیین‌نامه‌ها و مقررات خاصی خواهد بود بایستی که شورای عالی سازمان برنامه یک طرح‌هایی تهیه بکند و به هیئت وزیران بدهد شورای عالی سازمان را هم که در همین مجلس شانزدهم انتخاب کردید و اگر معاملاتی هم بکنند طبق ماده ۱۰ است و این هم که فرمودید ابهامی هست به نظر بنده و نظر دولت این ماده ابهامی ندارد و حد اعلای صراحت را دارد این را هم که فرمودید که اگر تضاد و تناقصی باشد بایستی که آن که به نفع است بیش‌تر تعقیب کرده شود اصلاً نفع و ضرری در اینجا نمی‌بینم مطابق اصول قوانینی که بعداً تصویب می‌شود وارد بر قوانینی هستند که قبلاً وضع شده‌اند مجلس شورای ملی یک قانونی را تصویب کرده است اگر صلاح نمی‌دانید چنین قانونی باشد البته اختیار قانون دست آقایان است البته طرحی می‌توانید پیشنهاد کنید مجلس که تصویب کرد دولت فوراً اجابت خواهد کرد ولی قسمت سومی‌که در اینجا فرمودید که خواستم عرض کنم که فرمودید که تراکتور می‌خواهند بیاورید آهن پاره می‌خواهید بیاورید مردم بلد نیستند برانند البته این تذکراتی که فرمودید بسیار بسیار جالب توجه است و مورد استفاده دولت قرار می‌گیرد اما به طور خلاصه خواستم عرض کنم تصور می‌کنم که جناب آقای نخست وزیر هم در جلسات خصوصی به عرض آقایان نمایندگان رسانده باشند و ملاحظه می‌فرمایند مذاکراتی که شده است یکی تعیین آن اجناسی است که بایست بخریم یکی تأسیس تعمیرگاه برای آن که احیاناً اینها بشکند و جوری بشود درست شود یکی هم مراحل تربیتی و تعلیمی محققاً قبل از تعلیم و تربیت آن هم با آلات و ادوات جدید هیچ کاری نمی‌شود کرد هیچ آدم عاقلی نمی‌آید اینها را بدهد دست مردمی‌که اصلاً بلد نیستند اینهار را دولت کاملاً در نظر دارد و ضمناً فرمودند که ما تراکتور نمی‌خواهیم این اولین دفعه‌ای است که من این حرف‌ها را می‌شنوم ببخشید فرمودید که می‌خواهید گاوهای ما را بردارید به عنوان تحصیل ارز صادر بفرمایید بنده نفهمیدم صادرات و تحصیل ارز و تناسبش با تراکتور و بانک بین‌المللی چیست؟ (ناظرزاده- این جور نفرمودند) چرا؟ فرمودند که می‌خواهند گاوهای ما را بردارید به عنوان ارز صادر بکنید و بنده نفهمیدم صادرات گاو و ارز با تراکتور و قرضه بانک صادرات و واردات چه ارتباطی دارد؟ (یکی از نمایندگان- اینها را نفرمودند) چرا؟ اینها را فرمودند که ماشین‌آلات یک مشت آهن‌پاره‌ای می‌آورید بعد گاوهای ما را به عنوان ارز می‌خواهد بیرون ببرید و فلاحت ما را مطلقاً از بین ببرید این عین فرمایش‌شان نیست؟ فرض فرمودند که دولت این طور می‌کند تصدیق بفرمایید که به فرض نمی‌توان حکمی کرد و دولت به هیچ‌وجه من‌الوجوه این نظر را ندارد بنده از امور فلاحتی اطلاع ندارم ولیکن تصور می‌کنم آقایان مسبوق باشند که دیگر با گاو آهن عهد دقیانوس و آن شیار دو سانتی‌متری و آن طرزی که در ایران معمول است نمی‌تواند کشاورزی ما پیش برود (جمال امامی- گاوبازی هم خودش یک مسئله‌ای است) بله قربان یک مسئله‌ای است. اگر لازم است که ما تراکتور داشته باشیم وسایل جدیدی داشته باشیم اینها را توهم و تحمیل این که می‌آید و می‌شکند و خراب می‌شود و می‌ماند اگر این حرف‌ها را بزنیم اصلاً اگر این فرض‌ها را بکنیم جلو ترقی را داریم می‌گیریم. دنیا دیگر دنیایی نیست که با این توهمات بتوانیم جلو تمدن و ترقی را بگیریم. اگر ۲۵ سال ۳۰ سال پیش کسی راجع به اتومبیل این حرف‌ها را می‌زد امروز می‌بایستی با شتر و گاو مسافرت کنیم همین طور راجع به هر یک از ادوات و آلات صنعتی پس به طور خلاصه خواستم عرض کنم دولت برخلاف قانون و مقررات اقدامی نکرده است اولاً هنوز هم نه قرضه‌ای و نه وامی و نه اعتباری گرفته نشده است برخلاف قانون هم دولت هیچگاه عمل نخواهد کرد و مطابق قانون برنامه و سایر قوانین جاریه دولت عملیات خودش را خواهد کرد و هر آن مجلس محترم شورای ملی بخواهد دولت و تمام اعضایش در اختیار مجلس هستند و کلیه توضیحات لازم را به استحضار مجلس شورای ملی خواهند رسانید. (صحیح است، احسنت)
صفایی- بنده توضیحی دارم.
رئیس- مختصر بفرمایید.
صفایی- بنده شنیده بودم که جناب آقام غلام‌حسین فروهر اهل شوخی و مزاح هستند ولی گمان نمی‌کردم که با مجلس شورای ملی هم شوخی بکنند و پشت تریبون شوخی بکنند معلوم شد که جناب آقای غلام‌حسین فروهر این کاره است و بنده هم هستم، به هر حال حقایق را منحرف کردند و به طور شوخی دست‌اندازی کردند، به هر تقدیر جناب آقای غلام‌حسین فروهر بدانید که اگر مجلس شورای ملی بداند که دولت خلاف کرده استیضاح می‌کند اگر شما قرض کرده بودید برخلاف قانون ما استیضاح کرده بودیم ولی سؤال در موردی است که شبهه بشود و احتمال برود که دولت در راه انحراف است با سؤال متوجهش می‌کنند که منحرف نشود و الا بنده عرض نکردم که شما قرض کرده‌اید و اگر قرض کرده بودید استیضاح می‌شدید بدون تردید.
پس سؤال برای این نبود که قرضی واقع شده است اما موضوع این که قوانین مورد احترام است و تا موقعی که ملغی نشود، نمی‌شود آن را عمل نکرد این کاملاً صحیح است بنده این صحبت را در روزنامه یا در جلسه خصوصی نکرده بودم که آقا این بیان را بفرمایید بنده در مجلس شورای ملی به هیئت دولت عرض می‌کنم که اگر متوجه شد یک قانونی منافع ملت ایران را تأمین نمی‌کند دولت موظف است قانونی برای حفظ منافع و نقض آن قانون به مجلس بیاورد و الا بنده صحبت این را نمی‌کردم که جنابعالی یا دولت یا هر فردی قوانین را اگر تشخیص دادند به میل خودشان قابل اجرا نباشد نه بنده، هیچ کس این حرف را نمی‌زند ولی جنابعالی یا دولت وقتی می‌بینید که قانونی به نفع ملت نیست می‌بایستی نقض این قانون را بیاورید چنانچه همیشه کار دولت‌ها این است قوانینی برای نقض قوانین یا برای تأمین منافع می‌آورند و تقدیم می‌کنند، این عرض بنده هم برای این قضیه است (جمال امامی- کار دیگری هم دولت ندارد) بنده این تذکر را دادم که دولت فعلی متوجه باشد و اگر ابهامی در
قوانین می‌بیند این ابهام را به وسیله قانون رفع کند و این که فرمودند که قانونیت دارد دولت باید اجرا بکند این آقا صحیح است ولی قانونی که منافع ملت ایران را تأمین کند لج که نباید کرد چون یک قانونی نوشته شده این قانون ولو به منافع ملت ایران نباشد چون قانون است این را باید اجرا بکنیم خیر این طور نیست جناب آقای غلام‌حسین فروهر بلکه وقتی که دیدید یک قانونی منافع ما را تأمین نمی‌کند موظف هستید آن قانون را به اصطلاح در اصلاح آن قانون قانونی تنظیم کنید و تقدیم مجلس شورای ملی کنید بنده هم عرضم این بود که بنده و جنابعالی می‌توانیم قوانین را به میل خودمان تغییر بدهیم و تفسیرش بکنیم و اما موضوع ماده ۱۰ که فرمودید به دولت اجازه داده شده که سازمان خارج از امور محاسباتی عمل بکند، عرض کردم امور محاسباتی معلوم نیست حتی این باشد که سازمان برنامه و دفتر نداشته باشد جناب آقای فروهر ممکن است که برای سازمان برنامه نه دفتر، نه صندوق و نه حساب تهیه کنند و دلیل‌شان هم این باشد که سازمان برنامه مستثنا است از امور محاسباتی و چنان که هم امروز وضعیت این طور است و معلوم می‌شود این سازمان از جناب آقای فروهر الهام گرفته که نه دفتر حسابی دارد و نه وضعیت دارد، نه پرونده‌های مشخص اعمال دارد. آقا این که نوشته است برنامه معاف از مقررات مالی و محاسباتی است نه تا آن اندازه که هیچ حساب و کتابی برای خودش قائل نشود، نه این که تمام قوانین مملکت را زیر پا بگذارد بگوید من معاف از محاسبات هستم (مکی- اگر حساب قائل شوند بیست میلیون را چطور تلف کنند؟)
من عرض کردم این ابهام دارد حالا که ابهام دارد دولتی که حسن نیت دارد دولتی که می‌خواهد کار به نفع مردم بکند نباید از این ابهام استفاده بکند و بر ضرر مردم عمل بکند باید بیاید این ابهام را به وسایل قانونی مرتفع بکند نه این که بگوید چون حتماً یک ماده خشکی در اینجا هست من موظفم این ماده خشک را اجرا کنم، نخیر قربان دولت برای این کار نیست دولت را برای حفظ منافع می‌آورند نه برای اجرای مقررات و قوانین خشک این طور نیست پس بنده جداً تقاضا می‌کنم که به عرایض من توجه شود و عرایضم هم صرفاً برای تذکر بود. که دولت متوجه باشد نمی‌خواستم بگویم که دولت خلاف کرده و یا جناب آقای فروهر خلاف می‌کنند، نخیر ایشان اهل خلاف نیستند و مسلماً به قوانین احترام می‌گذارند و مسلماً هم به مجلس شورای ملی احترام می‌گذارند و فقط خواستند با خود بنده شوخی بکنند. بنده دیگر حرفی ندارم.
رئیس- آقای وزیر دارایی.
وزیر دارایی- عرض کنم که بنده به هیچ‌وجه نخواستم که با کسی شوخی بکنم (احسنت) من چنین حقی را برای خودم اصلاً قائل نیستم جناب آقای عبدالصاحب صفایی را که می‌بینم یک قدری برافروخته شده‌اند بنده خدمت ایشان حد اعلای ارادت را دارم و مکرر هم خدمت‌شان عرض کرده‌ام و خودشان هم مسبوق هستند بنده چه وقت گفتم که برنامه باید نه حساب داشته باشد و نه کتاب؟ از برنامه هم بنده نمی‌خواهم در اینجا دفاع کنم نه تکذیب. اگر روزی صحبت برنامه اینجا مطرح شد البته آقایان نمایندگان محترم فرمایشاتی می‌فرمایند و دولت هم جواب عرض خواهد کرد بنده عرض نکردم که باید نه حساب داشته باشد نه کتاب هیچ‌وقت چنین صحبتی را نکردم گفتم استقلال مالی دارد و قوانین محاسباتی‌اش را بایستی طرز خاصی تنظیم بکند حتی در آنجا در مواردی می‌نویسد که با تصویب هیأت نظارت هیئت نظارت را هم خود مجلس شورای ملی انتخاب کرده است همین مجلس انتخاب کرده است حتی مجلس قبلی هم انتخاب نکرده است. اینها یک قوانینی است دولت هم هر وقت دید که این قوانین بد است می‌آورد اصلاحش را می‌خواهد کما این که قانون اساسی به مجلس شورای ملی هم اجازه داده است برای این که اگر یک وقتی دولت نخواست یک قوانینی را بیاورد اصلاح بکند خودش حق دارد که در مجلس شورای ملی طرح قانونی پیشنهاد بکند خوب اگر آقا واقعاً نظرتان این است که بعضی از قوانین بد است لطفاً قوانینی تهیه بفرمایید و به امضای عده لازم برسانید و تقدیم بکنید وقتی تصویب شد ما اطاعت می‌کنیم اما بنده خواستم عرض کنم این طوری که فرمودید این طور تصور می‌شد که دولت واقعاً دارد تمام قوانین را زیر پا می‌گذارد، این طور نیست و دولت چنین کاری را مرتکب نشده است و مجلس شورای ملی از جریان تمام امور مستحضر خواهد شد و باز هم بنده تکرار می‌کنم با ارادتی که به جناب آقای عبدالصاحب صفایی داشتم و با احترامی‌که وظیفه قانونی من است که به این مکان مقدس داشته باشم هیچ‌وقت درصدد این نبوده‌ام که به مقام مقدس مجلس شورای ملی حتی با شوخی چون مقام من کوچک‌تر از آن است که بخواهم به اینجا اهانت کنم (احسنت- صحیح است)
۹- سؤال آقای محمدعلی مسعودی از آقای وزیر فرهنگ راجع به میزان کمک سازمان برنامه به وزارت فرهنگ
رئیس- آقای محمدعلی مسعودی
محمدعلی مسعودی- بنده درست چهار ماه پیش سؤالی از جناب آقای وزیر فرهنگ کرده بودم متأسفانه جلسات مجلس در این دو ماه اخیر طوری بود که اصلاً نتوانستیم کوچک‌ترین کاری بکنیم همین طور هم که تذکر دادم حقیقت وضع مملکت را ما خودمان آمدیم اینجا با صراحت باید عرض کنم که مختل کردیم نه دولت و نه ما به کارهایمان در این دو ماه اخیر ابداً نرسیدیم آقای وزیر فرهنگ و آقای وزیر دارایی و آقای وزیر کشاورزی چند روز است می‌آیند به مجلس و نمی‌توانند لوایحی را که دارند تقدیم بکند و می‌روند بنابراین همه امور روی این جریان و این طرز کار عقب افتاده از جمله سؤالی که بنده کردم در تاریخ ۲۵ / ۴ / ۲۹ بود و تا به حال معطل مانده‌ام یعنی از موقعی که بنده این سؤال را کردم تا به حال سازمان برنامه سه مدیر عامل عوض کرده است، آن وقت ما می‌گوییم که سازمان برنامه عملی نمی‌کند اصلاً یک سازمانی تا یک تشکیلات ثابت نداشته باشد چه عملی می‌تواند بکند چطور می‌تواند کار بکند! (صحیح است) خوب هر کسی می‌آید مطابق میل خودش یک کاری می‌کند هنوز به نتیجه نرسیده او را برمی‌دارند یکی دیگر می‌آید سومی، چهارمی، پنجمی و نتیجه همین است که ما می‌بینیم آن وقت هم می‌آییم و می‌گوییم که حیف و میل می‌شود خوب آقا تا یک تشکیلاتی منظم و درست نباشد کار نمی‌تواند بکند، بنده چون در یک مؤسسه ملی بزرگ شده‌ام این را تجربه دارم و می‌دانم تا سازمان یک مؤسسه صحیح داده نشود و روی آن سازمان عمل نشود نتیجه آن کار صفر است اما سؤال بنده این بود که سازمان برنامه در سال ۲۸ و ۲۹ چه مبلغی به فرهنگ عمومی‌کشور کمک کرده؟ یعنی به وزارت فرهنگ کمک کرده و وزارت فرهنگ از محل این کمک چه اقداماتی کرده؟
و به نظر بنده سازمان علاوه بر کارهای تولیدی که به نظر من تولیدهای کوچک باید باشد نه صنایع بزرگ و ساختمان‌های سدهای عظیم که سال‌ها طول بکشد چون در این مملکت که مردمش نان ندارند بایستی کارهای تولیدی کوچک ایجاد کرد که زودتر به یک نتیجه‌ای برسد، علاوه بر این قسمت به نظر من باید در برنامه‌اش در جریان برنامه‌اش بایستی دو موضوع را هم در نظر بگیرد یکی موضوع کمک به سازمان‌های فرهنگی، یکی موضوع کمک به سازمان‌های بهداری بنده اینجا از حضور جناب آقای دکتر صالح هم استفاده می‌کنم و این سؤال را هم می‌کنم و می‌خواهم ببینم که این موضوع اساسی که برای مملکت و افراد مملکت در درجه اول اهمیت قرار گرفته چه اقدامی‌شده و چه مبلغ در ظرف دو سال تشکیل سازمان برنامه کمک شده به فرهنگ و به بهداشت کشور و این پول‌ها به چه مصرفی رسیده؟ این عرض بنده بود. صمناً یک نکته‌ای را می‌خواستم عرض کنم در تأیید بیانات آقای ملک‌مدنی راجع به اجرای مواد قانون اساسی در فرهنگ و توجه آقای وزیر فرهنگ را به این موضوع جلب کنم و بنده خیلی خوش‌وقت شدم وقتی که دیدم کار شما در این مورد، مورد توجه عموم طبقات قرار گرفته و روحانیون و سایر دسته‌جات همه معتقد و مؤمن به این بودند که شما در این قسمت تنها وزیر فرهنگی بودید که شجاعانه‌تر از سایرین عمل کردید (عده‌ای از نمایندگان- اکثریت نیست.)
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- اگر آقایان موافقند دوشنبه هم اختصاص داشته باشد برای سؤالات جلسه را فعلاً ختم می‌کنیم جلسه آینده فردا صبح (مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت