مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ شهریور ۱۳۰۸ نشست ۶۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ شهریور ۱۳۰۸ نشست ۶۴
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۶۴
صورت‌مجلس شنبه ۲۱ شهریورماه ۱۳۰۸ مطابق هشتم ربیع‌الثانی ۱۳۴۸
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- تصویب مرخصی آقای دبستانی
۳- تقدیم لایحه راجع به دارالمعلمین عالی و تصویب فوریت آن
۴- تقدیم لایحه اعتبار برای کرایه منازل معلمین اروپایی
۵- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر داخله
۶- شور اول لایحه تأمین خسارت از اتباع خارجه
۷- تقدیم لایحه ثبت اسناد
۸- تصویب مرخصی آقای افسر
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
(مجلس نیم ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید)
۱- تصویب صورت‌مجلس
(صورت‌مجلس پنجشنبه ۱۶شهریورماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند)
اسامی غایبین که ضمن صورت مجلس خوانده شده است.
غایبین با اجازه جلسه ۶۲ آقایان: مجد ضیایی - نوبخت - وهاب‌زاده - خطیبی - امیر ابراهیمی - زوار - آشتیانی - جمشیدی - فرخی - وثوق قزوینی - اعظم زنگنه - آقازاده سبزواری - فرشی - لرستانی - رحیم زاده - عراقی - اورنگ - حاج سید محمود - جلایی- ارکانی - ارباب کیخسرو- تیمورتاش
غایبین بی‌اجازه جلسه ۶۲ آقایان: رهبری - میرزا حسن خان وثوق - دکتر طاهری - افسر - بوشهری - مسعود - آصف - کاشانی - دبستانی - قوام - حاج رحیم آقا- میرزا ابوالفضل - آقا رضا مهدوی - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس- حاج حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک
(با مراجعه به قسمت اول صفحه ۹۹۱ جلسه ۶۳ علت تکرار قرائت غایبین جلسه ۶۲ در این جلسه توضیح می‌شود.)
غایبین با اجازه جلسه ۶۳ آقایان: مجد ضیایی - وهاب‌زاده - عبدالحسین خان دیبا - ابراهیمی - زوار - آشتیانی - فرخی - سید مرتضی خان وثوق - اعظم زنگنه - گنجه‌ای - آقازاده سبزواری - کاشانی - لرستانی - رحیم‌زاده - عراقی - اورنگ - حاج سید محمود - ارباب کیخسرو - تیمورتاش
غایبین بی‌اجازه جلسه ۶۳ آقایان: رهبری - میرزا حسن خان وثوق - دکتر طاهری - افسر - بوشهری - مسعود - آصف - دبستانی - قوام - حاج رحیم آقا قزوینی - میرزا ابوالفضل - آقا رضا مهدوی - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس - حاج حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک
دیرآمدگان با اجازه جلسه ۶۳ آقایان: مخبر - فرهمند - ناصری
دیرآمده بی‌اجازه جلسه ۶۳ آقای: قراگوزلو
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- آنجا در صورت‌مجلس راجع به جمله‌ای در کلیات در تحت عنوان تحت‌الحمایگی در عدم شناختن دولت و مجلس بنده اظهار کردم و وزیر هم در جواب بنده راجع به عدم شناختن و رسمیت دادن اظهاراتی کرد. کلمه عدم شناختن: سقط شده باید اضافه شود.
رئیس- در صورتی که این طور باشد تصحیح می‌شود.
در صورت‌مجلس دیگر نظری نیست؟
(اظهاری نشد)
رئیس- صورت‌مجلس تصویب شد. یک فقره خبر از طرف کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود.
۲- تصویب مرخصی آقای دبستانی
(این قسم قرائت شد)
آقای دبستانی- نماینده محترم به واسطه کسالت تقاضای یک ماه مرخصی از ۱۷ مرداد نموده کمیسیون با تصویب مرخصی مزبور موافق و اینک خبر آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- بنده موافقم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرض کنم که امروز ما چقدر معطل شدیم و جلسه خصوصی تشکیل دادیم به جهت این که یک پولی جمع شود برای اعانت به سیل‌زدگان تبریز حالا هم بنده عقیده دارم (هرچند که این فضولی است که بنده می‌کنم چون آقایان اختیار مال خودشان را خودشان دارند (صحیح است) که از وجوه این مرخصی‌ها استفاده نکنند و حقوق این قبیل مرخصی‌ها را بدهند برای این خرج‌های مفید و لازم و عام‌المنفعه و اینقدر هم اسباب زحمت و معطلی مجلس نشوند به این ملاحظه بنده مخالفم و الّا با اصل مرخصی بنده مخالفتی ندارم.
رئیس- آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- عرض کنم که این نظری را که آقای فیروزآبادی اظهار فرمودند این نظر را در هر موقعی که شده و پیش آمده است در هر دوره آقایان نمایندگان عملی کرده‌اند و به موقع اجرا گذاشته‌اند مثل این که امروز هم هر کس در هر حدودی که برایش مقدور و ممکن بود از مساعدت با سیل‌زدگان آذربایجان خودداری نکرد. حقوق اشخاص هم مربوط به خودشان است آقای دبستانی هم یکی از کسانی هستند که همیشه در مجلس حاضرند و هیچ وقت بدون این که مجوز قانونی داشته باشند حاضر نیستند اجازه بخواهند و غیبت کنند این است که گمان می‌کنم حضرتعالی هم موافقت بفرمایید بهتر است.
رئیس- موافقین با مرخصی آقای دبستانی قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد.
۳- تقدیم لایحه راجع به دارالمعلمین عالی و تصویب فوریت آن
معاون وزارت معارف- در چند جلسه قبل یک لایحه راجع به دارالمعلمین عالی تقدیم مقام مقدس مجلس شورای ملی گردید ولی چون کمیسیون معارف اکثریت نداشت مجبور شدیم لایحه را پس بگیریم و بعد به قید دو فوریت تقدیم کنیم ولی چون حالا کمیسیون معارف آن نواقصش رفع شده و تکمیل شده است به قید یک فوریت تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنیم. تقاضای یک فوریت شده است.
(لایحه مزبوره را تقدیم مقام ریاست نموده و به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
نظر به این که در این ایام در غالب بلاد ایران مدارس متوسطه کامل تأسیس گردیده است وزارت معارف برای تکمیل مدارس مذکور محتاج به معلمینی است که تحصیلات عالیه را به پایان رسانیده و در شعب مختلفه علوم و ریاضیات و ادبیات دارای معلومات کافی بوده و در عین حال فن اصول تعلیم را نیز آموخته باشند برای حصول این مقصود در سنه ماضیه دارالمعلمین مرکزی که یک مدرسه متوسطه‌ای بیش نبود توسعه یافته و به استخدام معلمین عالی‌مقام تحصیلات آن در حدود مدارس عالیه قرار گرفته است به این نیت که از فارغ‌التحصیل‌های آن مدرسه برای خدمت تعلیم و تربیت استفاده شود ولی از طرف دیگر چون نسبت به فن شریف تعلیم محصلین مدارس کمتر اقبال و توجه دارند و مخصوصاً با آن که سالیانه از هر جهت قریب دویست نفر محصل رهسپار می‌شوند همگی همت خود را به شرکت در مسابقه برای اعزام به خارجه معطوف می‌دارند و در نتیجه برای مدارس دارالمعلمین به قدری که کفاف احتیاجات تعلیمات متوسطه مملکت را بنماید شاگرد باقی نمی‌ماند - وزارت معارف می‌داند برای فارغ‌التحصیل‌های آن مدرسه حقوق و امتیازاتی قائل شود تا بدین وسیله آنان را به خدمت معلمی تشویق کرده و بتواند به قدر حاجت معلم کافی برای مدارس متوسطه تربیت کند علیهذا مواد ذیل را تقدیم نموده تقاضا دارد تصویب فرمایند از هذه‌السنه ۱۳۰۸ به موقع اجرا گذارده شود.
ماده ۱- وزارت معارف مکلف است هر ساله جهت تکمیل فن تعلیم و تربیت اعتبار کمک‌خرج تحصیل لااقل پانزده نفر محصل دارالمعلمین عالی در بودجه سنواتی وزارت معارف منظور بدارد و در هذه‌السنه هم مطابق اعتباری که در بودجه ۱۳۰۸ منظور شده رفتار نماید.
ماده ۲- اعطای کمک خرج موکول به شرایط ذیل است.
۱- عدم بضاعت محصلین
۲- اگر عده از پانزده نفر تجاوز کرد حق سبقت برای کسانی است که معدل نمرات امتحانات نهایی آنها در دوره کامل متوسطه بیشتر بوده باشد در صورت تساوی نمرات به قرعه انتخاب خواهند شد.
ماده ۳- محصلین که دوره تحصیلات دارالمعلمین عالی را به پایان رسانیده و به اخذ دیپلم لیسانس نائل شده‌اند ممکن است بدون امتحان مسابقه برای تکمیل فن تعلیم و تربیت بدون رعایت فقره (ب) از ماده ۲ قانون اول خرداد به خارجه اعزام شوند.
ماده ۴- دارندگان دیپلم لیسانس مدرسه دارالمعلمین عالی مشمول مواد ۶۶ و ۶۷ و ۷۳ قانون کشوری نخواهد بود و دولت مکلف است فارغ‌التحصیل‌های آن مدرسه را که به اخذ دیپلم لیسانس نائل شده‌اند بدون طی خدمت ابتدایی با رتبه چهار اداری به خدمت معلمی بپذیرد و تا رتبه شش اداری آنها را پس از توقف دو سال در یک رتبه به رتبه بالاتر ارتقا دهد.
ماده ۵- وزارت معارف مکلف است فارغ‌التحصیل‌های مدرسه دارالمعلین عالی را در مدارس دولتی اعم از متوسطه یا ابتدایی به خدمت معلمی استخدام نماید و چنانچه پس از مدت شش ماه خدمتی به آنها رجوع نگردید.
در شش ماه دوم دولت به آنها حقوق رتبه مذکور در ماده ۴ را خواهد داد و هر گاه پس از یک سال استخدام آنان محل حاجت واقع نگردید می‌توانند برای خود شغل دیگری تدارک نمایند.
ماده ۶- دولت مکلف است که فارغ‌التحصیل‌های مدرسه دارالمعلمین را در هیچ یک از ادارات دولتی به خدمت نپذیرد.
ماده ۷- وزارت معارف نظام‌نامه اجرا این قانون را تهیه نموده و مأمور اجرای آن نیز خواهد بود.
رئیس- فوریت مطرح است. آقای یاسایی
یاسایی- موافقم.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- نقداً عرضی نداشتم.
رئیس- آقای شریعت‌زاده
شریعت‌زاده- بنده هم موافقم.
رئیس- آقای ملک‌زاده
ملک‌زاده- موافقم.
رئیس- مخالفی نیست؟
(گفتند خیر)
رئیس- موافقین با فوریت اول قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. لایحه را می‌فرستیم به کمیسیون
۴- تقدیم لایحه اعتبار برای کرایه منازل معلمین اروپایی که استخدام شده‌اند
معاون وزارت معارف- خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است که یک لایحه قبلاً تصویب شد برای استخدام معلمین اروپایی جهت مدارس مرکز و ایالات و ولایات. در آن تاریخ مبلغی را که ما پیش‌بینی کرده بودیم برای حقوق آنها کافی بود و اخیراً برای تغییر نرخ پول‌های اروپایی که البته آقایان مستحضرند آن اعتبار دیگر کافی نیست. این است که یک لایحه برای کرایه منزل آنها در تحت یک ماده تنظیم شده است و به قید یک فوریت تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنم و استدعای تصویب آن را دارم.
(لایحه را تقدیم کردند و این قسم خوانده شد)
ساحت محترم مجلس شورای ملی
به طوری که خاطر نمایندگان محترم مسحضر است در هذه السنه برای اصلاح و تکمیل مدارس متوسطه مرکز و ولایات مقرر گردید دوازده نفر معلم به موجب قانون مصوب نهم تیر ماده ۱۳۰۸ از فرانسه استخدام گردد ولی نظر به این که وضع معیشت تا درجه‌ای سخت شده و معلمینی که باید استخدام شوند با حقوق مصرحه در قانون مزبور نمی‌توانند زندگانی نمایند این است که پس از مکاتبات و مذاکرات لازمه معلمین مزبور حاضر برای خدمت می‌شوند در صورتی که لااقل خرج منزل آنها را دولت بدهد و برای این منظور سالی ۲۵۰ تومان به حقوق سالیانه آنها که ۳۶۰۰ تومان است اضافه می‌شود بنابراین چون مدارس قریباً افتتاح و بایستی معلمین حاضر شوند و سکته به تحصیلات متعلمین وارد نشود و علاوه مبلغ معروض هم در اعتبارات مدارس متوسطه موجود می‌باشد که تأدیه گردد لذا ماده واحده ذیل را به قید دو فوریت...
مؤید احمدی (منشی)- اینجا دو فوریت نوشته است.
رئیس- خودشان یک فوریت را تقاضا کرده‌اند.
معاون وزارت معارف- بلی، یک فوریت است.
(آقای مؤید احمدی (منشی) بقیه لایحه را این قسم قرائت نمودند)
به قید یک فوریت پیشنهاد نمود تصویب آن را تقاضا می‌نماید.
ماده واحده- وزارت معارف مجاز است علاوه بر حقوقی که در قانون نهم تیر ماه ۱۳۰۸ برای استخدام دوازده نفر معلم فرانسوی در نظر گرفته شده به هر یک
سالیانه ۲۵۰ تومان از اعتبار مصوبه هذه‌السنه مدارس متوسطه بابت کرایه منزل تأدیه نماید.
مرتضی قلی خان بیات- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- فوریت مطرح است. آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- این لایحه که معاون محترم تقدیم کردند لایحه خرج است و لایحه خرج هم برای استحضار خاطر ایشان عرض می‌کنم یک شوری است و می‌رود به کمیسیون بودجه و خبرش بعد می‌آید به مجلس و یک شور هم بیشتر ندارد (بعضی از نمایندگان- صحیح است) مگر این که نظر دولت این باشد که فوری باشد یعنی آن یک شور هم درش نشود و فی‌المجلس مطرح شود و به کمیسیون بودجه نرود. اگر حالا هم نظر ایشان این است که در مجلس مطرح شود و به کمیسیون نرود که بنده اساساً مخالف هستم با این ترتیب جهتش را هم عرض می‌کنم. در دوره سابق که آن معاون سابق بود مثل تگرگ هی برای ما معلم می‌آورد و لایحه‌اش را از مجلس می‌گذراند و تصور خرجش را هم نمی‌کردند (طلوع- اصل لایحه مطرح نیست فوریت است) بنده عرایض مفصلی هم در این باب عرض کردم و چون اساس تعلیم است...
طلوع- موضوع مطرح نیست آقا.
آقاسیدیعقوب- فوریت است آقا و باید در مجلس شور بشود من هم در فوریت می‌خواهم حرف بزنم...
(صدای زنگ رئیس- حرفتان را بزنید آقا)
آقاسیدیعقوب- تقاضای فوریت کرده‌اند باید در مجلس شور بشود بنده با این مسئله مخالف هستم از چند جهت یک جهتش قسمت بودجه آن است چون مسئله باید کاملاً معلوم شود و تا این نرود در کمیسیون بودجه و تا ما بودجه جزو وزارت معارف را ملاحظه نکنیم و تا مطلع نشویم به مجرد این که شما لایحه را بیاورید بنده عقیده ندارم و نمی‌توانم موافقت کنم برای این که ما کم‌کم وارد می‌شویم در مخارج می‌بینیم به یک موانعی برمی‌خوریم چرا؟ چون مجلس شورای ملی مرکز سیاست و اطلاعات مملکت است ما در بودجه کلی که گذراندیم در همانجا هم اطلاع دادیم این مخارجی را که ما رأی می‌دهیم در مقابل این عوائد. این عوائد ما یک اندازه با این مخارج تقابل نمی‌کند و ما نقصان داریم در عواید این یک موضوع. موضوع دیگر چنانچه اعضای محترم کمیسیون در نظر دارند در کمیسیون بودجه در موضوع یک لایحه شش میلیونی قرار بر این شد که کلیه صرفه‌جویی‌های بودجه وزارتخانه‌ها را هیچ نوع خرجی برای آن نتراشند برای این که ذخیره خودمان بکنیم این مسئله جزو صورت‌مجلس کمیسیون بودجه شد بعد هم آمدیم تحت یک ماده واحده رأی دادیم. الان بنده می‌بینم که نمک معارف‌پروری هم در همه هست بنده هم حرف بزنم می‌گویند آقا دوازده نفر معلم از فرانسه حرکت کرده‌اند و شما می‌خواهید جلو بگیرید از معارف و ما چهار سال عقب خواهیم افتاد و مسلماً همه با بنده مخالفت خواهند کرد بنده عرض کردم که آوردن این لایحه و مصرف معین کردن غیر از این که از محل صرفه‌جویی است چیز دیگری نیست خوب تصمیم کمیسیون بودجه هم این بوده است که صرفه‌جویی را هیچ نباید دست بزنیم و باید باشد برای ذخیره ما مطلب‌مان برای ملت‌مان مخفی نیست ما نمی‌توانیم هی پی‌درپی به مخارج رأی بدهیم عقب می‌افتیم در تعلیم؟ بنده حاضر ترم تا این که بیایم در یک بودجه که نمی‌دانم تکافو می‌کند تا آخر سال با مخارجمان یا نه رأی بدهم. حالا این لایحه می‌رود به عنوان معارف‌پروری فردا آقای رئیس صحیه می‌آید می‌گوید آقا این لایحه برای صحت مملکت است رأی بدهید آن یکی هم می‌گوید برای امنیت است آن وقت هم خود وزرا در عمل گیر می‌کنند و هم دیگران مگر این که این لایحه بیاید در کمیسیون بودجه آقای وزیر مالیه هم بیایند و صورت بدهند که ما این مخارج و این عواید را داریم و عوایدمان کامل است آن وقت ما موافقت بکنیم
مگر اطلاع ندارید در غالب جاها معارف ما منقصت دارد یک کلاس را کم کردند برای این که بودجه نداشتند بنابراین بنده عقیده‌ام این است که لایحه بیاید در کمیسیون آقای معاون هم بیایند آقای وزیر مالیه ما هم بیایند خزانه‌دار و آن کسانی که در مخارج و عواید نظر دارند بیایند و بگویند ما می‌توانیم این خرج‌ها را بکنیم یا نه ما معلم دارید هر سال معلم‌های ما وادنگ درمی‌آورند و بعد از کنتراتشان می‌آیند اضافه می‌کنند آخر این عقد اجاره است و عقد اجاره لازم است اگر ما تخلف کردیم که در دنیا ما را متخلف از قانون معرفی می‌کنند هی می‌آیند وقتی می‌بینند ما سهل هستیم می‌گویند آقا برای ما باید زیاد کنید. آخر برای چه هزار تومان زیاد نماییم کنترات تو این قدر بوده است آقا به چه مناسبت؟ حقیقت خیلی اهمیت دارد بنده با زیاد کردن بر کنترات مخالفم باید توضیح داده شود این از چه محل است اگر از محل صرفه‌جویی است باید کمیسیون بودجه آن تصمیم خودش را به هم بزند آن وقت می‌شود موافقت کرد و الّا با این اشکالاتی که هست و خود آقایان وزرا می‌دانند که بنده چه عرض می‌کنم و بنده از روی دلسوزی که مته به خشخاش می‌گذارم این مخالفت را می‌کنم این است که مخالفم.
معاون وزارت معارف- بنده چون در لایحه ذکر شده بود یک فوریت این عرض را می‌کنم و تصدیق هم می‌کنم فرمایش آقای آقاسیدیعقوب را و موافقت می‌کنم که برود به کمیسیون و دقت بشود ولی به طور اختصار یک قسمت را لازم است جواب عرض کنم که این که فرمودند معلمین وادنگ در می‌آورند. این طور نیست این معلمین را ما تازه داریم کنترات می‌کنیم و کنترات این معلمین بدوی است نه این که اضافه بخواهند منتهی در موقعی که ما آن لایحه را آوردیم نرخ لیره چهل و شش قران بوده است و امروز پنجاه و پنج قران است و البته برای اروپایی‌هایی که در اینجا از ما پول می‌گیرند این وضعیت فرق دارد و این قضیه به قدری محسوس است که محتاج به توضیح نیست. بقیه فرمایش آقا را ممکن بود که بنده حالا جواب عرض کنم ولی چون به کمیسیون بودجه می‌رود در آنجا جواب عرض خواهم کرد.
رئیس- در این صورت مراجعه می‌شود به کمیسیون.
شور اول خبر کمیسیون راجع به تأمین خسارات از اتباع خارجه مطرح است. خبر کمیسیون قرائت می‌شود...
آقای وزیر داخله فرمایشی دارند؟
۵- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر داخله
وزیر داخله- دو فقره لایحه است که تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنیم یکی راجع است به تمدید کنترات دکتر کراندل رئیس مؤسسه انستیتو پاستور. این یکی هم راجع به یک عمل احتسابی است در بودجه.
دشتی- مال احتسابی است. (خنده نمایندگان)
۶- شور اول لایحه تأمین خسارات از اتباع خارجه
(خبر کمیسیون قوانین عدلیه راجع به تأمین خسارات از اتباع خارجه به شرح ذیل قرائت شد)
لایحه نمره ۷۸۰۴ راجع به تأمین از اتباع خارجه در کمیسیون قوانین عدلیه مطرح گردیده پس از بحث و مداقه در اطراف آن بالاخره مواد لایحه به شرح ذیل اصلاح و موافقت حاصل شده اینک راپرت آن را برای مطالعه آقایان نمایندگان محترم تقدیم می‌دارد که نظریات خود را به کمیسیون اطلاع دهند.
ماده اول- اتباع خارجه اعم از این که مدعی اصلی باشند و یا به عنوان شخص ثالث وارد دعوی گردند مکلفند در صورت تقاضای مدعی‌ٌعلیه برای تأدیه مخارج محاکمه و خساراتی که ممکن است به پرداخت آن محکوم گردند تأمین بدهند.
تقاضای مزبور فقط از مدعی‌ٌعلیه تبعه ایران پذیرفته می‌شود و باید در محاکمه عادی ضمن اولین لایحه‌ای که به محکمه داده می‌شود و در محاکمه اختصاری در اولین جلسه به عمل آید و الّا مسموع نخواهد بود.
ماده دوم- محکمه در ضمن قراری که راجع به تأمین می‌دهد میزان آن را معین خواهد کرد و مادام که تأمین داده نشده محاکمه متوقف خواهد ماند.
ماده سوم- تبعه خارجه که در خاک دولت متبوع او اتباع ایرانی از دادن تأمین معاف هستند از دادن تأمین در ایران معاف خواهند بود.
رئیس- این خبر را برای جلب نظر آقایان نمایندگان داده‌اند ولی بعد به وسیله مراسله به ما می‌نویسند که اصل لایحه سابق مطرح و به جای خبر کمیسیون تلقی شود.
دشتی- ما ندیدیم.
هزارجریبی- این قانون را ما ندیدیم کجاست؟ به ما نداده‌اند.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی دامت شوکته،
نظر به این که کمیسیون قوانین عدلیه در جلسه اخیر خود با موافقت آقای وزیر عدلیه تصمیم نمود که لایحه نمره ۷۸۰۴ دولت راجع به تأمین از اتباع خارجه در مجلس شورای ملی مطرح شود لذا متمنی است مقرر فرمایید مواد مصوبه کمیسیون که سابقاً به عنوان راپورت شور اول برای اطلاع آقایان نمایندگان محترم تقدیم و توزیع شده است به عنوان خبر در دستور مجلس شورای ملی بگذراند.
مخبر کمیسیون قوانین عدلیه
رئیس- مذاکرات در کلیات است. آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- موافقم.
رئیس- آقای روحی
روحی- موافقم.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم.
بعضی از نمایندگان- مخالفی نیست.
رئیس- مخالفی ندارد؟
(اظهار شد خیر)
رئیس- رأی می‌گیریم به ورود در مواد موافقین قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
(به شرح سابق خوانده شد)
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- موافقم.
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- موافقم.
رئیس- مخالفی نیست.
(گفته شد خیر)
رئیس- ماده دوم قرائت می‌شود.
(به مضمون سابق قرائت شد)
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- اینجا خواستم از آقای وزیر عدلیه سؤال کنم چون در کمیسیون نظرم نیست که چه جور معین شد که این قرار از جمله قرارهایی است که قابل استیناف است یا نیست خواستم این را سؤال کنم که قابل استیناف است یا نه؟
طباطبایی دیبا- البته نیست.
وزیر عدلیه- خیر آقا نیست.
رئیس- مخالف دیگری نیست؟ (گفتند خیر) ماده سوم خوانده می‌شود.
(به شرح سابق خوانده شد)
رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- اینجا بنده نظرم هست در کمیسیون که صحبت کردیم این مسئله نه برای
خاطر عنوان سیاست است که معامله متقابله باشد عنوان این بود که تبعه خارجه که در عدلیه ما می‌آید از یک تبعه داخله عارض می‌شود بعد آن تبعه داخله در مقام این که باید این تبعه خارجه که عرض حال داده است چون وقتی که نزدیک به محکومیتش که شد شاید از اینجا برود فلسفه این بود این تبعه داخله که از مملکت خودش خارج نمی‌شود آن تبعه خارجی که رفته است عرض حال داده است از جهت تأمین خسارت اتباع داخله که خسارتی اگر برای مدعی‌ُعلیه در موقع محاکمه وارد شود و معلوم شود که آن مدعی‌ٌعلیه حق داشته است چون باید جبران خسارت او بشود از جهت آن که آن مدعی شاید برود و نماند که جبران حق مدعی‌علیه بشود ما این را ملاحظه کردیم یعنی فلسفه وضع قانون این بود حالا در ماده سوم این قانون نوشته است که در ممالکی که این معامله در عدلیه‌شان نمی‌شود این معامله در عدلیه ما هم با اتباع آنها نخواهد شد. بنده خواستم عرض کنم که مقصود ما وضع عدالت بود و چون از جهت عدالت است بنده این موضوع و فلسفه را همه جا محترم می‌دانم که هر تبعه خارجه که در عدلیه ما آمد و ادعا کرد به یک مدعی علیه داخله آن مدعی‌علیه می‌تواند تأمین بخواهد خواه آن تبعه خارجه در عدلیه خودش نسبت به اتباع ایران این حکم را اجرا کند یا نکند و الّا این فلسفه از جهت فلسفه این قانون آمده است.
وزیر عدلیه- عرض کنم در اساس این مطلبی که فرمودید حرفی نیست البته روی این فلسفه که اظهار کردید معمول است که از اتباع خارجه تأمین می‌خواهند و دولت هم روی همین نظر و فلسفه حالا آمده و می‌خواهد این قانون را بگذارند. اساساً در بعضی از ممالک این تأمین را از اتباع خارجه می‌گیرند و در بعضی از ممالک دیگر هم نمی‌گیرند در این صورت البته معقول نیست که وقتی یک دولتی از اتباع ایران این تأمین را نمی‌گیرد آن وقت ما از اتباع آن دولت در مملکت خودمان این تأمین را بگیریم و این ترتیب مناسبت ندارد. اما راجع به محکومیت که فرمودید ناچار این قبیل دول در ضمن معاهداتی که با هم می‌بندند ترتیبی راجع به این کار خواهند داد که بالاخره حکمی که داده شده است اجرا شود.
رئیس- مخالف دیگری نیست؟
(گفته شد خیر)
رأی می‌گیریم برای ورود در شور ثانی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. خبر مرخصی... (خطاب به آقای وزیر عدلیه) فرمایشی دارید؟
وزیر عدلیه- بلی.
رئیس- بفرمایید.
۷- تقدیم لایحه ثبت اسناد
وزیر عدلیه- یک لایحه‌ای است تقدیم می‌کنم البته آقایان در خاطر دارند که یک قانون ثبت اسنادی بود که در آن یک تغییراتی به تدریج همین طور شده بود و معذلک هر روز ما متوجه نکات تازه می‌شدیم که قبلاً متوجه آن نبودیم. زیرا کار ثبت در این مملکت یک کار تازه‌ای است و باید همین طور هم باشد (صحیح است) از طرف دیگر این قوانین مختلف هم اسباب زحمت شده بود و بدون این که در ضمن یک قانونی گنجانده شود خیلی متفرق و اسباب اشکال بود و برای خیلی‌ها مثلاً مشکل بود که بدانند فلان قانون تازه وضع شده و فلان قانون دیگر را نسخ کرده یا فلان تغییر در قانون داده شده این است که وزارت عدلیه با در نظر گرفتن تمام نکات و جهات و تجارب حاصله در این مدت تمام قانون سابق را به اصطلاح آمده و یک کاسه کرده و تمام آن نظرها را جمع کرده و در تحت این لایحه که تقدیم می‌کنم در آورده است.
بیات- می‌رود به کمیسیون؟
وزیر عدلیه- بلی به کمیسیون می‌رود.
۸- تصویب مرخصی آقای افسر
رئیس- در موقعی که خبر کمیسیون مرخصی را می‌خواندند در جزو مرخصی‌ها خبر مرخصی آقای افسر رسیده بود ایشان با وجود این که حقوق این مدتشان را هم تخصیص داده‌اند به سیل‌زدگان معذالک خبر قرائت می‌شود (راپورت مرخصی آقای افسر به شرح ذیل قرائت شد) آقای افسر نماینده محترم به جهت تکمیل معالجه تقاضای شش روز تمدید مرخصی از ۱۲ شهریور نموده‌اند کمیسیون با تصویب مرخصی مزبور موافق و با تقدیم خبر آن به عرض مجلس مقدس می‌رساند که مقرری این مدت را توسط کمیسیون اعانه به سیل‌زدگان تبریز تخصیص داده‌اند.
رئیس- آقای عدل
عدل- مخالفی ندارد.
رفیع - مخالف ندارد همه موافقند.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- نقداً بنده مخالفتی ندارم اما چیزی که هست یک ترتیب معمول شده بود که یک ماهه دو ماهه مرخصی می‌گرفتیم بعد ده روز پانزده روز بعد از آن مدت مقرر می‌رسیدیم آن وقت آن ده پانزده روزه را هم مرخصی می‌خواستیم و مطالبه می‌کردیم ولی بنده حالا می‌خواهم تشکر کنم از آقای محمدهاشم میرزا که این لطف را فرمودند و تخصیص دادند حقوق این چند روزه خودشان را به سیل‌زدگان تبریز - امیدوارم این عمل ایشان سرمشق ماها هم بشود. (صحیح است)
رئیس- موافقین با این مرخصی قیام فرمایند.
(اکثر قیام نمودند)
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- تصویب شد. در دستور فعلاً چیزی نیست. جلسه آتیه ۲۸ شهریور. دستور لایحه دعاوی دولت بر مردم و مردم بر دولت.
(مجلس یک ربع ساعت بعدازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر