مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ بهمن ۱۳۴۴ نشست ۲۳۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ بهمن ۱۳۴۴ نشست ۲۳۸

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۴۴ نشست ۲۳۸

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۱

جلسه: ۲۳۸

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه(۲۱) بهمن ماه ۱۳۴۴

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غایبین جلسه قبل

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: اقبالی- ذهتاب‌فرد- حاذقی

۳- قرائت تلگرام جوابیه اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر و اصل تلگرام معروضه ریاست مجلس شورای ملی صورت‌جلسه واقعه ۱۵ بهمن

۴- تصویب صورت‌جلسه

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی و ارسال به مجلس سنا

۶- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش مربوط به اصلاحات مجلس در لایحه قانونی تمدید مدت تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتیه اول که به خارج اعزام شده‌اند و ابلاغ به دولت

۷- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به فروش محصول سال‌های ۴۱- ۴۲- ۴۳- ۴۴ تنباکوی اصفهان و ابلاغ به دولت

۸- طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ به دولت

۹- أخذ رأی نهایی و تصویب گزارش کمیسیون اقتصاد مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به مقررات مرزنشینان کشور و ابلاغ به دولت

۱۰- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری در لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع به تمدید مهلت تقدیم دادخواست به هیئت سه نفری و ارسال مجدد به مجلس سنا

۱۱- تقدیم دو فقره اصلاح بودجه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی

۱۲- استرداد لایحه شهرداری‌ها و تشکیل انجمن‌های شهر به وسیله آقای معاون و وزرات کشور

۱۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی و ابلاغ به دولت

۱۴- اعلام وصول گزارش ماهانه کمیسیون برای چاپ در صورت‌جلسه

۱۵- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه- آقایان:

امینی خراجی- مهندس انصاری- اوزار- اولیاء- دکتر ناصر بهبودی- پاک‌ذات- حق‌شناس- دکتر خطیبی

خواجه‌نوری- رایی- باغمیشه- شفیعی پورکرمانی- محدث‌زاده- دکتر معتمد وزیری- نوربخش.

غائبین بی‌اجازه- آقایان:

آقایان- فیصلی- مرتضوی- دکتر مصباح‌زاده- نارویی.

غائبین مریض- آقایان:

مهندس آصفی- دکتر اسفندیاری- بوشهری- زند- صفی‌پور- دکتر فربود- فولادوند- معتمدی- موقر- تیمسار همایونی- دکتر یگانگی- بانو تربیت- بانو دکتر دولتشاهی.

۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: اقبالی- زهتاب‌فرد- حاذقی‏

رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای اقبالی تشریف بیاورید.

اقبالی- شهرداری خوشبختانه شروع به غرس اشجار در خیابان‌ها نموده است این درختکاری در خیابان‌ها واقعاً زینت خیابان‌ها است و در لطافت هوا تأثیر دارد و نیکو عملی است (صحیح است) امیدواریم که انشاءالله این کار در خیابان‌های دیگر هم ادامه پیدا کند و خیابان‌های دیگر نیز بهره‌مند شوند کار دیگری که شهرداری باید بکند به عقیده بنده جریان دادن آب در جدول‌های خیابان‌ها است که هم درخت‌ها سیراب شوند و هم در پاکیزگی خیابان‌ها خیلی تأثیر دارد حالا با کندن چاه عمیق است یا به هر ترتیبی که خودشان صلاح می‌دانند. موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم نامگذاری خیابان‌ها است نام‌های مکرر و نامأنوسی به خیابان‌ها گذاشته شده مسافرینی که از شهرستان‌ها می‌آیند دچار زحمت می‌شوند فعلاً چند خیابان شکوفه داریم، چند خیابان استخر داریم با این همه مفاخر تاریخی، با این همه اسامی ادبی و هزار نامی که ما داریم چرا باید خیابان‌ها را به اسم استخر و شکوفه نامگذاری بکنند و چرا مکرر؟ هیئتی باید بنشینند و راجع به نمره‌گذاری خیابان‌ها و یا هر ترتیب دیگر تصمیم بگیرد تا مردم دچار این سرگردانی نشوند بنده خودم دیدم که مسافری از شهرستان آمده بود گویا ایشان می‌خواستند به شکوفه شهناز بروند ولی ایشان را در شکوفه نواب پیاده کردند و موجب ناراحتی آن مسافر شده بود باید به هر ترتیبی که شده تصمیمی گرفت که رفع سرگردانی شود. تذکر دیگری که بنده می‌خواستم بدهم راجع به رانندگان اتوبوس‌های شهری است اینها بایستی مبادی آداب باشند و رعایت اخلاق را بکنند یک عملی بنده دیدم که عرض می‌کنم تابلویی در اتوبوس دو طبقه خط پنج که بین میدان شهناز و بیمارستان پهلوی یعنی مبدا و مقصد همین است مسافر را آورده در میدان ۲۴ اسفند پیاده کرده و مسفرین از آنجا تا بیمارستان پهلوی بایستی یا وسیله دیگر سوار شوند و یا پیاده بروند و این صحیح نیست همچنین خط ۲۹ و شاید خط‌های دیگر هم همین طور باشد که بنده اطلاع ندارم ولی اینها را بنده با چشم و به عیان دیدم خط ۲۹ که بایستی از رانت‌های خیابان شاه به بازار برود و برگردد می‌رود به شمال پارک شهر می‌ایستد و در آنجا به مسافرین می‌گوید که بروید اتوبوس جلویی سوار شوید توجه می‌کنید که مسافرین بایستی پیاده شوند کسانی که در اتومبیل اول نشسته بودند ای بسا در اتوبوس جلویی سرپا بایستند زیرا که آن مسافرینی که قبلاً سوار شده‌اند نشسته‌اند و یک عده از زن‌ها که بچه بغل‌شان است سرپا بایستند خیلی برای‌شان اسباب زحمت است و باید مسئولین امر توجهی بکنند که آسایش مردم بیشتر فراهم شود. چند کلمه نیز راجع به کارهای حوزه انتخابیه‌ام می‌خواستم به عرض همکاران عزیز برسانم تا مستحضر باشند بنده در دو استان باید کار بکنم شاید آقایان دیگر این طور نباشند (دکتر شفیع امین- متأسفانه در تقسیمات کشور این اشتباه را کردند و انشاءالله بعداً درست می‌شود.) متشکرم. آستارا دارای بیست هزار نفر جمعیت است و تابع استان یکم گیلان است و ویل گیج که مرکز آن نمین است در امتداد قرا جنوبی اردبیل است تا برسد به سرعین و ماورا آن که در حدود صد هزار نفر جمعیت دارد و تابع استان سوم است هنوز این است که بنده بایستی در دو استان کار کنم و احتیاجات و حوائج مردم را تعقیب کنم، در خرداد سال ۱۳۴۳ وزارت بهداری به بنده قول داد که درمانگاه‌های در حوزه انتخابیه بنده تأسیس بکند متأسفانه نه تنها به این قول کتبی خودش عمل نکرد بلکه

بهداری ناقص نمین را هم منحل کرد و به جای این که در مراکز دهات آن مجدداً بهداری تأسیس بکند بهداری را بردند در جای دیگر که بنده اطلاع ندارم یقولون مالا یعلمون می‌گویند و عمل نمی‌کنند خلاصه وضع بهداشت و بهداری قرا حوزه انتخابیه بنده خیلی ضعیف است و هیچ توجهی به آن نمی‌شود و اگر بعدها باز هم توجه نشود بنده باز خدمت آقایان محترم مطلب را بازگو خواهم کرد. عرض کنم لوله‌کشی آب نمین به وضع بسیار بغرنجی درآمده این جزء برنامه دوم بوده است مؤسسه آبه کار قراردادی بسته است که باید آب نمین را لوله‌کشی کند متأسفانه در عرض سه سال فقط در آنجا چند لوله آهنی انداخته‌اند و چند چاله کنده‌اند و غیر از این عملی انجام نداده‌اند و مردم ناراضی هستند و بنده نمی‌دانم آیا پولی هم به این مؤسسه داده شده است یا نه و بایستی کار را تحویل بگیرند و پول بدهند به هرحال حالا کسی که این قرارداد را بسته راه می‌رود و ما آنجا آب نداریم حتی درمانگاه سازمان شاهنشاهی اخیراً اعلام کرده است که اگر چنانچه آب وجود نداشته باشد به ناچار بایستی درمانگاه را تعطیل کرد بایستی که در قراردادها به نظر بنده یک ضمانت اجرایی بگذارند و متعهد را ملزم به انجام کارها بکنند سه سال است که کار لوله‌کشی همین‌طور تعطیل و متوقف است وزارت آبادانی و مسکن هم طبق شماره ۸۴۵۹ مورخ ۴/۲/۴۴ رسماً به عنوان امور شهرسازی سازمان برنامه نوشت که این مؤسسه و این پیمانکار اهمال کرده است و در یک امر حیاتی تعلل نموده است با وجود این «هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم» و هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ایم خلاصه بنده منتظر اقدامات آقایان مسئولین امور هستم که ببینیم چه اقدامی می‌فرمایند عرض کنم مطلب قابل توجه این است که بنده اعتبار احداث دو باب مدرسه دولتی را در نمین گرفتم و دستور اجرای آن هم به دفتر فنی استان سوم آذربایجان شرقی داده شده و با این که اداره آموزش و پرورش رسماً به وزارت آموزش و پرورش گزارش داد که دبستان پرورش و یک دبستان دخترانه دیگر در حال انهدام است و اعتباری داده شود بنده خودم تعقیب کردم و بعد از این که دستور اجرایی داده شد به نام نمین و رفت در دفتر فنی، نماینده اداره آموزش و پرورش استان یعنی تبریز آمد و گفت بماند برای سال دیگر بنده این را نتوانستم حل بکنم به این که این دستور اجرایی که به نام نمین داده شده نماینده آموزش و پرورش تبریز چه صلاحیتی برای اظهار نظر داشته است که این طور عمل کرده است ولی تیمسار صفاری استاندار محترم آذربایجان شرقی که واقعاً از روزی که ایشان به تبریز تشریف بردند به حوایج مردم رسیدگی کردند و به درد دل مردم با کمال محبت رسیدگی کردند و در همه کارها دستور لازم را دادند بنده این موضوع را به ایشان عرض کردم و قول دادند که آن را حل کنند نمین ما که یک محل مرزی و یک منطقه مرزی است و جای خوش آب و هوایی است متأسفانه از استانداران سابق و اسبق بنده کسی را سراغ ندارم که به آنجا رفته باشد و به درددل مردم از نزدیک آشنا شده باشد ولی خوشبختانه تیمسار صفاری شخصاً به آنجا تشریف بردند و در بازار و خیابان با مردم تماس گرفتند و دستورات عمرانی دادند بنده خیلی از ایشان سپاسگزارم که به نقاط دور هم توجه بیشتری می‌کنند (صدر کیوان- هر کجا که بودند به همین نحو خدمت کرده‌اند) متشکرم ولی یک موضوعی را هم بنده باید خدکت آقایان عرض کنم در وزارت آموزش و پرورش راجع به کارهای فرهنگی هر وقت که به خانم دکتر رو پارسای مراجعه کردیم نه تنها بده آقایانی هم که در این مورد به ایشان مراجعه کرده‌اند بنده خودم ناظر بوده‌ام که با کمال دقت و با کمال بی‌نظیری و با قاطعیت دستوراتی می‌دادند (صحیح است) بنده فکر می‌کنم اغلب آقایان از دقت نظر و توجه به امور آن خانم راضی هستند و بنده خیلی سپاسگزارم که یک خانم قاطع و مصممی هستند و کارها را هم خیلی خوب انجام می‌دهند عرایض دیگری هم داشتم که به عرض برسانم که چون مشغول اقدام هستند اگر نتیجه نگرفتم حضور محترم سروران گرامی عرض خواهم کرد تا مردم بدانند چه کسی خوب کار می‌کند و آنهایی هم که خوب کار نمی‌کنند معلوم شود.

رئیس- آقای اقبالی وقت جنابعالی تمام شد.

اقبالی- دو دقیقه از وقت آقای زهتاب‌فرد اگر اجازه فرمایند استفاده کنم؟ (زهتاب‌فرد- بفرمایید)

در اینجا باید یادی هم از آقای مهندس شالچیان بکنیم ایشان در موضوع گردنه حیران به قدری صمیمیت و پشتکار نشان دادند که رفع خطر از این گردنه حیران می‌شود و خاطر آقایان را هم باید مستحضر کنم به این که قبل از ایشان برای این گردنه بیست میلیون تومان مخارج برآورد شده بود ولی ایشان در زمان وزارت اسبق‌شان ساختمان این راه را به دو میلیون تومان برآورد کردند که مجدداً بعد از آن که سرکار آمدند با همان دو میلیون تومان شروع کردند و الان که دو سوم راه تمام شده است هنوز یک میلیون تومان بیشتر خرج نشده است و از این شخص شریف همیشه باید به نیکی یاد کرد (صحیح است) خیلی متشکرم از آقایان محترم که به عرایض بنده توجه فرمودند و بنده را تشویق فرمودند (احسنت).

رئیس- آقای زهتاب‌فرد تشریف بیاورید.

زهتاب‌فرد- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی قبل از عرض مطلبی باید عرض کنم عرض کنم مثلاً این که ساعت ۹ و ۵/۹ صبح زود نیست که وزرا حتی معاونین پارلمانی نیز در مجلس حضور پیدا نکنند (یک نفر از نمایندگان- دو نفر از معاونین تشریف دارند) همین دو نفر آقایان هم یکی که نظامی است که همیشه سحرخیز است و یکی هم اهل قلم است و اهل کار بهتر است مطالب که اینجا عنوان می‌شود لااقل آقایان هم بشنوند چند روز از آغاز دومین سال حکومت آقای هویدا می‌گذرد و انصاف باید داد که آقای هویدا در عرض این مدت اگر توفیق خدمت مؤثری پیدا نکرده است لااقل در مورد تسکین افکار عامه تا حد زیادی موفق شده است (حاذقی- کار ذوب‌آهن بزرگ‌ترین کارها است) عرض کردم اگر به فرض محال آقا که اهل زبان و دستور هستید بنده عرض کردم که اگر توفیق خدمت پیدا نکرده‌ام توفیق این خدمت را پیدا کرده‌ام که بعد از بیست و چند سال توانسته‌اند افکار عامه را نسبت به دولت و دولتیان خوش‌بین بسازند و این هم کار بسیار بزرگی است یکی از اقدامات آقای هویدا که خیلی سطحی در جراید منعکس شد و من و شما و به خصوص جناب آقای حاذقی هم شنیدیم آن بود که تصمیم گرفتند برای اولین بار به امر نان سر و صورتی بدهند بهتر می‌دانید که تا به حال نمی‌شود گفت همه حکومت‌ها ولی اجازه بدهید که بگوییم اکثر آقایان نهایت سعی را داشتند که در دوره تصدی خودشان دست به سیاه و سفید نزنند و فقط چند روزی بیشتر صندلی دولت را زیر ران‌های خود بکشند و چند نفر از قوم و خویش‌های نزدیک‌شان را هم به پست‌های حساس بگمارند و یکی از مسایلی که خیلی خیلی نگرانی داشتند که خود را به آن‌الوده کنند مسئله نان و گوشت بود یعنی یکی از مسایل حیاتی و اساسی برای اکثریت مردم ولی خوشبختانه آقای هویدا با یک شجاعت و با یک بی‌نظیری در این کار نه تنها عمل کردند بلکه یک پرده‌برداری هم از رویه گذشتگان کردند که به نظر من حتی جا داشت که از پشت این تریبون مجلس نسبت به مسئولین گذشته لااقل در این مورد و در یک مورد دو، دوتا چهارتا حتی اعلام جرم می‌شد آقای هویدا فرمودند که ما مسئله نان و آرد را به شرکت‌های تعاونی و توزیع می‌دهیم و بعد فرمودند که با این اقدام دولت حداقل ۴۵ میلیون تومان خسارتی را که بودجه مملکت متحمل می‌شود دیگر متحمل نخواهد شد. بهتر می‌دانید دولت‌های گذشته تحت عنوان مساعدت به مردم پابرهنه برای مساعدت به مردم سنگ‌خور برای مساعدت به مردمی که زندگی‌شان به همین نان و آب و پنیر می‌گردید خواستند قدمی بردارند تصمیم گرفتند از بودجه مملکتی و از بودجه فقیر ملت سالانه حداقل تا ۴۵ میلیون و سابقه داشت تا ۹۰ میلیون هم کمک کرده اما باز آنهایی که نان سنگ می‌خورند می‌دانند که در تمام این مدت مطلقاً آقایان یک دکان غیردولتی را سراغ ندارند که نان را گران‌تر برای افراد به خصوص بفروشد و یک نانوایی دولتی باشد و نان را ارزان بفروشد برای کارگرها و عمله‌ها و کسانی که حداقل زندگی‌شان با اشکالات فراوان تأمین می‌شد عملاً می‌دیدند که دولت ۴۵ میلیون تومان باج سبیل می‌داد به یک مشت هوچی‌های حرف‌های دکان‌های آزاد می‌رفتند گندم را از بازار آزاد می‌خریدند (توجه بفرمایید دو، دوتا چهارتا است) دکان آزاد سرقفلی می‌داد یک مغازه باز می‌کرد از بازار سیاه آرد می‌خرید و نان را به همان نرخ می‌فروخت که آن دکان دولتی با دریافت ۴۵ میلیون تومان یعنی کیلویی ظاهراً هفت ریال و ده شاهی یک نکته دیگری را که آقای هویدا انجام دادند که این شجاعت اخلاقی را واقعاً بنده به‌ایشان درود می‌فرستم

و می‌دانید که بنده نه حزبی شدم و نه رویه پارلمانی‌های اسبق خودم را دارم که وقتی دو سال می‌گذرد کم کمک به طرف دولت‌ها می‌روند بنده نه اهل معامله و نه اهل کوتاه آمدن و یا از در سازش و نرمش درآمدن ولی یک واقعیتی است و این واقعیت‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد آقای هویدا صریحاً گفتند که دولت‌های گذشته دستور می‌دادند نان را کیلوئی ۵/۷ ریال بفروشند و دو ریال هم خودشان اضافه کنند ولی به مردم نگویید ولی من دستور دادم که این ۵/۷ ریال را ۹ ریال بکنند ولی ما دیدیم که آن ۵/۷ ریال نان دانه‌ای ۵ ریال بود و حالا که ۹ ریال شد، باز ۵ ریال است تا اینجا اقدام ایشان بسیار بسیار شایان تقدیر است (معتمدی- در مورد تهران تنها) بنده اطلاعاتم در مورد تهران است (یک نفر از نمایندگان- وزن آنها هم زیاد نشده) خواهیم رسید ملاحظه خواهید فرمود تا اینجا این اقدامات دولت بسیار خوب و پسندیده است حداقل منفعت رئیس یک دولت این است که به خزانه مملکت سالی ۴۵ میلیون تومان کمک کرده است ایشان هر چه حقوق دریافت می‌دارند و همچنین هیئت دولت و معاونین پارلمانی چون ۴۵ میلیون تومان حداقل سودی است که مملکت از وجود رئیس دولت عائدش شده، جنس آرد واقعاً مرغوب شد شرکت تعاونی توزیع گندم و توزیع آرد بسیار منظم است صبح‌ها ساعت ۶ که نانوا نان را می‌آورد منزل‌مان می‌دهد و بنده خودم می‌روم در را باز می‌کنم نان را می‌گیرم چند روز که بنده می‌روم نان را بگیرم دو تا نانی را که صبح‌ها می‌گیرم به طور محسوس احساس می‌کنم که خیلی خیلی سبک شده شرکت تعاونی که مطلقاً شکی نیست خوب کار می‌کند و بنده افراد این شرکت را خوب می‌شناسم بیست و چند سال است صمیمی هستند فداکارند نسبت به رژیم معتقدند صدیقند درست است که جنس نان خوب شده چون همه ما نان خوریم و واقعیت را می‌بینیم ولی کنترل نیست آنهایی که ۴۵ میلیون تومان را از دست دادند به این سادگی خلع ید نمی‌شوند این بودجه ۴۵ میلیون تومان به این سادگی در بودجه نمی‌رفت بنده اطلاع دارم این را ۴ بار هم در روزنامه نوشتم گفتن آن هم شرم‌آور است افرادی بودند که ماهانه ۳۰ هزار تومان از این نانوایی‌ها باج سبیل می‌گرفتند و قطعی است اگر ۳۰ هزارتومان باج سبیل داده نمی‌شد به این شارلاتان‌ها و حقه بازها این ۴۵ میلیون تومان با این فوت و فن به اسم خدمت به طبقه پایین‌تر به بودجه نمی‌رفت که در نتیجه بنده نان آزاد و نان دولتی را به یک قیمت بخرم دولت کار بسیار خوبی کرده اما ضامن اجرایش کیست با شهردار است با شهربانی است با سازمان امنیت است بنده نمی‌دانم هر سازمانی که بتواند کنترل بکند و مدعی شود می‌تواند این نان را کنترل کند بنده معتقدم این کار را به دست او بدهید نمی‌شود شما نان را کیلویی ۷ ریال یا ۹ ریال به نانوا بدهید ولی نانوا کیلویی ۱۵ ریال بفروشد بالاخره باید فکری بکنید کنترل بکنید (یک نفر از نمایندگان-اشکال کار کنترل کار است) عرض کردم علی‌الحساب ۴۵ میلیون را قبول داریم اما این کنترل نان مهمتر از همه چیز است آقایان روزنامه خواندند که در اندونزی پیشنهادی دادند به رئیس دولت که من وزیر اقتصادی را می‌خواهم که بتواند تز خود را در پایین آوردن وضع زندگی سالم پیاده کند اگر آن وزیر نتواند و تا سه ماه انجام ندهد تیرباران خواهد شد ما نمی‌خواهیم وزیران ما تیرباران شود وجودشان مقدس است و جزء نوابغ مملکت هستند اینها باید محفوظ بمانند اما هر روز صبح مردمی که روزی ۵، ۶، ۷ تومان حقوق دریافت می‌کنند مسئله نان برای‌شان یک موضوع حیاتی است نباید ۵ ریال بدهند ولی به اندازه ۵/۳ ریال نان بگیرند ما الزامی نداریم که در اینجا همیشه از مسایل گنده گنده حرف بزنیم گرفتاری این مملکت از این نوع است که آقای اقبالی همکار عزیز بنده اینجا یادآور شدند مسئله اساسی همان است که مردم هر روز زحمت و مشقت می‌کشند همان مسئله اول صبح است و نان است، مسئله کرایه و سرقفلی و اتوبوس است مسئله کرایه منزل است بحث این مسایل در پارلمان به نظر بنده خیلی مهم‌تر از هر مسئله سطح بالاتر است چند روز پیش یکی از دوستان آمد بدیدن من گفت زهتاب مثل این که کلاس خودت را فراموش کردی تو در مجلس صحبت کردی در مسایلی که به هرحال مثل این که خیلی تماس با من و تو ندارد و آنچه که با من و تو تماس داشت و تو را وادار می‌کرد حرف بزنی آن مسئله نان

است آب است، پیاز است، سیب‌زمینی. آذربایجان جناب آقای دکتر شفیع امین و جناب آقای دکتر عدل و سایر همکاران آذربایجانی من شاید پیش از ۵۰ تا تلگراف دارند، نوشتند آقایان ما سیب‌زمینی کاشتیم پیاز کاشتیم سیر کاشتیم حالا خریدار نیست مرتب مکاتبه می‌کنیم با وزیر اقتصاد و دولتی‌ها مکاتبه داریم ولی آنچه که گوش نمی‌دهند این چنین مسایل است مثل این که بنده امروز رفتم خدمت جناب آقای نخست‌وزیر و وقت ملاقات خواستم و گفتم عرایضی دارم، ایشان مرا پذیرفتند ولی بنده حرفی از پیاز نزدم که ایشان خیال کنند که من آمده‏ام از یک نخست‌وزیر وقت گرفته‌ام و بعد راجع به سیر صحبت کنم این وضع مملکت است بیایید در این مسئله‌ای که به اصطلاح خود شما مسایل پیش پا افتاده است چاره‌ای بیندیشید چه عیبی داشت شما این بودجه جلب سیاحان را به جای این که خارجی را بکشانید اینجا دست این داخلی را به آب و خاک بند کنید و بودجه امسال آن مؤسسه را استثناعاً تصویب‌نامه می‌گذرانیدید می‌دادید آن پیازها و سیرها و سیب زمینی‌ها را می‌خریدید بعد می‌دادید به شیخ‌نشین‌ها یا فرضاً به دریا می‌ریختید ولی موجبات تشویق آن عده‌ای که به جای این که مثل بنده بیایند حرف بزنند کار تولیدی می‌کنند آنها را لااقل فراهم بکنید و آنها را به کار خودشان دلگرم کنید مسئله پیاز را امروز ممکن است که آقای نخست‌وزیر به گوش‌شان نخورد که زهتاب‌فرد رفت پشت تریبون و راجع به پیاز و سیب‌زمینی حرف زد، خوب حالا رفع نگرانی نمی‌شود چون وارد مقولات نشد چون در موارد دیگری صحبت کرده در این مملکت بنای بدبینی از همین مسایل پیش پا افتاده است انتظار داریم دولت جناب آقای هویدا در آستانه خدمتگزاری دومین سال خدمتگزاری خودشان قاطع‌تر از گذشته به خدمتگزاری خود ادامه بدهند عرض کردم قدم اول را خیلی سنجیده برداشته مثل این است اگر مبالغه نشود صدی پنجاه از ناراحتی عمومی نسبت به قیافه‌های دولتی کاسته شده این یک مسئله اساسی است می‌دیدیم که با دولتی‌ها یک طور برخورد می‌کردند که حتی می‌بینیم از برخورد ما هم احساس ناراحتی می‌کردند دولت را اصولاً یک صف در مقابل خود می‌دیدند مثل این که مردم یک صف بودند و دولتی‌ها یک صف دیگر، تصمیمات دولتی‌ها همیشه متأسفانه ضد خواسته‌های ملت بود آقای هویدا اگر تعریف و تملقی تعبیر نشود مثل این که از مدعیان اصلاح بیشتر به درک منویات اعلیحضرت همایونی نزدیک‌تر شده‌اند (صحیح است) و این توفیق را من در آستانه آغاز سال دوم خدمت ایشان لازم می‌دانستم از پشت تریبون عرض کنم این کنترل نان از مسایل حیاتی و مهم است و این انتقاد از دولت نیست بلکه این خدمت به دولت است که ما می‌خواهیم هر روز صبح هر کس دعاگوی دوام چنین دولتی باشد که به فکر نان هست مردم دولتی را مال خودشان می‌دانند همه متوجه گرفتاری‌های حیاتی آنان است مسئله نان، مسئله زراعت، مسئله امنیت، مسئله سرقفلی مغازه‌ها از مسایل حیاتی مردم است. از آذربایجان مرتب ما تلگرافاتی داریم راجع به موضوع سرقفلی مغازه‌ها (صحیح است) نامه‌ای نوشتند به من که مالک مغازه من از من می‌خواهد خلع ید کند روزی که مالک این ملک را به من اجاره داد درجه ستوان یکمی داشت حالا ایشان تیمسار تشریف دارند همان طوری که‌ایشان در مدت ۱۵ سال ۲۰ سال از نیروی تجربه‌شان و خدمت‌شان استفاده کردند و حقوق فلان مبلغ‌شان را به فلان مبلغ و مقام‌شان را از فلان مقام به فلان مقام رسانده‌اند من هم در اینجا ریشم را مویم را سفید کرده‌ام عمرم را تلف کردم سرمایه گذارده‌ام حساب باز کرده‌ام نسیه داده‌ام نسیه گرفته‌ام این که نمی‌شود مالک بیاید از بنده خلع ید بکند (صحیح است) انتظار است که این مسایل مورد توجه و دقت دولت قرار بگیرد بیش از این عرضی ندارم (احسنت- آفرین).

رئیس- آقای حاذقی تشریف بیاورید.

حاذقی- مطلبی که باعث شد که امروز اسم بنویسم و چند دقیقه با همکاران محترم مطالبی را در میان بگذارم یک موضوع مهمی است که در حکومت دموکراسی بسیار مورد توجه است و آن این است که وقتی یک ملت می‌خواهد از مزایای زندگی آزاد و تساوی حقوق و دموکراسی واقعی بهره‌مند باشد باید به شرایطش هم عمل بکند و توجه داشته باشد یکی از نکته‌های دقیق از استفاده از حقوق دموکراسی عبارت است از موقع‌شناسی به فرصت‌هایی که برای ملت پیش می‌آید که ملت بتواند سطح فکر خودش را بالا ببرد سطح زندگی خودش را بالا ببرد و بتواند آن

مزایایی که لازمه یک زندگی شرافتمند و آبرومند است برای خودش فراهم بکند ما می‌بینیم که امروز در سراسر دنیا موجی از اختلافات تصادم‌های فکری و برخوردهای مرامی و ایدئولوژیکی وجود دارد که دنیا را شبیه یک کشتی متلاطم طوفانی کرده جنگ، قحطی، کشت و کشتار اینها محصول این برخوردهای متضاد است که متأسفانه بسیاری از افراد مسئول اجتماعات بشری نمی‌خواهند درک بکنند که آنها حق ندارند با زندگی ملت‌های خودشان بازی بکنند و این عواقب وخیم را برای ملت‌ها به وجود بیاورند اما ما ملت ایران از شرایط حاضر باید استفاده بکنیم از این فرصتی که برای‌مان دست داده این فرصت بسیار گرانبها است این فرصتی که عبارت است از این آرامش و این امنیت و این محیط مساعد برای کار و فعالیت این آمادگی اجتماع برای قبول هرگونه تحول و ترقی و انقلاب و این واقع‌بینی که در بین طبقات این کشور به وجود آمده همه اینها روی هم یک فرصت بسیار مناسبی به وجود آورده که که مجلس شورای ملی ایران که مرکز ثقل واقعی سیاست ممکن است باید توجه دقیق نیست به این موقعیت مبذول بدارد (صحیح است) و با اتحاد نظر نمایندگان محترم و دستجات مختلف پارلمانی با تقویت از دولت در اجرای این برنامه‌های انقلابی که هست با پیشبرد این برنامه‌ای که هست بتواند نقش رهبری و وظیفه بزرگی که قانون اساسی به عهده‌اش گذاشته ایفا بکند ما می‌بینیم امروز ملت‌ها گرفتار چه مشکلاتی هستند می‌بینیم در همسایگی‌های ما در شرایط حاضر چه می‌گذرد و چطور آنچه که باید وسیله اتحاد شود دارد وسیله تفرقه می‌شود به طور نمونه می‌خواهم عرض کنم موضوع اتحاد اسلامی و یا متحد شدن ملل مسلمانان با یکدیگر این یک امری است که هر مسلمان عاقل و منصفی درک می‌کند که این موضوع یک موضوع بسیار اساسی است که در دنیای حاضر مردم مسلمان دنیا روی شرایطی که دین اسلام تعیین کرده با هم در حفظ حقوق و منافع و آزادی و اتحاد کلمه خودشان باید از آن استفاده بکنند اما زمامدارانی که خودشان فاقد حسنت نیت، فاقد ایمان واقعی هستند و می‌خواهند خودخواهی و اهوی و امیال خودشان را در جامعه اسلام و لباس اسلامیت پیش ببرند و دنبال کنند اسلام را بهانه می‌کنند و با این عملی که می‌کنند موجب تفرقه و تشتت بین مردم مسلمان دنیا می‌شوند، نمی‌دانم نمایندگان محترم در این چند روز به اخباری که از منابع مختلف می‌رسد توجه فرموده‌اند فرض بگیرید یک فرد جاه طلبی که امروز برحسب تصادف زمامداری یک ملت مسلمان به دستش افتاده است این شخص به جای این که واقعاً فکر کند آن دینی، آن اسلامی که او به نامش حرف می‌زند چه دستور داده و چطور گفته که شما باید عمل‌تان موجب اتحاد کلیه مسلمان‌ها باشد به جای این توجه می‌آید به نام مسلمانی و اسلام افکار مسمومی را نشر می‌دهد و مسلمان‌ها را نسبت به هم بدبین و دچار سوءظن می‌کند در حالی که الفبای اسلام این دستور صریح اسلام است که می‌فرماید: یا ایها الذین امنو اجتنبو کثیرا من‌الظن ان بعض الظن اثم- این دستور در سوره حجرات است باز نمی‌دانم نمایندگان محترم به معنی این دستورهای اخلاقی که در این سوره کوچک هست توجه فرموده‌اند که مسلمانانی که واقعاً به خدا و به دین و به قرآن که کتاب اسلام است ایمان دارد آیا می‌دانید در لباس دعوی مسلمانی حرف بزند که موجب تفرقه مسلمان‌ها و ضعف عالم اسلام شود؟! در یک ماه و نیم پیش وقتی اعلیحضرت ملک فیصل پادشاه عربستان صعودی به صورت میهمان عزیز ایران تشریف آوردند و مورد حسن پذیرایی ملت ایران و به خصوص حسن استقبال شاهنشاه آریامهر مهماندار عزیزشان قرار گرفتند همین موضوع بحث شد که اسلام که ما فوق تمام امتیازات نژادی و قومی است و خطابخش‏ به تمام مردم دنیا و بریت نجات بشریت است چرا بعضی‌ها در چهارچوب دنیای عرب می‌خواهند اسلام را یک دین متعصب نژادی و قومی معرفی کنند پس بیاییم به جای اتحاد اعراب و اسلام در چهارچوب اعراب بگوییم اسلام در چهارچوب تمام دنیا و تمام مسلمان‌های دنیا خواه عرب باشد، خواه ایرانی باشد خواه ترک و افغانی باشد و خواه اندونزی باشد خلاصه اهل هر کشور باشد در این اتحاد است، بحث و مذاکره شد بین سران دو کشور اسلامی و توافق شد که همکاری بکنند که این وحدت واقعی بین سران و اقوام ملل اسلامی به نفع جامعه اسلام به وجود بیاید و از آن بهره‌برداری شود برای حفظ آزادی در بین ملل اسلامی و بالا بردن سطح زندگی

مسلمان‌ها و رفع هر گونه نگرانی و ناراحتی‌هایی که امروز در عالم اسلام هست با هم همکاری بکنند، ملاحظه بفرمایید در کجای این وحدت نظر و این هم‌فکری عیب هست که شود انتقاد کرد ولی ملاحظه می‌فرمایید که یک چنین فکری که بین خود و خدا می‌بینیم که بر مصلحت دنیای اسلام است چطور دیگران آن را به اسم اسلام می‌خواهند مورد تخطئه و ابطال قرار بدهند در حالی که مسلمان‌های دنیای دیگر فریب سخنان کسانی که عمل‌شان با حرف‌شان منطبق نیست نمی‌خورند (صحیح است) ملاحظه می‌فرمایید این مشکل همیشه در دنیا بوده است که یک حقی بوده است و یک باطلی پیروان باطل در لباس آن حق تلاش می‌کردند که حرف باطل خودشان را پیش ببرند ولی به مردم هم خداوند عقل داده قوه تشخیص و تمیز داده می‌توانند درک کنند که کی راست می‌گوید و کی دروغ، کی منظورش حق است و کی منظورش پیشبرد هوی و هوس خودش است ملاحظه می‌فرمایید که این‌گونه سران به اصطلاح جاه‌طلب حادثه‌جو که برای امتحان و آزمایش چند صباحی قدرتی به دست آنها داده شده چطور سوء‌استفاده می‌کنند از مقام خودشان و بین عالم اسلام و مسلمانان سمپاشی می‌کنند و یک کاری که برخلاف اسلام عمل می‌شود آن را عمل صحیح قلمداد می‌کنند خداوند تعالی در همین سوره فرموده: انماالمومنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم بدانید شما برادر هستید بین خودتان اصلاح بکنید، آیا این اسمش اصلاح است؟ این سخنان که اتحاد سران اسلامی برای حفظ مصالح اسلام دور از هر گونه شائبه دور هم جمع شوند آیا این اسمش خلاف اصلاح است که می‌آیید این عمل را محکوم می‌کنند؟ مردم مسلمان دنیا می‌دانند که یک فرد جاه طلب که از مزایا و مافع یک ملتی استفاده کرده و بعد در اثر هوی و هوس مرتکب آنچه که اسلام و قوانین مدنی منع می‌کنند شده و بعد از کشور فرار کرده این شخص حق دارد نسبت به اسم اسلام و مسلمانی نسبت به ملتی که در تمام دنیا همیشه پرچمدار و پیشرو اسلام بوده کلمات موهن بگوید؟ آیا کسانی که می‌شنوند یا می‌خوانند چه قضاوتی می‌کنند؟ جز این که بگویند فرد گمراه و جاه‌طلب محکومی گرفتار عقده‌های روحی شده و برای این که سخنان او موجب اتحاد کلمه بین مسلمانان شود باعث اتحاد اختلاف کلمه بین مسلمانان می‌شود اسلامی که دستور داد هر فرد مسلمان صبح که از خواب برمی‌خیزد باید اهتمامش این باشد که به تمام مردم دنیا و به خصوص به تمام مردم هم دین و هم‌عقیده خودش در راه مصلحت آنان خدمت بکند آن وقت این فرد برخیزد و ایجاد تفرقه و نفاق بکند این نیست جز این که به آن چیزی که می‌گوید ایمان ندارد و این کلمات را بدون ایمان واقعی می‌گوید حالا در این شرایط ما البته نگران نیستیم که چرا فرد یا افرادی یا یک نفر که در لباس روحانی است برود بالای منبر به خودش حق بدهد نسبت به عقیده و ایمان یک ملت اسائه ادب بکند و براخلاق اسلام که فرمود ولاتقولو لمن‌القی‌الیکم‌السلام است. ای مسلمان‌ها کسی که می‌گوید من مسلمانم و ایمان دارم هرگز به خودتان حق ندهید که بگویید مسلمان نیستی و به او اهانت بکنید باید مردم مسلمان به این مسایل توجهی بکنند این که خواستم عرض بکنم که این فرصت مساعدی که خدای تعالی امروز در سایه رهبری خردمندانه و ایمان قاطع شاهنشاه آریامهر ما به مبادی اسلام برای ما ملت ایران قایل شده این را باید به رهبری مجلس شورای ملی درست مورد استفاده قرار بدهیم و نگران این حرف‌ها نباشیم و از این صحبت‌ها ملالتی در دل ما پدید نیاید و در ایمان ما سستی پیدا نشود از نقش رهبری ملت ایران در ایجاد اتحاد بین ملل مسلمان و بین عالم اسلام غافل نباشیم و متوجه باشیم که ما باید عمل مثبت بکنیم من این نکته را می‌خواهم خدمت نمایندگان محترم عرض کنم در همان حین که کسانی که عقده‌های حقارت و ضعف ایمان و عقیده داشتند نسبت به ایران و اوضاع و احوال ایران انتشارات جاهلانه می‌دادند ملاحظه می‌فرمایید که حکومت ایران با چه ثباتی مشغول کار بوده و دولت ایران مشغول سازندگی بود و این لایحه ذوب‌آهن که چند روز پیش به مجلس شورای ملی تقدیم شد و به اتفاق آرا نمایندگان محترم به فوریش رأی داده شد دولت مشغول تهیه این‌گونه لوایح بود و در حین همین شرایط شاهنشاه آریامهر ما بدون این که معتقد باشند که این حرف‌ها یک ذره اثر دارد به مسافرت خودشان به مدت سه هفته برای استراحت و تجدید قوا و احیاناً برای معاینات پزشکی به اروپا تشریف بردند و در تمام دنیا گفته شد که این حرف‌هایی که راجع به ایران می‌زدند بوده،

بی‌اساس بوده، ایران آماده جنگ با کسی نیست (صحیح است) نیروی نظامی ایران و این تجهیزات برای حمله به جایی نیست بلکه برای دفاع از آب و خاک خودش است و حکومت ایران هم نظری به حرف‌هایی که در اطراف دنیا می‌زنند ندارد و سیاست مثبت و سازندگی در ایران دارد پیش می‌رود این یک نکته حساس است که دنیا روی این نکته حساب می‌کند این است که بنده خواستم نمایندگان محترم را متوجه کنم که ما از این فرصت استفاده بکنیم ما کاری نداریم که دیگران چه می‌گویند ما عمل خودمان را منطبق بر مصلحت ملت خودمان با اتحاد کلمه دنبال می‌کنیم نتایجش هم درخشان است نتایجش هم اعتلا ایران و معرفی ایران به نام یک ملت صلح‌طلب و مترقی است که برای اعتلا خودش دارد کوشش می‌کند و برای پیش برد خودش دارد تلاش می‌کند و در این تلاش تمام دسته‌ها و اجتماعات ایران دارند عمل می‌کنند مجلس چه اکثریت و چه اقلیت دارد کوشش می‌کند و این اکثریت و اقلیت برای رهبری کردن انقلاب‌شان با هم متحدند و ما می‌بینیم که هر لایحه‌ای که برای پیش برد این انقلاب مطرح می‌شود تمام نمایندگان محترم با واقع‌بینی آن را تأیید می‌کنند و تصویب می‌کنند و پیرامون آن با استدلال صحبت می‌کنند چنانچه راجع به تأسیس کارخانه ذوب‌آهن و آن قسمت‌های ضمیمه‌اش کارخانه‌های ماشین‌سازی و لوله کشی و گاز ملاحظه فرمودید که تمام نمایندگان اعم از اکثریت و اقلیت و منفردین آمدند و به اتفاق کلمه با استدلال‌های بسیار قوی تأیید کردند (نیری- به حمدلله در کمیسیون هم تصویب شد و همه کف زدیم) و در کمیسیون هم تصویب کردند حالا این حضور ذهن نمایندگان محترم سبب می‌شود ما روز به روز تشجیع بشویم که بیشتر به آن هدف بزرگ شاهنشاه برسیم و با اتحاد کلمه باعث ترقی و اعتلای ملت ایران بشویم و این افتخاری است که به نام مجلس بیست و یکم در تاریخ ملت ایران ثبت می‌شود و انشاءالله ملت ایران با کمال افتخار و سربلندی در دنیا به موقعیت خود ش خواهد رسید (احسنت).

رئیس- آقای مهندس والا (گفته شد- تشریف ندارند)

۳- قرائت تلگرام جوابیه اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر واصل و اصل تلگرام معروضه ریاست مجلس شورای ملی صورت‌جلسه واقعه ۱۵ بهمن‏

رئیس- برای اطلاع همکاران محترم متن تلگرافی که از طرف اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر رسیده است قرائت می‌کنم.

(به شرح زیر قرائت شد)

جناب عبدالله ریاضی- رئیس مجلس شورای ملی‏

تلگرام مبنی برابر احساسات صمیمانه شما که صورت‌جلسه سال روز واقعه سوءقصد بهمن و رفع خطر از ما به وین مخابره نموده بودید ملاحظه و موجب خوشوقتی و انبساط خاطر گردید.

توجهات و عواطف مخصوصه ما را به عموم نمایندگان مجلس شورای ملی ابلاغ نمایید.

۱۸ بهمن ماه ۴۴ شاه‏

رئیس- متن تلگراف که از طرف مجلس شورای ملی مخابره شده بود به این شرح بود.

پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر

چاکر و نمایندگان مجلس شورای ملی به شکرانه رفع خطر از ذات مقدس شاهنشاه آریامهر صورت‌جلسه حادثه پانزدهم بهمن صمیمانه به درگاه خداوند متعال برای سعادت ذات مبارک دعا می‌کنند.

جان نثار- عبدالله ریاضی‏

رئیس مجلس شورای ملی‏ (نمایندگان- احسنت)

۴- تصویب صورت‌جلسه‏

رئیس- راجع به صورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ آقای مهندس صائبی.

مهندس صائبی- اشتباهات چاپی در عرایض بنده شده که به تندنویسی می‌دهم.

رئیس- اصلاح می‌شود. راجع به صورت‌جلسه دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه دفعه گذشته تصویب می‌شود آقای کبیری.

کبیری- چند فقره شکایت رسیده تقدیم می‌کنم.

رئیس- آقای معتمدی.

معتمدی- نامه‌ای است از طرف فرهنگیان همایون‌شهر تقدیم مقام ریاست می‌شود.

۵- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی و ارسال به مجلس سنا

رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش کمیسیون راجع به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون بودجه در جلسه نهم بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۸۷۶۷/ ۱۹۲۰۲- ۹/۱۰/۱۳۴۴ دولت راجع به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی را که به شماره ۱۶۵۴ چاپ شده مورد رسیدگی قرار داد و ماده واحده پیشنهادی دولت را عیناً به شرح زیر تصویب نمود:

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی‏

ماده واحده- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود از تاریخ تصویب این قانون ماهیانه مبلغ ده هزار ریال مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی در اثر همکاری با ارتش در خلع سلاح فیروزآباد فارس به وسیله اشرار مصدوم و فوت نموده است براساس مقررات مستمری بگیران قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی پرداخت نماید.

مخبر کمیسیون بودجه- کریم اهری‏

گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون نظام در جلسه ۱۷ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۸۷۶۷/ ۱۹۲۰۲- ۹/ ۱۰/ ۱۳۴۴ دولت راجع به برقراری مستمری درباره وراث مرحوم بهمن بهمنی قشقایی را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان‏

رئیس- کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) با ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۶- طرح و تصویب گزارش کمیسیون آموزش و پرورش مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی تمدید مدت تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتبه اول که به خارج اعزام شده‌اند و ابلاغ به دولت‏

رئیس- گزارش کمیسیون راجع به تمدید مدت تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتبه اول که به خارجه اعزام شده‌اند مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۷ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور خانم دکتر پارسای معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه شماره ۹۲۲۶- ۱۳/ ۸/ ۴۴ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به تمدید مدت تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتبه اول را که به خارج اعزام شده‌اند مطرح و اصلاحات آن مجلس را عیناً مورد تصویب قرار داد. اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد:

قانون راجع به تمدید تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتبه اول که به خارج اعزام شده‌اند

ماده واحده- به وزارت آموزش و پرورش اجازه داده می‌شود در صورتی که مدت تحصیل هر یک از دانشجویان مشمول قانون اعزام محصلین ایرانی به خارجه مصوب هشتم خرداد ماه ۱۳۳۹ برای احراز یک درجه بالاتر در همان رشته‌ای که برای تحصیل آن به خارج اعزام شده است کافی نباشد و این موضوع مورد تأیید دانشگاه یا مدارس عالی معتبر محل تحصیل و سرپرستی محصلین قرار بگیرد با تأیید شورای مرکزی دانشگاه‌ها به مدت لازم برای یک بار تمدید نماید و در هر صورت این تمدید از دو سال تجاوز نخواهد کرد.

تبصره- وزارت آموزش و پرورش مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ تصویب این قانون صورت مدارس عالی و دانشگاه‌های خارجی که دانشنامه‌های آنها را معتبر می‌شناسد منتشر نماید.

مخبر کمیسیون آموزش و پرورش- صدری کیوان‏

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون بودجه در جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور خانم دکتر پارسای معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت راجع به تمدید مدت تحصیل عده‌ای از دانشجویان رتبه اول را که به خارجه اعزام شده‌اند مطرح و مصوبه کمیسیون آموزش و پرورش را در این مورد عیناً تأیید نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

نائب رئیس کمیسیون بودجه- مهندس اسماعیل جلالی‏

رئیس- گزارش کمیسیون‌ها مطرح است، آقای دکتر شفیع امین بفرمایید.

دکتر شفیع امین- موضوع محصلین ایرانی در خارج چندین مرتبه در مجلس با همکاران محترم مذاکره شده و همه علاقه‌مند هستند که به وضعیت محصلین ما که حتماً با بودجه این مملکت، با بودجه دولت با بودجه خانواده‌ها در آمریکا و اروپا تحصیل می‌کنند توجه شود به تکرار عرض کرده‌ام اگر این محصلین خوب هدایت شوند برای مملکت بزرگ‌ترین سرمایه مادی و معنوی و علمی و اجتماعی و فنی خواهند بود و اگر خوب هدایت نشوند برای مملکت ناراحتی خواهند داشت با این اضافه مدت تحصیلی که مطرح است.

رئیس- آقای دکتر امین فعلاً فقط اصلاحات مجلس سنا مطرح است اصل لایحه مطرح نیست.

دکتر امین- قبلاً هم همکاران محترم توجه فرمودند و تصویب شد به نظر بنده بسیار بجاست که مدت تحصیلی این دانشجویان دو ماه، سه ماه یا یک سال حداکثر دو یال برای احراز تخصص در رشته‌ای که تحصیل کرده‌اند با نظر سرپرستی اضافه شود ولی به نظر بنده موضوع یک درجه که در اینجا قید شده صحیح نیست چطور یک درجه ممکن است یک کسی رفته اروپا دکتری گرفته حالا دوره تخصصش را طی می‌کند این درست نیست بگوییم فقط یک درجه یعنی لیسانیه‌ای که رفت آنجا یک فوق لیسانس یا دکتری بگیرد بنده معتقد هستم که وزارت آموزش و پرورش حتماً توجه دارند و علاقه‌مند هستند این مطلب را روشن کنند که بعداً اشکالی پیش نیاید در قانون سال ۱۳۳۹ نظرم هست موضوع یک درجه نبوده حس می‌کنم همکاران محترم عضو کمیسیون آموزش و پرورش هم به این موضوع توجه فرمودند ولی مثل این که همان طور مانده است یک درجه صلاح نیست اگر دولت موافق است یک دانشجوی درجه اولش برود آنجا تخصص احراز بکند و تخصص بالاتری هم بگیرد و شش سال هم به نظر بنده اگر خوب هدایت شوند سرپرستی‌های ما تعلل نکنند علاقه‌مند باشند این دانشجویان ما در عرض ۶ سال در اکثر رشته‌ها می‌توانند تخصص احراز بکنند ورزیده شوند و به این مملکت برگردند هر سال بنده از دولت می‌خواهم که اینها را هدایت بکنند در سرپرستی‌هایی که آنجا هست تجدید نظر بکنند که اشخاص خوب و علاقه‌مند برای سرپرستی جوانان ما در اروپا و آمریکا باشند بعضی‌ها خوب هستند باید تصدیق بکنیم ولی به طور کلی باید شرایطی بگذارند که بتوانیم نتیجه مطلوب را به دست آوریم (دکتر قراگزلو- یک درجه نامعلوم است باید توضیح داده شود) بله موضوع یک درجه چیست باز برای ما اشکال ایجاد خواهد کرد و باز باید لایحه دیگری بیاورند به مجلس که توضیح بدهند.

رئیس- خانم دکتر پارسای بفرمایید.

بانو دکتر فرخ‌رو پارسای (معاون وزارت آموزش و پرورش)- در اصل قانون مصوب ۱۳۳۹ وزارت آموزش و پرورش و یا وزارت فرهنگ آن زمان عقیده نداشتند و امروز هم عقیده ندارند که کسی از اینجا به عنوان شاگرد اول می‌رود به خارج حتماً باید ۴ سال یا ۶ سال بماند البته اگر ما می‌نویسیم که أخذ درجات بالاتر این درجات علمی انتها ندارد و ممکن است که ما سال دیگر بیاییم اینجا و بگوییم که این کافی نبوده و ده سال دیگر اضافه کنیم برای این که این درجات را می‌خواهند بگذرانند اما منظور این بود که کسی از ایران می‌رود به خارج با درجه لیسانس، با درجه بالاتر برگردد اگر استعداد داشته باشد این کار را به مدت دو سال و سه سال انجام بدهد و حداکثر ۴ سال این لایحه‌ای که امروز خدمت آقایان آمده و قبلاً آمده بود و تصویب فرمودید و اصلاحی که در مجلس سنا شده و برگشت خدمت‌تان برای دانشجویانی که در آن موقع اعزام شدند به علت این که شاید زبان آن ملت را به خوبی نمی‌دانستند و در سال‌های اول و دوم نتوانستند موفقیت حاصل بکنند بعضی از آنها ۵ ماه و بعضی در حدود یک سال حداکثر دو سال دیگر وقت لازم دارند برای این که درجه بالاتر را بگیرند در قوانین تحصیلی و استخدامی مملکت ما فوق لیسانس درجه خاصی نیست یعنی هیچ قانون استخدامی برای درجه فوق لیسانس نداریم لیسانس دکترا بعد هم تخصص یعنی کسی را که با درجه دکترا می‌فرستیم به خارج باید تخصص به دست بیاورد و کسی را هم که با درجه لیسانس می‌فرستیم و پولش را هم می‌دهیم باید درجه دکترا به دست بیاورد برگردد بنابراین اشکالی برای محصلین وجود ندارد و بنده باید عرض کنم تعداد خیلی زیادی نیستند و مسئله محصلین خارجی اینجا مطرح نیست مسئله محصلینی است که به تعداد کم از طرف دولت فرستاده شده‌اند و عده زیادی از آنها هم تحصیلات‌شان را تمام کرده‌اند و برگشته‌اند یک عده خیلی کمی مانده‌اند که مدتی را در حدود چهار، پنج ماه یا بیشتر احتیاج دارند که بمانند و این قانون را برای آنها می‌گذرانیم که تا تحصیلات‌شان تمام نشده برنگردند چون یک دفعه مجلس محترم رأی داده است بنده خیال نمی‌کنم اشکالی موجود باشد همین‌طور که عرض کردم مسئله یک درجه در تشخیص وزارت آموزش و پرورش است و عرض کردم که در قانون استخدامی ما فوق لیسانس جای به خصوصی ندارد (دکتر امین- ممکن است تعدادشان را بفرمایید چند نفر هستند) تعدادی که از طرف سرپرستی‌ها به طور کلی در تمام ممالک پیشنهاد شده و خواستند و درخواست کردند ۶۰ نفر هستند ولی برای سرپرستی‌ها نوشته شده که مدارک تحصیلی آنها را بفرستند که ببینیم آیا خوب تحصیل کرده‌اند یا نکرده‌اند و تا امروز در حدود ۲۳ یا ۲۴ تا از این پیشنهادات پذیرفته شده ممکن است از بقیه هم که باقیمانده چند تای دیگری پذیرفته شود و چند پیشنهاد پذیرفته شود.

رئیسـ نظر دیگری در گزارش کمیسیون‌ها نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون‌ها رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

۷- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به فروش محصول سال‌های ۴۱- ۴۲- ۴۳- ۴۴ تنباکوی اصفهان و ابلاغ به دولت‏

رئیس- گزارش کمیسیون راجع به فروش محصول سال‌های ۴۱- ۴۲- ۴۳- ۴۴ تنباکوی اصفهان مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون دارایی در جلسه ۱۶ بهمن ۱۳۴۴ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه شماره ۳۲۹۸۷- ۹/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به فروش محصول سال‌های ۴۰- ۴۱- ۴۲- ۴۳- ۴۴ تنباکوی اصفهان را که قبلاً در مجلس شورای ملی تصویب گردیده بود و مجلس سنا اصلاحاتی در آن به عمل آورده مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و اصلاحات مجلس سنا را تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- به وزرات دارایی اجازه داده می‌شود فروش هر مقدار از موجودی تنباکوی اصفهانی سال‌های ۴۰ و ۴۱ و همچنین محصول سال‌های ۴۲- ۴۳- ۴۴ کشور را

به هر نحو و طریقی که مقتضی بداند مستقیماً یا به وسیله عامل معامله نماید مشروط به این که حداقل قیمت از نرخ آخرین معامله هر تن متر یک خالص تحویل انبار اصفهان (دویست و پنجاه و هفت لیره و دو شیلینگ و ده پنس یا هفتصد و بیست دلار) کمتر نباشد.

نائب رئیس کمیسیون دارایی- تهرانی‏

رئیس- نسبت به گزارش کمیسیون نظری نیست؟(اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به گزارش کمیسیون‌ها خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

۸- طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ به دولت‏

رئیس- گزارش کمیسیون راجع به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون نظام در جلسه ۱۷ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۴۱۸۱/ ۷۵۰۰- ۲۳/۴/۴۴ دولت راجع به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروی هوایی را که قبلاً در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و مجلس سنا اصلاحاتی در آن به عمل آورده بود مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه مجلس سنا را تصویب نمود. اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.

قانون مربوط به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی‏

ماده واحده- دارندگان گواهینامه دوره کامل متوسطه در رشته‌های ریاضی یا طبیعی و یا فارغ‌التحصیلان هنرستان صنعتی که در آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی پذیرفته شوند پس از طی دوره آموزشگاه با رعایت مقررات اساسنامه مربوط که به تصویب وزارت جنگ و شورای‌عالی فرهنگ خواهد رسید به درجات استوار دومی یا گروهبان یکمی نائل خواهد شد. فارغ‌التحصیلان این آموزشگاه‌ها در صورتی که داوطلب خدمت در کادر درجه‌داران نباشند با توجه به ارزش تحصیلی گواهینامه پایان تحصیلات آموزشگاه‌های مذکور طبق مقررات قوانین استخدامی کشوری به خدمت گمارده می‌شوند و از نظر انجام امور خدمتی انضباطی و کیفری در حکم نظامیان محسوب خواهند شد و پس از انجام خدمت مورد تعهد از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود.

در مورد کسانی که طبق این قانون به درجات استوار دومی یا گروهبان یکمی نائل می‌شوند پس از رسیدن به درجه استوار یکمی حداقل مدت توقف در درجه اخیر برای نیل به درجه ستوان یار سومی پنج سال خواهد بود و برای ترفیع درجه آنان طی دوره آموزشگاه ستوان یاری مصرح در قانون ۱۵ دی ماه ۱۳۳۸ راجع به تبدیل درجه استوار یکم‌های خلبانی و فنی نیروی هوایی به ستوان یار سومی لازم نیست.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان‏

گزارش از کمیسیون امور استخدام به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسه ۱۷ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور تیمسار سپهبد شکیبی معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۴۱۸۱/ ۷۵۰۰- ۲۳/ ۴/ ۴۴ دولت راجع به فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های کمک مهندسی نیروهای مسلح شاهنشاهی را که در مجلس سنا اصلاح گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در این مورد تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری- سید علی صائب‏

رئیس- گزارش کمیسیون‌ها مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به گزارش کمیسیون‌ها خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

۹- أخذ رأی نهایی و تصویب گزارش کمیسیون کمیسیون اقتصاد مربوط به اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به مقررات مرزنشینان کشور و ابلاغ به دولت

رئیس- گزارش کمیسیون‌ها راجع به مقررات مرزنشینان کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی‏

لایحه شماره ۳۸۷۰۴- ۵/۱۰/۴۴ دولت راجع به تصویب‌نامه شماره ۹۱۴۶- ۱۵/۷/۴۲ مربوط به مقررات مرزنشینان کشور پس از تصویب در مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارسال گردید و چون در آن مجلس با اصلاحاتی به تصویب رسیده بود مجدداً به مجلس شورای ملی برگشت و به کمیسیون‌های مربوط ارجاع گردید کمیسیون اقتصاد در جلسه سه‌شنبه ۳۰/۹/۴۴ با حضور نماینده دولت لایحه مزبور را بررسی و با اصلاحاتی که در مجلس سنا به عمل آمده بود موافقت کرد. اینک گزارش آن به شرح ذیل تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

قانون مقررات مرزنشینان کشور

ماده ۱- به دولت اجازه داده می‌شود کلیه مناطق مرزی و سواحل کشور و جزایر خلیج فارس را از نظر مبادلات و معاملات مجاز مرزی برحسب پیشنهاد وزارت اقتصاد به سه منطقه (درجه یک و دو و سه) قسمت و اعلام نماید.

ماده ۲- ساکنان منطقه درجه یک که شامل بعضی از جزایر خلیج فارس به پیشنهاد وزارت اقتصاد و تصویب هیئت دولت خواهد بود مجازند هر نوع جنس به استثنای اجناس ممنوع‌الورود و غیر مجاز را بدون پرداخت هر نوع حقوق و هزینه و کارمزدهای گمرکی و سایر عوارض که از کالاهای ورودی دریافت می‌شود از هر نقطه وارد و همچنین هر نوع اجناس صادراتی محصول محل را بدون پرداخت هر نوع حقوق و هزینه کارمزدهای گمرکی و سایر عوارض و تعهد ارزی صادر نماید.

تبصره- هر گاه اجناسی که طبق این ماده وارد جزایر مذکور می‌گردد به داخله کشور و نقاطی که مشمول معافیت‌های موضوع این ماده نیستند حمل شود باید کالا مستقیماً به یکی از دفاتر گمرکی مجاز ساحلی اظهار و با پرداخت سود بازرگانی و حقوق و عوارض گمرکی و رعایت سایر مقررات ترخیص شود و در غیر این صورت قاچاق تلقی خواهد شد.

ماده ۳- هر یک از ساکنان منطقه درجه دو برای خود و برای هر یک از افراد تحت تکفل خود می‌تواند سالانه تا ۱۵ هزار ریال کالای مجاز وارد و همچنین تا ۱۵ هزار ریال کالای مجاز صادر نماید.

تبصره- مرزنشینان برای مبادلات مرزی از ارائه کارت بازرگانی و همچنین پرداخت تفاوت نرخ خرید و فروش ارز و یک در هزار تشویق صادرات معاف می‌باشند.

ماده ۴- معافیت از مجموع حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی که در هر سال به مبادلات مرزی موضوع ماده ۳ تعلق می‌گیرد برای مرزنشینان درجه ۲ حداکثر تا پنج هزار ریال خواهد بود و منطقه درجه ۳ حق استفاده از معافیت ندارد.

ماده ۵- کلیه کارکنان ایرانی قایق‌های موتوری و کشتی‌های شراعی و بلم‌ها که در سواحل جنوبی در تمام مناطق رفت و آمد می‌کنند علاوه براستفاده از مزایای مذکور در مواد ۲ و ۳ می‌توانند از کالاهایی که برای مصرف خود یا به عنوان هدیه همراه می‌آورند تا ۴ هزار ریال از معافیت حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی استفاده نمایند استفاده از این معافیت‌ها در هر سال بیش از سه بار مجاز نیست.

ماده ۶- آئین‌نامه مبادلات مرزی همچنین مقدار کالاهای مجاز به صدور و ورود طبق مقررات این قانون و شرایط حمل آن از مناطق مرزی به داخل کشور همچنین از حداکثر میزان معاملات مرزی توسط وزارت اقتصاد تهیه و پس از تصویب هیئت دولت اجرا خواهد شد.

مخبر کمیسیون اقتصاد- مهندس عدلی‏

گزارش از کمیسیون دارایئ به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون دارایی در جلسه مورخه ۱/۱۱/۴۴ با حضور آقایان قوام صدری معاون وزارت دارایی و دکتر ضیایی معاون وزارت اقتصاد لایحه برگشته از مجلس سنا مربوط به مقررات مرزنشینان کشور را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون اقتصاد مبنی بر تأیید اصلاحات آن مجلس را تصویب کرد. اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

رئیس کمیسیون دارایی- بدر صالحیان

گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون کشور در جلسه یکشنبه ۱۷ بهمن ماه ۴۴ با حضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور لایحه برگشته از مجلس سنا راجع به مقررات مرزنشینان کشور را بررسی و با گزارش کمیسیون اقتصاد مبنی بر تأیید اصلاحات مجلس سنا موافقت کرد. اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون کشور- مصطفوی‏

رئیس- نسبت به گزارش کمیسیون‌ها نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون‌ها رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. نسبت به لایحه با ورقه أخذ رأی می‌شود.

(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی اعلام و در محل نطق أخذ رأی به عمل آمد)

آقایان: دکتر کلالی- مهندس ارفع- دکتر امین- دکتر مصباح‌زاده- ریگی- معتمدی- مهندس کیا- مهندس جلالی نوری- روستا- مهندس معینی زند- پروین ـالبرزی- محدث‌زاده- لفوطی- موسوی- ماکوئی- روحانی- غلام نیاکان- ثامنی- هیراد- زرگرزاده- شفیعی پورکرمانی- پژند- مبارکی- دکتر عدل طباطبایی- شاخوئی- مهندس آراسته- دکتر مهذب- موسوی- مافی- توسلی- دکتر رشتی- طالب‌زاده رودسری- پورادبی- ابراهیمی- مهندس عدلی- پاینده- اقبالی- حاذقی- ارسنجانی- تبریزی- میرزا ختایی- علی مرادی- حکمت یزدی- مهندس مالک- مهندس عطایی- دکتر امامی- پزشکی- دکتر زعفرانلو- رضوی- مهندس اسدی سمیع- بانو تربیت- قراچورلو- امی احمدی- آموزگار- مهندس ریاحی- حیدر صائبی- حق‌شناس- ضابطی- دکتر عدل- بالاخانلو- مرتضوی- اهری- نیری- بانو نفیسی- دکتر صاحب‌قلم- دکتر مدنی- دکتر مبین- دکتر رضوانی کسرایی- دکتر قراگزلو- جاوید- صدری کیوان- دکتر رهنوردی- دکتر موثقی- مهندس پروشانی- بانو ابتهاج سمیعی- متولی باشی- کلانتر هرمزی- دکتر اعتمادی- شکیبا- سرتیپ‌پور- دکتر یگانگی- مهندس جلالی- محسنی مهر- مهندس صدقیانی- تیمسار حکیمیان- دیهیم- سرلشگر نکوزاد- کشفی- ذبیحی- دکتر خطیبی- مهندس زنجانچی- میرهادی- دکتر غنی- مهندس مجتهدی- دکتر یزدان‌پناه- فولادوند- نصیری- بهادری- تهرانی- نوربخش- قاسم مرادی- دکتر حکیم شوشتری- دکتر الموتی- زند- کورس- دکتر رمضانی- دکتر پورهاشمی- جهانشاهی- کیهان یغمایی- سعید وزیری- دکتر حاتم- مهندس زرآور- دکتر نجیمی- مهندس اخوان- ادیب- سمیعی- دکتر حکمت- دکتر وحیدنیا- دکتر صالحی- ساگینیان- دکتر سعید- دکتر کیان- سیفی- زهتاب‌فرد- مهندس معینی- مهندس صائبی- مهندس ریاضی- فخر طباطبایی- مهندس والا- دکتر ضیایی- رجایی- دکتر مهندس بهبودی- کنگرلو- دکتر حسینی- ظفر- بختیار بختیاری‌ها- دکتر جعفری- کبیری- رامبد- دکتر اسدی- صفی‌پور- مهرزاد- کمالوند- مهندس پرویز بهبودی- بانو جهانبانی- میرافضل- دکتر ضیایی.

(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)

آراء موافق ۱۳۱ رأی.

آراء سفید به علامت امتناع ۱۳ رأی.

مخالف: ۱ رأی.

رئیس- لایحه با ۱۳۱ رأی موافق تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.

موافقین- آقایان: کمالوند- مهندس پرویز بهبودی- دکتر الموتی- دکتر عدل- کهزاد البرزی- بانو جهانبانی- دکتر رضوانی- بانو نفیسی- جهانشاهی- مهرزاد- مهندس صائبی- مصطفوی نائینی- پورادبی- مهندس جلالی نوری- دکتر مدنی- دکتر مهذب ریگی- سیفی- صفی‌پور- دکتر سعید- دکتر حاتم- مهندس مجتهدی- مهندس ریاضی- دکتر اعتمادی- کیهان یغمایی- زهتاب‌فرد- دکتر صالحی- دکتر کیان- دکتر نجیمی- مهندس مالک- دکتر عدل طباطبایی- اهری- دکتر صاحب‌قلم- دکتر ضیایی مهندس معینی- سعید وزیری- صدری کیوان

قاسم مرادی- دکتر حکیم شوشتری- مهندس اخوان- مهندس زرآور- دکتر غنی- پاینده- شاخویی- مهندس آراسته- پروین- توسلی- مافی- ابراهیمی- مهندس زنجانچی- شفیعی پور کرمانی- کنگرلو- ارسنجانی- روحانی- هیراد- پژند- مهندس معینی زند- آموزگار- دکتر رشتی- روستا- دکتر رهنوردی- مهندس پروشانی- مهندس عدلی- امیر احمدی- دکتر امامی خوئی- موسوی کبیری- مهندس صدقیانی- اقبالی- مهندس ریاحی- دکتر موثقی- محدث‌زاده- کسرایی- دکتر قراگزلو- نیری- بهادری- دکتر یزدان پناه- مهندس اسدی سمیع- کورس- تهرانی نصیری- زند- محسنی مهر- شکیبا- بانو تربیت- رضوی- دکتر خطیبی- حق‌شناس- معتمدی- ادیب سمیعی- موسوی- طالب‌زاده رودسری- دکتر زعفرانلو- حیدر صائبی- مبارکی- صائب- فولادوند- زرگرزاده- مرتضوی- مهندس کیا- جاوید- مهندس ارفع- افوطی- ضابطی طرقی- میرهادی- ثامنی- دکتر کلالی- مهندس جلالی- حاذقی- دکتر مصباح‌زاده- دکتر امین- غلام نیاکان- موسوی ماکویی- پزشکی- مهندس عطایی- ذبیحی سلطان احمدی- ختایی قلعه جوقی- علی مرادی- متولی باشی- دکتر یگانگی- نوربخش- حکمت یزدی- دیهیم- سرتیپ حکیمیان- سرلشگر نکوزاد- قراچورلو- تبریزی- بانو ابتهاج سمیعی کشفی- دکتر وحیدنیا- میرافضل- کلانتر هرمزی- مجد- مهندس کمانگر.

مخالف: آقای بالاخانلو.

ممتنعین- آقایان: دکتر اسدی- بختیار بختیاری‌ها- دکتر مهندس ناصر بهبودی- دکتر پورهاشمی- دکتر جعفری- دکتر حسینی- دکتر سعید حکمت- رامبد- رجایی- دکتر رمضانی- سرتیپ‌پور- ملکشاه ظفر- فخر طباطبایی- دکتر مبین- مهندس والا.

۱۰- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری در لایحه قانونی از مجلس سنا راجع به تمدید مهلت تقدیم دادخواست به هیئت سه نفری و ارسال مجدد به مجلس سنا

رئیس- گزارش کمیسیون راجع به تمدید مهلت تقدیم دادخواست به هیئت سه نفری مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون دادگستری در جلسه ۱۳ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقای اشراف سمنانی لایحه شماره ۷/ ۹۰۳- ۱۵/۲/۴۴ دولت راجع به تمدید مهلت تقدیم دادخواست به هیئت سه نفری را که از مجلس سنا با اصلاحاتی ارسال شده بود مطرح و با دو مورد از پنج مورد اصلاحاتی تصویب نمود. اینک گزارش آن به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد:

لایحه قانونی تمدید مهلت تقدیم دادخواست به هیئت سه نفری‏

ماده واحده- تبصره ذیل به ماده ۱۲ قانون راجع به اصلاح قانون اراضی دولت و شهرداری‌ها و اوقاف و بانک‌ها مصوب آذرماه سال ۱۳۳۹ الحاق می‌شود.

تبصره- متصرفین اعیانی‌های اراضی امامیه (مفت‌آباد) در صورتی که در مدت‌های مقرر در شق الف بند ۲ ماده واحده قانون اراضی دولت و شهرداری‌ها و اوقاف و بانک‌ها مصوب هشتم شهریور سال سال ۱۳۳۵ و تبصره الحاقی به ماده واحده مذکور مصوب ۱۶ بهمن سال ۱۳۳۵ به جهتی از جهات موفق به تقدیم دادخواست نشده باشند چنانچه قبل از تاریخ تصویب قانون مصوب هشتم شهریورماه سال ۱۳۳۵ شخصاً در زمین‌های مورد بحث با احداث اعیانی تصرف داشته‌اند می‌توانند منتهی ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون دادخواست خود را در قبال أخذ رسید به دفتر هیئت سه نفری تسلیم نمایند والا به تقاضای مالک طبق قسمت أخیر ماده فوق اقدام خواهد شد.

رئیس کمیسیون دادگستری- صادق احمدی‏

رئیس- گزارش کمیسیون دادگستری مطرح است. آقای دکتر رهنوردی بفرمایید.

سعید وزیری- امر بفرمایید آقای مخبر توضیح بدهند.

دکتر رهنوردی- به طوری که اکثر نمایندگان

محترم اطلاع دارند در سال ۳۵ تصمیم گرفته شد هیئتی تشکیل شود برای پایان دادن به وضع اراضی که عده‌ای رفته‌اند آنجا و متصرف شده‌اند و خانه و کاشانه‌ای برای خودشان ساخته‌اند البته این هیئت به طوری که در این لایحه هست اشاره شده به ماده ۱۲ قانون راجع به اصلاح قانون اراضی دولت و شهرداری‌ها بنده عین ماده ۱۲ راقرائت می‌کنم که مطلب بیشتر روشن شود اینجا می‌نویسید «برای خاتمه دادن به اختلافات موجود بین افرادی که تا تاریخ تصویب لایحه قانونی مصوب ۸/۶/۱۳۳۵ کمیسیون دادگستری مجلسین در اراضی شهر تهران تقاضای ثبت ملکی را کرده‌اند» منظور تمام شهر تهران بوده و بنده فکر می‌کنم الساعه در این مفت‌آبادی که در اینجا منظور شده در این مفت آباد اصلاً هیچ اختلافی وجود نداشته باشد (صحیح است) و تمام اختلافات در مفت آباد حل شده متأسفانه در مجلس سنا آن چیزی که ما تصویب کرده بودیم اصلاح کرده‌اند و این مفت‌آباد را به آن اضافه کرده‌اند بنده هیچ نمی‌خواهم وارد عمق این مطلب بشوم که چرا این کار را کردند و چه نظرهایی در بین بوده ولی در اینجا خواستم نمایندگان محترم متوجه باشند که در اینجا نظرهایی بوده است که این را فقط محدود کرده‌اند به مفت آباد بنده فکر می‌کنم همان طور که در ماده ۱۲ هم گنجانیده شده بایستی برای تمام شهر تهران باشد هیچ دلیلی ندارد که منحصر شود به مفت آباد یعنی محلی که اصلاً اختلافی در آن وجود ندارد و از مهلت قانونی استفاده کرده‌اند و تقاضا داده‌اند و رفته به هیئت سه نفری به طور کدخدا منشی اختلافات آنها را رفع کرده و بنده می‌خواهم استدعا کنم از نمایندگان محترم که در این مورد توجه بیشتری بکنند و در اینجا دست‌هایی در کار بوده که این را منحصر بکنند به مفت آباد ولی اگر ما بخواهیم کاری بکنیم باید در تمام شهر تهران باشد که منحصر به مفت آباد نیست اراضی را که بنچاق داشته‌اند آمده‌اند خانه و کاشانه‌ای برای خودشان ساخته‌اند اختلافی پیش آمده چرا آنها نتوانند از تسهیلاتی که مجلسین شورای ملی و سنا برای اینها فراهم می‌کنند استفاده کنند؟ و منحصر بکنند به مفت آباد بنده استدعایم این است که در این مورد توجه بیشتری شود و بنده به هیچ‌وجه موافق نیستم که لایحه‌ای را که ما قبلاً فرستاده‌ایم به مجلس سنا در آنجا قرار شده بود برای تمام تهران طبق ماده ۱۲ باز هم تکرار می‌کنم که این نباید منحصر به مفت آباد شود باید برای تمام تهران شود و تمام افرادی که گرفتار به اصطلاح این دعوای خلافی هستند از این موقعیت استفاده بکنند (احسنت).

رئیس- آقای دکتر یگانه بفرمایید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور)- شاید با توضیحی که به استحضار برسانم جناب آقای دکتر رهنوردی از جهت این که در مجلس محترم سنا چند شمول این لایحه قانونی به این قسمت از اراضی امامیه محدود شد موضوع حل شده باشد (دکتر رهنوردی- در اراضی امامیه اصلاً اختلافی نیست) البته در همین گزارش که ملاحظه می‌فرمایید سه ماه مهلت فقط به کسانی داده می‌شود که در سال ۱۳۳۵ اعیانی ایجاد کرده‌اند والا به هیچ کس این اجازه داده نمی‌شود که در یک زمین بنا بکند و بعد از سه ماه از مندرجات این لایحه قانونی استفاده بکند در قسمت اخیرش هست این لایحه سه ماه مهلت می‌دهد برای کسانی که در سال ۳۵ اعیانی داشته‌اند والا همیشه توجه دولت معطوف به دو امر بوده اولاً نسبت به کسانی که واقعاً استطاعت نداشته‌اند و در ضمن جلوگیری از عمل کسانی است که می‌خواهند برخلاف مقررات مملکت عمل بکنند این هر دو قسمت از قبل ۳۵ شاید ده سال مبتلا به بوده استحضار دارید در سال‌های اخیر دولت یک کوی جدیدی بنا کرد و بیشتر آلونک‌نشین‌ها را به آنجا منتقل کرده و در اطراف تهران دیگر از آلونک ساختن‌های جدید خودداری به عمل آمده ولی ضمناً برای مردم فقیر هم فکری شد و آن این است که اگر این لایحه‌این طور شود که ما اجازه بخواهیم بدهیم که از حالا هر کس در زمین دیگری بنایی ساخت بتواند از این قانون استفاده بکند البته این فکر درست نبوده ولی برای ما کسانی است که در سال ۳۵ خانه‌ای ساخته‌اند و چون اطلاعی از قانون نداشته‌اند که در دو ماه مهلت بروند دادخواست خودشان را بدهند در این دو ماه یا هیئت اینها را محکوم می‌کرده که قیمت زمین را به مالک بدهند و زمین مال آنها، اعیانی هم مال آنها یا آن هیئت مخیر بوده که رأی بدهد مالک بابت قیمت اعیانی به این متصرفین چیزی بدهد

و به این طریق قسمت زیادی از دعاوی خاتمه پذیرفت و تعداد محدودی در امامیه که بلاتکلیف ماندند چون دو ماه تمام شده بود این لایحه قانونی به این مناسبت آمد که به این قسمت از شهر تهران که در سال ۳۵ اولین جایی است که شروع شد با آلونک‌سازی سر و صورتی بدهد فقط اختلافی که در شهر تهران است در این قسمت است والا در سایر جاها طبق این قانون عمل شده گفتند در این یک قسمت چون در سال ۳۵ اولین نقطه شهر تهران بوده که‌آلونک‌سازی شروع شده و کشمکش بین مالک زمین و آلونک‌سازی شروع شده و کشمکش بین مالک زمین و آلونک‌نشین‌ها باقی است و این لایحه هم به نفع مالک و هم به نفع اشخاص متصرف است سه ماه دیگر مهلت بدهند شاید با این عرایض بنده نماینده محترم جناب دکتر رهنوردی قانع شوند که این لایحه به هیچ وجه درش چیزی نیست که از این به بعد اگر کسی از سال ۳۵ به بعد آلونک ساخته است به استناد این قانون بتواند ادعایی بکند فقط ناظر به کسانی است که در سال ۳۵ آن آلونک را ساخته بودند چون قانون در اینجا دو ماه مهلت داده بعضی‌ها واقعاً با عدم آشنایی به قوانین یادشان رفته بود اعتراض بدهند دعوا از ۳۵ تا ۴۵ مانده بود این لایحه هم درد مالک و صاحب متصرف را دوا می‌کند و هم درد آن مستمند را با پولی که از مالک می‌گیرد و یا یک وجه مختصری که به مالک بدهد زمین را هم او مالک می‌شود فردا به هیچ‌وجه دیگر این بحث در بین نیست که کسی بعداً از این راه از جایی از تهران آلونک بسازد و بعداً دادخواستی بدهد، النهایه برای کسانی که در جاهای دیگر آلونک ساخته‌اند اگر برخلاف این قانون هم عمل کرده باشند دولت فکری کرده دو هزار خانه ساخته و به تدریج این خانه‌ها زیاد خواهد شد ولی نظر دولت برای این است که واقعاً در عمل کسانی که صرفاً بخواهند آلونک بسازند با ایجاد کار در شهرستان‌ها ترتیبی اندیشیده شود که به تهران هجوم نیاورند بنابراین با عرایض من تصور می‌کنم آن ابهامی که به نظرتان بود رفع شده باشد و این مورد راجع به آینده نیست اگر خلاف این شود حق با شما است این فقط راجع به سال ۳۵ است که چند آلونک ساخته شد.

رئیس- بنده توضیح می‌دهم که در این لایحه دولت مفت‌آباد و امامیه بوده است آقای مهندس اسدی سمیع بفرمایید.

مهندس اسدی سمیع- بنده می‌خواستم جناب آقای دکتر یگانه توضیح بدهند که قبل از سال ۳۵ و سال ۳۵ اشخاصی وجود نداشته‌اند که در خارج ا ز اراضی امامیه آلونک ساخته باشند خواستم این را توجه بفرمایید.

رئیس- این لایحه را همان طور که بنده به اطلاع‌تان رساندم دولت برای این قسمت از شهر تهران آورده است و در مجلس سنا اضافه نشده است نظر دیگری نسبت به گزارش کمیسیون نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به گزارش کمیسیون خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب مجدد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

۱۱- تقدیم دو فقره اصلاح بودجه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی‏

رئیس- آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه مقام ریاست دو فقره تقاضای اصلاح بودجه است برای سال جاری شهربانی و ژاندارمری که تقدیم می‌شود برای ارجاع به کمیسیون محترم بودجه و استدعای ارجاع آنها را از مقام ریاست می‌نماید.

رئیس- به کمیسیون بودجه فرستاده می‌شود.

۱۲ـ استرداد لایحه شهرداری‌ها و تشکیل انجمن‌های شهر به وسیله آقای معاون وزارت کشور

رئیس- آقای سراج حجازی بفرمایید.

سراج حجازی (معاون وزارت کشور)- به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند جناب آقای دکتر صدر وزیر کشور در مواقع مختلف در پاسخ نمایندگان محترم مجلس شورا و سنا یا جراید در خصوص تشکیل انجمن‌های شهر نهایت علاقه‌مندی خود را اظهار داشته ولی اجرای آن را موکول به تصویب لایحه جدید که از طرف دولت تقدیم شده و در کمیسیون کشور مطرح است موکول نمودند، اخیراً هم جناب آقای نخست‌وزیر صراحتاً تشکیل انجمن‌ها را در سال آتیه بیان داشته‌اند، یقیناً خاطر

نمایندگان محترم مسبوق است علاوه بر لایحه مربوط به عاملات شهرداری و اصلاح چند ماده به صورت الحاقی مذکور فوق که از طرف دولت تقدیم مجلس شده در دولت اسبق لایحه‌ای به مجلس تقدیم شده بود با قید یک فوریت آن لایحه یک قانون کامل جدید شهرداری بود که سال گذشته مورد مطالعه این دولت قرار گرفت و ملاحظه شد که این لایحه دویست و ده ماده‌ای گرچه لایحه بهتری از قانون فعلی است اما مع‌ذلک مشکل اساسی را حل نمی‌کند مشکلی که امروز با آن مواجه هستیم مقررات عمومی از قبیل تعاریف یا وظایف شهرداری یا نحوه حل اختلافات نیست قانون خیلی هم در این موارد کافی است. آنچه که حقیقتاً مشکلی است نحوه انتخابات انجمن‌های شهر بود به نحوی که حقوق کامل مردم شهرها حفظ شود. نواقصی در مقررات مالی و معاملات شهرداری است که موجب تضییع حقوق شهرداری‌ها در خیلی از موارد گردیده و دست شهرداری‌ها را برای استیفای حقوق مردم یا بهتر اداره کردن شهر بسته و همچنین مسایل دیگری است که پیشرفت‌های اجتماعی و شهری خودبه‌خود به وجود آورده به نظر این دولت این نواقص و معایب مستلزم آن نیست که چندین ماه و شاید سال وقت مجلسین گرفته شود بلکه با چند ماده اصلاحی و چند ماده الحاقی منظور به سرعت تأمین می‌شود بنابراین و از این جهت که اکنون دو لایحه یکی عمومی و دیگری اصلاحی در کمیسیون کشور است لایحه شهرداری جناب آقای وزیر کشور به بنده مأموریت داده‌اند که در تاریخ ۱۵/۱۰/۴۲ به مجلس تقدیم شده و تحت شماره ۲۰۵۳۰ در کمیسیون مطرح است مسترد می‌دارم و یقین است با علاقه‌مندی و توجه کاملی که نمایندگان محترم به این امر مهم اجتماعی دارند این لایحه در مدت خیلی کوتاهی در دستور مجلس قرار خواهد گرفت ضمناً نمایندگان محترم عضو کمیسیون کشور تشکر دارم که در این خصوص دقت و توجه قابل ملاحظه‌ای صرف نموده‌اند ضمناً چون لایحه اصلاحی مورد بحث فوریت ندارد نمایندگان محترم فرصت کافی دارند که نظریات اصلاحی خود را بدهند و البته مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

۱۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی و ابلاغ به دولت‏

رئیس- گزارش کمیسیون محاسبات راجع به بودجه سال ۴۵ مجلس شورای ملی مطرح است قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون محاسبات به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون محاسبات در جلسه ۱۸ بهمن ماه ۱۳۴۴ با حضور آقایان کارپردازان مجلس شورای ملی و رئیس قسمت حسابداری مجلس شورای ملی لایحه بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی را مورد رسیدگی قرار داده و به شرح زیر تصویب نمود:

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی‏

ماده اول- برای پرداخت مقرری و حقوق و هزینه‌های اداری دوازده ماهه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی مبلغ دویست و هفده میلیون و پانصد هزار ریال(- / ۲۱۷۵۰۰۰۰۰) و برای پرداخت تعهدات و دیون مبلغ چهل و دو میلیون و پانصد هزار ریال(- / ۴۲۵۰۰۰۰۰) مطابق اقلامی که به تصویب هیئت رئیسه مجلس شورای ملی رسیده و (صورت آن ضمیمه‌این لایحه می‌باشد) به کارپردازی مجلس اعتبار داده می‌شود.

ماده دوم- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود بقیه صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۴۳ و ۱۳۴۴ مجلس شورای ملی که تا این تاریخ به مصرف نرسیده و صرفه جویی‌هایی احتمالی بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی را برای خرید کتاب و رفع نواقص فنی کتابخانه مجلس و تهیه فهرست کتب و رفع

نواقص بهداری مجلس و سایر مخارج پرسنلی ضروری مجلس شورای ملی با تصویب هیئت رئیسه مجلس به مصرف برساند.

مخبر کمیسیون محاسبات مجلس شورای ملی- عبدالمجید بختیار

رئیس- کلیات این لایحه مطرح است آقای کیهان یغمایی بفرمایید.

کیهان یغمایی- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست در این موقع که بودجه مجلس شورای ملی مطرح است بنده وظیفه دارم از فرصت استفاده کرده از حسن اداره و درایت مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی جناب آقای مهندس ریاضی و هیئت محترم رئیسه و همچنین کارمندان و کارکنان و خدمتگزاران جزء مجلس در اداره امور مجلس که از هر جهت شبانه روز زحمت می‌کشند تشکر می‌کنم (صحیح است) خوشبختانه معلوم شد که عقیده بنده عقیده همه همکاران است (صحیح است) گاهی مطالبی پیش می‌آید که ما مجبوریم حق مطلب را ادا کنیم حقیقتاً جناب آقای مهندس ریاضی در تمام طول خدمت‌شان با کمال درایت، کاردانی و باریک‌بینی آنچه در قدرت‌شان بوده وظایف محوله را که بسیار هم سنگین بوده است خیلی خوب انجام داده‌اند (صحیح است) و به پیروی از همین تدبیر هیئت رئیسه و کارمندان و کارکنان و خدمتگزاران مجلس شبانه روز خدمت کرده‌اند (صحیح است) و هماهنگ با برنامه‌های انقلابی از هیچ گونه خدمت مضایقه نکرده‌اند دیده شده است که گاهی اوقات تا ساعت ۱۰ و ۱۱ شب و همین دیشب که کمیسیون مشترک راجع به ذوب‌آهن هم تشکیل شده بود از ساعت ۵/ ۷ بعد از ظهر جناب آقای رئیس به کمیسیون آمدند تا اواخر شب در مجلس بودند روزها هم ساعت ۶ و ۵/ ۶ صبح هر وقت به مجلس می‌آییم برای نام نویسی باز می‌بینیم مقام ریاست زودتر از همه تشریف آورده‌اند و پشت میز کارشان نشسته‌اند بنابراین جا دارد که بنده از طرف عموم همکاران از زحماتی که مقام ریاست و هیئت رئیسه و کارکنان و کارمندان مجلس می‌کنند تشکر کنم (صحیح است) و به خصوص از تندنویس‌ها که هر روز ما می‌بینیم چه زحماتی می‌کشند تشکر می‌کنم و موفقیت همه را از خداوند مسئلت می‌نماییم (صحیح است- احسنت).

رئیس- آقای صدری کیوان بفرمایید.

صدری کیوان- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست مجلس و نمایندگان محترم مطالب بنده را جناب آقای کیهان یغمایی فرمودند بنده هم لازم می‌دانم از فرصت استفاده بکنم و از حسن انجام وظیفه کارکنان مجلس و تلاش‌ها و خدمات شبانه‌روزی آنان که تحت تعالیم حکیمانه رئیس بسیار شریف و بسیار عزیز ما جناب آقای مهندس ریاضی که همه ما ناظر خدمات و زحمات و فعالیت شبانه‌روزی معظم‌له هستیم (کاملاً صحیح است) شکرگزاری و سپاسگزاری کنیم و همین‌طور هم واقعاً ما ملاحظه می‌کنیم که در مجلس کارهای داخلی و کارهای پارلمانی در کمال خوبی و در نهایت دقت و مراقبت انجام می‌شود و پیشرفت می‌کند بنده هم امیدوارم خداوند علی اعلی به همه کارکنان مجلس توفیق عنایت فرماید تا تحت تعالیم حکیمانه جناب آقای مهندس ریاضی رئیس محترم مجلس با دلگرمی بیشتر و علاقه‌مندی بیشتر وظایف خود را انجام دهند (صحیح است- احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟(اظهاری نشد) با ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که با ورود در شور مواد موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۱- برای پرداخت مقرری و حقوق و هزینه‌های اداری دوازده ماهه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی مبلغ دویست و هفده میلیون و پانصد هزار ریال (۲۱۷۵۰۰۰۰۰- ریال) و برای پرداخت تعهدات و دیون مبلغ چهل و دو میلیون و پانصد هزار ریال (۴۲۵۰۰۰۰۰ ریال) مطابق اقلامی که به تصویب هیئت رئیسه مجلس شورای ملی رسیده و (صورت آن ضمیمه این لایحه می‌باشد) به کار پردازی مجلس اعتبار داده می‌شود.

رئیس- در ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده اول رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند

خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ماده ۲- به کارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود بقیه صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۴۳ و ۱۳۴۴ مجلس شورای ملی که تا این تاریخ به مصرف نرسیده و صرفه‌جویی‌های احتمالی بودجه سال ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی را برای خرید کتاب و رفع نواقص فنی کتابخانه مجلس و تهیه فهرست کتب و رفع نواقص فنی کتابخانه مجلس و تهیه فهرست کتب و رفع نواقص بهداری مجلس و سایر مخارج پرسنلی ضروری مجلس شورای ملی با تصویب هیئت رئیسه مجلس به مصرف برساند.

رئیس- ماده دوم مطرح است آقای سعید وزیری فرمایشی داشتید بفرمایید.

سعید وزیری- بنده در این قسمت به خصوص که خیلی نشاندار است و نشان خیلی خوبی دارد خواستم اظهار تشکر از تنظیم کنندگان بکنم به خصوص که می‌خواهند به مصرف رفع احتیاج و نواقص کتابخانه مجلس برساند و خصوصاً این مورد را حالا که فهرستی است به کارپردازی محترم با اجازه مقام ریاست یادآوری می‌کنم که ترتیبی داده شود که واقعاً این کتابخانه مجلس برای استفاده بیشتری از صاحبان ذوق و کتاب دوستان باشد همچنین بتوانند با یک برنامه منظم به خصوص در این مورد دوم که سرمشق شده است برای صرفه‌جویی در بودجه چون بنده هر وقت بودجه به خصوص بودجه مملکت مطرح می‌شود علاقه دارم را جعبه صرفه‌جویی صحبت کنم و باید عرض کنم در بودجه سابق هم بنده پیشنهاداتی داشتم که خوشبختانه عمل شد و باید تشکر کرد واقعاً هم باید از آقایان کارپردازان تشکر کرد که مجلس توانسته است یک نمونه و سرمشق برای صرفه‌جویی شود (بالاخانلو- همه ساله کرده است) که در این موقع که دولت هم بودجه‌اش را خواهد داد تشویق به صرفه‌جوئی شود و هر چه بیشتر صرفه‌جویی شود مورد تأیید و تصویب نمایندگان حاضر بوده و خواهد بود و به خصوص مجلس هر وقت سرمشق برای صرفه‌جوئی شود یعنی موکلین که ملت ایران هستند انتظار چنین سرمشق بودن را از نماینده دارند پس عرض بنده این است که ترتیبی داده شود که از کتابخانه استفاده بیشتری شود و واقعاً افرادی در آنجا زحمت می‌کشند موجبات راحتی آنها هم فراهم شود تا بتوانند بیشتر کوشش کنند و در طریق توسعه و تشویق و امکان مطالعه و استفاده از کتاب‌های کتابخانه به خصوص استدعا می‌کنم آقایان کارپردازان با اجازه مقام ریاست این مطلب را در دسترس مطبوعات بگذارند که برای همه می‌تواند سرمشق برای صرفه‌جوئی شود.

رئیس- آقای مهندس معینی زند بفرمایید.

مهندس معینی زند (کارپرداز)- از اظهار لطف نمایندگان محترم بنده از طرف کارپردازان تشکر می‌کنم فرمایش دوست عزیزم جناب آقای سعید وزیری بسیار قابل توجه است بنده به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم در عرض این دو سال جناب آقای مهندس ریاضی دانشمند محترم در مورد بسط و توسعه کتابخانه توجه زیادی فرموده‌اند و کتابخانه مجلس در حال حاضر یکی از گنجینه‌های بزرگ علمی در مملکت شده است (صحیح است) و در عرض این دو سال جناب آقای مهندس آصفی و جناب آقای مهندس پروشانی و جناب آقای قراچورلو زحمات زیاد کشیدند (صحیح است) و بنده وظیفه خودم می‌دانم تشکر کنم و از جناب آقای دکتر سامی‌راد هم وظیفه دارم تشکر کنم کتابخانه مجلس در عرض این دو سال با صرفه‌جویی خودش به ۲۲۵۸ جلد کتاب خطی که از بهترین نوع کتاب‌ها کمیاب‌ترین کتاب‌های ایران است تهیه کرده است و همین‌طور ۹۵۴۳ جلد کتاب چاپی لاتین و عربی و ۱۷۳۵ جلد کتاب فارسی خریداری کرده است و جمعا مبلغ ۷۹۰ هزار تومان بابت بهای کتاب‌ها پرداخته است و الان می‌شود گفت کتابخانه مجلس بهترین کتاب‌های خطی ایران را در اختیار خودش دارد و همین‌طور که آقای سعید وزیری فرمودند برنامه‌ای است طبق دستور جناب آقای رئیس به اطلاع مطبوعات و مردم خواهد رسید که از کتابخانه مجلس استفاده بیشتری شود الان اقداماتی شده است و مراجعه‌کنندگان واقعاً برای تحقیق و تبع به آنجا تشریف

می‌آورند ولی ما برنامه‌هایی داریم که بهتر بتوانند از آنها استفاده کنند و امیدواریم با صرفه‌جویی‌هایی که در بودجه مجلس خواهد شد سال آینده وضع کتابخانه مجلس بهتر از سال گذشته خواهد بود و بودجه‌ای که امسال ما تقدیم کردیم از بودجه سال گذشته ۷۸۰ هزار تومان صرفه‌جویی شده است یعنی کمتر از میزان سال گذشته است (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در ماده دوم نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده دوم رأی می‌گیریم خانم‌ها آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟(اظهاری نشد) به لایحه با ورقه أخذ رأی می‌شود.

(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی در محل نطق اعلام و أخذ رأی به عمل آمد).

آقایان: میرهادی- اهری- موسوی- مهندس عدلی- کیهان یغمایی- سرتیپ حکیمیان دکتر کلالی- مهندس ریاحی- دکتر زعفرانلو- مهندس ارفع- دکتر شفیع امین- دکتر رهنوردی- صدری کیوان- مهندس پروشانی- مهندس عطایی- مهندس اخوان- معتمدی- مهندس معینی زند- توسلی- دیهیم- دکتر رشتی- بانو ابتهاج سمیعی- ابراهیمی- شکیبا- موسوی ماکوئی- اقبالی- روحانی- دکتر خطیبی- بانو نفیسی- روستا- مهندس مالک- دکتر ضیایی- دکتر عدل- دکتر رمضانی- دکتر مهندس بهبودی- پزشکی- رضوی- دکتر یزدان پناه- غلام نیاکان- دکتر الموتی- ثامنی- بانو جهانبانی- بانو تربیت- کسرایی- مافی- قراچورلو- امیر احمدی- حق‌شناس- شاخوئی- صائب- دکتر پورهاشمی- مصطفوی- مرتضوی- دکتر رضوانی- نیری- مهندس جلالی نوری- دکتر اعتمادی- ساگینیان- کلانتر هرمزی- بختیار بختیاری‌ها ـالبرزی- ریگی- پروین- دکتر موثقی- محدث‌زاده- لفوطی- هیراد- صادق احمدی- مجد- ذبیحی سلطان احمدی- زرگرزاده- پژند- دکتر عدل طباطبایی- دکتر امام خوئی- مبارکی- فخر طباطبایی- طالب‌زاده رودسری- دکتر غنی- میر افضل- دکتر مهذب- دکتر حکیم شوشتری- دکتر قراگزلو- کنگرلو- سرتیپ‌پور- بالاخانلو- جهانشاهی- میرزا ختایی- حکمت یزدی- متولی باشی- مهندس آراسته- دکتر مدنی- حاج تبریزی- زهتاب‌فرد- تهرانی- مهندس کمانگر- بدر صالحیان- مهندس زنجانچی- دکتر مبین- مهندس صدقیانی- محسنی مهر- دکتر یگانگی- مهندس جلالی- نصیری- دکتر اسدی- دکتر وحیدنیا- صفی‌پور- پاینده- مهندس پرویز بهبودی- کورس- سعید وزیری- پور ادبی- بهادری- قاسم مرادی- حاذقی- شفیعی پور کرمانی- دکتر نجیمی- مهندس زرآور- ادیب سمیعی- نوربخش- رجایی- کمالوند- دکتر صالحی- کبیری- مهندس اسدی سمیع- دکتر حاتم- دکتر کیان- دکتر سعید- مهندس ریاضی- مهندس صائبی- مهندس معینی- مهندس کیا- علی مرادی- حیدر صائبی- جاوید- آموزگار- دیهیم- اقبالی- ارسنجانی- سیفی- مهندس مجتهدی- دکتر حسینی- سرلشگر نکوزاد- دکتر صاحب‌قلم- عبدالحسین طباطبایی- مهرزاد- فولادوند- مهندس والا- تقی زند- ملکشاه ظفر.

(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید.)

آراء موافق ۱۲۵ رأی.

آراء سفید به علامت امتناع ۱۷ رأی.

رئیس- لایحه با ۱۲۵ رأی موافق تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.

موافقین- آقایان: پروین- متولی باشی- دکتر غنی- کنگرلو- روحانی- کمالوند- معتمدی- پاینده- مهندس صدقیانی- مهندس عطایی- موسوی ماکویی- البرزی- دکتر موثقی- مصطفوی نائینی- محدث‌زاده- دکتر کلالی- موسوی- دکتر رهنوردی- روستا- دکتر یزدان پناه- تبریزی- کورس- حاذقی- یعقوب تهرانی- مهندس کمانگر- زهتاب‌فرد- ارسنجانی- کلانتر هرمزی- دکتر یگانگی- دکتر نجیمی- شفیعی پور کرمانی- کیهان یغمایی- مهندس پروشانی- نوربخش- دکتر شفیع امین- مهندس ریاحی- پورادبی- زرگرزاده

بهادری- قاسم مرادی- مهندس معینی- دکتر ضیایی- مهندس ریاضی- دکتر سعید- ادیب سمیعی- لفوطی- دکتر قراگزلو- ریگی- دکتر امام خوئی- مبارکی- علی مرادی- هیراد- طالب‌زاده- شاخویی- مهندس معینی زند- دکتر اعتمادی- دیهیم- نصیری- مجد- دکتر خطیبی- رضوی- ثامنی- مافی- کسرایی- پزشکی- غلام نیاکان- مرتضوی- میراحمدی- حق‌شناس- مهندس عدلی- دکتر رضوانی- بانو ابتهاج سمیعی- بانو تربیت- بانو جهانبانی- سرلشگر نکوزاد- دکتر زعفرانلو- توسلی- دکتر صاحب‌قلم- دکتر کیان- دکتر حاتم- سعید وزیری- دکتر مبین- اهری- مهندس صائبی- مهندس اخوان- مهندس جلالی نوری- مهندس مجتهدی- میرافضل- دکتر مهذب- مهندس پرویز بهبودی- سیفی- دکتر مدنی- مهندس مالک- مهندس ارفع- دکتر وحیدنیا- مهندس جلالی- مهندس اسدی سمیع- محسنی مهر- مهرزاد- فولادوند- زند- دکتر عدل- مهندس زنجانچی- صفی‌پور- اقبالی- دکتر صالحی- ختایی قلعه جویی- جهانشاهی- پژند- صائبی- مهندس کیا- حکمت یزدی- آموزگار- صدری کیوان- مهندس زرآور- موسوی کبیری- میرهادی- دکتر رشتی- نیری- ابراهیمی- بانو نفیسی- سرتیپ حکیمیان- شکیبا- دکتر حکیم شوشتری- ذبیحی سلطان احمدی- صائب- قراچورلو- مهندس آراسته- کشفی- دکتر عدل طباطبایی.

ممتنعین- آقایان: صادق احمدی- دکتر اسدی- دکتر الموتی- بالاخانلو- بختیار بختیاری‌ها- بدر صالحیان- دکتر مهندس بهبودی- دکتر پورهاشمی- جاوید- دکتر حسینی- حاج رجایی- دکتر رمضانی- ساگینیان- سرتیپ‌پور- عبدالحسین طباطبایی- مهندس والا - ملکشاه ظفر.

رئیس- بنده لازم می‌دانم از توجه نمایندگان محترم در تصویب بودجه مجلس شورای ملی تشکر کنم آنچه که راجع به بنده فرمودند شاید غلو و نمونه احساسات پاک و عقیده خالص خودشان است تشکر می‌کنم آنچه نسبت به وظایفی که هیئت رئیسه و کارکنان مجلس انجام داده‌اند مورد تأیید همه است بنده لازم می‌دانم در این محضر شریف از خدمات فرد فرد همکاران محترم خود اعم از آنهایی که قبلاً در هیئت رئیسه بودند و یا آقایانی که الان هستند و همچنین رؤسای ادارات و کارکنان مجلس شورای ملی که واقعاً با کمال صداقت و با کمال نظم و انضباط وظایف خود را انجام می‌دهند (صحیح است) در محضر خانم‌ها و آقایان تشکر کنم در مورد کتابخانه فرمودند مجلس بیست و یکم دو کار انجام داده است که بد نیست در اینجا گفته شود یکی توسعه کتابخانه مجلس شورای ملی است (صحیح است) و این که سعی می‌کنیم این کتابخانه را برای تحقیق آثار تمدن باستانی ایران به صورت یک مرکز مجهزی در بیاوریم (احسنت) و در این راه همان طوری که فرمودند منتهای کوشش را خواهیم کرد (انشاءالله) امیدوارم در آتیه نزدیکی کتابخانه مجلس مرجع تحقیق در علم و ادب گذشته و آینده کشور ایران باشد (انشاءالله) کار دیگری که شروع کردیم و در راه رسیدن به نتیجه است تهیه فهرست قوانین است که تا دوره بیست و یکم از تصویب مجلسین گذشته است چون تا به حال این فهرست وجود نداشته و آنهایی که می‌خواهند بدانند برای موضوع معینی چه قانونی وجود دارد، چه قانونی نسخ شده است و چه قانونی معتبر است اغلب به اشکالاتی برخورد می‌کنند این است که قسمت قوانین مجلس شورای ملی از دو سال پیش مشغول تهیه یک فهرست کامل این قوانین است. انشاءالله امیدوارم در آینده نزدیک این فهرست نیز آماده شود نمایندگان محترم ملاحظه فرمودید که فهرست اول آنچه که مربوط به اصلاحات ارضی بود چاپ و منتشر شد و فوق‌العاده مورد استفاده مراجع قانونی مملکت چه وزارت کشاورزی و چه وزارت دادگستری قرار گرفت (صحیح است) بنده یک بار دیگر وظیفه خودم می‌دانم از علاقه‌مندی و پشتکار همکاران اداری مجلس شورای ملی اینجا تشکر کنم (احسنت).

۱۴- اعلام وصول گزارش ماهانه کمیسیون‌ها برای چاپ در صورت‌جلسه‏

رئیس- گزارش ماهانه کمیسیون‌ها رسیده است با اجازه خانم‌ها و آقایان در صورت‌جلسه امروز چاپ می‌شود.

۱۵- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

دستور جلسه روز یکشنبه ۲۴/۱۱/۴۴

۱- سؤال آقای پاینده از وزارت آموزش و پرورش.

۲- سؤال آقای دکتر مبین از وزارت راه.

۳- لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی راجع به ایجاد تأسیسات ذوب‌آهن و کارخانه ماشین‌سازی و نصب لوله گاز در ایران. شماره چاپ ۱۷۰۳

رئیس- با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز یکشنبه هفته آینده خواهد بود.

(در ساعت یازده و پانزده دقیقه صبح جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی‏

سؤال:

ریاست معظم مجلس شورای ملی‏

مستدعی است مقرر فرمایید وزیر مسئول در مجلس شورای ملی حاضر شده و به سؤال زیر پاسخ دهد.

سؤال- در روزنامه اطلاعات یکشنبه ۱۷ بهمن خبر زیر چاپ شده است.

«بیمار را بیمارستان‌ها نپذیرفتند وی آن‌قدر از این بیمارستان به آن بیمارستان منتقل شد تا در حیاط آخرین بیمارستان مرد» پرونده حاکیست عصر دیروز چند تن از اهالی خیابان باغ فردوس به پاسبان کلانتری ۱۶ پاس این خیابان اطلاع دادند که مرد مسنی در کنار خیابان افتاده است این مرد به ظاهر ۶۰ ساله بوده و نمی‌توانست حرف بزند آقای سروان عنوانی بیمار را به بیمارستان فرستادند پاسبان نخست بیمار را به بیمارستان‌های بهداری شهرداری برد و بیمارستان او را نپذیرفت بیمارستان رازی هم از قبول آن امتناع کرد و پس از آن بیمارستان بعدی هم او را قبول نکرد مراجعه این پاسبان بشر دوست به چند بیمارستان ادامه یافت و از همه جواب رد شنید تا بالاخره در حیاط آخرین بیمارستان درگذشت و دیگر محتاج به معالجه نشد و کلانتری پرونده این عمل ضد انسانی مسئولین بیمارستان‌های پایتخت را که از بیمارستان بهداری شهرداری آغاز شده و به دادسرا فرستاد. با این شکل کار که بیمارستان‌های وزارت بهداری علاوه بر این که درد مردم را دوا نمی‌کنند در مرگ آنان نیز تسریع می‌نمایند علاقه‌مندم جناب آقای وزیر بهداری اعلام فرمایند که با این طرز انجام وظیفه در قبال جان مردم چه چاره‌ای اندیشیده‌اند و تکلیف خانواده‌های بی‌بضاعت و مریض چیست و به کجا باید پناهنده شوند که جان سالم به در برند. علی اکبر صفی‌پور

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون‌ها به مجلس شورای ملی‏

گزارش یک ماهه دی در سال ۱۳۴۴ کمیسیون آموزش و پرورش‏

تاریخ تشکیل روزهای ۱۰/ ۵ - ۱۰/ ۹ و ۱۱/۱۰/۴۴ لوایح و کارهای خاتمه یافته:

شور اول لایحه دولت راجع به کتب درسی و اساسنامه سازمان کتاب‌های درسی.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

۱- شور اول لایحه چاپی شماره ۳۵۶.

۲- شور دوم لایحه چاپی شماره ۱۳۵۹.

۳- لایحه چاپی شماره ۹۸ و ۲۷۹- ۲۱ یک شوری است.

۴- آئین‌نامه شورای‌عالی آموزش و پرورش.

۵- شور اول چاپی شماره ۱۲۲۵.

۶- شور اول شماره چاپی ۱۰۵.

۷- شور اول شماره چاپی ۱۰۶.

۸- شور اول شماره چاپی ۳۴۹.

۹- شور اول شماره چاپی ۹۳.

رئیس کمیسیون آموزش و پرورش- جهانبانی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون دادگستری‏

تاریخ تشکیل روزهای ۱۰/ ۱ و ۱۰/ ۴ و ۱۰/ ۶ و ۱۰/ ۸ و ۱۰/ ۱۱ و ۱۳/ ۱۰/ ۱۳۴۴.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- افزایش هزینه دادرسی.

۲ـ شور اول لایحه راجع به مؤسسات حمل و نقل و گاراژهای عمومی و تعمیرگاه‌های اتومبیل.

۳- اصلاحات مجلس سنا راجع به اجازه پرداخت ۵۰% حق‌الوکاله‌های وصولی به نمایندگان قضایی و کارمندانی که در دعاوی علیه دولت پیشرفت دارند.

۴ـ اجازه اجرای لوایح وزیر دادگستری پس از تصویب کمیسیون‌های مشترک مجلسین شور اول.

۵- اجازه اجرای لوایح وزیر دادگستری پس از تصویب کمیسیون مشترک مجلسین شور دوم.

۶- شور اول لایحه دولت راجع به تغییر و تعویض پلاک وسایط نقلیه موتوری.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

۱- شور اول لایحه چاپی شماره ۱۲۸۴.

۲- اصلاحات مجلس سنا راجع به ثبت املاک در مناطق عشایری.

۳- شور اول لایحه چاپی شماره ۱۶۵۰.

۴- اصلاحات مجلس سنا ارجع به سیل برگردان تهران و ادامه خیابان کندی به هتل هیلتون.

۵- شور اول اصلاح قانون کار.

۶- طرح و پیشنهادی آقایان نمایندگان شماره چاپی ۱۴۵۰.

۷- شور دوم لایحه شماره ۱۶۸۵.

۸- شور دوم لایحه چاپی شماره ۱۴۵۹.

۹- شور اول لایحه چاپی شماره ۴۷۸.

۱۰- شور اول شماره چاپی ۱۰۸۷.

۱۱- شور اول شماره ۴۱۹.

۱۲- شور اول شماره چاپی ۱۲۷.

۱۳- شور اول شماره چاپی ۱۴۷۶.

۱۴- شور اول شماره چاپی ۱۴۶۹.

رئیس کمیسیون دادگسستری- صادق احمدی.

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون آب و برق‏

تاریخ تشکیل یکشنبه ۵- شنبه ۱۱ دی ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه دولت راجع به تقدیم اراضی سد فرحناز پهلوی (لتیان).

لوایح و کارهایی که در دستور است:

چاپی شماره‌های ۲۸۱- ۱۴۰۸.

رئیس کمیسیون آب و برق- محمد اسماعیل انصاری.

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری‏

تاریخ تشکیل سه‌شنبه ۷- یکشنبه ۱۲

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- اساسنامه سازمان دامپروری.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

چاپی شماره‌های ۱۱۳۲- ۳۷۵- ۱۶۰۱- ۱۵۶۳- ۱۴۶۲- ۱۰۶۵- ۵۰۸- ۴۳۹- ۱۴۸۸- ۱۶۶۵- ۱۵۳۵.

رئیس کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری- مجید موسوی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون کشور

تاریخ تشکیل ۱/۱۰/۴۴- ۴/۱۰/۴۴- ۶/۱۰/۴۴- ۸/۱۰/۴۴.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور اول لایحه انتقال افسران و کارمندان و اموال اداره نظام وظیفه عمومی به وزارت کشور و اجازه استفاده از مشمولین وظیفه عمومی در خدمت ژاندارمری کل کشور.

۲- لایحه دولت راجع به مجازات افسران و افراد نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری و شهربانی که به اموال دولتی خسارت وارد می‌آورند.

۳- لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه جهانگردی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه و پاکستان.

۴- لایحه دولت راجع به صید و شکار.

۵- لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به ایجاد معابر جدید در تهران برای تسهیل وسایل عبور و مرور.

۶- لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران.

۷- لایحه تبدیل عنوان استخدامی افراد و درجه‌داران و افسران مأمور انتظامی و نگهبانی واحدهای انحصاری مأمورین گارد شهری.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

لوایح چاپی شماره‌های ۱۸- ۴۲- ۱۵۸۶- ۱۰۳- ۴۷- ۶۴۸- ۲۷۸- ۱۶۷۵- ۱۶۶۰- ۱۲۸۰- ۱۶۴۲- ۲۰- ۱۳۴۲- ۲۵۹- ۱۵۹۷.

رئیس کمیسیون کشور- روحانی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون راه‏

تاریخ تشکیل چهارشنبه ۱- شنبه ۴- چهارشنبه دی ماه.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه دولت راجع به الحاق به هفت قرارداد بین‌المللی دریایی.

۲- لایحه دولت راجع به تمدید مدت خدمت کارشناسان آمریکایی وزارت راه.

۳- لایحه دولت راجع به تشکیل شرکت هواپیمایی ملی ایران.

۴- شور دوم لایحه دولت راجع به اجازه قبول عضویت و پرداخت حق عضویت کنگره بین‌المللی راه.

رئیس کمیسیون راه- پزشکی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون دارایی‏

تاریخ تشکیل شنبه ۴ دی‌ماه ۱۳۴۴- یکشنبه ۵ دی ماه ۱۳۴۴- سه‌شنبه ۷ دی ماه ۱۳۴۴- شنبه ۱۱ دی ماه ۱۳۴۴.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه عدم‌الزام بنگاه کل داروئی ایران به رعایت آئین‌نامه معاملات دولتی.

۲- لایحه اداره پلی‌تکنیک تهران زیر نظر هیئت امناء.

۳- لایحه مرکز تربیت معلم حرفه‌ای.

۴- لایحه انتقال اموال و افسران و افراد اداره نظام وظیفه عمومی به وزارت کشور (شور دوم).

لوایح و کارهایی که در دستور است:

شماره‌های چاپی ۳۱۲- ۴۲۲- ۳۶۲- ۵۰- ۳۰۴- ۷۳- ۶۲- ۱۴۱۶- ۳۸۱- ۱۶۰۵- ۱۶۲۱- ۱۴۴۱- ۶۴۶- ۴۷۸- ۷۲۴ و ۲۷ فقره لایحه مربوط به مالیات بر درآمد- چهار لایحه مربوط به آئین‌نامه معاملات دولتی.

ملاحظات‏

ضمناً جلسات کمیسیون دارایی مشترک مجلسین در روزهای سه‌شنبه ۱۴ دی‌ماه ۱۳۴۴- یکشنبه ۱۹ دی ماه ۱۳۴۴ و سه‌شنبه ۲۱ دی‌ماه ۱۳۴۴ و پنجشنبه ۳۰ دی‌ماه ۱۳۴۴ تشکیل گردیده و آئین‌نامه مربوط به اتومبیل‌های دولتی موضوع تبصره ۶۸ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور و قسمتی از آئین‌نامه اجرایی تبصره ۲۹ قانون بودجه سال سال ۱۳۴۴ تصویب شده است.

رئیس کمیسیون دارایی- بدر صالحیان‏

گزارش یک ماهه سال ۱۳۴۴ کمیسیون کشاورزی‏

تاریخ تشکیل چهارشنبه ۱/۱۰/۴۴- پنجشنبه ۲/۱۰/۴۴- شنبه ۴/۱۰/۴۴

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه مربوط به شکار و صید.

۲- لایحه تقویم اراضی مورد نیاز سدهای لار و اتیان.

۳- لایحه واگذاری کارخانجات تعمیراتی و مکانیکی ونک به شرکت کارخانجات ایران.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

لوایح چاپی شماره‌های ۱۴۰۹ ـ(۱۴۹۲ و پیشنهادات چاپی ۱۵۰۴) ۱۵۴۶- ۹۶۷- ۲۰۱ و (لایحه شماره ۳۲۳۸۸ برگشته از مجلس سنا)

رئیس کمیسیون کشاورزی- مهندس برومند

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون برنامه‏

تاریخ تشکیل پنجشنبه ۲/۱۰/۴۴- پنجشنبه ۹/۱۰/۴۴- سه‌شنبه ۱۴/۱۰/۴۴

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم لایحه واگذاری تهیه و تنظیم بودجه کل کشور به سازمان برنامه.

۲- لایحه حفاظت علائم و نشانه‌های مربوط به نقشه‌برداری و تهدید حدود و حریم.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

لایحه چاپی شماره ۲۲ ـ(شماره‌های چاپی ۳۳۵- ۳۴۰- ۴۲۳- ۴۲۴ در دستور کمیسیون مشترک برنامه مجلسین است).

رئیس کمیسیون برنامه- دکتر الموتی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون اقتصاد

تاریخ تشکیل سه‌شنبه ۷/۱۰/۴۴

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

لایحه تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

لوایح چاپی شماره‌های ۱۳۶- ۱۵۹- ۲۸۲- ۳۸۴- ۴۳۷.

نائب رئیس کمیسیون اقتصاد- کاظم کورس‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون امور خارجه‏

تاریخ تشکیل ۵/۱۰/۴۴

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- لایحه دولت ارجع به قبول عضویت و پرداخت حق عضویت دولت شاهنشاهی ایران در کنگره بین‌المللی راه.

۲- موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اسپانیا.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

منع ازدواج کارمندان وزارت امور خارجه با بانوان

اتباع بیگانه (شور دوم).

رئیس کمیسیون امور خارجه- دکتر ضیایی‏

گزارش یک ماهه دی سال ۱۳۴۴ کمیسیون بودجه‏

تاریخ تشکیل چهارشنبه اول دی- یکشنبه پنجم دی- چهارشنبه هشتم دی.

لوایح و کارهای خاتمه یافته:

۱- شور دوم لایحه واگذاری تهیه و تنظیم بودجه کل کشور به سازمان برنامه.

۲- شور دوم لایحه دولت راجع به انتقال افسران و کارمندان و اموال اداره نظام وظیفه عمومی به وزارت کشور.

۳- نامه شماره ۳۷۰۲/ ۲۴- ۱۵/۹/۴۴ وزارت دارایی راجع به قسمتی از صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۴ وزارت جنگ.

۴- نامه شماره ۱۳۰۲۷/ ۲۴- ۲۳/۹/۴۴ وزارت دارایی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۴ سازمان دامپروری.

۵- نامه شماره ۱۷۰۲۵/ ۲۴- ۲۷/۹/۴۴ وزارت دارایی در مورد صورت ریز دیون بلامحل سال ۱۳۴۴ انیستیتو خواربار و تغذیه.

۶- نامه شماره ۳۱۱۳۰- ۲۲/۹/۴۴ نخست‌وزیری در مورد اصلاح بودجه تفصیلی سال ۱۳۴۴ اداره کل نظارت بر مواد مخدره.

۷- نامه شماره ۳۰۹۵۴- ۱۷/۹/۴۴ نخست‌وزیری در مورد اصلاح بودجه تفصیلی سال ۱۳۴۴ انیستیتو بررسی آفات و بیماری‌های گیاهی.

۸- لایحه دولت راجع به تحصیل دویست میلیون مارک وام از جمهوری دولت فدرال آلمان غربی.

لوایح و کارهایی که در دستور است:

۴۲ لایحه مربوط به تصویب‌نامه‌های برقراری مستمری برای وراث عده‌ای از کارمندان دولت.

نائب‌رئیس کمیسیون بودجه- مهندس جلالی‏