مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ آبان ۱۳۳۶ نشست ۱۳۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۱۳۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه بیست و یکم آبان ماه ۱۳۳۶
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس.
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر حسن افشار.
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به مخارج و تعداد درختکاری و درآمد و هزینه شهرداری تهران و جواب آقای معاون وزارت کشور.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر بینا.
۵- سؤال آقای عمیدی نوری راجع به تأخیر تقدیم لایحه اصلاح حقوق بازنشستگی و جواب آقای معاون وزارت دارایی.
۶- سؤال آقای دکتر امین راجع به مبارزه با سل و ساختمان آسایشگاه در آذربایجان و جواب آقای معاون وزارت بهداری.
۷- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری مستمری و وظیفه درباره عدة از وراث کارمندان و ارسال به مجلس سنا.
۸- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
(مجلس دو ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای اردلان (نایب رئیس) تشکیل گردید)
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - اسامی غائبین جلسة قبل قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: کورس. دکتر سعید حکمت. دکتر اصلان افشار. دکتر جهانشاءهی. دکتر نفیسی. اعظم زنگنه. عبدالحمید بختیار. اسفندیاری. ذوالفقاری. مجید ابراهیمی. کاظم شیبانی. مشار. عامری. هدی. خزیمه علم. یارافشار. تیمورتاش. اورنگ. برومند. محمودی. امید سالار. جلیلوند. امامی خویی. دولتشاهی. مهندس فیروز. صراف‌زاده. قبادیان.
غائبین بی‌اجازه - آقایان: دکتر طاهری. اریه. سنندجی. سعیدی. مهندس سلطانی. دکتر فریدون افشار. کشکولی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه - آقایان: رامبد. دکتر شاهکار. دکتر حسن افشار. باقر بوشهری. دهقان. دکتر هدایتی.
نایب رئیس - نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب می‌شود.
۲ - تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر حسن افشار
نایب رئیس - آقای دکتر افشار مطلبی دارید؟
دکتر حسن افشار - سؤالی است از وزیر کار راجع به بازنشسته کردن عده‌ای از کارگران که تقدیم می‌کنم
نایب رئیس - ابلاغ می‌شود.
۳ - سؤال آقای خلعتبری راجع به مخارج و تعداد درختکاری و هزینه و درآمد شهرداری تهران و جواب آقای معاون وزارت کشور
نایب رئیس - سؤالات مطرح است آقای خلعتبری.
خلعتبری- سؤال اول بنده این است که از سال ۱۳۲۰ تا آخر سال ۱۳۳۵ هر سال در خیابان‌های تهران چند عدد درخت کاشته شده و مخارج درختکاری در هر یک از سال‌های مزبور چقدر است سؤال دوم مجموع درآمد شهرداری تهران در هر یک از سال‌های ۳۲ و ۳۳ و ۳۴ و ۳۵ چه مبلغ بوده و در هر یک از سال‌های مذکور چه مبلغ از درآمد شهرداری صرف حقوق و امور پرسنلی شده و چه مبلغ صرف امور غیر پرسنلی و خرید اموال شده متمنی است مبلغ هر یک را به طور کلی جواب بدهید منظورم از این سؤال این است که به بینیم در آخر سال چه نتیجه‌ای تهران از لحاظ شهرداری گرفته شده است.
نایب رئیس - آقای معاون وزارت کشور بفرمائید.
معاون وزارت کشور (دکتر صدر) - راجع به درآمد و هزینه شهرداری تهران از سال ۳۳ تا آخر سال ۳۵ یک مرتبه جناب آقای اردلان سؤال فرموده بودند و جواب مبسوطی با ارقام داده شده است. بنده خواستم سؤال کنم که اگر آن جواب کافی است که آن را مطالعه بفرمائید و اگر کافی نیست بنده اینجا دارم و قرائت می‌کنم (خلعتبری- سال ۳۵ را بفرمائید) در سال مبلغ ۵۰۴۰۶۴۶۰۹ ریال درآمد داشته حقوق و هزینه پرسنلی در سال ۳۵ مبلغ ۶۶۲۰۶۰۱۹ ریال مخارج غیر پرسنلی در سال ۳۵ یعنی هزینه شهری از قبیل آسفالت خرید اموال کمک به خیریه کمک به فرهنگ و بهداشت و سایر مؤسسات جمعاً بالغ بر ۳۷۰۹۰۸۳۶۳ ریال بوده است این مال ۳۵ بود اگر ارقام سال ۳۴ و ۳۳ را هم اجازه بفرمائید عرض می‌کنم (خلعتبری - لازم نیست) عرض کنم راجع به سؤال دوم هزینه درختکاری تهران از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۵ برای درختکاری خیابان‌های تهران تعداد (۱۰۳۰۱۸) اصله نهال‌های مختلف خریده شده و ۹۴ خروار قلم و پاچوش بهای آن هم ۱۲۲۹۰۴۶ ریال بعنی ۱۲۲ هزار تومان بوده است.
نایب رئیس - آقای خلعتبری
خلعتبری - سئوال بنده را جواب ندادید. سؤال بنده راجع به مخارج است سؤال بنده این بود که می‌خوانم: متمنی است رقم کلی هر یک از مخارج مزبور را تعیین بفرمائید (معاون وزارت کشور - فرمودید لازم نیست) بنده آقایان متوجه نبودم که جناب آقای اردلان سؤالی راجع به شهرداری فرموده‌اند و شهرداری هم جوابی داده است منظور بنده از طرح این سؤال رسیدن به یک نتیجه است برای این که شهرداری تهران از ۱۵ سال به این طرف یک رشته عملیاتی کرده است که مربوط به شخص واحد نمی‌تواند باشد اکثراً هم آنجا اشخاص وارد و با تجربه‌ای در کارهای دولتی بوده‌اند ولی اصولاً به یک نتیجه می‌رسد و نتیجه این است که بنده سئوال کردم که از ۱۵ سال پیش به این طرف چقدر درخت در تهران کاشته شده جوابی که می‌دهد این است که تقریباً دویست هزار درخت کاشته شده حالا ملاحظه بفرمائید از ۲۰۰ هزار درختی که در تهران کاشته شده است شما چند تا درخت موجود می‌بینید که رشد کرده باشد ووجود داشته باشد (باقر بوشهری - ۲ هزار تافقط باریشه بوده) به عقیده بنده آنچه برای درختکاری تا به حال خرج شده است تمامش بی‌ثمر و بی‌حاصل بوده است بنده یک خیابان به یاد دارم در زمان آقای ابتهاج خیابان شاه رضا با اصول صحیحی درختکاری شد و الان هم خیابان شاه رضا درخت دارد (ابتهاج - در زمان دکتر نامدار هم در خیابان ری) هر سال این خرج می‌شود و بنده با کمال معذرت خواهی از آقای معاون وزارت کشور عرض می‌کنم این صورتی که ایشان دادند مورد قبول بنده نیست برای اینکه بنده خودم بیست روز شهردار تهران بودم و از مخارجی که برای این کار شده است خبر دارم و کلیه مخارجی که در شهرداری به عمل می‌آید یک صورتی دارد و در ظاهر و یک حقیقتی دارد در خارج بنابراین بنده با ایراد و اعتراض به این توضیح می‌خواستم عرض کنم این است در این شهر ۳۰ سال است که درختکاری می‌شود تنها از شهریور ۱۳۲۰ به این طرف حساب بفرمائید دویست هزار درخت می‌گویند کاشته شده و فلانقدر خرج شده چرا این طور است علتش این است که در آن درختی که اول می‌خرند درخت خوب نیست و زمینی که باید آماده کنند درست زمین را آماده نمی‌کنند و بعد هم آب نمی‌دهند و مراقبت نمی‌کنند اگر مراقبت در بین باشد از مردم ایران بنده نجیب‌تر سراغ ندارم به شرط آنکه مراقبت بشود چون مراقبت نیست اصلاً شهرداری حفظ درخت‌های شهر را از وظائف دائمی خودش نمی‌داند والا هر برزنی باید هر روز صبح یک نفر داشته باشد که برود خیابان‌های شهر را مراقبت کند و ببیند کجا آب دارد و کجا آب ندارد خودم بنده خودم مکرر به این خیابان‌ها می‌رفتم در تمام تابستان می‌دیدم تمام درخت‌ها خشک بود.
(قنات‌آبادی- خیابان‌ها خراب است شما سراغ درختش را می‌گیرید) این سؤال اول بنده بود سؤال دوم بنده این بود که درآمد شهرداری چقدر است و چقدر خرج پرسنلش می‌شود جواب این بود که در سال گذشته درآمد شهرداری ۵۴ میلیون تومان بوده است بنده در سال ۱۳۳۰ کمتر از یک ماه شهردار تهران بودم و بودجه‌ای که آوردند تصویب کنم در آن بودجه درآمد شهرداری سی میلیون تومان بود ولی حقیقت نداشت ده میلیون تومان طلب‌های سوخته بود که از آب و پول برق طلب داشتند و به همین جهت بنده آن بودجه را تصویب نکردم درآمد سی میلیون تومان بود و حالا درآمد ۵۴ میلیون تومان شده این درآمد مریی است حالا درآمد غیر مریی که مأمورین نمی‌توانند وصول کنند یا با بند و بست‌ها و وسائلی که هست از بین می‌رود آن به جای خود من معتقدم که در وضع فعلی درآمد شهرداری تهران حتماً خیلی بیشتر از اینهاست حالا آمدیم سر این ۵۴ میلیون تومان می‌گویند که خرج پرسنلی است (صفاری - خیلی بیشتر است) همین را می‌خواستم عرض کنم خرج پرسنلی با عناوین مختلفی که شهرداری دارد قسمت عمده بودجه شهرداری را مستهلک می‌کند (صحیح است)
و اگر آن اضافاتی که به عنوان پرسنل خرج می‌شود از بودجه شهرداری کم بشود و داده نشود و به مصرف واقعی و ضروری خودش برسد خود همین یک کمک بزرگی برای عمران شهر است اما حالا در شرایط فعلی یک شهری است که دو میلیون جمعیت دارد یا یک میلیون و پانصد هزار نفر و ۵۴ میلیون هم درآمد دارد. ۶ میلیون تومان هم خرج پرسنلی را کنار بگذارید ۴۸ میلیون تومان پول برای خرج ما داریم حالا ببینیم آیا به اندازه این پول خرج می‌شود؟ (نمایندگان - ابداً) و آیا برای این شهر ما پول و درآمد بیشتری لازم داریم یا نداریم حالا بنده آقایان را اینجا از این جهت زحمت می‌دهم که راجع به این مسئله شهرداری تهران توجه بفرمایند برای اینکه حقیقه یک امر مهمی است که اولاً پایتخت ایران است و یک میلیون و نیم نفر جمعیت دارد.
(قنات‌آبادی - هم کمک می‌گیرد) به عناوین مختلفه کمک می‌گیرند حالا بنده می‌خواهم مواردی را اینجا به اطلاع معاون وزارت کشور و همکاران محترم برسانم که انشاءالله این مسائلی باید حل بشود یعنی نباید ما هر سال نگاه بکنیم و همان وضع سابق با همان رویه سابق ادامه پیدا کند باید ما هر سال یک قدم پیشرفت نشان بدهیم آقایان توجه بفرمائید به وظائف شهرداری، شهرداری وظیفه اولش تأمین خیابان برای راه مردم است شما تا سه سال دیگر در این شهر تهران نه پیاده می‌تواند از پیاده‌رو عبور کند و نه اتومبیل سوارها از خیابان‌ها واقعاً یک روزی بود که پیاده‌ها حسرت اتومبیل سواری داشتند حالا اتومبیل سوارها حسرت پیاده‌روی را دارند.
(پرفسور اعلم - حالا هر دو را جریمه می‌کنند درست می‌شود) برای اینکه از دست اتومبیل زیادی جا ندارد که اتومبیل برانند و از نداشتن راه ناراحت هستند خوب آقا یک فکری باید بکنید این فکر را باید شهرداری بکند وضع فعلی قابل دوام نیست بنده یکی یکی می‌خواهم بگویم و به نتیجه برسم به نظر من انتقاد و این حرف‌ها نیست که فقط بخواهیم اعتراضی کنیم بهتر است مردم تهران را متوجه می‌فرمائید بهداشت مردم شهر تهران با شهرداری نه با وزارت بهداری ما از لحاظ بهداشت شهر صفر هستیم (پرفسور اعلم - همه مسلول می‌شوند) همه چیز هست شما این موضوع ارزاق را کوچک حساب نفرمائید (دکتر بینا - همه‌اش تقلبی است دیروز دویست نفر مسموم شده‌اند) اگر مراقبت نشود تا سه سال دیگر اصلاً غذای حسابی گیر مردم نمی‌آید تمام کافه‌ها مهمان‌خانه‌ها اماکن و نقاط عمومی باور بفرمائید که غرق کثافت است به هیچ‌وجه مراقبت نیست مردم روشنایی می‌خواهند روشنایی نیست الان ۱۵ سال است بنده یاد دارم هر روز به یک صورتی به مردم وعده می‌دهند و بالاخره هنوز مردم با ناراحتی بسر می‌برند و موفقیتی پیدا نشده است عرض کنم حفاظت اموال شهر خرید کالاهای عمومی شما توی خیابان راه می‌روید از بالای سرتان می‌بینید که آب سرازیر می‌شود آب صابون است آب کثافت توی خیابان‌ها و منزل‌ها جاری است جلوی پایتان در خیابان چاله می‌کنند و پر نمی‌شود دارالمجانین ما وضعش بد دارالایتام مابد پرورشگاه ما وضعش بد شیرخوارگاه ما وضعش بد هرجا پول هست و وسیله هست صمیمیت و صداقت در عمل کمتر است عده‌ای هم که صمیمی و خدمتگذار هستند وسیله ندارند خلاصه می‌خواهم به عرض آقایان برسانم که وضع شهر تهران خوب نیست.
(مهندس هدایت - انجمن می‌خواهد) حالا عرض می‌کنم بنده معتقد هستم که هنوز نتوانسته‌ایم بدانیم که شهرداری تهران چه می‌خواهد و چه باید بکند بنده در درجه اول انجمن شهر را لازم می‌دانم و می‌خواهم این نکته را به دولت تذکر بدهم که شهرداری را دره کردن از عهده یک نفر و دو نفر بر نمی‌آید شهرداری یک دستگاه مجهزی می‌خواهد ما یک عده مستخدم در شهرداری داریم که حقوق می‌گیرند ولی نمی‌دانند چه باید بکنند برای اینکه در درجه اول بلد نیستند که کار کنند مجهز نیستند ما باید سعی کنیم مثل امریکا و سایر ممالک شهرداریمان را به صورتی در بیاوریم و یک دستگاه مجهزی که افرادش و مؤسساتش خودشان را موظف بدانند از صبح دنبال کارهای شهرداری و امور مربوط به شهر باشند و ما هنوز چنین دستگاهی به وجود نیاورده‌ایم و هنوز نتوانسته‌ایم به وجود بیاوریم این تقاضای اول بنده است (صدرزاده - از بابت انجمن شهر هم بفرمائید) بلی دوم عرض بنده راجع به این است که ما سرمایه‌ای برای این کار نداریم برای اصلاح شهر تهران ما سرمایه کفایت نداریم چرا سرمایه نداریم برای اینکه همین پولی هم که داریم اگر درست خرج نشود با کمکی هم که سازمان برنامه می‌کند ما به نتیجه مطلوب نمی‌توانیم برسیم بنابراین چه باید بکنیم بنده معتقد هستم برای کارهایی که خودمان نمی‌توانیم بکنیم از کمک خارجی استفاده بکنیم و از معلومات و تخصص فنی آنها استفاده کنیم و حتی به آنها پاداش هم بدهیم به نظر بنده باید دولت مطالعه بکند برای این کارهایی که خرج هنگفتی لازم دارد از سرمایه خارجی استفاده کنیم در ممالک دیگر برای کارهای عادی که مردم خودشان می‌توانند انجام بدهند به خارجی‌ها اجازه کار و کسب و مقاطعه‌کاری و این قبیل کارها نمی‌دهند سرمایه‌های خارجی را در مواقعی اجازه می‌دهند به مملکت بیاید که اهالی مملکت نتوانند خودشان آن کارها را بکنند و بنده معتقدم که بدون تعارف دولت به این مطالعه بکند این کارهایی که برای شهر تهران و شهرهای دیگر ایران لازم است مثلاً ایجاد مترو راه‌آهن زیرزمینی، ایجاد واگن برقی ایجاد خطوط اتوبوس رانی بدون رودربایستی صریحاً عرض می‌کنم که به این سرمایه‌ها نمی‌توانید انجام دهید بروید از آلمان ویا بلژیک و یا فرانسه از هر کشوری که بتواند این وسائل را تهیه کند اجازه بدهید که بیایند اینجا و چندین هزار میلیون دلار فرانک به پول خودشان بیاورند و اینجا خرج بکنند چون ما برای این کارها از کیسه خودمان نمی‌توانیم خرج کنیم یک وقت این کارها ممکن نبود برای اینکه در مملکت امنیت بود می‌ترسیدند و وحشت داشتند ولی حالا در مملکت امنیت هست و وضع دنیا ثابت است به نظر بنده شما که اجازه می‌دهید مقاطعه کارهای خارجی بیایند اینجا و کارهای داخلی را بگیرند و اینها را مشمول قانون حمایت از سرمایه‌های خارجی می‌کنید شما چرا برای این که آنها بیایند از سرمایه خودشان برای کارهای اساسی شهرهای ما خرج بکنند دعوت نمی‌کنید اگر خواستند کاری بکنند جلوی آنها را بگیرید و نگذارید کارهای داخلی مارا بکنند شرکت‌های خارجی بیایند و برای ما واگن برقی بسازند سرمایه بیاورند خیابان‌ها را خودشان با سرمایه خودشان ازمردم بخرند و خیابان‌ها توسعه پیدا کند ما برای این کارها پول نداریم اما خارجی‌ها پول زیاد دارند و برای این کارها حاضر هستند منتهی ما باید عاقل باشیم و شرط استفاده کردن وطرق استفاده رابدانیم بنده باری نجات مردم شهر تهران وشهرستان‌های دیگر مخصوصاً می‌خواستم خاطر آقای وزیر کشور را به این نکته جلب کنم که با این رویه‌ها و با شهردار عوض
کردن و شهردار آوردن و کسبه را از این جاها بلند کردن وضع شهر اصلاح نمی‌شود نباید به نشینیم و یک فکر اساسی بکنیم و این فکر اساسی این راهنمایی است که من به شما کردم اگر طرق دیگری هست که بنده نمی‌دانم پیشنهاد بفرمائید خلاصه اداره شهر تهران را با اسلوب ۵۰ سال پیش دیگر قابل عمل نیست و اگر نمی‌توانید بکنید خدا شاهد است مصلحت این است که شهرداری را منحل بکنید و اجازه بدهید که مردم هر محلی خودشان خودشان را اداره بکنند به دولت هم احتیاجی ندارند شهرداری را هم باید مردم اداره بکنند فحش هم اگر مردم بدهند به انجمن می‌دهند شما چرا این همه دخالت می‌کنید و مردم را متوجه دولت می‌کنید شما باید به وضع سیاسی مملکت هم متوجه باشید کاری که مسئولیتش با خود مردم است نکنید این کارها را اگر می‌کنید و می‌گوئید حکم نخست‌وزیر بوده با این کارها مردم را ناراضی می‌کنید که یکی از اینها همین کارهای شهرداری است این عدم رضایت را قطع کند (مهندس هدایت - ایرانی‌ها را بیرون کرده‌اند و خارجی آورده‌اند) یک عده کارهایی است که در جاهای دیگر هست و فکرتان نمی‌رسد چند نفر دعوت بکنید از خارجه چند نفر از خارجه برای این کار بخواهید از ممالک خارجی از آلمان غربی استفاده کنید کمک صنعتی بگیرید آنها پول می‌دهند اتوبوس و تراموای برقی می‌دهند این کارها را کنید شما اینها را گذاشته‌اید می‌روید دنبال آن کارها که دشنام بهتان می‌دهند مثلاً کار مقاطعه کارهای داخلی را از دست مهندس ایرانی بگیرید این بود عرایض بنده.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر بینا
نایب رئیس - آقای دکتر بینا
دکتر بینا - سؤالی است از وزارت کشور کرده‌ام راجع به مسمومیت سیصد نفر اطقال خیریه و مرگ پنج نفر از آنها (احسنت)
نایب رئیس - ابلاغ می‌شود آقای معاون وزارت کشور
معاون وزارت کشور - در فرمایشات جناب آقای خلعتبری قسمت‌هایی صحیح بود که بنده هم تصدیق می‌کنم (پرفسور اعلم - همه‌اش صحیح است یا قسمتی از آن؟) راجع به درختکاری فرمودند که این درخت‌ها و این خرج‌هایی که برای خرید درخت‌ها شده است بنده عرض می‌کنم یک عده درخت کاشته‌اند و یک عده زیادی در اثر بی‌آبی خشک شده و یک عده بسیارش را هم بچه‌ها شکسته‌اند و یک عده زیادی را هم بزرگ‌ها کشیده‌اند در خیابان‌هایی که درخت کاشته شده چون آسفالت است آب نمی‌رسد (صدرزاده - چرا کاشتند؟) شهرداری باید در تزئین شهر در هر صورت اقدام کند و وظیفه‌اش را انجام دهد فرمودید که ملت ایران مردم مطیعی هستند بنده تصدیق می‌کنم مطیع هستند ولی همه درخت‌ها را کنده‌اند یک نکته‌ای که بنده خیال می‌کنم همه آقایان تصدیق می‌فرمایند این است که مردم اصولاً از قدیم به درخت زیاد علاقمند نبوده‌اند و حالا هم علاقه دارند (همهمه نمایندگان) (صدرزاده - ایرانی‌ها از این جهت بر همه ملل برتری دارند این فرمایش را اصلاً نفرمائید این حرف را پس بگیرید بفرمائید شهرداری موافقت نمی‌کند) اما درخت‌شکنی بعدم اطاعت مربوط نیست (صدرزاده - علاقه مردم بی‌اندازه زیاد است) (دکتر بینا - بفرمائید اگر درخت‌ها بگیرد شهرداری ناندانیش قطع می‌شود) به هر حال درخت‌هایی که در خیابان‌ها کاشته بودند آن طوری که باید نگرفت اماراجع به قسمت دوم سؤال جناب آقای خلعتبری عرض کنم از درآمدهای شهرداری ارقامی خواسته بودند این صورتی است که بنده دارم اقلام ریزش اینجا هست اگر اجازه بفرمائید اینها را بخوانم اما راجع به مسائل دیگر شهرداری اینکه فرمودید که خرج این قدر نیست و این درآمد خرج نمی‌شود بنده عرض می‌کنم خرج می‌شود ولی برای شهر تهران کافی نیست و شهرداری درآمدهای بیشتری لازم دارد و مشغول مطالعه هست برای تحصیل درآمد جدید الان شهر تهران چندین برابر بزرگ شده است و با این درآمد فعلی رسیدن به همه اینها کار مشکلی است خود نواقص شهرداری را فرمودید ما هم تصدیق می‌کنیم که شهرداری نواقص زیاد دارد ولی رفع نواقص هم مدت می‌خواهد و هم برنامه لازم دارد. خود جناب آقای خلعتبری تصدیق فرمودند که رفع نواقص سرمایه خیلی زیادی لازم دارد و باید از خارج کمک بشود راجع به خیابان‌هایی که هست شاید لااقل یک ثلث شهر تهران قابل عبور و مرور برای اتومبیل نیست و کوچه‌های تهران تنگ است یا اساساً تنگ است و یا به واسطه بودن جوی در وسط کوچه قابل عبور نیست اینها را باید به تدریج عریض کرد ولی توجه بفرمائید که با قیمت‌های امروز ساختمان‌ها و زمین میلیاردها برای شهرداری لازم است که بتواند خیابان‌ها و کوچه‌ها را بزرگ کند این برنامه مدت داری و یک عده مهندسین شهرسازی از آلمان دعوت شدند و از آنها تقاضا شده که به وضع شهرسازی رسیدگی کنند (پرفسور اعلم - اینها سفسطه است) اجازه بفرمائید بنده عرض می‌کنم (صادق بوشهری - شهرداری روغن وارد می‌کند و می‌فروشد و مبلغی ضرر می‌کند ه این کارها چه کار دارد؟).
شهرسازی مشمول یک برنامه وسیع چند ساله است که در ظرف ۵ سال یا ۷ سال عملی شود حالا بنده نمی‌خواهم جریانش را عرض کنم و به تدریج این کارها خواهد شد راجع به انجمن شهر تهران این مطلبی است که مردم خودشان باید اقدام کنند و کارشان را خودشان انجام بدهند و بسیار صحیح است وزارت کشور هم هیچ مایل نیست که این تعهد را به گردن بگیرد و مورد گله باشد (خرازی - ۱۲ سال است که وزارت کشور نگذاشته است انجمن شهر تهران تشکیل شود) انجمن شهر تهران تشکیل خواهد شد طبق همین قانون جدید شهرداری‌ها که در مجلس سنا مطرح است و شور دوم آن است اجازه بفرمائید این قانون در شرف انجام و تصویب شدن است وزارت کشور و دولت با کمال میل انجمن شهر تهران را تشکیل خواهد داد و به موجب این قانون شهر تهران تقسیم به چندین ناحیه شده و هر ناحیه‌ای انجمن شهر را به طور مستقل انتخاب می‌کند همانطور که در شهرهای بزرگ اروپا معمول استاردلان با اجازه آقایان بنده یک تذکر قانونی می‌خواهم به آقایان وزراء بدهم که قانون وقتی که تصویب می‌شود تا قانون دیگری جای آن را نگیرد نمی‌تواند اجراء نشود (صحیح است، صحیح است) وزیر حق ندارد به انتظار تصویب قانون جدیدی جلوی اجرای قانون را بگیرد هر کس قانون را اجراء نکند مسئول است (صحیح است، صحیح است)
۵- سؤال آقای عمیدی نوری راجع به تأخیر تقدیم لایحه اصلاح حقوق بازنشستگی و جواب آقای معاون وزارت دارایی
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری - سؤال بنده از وزارت دارایی یا از دولت راجع به اجرای یکی از تصمیمات مجلس شورای ملی درباره جلوگیری از اصل تبعیض است چون بزرگ‌ترین بدبختی که در حال حاضر در کشور ما بیش از هر چیز تأثیر دارد تبعیض است و اغلب نامه‌هایی که به نمایندگان محترم و مطبوعات می‌رسد نامه‌ها و شکایت‌هایی است که از تبعیض در قوانین و اجرای آنهاست و به نظر بنده در حال حاضر بزرگ‌ترین قدمی که ما وظیفه داریم برای اصلاح اجتماع فعلی و تثبیت وضع روحی جامعه خودمان برداریم که بتوانیم به سوی اصلاحاتی که در حال حاضر وضع مساعد و مهیاست برویم این است که اصولی را که در مملکت ما هست یکشان نسبت به همه اجرا کنیم (صحیح است) و به همین جهت بود که مجلس شورای ملی خوشبختانه موقعی که یک لایحه‌ای در اینجا مطرح بود تصویب کرد که یکی از طبقات مستخدمین ما که بی‌اندازه مورد احترام هستند یعنی ارتش ما یعنی نیروی دفاعی ما آقایان بازنشستگان هم بتوانند حقوق شاغلین را بگیرند و هر اشلی که تغییر کرد. شامل آنها هم بشود و این یک قدم بزرگی بود که برداشته شد و یک تثبیتی در وضع ارتش شد و بی‌اندازه هم مؤثر شد همان موقع خیلی از آقایان عقیده داشتند که این تبعیض نبایستی باشد و باید تمام کارمندان دولت از این حق بهره‌مند باشند به همین جهت یک تبصره‌ای پیشنهاد شد و مورد تصویب واقع شد و تکلیفی برای دولت به وجود آورد که دولت مکلف است در مدت معینی لایحه‌ای برای شمول کلیه کارمندان دولت و تعیین مقدرات آنها بیاورد به مجلس شورای ملی مدتی است می‌گذرد از وضع این قانون و تکلیفی که شده است، در این مدت بسیاری از کارمندان دولت به همه آقایان مراجعه کرده‌اند که چرا این کار انجام نشده و خیلی‌ها مایل هستند که با استفاده از این مقررات از کادر خارج شده و جای خودشان را برای جوان‌ها و کسانی که نیروی بیشتری دارند باز بگذارند و این هم یکی از مسائلی است که مورد توجه دولت و مجلس شورای ملی است بنده سؤال کردم که این کار چه شد و در این مطلب قانونی چرا تا به حال اقدامی نشده و دولت این تکلیف قانونی را انجام نداده و دولت در این خصوص چه فکری کرده جواب بدهید اگر بنده قانع نشدم بعد هم عرایضم را می‌کنم.
نایب رئیس - آقای معاون وزارت دارایی.
معاون وزارت دارایی (انواری) - جناب آقای عمیدی نوری نماینده محترم سؤالی راجع به تهیه لایحه ترمیم حقوق بازنشستگان فرموده‌اند که اکنون جواب آن را عرض می‌کنم. در این خصوص مدتی قبل طرحی در وزارت دارایی تهیه و قرار بود که تقدیم مجلس شواری ملی شود بعداً موضوع در کمیسیون خاصی در نخست‌وزیری مورد مذاکره و شور واقع شده تا پس از مطالعه و مداقه لازم لایحه آن تنظیم و تقدیم مجلس شود لایحه اخیرالذکر قریباً به مجلس شورای ملی تقدیم خواهد شد.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده ناچار هستم در جواب آقای معاون وزارت دارایی متن قانون و تاریخش را بخوانم خیال می‌کردم که امروز این لایحه داده می‌شود قانون اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی و مستمری افسران ارتش و ژاندارمری تاریخ تصویب ۲۹ آبان ۳۵ یعنی یک سال و ده روز کم و اما به موجب تبصره چهارم این ماده واحده دولت مکلف است (آقایان مکلف است بنده نمی‌دانم معنی مکلف چیست) مکلف است در ظرف مدت چهار ماه مکلف است از تاریخ تصویب این قانون برای اصلاح و ترمیم حقوق بازنشستگی کلیه کارمندان و مستخدمین بازنشسته کشوری و شهربانی و
موظفین لایحه تهیه و به مجلس شورای ملی تقدیم نماید بنده از معنای مکلف است و از معنای چهار ماه این طور می‌فهمم که از چهار ماه الان ۸ ماه گذشته است (بزرگ ابراهیمی - چهار ماه و ده روز عده دارد) (زنگ رئیس) مکلف است هم که تکلیف است و اختیاری نیست تکلیف است و باید این کار را بکند از آن طرف قوانینی در این مملکت هست که هر وزیری از اجرای آن تخلف بکند و در اجرای قانون تبعیض کند یک مسؤلیتی دارد اینها برای این است که نظمی در مملکت برقرار باشد اگر قرار باشد که آقایان وزراء هر لوایحی که خودشان می‌دهند تبصره‌ای که با موافقت خودشان تصویب می‌شود و باید به موقع اجرا گذاشته شود به این صراحت و روشنی انجام نشود بنده خیال می‌کنم آن منظوری که دولت و مجلس باید هر دو با هم همکاری بکنند در این صورت پیشرفت نکند و خوب است که بیشتر از این دولت‌ها توجه به قوانین داشته باشند (صحیح است) و مجلس هم بیشتر از این نظارت بکند این کمیسیون تحقیق برای همین است که یک چنین تخلفات صریحی مورد رسیدگی قرار بگیرد و بعد هم دولت و وزیر مسئول مورد مواخذه بشود در مجلس که چرا این تخلف را کرده است اگر شما تصور می‌کنید که این لایحه جنبه مالی دارد خیلی خوب جنبه مالی دارد داشته باشد یک طرحی تهیه کنید و قسمت مالی آن را به مجلس بیاورید اگر می‌فرمائید که کمیسیون‌ها باید تشکیل بشود کمیسیون‌ها را زودتر تشکیل بدهید اگر چهار ماه کم است لایحه بیاورید و بکنید. ۸ ماه همانطور که یک لایحه آوردید برای تمدید مدت اجرای قانون نظام وظیفه در صورتی که مدت آن منقضی نشده بود بنده تمنی می‌کنم دولتی که حس می‌کنم دقت می‌کند که تأخیری از نظر وظیفه‌اش نشود چون دو لایحه بنده دیدم که هنوز مدتش نگذشته بود یکی لایحه نظام وظیفه بود که در آبان مدتش تمام می‌شد قبل از آبان آوردند و تمدید کردند به این قوانین بیشتر توجه بکنند که اجرا بشود و مخصوصاً یک قانون که مورد توجه و علاقه خود دولت و مجلس شورای ملی و دیگران است.
۶ - سؤال آقای دکتر امین راجع به مبارزه با سل و ساختن آسایشگاه در آذربایجان و جواب آقای معاون وزارت بهداری
نایب رئیس - آقای دکتر امین
دکتر شفیع امین - بنده راجع به مبارزه با سل و اقداماتی که برای مبارزه با سل در آذربایجان شده است سؤالی کردم که مختصر توضیح می‌دهم نسبت به مبارزه با سل نمایندگان محترم مخصوصاً جناب آقای عمیدی نوری نماینده محترم هم بیاناتی فرمودند موضوعی است که جدا باید مورد توجه قرار بگیرد. خواستم بپرسم تا به حال چه اقدامی برای مبارزه با سل و راجع به ساختن آسایشگاه‌ها فرموده‌اید.
نایب رئیس - آقای معاون وزارت بهداری
معاون وزارت بهداری (دکتر آموزگار) - جناب آقای دکتر شفیع امین سؤال فرمودند که درباره مبارزه با سل و مخصوصاً تأسیس آسایشگاه در آذربایجان چه اقدامی شده در پاسخ باید عرض کنم که برای مبارزه با بیماری‌های واگیر معمولاً دو نوع اقدام می‌شود یکی پیشگیری و دیگری درمان درباره پیشگیری که یکی از وظایف اصلی وزارت بهداری تلقیح واکسن ب ث ژ طی یک برنامه معین ادامه دارد در سال جاری متجاوز از دویست و چهل هزار نفر در آذربایجان با این واکسن تلقیح شده‌اند که از این عده ۱۶۶۶۳۶ نفر در مناطق ماکو و خوی و حومه شهرستان‌ها بوده است و این برنامه هم ادامه دارد تا آنجایی که هوا اجازه بدهد و دوباره سال آینده دنبال خواهد شد (دکتر امین - از محل صدی پنج چه کرده‌اید؟) آنهایی که احتیاج دارند واکسن می‌زنند در مورد ساختمان آسایشگاه برای بیماران مسلول آن را هم باید عرض کنم که خوشبختانه در اثر پیشرفت علم پزشکی امروز لازم نیست که تمام بیماران مسلول در آسایشگاه بستری بشوند و بیشتر بیماران سرپایی در درمانگاه معالجه می‌شوند برای این منظور وزارت بهداری از محل اعتبارات زائرین سه درمانگاه برای شهر رضائیه و تبریز و بازرگان در نظر گرفته شده است نقشه‌هایش تهیه شده و به زودی اقدام به ساختمان خواهد شد در مورد ساختمان آسایشگاه مسلولین تبریز هم پس از تأمین اعتبار از طرف سازمان برنامه که آن هم انجام شد و به عرض جناب ایشان رسید. مهندسین مشاور مربوطه نقشه‌های اولیه را تهیه کرده‌اند و به زودی اعلان مناقصه‌اش را خواهند داد و انشاءالله به زودی ساخته خواهد شد.
نایب رئیس - آقای دکتر امین
دکتر امین - بنده از جناب آقای دکتر آموزگار معاون وزارت بهداری متشکرم که وعده فرمودند هر چه زودتر آسایشگاه ساخته خواهد شد ولی می‌خواستم توضیح عرض کنم که اینکه فرمودند آسایشگاه لازم نیست و همینطور جناب آقای وزیر بهداری در چند روز پیش فرمودند بنده تصور می‌کنم که آقایان همکاران محترم پزشکی که اینجا هستند می‌دانند که این حرف قابل قبول نیست بله درست است که با داروهای جدید می‌شود عده‌ای را سرپایی معالجه کرد ولی در کجا؟ چه موقع؟ در موقعی که اولش است هنوز مرض به اصطلاح بدون کاورن نرسیده و به عوارض زیاد به ریه نرسیده آن موقع بیمار را سرپایی می‌شود معالجه کرد ولی مریض‌هایی می‌بینیم که ترشحات ریه میکروب دارد آنها را چطور می‌شود سرپایی معالجه کرد؟ در شهرستان‌ها همه آقایان نمایندگان دیده‌اند بنده آنچه که در آذربایجان دیده‌ام مریض‌ها از دهات و قصبات می‌آیند به شهرهی تبریز و رضائیه اینها اغلب در مهمانخانه و کافه‌ها هستند در مهمانخانه‌های درجه سوم و چهارم و یک نفر مریض تمام مسافرین را مبتلا می‌کند اینها را نمی‌شود سرپایی معالجه کرد من نمی‌دانم این تز از کجا آمده؟ در تمام دنیا آسایشگاه می‌سازند درست است، مریض‌هایی که در درجه اول آنهایی که خودشان دارا و توانا هستند آنها را می‌شود سرپایی معالجه کرد جناب آقای دکتر آموزگار خودشان در این قسمت زحمت می‌کشند و تصور می‌کنم بهداشت تا اندازه‌ای کار می‌کند و در آذربایجان هم کارهای کوچکی کرده است ولی وزارت بهداری آسایشگاهی که در آنجا شروع کرده‌اند از سال ۱۳۳۲ آقای وزیر بهداری، آقای دکتر صالح کمک کردند زمین خریده شد بعداً هر چه ما نمایندگان آذربایجان فشار آوردیم خواهش کردیم فقط یک دیواری از محل پولی که از زائرین می‌گیرند کشیدند و همینطور ماند، خود جناب آقای دکتر آموزگار علاقمندند و وارد هستند و می‌دانند و بنده در این مورد از ایشان تشکر می‌کنم متأسفانه در این مملکت وقتی آدم می‌خواهد حرف بزند خصوصاً موقعی که می‌خواهد حرف راست بگوید یک حقیقتی را اظهار بدارد، چون حقیقت تلخ است می‌رنجند ما با هیچ کس طرف نیستیم آقای دکتر راجی اغلب آقایان وزرای بهداری که طبیب هستند ما به همه شان احترام می‌گذاریم اما هر کاری باید از روی اصول باشد سه سال چهار سال پنج سال یک نقشه تهیه کردن و مردم یک استان را معطل کردن خوب نیست. تمام مرضای کردستان، خوزستان و سایر جاها همینطور سرگردانند بنده و سایر آقایان نمایندگان آذربایجان مرتب هر روز مریض داریم مرتب آمار می‌رسد مریض‌ها را می‌فرستیم به آسایشگاه‌ها می‌گویند جا نیست خود آقایان شاهد هستند که چندین مریض بنده خودم تا به حال معرفی کرده‌ام جا نیست، توضیحی که پریروز جناب آقای عمیدی نوری فرمودند بسیار بجا است مبالغ زیادی که پیش‌بینی می‌کنند البته مبالغ زیاد پنج میلیون و ده میلیون مشکل است اما ملاحظه بفرمائید این بیمارستانی که ابوحسین برای مسلولین ساخته سازمان مبارزه با سل واقعاً زحمت کشیده این در حدود یک میلیون و خورده‌ای تمام شده است یا همینطور آسایشگاه سازمان بیمه‌های اجتماعی در سرخ‌حصار ما نمی‌خواهیم که یک ساختمان ده طبقه بتون آرمه باشد یک ساختمانی باشد که اقلاً صد تا اطاق داشته باشد که چند نفر مرض بروند آنجا استراحت بکنند و یا مریض را عمل بکنند بنده هیچ وقت نمی‌توانم قبول کنم که برای مسلولین آسایشگاه لازم نیست و مسلولین سرپایی معالجه می‌شوند (دکتر رضایی - ایشان هم نگفتند لازم نیست) چون سابقاً صحبت شده بنده همیشه به آقای دکتر آموزگار احترام می‌گذارم ولی تذکر و سؤال وظیفه نمایندگان است (صحیح است) وظیفه وکیل است که برای حفظ منافع مملکت حفظ بهداشت و فرهنگ راه و سایر مسائل تذکر بدهد اگر به نتیجه نرسید سؤال بکند بنده خودم به شهادت آقایان نمایندگان چندین مرتبه نامه نوشته‌ام خودم رفته‌ام صحبت کرده‌ام شفاهاً تذکر دادم نتیجه نگرفتم این بود که سؤال کردم تصدیق می‌فرمائید که موضوع بهداشت از هر امری مهم‌تر است تا انسان سالم نباشد نخواهد توانست برای فرهنگ یا برای کشاورزی کار کند درست گفته‌اند عقل سالم در بدن سالم است متأسفانه می‌خواهم عرض کنم در تمام آذربایجان یک بیمارستان و یک آسایشگاهی که وزارت بهداری بتواند نشان بدهد برای ۵ میلیون نفر آذربایجانی ساخته باشد نیست ابداً ما تکلیفی که از عهده ایشان خارج باشد نمی‌کنیم ایشان بی‌خود عصبانی شدند یک ساختمان‌های خیلی ساده که در حدود یک میلیون دو میلیون خرج آن باشد یک بیمارستان یک درمانگاهی در آذربایجان ساخته نشده بنده تصور می‌کنم تذکر این قسمت‌ها برای مملکت لازم است بایستی تذکر بدهید آقایان وزراء لطفاً بشنوند گوش شنوا داشته باشند تصور می‌کنم این به نفع مملکت به نفع شاهنشاه و به نفع ملت باشد علت اینکه شهرستان‌ها روز بروز وضعش بدتر می‌شود در آذربایجان عده مسلولین روز به روز زیاد می‌شود در آذربایجان عده مسلولین خودشان اظهار کردند خیلی زیاد است در خوزستان در فارس در اصفهان در مازندران متأسفانه تعداد مسلولین زیاد است در بعضی جاها آسایشگاه ساخته‌اند خوشبختانه در مشهد ساخته‌اند (مهندس هدایت - در مشهد مردم خیلی کمک کردند) حالا با کمک اهالی یا دولت الحمدالله ساخته‌اند خوشبختانه در بعضی جاها که حقیقه لازم است هنوز ساخته نشده فقر ملت کمبود غذا و زندگی بد مردم که اغلب چند نفر در یک اطاق زندگی می‌کنند یک نفر ده نفر را مبتلا می‌کند به نظر من وزارت بهداری باید برنامه کار را طوری ترتیب بدهد که یک ساختمان کوچک بسازند ماساختمان چند طبقه نمی‌خواهیم یک ساختمانی که بتواند از نظر بهداشت درست باشد آفتاب‌گیر باشد اثاثیه و لوازم داشته باشد درحدود یک و دو میلیون
تومان تمام می شود و انجامش خیلی مشکل نیست سازمان برنامه هم وعده می دهد دو سال سه سال است وعده می دهد و عملی نمی کند آقای ابتهاج هم هم کاردان زیاد است و ما نمی خواهیم که مزاحم بشویم خواهش می کنیم به این موضوع که که چندیین مرتبه تأکید کرده ایم توجه کنید اقلاً ساختمان آنها را شروع بکنید و نقشه اش را که فرمودند ابتدا خیلی بزرگ بود یعنی ۱۲ هزار متر زیر بنا بود بنده گفتم ما نمی خواهیم خیلی بزرگ باشد لازم نیست، یک ساختمانی که چند طبقه باشد بسازید بعد قرار شد هفت هزار متر زیر بنا برود حالا هم شما یک ساختمان دو طبقه بسازید کافی است بنده امیدوارم که با این تذکراتی که دادم آقایان مکدر نباشد ما هم باید سؤال بکنیم وظیفه ما است که این تذکرات را بدهیم که اقلاً در مقابل ملت مسئول نباشیم (صحیح است)
۷ - طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری وظیفه و مستمری درباره عده‌ای از کارمندان دولت و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس - لایحه مستمریات جز دستور است آقای مخبر یک گزارشی داده بودند که مختصر اصلاحات عبارتی در این گزارشی که چاپ شده است و بین آقایان توزیع شده است شده چون در اصل مبلغ تغییری داده نشده و اثری ندارد این است که تجدید چاپ نشده با همان اصلاحات که با امضاء آقای مخبر و جناب آقای رئیس کمیسیون بودجه رسیده است قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۷۳۹۳ دولت راجع به برقراری مستمری و وظایف درباره عده‌ای از وراث کارمندان متوفای دولت و افزایش حقوق وظیفه وراث بعضی از آنان که میزان حقوق فعلی کفاف مخارج زندگی آنها را در حداقل مایحتاج نمی‌نمود در کمیسیون بودجه مطرح با توضیحاتی که از طرف آقای معاون وزارت دارایی داده شد به علاوه پرونده کلیه اشخاص را رئیس اداره بودجه در کمیسیون حاضر کرده بود و به پرسش آقایان اعضاء کمیسیون بودجه بر طبق پرونده توضیحاتی دادند و با توجه به مقدمه لایحه دولت و اینکه وظیفه و مقرری فعلی تعضی از وراث مستخدمین کفاف هزینه زندگی آنها را نمی‌ماند و به علاوه عده زیادی از وراث کارمندان متوفی به علت نرسیدن مدت خدمت مورث آنان به حد نصاب مقرر در قانون از حقوق بازنشستگی محروم مانده‌اند که مستمری برای تأمین معیشت خود و فرزندانشاءن ندارند لذا کمیسیون بودجه با رعایت نکات بالا وظایف و مستمری‌های زیر را ضمن ماده واحده تصویب و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده - برقراری و پرداخت وظیفه و مستمری و هزینه تحصیل اشخاص مشروحه ذیل از محل اعتبار شهریه وظیفه منظور در بودجه کل کشور یا از محل اعتباراتی که در مقابل هر کدام ذکر شده تصویب می‌شود
نایب رئیس - چون گزارش چاپ شده و مفصل است تصور می‌کنم خواندن اقلام آن لازم نباشد (گفته شد، صحیح است) در کلیات آقای دکتر امین اجازه خواسته‌اند موافقید یا مخالف؟
دکتر امین - مخالفم.
نایب رئیس – بفرمائید.
دکتر امین - بنده در این لایحه به عنوان مخالف اسم نوشته‌ام البته بنده یک مخالفت اصولی دارم به طور کلی نه اینکه مربوط به این عده و این اشخاص باشد به طوری که آقایان مفصل صحبت کرده‌اند خوشبختانه جناب آقای عمیدی نوری الان خوب فرمودند دوره بازنشستگی کارمندان دولت در واقع یک پاداشی است که دولت یا مؤسسات به کارمندی که مدت‌ها زحمت کشیده مدت‌ها خدمت کرده می‌دهد (صدرزاده- ازحقوق خودش است) حقوق خودش است چیز اضافی به او نمی‌دهند به طوری که مکرر صحبت شده است وضعیت کارمندان دولت از نظر زندگی از نظر معیشت بسیار بد و بسیار ناراحت است طبقه تحصیل‌کرده طبقه لیسانسیه مهندسین اینها در نهایت درجه د رمضیقه هستند همینطور نه بازنشسته‌ها اگر حقیقه به اینها کمکی نشود زندگی کارمند بازنشسته که سی سال چهل سال خدمت کرده و طبعاً معیل است چطور می‌تواند با حقوقی که در ۱۵ سال پیش ده سال پیش بازنشسته شده باآن حقوق زندگی بکند بنده از چند نفر کاغذ داشتم این بیچاره‌ها با حقوقی که در پانزده سال پیش ده سال پیش می‌گرفته‌اند زندگی می‌کنند یعنی کسی که سی سال در فرهنگ زحمت کشیده تمام عمرش را خدمت کرده این شخص با ۱۲۰ تومان با ۱۵۰ تومان زندگی می‌کند و اخیراً کسی بود که با ۷۵ تومان حقوق بازنشسته شده بود آیا واقعاً با ۷۵ تومان می‌شود زندگی کرد بنده از نظر اینکه آقایان اعضاء محترم کمیسیون بودجه توضیحاتی نسبت به این اشخاص فرمودند نظری ندارم حتماً اینها استحقاقشان محرز است و باید به آنها کمک کنند ولی نظر بنده این است که باید به همه کمک شود یعنی کارمند دولت باید بازنشسته‌هایش سایر کارمندان دولت زندگیشان بگذرد اینها زندگیشان بد است منتهی آنهایی که می‌توانسته‌اند بر ایشان امکان داشته توانایی داشته‌اند متظلم شده‌اند یک اشخاصی بودند که اسمشان در این لیست آمده است ولی عده خیلی زیادی هستند که با حقوق‌های خیلی کم و ناچیز زندگی می‌کنند البته بازنشستگان ارتش و ژاندارمری اینها طبق قانون در سال گذشته زندگیشان تا حدی تأمین شد و مانند حاضر به خدمت‌ها حقوق می‌گیرند ولی سایر کارمندان را دولت باید توجه بکند که از این قانون استفاده بکنند تبصره‌ای که گذشته بود دولت را مکلف کرده بود که سایر کارمندان هم بتوانند از آن به اصطلاح استفاده بکنند یک بام و دو هوا نباشد اینکه نمی‌شود به یک کارمند بدهند به یکی ندهند همه زندگی لازم دارند همه احتیاج دارند همه باید خوب زندگی بکنند عرض بنده این بود.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری مخالفید؟ (عمیدی نوری - بله) آقای دکتر رضایی موافقید؟
(دکتر رضایی - بله) بفرمائید.
دکتر رضایی - بنده گمان نمی‌کنم هیچ کدام از آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی تردید داشته باشند که وضع کارمندان دولت و بازنشستگان آنچه مطلوب هست نیست و لازم است تاحد امکان به این آقایان کمک بشود و به همین دلیل است که دولت این لایحه را تقدیم مجلس کرده است و به همین جهت است که بنده موافقم چون این لایحه سبب می‌شود که به یک عده‌ای کارمندان دولت که بازنشسته شده‌اند و وضع معاششان خوب نیست کمکی بشود البته بنده قسمتی از فرمایشات جناب آقای دکتر امین را تأیید می‌کنم. صحیح است که بایستی تعمیم داده بشود و به تمام بازنشستگان کمک‌های لازم بشود ولی این مستمری هم مربوط است به اشخاصی که حقوق بازنشستگی دریافت می‌دارند حقوق بازنشستگی شان آنقدر ناچیز است مثلاً ملاحظه می‌فرمائید که یک شخصی سیزده تومان حقوق بازنشستگی دریافت می‌کرده و دولت توجه کرده که این شخص که پنج نفر شش نفر عائله دارد یک کمکی به او بشود که از سختی معیشت رهایی پیدا کند بنده می‌خواستم یک تذکر اصولی به عرض آقایان محترم و دولت مخصوصاً برسانم و آن اینست که به عقیده بنده هرگونه لایحه استخدامی که در مجلسین مطرح بشود و بخواهد به تصویب برسد بایستی یک اصل کلی و یک اصل اصلی در آنجا در نظر گرفته بشود و آن رابط مستقیم حقوق مستمری و وظیفه و تمام اینها با هزینه زندگی است یعنی هرآینه لوایح استخدام و بازنشستگی و قوانین مربوط به بازنشستگی و استخدام با هزینه زندگی رابطه مستقیم نداشته باشد پس از یک مدتی آن لوایح دیگر درد را دوا نمی‌کند و آن قوانین مفید نیستند و اشکال تولید می‌شود در همین لایحه حاضر ملاحظه می‌فرمائید بعضی از این آقایانی که برایشان مستمری در نظرگرفته شده است حقوق بازنشستگی دارند ولی چقدر است؟ سیزده تومان است هرآینه یک رابطه مستقیمی بین حقوق بازنشستگی و هزینه زندگی وجود داشته باشد این اشکالات در آتیه به وجود نخواهد آمد من امیدوارم که در لایحه استخدامی که در آتیه نزدیکی انشاءالله تقدیم مجلس خواهد شد. این اصل مسلم در نظر گرفته بشود که حقوق وظیفه و مستمری و هر چه می‌خواهید اسمش را بگذارید بایستی با هزینه زندگی یک رابطه مستقیم داشته باشد وبنده باز از دولت تقاضا دارم که در تقدیم لایحه استخدام هر چه ممکن است عجله بفرمایند من خاطرم هست اینجا آقای ناصر ذوالفقاری دوست گرام ما یک روزی تشریف آوردند و حتی یک لایحه‌ای در دستشان بود که فرمودند این لایحه ایست که حاضر شده است و تا یک هفته دیگر تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود.
(یکی از نمایندگان - گویا در سنا مطرح است) خیر قربان آن لایحه رازش منصرف شدند و لایحه جدیدی گویا خیال دارند به مجلس تقدیم کنند بنده از دولت تقاضا دارم در این امر تسریع بشود چون آنقدر در این مجلس راجع به وضع کارمندان و احتیاج به تجدید نظر در لایحه استخدام صحبت شده است که تکرار آن زائد است دولت بایستی عجله بکند این وظیفه دولت است این کارمندان کارمندان دولت هستند بایستی زودتر لایحه استخدامی که از هر نقطه‌نظر اصول کلی و اصول لازم رادرنظر بگیرد به مجلس تقدیم بکنند تا مجلس هم که کمال علاقه را در این امر دارد به تصویب برساند شاید کارمندان وضعشان از آنچه که امروز هست بهتر بشود (نمایندگان - انشاءالله)
نایب رئیس - آقای معاون وزارت دارایی
معاون وزارت دارایی (انواری) - فرمایشات جناب آقای دکتر امین به طور کلی مربوط به اصلاح وضع کارمندان بازنشسته و مستخدمین فعلی است که در این دو قسمت اقدام شده قانون بازنشستگان که اینجا بیان شد حاضر است شاید تا دو سه روز دیگر حاضر بشود مطالعاتی شده است بدیهی است باید طوری تهیه بشود که تمام اطراف و جوانب دقت بشود برای ترمیم حقوق کارمندان اطمینان داشته باشید مشغول مطالعه هستند و قطعاً این کار را خواهند کرد و این گفتگو ندارد قانون استخدام را هم که آقای دکتر رضایی فرمودند آن را هم یک لایحه‌ای تقدیم مجلس سنا شده است و دولت مطالعه می‌کند که اگر بایستی به آن لایحه یک چیزی اضافه یا کم بشود آنها را هم اصلاح کند اما به طور کلی می‌خواستم توضیحاتی عرض کنم که این لایحه مستمری است لایحه چند قسمت است که هر قسمت را
به طور اختصار عرض می‌کنم که تصدیق بفرمایید به جاست عرض کنم یکی این است که یک دسته مستخدمینی هستند که در قانون سابق می‌توان گفت در این قسمت یک نقصی داشته است و آن این است که فرض بفرمائید مدت بازنشستگی بیست سال تعیین شده حالا یک مستخدم بیچاره اگر بنا باشد نوزده سال و هفت ماه هشت ماه خدمت کرده باشد و یکی دو ماه کم داشته باشد و به حد نصاب بازنشستگی نرسیده باشد چیزی به ورثه‌اش تعلق نمی‌گیرد ولو اینکه دارای عائله زیاد هم باشد فقط ثلث آنچه که در مدت خدمت بابت بازنشستگی داده است به ورثه او می‌دهند و این امر حقیقه ایجاد یک زحمتی برای دولت کرده است ولی این موضوع اصلاح شده در قانون بعدی که می‌آوریم اصلاح شده یک قسمت مربوط به این طبقه است یک طبقه دیگر با اینکه در حال حاضر تصدیف می‌فرمائید که حقوق مستخدمین کافی نیست به بازنشستگان ولو آخرین میزان را بدهیم می‌فرمائید کافی نیست حالا اگر اتفاقاً فوت کرد و به سن تقاعد رسیده بود نصف آن را به ورثه‌اش می‌دهند وقتی اصل و تمام کافی نباشد به طریق اولی نصفش ابداً کافی نیست یک قسمت برای ادامه تحصیل بعضی از اشخاصی است که ادامه می‌دهند تحصیلاتشان را یک قسمت دیگر مربوط به بازنشستگان قبلی است که مثلاً ۹۸ تومان می‌گرفته‌اند خوب ۹۸ تومان که آن روز داده می‌شده است شاید برای زندگی آن روز کافی بوده است ولی امروز رقمی است که تصور آن را نمی‌شود کرد بنابراین این بود به طور کلی اینکه فرمودند شاید اشخص دیگری هم باشند علاوه بر اینکه سایر وزراتخانه مطالعه کرده‌اند وزارت دارایی هم مطالعه و رسیدگی کرده هر یک از وزراتخانه‌ها بعد از اینکه مطالعه کرده‌اند مراجعه کرده‌اند به وزارت دارایی وزارت دارایی هم با هر یک از اینها مکاتباتی کرده است و رسیدگی کامل در اطراف ورثه و وضع اینها شده است و مبلغ متناسبی در این لایحه منظور شده و تقدیم مجلس شورای ملی شده در کمیسیون بودجه هم به طوری که به عرض برسد دقیقاً مطالعه شده و بالاخره به این صورت درآمده امیدوارم که تصویب بفرمائید که یک ترمیمی نسبت به وضع زندگی آنها بشود.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - لایحه ای که قبلاً مطرح است البته یک لایحه ایست به طور کلی مربوط به پرداخت یک حقوقی به اشخاص که به نظر دولت لازم آمده است به این اشخاص داده بشود اسمش هم مستمری و وظایف برای ورثه است در مقدمه هم آنچه بنده دقت کردم دیدم عبارتش به این معنی است یعنی نوشته است راجع به برقراری مستمری و وظایف درباره عده‌ای از وراث کارمندان متوفای دولت و افزایش حقوق وظیفه بازنشستگی وراث بعضی از کارمندان دولت یعنی لایحه بنا به صراحت این عبارت راجع به افزایش حقوق ورثه کارمندان دولت است بنده هم جدا طرفدار این موضوع هستم به دلیل اینکه یکی از سؤال‌های بنده قبلاً این بود که چرا ما برای کارمندان دولت فکری از این جهت نکردیم و معتقد هستم چرا قانون بازنشستگی شان را زودتر نمی‌آورند اما به اقلام لایحه که بنده نگاه کردم دیدم در ضمن این موضوع یک چیزهای دیگر تویش درآمده است بنده نمی‌گویم آنها استحقاق دارند یا ندارند ولی معتقدم به این که ما یک اصولی در قوانین و آئین‌نامه‌های خودمان داریم مخصوصاً در آئین‌نامه که می‌گوئیم فصول مختلف امری را تحت یک ماده واحده و یک قانون نمی‌شود آورد وقتی ما معتقد شدیم در مقدمه لایحه‌مان که برای ورثه کارمندان دولتی که با حقوق تقاعدشان کم است همانطور که توضیح فرمودند مستمری‌شان کم است و متناسب با زندگی امروز نیست و لایحه‌ای می‌آوریم دیگر در این ضمن یک یک آقای لامبرمولیتور قسمت ۳۸ یک بلژیکی دیگر اینقدر و حقوق بگیرد به نظر بنده با هیچ سر یشمی نمی‌شود آن را به این لایحه چسباند در قسمت ۳۸ نوشته «افزایش حقوق وظیفه آقای لامبرمولیتور مستشار بلژیکی علاوه بر مبلغ ۱۷۵۰ ریال دریافتی فعلی از بودجه کل گمرک ۴۰۰۰ ریال» من هر چه فکر کردم آقای لامبرمولیتور پس آقا است زنده است ورثه هم نیست آقای زنده مستخدم دولت هم فعلاً نیست خوب چطور بنده این رقم را بتوانم به حساب وراث کارمند دولت که باید به او اضافه بشود بگذارم.
(معاون وزارت دارایی - او هم کارمند دولت بوده) اجازه بفرمائید این مربوط به ورثه است جناب آقای معاون محترم وزارت دارایی عبارت این است که عده‌ای از وراث کارمندان متوقی شما به ورثه کارمند متوفی (صفاری - شاید پسر آن مولیتر معروف است) نمی‌دانم به هر حال بنده که این را می‌خوانم می‌بینم مربوط به افزایش مستمری و وظیفه است یا رقم بعدش «افزایش حقوق وظیفه آقای راول دلگرد مستشار بلژیکی علاوه بر مبلغ ۱۷۵۰ ریال دریافتی فعلی از بودجه کل گمرک آن هم چهار هزار ریال» پس بنده دو تا رقم می‌بینم که اینها ارتباطی به موضوع ورثه کارمندان دولت ندارد و در ایران هم نیستند حالا برای چیست؟ ما در عین اینکه دلسوزی می‌کنیم برای دولت بدبخت هم هستند که اصلاً اسمش توی این لایحه نیست چرا؟ برای اینکه دست و پا نداشته تظلم نکرده نتوانسته کسی را ببیند به در و دیواری نتوانسته بزند اسمش نیست وقتی آدم این را می‌خواند می‌بیند که تمام کمک به ورثه کارمندان متوفای دولت این است بعد هم تویش دو تا اسم را می‌بیند که اصلاً به هیچ‌وجه مناسب با این کاری که می‌خواهیم بکنیم نیست، با ارقام دیگر علاوه بر اینکه بنده عرض کردم که ناظر به ورثه متوقی باید باشد دیگر ناظر به افزایش حقوق اشخاص که نباید باشد اینجا در فقر ۴۲۵ می‌نویسد افزایش حقوق بازنشستگی آقای فلان سه هزار ریال عرض کنم در فقر ۴۲۵ افزایش حقوق بازنشستگی آقای فلان علاوه بر ۴۱۷۰ ریال سه هزار ریال دیگر این یکی ۴۲ و ۴۲ حالا یک ۱۴۲ دیگر داریم افزایش حقوق بازنشستگی آقای فلان علاوه بر مبلغ علان دو هزار ریال پس ما فقط سه نفر مستخدم پیدا کردیم در تمام ایران که این سه نفر استحقاق دارند که حقوق بازنشستگی شان را اضافه بکنیم.
(دکتر امین - سه هزار نفر هم بیشترند) اگر شما معتقدید چنانچه که ما این اعتقاد را داریم چنانچه ما از شما سؤال می‌کنیم چنانچه ما می‌گوئیم که حقوق تقاعد کلیه افراد را زیاد بکنید اگر معتقدید برای همه بیاورند اگر معتقد نیستند این سه نفر را از کجا آوردید این سه نفر ترجیحی بر سایرین داشته‌اند؟ چه خدمتی کرده‌اند بنده آقا معتقدم که قوانین باید جنبه عمومی داشته باشد قوانین از جنبه تبعیض خارج بشود این سه رقم را توضیح بدهید که چه تناسب و دلیلی دارد من خدا شاهد است نه اشخاص را می‌شناسم نه اسمشان را خواندم این سه نفر متوفی نیستند ورثه هم نیستند سه نفر حی و حاضرند شما میائید به این سه نفر بین هزارها کارمند دولت حقوق تقاعدشان را اضافه می‌کنید خوب به همه بدهید چرا فقط به این سه نفر می‌دهید عرض کنم یک مطلب دیگر ما قانون وضع کردیم خودمان برای اعزام محصل به خارج گفتیم که کسانی که تا به حال مشغولند کمک به ایشان بشود و دیگران هم بیایند برسم داوطلب امتحان بدهند بهترین محصل را ما می‌فرستیم یک بودجه هم برایشان گذاشته‌ایم حالا اینجا می‌بینیم که برای یک اشخاصی هزار تومان حقوق قائل شده‌اند پول بگیرند که بروند درس بخوانند من قبول دارم که درس خواندن خوب است و قبول دارم که باید به آنها کمک کرد ولی آقا جایش اینجا نیست شما می‌گوئید ورثه کارمند متوفی بعد هم به عنوان کمک حقوق تقاعد او را اضافه می‌کنید بنده توجهتان را جلب می‌کنیم به قسمت ۵۶ و ۹۳ و ۱۴۳ سه آقازاده است که ممکن است همه به ایشان ارادت داشته باشند یا بشناسند یا نشناسند این وسط پیدا شده‌اند برای این سه نفر ماهی هزار تومان قائل شده‌اند که هر کدام پول بگیرند بروند تحصیل کنند بنده نه با شخص کاری دارم نه با مبلغ در اصل موضوع نظر دارم و معتقدم این اقلام مربوط به این لایحه نیست اگر می‌خواهید کمک بکنید به همه بکنید نمی‌خواهید به این سه نفر هم نکنید بعد از این قسمت که بگذریم یک نکته دیگر نظر بنده را جلب کرد سه متوفی درایم که به ورثه شان خواسته‌اند کمک بکنند باید هم کمک بکنند بنده هم دید ندارم جزء این لایحه است برای این که می‌گوئیم مستمری درباره ورثه کارمندان متوفی چه کار کرده‌اند؟
یکی را گفته‌اند از تاریخ فوت یکی را گفته‌اند از تاریخ تصویب یکی را از سی سال پیش در قوانین این چیزها خوب نیست توجه فرمودید اینکه از خیلی بیش گفته شده است که بنده فقط از جهت اینکه موقع را می‌شناختم از سی سال پیش در عدلیه و حالا دیدم که عطف به آنجا شد آن قسمت ۱۴۷ بود یک آقایی که به او احترام گذاشته‌اند خوب وزیر بوده از تاریخ فوت قائل شده‌اند یک قاضی بی‌چاره‌ای که محکمه جنایی را داره می‌کرده و وقتی مرد فرش زیر پایش نبود او را گذاشته‌اند از تاریخ تصویب من می‌گویم که همه را بگذارید از تاریخ تصویب یا همه را بگذراید از تاریخ فوت این استثنائات را ما چرا در قوانینمان قائل می‌شویم عرایض بنده از نظر کلیات این بود این نکاتی که عرض کردم در اثر یک مطالعه اجمالی این نکات و مطالب به نظرم رسید و به عرض آقایان نمایندگان محترم رساندم اگر موافقند آقایان و عرض من صحیح بود من یک پیشنهادی می‌دهم که این خصوصیات از بین برود که به صورت یک لایحه اصولی و کلی در بیاید آن را قبول کنید آن وقت برای آن عده بروند یک لایحه جدیدی در موقع خودش بیاورند قوانین ما را چرا از جنبه‌های عمومی خودش منحرف می‌کنند و به معنی اخص و استثناء در می‌آورند که مردم بگویند برای دوستان خودشان می‌روند اضافه می‌کنند در صورتی که آقایان نمی‌دانند که این افراد کی‌ها هستند ولی خود حالا که دولت این نظر را دارد کمک بکند در لوایحی که به مجلس می‌آورد دقت کند و به این شکل نیاورد این بود عرایض بنده.
نایب رئیس - آقای مخبر بفرمائید.
مشایخی (مخبر کمیسیون بودجه) - آقایان ناطقین محترم در یک اصل توافق داشتند و آن این بود که باید رفاه مستخدم دولت مورد توجه واقع بشود (صحیح است) و مجلس شورای ملی هم همیشه برای کمک به مستخدمین دولت حسن نیت داشته و قیافه مساعد نشان داده و آنچه را که برای بهبود وضع زندگانی مستخدمین دولت پیشنهاد شده است تاکنون قبول کرده بنابراین اصل مسلم است که حقوق امروز مناسب با هزینه زندگانی افراد نیست به نحوی که جناب آقای عمیدی نوری هم همیشه پیرو این منظور بوده‌اند باید اشل حقوق متناسب با هزیه زندگانی افراد باشد مسلماً در لایحه استخدامی که به مجلس دارد مجلس شورای ملی هم به این اصل توجه دقیق مبذول خواهد داشت بنابراین با توجه به این موضوع باید مجلس شورای ملی قیافه مساعدی که نسبت به مستخدمین شاغل
نشان داده است نسبت به مستخدمینی که در این مملکت خدمت کرده‌اند و بالاخره امروز برای وراث آنها نیست همین نظریه را هم در مود وراث آن مستخدمین اعمال خواهد کرد و از این نقطه‌نظر است که در تمام لوایح مالی و بودجه‌هایی که به مجلس شورای ملی داده شده است اگر وقتی پیشنهاد شده است که به وراث فلان مستخدم کمک بیشتری بشود اگر به بودجه‌های تفصیلی سنواتی مراجعه کنیم می‌بینیم که در آنجا مجلس شورای ملی تصویب کرده است بنابراین بنده هم خودم پیرو همین نظریه هستم که باید دولت فکر عاجلی برای همه کارمندان شاغل خود بکند و در عین حال برای بازنشستگان و وراث بازنشستگان هم که حقوق آنها مربوط به دورة بدو اجرای قانون استخدام می‌شود که امروز آنها با توجه به هزینه زندگی مبلغی دریافت می‌کنند (یک نفر از نمایندگان - راجع به استثناء بفرمائید) آقایان نمایندگان محترم وقتی که قانون استخدام کشوری تصویب شد براساس اشل اولیه یعنی ۳۲ تومان حداکثر حقوق ۳۶۰ تومان بود که تا امروز به عناوین مختلف ترقی کرده است وبه ششصد و کسری رسیده است شما فکر کنید که یک مستخدم رتبه ۹ که سیصد و دوازده تومان آخرین حقوق خدمتیش بوده و وراث او امروز مطابق قانون ۵۰ درصد از حقوق خدمتی او را می‌توانند به عنوان حقوق وظیفه دریافت دارند با یک عائله هشت نفری، هفت نفری پنج نفری سه نفری نه دو نفری چگونه می‌توانند زندگانی کنند بنابراین انصاف این است، عدالت حکم می‌کند به تمام اشخاص که با ۳۱۲ تومان بازنشسته شده‌اند کمک بشود.
(بعضی از نمایندگان - همه همین را می‌گویند) خوب اگر نسبت به عموم نشده است مجلس شورای ملی از دولت تقاضا دارد در ضمن لایحه‌ای که تقدیم خواهد کرد برای تمام اینها یک تصمیم کلی بگیرند و اما اینکه یک لایحه کلی داده شده است از این جهت است که حمایت کردن و مساعدت ک یک عده معدودی که وزراتخانه‌ها و ادارات دولتی استیصال و فقر و بیچارگی این اشخاص را تشخیص داده‌اند و به دولت گزارش داده‌اند و از دولت تقاضای کمکی برای آنها کرده‌اند و اگر چند نفری نخواسته‌اند و در مقام این برنیامده‌اند که تظلمی بکنند یا اینکه علاقمند نیستند ولی اگر چهار هزار نفر از این مستخدمین دولت در مقام استیفای حقوق خود برنیامده‌اند و ثابت کرده‌اند و وزراتخانه‌های مربوطه نوشته‌اند که مستحقند و محرز شده است که اشخاص فقیری هستند باید به آنها کمکی بشود چه مانعی دارد دولت لایحه‌ای بیاورد برای تمام مستخدمین و وضع آنها را یکنواخت بکند ولی مانعی ندارد حالا که دولت تشخیص داده است این عده مستحق هستند آمده لایحه‌ای آورده است تا به آنها کمک بشود بنابراین کمک کردن به اینها همان چیزی است که هدف مجلس شورای ملی است منتهی سطح فکر آقایان نمایندگان بالاتر است می‌گویند که به تمام مستخدمین کمک بشود ما هم همه موافقیم و امیدواریم همانطوری که جناب آقای عمیدی نوری در نطق قبل از دستور فرمودند زودتر لایحه جامعی برای استخدام کارمندان دولت بیاورند و مجلس تصویب بکند (صحیح است) اما راجع به آن اشخاصی که آقای عمیدی نوری فرمودند که در این لایحه اسم دو نفر خارجی هست آقای لامبرمولینور مستشار بلژیکی مطابق قانون مخصوص استخدام شده بوده است و مطابق همان قانونی که استخدام بوده است مقرر بوده است از نظر سنین خدمتیش حقوق بازنشستگی‌اش پرداخت بشود از اول شروع کنیم مجموع حقوقی که به او داده می‌شد قسمتی به ریال و قسمتی به ارز داده می‌شد که ۱۷۵ تومان برای او به عنوان حقوق وظیفه معین شده بود که با توجه به نرخ ارز بود نرخ ارز ۳۶ ریال بود و چون حقوق این شخص قسمتیش به ارز خارجی پرداخت می‌شود از نظر ترقی بهای ارز که خود آقایان قانون گذراندید و بهای ارز را در ۵/ ۷۶ ریال تثبیت کردید از این نقطه‌نظر در تمام قوانین و در تمام امور مالی تأثیر پیدا کرده است (عمیدی نوری - جایش اینجا نیست) تمنی می‌کنم توجه بفرمائید آقایان تمبر پست خارجی بر اساس نرخ ارز معین شد اگر شما توجه داشته باشید امروز یک پاکتی که به فرانسه می‌فرستند نرخ تمبرش ترقی کرده چرا؟
دولت نرخ تمبر را ترقی نداده ولی این از لحاظ مبادله است وقتی که ما نرخ ارز را ترقی دادیم به همان نسبت تمام هزینه‌های ارزیمان در مملکت ترقی می‌کند، افزایش حقوق آن دو نفر که گفته شده است که یک نفر مستشار بلژیکی است و یک نفر دیگرش که مدیر کل وزارت دارایی بوده است اینها هم حقوق به ریال و هم به ارز خارجی دریافت می‌کنند و نظر به اینکه نرخ ارز ترقی کرده است و هم از لحاظ احترام به قانون و رویه قانونی که ما اتخاذ کرده‌ایم آمده‌ایم نرخ ارز فعلی را درباره او رعایت کرده‌ایم یعنی گفته‌ایم کسی که حقوقش آن وقت به ۱۷۵ تومان رسیده است و ۵۰ دلار بوده امروز هم ۱۷۵ تومان را به او بدهیم نمی‌شود معادل ۵۰ دلار نمی‌شود (عمیدی نوری - این ورثه نیست زنده است)
بنابراین توضیحی که به عرضتان رسانیدم می‌فرمائید که در مقدمه این لایحه نامی از وراث است بنده تصدیق می‌کنم و اصلاح می‌کنم این مقدمه را به این کیفیت که این لایحه شامل است برای وراث مستخدمین و یک عده باز نشستگانی که در شرایط فعلی حقوق آنها متناسب با امروز نیست و در لایحه‌ای که تقدیم شده در حدود ۱ نفر هستندو ۵ و ۶ نفر اشخاص معروف در اینجا هست بقیه تمام اشخاص گمنامی هستند که با حداقل حقوق با ۹۸ تومان با ۱۵۰ تومان با ۲۰۰ تومان ارتزاق می‌کنند و از این نظر است که این لایحه تنها مربوط به وزارت دارایی نیست مربوط به وزراتخانه‌های مختلف است، در وزارت فرهنگ یک دبیری که عمری را خدمت کرده و براساس پایه‌ای که داشته ۳۰۰ تومان حقوق می‌گرفته امروز توجه شده که زن دارد ۷ نفر اولاد دارد وخانه هم ندارد یک نفر فرهنگی که با این کیفیت زندگی می‌کند خدمتگزار فرهنگ بوده است ویک عمر با کمال صداقت خدمت کرده امروز بیائیم حقوق بازنشستگی او را از ۴۰۰ تومان به ۶۰۰ تومان بالابریم بی‌انصافی نشده است و رعایت کمال عدل و انصاف شده است بنابراین به طور کلی این اضافات صرفاً مربوط به وزارت دارایی نیست و مربوط بسایر وزراتخانه‌ها هم هست و ما اصل پیشنهاد وزراتخانه‌ها را قبول نکردیم جرح کردیم تعدیل کردیم کم کردیم درست کردیم مثلاً در اینجا راجع به فلان مورد برای یک کسی که نوشته بوده‌اند ۱۷۰۰ تومان معین کرده‌اند اولاً وزارت دارایی یک کنترل دقیقی کرده است از نظر ضرورت تصویب بر قراری مستمری ورثه کارمندان ثانیاً از نظر کنترل هم یک کنترل دقیقی در کمیسیون بودجه شده خیلی مطالب گفته شد جناب آقای امیر نصرت اسکندری یکی یکی دوسیه‌ها را خواستند رسیدگی کردیم بر اساس مذاکرات بر ما مسلم شد که در وزراتخانه‌ها مردمانی هستند فقیر و بیچاره و مستوجب کمک و حمایت یعنی همان چیزی که مجلس شورای ملی همیشه طرفدارش بوده است یعنی کمک به کارمندان دولت منتهی بنده هم‌نظر جناب آقای عمیدی نوری و سایر همکاران محترم را تصدیق می‌کنم که دولت بایستی حقوق و مستمری کارمندان دولت را روی مقتضیات عمومی کشور و متناسب با هزینه عمومی کشور بیاورد و برای تمام مستخدمین در هر موقعی و هر زمانی که بازنشسته شده‌اند بدهد (فضائلی - با توجه به فرزندانشاءن)
نایب رئیس - آقای معاون وزارت دارایی بفرمائید.
معاون وزارت دارایی (انواری) - بنده عرایض زیادی ندارم از این جهت که جناب آقای مخبر توضیحات کافی دادند فقط برای این مستشاران توضیحی عرض می‌کنم اینها یک عمر کارمند دولت بوده‌اند بعداً وضع خدمتشان به جایی رسید که باید متقاعد بشوند بعد حقوق تقاعد برای اینها برقرار شد حالا سفارت‌خانه آنها از ما تقاضا می‌کنند که این مبلغی را که به نام تقاعد برای آنها آن روز داده می‌شد و باید تبدیل به ارز بشود امور آنها نمی‌گذرد این است که از نظر وظیفه‌شناسی به آنها کمک می‌شود و این را هم باید آقایان بدانند که از نقطه‌نظر فوت اگر کسی چند سال قبل فوت کرده باشد اگر بخواهند ازت اریخ فوت مستمری به ورثه او بدهند یک مبلغ زیادی می‌شود وزارت دارایی هم اینطور دست و دل باز نیست که بیاید یک مرتبه یک مبلغ به این زیادی به ورثه آن کارمند که در سال ۱۳۳۰ فوت گردیده یا وضعیت این ورثه ایجاب می‌کرده است که کمک بشود یا قرض فوق‌العاده داشته است که باید بدهد حتی می‌خواستم به عرض آقایان برسانم که یک نفری داریم به اسم جعفر خواجه نوری که ۲۳۵۱ ریال و خورده‌ای از حقوق بازنشستگی می‌گیرد ۱۷۰ تومان نوشته شده است بنده این را هم اصلاح می‌کنم (ابتهاج - ولی یک هزار تومانی هم دارید) آن چیز دیگری بوده است یک هزار تومانی مال مواردی است که خود آقایان می‌دانید.
نایب رئیس - آقای رامبد بفرمائید.
رامبد - بنده اجازه می‌خواهم که مطالبم را بسیار مختصر (احسنت) به عرض آقایان برسانم مشروط به اینکه آقای مخبر همکار محترم ما و نماینده دولت مصر در تضییع وقت مجلس نباشند مطالبی که جناب آقای عمیدی نوری اینجا فرمودند تصور می‌کنم که مورد تأیید عموم همکاران هست (صحیح است) و بدبختانه چون در جلسات گذشته روشن شد که بعضی از متصدیان امور آشنا بحریات قانونی نیستند بنده ناچار شدم که دو سه کلمه توجهشان را جلب کنم مجلس شورای ملی رأی تعمیم دادن کلیه حقوق برای تمام افراد مملکت است نه برای استثناء قائل شدن بین افراد اگر قرار بر این بشود که هر کسی مورد محبت دستگاه حاکمه از مزایایی برخوردار بشود این اختیارات صد درصد در اختیار دستگاه دولت گذاشته می‌شد ولی گفته‌اند این مطالب را بیاورید در یک جایی که عموم نمایندگان ملت جمع هستند ببینند اگر به نفع مملکت هست تصویب بشود. آقایانی که اسامی‌شان در اینجا هست بنده تحقیق کردم مردمی هستند بسیار مستحق و باید این کم به آنها بشود ولی در دستگاه‌های مربوطه شان که تحقیق کردم دیدم که از این اشخاص هم مستحق‌تر زیاد هستند (صحیح است) منتهی فرق این
با آن اشخاص اینست که اینها مستمندان با کس هستند که وسائلی برانگیخته‌اند تا اسمشان در این صورت رفته است و آن بیچاره‌های واقعی کسانی را نداشته‌اند که اسمشان توی این صورت برود دولت نمی‌تواند و مجلس هم این کار را نمی‌کند که فقط هر چه صورت بیاورند مجوزش را از مجلس بخواهند مجلس هم تصویب بکند مجلس برای تبعیض نیست بنده یک استدعایی دارم این صورت را به اشخاصی که در وزراتخانه‌های مربوطه کار می‌کنند بدهید سوابقی بدهند خدمتتان در مقابل هر پرونده که توی این صورت موجود است. ۵۱ نفر مستحق با نام و نشان و سوابق خدمت آقایان بیاورند بنابراین اگر باید به این مستمندان کمکی بشود به طور کلی باید شرایطی را به مجلس بیاورید وقت مجلس شورای ملی برای این نیست که سربازیکم یا فلان عضو جمع‌آوری مالیات مستمند است و مجلس هم برود تحقیق کند بالا و پائین که در دوران خدمتش خوب باید خدمت کرده است وقتی که یک وزیر می‌آید رأی اعتماد می‌گیرد از مجلس شورای ملی معنی‌اش این است که نظر او برای اجرای قوانین مورد قبول مجلس خواهد بود یعنی یک کلیاتی باید تقدیم مجلس بشود در صورتی که مصلحت مملکت و ملت باشد تصویب می‌شود نه با نام و نشان بلکه برای کسانی که حائز شرایط باشند و خود دستگاه دولت اجرا بکند (صحیح است، احسنت)
نایب رئیس - یک اظهاری فرمودند راجع به آقایان مخبر و نماینده دولت که باید اصلاح بکند ایشان حق دارند هر موقعی هر صحبتی را که می‌خواهند بکنند وقت مجلس را هم تلف نمی‌کنند. رامبد آقای مخبر همکار عزیز بنده البته حق دارند همانطور که جناب آقای نایب رئیس فرمودند هر صحبتی را بفرمایند و از این جهت اگر بنده جسارت کردم بسیار معذرت می‌خواهم مخبر اجازه بفرمائید یک توضیحی راجع به یک نفر می‌خواهم عرض کنم.
نایب رئیس - بفرمائید مخبر جناب آقای رامبد مرد شریفی هستند و بسیار مرد متین و مؤدبی هستند و بنده هم به ایشان ارادت دارم (یک نفر از نمایندگان - حرفی هم نزدند) جناب آقای عمیدی نوری یکی از اشخاصی که تذکر دادند مترجم همایون ردیف ۴۳ (یک نفر از نمایندگان - اسم بردند)
خیر اسم بردند بنده می‌خواهم ببینم از نقطه‌نظر این که مخبر کمیسیون بودم و از نقطه‌نظر این که پرونده این ۱۵۰ نفر از مورد مطالعه قرار داده‌ام و برای این که بایستی گزارش را به عرض آقایان برسانم و صحت آن را تصدیق کنم به عرض آقایان می‌رسانم و سؤال می‌کنم هر یک از آقایان رئیس کمیسیون بودجه یا عضو کمیسون بودجه بودید با وجود چنین نامه‌ای چه می‌کردید:
وزارت دارایی- آقای علی محمد فره‌وشی (مترجم همایون) سابق کارمند بازنشسته این وزراتخانه که از سال ۱۳۳۷ قمری وارد خدمت فرهنگ گردید و خدمات مهمی از قبیل ریاست فرهنگ مدیری و دبیری دبیرستان‌ها انجام و هم چنین به تألیف کتب زیادی از کلاسیک و علمی مبادرت ورزیده که بسیار شایان توجه بوده و می‌باشد در سال ۱۳۲۸ به استناد ماده واحده قانون مصوب به واسطه داشتن بیش از هفتاد سال سن در تاریخ ۲۴/ ۳/ ۲۸ بازنشسته می‌گردد و چون در دوران خدمات چهل ساله فرهنگی خود به واسطه در دست نداشتن مدارک حقوقی لازم و همچنین خدمت در مدارس ملی اداره کل بازنشستگی کشوری فقط مدت بیست سال و چهار ماه و سه روز از خدمات وی را رسمی شناخته و به نسبت خدمت مذکور ماهی ۴۱۷۰ ریال حقوق بازنشستگی به مأخذ ۶۹۲۰ ریال حقوق و کمک دریافتی زمان اشتغال درباره ایشان برقرار نمود در آخر نامه هم وزارت فرهنگ می‌نویسد: شاید بتوان خاطر این شخص محترم وگرامی را که سنین عمرش به هشتاد سال تمام رسیده با این اضافه کمک مالی قدری تسلی بخشید آخرش هم نوشته است که می‌گوید مرد فقیری که یک عمر به فرهنگ خدمت کرده است براساس قانون استخدام چیزی نمی‌شود بدهیم یک مرد گوشه‌گیر و یک مردی که با عائله زیاد و با حالت فقر زندگی می‌کند تمام این اشخاصی که در این صورت نوشته شده است یک پرونده اینجوری دراند که من به رئیس اداره بودجه گفته‌ام آمده است و الان در اطاق مجاور نشسته است دو سه نفر اشخاص هستند که گفته‌ایم از تاریخ فوت مرحوم غلامحسین اشرفی که یکی از صدیق‌ترین خدمتگذاران دولت بود (صحیح است) و پارسال زندگی را به درود گفت سکته کرد وراثش پول ندارند یعنی از ۵ ماه قبل بوده و تبعیض نبوده است و این که آقای عمیدی نوری می‌فرمایند که باید به تمام مستخدمین و به تمام وراث کارمندان دولت کمک کنیم ما همه از دولت می‌خواهیم که برای همه بکند ولی آن عده‌ای را که اینجا گفتند اگر یک عده‌ای در طلب استیفای حق برنیامدند و ما اطلاع پیدا نکردیم چیزی به ایشان بدهیم در عوض یک دسته‌ای رفته‌اند به وزراتخانه‌هاشان گفته‌اند اعلام کرده‌اند آنها هم رسیدگی کرده‌اند و نسبت به این قبیل اشخاص کمک شده است و اما اگر واقعاً مستحقین دیگری باشند و واقعاً وجود دارند در صدد برنیامده‌اند و احقاق حق خود را نکرده‌اند در مقام استدعا برنیامده‌اند و فقر خودشان را از نظر مناعت طبع و نداشتن رابطه و اطلاع به هر عنوان که می‌خواهید فرض کنید نتوانسته‌اند به استحضار دولت برسانند مجلس شورای ملی و دولت ما به هیچ‌وجه نسبت به اینگونه امور نمی‌توانیم نظری نداشته باشیم و نمی‌توانیم بک دسته‌ای که مستحق کمک هستند فکر نکنیم به این جهت بنده هم تأیید و تأکید می‌کنم و از آقای معاون وزارت دارایی استدعا می‌کنم قانون استخدام را زودتر بیاورند و قانون بازنشستگی را اصلاح کنند که تکلیف مستخدمین معین بشود ولی تفدیم آن لایحه فعلاً مانع تصویب این لایحه نیست.
نایب رئیس - آقای دکتر امیر حکمت
دکتر امیرحکمت - عرض کنم بنده می‌خواستم متذکر شوم یک قسمت از عرایضی که داشتم آقایان همکاران محترم آقای عمیدی نوری و آقای رامبد فرمودند فقط بنده می‌خواستم عرض کرده باشم که بهتر این است که مجلس یک رویه مناسب‌تری پیش بگیرد و قوانین را به طور کلی در نظر بگیرد که منافع عامه در کار باشد مجلس نباید جای این کار باشد که در حقیقت به یک صورتی در بیاید که هر وقت یک مطالب خاصی برای اشخاص معینی هست صرف وقت و رسیدگی کند مجلس مناسب برای این کار نیست لایحه بازنشستگی ناقص است، صحیح نیست عده کثیری ناراضی هستند و باید به عقیده بنده فرمایشات جناب آقای مخبر کمیسیون که خیلی با حرارت هم بود قانع‌کننده نبود بنده عقیده‌ام این است که باید حتماً این لایحه برگردد و لایحه بازنشستگی بیاید بنده تصدیق می‌کنم که توی این صورت اشخاصی هستند که واقعاً ممکن است مستحق باشند ولی باید در نظر داشت که اشخاصی هستند که از اینها مستحق‌ترند منتهی یک عده‌ای راه را پیدا کرده‌اند و توانسته‌اند اسم خودشان را در این صورت بگنجانند و یک عده‌ای هم نتوانسته‌اند و بدبخت بوده‌اند بنابراین بنده تقاضا می‌کنم که این لایحه برگردد و اصلاح شود بعد بیاید نمایندگان رأی، رأی.
نایب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات نکرده‌اند که بنده بگویم رأی هر کس که دلش می‌خواهد حق دارد پیشنهاد کند. آقای فخر طباطبایی بفرمائید.
فخر طباطبایی - عرض کنم بنده نمی‌خواستم که در این موضوع صحبتی کرده باشم ولی چون موافق و مخالف صحبت کردند بنده یک قدر متیقنی از فرمایشات موافق و مخالف که صحبت کردند در مغز خودم فکر کردم و آن این بود که خلاصه بیانات آقایانی که به عنوان مخالف و موافق این لایحه صحبت کردند استدلالشان این بود که چون عده زیادی هستند که بازنشسته‌اند و مستحق هستند بنابراین باید یک فکری هم برای آنها بشود و هیچ کدام از آقایان ایرادی به این اشخاص که در این لیست نوشته شده است نکرده‌اند استدلالشان این بود که چرا اشخاص هم جزو این صورت نشده‌اند این موضوعی بود که قدر متیقن مجموع بیانات و فرمایشات آقایانی است که استدلال مخالف می‌کردند البته ما هم معتقد هستیم که باید تا آن اندازه که مقدورات دولت اجازه می‌دهد وسایلی فراهم بشود که این منظور تأمین بشود ولی هیچ یک از استدلال‌های مخالفت نبود که مارا قانع بکند به این که این اشخاصی که فوت شده‌اند و وراث آنها مستحق نیستند به اضافه روی احساسات رفته بود که فلان کس حتماً پارتی داشته که اسمش آمده است من فکر می‌کنم که این احساسات باشد و ما نباید وارد بشویم به این موضوع اسامی اشخاصی که نوشته شده پارتی داشته‌اند حتماً جناب آقای اسکندری که رئیس کمیسیون بودجه بوده‌اند و سایر آقایان همین طوری که مخبر کمیسیون گفتند پرونده این اشخاص را رسیدگی کرده‌اند و اگر اسم دیگران را نیاورده‌اند از تنافی ندارد به این که دولت فکر کند برای سایرین هم بیاورد این بود خلاصه آن که بنده احساس کردم و می‌بینم که هیچ مانعی برای تصویب این لایحه نیست.
نایب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌نمایم. دولت‌آبادی.
نایب رئیس - آقای دولت‌آبادی بفرمائید.
دولت‌آبادی - جای کمال خوش‌وقتی است که مجلس برحسب وظیفه و جدیتی که دارد روی امور مملکت مخصوصاً مالی که بهترین و روشن‌ترین وظیفه اواست اینطور دقت می‌کند بحثی که اینجا شد و آن موافقین و مخالفین که صحبت کردند بدون تردید همه از روی کمال علاقمندی نسبت به امور مملکت و خزانه مملکت بوده است. النهایه بنده که پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم چون عضو کمیسیون بودجه بودم خواستم توضیح بدهم که تصور نفرمائید روی این ۱۴۹ فقره مستمری و وظیفه‌ای که برقرار شده است کوچکترین قصور یا تعلل در مطالعه و در اوضاع هر یک پرونده شده باشد چندین ماه است یک سال بیشتر است که این کار معوق مانده است و جا دارد که این کمک از طرف مجلس شورای ملی به وراث یک عده‌ای که با صداقت و تقوی و نداشتن و ناتوانیشان که دلیل صداقتشان است خدمت کرده‌اند و چیزی نداشته‌اند به عقیده بنده مجلس شورای ملی از آنها حق‌گزاری می‌کند و غیرممکن است یک شاهی از عواید مملکت بدون جهت به کسی بدهد باور بفرمائید
اولین دفعه‌ای که این لایحه را دیدم متأثر شدم ولی بعداً آنجا گفتم باید اسم این را گذاشت تلاش معاش عده‌ای از آقایان فرمودند که اینها فقیر و مستمندند و مجلس شورای ملی با این قصد انشاءء که به مستحق حقش را اداء می‌کند یعنی مردمی که به این مملکت خدمت کرده‌اند و امروز هم دچار شکستگی مزاج و ناتوانی هستند بایستی فکر آنها بود تا جوان‌ها امروز امشیت خاطر داشته باشند که فردا مملکت از آنها حق گزاری خواهد کرد.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد عمیدی نوری بنده در ماده واحده عرض دارم.
نایب رئیس - از شما هم جلوتر بودند حالا ماده واحده مطرح است آقای مهدی ارباب موافقید؟
مهدی ارباب - بله موافقم.
نایب رئیس - خیلی خوب آقای پرفسور جمشید اعلم موافقید؟
پرفسور جمشید اعلم - بلی موافقم.
نایب رئیس - آقای دکتر مشیر فاطمی موافقید؟
دکتر مشیر فاطمی - ینده با بعضی قسمت هایش مخالفم.
نایب رئیس - مخالفید صحبت بفرمائید.
دکتر مشیر فاطمی - آقای عمیدی نوری فرمودند در اینجا بعضی اشخاص هستند که اتفاقاً استحقاق دارند بنده خودم اطلاع دارم که مرحوم آقاخان اشرفی که مدت‌ها در این مملکت وزارت و استانداری کرد و در آخر هشتاد هزار تومان قرض و چندین دلار دارد و هیچ چیزی هم ندارد خانه‌اش گرو است و از روزی که مرحوم شده است باید با قرض ورثه او زندگی خود را اداره کرده‌اند ولی متأسفانه برای بعضی اشخاص تبعیض زیاد شده که این کار درست درنمی‌آید شما به پنج نفر بچه یک مردی که ۴۰ سال به این مملکت خدمت کرده است هزار تومان می‌دهید که برای تحصیل آنها هم درست در نمی‌آید ولی در مقابل یک نفر در ماه هزار تومان می‌دهید باید این تبعیض را از بین ببرید و این لایحه برای وراث مستخدمین است همه ما هم موافقیم متأسفانه ما گیر کرده‌ایم توی لایحه‌ای که چهار تا ناباب در آن گذاشته‌اند.
نایب رئیس - آقای مهدی ارباب بفرمائید.
مهدی ارباب - بنده به طور کلی حضور آقایان عرض می‌کنم که اگر به نظر بیاورید لوایح زیادی مربوط به امور مالی این مجلس مطرح شده است و به تصویب بنده معافیت‌هایی که در سال شاید میلیون‌ها تفاوت وصول برای خزانه مملکت هست به تصویب رسیده برای کمک به یک طبقاتی این حدودی که معین شده با زندگی امروز واقعاً دردی را زیاد دوا نمی‌کند این خودش مشوق درستکاران است یعنی اگر اشخاصی درستکار بودند از یک منافعی در وقتی که قدرت مزاجیشان کافی است صرف‌نظر کردند بعد یک یک دستگاهی هست که اینها را تشویق می‌کنند به طوری که آقایان تصدیق فرمودند و ذکر خیرتان را در اینجا به زبان جاری می‌کنند که فلان شخص پاک و پاکدامن بوده و در نهایت پاکدامنی انجام وظیفه کرده و امروز بیاد او هستیم بنابراین اگر یکی دو نفر به نظر بعضی از آقایان یک قدری اضافه هست آنقدر در پیرامون قوانینی که ما تصویب می‌کنیم و گذشت‌هایی که کردیم زیاد مهم نیست، البته در اصلاح قوانین استخدامی و بازنشستگی امیدواریم به حال بقیه خدمتگزاران مملکت توجه بشود و بنده تصور می‌کنم که این قسمت‌ها اینقدرها هم دارای اهمیت نیست به فرض اینکه یک نفر دو نفر در بین این جمعیت ۱۰ تومان ۲۰ تومان اضافه بگیرد برای رعایت حال آنهایی که حقشان را می‌گیرند مهم نیست عقیده بنده این است که بیشتر از این اصرار نورزیم.
نایب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده پس از مذاکره یک نفر موافق و مخالف مذاکرات کافی باشد محمد علی مسعودی
نایب رئیس - بفرمائید مسعودی عرض کنم چون بنده در کمیسیون بودجه بودم آنجا هم همینطور که گفته شد بیانات آقای عمیدی نوری و آقای رامبد و همچنین سایر آقایان یک بیانات اساسی است و جناب آقای دکتر امیر حکمت که فرمودند که قانون باید کلیت داشته باشد این یک بحث بسیار صحیحی است ولی واقعاً ۹۰ درصد این اشخاصی که برای آنها مستمری در این لایحه منظور شده اگر آقایان پرونده‌هاشان را ملاحظه بفرمایند. بدون تردید فوراً رأی خواهند داد خدا شاهد است که ما در کمیسیون بودجه تمام پرونده‌ها را نگاه کردیم بنده خودم اول چند موضوع را اعتراض کردم ولی بعد متوجه شدم که این برای اشخاص بیچاره و مستمند است که یکی از آنها را حالا بنده مثال می‌زنم، بنده خودم در نظرم هست یک کارمندی جناب آقای دکتر امیر حکمت سال گذشته در وزارت اقتصاد ملی نامه‌رسان بود نفت ریخت خودش را آتش زد و به دار زد. ۵ تا بچه دارد و ممر اعاشه مطلقاً ندارد ۳۵۰ تومان برای این زن و پنج بچه‌اش منظور کردیم که دولت در لایحه ۲۵۰ تومان منظور کرده بود و از طرف کمیسیون بودجه گفته شد رفتند و رسیدگی کردند در بودجه‌شان تجدیدنظر کردند و ۱۰۰ تومان اضافه کردند نظایر این بدبخت‌ها را ما آنچه که اطلاع داشتیم به دولت فشار آوردیم رفتند با وزراتخانه‌های مربوطه‌شان صحبت کردند و علاوه کردند سی چهل نفر را که می‌شناختند و آنها واقعاً ۹۵ درصدشان اصلاً ممر اعاشه ندارند بیچاره و بدبخت هستند (یک نفر از نمایندگان - ایشان قبول دارند) بلی خواستم عرض کنم که آقایان بدانند و علم و یقین داشته باشند حالا اگر سه نفر را ملاحظه می‌فرمائید که حقوق‌هایشان علاوه‌تر است خوب این چیزی بوده است که دولت آورده است و ما علاوه نکردیم از جهت اشخاص بیچاره و بدبخت فشار آوردیم و علاوه کردیم بنابراین تمنی می‌کنم که چون اینها زندگیشان بد است ولنگ هستند رأی بدهید به این لایحه که زودتر بگذرد چون بعد از ماده واحده تازه آقایان می‌توانند پیشنهاداتی بدهند و طول می‌کشد این استدعای بنده است که رأی بدهید.
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری بفرمائید.
عمیدی نوری - بنده خیلی تشکر می‌کنم از جناب آقای مسعودی که پیشنهاد کفایت مذاکرات دادند و توضیح فرمودند که ۹۵ درصدش صحیح است و ۵ درصد ممکن است صحیح نباشد و بنده هم معتقدم که از همین جهت ۵ درصد باید مذاکرات پیش بیاید تا این ۵ درصدی که خود پیشنهاددهنده هم معتقد است که صحیح نیست و ممکن است قابل بحث باشد این قسمت را بحث کنیم چون قانون را نمی‌شود گفت ۵ درصد صحیح باشد پنج درصد درش تردید باشد قانون باید صد درصد صحیح باشد برای اینکه این قانون است و باید اثر صحیح داشته باشد من هم نسبت به این لایحه اتفاقاً نسبت به ۹۵ درصدش مخالف نبودم نسبت به پنج درصد آن مخالف نبودم نسبت به پنج درصد آن مخالف بودم و به طوری که به عرض رساندم اینجا مذاکرات کافی شد راجع به دو نفر آقایان مولیتور و راول دلگرد مستشاران بلژیکی فرمودند چون ارز برخش گران شده می‌خواهیم به حقوق آنها مقداری اضافه کنیم بنده انصاف می‌طلبم لایحه‌ای که راجع به ورثه یک عده کارمند متوفی است چه ربطی دارد به مولیتور که یک روزی اینجا کار کرده است بعد هم رفته است به خانه‌اش در بلژیک زندگی می‌کند این ارتباط به این لایحه ندارد شما مقدمه لایحه را که بخوانید روح مطلب چیز دیگری است سینه‌هایی که پاره می‌شود و چاک زده می‌شود و آقایان دفاع می‌کنند همه صحبت از ورثه متوفی است اما وقتی که توی لایحه نظر می‌کنیم می‌بینیم افزایش حقوق آقای مولیتور است و سه فقره هم کمک هزینه تحصیل برای سه نفر که خودشان می‌توانند تحصیل بکنند که به هر کدام ماهی هزار تومان بدهند و بعد هم برای تقاعد دو سه نفر هزار تومان اضافه کرده‌اید بنده با این پنج درصد که یکی یکی اقلامش را عرض کردم موافق نیستم که جزو این لایحه باشد و پیشنهادی هم در این مورد داده‌ام این پنج درصد از صد درصد که آقای مسعودی هم موافق هستند که ربطی به این لایحه ندارد و به طوری که عرض کردم سه نفر هستند که برای هر کدام ماهی هزار تومان مقرر کرده‌اند که بروند درس بخوانند و اینها زنده هستند و باباهایشان هم هستند که حقوق تقاعدشان را اضافه کرده‌اند اینها را با آن دو سه قسمت دیگر که عرض کردم از لایحه تفکیک بفرمائید و اما راجع به آقای اشرفی که فرمودند از تاریخ فوت بنده موافقم ولی بنده معتقدم که برای آقای نعمت‌اللهی هم از تاریخ فوت باشد چرا باید قائل بشویم که یکی را از تاریخ فوت بدهند و یکی را نه آن آقا که وزیر بوده به او هم ارادت داشتم و همکار من بود در دادسرا، آن یکی هم قاضی بوده است چه فرقی می‌کند باید درباره کلیه مردم قانون به یک نحو عمل بشود این است که بنده در این قسمت خواستم عرض کنم که پیشنهادی داده‌ام و قسمت‌های غیر اصولی این لایحه را که شامل این ارقام می‌شود تقاضا کرده‌ام که حذف بشود و مخالف نیستم که انجام بشود اما البته در جای خودش و در لایحه خودش و به این جهت مذاکرات را کافی نمی‌دانم و اما اینکه آقای معاون محترم وزارت دارایی که دو تا فوت را حساب می‌کنند که تاریخش نزدیک است و زیاد تحمیل نمی‌شود بنده هم موافقم اما این قسمت ۱۴۷ اینجور نوشته شده است «افزایش ۲۰۰۰ ریال مستمری ورثه مرحوم اشرف الملک فلسفی موضوع قانون وظایف و مستمری‌ها مصوب ۲۷ اردیبهشت ماه ۱۳۳۴ از تاریخ فوت قابل پرداخت است» اغلب آقایان شاید می‌دانند که مرحوم شرف الملک سی سال پیش فوت کرده است (یک نفر از نمایندگان - سی سال نیست آقا) بیست سال ۲۵ سال است بنده خودم در عدلیه بودم وقتی که ایشان رئیس دیوان کشور بودند و بنده ایشان را می‌شناختم بیش از سی سال است ایشان فوت کرده‌اند شما اگر می‌خواهید تاریخ فوت را نسبت به تاریخهای نزدیک بگذارید ایشان ۲۵ سال پیش فوت کرده و اگر حقوق ۲۵ سال را به او برگردانید.
(دکتر بینا - زندگیش خوب است؟) بنده وارد نیستم به شخص کاری ندارم بنده می‌گویم در این صورت باید همه را بگذارید از تاریخ وضع و یا تصویب این قانون در صورتی که آقا فرمودید ما فوت را راجع به کسانی در نظر می‌گیریم که تاریخ و مدتش کم باشد
یک سال و دو سال باشد بنده می‌گویم جناب آقای انواری این را که شما در لایحه گذاشته‌اید ناظر به کسی است که ۲۵ سال پیش فوت کرده است بنابراین اگر به او بخواهیم کمک کنیم یک رقم پنجاه هزار تومان در میاید و بنده فکر می‌کنم که این کار صحیح نیست و آنچه که خودتان آمدید و در اینجا گفتید این برخلاف توضیح شکا بود به این جهت بنده معتقدم که مذاکرات نسبت به این اقلامی که به نظر بنده مهم است کافی نیست و این اقلام خارج از این لایحه است که لازم دانستم که این توضیحات را به عرض برسانم.
نایب رئیس - آقای پرفسور اعلم بفرمائید. در پیشنهاد حق دارید پنج دقیقه صحبت بفرمائید.
پرفسور اعلم - نوبت بنده که شد پنج دقیقه شد؟
عرض کنم ای کاش تمام پول‌هایی که داده می‌شد و پول‌هایی که بی‌جا خرج می‌شد مثل این لایحه این همه در آن مته بخشخاش می‌گذاشتند جمع این لایحه را اگر نگاه کنید شما می‌بینید که یک ده هزارم آن پول‌هایی که بی‌جهت خرج می‌شود نیست این پول برای یک مشت بیوه زن یک مشت بدبخت است که من طلاع دارم به نان شب خودشان محتاجند واین پول را می‌خواهند به آنها بدهند شما گنده‌ها را ول کردید می‌خواهید برای اینها مته به خشخاش بگذارید (عمیدی نوری - مولیتور را چه می‌فرمائید) مولیتور آقا به این مملکت خدمت کرده است (بزرگ ابراهیمی - جداً خیانت کرده است) آقای رئیس صحبت‌های آقایان جزو پنج دقیقه بنده است؟
نایب رئیس - شما صحبت‌تان را بفرمائید.
پرفسور اعلم - مولیتور بالاخره آمده و برای این مملکت خدمت می‌کرده است و او یک خارجی بود و حالا آبرویمان را در مقابل خارجی‌ها ببریم که شندرقاز به او بدهید یک وقتی دلار ۳ تومان بود حالا ۷ تومان شده است خوب او می‌تواند از آن استفاده کند؟ (دکتر دادفر - خدمت کرده پولش را گرفته همه خدمت کرده‌اند) به هر که خدمت کرده است بدهید او سی سال عمرش را در اینجا گذرانیده است. شما اگر رفته بودید آنجا خدمت بکنید چنین توقعی نداشتید شما رفته بودید آنجا درس بخوانید هزار جور ادعا داشتید این شخص اینجا خدمت کرده کار کرده این حرف‌ها چیست؟ بالاخره بنده از آقایان استدعا دارم این پول مال یک مشت بیوه زن بدبخت است واله بالله من اطلاع دارم بعضی از وراث این اشخاص به نان شبشان محتاجند و بسیار اشخاص محترمی هستند اینها مردمان آبرومندی بودند و همه‌تان سر تعظیم به آنها فرود میاوردید آقای اشرفی در این مملکت خدمت کرده و چیزی ندارد بیائید به او کمک کنید و جای دیگر اگر دولت مخارجی داشت آن وقت مته به خشخاش بگذارید این شندرقاز که جای این همه بحث و گفتگو نیست.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت. مذاکرات در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادات قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم این اصلاحات در ماده واحده به عمل آید: پیشنهاد می‌نمایم قسمت ۳۹ و ۴۰ که ناظر به افزایش حقوق برای افراد زنده است و همچنین قسمت ۴۲ و ۴۳ و ۶۵ و ۱۴۲ که ناظر به افزایش حقوق تقاعد چند نفر است و همچنین قسمت ۵۶ و ۹۳ و ۱۴۳ که اقلام برقراری خرج تحصیل‌های افراد زنده ای است که ورثه کارمند دولت نبوده‌اند حذف گردد و در قسمت‌های ۸۶ و ۱۲۵ و ۱۴۷ که مربوط به مستمری ورثه متوفی می‌شود از تاریخ فوت منظور شود. عمیدی نوری
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری - بنده پیشنهادی که داده‌ام در تکمیل عرایضی است که در دو مرتبه به عرض نمایندگان محترم رسانیدم بنده با جناب آقای پرفسور و تمام آقایانی که طرفدار این هستند که ورثه این اشخاص بدبخت هستند و باید به آنها کمک بشود جداً طرفدار و موافقم (دکتر رضایی - لغت بدبخت را در مورد اینها به کار نبرید اینها حقشان است) کاملاً صحیح است دلیل بنده هم این است که اینها کسانی هستند که اینها کفیل خرج داشته‌اند و فوت کرده است البته باید به اینها کمک کرد و به همین جهت است که بنده با اساس این لایحه موافقم این اقلامی که مورد پیشنهاد بنده است تمامش ناظر به کسانی است که مربوط به ورثه کارمند متوفی نیست یعنی مربوط به آن قسمتی که مجلس شورای ملی کمال علاقه را دارد و خود بنده هم رأی می‌دهم نیست (دکتر بینا - آن موارد را یکی یکی بفرمائید) خواهش می‌کنم توجه بفرمائید می‌خوانم یکی بنده پیشنهاد دادم راجع به فقرات ۳۸ و ۳۹ (باقر بوشهری - در پیشنهاد فرموده بودید ۳۹ و ۴۰) ببخشید ۳۸ و ۳۹ است تقاضا می‌کنم که در پیشنهاد هم اصلاح بفرمائید قسمت ۳۸ را می‌خوانم «افزایش حقوق وظیفه آقای راول دلکرد مستشار بلژیکی علاوه بر مبلغ ۱۷۵۰ ریال دریافتی فعلی از بودجه کل گمرک چهل هزار ریال» (پرفسور اعلم - برای هشتصد تومان؟)
البته جناب آقای پرفسور برای هشتصد تومان، ما که نماینده ملت هستیم زحمت می‌کشیم به ما نباید گفت که چرا مته به خشخاش می‌گذارید باید بگذاریم وظیفه ما است که نظارت در خرج بکنیم وظیفه ما است که دقت در لوایح بکنیم این دو قسمت ارتباطی به این قانون ندارد جناب آقای مخبر توضیح فرمودند که اینها چون حقوقشان را به ارز می‌گرفتند و ارز تفاوت قیمت پیدا کرده ما می‌خواهیم آن را تأمین کنیم و فرمودند از نظر تفاوت بهای ارز ما می‌خواهیم اصلاح کنیم من نمی‌دانم ۱۷۵۰ ریال چه جور تفاوت ارزش چهار هزار ریال می‌شود (مشایخی - عرض کردم مبلغی بابت تفاوت ارز است) پس بنابراین این استدلال صحیح نیست اما اگر بخواهید که به مولتیور ولگرد خرج اضافه بدهید جایش جای دیگر است لایحه‌اش را بیاورید با کمال میل (صفاری - پس با اصلش مخالف نیستید؟) ابدا جایش اینجا نیست قسمت دوم راجع به افزایش حقوق تقاعد این اشخاص است که در قسمت ۴۲ و ۴۳ و ۱۴۲ نوشته شده است توجه بفرمائید بنده می‌خوانم «افزایش حقوق بازنشستگی آقای محمود قدس (شیخ‌الاسلام سابق) علاوه بر ۳۴۹ ریال که فعلاً از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت فرهنگ ماهی سه هزار ریال» (دکتر بینا - قطعاً معلم بوده است) در قسمت ۴۳ «افزایش حقوق بازنشستگی آقای علی محمد فره‌وش (مترجم همایون) علاوه بر ۴۱۷۰ ریال که فعلاً از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت فرهنگ ماهی سه هزار ریال» و ۱۴۲ «افزایش حقوق بازنشستگی آقای نصرالله منشی خوانساری کارمند بازنشسته وزارت دادگستری علاوه بر مبلغ ۲۹۲ ریال دریافتی فعلی از صندوق بازنشستگی از بودجه اداره کل ثبت اسناد ماهیانه دو هزار ریال» این ۴ قسمت را بنده معتقدم مربوط به افزایش حقوق تقاعد است فردا آن قانون تقاعد را می‌آورید اینجا قانون که گذشت این سه نفر به اضافه تمام مستخدمین از رقم بیشتری هم استفاده می‌کنند و آن وقت اینها از دو تا حقوق استفاده می‌کنند یک جا اینجا شما به ایشان اضاف می‌دهید و یکجا هم که قانون تقاعد می‌آید مشمول آن اضافه می‌شود و آن را خواهند گرفت بنابراین جای این چند رقم در این لایحه نیست برای اینکه آنها هر چهار نفر زنده هستند و ورثه کارمند متوفی محسوب نمی‌شوند این قیمت دوم پیشنهاد بنده بود قسمت سوم مربوط به افزایش خرج تحصیل برای سه نفر که در بند ۵۶ می‌نویسد «افزایش کمک هزینه تحصیلی آقای سلطانعلی شمس ملک آراء علاوه بر مبلغ ۲۵۲۵ ریالی که فعلاً دریافت می‌دارند مادام که مشغول تحصیل می‌باشد از محل بودجه وزارت کشور دو هزار ریال» بعد در بند ۹۳ «کمک هزینه تحصیلی آقای پرویز فلاح بردبار ده هزار ریال» و در بند ۱۴۳ «کمک هزینه تحصیلی آقای هوشنگ حق‌نویس از اول فروردین ۱۳۳۶ مادام که مشغول تحصیل می‌باشد از بودجه وزارت فرهنگ ماهیانه هشت هزار ریال» این سه رقم ملاحظه بفرمائید به اشخاصی است که می‌خواهند درس بخوانند کمک خرج تحصیلی است جزو بودجه فرهنگ هم نیست باید از بودجه اعزام محصل به خارجه به آنها بدهند بنده هم موافقم ولی اینجا نیست برای اینکه مربوط به کارمندان متوفی نیست این سه قسمت پیشنهاد بنده است که تقاضای اینها را کرده‌ام به دلیل اینکه مربوط به لایحه نیست در قسمت اخیر که مربوط است به مرحوم شرفی بنده معتقد هستم باید از تاریخ فوت باشد بنده موافقم بسیار شخص شریفی بوده ورثه‌اش هم احتیاج دارد نسبت به مرحوم نعمت‌اللهی این قید نشده است (یک نفر از نمایندگان - پیشنهاد بفرمائید) نسبت به مرحوم و نسبت به دیگری خودشان از تاریخ فوت کرده‌اند و یک نفر را نکرده‌اند اینست که بنده پیشنهاد کردم که بندهای ۸۶ و ۱۴۷ که نسبت به این سه نفر است سه جور نباید باشد هر سه نفر باید یک جور باشد این بودجه و پیشنهادات بنده راجع به حذف دو قسمت که عرض کردم.
(دکتر بینا - راجع به زنده‌ها موافقیم راجع به مرده‌ها خیر) بنده به تمام اینها پیشنهاد دادم که این قسمت‌هایی که مربوط به این لایحه نیست از لایحه حذف بشود والا نسبت به مستمری آقایان موافقند که بیش از این هم به آنها بدهند و این عرایضی را که من می‌کنم به این جهت است که بنده می‌خواهم قوانینی که از مجلس می‌گذرد صحیح و اصولی باشد شما وقتی لایحه را راجع به مستمری وراث کارمندان می‌نویسید باید مربوط به آنها باشد و چیزهای دیگر ضمن آن نباشد والا بنده نسبت به هیچ یک از این اشخاص نه نظری دارم و نه آنها را می‌شناسم نظر من صحیح بودن آن است.
نایب رئیس - آقای مخبر بفرمائید. پنج دقیقه می‌توانید صحبت بفرمائید.
مشایخی (مخبر) - عرض شود نظر اصولی جناب آقیا عمیدی نوری که قانون بایستی کلیت داشته باشد بسیار فرمایش متین است اما یک لایحه قانونی با لایحه مالی فرق بارز دارد اگر لایحه قانونی می‌آوردند براساس آن لایحه قانونی مستمری برای اشخاص تعیین می‌شد و البته لازم بود ناظر بر تمام مستخدمین وراث آنها باشد این لایحه قانونی نیست یک لایحه مالی مشخص معین است برای هفتاد هشتاد نفر (بزرگ ابراهیمی - با استثناء) بنابراین آن اساس و اصل کلی که موجب توجه جنابعالی است با کمال اخلاصی که به حضرتعالی دارم و با فرمایشات اصولی که
می‌فرمائید در این مورد به خصوص دو تشخیص داده است که عمر و باید توی این صورت بیاید و به او کمک بشود دولت لایحه قانونی نیاورده که شامل هزاران مستخدم جزو کادر استخدامی کشور باشد لایحه‌ای آورده است به منظور برقراری کمک برای ۱۴۹ خانواده اما راجع به آن لایحه قانونی که بعداً دولت می‌آورد ما خواستیم که برای مستمری.
نایب رئیس - در موادی که ایراد دارند جواب بفرمائید.
مشایخی - اولاً راجع به مولیتور این نامه‌ایست که اداره کل بودجه می‌نویسد بدهید چون قسمت اعظم از عمر این مستشاران مصروف خدمت در کشور ایران شده و در حقیقت با خدمت صادقانه خود در مدتی که در گمرک کشور بوده‌اند از لحاظ حفظ حیثیت دولت شاهنشاهی خواهشمند است برای هر کدام ماهی پنج هزار ریال اضافه مستمری پرداخت نمائید وزارت دارایی مطابق معمول مته را به خشخاش گذاشته ماهی پنج هزار ریال را کرده چهار هزار ریال این یکی دوم شماره‌هایی که ایشان قرائت کردند شماره ۴۲ بود آقای محمد قدس (شیخ الاسلام) کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ مؤسس فرهنگ اردبیل که متجاوز از بیست سال از دوران خدمت خود را افتخاری انجام داده بیش از مدت سی سال خدمت فرهنگی کرده و از تاریخ ۱/ ۷ با ماهی ۱۸۶ ریال بازنشسته گردیده آقا این آدمی که با ماهی ۱۸۶ ریال بازنشسته شده است می‌فرمائید منتظر باشد که تا دولت یک لایحه قانونی بیاورد و او از گرسنگی بمیرد. بابا دیگر امروز نمی‌تواند زندگی کند و صبر کند که جناب انواری و وزارت دارایی و دولت و تمام سازمان‌های کشور جمع بشوند یک لایحه بازنشستگی بیاورند.
(بزرگ ابراهیمی - تا به امروز از گرسنگی نمرده است) این اولاً همشهری شما است در اردبیل رئیس فرهنگ بوده و به فرهنگ شهر کمک کرده است و امروز هیچ چیز ندارد خیلی متأسفم که به اصطلاح خیلی مته توی خشخاش می‌گذاریم نمی‌شود گفت به یک کسی که ۱۸۶ ریال حقوق بازنشستگی بگیر و صبر کن تا ۴ سال دیگر که یک لایحه‌ای دولت بیاورد و تکلیف تو را معلوم کند آقای مجتهدی صفاری آموزگار پیشین استان‌های گیلان آقایان من چه بخوانم مثل آن یارویی است که قبلاً خواندم اینجا نوشته‌اند آقای نصرالله منشی خوانساری هر کدام را بخوانم شما متأثر خواهید شد تمام این پرونده‌ها هست من به آقایان تصدیع نمی‌دهم اینها یک عده مردمانی هستند که دولت تشخیص داده که باید به آنها کمک بشود و ما هم در اینجا نشسته‌ایم دستگاه تشخیص نمی‌توانیم داشته باشیم کمیسیون بودجه موظف به تحقیق نیست لایحه‌ای است دولت تقدیم مجلس کرده است یک عده‌ای را مستحق کمک تشخیص داده ما پرونده‌ها را خواستیم دقت کردیم مته توی خشخاش گذاشتیم استحقاق آنها مسلم است آقا به چند نفر هم به نام کمک هزینه تشخیص می‌خواهند کمک کنند یک محصل با ماهی دویست تومان چون نمی‌تواند زندگی کند می‌گوید که به این محصل ماهی چهارصد تومان حقوق بدهید. آقا این آقای حق‌نویس سناتور بوده است دولت تشخیص داده است که این یک مردی بوده است که به دادگستری خدمت کرده است پسرش نمی‌تواند در آنجا زندگی کند کمکی می‌کند من یک نفر از اینها را نمی‌شناسم آقای امیر نصرت هم نمی‌شناسند ولی اینها هستند که باید به اینها کمک کرد اگر بخواهم دوسیه‌ها را یکی یکی بخوانم باعث تصدیع است استدعا دارم این نظر اصلاحی جامع‌الاطراف که برای تمام کشور دارید از جای اساسی‌تری شروع بفرمائید و این لایحه را تصویب بفرمائید.
نایب رئیس - آقای جلیلی بفرمائید.
جلیلی - موضوعی را که جناب آقای عمیدی نوری پیشنهاد فرمودند بنده خواستم عرض کنم مخالفتی که با پیشنهاد ایشان دارم اینست به قول معروف می‌گویند. آش نمی‌دهی کاسه‌اش مشکن، اگر کمک می‌کنیم لااقل آبرویشان را نریزیم بین آنهایی که اسم بردند بنده عده‌ای را می‌شناسم که با عزت نفس و با شرافت و با همت بلند زندگی کرده‌اند که امروز مستحق کمک هستند، حالا می‌آئیم زندگی و وضع خانواده و پرونده خانواده آنها را اینجا می‌گوییم که بچه‌اش نان ندارد و از گرسنگی دارد می‌مرد این کار مصلحت نیست اگر قبول ندارید ندهید والا بیائید پرونده اینها را اینجا بگذارید و اسم اشخاصی را ببرید این کار مصلحت نیست این اشخاصی که آقا پیشنهاد فرمودید اشخاص شرافتمندی هستند و این قانون برای اشخاص خاصی زمان خاصی و مدت خاصی آمده استدعا می‌کنم یارأیی بدهید به این ویا اگر نمی‌خواهید رأی ندهید ولی اسم اشخاص را نبرید و از وضع زندگیشان صحبت نفرمائید این عرض بنده است.
نایب رئیس - رأی باید بگیریم به این پیشنهاد و دیگر نمی‌شود در مورد آن صحبتی کرد (جمعی از نمایندگان - پس بگیرید)
عمیدی نوری - چون مجلس مایل است بنده پس می‌گیرم (احسنت)
نایب رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام منیع ریاست مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم کلیه اضافاتی که نسبت به مستخدمین متقاعد در حال حیات است از لایحه حذف و فقط مستمری ورثه مستخدمین متوفی به تصویب برسد.
بزرگ ابراهیمی - صدرزاده این تقاضای حذف است.
نایب رئیس - آقای بزرگ ابراهیمی
بزرگ ابراهیمی - بنده فکر می‌کنم که این لایحه بالاخره روی این چهار پنج نفر ممکنست فلج بشود و به این رأی ندهیم و بماند توی بوته اجمال چون با این وضع اکثریت به آن رأی نمی‌دهید چرا؟
برای اینکه یک عده‌ای اینجا هستند که شاهد اعمال آقای مولیتور ودلگرد بودند اولش رئیس مجلس این آقایان بلژیکی‌ها را روس‌ها و انگلیس‌ها در دوران بدبختی قبل از رضاشاه به این مملکت تحمیل کردند حتی برای دربار مملکت بدون اجازه مولیتور پول نمی‌دادند حالا دولت اسم اینها را هم چپانده توی لایحه‌ای که یک عده اشخاص بیچاره و بدبخت می‌خواهند حقشان را بگیرند (مهندس شیبانی - گمرک را احیا کردند) ببخشید گمرک را احیاء کردند به نحوی که به نفع روس‌ها و انگلیس‌ها بود جناب آقای شیبانی جنابعالی به اندازه من سن ندارید بروید بپرسید اینها احیاء کردند اما چه وقت آن موقعی که روس‌ها و انگلیس‌ها گرو داشتند بنده معتقدم برای اینکه روزی آنهایی که واقعاً حق دارند و به قول آقای رضایی باید به آنها حق را داد یعنی آن کسانی که مستمری می‌گیرند تصویب بشود و این مابقی اصلاً حذف بشود دولت مورد اعتماد است برود یک لایحه دیگری بیاورد والا چه بسا ممکن است که روی لایحه رأی بگیرند و به همین دلیل که اسم آقای مولتیور تویش هست و دولت دارد از خزانه به آنها می‌بخشد این لایحه فلج بشود بنده پیشنهاد می‌کنم که فقط مستمری بگیرها و وظیفه‌بگیرها که حق دارند باید حقشان داده بشود و بقیه را تجزیه بکنیم.
نایب رئیس - این پیشنهاد تجزیه است آقای دکتر بینا شما هم توضیحی دارید بفرمائید.
دکتر بینا - همینطور که اینجا بیان شد ما در بعضی موارد برای اقدام خیلی خیلی کلی صحبت نمی‌کنیم ولی در بعضی موارد مانند حقوق بازنشستگی آقای شیخ‌الاسلام همانطوری که فرمودند ورثه او الان در زحمت هستند و یا خود او در زحمت است ۳۴۹ ریال پول می‌دهند و آن ۳۴۹ ریال را می‌خواهند دویست تومان بکنند و یا ۲۴ تومان را می‌خواهند ۲۵۰ تومان بکنند بنده اگر موقعیت اجازه می‌داد و نماینده حق پیشنهاد خرج داشت پیشنهاد می‌کردم بازنشستگانی که امروز با ۱۲ و ۱۵ تومان زندگی می‌کنند تمام حقوقشان افزوده بشود من سرهنگ شهربانی می‌شناسم که ۵۲ تومان می‌گیرد اینها را باید چهارصد تومان بهشان بدهند آن روزهایی که اینها خدمت می‌کردند من نمی‌دانم چکار می‌کردم امروز پنجاه تومان به او پول می‌دهیم اشخاصی که خدمت کرده‌اند به این مملکت باید از بازنشستگی‌شان استفاده بکنند امروز حقوق بازنشستگی بالا رفته است یک سرهنگ نمی‌تواند با ۵۲ تومان زندگی بکند بنده از دولت می‌خواهم که تمام حقوق بازنشستگانی که به ترتیب قدیم بیست تومان و سی تومان می‌گیرند در مدت معینی بیاورد و برای زندگی آنها فکری بکند و اصلاً بنده مخالفم از این ۲۴ تومان و ۱۲ تومان و ۲۸ تومان یک چیزی هم بزنیم.
نایب رئیس - این پیشنهاد مذاکره ندارد در رأی نهایی که می‌خواهیم بگیریم جنابعالی آقای بزرگ ابراهیمی این مواد را علیحده کنید دو تا رأی می‌گیریم یکی برای این مواد و یکی هم برای تمام لایحه حالا پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به ماده واحده لایحه برقراری مستمری و وظایف اضافه شود. تبصره دولت مکلف است در ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه‌ای حاکی از مقررات عمومی نسبت به برقراری مستمری و وظایف وراث کارمندان متوفای دولت که استحقاق دارند جهت تصویب تقدیم مجلس نماید. مهندس هدایت
نایب رئیس - آقای مهندس هدایت
مهندس هدایت - بنده این پیشنهاد را یک دفعه دیگر قرائت می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند دولت مکلف است که در ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ تصویب این قانون لایحه‌ای حاکی از مقررات عمومی نسبت به برقراری مستمری و وظایف وراث کارمندان متوفای دولت که استحقاق دارند جهت تصویب تقدیم مجلس نماید آقایان نمایندگان محترم همه خسته‌اند ولی از مذاکرات بنده اینطور استنباط کردم که همه آقایان با برقراری مستمری کافی جهت وراث کارمندان متوفی موافق هستند و بیشتر نگرانی آقایان با برقراری مستمری کافی جهت مراث کارمندان متوفی موافق هستند و بیشتر نگرانی آقایان از این است که عده از کارمندان متوفای دولت و وراث آنها در این صورت نیستند و از حیث معاش در زحمت هستند و یک مقررات عمومی همانطور که جناب آقای رامبد فرمودند لازمست و یک لایحه عمومی که وقتی کارمندی فوت می‌کند در صورتی که استحقاق داشته باشد و ورثه داشته باشد مطابق حقوق آخری که دریافت می‌کرده است به آنها کمک بشود اینست که استدعا می‌کنم این تبصره را تصویب بفرمائید که یک تکلیفی برای دولت باشد و یک لایحه عمومی دولت بیاورد برای برقراری و وظیفه و مستمری طبق حقوقی که کارمند می‌گرفته و دیگر خاصه خرجی نشود همه به یک نسبت استفاده کنند.
نایب رئیس - آقای انواری موافقید با پیشنهاد ایشان.
انواری (معاون وزارت دارایی) - یک چنین لایحه‌ای در دست تهیه است تا یک هفته دیگر لایحه‌اش تقدیم خواهد شد.
نایب رئیس - آقای مهندس هدایت پیشنهاد خودتان را مسترد فرمودید؟
مهندس هدایت - آقای معاون وزارت دارایی قبول کردند که دولت چنین لایحه‌ای تهیه کرده است بنابراین اگر مجلس تصویب کند ضرری نکرده است.
نایب رئیس - آقای دکتر دادفر مخالفید؟ بفرمائید
دکتر دادفر - مخالفت بنده با این پیشنهاد از دو نظر است اولاً مکلف کردن دولت به یک امری که معلوم نیست خرجش برای دولت چقدر خواهد بود و این پیشنهاد هم پیشنهاد خرج است و شاید برای دولت مقدور نیست (صحیح است) ثانیاً دولت را مجلس خیلی مکلف کرده است و تا به حال به آن تکلیف‌های قانونی عمل نشده است بنابراین یک عمل بیهوده‌ای راهی مجلس تکرار کند صحیح نیست سوم این است که آقا وقتی فکر می‌کنم که هیچ کس با این لایحه بالمآل مخالف نیست این مذاکراتی که آقایان اینجا فرمودند مخصوصاً جناب آقای دکتر بینا که چرا ما مته به خشخاش می‌گذاریم به اصطلاح فقها دلیل نقضی است مثل اینکه ما بگوئیم کسی که ۲۰ روز روزه‌اش را خورده است روز بیست یکم هم بخورد و این صحیح نیست برای هر خرجی باید محل عایداتی پیش‌بینی کرد ایشان پیشنهاد کرده‌اند که دولت صورت تمام مستمری بگیران را بیاورد و تمام اشخاصی که متوفی هستند دولت را مکلف کرده است که صورت را بیاورد باید فکر کنید که از چه محلی باید بپردازد و بنده می‌خواهم توجه ایشان را جلب کنم که همه‌اش نباید ایجاد خرج کرد فکر عایدات را هم باید کرد صد میلیون تومان پول شما در صندوق تقاعد بدون استفاده مانده شما بیائید یک بانک بازنشستگی تشکیل بدهید و از محل او سالیانه ده میلیون هفت میلیون عایدات در نظر بگیرید و بین مستخدمین دولت تقسیم کنید هی خرج هی خرج نمی‌شود بودجه مملکت را بیرون ریخت بنابراین بنده با این پیشنهاد مخالفم به دلیل اینکه ایجاد خرج زیاد برای مملکت کردن خوب نیست
دکتر بینا - واقعاً فرمایشات شما خیلی مربوط بود.
نایب رئیس - آقای مهندس هدایت به پیشنهاد خودتان باقی هستید.
مهندس هدایت - رأی بگیرید.
نایب رئیس - رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به لایحه قانونی اضافه شود. تبصره به منظور رعایت اصول و یکسان نمودن ماده واحده برقراری کلیه مستمری‌ها و اضافات مذکوره در ماده واحده از تاریخ فوت کارمند متوفی باشد. مهندس فروهر
نایب رئیس - این پیشنهاد خرج است بحث ندارد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم در قسمت ۸۶ راجع به مستمری ورثه مرحوم نعمت‌اللهی رئیس سابق شعبه یک دادگاه جنایی مرکز اضافه بشود از تاریخ فوت عمیدی نوری معاون وزارت دارایی بنده قبول می‌کنم
نایب رئیس - آقای عمیدی نوری احتیاج به توضیح ندارد با اینکه پیشنهاد خرج است ولی دولت خودش قبول کرده است فقط باید رأی بگیریم. آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا رأی می‌گریم به ماده واحده با اصلاحاتی که شده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. چون لایحه مالی است عین لایحه برای اظهارنظر به مجلس سنا فرستاده می‌شود و رأی نهایی پس از بازگشت از مجلس سنا با ورقه خواهد بود.
۸ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - جلسه راختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه ساعت ۹ خواهد بود.
(مجلس پانزده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - اردلان