مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ مهر ۱۳۱۶ نشست ۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری یازدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری یازدهم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری یازدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ مهر ۱۳۱۶ نشست ۸

دوره یازدهم قانونگذاری

مذاکرات مجلس

صورت مشروح مجلس سه شنبه بیستم مهرماه ۱۳۱۶

فهرست مطالب

۱- تصویب صورت مجلس

۲- انتخاب اعضاء کمیسیونها

۳- تقدیم سه فقره عهدنامه از طرف آقای کفیل وزارت امور خارجه

۴- انتخاب بقیه اعضاء کمیسیونها

۵- تصویب یک فقره مرخصی

۶- اعلام اسامی اعضاء منتخبه جهت کمیسیونها

۷- تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه

۸- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه

۹- شور و تصویب لایحه اختیارات کمیسیون قوانین عدلیه

۱۰- موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

(مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)

صورت مجلس چهاردهم مهر ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند

- تصویب صورت مجلس

(۱- تصویب صورت مجلس)

رئیس – آقای دولتشاهی را غائب بی اجازه نوشته‌اند ایشان کسالت داشته‌اند و اصلاح می‌شود در صورت مجلس نظری نیست؟

(اظهاری نشد)

صورت مجلس تصویب شد.

- انتخاب اعضاء کمیسیونها

(۲- انتخاب اعضاء کمیسیونها)

رئیس – شروع می‌شود بانتخاب کمیسیونها. بدوا پنج نفر بقرعه تعیین می‌شوند که باتفاق یکی از اعضاء هیئت رئیسه آراء را استخراج نمایند.

(اقتراع بعمل آمده آقایان: دکتر لقمان – ملک زاده آملی – لیقوانی – ابراهیم ریگی – عراقی انتخاب شدند)

رئیس – آقای آزادی هم از طرف هیئت رئیسه تعیین می‌شوند. شروع می‌شود بانتخاب کمیسیون قوانین مالیه عده حاضر در موقع اعلام رای ۱۰۶ نفر عده اعضای کمیسیون ۱۸ نفر.

(اوراق رای اخذ شد)

رئیس – کمیسیون عدلیه. عده حاضر در موقع اعلام رای ۱۰۸ نفر عده اعضای کمیسیون هجده نفر.

(اخذ اوراق رای بعمل آمد)

رئیس – کمیسیون داخله انتخاب می‌شود. عده حاضر در موقع اعلام رای ۱۱۱ نفر عده اعضای کمیسیون هجده نفر.

(اوراق رای گرفته شد)

رئیس – کمیسیون معارف انتخاب می‌شود. عده حاضر در موقع اعلام رای ۱۱۲ نفر عده اعضای کمیسیون هجده نفر.

(اوراق رای اخذ شد)

رئیس –کمیسیون تجارت انتخاب می‌شود. عده حاضر در موقع اعلام رای ۱۱۳ نفر عده اعضای کمیسیون هجده نفر.

(اخذ رای بعمل آمد)

- تقدیم سه فقره عهدنامه از طرف آقای کفیل وزارت امور خارجه

(۳- تقدیم سه فقره عهدنامه از طرف آقای کفیل وزارت امور خارجه)

رئیس – آقای کفیل وزارت امور خارجه فرمایشی داشتید؟

کفیل وزارت امور خارجه- بطوری که خاطر نمایندگان محترم مسبوق است بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق اختلافی راجع به سرحدات موجود بود که دولت عراق آنرا در سه سال پیش به شورای جامعه ملل رجوع نمود ولی نظر باینکه بین دولتین حسن تفاهم کامل موجود بود و طرفین با روابط دوستی موجود فیمابین مایل بودند خودشان این اختلاف را بطریق دوستانه حل نمایند لذا با وجود مراجعه بجامعه ملل مذاکرات سیاسی را قطع ننمودند و اخیرا موفق شدند که اختلاف مزبور را بوسیله انعقاد عهدنامه حل نمایند و اینک عهدنامه مزبور را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نمایم. پس از رفع اختلاف سرحدی دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق لازم دیدند که از یکطرف روابط دوستی موجود بین خود را تحکیم و از طرف دیگر ترتیبی اتخاذ نمایند که هر گاه در آتیه اختلافی بین آنها رخ دهد بطریق مسالمت آمیزی آنرا حل نمایند لذا برای انجام این مقصود دو عهدنامه دیگر که یکی عهدنامه مودت و دیگری عهدنامه تسویه مسالمت آمیز اختلافات باشد منعقد ساختند و اینک این دو عهدنامه را هم برای تصویب پیشنهاد مجلس شورای ملی می‌کنم. و نیز خاطر نمایندگان محترم مسبوق است که از چندی باینطرف دولت شاهنشاهی ایران در نظر داشت عهدنامه عدم تعرض با دولت ترکیه و عراق منعقد نماید سه سال پیش مقدمات این عهدنامه در ژنو تهیه و موقتا هم از طرف نمایندگان ایران و ترکیه و عراق امضاء شد سپس دولت پادشاهی افغانستان هم دعوت گردید که باین عهدنامه ملحق شود دولت افغانستان این دعوت را حسن استقبال کرده وچند ماه پیش وزرای امور خارجه افغانستان و ترکیه و عراق در طهران جمع و این عهدنامه در کاخ سعد آباد امضاء شد. چون این عهدنامه در اثر پیشنهاد دولت شاهنشاهی ایران منعقد گردید و در کاخ سعد آباد نیز بامضاء رسید بنابراین امضاء کنندگان آن به پاس احترام به شخص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی که مبتکراین فکر بودند آنرا به پیمان سعد آباد موسوم ساختند و اینک پیمان مزبور را هم برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نمایم. پیمان سعد آباد نه فقط روابط دوستی موجود بین امضاء کنندگان آنرا مبدل به یک روابط برادری می‌نماید بلکه یک عامل مهمی برای استقرار صلح عالم ومخصوصا در آسیای غربی می‌باشد.

(صحیح است)

- انتخاب بقیه اعضاء کمیسیونها

(۴- انتخاب بقیه اعضاء کمیسیونها)

رئیس – شروع می‌شود به انتخاب اعضاء بقیه کمیسیونها کمیسیون صناعت عده حاضر ۱۱۱ نفر عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر.

(اخذ رای بعمل آمد)

رئیس – کمیسیون طرق انتخاب می‌شود عده حاضر ۱۱۵ نفر عده اعضاء ۱۲ نفر.

(اوراق رای اخذ شد)

رئیس- کمیسیون امور خارجه عده حاضر ۱۱۵ نفر عده اعضاء کمیسیون ۱۲ نفر.

(آراء کمیسیون امور خارجه اخذ شد)

رئیس – کمیسیون پست و تلگراف. عده حاضر ۱۱۵ نفر عده اعضاء کمیسیون شش نفر.

(اخذ رای بعمل آمد)

رئیس – کمیسیون نظام عده حاضر ۱۱۵ نفر عده اعضاء کمیسیون شش نفر.

(آراء اخذ شد)

رئیس – خاطر آقایان مسبوق است که در نظامنامه مقرر است که برای هر یک وزارتخانه یک کمیسیون معین می‌شود اینجا عجالتا برای اداره فلاحت که سابقا جزء کمیسیون اقتصاد ملی بود و بنام کمیسیون اقتصاد ملی کمیسیون داشت گر تصویب میفرمائید حالا هم یک کمیسیونی برای اداره فلاحت انتخاب شود – عده اعضاء ۱۲ نفر – آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

تصویب شد. عده حاضر ۱۱۵ عده اعضاء کمیسیون فلاحت ۱۲ نفر.

(آراء اخذ شد)

رئیس – آقایان دکتر لقمان – عراقی – ملک زاده آملی – ابراهیمی ریگی – لیقوانی قبول زحمت می‌فرمایند که باتفاق آقای آزادی منشی هیئت رئیسه برای نظارت در استخراج آراء اقدام بفرمایند که بعد از تنفس نتیجه باطلاع مجلس برسد.

- تصویب یک فقره مرخصی

(۵- تصویب یک فقره مرخصی)

رئیس – خبر کمیسیون عرایض راجع بمرخصی آقایان صفوی:

آقای صفوی تقاضای هشت روز مرخصی از تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۱۶ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.

رئیس – آقایانی که با مرخصی آقای صفوی موافقت دارند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

تصویب شد اگر تصویب میفرمائید چند دقیقه تنفس داده شود

(صحیح است)

(در این موقع (یکساعت و نیم بظهر) جلسه بعنوان تنفستعطیل و ظهر مجددا تشکیل گردید)

- اعلام اسامی اعضاء منتخبه جهت کمیسیونها

(۶- اعلام اسامی اعضاء منتخبه جهت کمیسیونها)

رئیس – نتیجه استخراج آراء کمیسیونها قرائت می‌شود:

ریاست مجلس شورای ملی

نتیجه آراء متخذه راجع بانتخاب کمیسیون قوانین مالیه عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر – عده حضار در موقع اخذ رای ۱۰۶ عده آراء متخذه ۱۰۵ حائزین اکثریت:

آقایان: مجد ضیائی – مرآت اسفندیاری – نائینی – ملایری – محمد طباطبائی – محمدوکیل – رفیعی – مخبر فرهمند غلامحسین ملک- افشار – دکتر اهری – مسعودی خراسانی – گودرزی – ملک زاده آملی – معتضدی – اعتبار – دهستانی – دادور

کمیسیون عدلیه ۱۸ نفر عده حضار موقع اخذ رای ۱۰۸ عده آراء متخذه ۱۰۸ –حائزین اکثریت:

آقایان: لیقوانی – دکتر جوان- میرزائی – رضوی – دکتر قزل ایاغ – همراز – بهبهانی – عراقی – ملک مدنی – پالیزی نقابت – رهبری – مولوی- مؤید احمدی- محیط- حمزه تاش – جهانشاهی – اوحدی

کمیسیون صناعت – عده حضار موقع اعلام اخذ رای ۱۱ نفر عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر – حائزین اکثریت:

آقایان: محیط – ساکینیان – دکتر نیرومند – شباهنگ – مژدهی – مکرم افشار- فرشی – ارگانی – پناهی – آزادی – شاهرودی – علوی سبزواری – قراگزلو – کازرونیان – حمزه تاش – اصفهانی – کاشف – شجاع

کمیسون امور خارجه عده اعضاء کمیسیون ۱۲ نفر عده حاضر موقع اخذ رای ۱۱۵ حائزین اکثریت:

آقایان: افخمی – بیات – اقبال – مؤید ثابتی – طالش – اعتصام زاده – منتخب اسفندیاری – هدایت الله پالیزی – ثقت الاسلامی – مهدوی – مقدم – سمیعی

کمیسیون پست و تلگراف عده اعضاء کمیسیون ۶ نفر عده حاضر موقع اخذ رای ۱۱۵ حائزین اکثریت:

آقایان: ارباب کیخسرو – مختار مشیری – زوار – صفوی- رضوی- ساکینیان.

کمیسیون داخله – عده اعضاء کمیسیون ۱۸ عده حضار ۱۱۱ عده آراء ۱۱۱ حائزین اکثریت:

آقایان: گودرزی – معدل – قراگزلو- خواجه نوری – صفاری – دکتر نیرومند – معینی- فخر طباطبائی – ملایری – طلوع – مژدهی – بیات ماکو – مخبر فرهمند – امین – جلائی – حسین فاطمی – اسکندری – توانا.

کمیسیون طرق - عده اعضاء کمیسیون ۱۲ عده حضار ۱۱۵ عده آراء ۱۱۵ حائزین اکثریت:

آقایان: نراقی – صفاری – محمد آخوند – افتخار ناهید – دکتر لقمان – شهدوست – عیسی مشار – اردبیلی – امیر ابراهیمی- فتوحی – اعتصام زاده – حبیبی

کمیسیون فلاحت - عده اعضاء کمیسیون ۱۲ عده حضار ۱۱۵ عده آراء ۱۰۶ حائزین اکثریت:

آقایان: اقبال – معدل – کازرونیان – مقدم – ذوالقدر – دهستانی – محیط – امیر ابراهیمی – علوی سبزواری – مژدهی حیدری – بیات ماکو

کمیسیون معارف - عده اعضاء کمیسیون ۱۸ عده حضار ۱۱۲ عده آراء ۱۰۹ حائزین اکثریت:

آقایان: جلائی – تربیت – مؤید ثابتی – محمد طباطبائی – صفوی- ذوالقدر – آزادی – لاریجانی – سلطانی – نوبخت روحی –دبستانی – نواب- نراقی – دکتر سنگ – موقر- دکتر غنی- دکتر طاهری.

کمیسیون تجارت - عده اعضاء کمیسیون ۱۸ عده حضار ۱۱۳ عده آراء ۱۰۸ حائزین اکثریت:

آقایان: فرشی – عزیزی – خلیل حریری – نمازی – بیات – طهرانچی – شباهنگ – موقر – بوداغیان – جعفر اصفهانی امین – اردبیلی – پارسا – توانا – نیک پور – غلامحسین ملک – طلوع – وکیلی.

کمیسیون نظام - عده اعضاء کمیسیون ۶ عده حضار ۱۱۴ عده آراء ۱۱۰ حائزین اکثریت:

آقایان: اعظم زنگنه – خواجوی – آصف – حبیبی – حیدری – افتخار ناهید.

رئیس – آقایان هیئت رئیسه کمیسیونها را معین بفرمائید که زودتر مشغول کار شوند.

- تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه

(۷- تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر مالیه)

رئیس – آقای وزیر مالیه

وزیر مالیه – سه فقره لایحه است که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود یکی از آنها مربوط است باعتبار ارزی که محل اندوخته کشور تقاضا شده است برای هزینه‌های کشوری گر چه این مبالغی که اینجا ذکر می‌شود فقط شصت هزار لیره برای ذوب آهن و هفتاد و نه هزار لیره برای خرید لوکوموتیو و از این قبیل است ولی مخارج منحصر به اینها نیست بلکه هزینه هائی هم بر ریال است که آنها یا جزء اعتبارات بودجه پیش بینی شده است یا اینکه بعد از این پیشنهاد خواهد شد. این قسمتی که فعلا استدعای تصویبش می‌شود مبالغی است که امسال بایستی از اندوخته کشور پرداخته شود لایحه دوم لایحه ایست که مربوط است بمالیات بارث و بخشش‌های بلاعوض و مالیات بر ارث را عرض می‌کنم که در واقع متمم وتکمیل کننده مالیات بر در آمد است هر کجا که مالیات بر در آمد است مالیات بر ارث هم است و همچنین صلح هائی که به اشخاص می‌شود و میزانش فوق العاده عادلانه در نظر گرفته شده است که اگر مقایسه بشود با مالیاتی که در سایر کشورها معمول است ملاحظه میفرمائید که یک عشر از اعشاری است که در سایر جاها از ارث می‌گردند و خیلی خیلی عادلانه است و گذشته از این شاید در سالهای اول در آمد عمده برای ما تهیه نکند و مبالغ کمی باشد ولی خوب یک اساسی است که بعد از این مثل مالیات بر درآمد می‌ماند که یواش یواش رو بتکامل می‌رود و باید عرض کنم که این لایحه نه از لحاظ این است که در بودجه کشور عدم تعادلی است بلکه چون این مالیاتی است که یواش یواش و بتدریج بایستی مردم عادت کنند این است که پیشنهاد می‌شود که از حالا شروع شود تا مامورین تجربه پیدا کنند و مردم هم عادت کنند که برای سالهای بعد کم کم بدرد خواهد خورد و فعلا مبلغ زیادی بخزانه نمیرساند و ما هم لازم نداریم چون تعادل و توازن در بودجه کاملا برقرار است. لایحه سوم هم برای استخدام یک محاسبی است از برای نگاهداری حساب و همچنین مراقبت در کارهای نفط جنوب (نفط انگلیس و ایران) یک کسی استخدام شده بود که درآنجا حساب‌ها را نگاهداری می‌کرد و حالا رفته است برای اینکه حسابهای این کار را رسیدگی کند جانشینی برای او در نظر گرفته شده است که بهمان شرایطی که سابق بود استخدام شود.

رئیس – بکمیسیون رجوع خواهد شد. چون لوایح بایستی زودتردر مجلس بیاید اگر آقایان هیئت رئیسه کمیسیونها را انتخاب کنند که مشغول کار شوند البته بهتر خواهد بود. آقای ملک مدنی

ملک مدنی- اگر اجازه میفرمائید همین حالا بعد از ختم جلسه هیئت رئیسه کمیسونها را تعیین می‌کنیم که برای کار حاضر باشند.

رئیس – البته بهتر است چون آقای وزیر عدلیه هم تلفن کرده‌اند که کاری دارند و حالا خواهند آمد بمجلس اگر اجازه میفرمائید چند دقیقه تنفس داده شود ت ایشان بیایند و ضمنا هیئت رئیسه کمیسیونها هم انتخاب شوند.

(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و بفاصله نیم ساعت مجددا تشکیل گردید)

- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه

(۸- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه)

وزیر عدلیه- دو فقره لایحه است که تقدیم می‌شود یکی راجع باختیارات شش ماهه کمیسیون عدلیه است که بقید دو فوریت است تقدیم می‌شود یکی هم راجع است به عمران فلاحتی کشور که مدتی است مورد نظر دولت واقع شده است و بطوری که در مقدمه این لایحه ملاحظه خواهید فرمود این لایحه کمال اهمیت را دارد اینست که دولت تمام طرق و وسائل این کار را فراهم کرده است و ترتیبی پیش بینی شده است که مالیکن وسائل کار رایشان فراهم شود و بتوانند از ملک و آب خودشان نهایت درجه استفاده کامل نمایند.

- شور و تصویب لایحه اختیارات کمیسیون قوانین عدلیه

(۹- شور و تصویب لایحه اختیارات کمیسیون قوانین عدلیه)

رئیس – لایحه عمران به کمیسیون خواهد رفت لایحه اختیارات قرائت می‌شود.

(بشرح ذیل قرائت شد)

مجلس شورای ملی نظر باینکه مقتضی است بعضی از لوایح پیشنهادی وزارت عدلیه قبل از اینکه در مجلس شورای ملی طرح و تصویب گردد مطابق سوابق موجوده در کمیسیون قوانین عدلیه مطرح و بعد از تصویب کمیسیون بموقع اجرا و آزمایش گذاشته شود تا پس از رفع نواقص ثانیا به مجلس شورای ملی پیشنهاد گردد لذا ماده واحده ذیل راجع باختیارات کمیسون فعلی قوانین عدلیه با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آن می‌شود.

ماده واحده – وزیر عدلیه مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از تصویب کمیسیون فعلی قوانین عدلیه بموقع اجرا گذارده و پس آزمایش آنها در عمل نواقصی را که ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیا برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید لوایح مزبوره در کمیسیون مطرح و پس از شور اول طبع و توزیع خواهد شد تا نمایندگان نظریات خود را در موضوع لایحه در ظرف هشت روز از تاریخ توزیع به کمیسیون بدهند و شور دوم بعد از انقضاء هشت روز بعمل آید.

رئیس – رای گرفته می‌شود بفوریت اول آقایان موافقین قیام فرمایند

(اکثر برخاستند)

رئیس – تصویب شد. رای گرفته می‌شود بفوریت ثانی موافقین قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. ماده واحده مطرح است. (مخالفی نیست)موافقین با ماده واحده قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

تصویب شد.

– موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

(۱۰ – موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه)

رئیس – اگر تصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم

جلسه آتیه روز یک شنبه بیست و پنجم مهرماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح موجوده

(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری

قانون

اجازه اجرای لوایح قانونی پیشنهادی وزارت عدلیه پس از تصویب کمیسیون قوانین عدلیه

ماده واحده- وزیر عدلیه مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایند پس از تصویب کمیسیون فعلی قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آنها در عمل نواقصی را که ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید. لوایح مزبوره در کمیسیون مطرح و پس از شور اول طبع و توزیع خواهد شد. تا نمایندگان نظریات خود را در موضوع لایحه در ظرف هشت روز از تاریخ توزیع به کمیسیون بدهند و شور دوم بعد از انقضای هشت روز به عمل آید.

این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیستم مهر ماه یک هزار و سیصد و شانزده به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیارِی