مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۳۱۱ نشست ۱۲۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی ۱۳۱۱ نشست ۱۲۷
مشروح مذاكرات مجلس ملى، دوره۸
جلسه: ۱۲۷
صورت مشروح مجلس سه‌شنبه ۲۰ دى ماه ۱۳۱۱ (۱۳ رمضان ۱۳۵۱)
فهرست مذاکرات:
۱. تصویب صورت مجلس
۲. طرح و تصویب لایحه تفریغ بودجه ۱۳۱۰ مجلس
۳ - تصویب تجدید كنتراست مسیو دكركر
۴ - تصویب لایحه تذكره
۵ - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس هشت ساعت و ربع بعد از ظهر به ریاست آقاى دادگر تشكیل گردید.
صورت مجلس یكشنبه هیجدهم دی ماه را آقاى مؤید احمدى (منشى) قرائت نمودند.
(اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین بااجازه: آقایان آشتیانی - طباطبایی وکیلی - وکیل - موقر
غایبین بی‌اجازه: آقایان تیمورتاش - حاج میرزا حبیب‌الله امین - اورنگ - امیر ابراهیمی - اسفندیاری - مرتضی قلی خان بیات - ارباب کیخسرو - مصدق جهانشاهی - رهنما - بنکدار - عبدالحسین خان دیبا - دربانی - فهیمی - آقازاده سبزواری - حکمت - حاج غلامحسین ملک
دیرآمده بااجازه: آقای وثوق
دیرآمدگان بی‌اجازه: آقایان لیقوانی - روحی - امیر تیمور - مهدوی)
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- غفلتی که شده است آقای فهیمی مریض بوده‌اند و در کمیسیون مجال نشده است که تصویب کنند بعد تصویب شده است از این جهت اصلاح می‌شود. در صورت مجلس نظر دیگری نیست (گفته شد- خیر) صورت مجلس تصویب شد.
۲- طرح و تصویب لایحه تفریغ بودجه ۱۳۱۰ مجلس شورای اسلامی
رئیس- لایحه تفریغ بودجه ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی مطرح است. خبر کمیسیون محاسبات قرائت می‌شود.
خبر کمیسیون:
کمیسیون محاسبات در جلسه ۲۹ آذر ۱۳۱۱ لایحه
نمره ۷۸۸ اداره مباشرات راجع به تفریغ بودجه سال ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی را تحت رسیدگی و مداقه قرار داده و با توضیحات کاملی که آقای رئیس محاسبات در اطراف لایحه مزبور دادند بالنتیجه عینا تصویب شده و اینک خبر آنرا تقدیم می‌نماید.
ماده اول- مخارج مجلس شورای ملی از بابت دوازده ماهه سال ۱۳۱۰ شمسی موافق قسمت(۱) الی (۳) ضمیمه بر طبق بودجه مصوبه به مبلغ ششصد و بیست و چهار هزار و ششصد و بیست و هفت تومان و پنج قران و ششصد دینار (شش میلیون و دویست و چهل و شش هزار و دویست و هفتاد و پنج ریال و شصت دینار) تصویب می‌شود.
ماده دوم- عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس از بابت سال ۱۳۱۰ شمسی موافق قسمت(۴) ضمیمه به مبلغ هشتاد و چهار هزار و نهصد و نود و سه تومان سیصد دینار (هشتصد و چهل و نه و هزار و نهصد و سی ریال و سی دینار) بر طبق قانون بودجه سال ۱۳۱۱ مجلس مصوب ۲۳ فروردین ۱۳۱۱ به طریق ذیل تصویب می‌شود.
از بابت مصارف سال ۱۳۱۰ مطبعه مجلس و صورت مشروح مذاکرات مجلس عاید خزانه مملکت می‌ءشود ۵۰۲۸۲۴۸۵ قران(۵۰۲۸۲۴۸۵ ریال) برای رفع نواقص و تکمیل ثانیه مطبعه مجلس به مصرف خواهد رسید. ۴۵ و۳۴۷۱۰۵ قران(۴۵ و ۳۴۷۱۰۵ ریال)
۳۰ و ۸۴۹۹۳۰ قران(۳۰ و ۸۴۹۹۳۰ ریال)
رئیس- آقای لاریجانی نظری داشتید.
لاریجانی (خبر کمیسیون محاسبات) – بلی
رئیس- بفرمایید.
مخبر- نظر این بود که در آن خبری که تقدیم شده یک جمله حذف شده که حالا عرض می‌کنم بفرمایید صلاح شود بعد از جمله (و مداقه قرار داده) این جمله باید اضافه شود (و با ستاد خرج و دفاتر مربوطه آن رسیدگی به عمل آمده) این قسمت در خبر حذف شده تقاضا می‌کنم اضافه شود.
رئیس – این اصلاحی که می‌فرمایید در مقدمه است و در قانون تاثیری ندارد معهذا بسیار خوب این را هم افزوده فرض می‌کنیم.
مخبر- می‌خواستم به عرض مجلس رسیده باشد که کمیسیون با ستاد لازمه خرج رسیدگی نموده.
رئیس- مذاکره در کلیات است. آقای روحی.
روحی- بنده خواستم از آقای مخبر با یکی از آقایان مباشرین توضیح بخواهم راجع به بعضی اوراق که در مجلس طبع می‌شود راجع به شناسایی نامه منازل آقایان نمایندگان و دفتر اطلاعات پارلمانی بنده اینها را به عقیده خودم زائد می‌دانم پول زیادی مصرف این کار می‌شود این دفتر اطلاعات پارلمانی را سایر آقایان هم اطلاع دارند یک خرج زیادی است که اداره مباشرت می‌کند یک مقدار کاغذ بیهوده مصرف می‌کنند مطیعه را معطل می‌کنند بی جهت دیگر شناسایی نامه منازل آقایان نمایندگان است این هم چندان تاثیری ندارد آقایان آنهایی که با هم مراوده دارند خانه هم را می‌دانند یا تلفون دارند و چیزهای دیگری که اطلاع دارند محتاج به اینکه هر سه ماه یک کتابچه طبع شود نیستند و یک مخارج بیهوده است که بنده زائد می‌دانم می‌شود این خرج را جای دیگری مصرف کنند عوض دیگر بنده راجع به بنایی بود که می‌خواستم توضیحات از آقایان مباشرین یا مخبر که مقدار بنایی چقدر بوده است پولی که از اداره بیمه گرفته‌اند چه میزان بوده است تا حالا چه مقدار خرج شده است آیا کسر دارند زیاد دارند آیا برای خرید اثاثیه و لوازم و تکمیل اینها و ضروریاتی که هست به اندازه کافی اعتبار دارند یا ندارند روی هم رفته از این بنایی تا به حال چه به دست آمده است یک قسمت دیگر هم در یکی از مواد خوانده شد (برای تکمیل اثاثیه مطبعه مجلس که به مصرف خواهد رسید) پولی که هنوز مصرف نشده بنده نمی‌دانم چطور تفریغ بودجه می‌شود چون در ماده می‌نویسد که به مصرف خواهد رسید حالا هم شما می‌خواهید این بودجه را تفریغ کنید این چه پولی است چه نواقصی داشته است و آیا پولی را که به مصرف رسانیده‌اید چطور می‌خواهند به مصرف نواقص اثاثیه مطبعه برسانند.
رئیس- آقای ارباب کیخسرو.
ارباب کیخسرو- فقره اول راجع به دفتر اطلاعات بود و شناسنامه هر دو اینها معمول سابق بوده و برای مزید اطلاعات آقایان نمایندگان و برای تسهیل طبع شده (صحیح است) راجع به بنایی که سوال فرمودند خوب بود دقت می‌کردند اینکه سوال کردند راجع به ۱۳۱۱ است و این لایحه تفریغ بودجه ۱۳۱۰ است و بنایی امسال شروع شده است و جز حساب هذه السنه خواهد بود. راجع به مطبعه که سوال فرمودند البته ایشان در نظرشان هست در ضمن بودجه که از مجلس گذشت بودجه هذه السنه در آنجا شرط شد که از آغاز ۱۳۱۰ تا پنجسال اضافه عایدات مطبعه بعد از آنچه از مالیات گرفته است و پس می‌دهد به مصرف تکمیل خودش برسد و این مال ۱۳۱۰ است که در ۱۳۱۱ مصرف آن معین می‌شود از این جهت برای تغریغ بودجه لازم بوده است که معین شود چقدر زائد بوده و آن زائد برای چه مصرف منظور شده است.
رئیس- آقای روحی.
روحی- عرض کنم نه اینکه بنده ندانم تفریغ بودجه مال چه سالی است در قسمت بنایی که بنده پرسید کلیات لایحه بود و بنده هم یک نفر نماینده هستم می‌خواستم اطلاعات پیدا کنم مجلس هم مطلع شود از زحماتی که امسال اداره مباشرت تحمل کرده است و قدر شناسی بکنیم و یا قصد دیگری بنده نداشتم و می‌دانستم که این تفریغ بودجه گذشته است اعمال هذه السنه.
رئیس- آقایانی که با ورود در مواد موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول- مخارج مجلس شورای ملی از بابت دوازده ماهه سال ۱۳۱۰ شمسی موافق قسمت(۱) الی(۳) ضمیمه بر طبق بودجه مصوبه به مبلغ ششصد و بیست و چهار هزار و ششصد و بیست و هفت تومان و پنج قران و ششصد دینار (شش میلیون و دویست و چهل و شش هزار و دویست و هفتاد و پنج ریال و شصت دینار) تصویب می‌شود.
رئیس- اشکالی نیست (گفته شد- خیر) آقایان موافقین با ماده اول قیام فرمایند.
(اکثرا برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده دوم- عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس از بابت سال ۱۳۱۰ شمسی موافق قسمت(۴) ضمیمه به مبلغ هشتاد و چهار هزار و نهصد و نود و سه تومان و سیصد دینار (هشتصد و چهل و نه هزار و نهصد و سی ریال و سی دینار) بر طبق قانون بودجه سال ۱۳۱۱ مجلس مصوب ۲۳ فروردین ۱۳۱۱ به طریق ذیل تصویب می‌شود:
از بابت مصارف سال ۱۳۱۰ مطبعه مجلس و صورت مشروح مذاکرات مجلس عاید خزانه مملکت می‌شود.
۸۵ و ۵۰۲۸۲۴ قران(۸۵ و ۵۰۲۸۲۴ ریال) برای رفع نواقص و تکمیل اثاثیه مطبعه مجلس به مصرف خواهد رسید.
۴۵ و ۳۴۷۱۰۵ قران(۴۵ و ۳۴۷۱۰۵) ریال
۳۰ و ۸۴۹۹۳۰ قران(۳۰ و ۸۴۹۹۳۰) ریال
رئیس- آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری- عایدات را پنج میلیون خواندند.
موید احمدی (منشی)- خیر پانصد هزار.
دکتر طاهری- بسیار خوب عرضی ندارم.
رئیس- آقایانی که با ماده دوم موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد مذاکره در کلیات ثانی است در آنهم اشکالی نیست (گفتند خیر) موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ آرا به عمل آمده ۸۲ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضر در موقع اعلام رای ۹۱ نفر به اکثریت ۸۲ رای تصویب شد.
۳- تصویب تجدید کنتراست مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات
رئیس- آقای وزیر مالیه.
وزیر مالیه- (آقای تقی زاده)- یک لایحه راجع به استخدام مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات است که کنتراتش منقضی شده است و حالا به مرخصی رفته و باید تا آخر اسفند برگردد در صورتیکه کنتراتش منقضی می‌شود این را تقدیم می‌کنم و تقاضای فوریت هم کرده‌ام نه اینکه خودش فوری باشد ولی وقت مضیق است از این جهت تقاضای فوریت کرده و تمنی دارم لایحه مختصری است آقایان توجه بفرمایند امشب بگذرد:
لایحه دولت:
ساحت محترم مجلس شورای ملی
نظر به اینکه قرارداد استخدام مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات در آخر اسفند ماه ۱۳۱۱ منقضی خواهد شد برای حسن جریان امور اداره مذکوره وزارت مالیه تجدید استخدام مشار الیه را لازم دانسته لایحه ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد و تصویب آنرا تقاضا می‌نمایند:
ماده اول- وزارت مالیه مجاز است که کنترات خدمت مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات را از اول فروردین ۱۳۱۲ برای مدت سه سال دیگر تجدید نماید حقوق مشارالیه سالیانه مبلغ یک هزار و چهار صد پهلوی طلا خواهد بود که نصف آن با سعار خارجی و نصف دیگر به ظنه روز بریال پرداخته می‌شود.
ماده دوم- علاوه بر حقوق مذکور در ماده فوق دولت خانه به اختیار مسیو کرکر گذاشته و یا معادل یک هزار ریال کرایه خانه خواهد پرداخت.
ماده سوم- در انقضای این کنترات هر گاه قطعا به خدمت مسیو دکرکر خاتمه داده شود مخارج مراجعت بشار الیه به میزان ذیل پرداخته خواهد شد:
الف- چنانچه از سرحد شوروی مسافرت نماید یکصد پهلوی طلا.
ب- در صورتیکه از سرحد دیگر مسافرت کند یکصد و بیست و پنج پهلوی طلا خواهد بود ولی اگر کنترات مشارالیه در نتیجه اجرای ماده ۲ قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ راجع به شرایط اساسی کنترات مستخدمین خارجی فسخ شود حق مطالبه مبلغ مذکور را نخواهد داشت.
ماده چهارم- وزارت مالیه سایر شرایط کنترات را مطابق با قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ و قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ تنظیم خواهد نمود.
رئیس- مذاکره در فوریت است. آقای افسر.
افسر- در فوریتش موافقم.
رئیس- آقای ملک
ملک بدنی- بنده هم با فوریت موافقم.
رئیس- آقایانی که با فوریت موافقند قیام فرمایند
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد مذاکره در کلیات است آقای افسر
افسر بنده چون حقوق سابقش را نمی‌دانستم چقدر است و مخارج سفر سابقش را هم نمی‌دانستم و اینجا اشاره نداشت خواستم یک توضیحی بدهند که اول چقدر
بوده و حالا چقدر است می‌خواستم توضیح بدهند که بعد اظهار عقیده کنم در رای دادن.
وزیر مالیه- حقوق سابقش ده هزار تومان بود نصفش از قرار هر شش تومانی یک پهلوی داده می‌شد بعد هم یک چیزی در وقتی که کنترات مستخدمین دیگر بلژیکی می‌گذشت بر او اضافه شد ولی البته این قدری بیشتر از کنترات سابقش است.
رئیس- آقای ملک مدنی.
ملک مدنی- عرض کنم بنده می‌خواستم اولا از آقای وزیر مالیه استعلام کنم که ایشان در صورتیکه سابق حقوش با پول خودمان بوده به عقیده بنده خیلی خوب بود این معمول همیشه بود و تغییر نمی‌کرد البته اینها خوب کار کرده‌اند یعنی مامورین بلژیکی در گمرک ولی هیچ وقت معلوم نیست که چه وقت دوره استخدام اینها تمام می‌شود در ایران و کنترات اینها چه وقت خاتمه داده می‌شود برای اینکه آنها سالهاست که هستند و خدماتی هم کرده‌اند خدمتشان هعم مورد تقدیر جامعه بوده است ولی یک وقتی هم بایستی این اداره در دست ایرانیان باشد زیرا این کار فوق‌العاده نیست که مثل راه آهم مجبور باشند متخصص از خارج بیاورند. کارهای گمرکی یک کارهایی است که به عقیده بنده مامورین وزارت مالیه هم می‌توانند بکنند و احتیاج نداریم که یک حقوق فوق‌العاده بدهیم و حالا هم که می‌خواهیم کنترات ایشان را تجدید کنیم مثل سایر مستخدمین که این هم یک قاعده و معمولی شده است تبدیل کنیم پهلوی که این یک مبلغ فوق‌العاده می‌شود که به عقیده بنده حالا که دولت در نظر گرفته است این کنترات را سه سال تمدید بدهد و البته در گذشته هم خوب کار کرده است و در آتیه هم خوب کار می‌کند مقصود بنده اعتراض به کار ایشان نیست ولی می‌خواستم بدانم که حقوقش حالا با گذشته چقدر تفاوت پیدا کرده و این معمول که تدریجا دولت ایران پیدا کرده برای چیست این هم مثل سایر مامورین محلی خودمان با ریال باید حقوقش را گرفته باشد و یکی هم موضوع خرج مسافرت است که در نظر گرفته شده صد پهلوی یا صد و بیست و پنج پهلوی داده شود یک وقتی هم مذاکره شد که این خرج مسافرت خیلی معلوم و روشن است این اندازه نیست نمی‌دانم به چه ملاحظه این متخصصین خارجی خرج سفرشان هم فوق‌العاده تر از سایرین باید باشد زیرا که خرج سفر فرض کنیم درجه اول باشد با سایرین که مسافرت به اروپا می‌کنند فرقی ندارد و می‌خواستم آقای وزیر مالیه این دو سه قسمت را توضیح بدهند که خرج مسافرت ایشان چرا باید زیادتر باشد و تفاوت حقوق فعلی با گذشته چقدر است و یکی دیگر هم اگر ممکن شود مثل گذشته با ریال ایشان را کنترات کرده باشند.
وزیر مالیه- این جا عرض کردم که یک قدری بیشتر از حقوق سابقش است و پس از مذاکره و بحث به اینجا منتهی شد این حداقل است که با او راضی می‌شود مسیو دکرکر و مصمم بود که برای این دفعه برود و بعد از این نمی‌خواست چون مکرر کنتراتش تجدید شده است و ما میل داشتیم به واسطه تجربه که پیدا کرده است به همان ترتیب راضی شود و او می‌خواست برود بعد البته یک کس دیگر هم پیدا کردیم و مذاکره کردیم که شخص دیگری بیاوریم و او حقوقش خیلی بیش از این است بعد دست آخر گفتیم که با مسیو دکرکر اگر بتوانیم تجدید نظر کنیم البته با حقوق سابقش راضی نمی‌شود یک دلالی هم دارد برای اینکه اینها هم مثل مستخدمین ما درجات و مراتب دارند و قدمت خدمت و در تجدید انتظار این را دارند که حقوقشان بالا برود او نسبت به قرائن و اشخاصی که بلکه کمتر از او در خدمت بوده‌اند کمتر گرفته است و حالا هم کمتر می‌گیرد حالا هم با این حقوق کمتر می‌گیرد ولی البته در ایران بوده است و به اوضاع ما آشناتر است و ترتیب مالی و بودجه و همه چیز ما را می‌داند و به اینجا ختم شده است و اینکه فرمودند یا ریال بگیرد یا ترتیب سابق و اینها آقایان اکثرشان متوجهند شاید آقا هم متوجه باشند این نوع لفظی است سابق می‌گفتند فلان آدم دوازده هزار تومان می‌گیرد شش هزار تومانش را برای هر شش تومان یک پهلوی می‌گیرد و بعضی می‌گفتند خیر دوازده هزار تومان نمی‌گیرد دو هزار لیره می‌گیرد و نصف لیره‌اش را می‌فروشد همیشه این ایراد می‌شد و این صحبت
می‌شد ولی بهترین فرمول و بهترین ترتیبی که برای استخدام مستخدمین خارجه اخیرا در کمیسیون معمول شده است این است که صریحا بگویند فلان قدر ریال بگیرد فلام قدر پهلوی لیره و اینها چون بعد لیره تنزل می‌کند ترقی می‌کند و اسباب اشکال می‌شود پهلوی و ریال پول ثابتی است هیچ تغییر نمی‌کند همیشه معادل سایر پول‌های طلای عالم است از این جهت مامورین خارجه هیچ کدامشان راضی نمی‌شوند که تمام پولشان به ریال داده شود همیشه یا پس انداز است یا اهل و عیال دارند و یا یک قدری برای مملکت خودشان حفظ می‌کنند قدری از حقوقشان را ریال می‌گیرند یک قدری لابد پول خارجه می‌گیرند بهترین فرمولش همین است که فلان قدر پهلوی و فلانقدر ریال داده شود و این البته فاحش نیست افراط نیست برای شخص دکرکر که قدمت خدمت دارد و مدتها هم در ایران خدمت کرده است البته آقایان می‌دانند که سابق هم مامورین بلژیکی در ایران مدتی می‌مانند همانطور که در مملکت خودشان باید ترقی کنند هر سه سال و پنج سال در اینجا هم باید ترقی کنند هر سه سال و پنج سال در اینجا هم باید ترقی کنند بلکه سابقا اغلب مستمری مادام العمر می‌گرفتند و حالا منسوخ شده و فقط همینطور حقوقشان را زیاد می‌کنند اما راجع به خرج سفر و اینها که آقای ملک مدنی فرمودند اگر مراجعه بفرمایید در کنترات سابق همیشه اینطور بوده است دلیل دارد دلیلش این است که آن مللی که مردد است برایشان که آیا از طریق روسیه به ایران می‌تواند بیایند یا از طریق دیگر بعضی‌ها از طریق روسیه می‌آیند بعضی‌ها مسلما از آن راه نیامده و از راه دیگر می‌آیند بعضی‌ها هم هست که ممکن است بتوانند بیایند ممکن هم هست به واسطه بعضی اتفاقات از طریق دیگر بیایند این است که گفتیم که از آن راه بیابد یک قدری بیشتر بگیرد و میزان خرج سفر هم زیاد نیست برای هیچ کس زیاد نیست خرج سفر درست این معنی را ندارد که از آنروزی که پایش را بر کاب می‌گذارد پول بلیطش باشد آدم وقتی چندین سال در یک مملکتی هست وقتی می‌خواهد برود باید اسبابش را جمع کند در عرض راه هم ممکن است بعضی جاها توقف بکند البته یک مامور رتبه نه ایرانی هم که می‌رود باید آبرومند برود این هم حکم یک رتبه نه ایرانی است مثل یکی از بزرگ‌ترین مامورین و رئیس یک داده است و خرج سفرش از این جهت زیاد نیست غیر از این به نظرم چیز دیگری نفرمودند یکی راجع به خرج سفر بود که فرمودند چرا موجود است یک وقت می‌فرمایند چرا زیاد به نظر می‌آید که عرض کردم غیر از این ممکن نشده است و بعد از مذاکرات و مباحثه درسش توافق شده است.
جمعی از نمایندگان مذاکرات کافی است.
عراقی- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
عراقی- فقط مخالفتم برای این است که به عنوان مخالفت استفاده کنم که آقای وزیر مالیه یک توضیحی بدهند اینجا می‌نویسد نصف این حقوق بهای طلا و نصف بریال داده شود لغت پهلوی طلا با گذشتن یک قانونی که از مجلس گذشت ما صد ریال را عبارت می‌دانیم از یک پهلوی لغت پهلوی طلا ما در این قانون نفهمیدم مراد چیست خواستم آقای وزیر مالیه توضیح بدهند ببینم مقصود از پهلوی طلا که در این قانون نوشته‌اند چیست.
وزیر مالیه- اگر همان قانون را مراجعه بفرمایید صد ریال طلا یک پهلوی است و هر ریال طلا اگر خودش سکه ندارد ولی نماینده یک ریال طلاست که صدتای آن یک پهلوی است منظور از پهلوی طلا در مملکت ما همان معادل یک لیره طلای انگلیسی یا صد و بیست و چهار فرانک فرانسه یا بیست و پنج فرانک سوییس می‌شود.
رئیس- آقایانیکه مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. آقایانیکه با ورود در مواد موافقت دارند قیام فرمایندو
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود:
ماده اول- وزارت مالیه مجاز است که کنترات خدمت مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات را از اول فروردین ۱۳۱۲ برای مدت سه سال دیگر تجدید نماید حقوق مشارالیه سالیانه مبلغ یک هزار و چهارصد پهلوی طلا
خواهد بود که نصف آن با شعار خارجی و نصف دیگر به منظنه روز بریال پرداخته می‌شود.
رئیس- آقای شریعت زاده.
شریعت زاده- موافقم.
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- بنده می‌خواستم از آقای وزیر مالیه سوال کنم که به چه مناسبت سه سال انتخاب کرده‌اند آیا تصور می‌کنید که در سه سال احتیاجشان از مسیو دکرکر رفع می‌شود یا نه اگر می‌دانند رفع نمی‌شود چرا پنج ساله استخدام نکرده‌انمد یا چرا کمتر استخدام نکرده‌اند.
وزیر مالیه- این شخص همیشه کنتراتش سه سال به سه سال تجدید می‌شده ما اینکه بیشتر نکردیم برای این است که خود او هم موافق بود که بیش از سه سال دیگر بماند.
رئیس- آقای ملک زاده.
دکتر ملک زاده- بنده چون اکثریت نبود خواستم یک تذکری بدهم که آقای وزیر مالیه توضیح بفرمایند همان اشکالی که سابقا قبل از قانون استخدام راجع به حقوق مستخدمین داخلی بود چون یک قانون و ترتیب مسلمی در کار نبود هر کس زکار خودش ناراضی بود هر کس ز حقوق خودش ناراضی و سعی می‌کردند با وسایل مختلفه بدون یک ترتیب منظمی خود را به مقامات خیلی عالی و رتبه هشت و نه برسانند و بعضی‌ها می‌خواستند بدون اینکه طی مراتب کنند رتبه شش و هفت بهشان بدهند متاسفانه این وضعیت حالا از برای مستخدمین خارجه پیدا شده یک وضعیت منظمی از برای استخدام‌ها و برای حقوقی که به اینها داده می‌شود از طرف دولت اتخاذ نشده است مخصوصا چند روز پیش از این یکی از اروپاییها که سالها در ایران خدمت می‌کند و می‌خواهند کنترات او را تجدید کنند عین شکایت را پیش من می‌کرد که معلم استخدام کرده‌اند جدیدا با ماهی نهصد تومان در صورتی که یک مستخدم دیگر هست که چندین سال در کمال صمیمت و صداقت با یک معلومات کافی در اینجا خدمت کرده و حقوقش فرض بفرمایید در حدود پانصد تومان است این اختلاف و این حقوق زیاد دادن به بعضی از مستخدمینی که جدیدا استخدام کرده‌اند این یک عدم رضایت و دلسردی حقیقتا در مستخدمینی که سالهاست با کمال صمیمیت خدمت کرده‌اند ایجاد کرده است بنده می‌خواستم توجه هیئت دولت را معطوف به این نکته بدانم که خوب است یک طریقه یک رویه و یک نظام نامه بالاخره یک ترتیبی هم برای مستخدمین خارجی اتخاذ کنند که رفع این اشکال بشود.
رئیس- آقایانیکه با ماده اول موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده دوم- علاوه بر حقوق مذکور در ماده فوق دولت خانه به اختیار مسیو دکرکرگذشته و یا معادل یک هزار ریال کرایه خانه خواهد پرداخت.
رئیس- آقای موید احمدی.
موید احمدی- توضیحی می‌خواستم در دهه دوم مرقوم شده که علاوه بر حقوق دولت یا خانه به اختیار مسیو دکرکرخواهد گذاشت یا یک هزار ریال کرایه خانه خواهد پرداخت این هزار یال کرایه خانه در مال است یا در ماه؟
امیر تیمور- مسلما سلیقه است.
بعضی از نمایندگان خیر ماهرانه است.
عراقی- اگر نمی‌گفتید کش داشت بهتر بود.
وزیر مالیه- خیال می‌کنم اینکه نوشته نشده برای این است که متبادر به ذهن باشد که کرایه خانه ماهیانه است البته اگر ماهیانه را اضافه بفرمایید بهتر است سابقا هم ماهیانه بود در کنترات سابقش هم صد تومان بود.
موید احمدی- بسیار خوب.
جمعی از نمایندگان- کافی است مذاکرات.
رئیس- آقایانی که با ماده دوم با افزایش کلمه ماهانه موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود:
ماده سوم- در انقضای این کنترات هر گاه قطعا به خدمت
مسیو دکرکر خاتمه داده شود مخارج مراجعت به مشار الیه به میزان ذیل پرداخته خواهد شد:
الف- چنانچه از سر حد شوروی مسافرت نماید یکصد پهلوی طلا.
ب- در صورتیکه از سرحد دیگر مسافرت کند یکصد و بیست و پنج پهلوی طلا خواهد بود ولی اگر کنترات مشار الیه در نتیجه اجرای ماده ۲ قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ راجع به شرایط اساسی کنترات مستخدمین خارجی فسخ شود حق مطابله مبلغ مذکور را نخواهد داشت.
رئیس- آقای شریعت زاده.
شریعت زاده- به طوریکه آقایان در نظر دارند بنده در ماده اول که راجع به حقوق این آدم بود موافق بوده و تصویب شد چون آن یک فلسفه داشت که یک نفری خدمت کرده است و باید اضافه کنند اما در اینجا می‌خواستم ببینم که علت و منطق تقدیم خرج سفر یک نفر مستخدم معادل یکصد پهلوی که هزار و پانصد تومان است چیست به نظر بنده با چهل پهلوی مسافرت در کمال خوبی می‌شود کرد فرضا او یکی از روسای ادارات است و خدمت کرده می‌خواهند تشویق شود پنجاه پهلوی باشد بنده می‌خواستم بپرسم آیا خرج مسافرت هم می‌شود گفت که از نقطه نظر خدمتی که این آدم کرده است مثل حقوق قابل افزایش است یا واقعا خرج مسافرت یک چیزی است که برای رفع ضرورت یک خرج عادی به این شخص داده می‌شود این را می‌خواستم ببینم که اگر جهتی دارد آقای وزیر مالیه توضیح بدهند.
وزیر مالیه- خرج سفر با قدمت خدمت و خدمت و اینها قابل افزایش نیست افزایش هم پیدا نکرده در کنترات سابق هم منظور بوده و نه تنها در کنترات سابق مسیو دکرکر بلکه در کنترات این اعضای بلژیکی هم که زبر دست مسبو دکرکر کار می‌کنند هر کدام همین طور منظور شده. همینطور کنتراتی که برای رئیس محاسبات مالیه آورده بودیم این طور منظم شده بود و این که آیا صد پهلوی زیاد است یا کم است یا کافی است این بخشش بحث موضوعی می‌شود به عقیده شخصی بنده که مکرر مسافرت کرده‌ام صد پهلوی زیاد نیست نمی‌خواهم بگویم کم است ولی حد معتدلی است انواع مختلف می‌شود سفر کرد. با کمتر از صد پهلوی می‌شود سفر کرد ولی این چیز زیادی نیست در صورتیکه در اصل کنترات نظری ندارید و ایرادی ندارید یکی دو سه سال خدمت می‌کند وقت رفتن فرضا پنج پهلوی ده پهلوی هم زیادی بهش برسد این چیزی نیست صد پهلوی یک حد معتدلی است. عرض کردم بحث موضوعی است ولی امیدوارم حالا که با اصل حقوقش مخالفتی ندارید این را هم سخت‌گیری نفرمایید.
رئیس- آقای روحی.
روحی- عرضی ندارم.
رئیس- آقای طباطبایی دیبا.
طباطبایی دیبا- بنده کلیتا در این قبیل موارد در کنترات‌ها چه نسبت به حقوق وجه نسبت به خارج مسافرت عقیده ندارم که یک مبلغ معینی نوشته شود باید آن حداکثر را نوشت. اینجا نوشته است خرج مسافرت یا مراجعت معادل صد پهلوی، باید نوشت صد پهلوی چنانچه آقای شریعت زاده هم اشاره فرمودند این جزو حقوق نیست خرج مسافرت را باید حساب کنند از هر طریقی که مراجعت می‌کند تا دینار آخر باید بهش بدهند. ممکن است صد پهلوی کافی باشد ممکن است کمتر باشد اگر اینجا نوشته شود تا صد پهلوی به نظر من بهتر است ثانیا اینجا نقطه مسافرت و مراجعت نوشته نشده که کجاست بلژیک است باید نوشته شود از بلژیک بیاید و به بلژیک می‌رود.
رئیس- آقای اعتبار.
اعتبار- کنترت موسیو دکرکر کنترات تازه نیست که به مجلس آمده باشد موسیو دکرکر چندین مرتبه کنتراتش آمده و همیشه این ماده در کنتراتش بوده بالاخره مجلس هم موافقت کرده و رای داده در این صورت بنده خیال می‌کنم گر مجلس با ماده کنترات موسیو دکرکر موافق است این جزییات این قدر قابل نیست که مثلا ۱۰ بنویسیم نود پهلوی به جای صد پهلوی به این جهت بنده معتقدم که چون آن جهات اولیه صحیح است و از خدمات او رضایت است این قسمت را هم بهش رای بدهند و بیشتر از این مباحثه نکنند.
رئیس- پیشنهادی از آقای شریعت زاده رسیده است.
پیشنهاد می‌کنم که خرج مسافرت ۶۰ لیره تصویب شود.
شریعت زاده- اگر چه آقای وزیر مالیه فرمودند به واسطه خدماتی که کرده این شخص خوب است حقوقش زیاد شود ولی من که قبلا این پیشنهاد را کردم با کمال میلی که دارم به موافقت نظر آقای وزیر مالیه مجبور به یک توضیحی در این باب بدهم ولو این که نسبت به این شخص عمل نشود.
اساسا تصمیمات دولت باید مبنی بر یک اساس باشد اگردولت در نظر دارد که از خدماتش تشویق کند؟ بهتر این بود که می‌نوشتند ۵۰ پهلوی برای خرج مسافرت و پنجاه یا صد پهلوی هم به عنوان؟؟؟؟ بهش بدهند. آیا این که کلیتا رسم شده که به عنوان خرج مسافرت مامورین بنابر تصمیم مجلس سه برابر خرج سفر بگیرند این طرز را بنده موافق نیستم و منطقا صحیح نیست. از نقطه نظر کار دولت هم صحیح نیست. بنده تقاضا می‌کنم که آقای وزیر مالیه همین حالا پیشنهاد کنند که پنجاه پهلوی یا شصت پهلوی برای خرج مسافرت و شصت پهلوی برای انعام گمان می‌کنم آقای نهم موافقت کنند معذالک اگر آقای وزیر مالیه در استرداد پیشنهاد بنده اصرار بفرمایند بنده استرداد می‌کنم ولی این عرایض به نظر بنده اساسی بوده و حاضر در این مورد به خصوص استرداد کنم.
وزیر مالیه- بنده اصراری ندارم دوباره در این باب استدلال کنم ولی اگر بنده است که این را استخدام بکنیم این ترتیب طبق رضایت طرفین به عمل آمده وقتی که حقوقش را آقایان تصدیق فرمودند و تصویب فرمودند در این باب هم با او مذاکره شده و همینطور مقرر شده و دیگر چیزی از او ولو این که حقا هم بشود ممکن باشد کسر کرد نمی‌شود کسر نمود الا آن به بعضی اشخاص و مستخدمین داخله کرایه خانه می‌دهیم ممکن است در آن شهری که او هست ده تومان کرایه خانه بدهد ولی به او نمی‌گویند که هر چه کرایه می‌دهی همان قدر با تو حساب می‌شود. یک مبلغی به عنوان خرج سفر و تدارک سفر می‌دهیم که برود و برسد به منزلش این مبلغ هم در نظر گرفته شده و موافقت شده است اگر ممکن بود بحث کرد در آن چیزهایی که موافقت شده است یعنی نسبت به حقوقش بیشتر مناسبت داشت که گفته شود دویست پهلوی سیصد پهلوی کم و زیاد کنیم. وقتی که عرض کردم با خودش این طور مذاکره شده و قرار گذاشته شده و آقایان تصویب فرموده‌اند دیگر برای بنده تصدیق می‌فرمایید مشکل است بلکه ممکن نیست قبول کنم ولی شاید برای حضرتعالی اشکالی نداشته باشد که استرداد بفرمایید و بگذارید که این اشکال جدید پیش نیاید در استخدام این شخص.
رئیس- آقای دشتی فرمایشی دارید.
دشتی- بنده موافقم. با پیشنهاد آقای شریعت زاده مخالفم.
بعضی از نمایندگان ایشان پس گرفتند.
دشتی- اگر پس گرفتند عرضی ندارم.
رئیس- پس گرفتید.
شریعت زاده- بلی.
رئیس- آقایانیکه با ماده سوم موافقت دارند قیام فرمایند. (اکثرا قیام نمودند) تصویب شده عرض کنم باز توجه آقایان را به آن تابلو که نماینده آرا است جلب می‌کنم.(صحیح نیست) ماده چهارم قرائت می‌شود:
ماده چهارم- وزارت مالیه بر شرایط کنترات را مطابق با قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ و قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ تنظیم خواهد نمود.
رئیس- مخالفی ندارد. آقایانیکه با ماده چهارم موافقند قیام فرمایند (اکثرا قیام نمودند) تصویب شد.
مذاکره در کلیات ثانی است مخالفی نیست آقایانیکه موافقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(در این مواقع اخذ و استخراج آرا به عمل آمده شصت و چهار ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضر در موقع اعلام رای ۸۵ به اکثریت ۶۴ رای تصویب شد.
۴- تصویب لایحه تذکره
رئیس- خبر کمیسیون داخله راجع به تذکره قرائت می‌شود:
خبر کمیسیون:
پیشنهادات آقایان نمایندگان محترم راجع به ماده ۱۷ لایحه قانون تذکره در تاریخ ۲۰ دی ماه در کمیسیون داخله با حضور آقای وزیر داخله قرائت گردید و پس از مذاکره در تبادل نظر مواد ۱۷ و ۱۹ و ۲۰ لایحه به طریق ذیل صلاح شده و اینک خبر آن برای تصویب تقدیم می‌شود.
ماده ۱۷- به طبقات ذیل تذکره سیاسی داده می‌شود.
۱- اعضای بلافصل خانواده سلطنت اعم از دکور و اثاث.
۲- وزیر در بارپهلوی و خانواده او.
۳- مامورین سیاسی و ژنرال کنسول و ویس کنسول‌های رسمی و خانواده آنها.
۴- وزرا و روسای مجلسین و خانواده آنها.
۵- وزرا و سفرا و وزرای مختار سابق و روسای سابق مجلسین و روسای ادارات و وزارت امور خارجه در دوره تصدی و خانواده آنها با تصویب هیئت وزرا.
۶- اشخاصی که از طرف دولت نزد دولت دیگر یا موسسه رسمی بین‌المللی به ماموریت مخصوص اعزا می‌شوند.
رئیس- آقای طباطبایی دیبا.
طباطبایی دیبا- امشب قبل از جلسه کمیسیون داخله حضور آقای وزیر داخله که تشکیل شده بنده هم شرف حضور داشتم. اصلاحاتی در ماده ۱۷ شد که خبر آن به ترتیبی است که به عرض مجلس رسیده بنده موافقم ولی در قسمت اول که نوشته به طبقات ذیل تذکره سیاسی داده می‌شود. از جمله اصلاحاتی که این جا شده است به یک طبقاتی مثلا بوکلای مجلس داده خواهد شد با تصویب هیئت وزرا یعنی اگر هیئت وزرا تصویب کردند داده می‌شود و اگر تصویب نکردند داده نمی‌شد. بنده عقیده‌ام این است که در جمله اول نوشته شود به طبقات ذیل ممکن است تذکره سیاسی داده شود یعنی در بعضی طبقات اجباریست و در بعضی طبقات با تصویب هیئت دولت این بهتر است یکی هم در تبصره دوم این ماده ۱۷ که در جلسه گذشته نماینده محترم آقای نواب یک فرمایشی فرمودند بنده عقیده‌ام این است که یک جواب مقتضی به ایشان داده نشد فرمودند عنوان وزیر دربار پهلوی در قانون اساسی نیست علیهذا باید نوشت شخص اول درباره نه وزیر درباره بنده جواب ایشان را در ضمن قرائت اصل سی ام قانون اساسی خواستم به عرض برسانم. اصل سی ام قانون اساسی مجلس شورای ملی حق دارد مستقیما هر وقت لازم بداند عریضه به توسط هیئتی که مرکب از رئیس و شش نفر از اعضا که طبقات شش گانه انتخاب کنند به عرض پیشگاه مقدس ملو که برساند وقت شرفیابی را باید به توسط وزیر دربار از حضور مبارک؟؟؟؟ نمود.(صحیح است) پس تصدیق می‌فرمایید در قانون اساسی بوده و این عنوان مال بقا است نه شخص. در قانون اساسی هم هست و اشکالی ندارد (صحیح است)
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- بنده می‌خواستم از آقای رئیس مجلس سوال کنم که آیا راپورت کمیسیون قبل از این که طبع و توزیع شود آیا قابل طرح شدن در مجلس هست یا نیست
برای این که این راپورت غیر از راپورت سابق است و تغییرات زیادی بین این راپورت و آن‌که سابقا طبع شده است موجود است و معمولا گویا در نظام نامه این طور است که راپورت کمیسیون باید بست و چهار ساعت قبلا طبع و توزیع شده باشد و بعد مطرح شود حالا خواستم که از حضرت آقا سوال کنم که آیا این صورت قانونی و صحیحی دارد و مطابق نظامنامه هست یا نه؟
رئیس- خبرهای اساسی کمیسیون‌ها برای شور اول و دو طبع و توزیع می‌شود ولی طبع خبرهای اصلاحی که تغییری و متضمن نیست کمیسیون به منزله تکرار بی مورد می‌شناسد. آقای طباطبایی.
طباطبایی دیبا- در نظام نامه که تصریح شده باید خبر کمیسیون طبع و توزیع شود خبر اصلی کمیسیون است و چیزهای اصلاحی اساسا طبع و توزیع نمی‌شود بقیه هم این است که طبع و توزیع نمی‌شد و عقیده بنده این است که اشکالی ندارد.
جمعی از نمایندگان- خیر.
رئیس- بنده غیر از این گفتم؟
دشتی- اجازه بفرمایید بنده پیشنهادی دارم.
رئیس-آقای شریعت زاده فرمایشی دارید.
شریعت زاده- موافقم.
رئیس- آقای عراقی فرمایشی دارید.
عراقی- نخیر.
رئیس- آقای روحی.
روحی- عرض کنم بعضی پیشنهادات بود که راجع به نهمین داده قبلا شده بود در جلسه قبل و بایستی خوانده شود.
رئیس- کمیسیون به مجموع پیشنهادات نظر کرده است و در نتیجه این صورت را راپورت داده است.(صحیح است)
پیشنهاد آقای دشتی:
بنده پیشنهاد می‌کنم فقره پنج به طریق ذیل اصلاح شود:
فقره ۵- وکلا مجلس شورای اسلامی ملی در دوره نمایندگی و فقره ۵ با حذف کلمه وکلای مجلسین جای فقره ۷ اضافه شود.
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- کمیسیون داخله معلوم می‌شود نظر نماینده آنرا کاملا مورد توجه قرار نداده‌اند آقایان نمایندگان در نظر داشتند که همانطوری که برای سایرین حق داشتن تذکره سیاسی هست در قانون همینطور برای وکلا مجلس هم باشد (صحیح است) حالا کمیسیون در این خبر یک چیزهای دیگری اضافه کرده‌اند وزرا و وزرای محتاط سابق این را هم موقوف کرده‌اند به تصویب هیئت وزرا پیشنهادی که بنده کردم عبارت از این است که نمایندگان مجلس شورای ملی در دوره نمایندگی خودش قطع نظر ز شرط تصویب هیات دولت مشمول دارای تذکره سیاسی باشند. آنوقت این قسمتی را که در کمیسیون اضافه کرده‌اند وزرا و سفرا مختار و روسای سابق مجلس و روسای وزارت امور خارجه در واقع تصدی با شرط تصویب هیئت وزرا بنده عقیده دارم که این فقره ۷ بشود تا هم نظر کمیسیون تامین شده باشد و هم نظر مجلس.
وزیر داخله (آقای منصور). تغییر فقرت فرق نمی‌کند در اصل موضوع یک تفاوتی هست در اصل موضوع آقا باید یک موضوعی را گرفت که تا یک حدی به اصول نزدیک و منطقی باشد. کسی مضایقه ندارد؟؟؟؟ یک حقی سابقا هم بوده است که حالا منع شود ما حالا یک قانونی داریم وضع می‌کنیم و باید قانون مبنی بر یک اصولی باشد برای بنده فرق نمی‌کند ولی این قانونی است و باید یک رقه که صادر می‌شود و یک؟؟؟؟ در خارجه دارد البته در او باید خیلی دقت شود اگر حدی و ملاحظاتی شده روی این اصل است و نظر دیگری نیست و لا مضایقه نیست و این حق هم به آقایان نمایندگان داده شده است ولی با یک دقت که خود آقایان هم گمان می‌کنم موافقت داشته باشند و بیش از این هم مقتضی نیست و گمان می‌کنم مذاکرات کافی باشد.
کلالی- با پیشنهاد آقای دشتی موافقم. رای بگیرید. این نظر ما را تامین نمی‌کند.(رنگ رئیس)
رئیس- (خطاب به آقای اعتبار) آقا شما عضو کمیسیون نیستید آقایانیکه پیشنهاد آقای دشتی را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام کردند)
رئیس- قابل توجه نشد رای می‌گیریم به ماده ۱۷ آقایانیکه موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده هیجدهم قرائت می‌شود:
ماده ۸- صدور ویزای سیاسی با مقامات ذیل است.
۱- در پایتخت با وزارت امور خارجه ۲- در ایالات و ولایات با ولاه و حکام. ۳- در ممالک خارجه با نمایندگی‌های سیاسی دولت شاهنشاهی یا ژنرال قنسولگری و قنسولگری‌هایی که از طرف وزارت امور خارجه اجازه مخصوص داشته باشند.
رئیس- آقایانیکه با ماده هیجدهم موافقت دارند قیام فرمایند.(اکثرا قیام فرمودند) تصویب شد ماده نوزدهم را دولت در کمیسیون تغییر داده و کمیسیون هم موافقت کرده است.
ماده ۹- به طبقات ذیل تذکره مخصوص داده می‌شود:
۱- اعضا رئیسه درباره ساعات و خانواده آنها.
۲- اعضا رسمی ژنرال قنسولگریها و رئیس قنسولگریها و خانواده آنها.
۳- مامورین دولت غیر از طبقات مذکور در ماده ۱۷ که برای انجام ماموریتی به خارجه اعزام می‌شوند و خانواده آنها.
۴- اشخاصی که به موجب تصویب نامه هیئت وزرا اجازه داده می‌شود.
رئیس- آقای روحی.
روحی- عرض کنم بنده خواستم بدانم که تذکره مخصوص که مجانی است آیا مجانی بودنش در ایران است یا در سایر جاها هم که ویزا می‌کنند مجانی است.
مخبر کمیسیون داخله (احتشام زاده)- البته قیمت تذکره که در ایران داده می‌شود مطابق ماده که بعد ملاحظه خواهید فرمود مجانی است ولی ویزای ممالک خارجه همیشه تابع معامله متقابله است اگر چنانچه دول دیگر نسبت به ویزای ما مجانی عمل می‌کنند دولت ایران هم نسبت به ویزای آنها مجانی عمل می‌کند این را بعد ملاحظه خواهید فرمود مسئله قیمت ویزا تابع معامله متقابله است. هر عملی که دیگران با ما می‌کنند ما هم همان کار را خواهیم کرد.
رئیس- آقای عراقی.
عراقی- موافقم.
رئیس- آقای شریعت زاده.
شریعت زاده- عرضی ندارم.
رئیس- آقایانیکه با ماده ۱۹ موافقت دارند قیام فرمایند (اکثرا برخاستند) تصویب شد ماده بیستم.
ماده بیستم- مدت اعتبار تذکره مخصوص تا خاتمه ماموریت یا مسافرت دارنده آن خواهد بود.
رئیس- این هم در راپورت جدید تغییر داده شده و دولت قبول کرده بنابر این به جای متن ماده ۲۰ می‌شود تلقی کرد.
دشتی- دوباره بخوانند.
ماده بیستم- مدت اعتبار تذکره مخصوص پنج ساله است مشروط بر این که هر ساله از طرف مامورین مربوطه تمدید شود.
رئیس- آقایانیکه با ماده بیستم به وضعی که قرائت شد موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شده ماده بیست و یکم.
ماده ۲۱- تذکره مخصوص در ایران از طرف وزارت امور خارجه به معرفی و تقاضای مقامات مربوطه صادر می‌شود و در خارجه صدور آن با اجازه وزارت امور خارجه به عهده مامورین سیاسی یا قنسولی ایران خواهد بود.
رئیس- آقایانیکه با ماده بیست و یکم موافقت دارند قیام فرمودند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد ماده بیست و دوم قرائت می‌شود:
فصل ششم- تفتیش تذکره
ماده ۲۲- تفتیش و رسیدگی تذکره اتباع داخله و خارجه با رعایت مقررات این قانون و قانون ورود و خروج و اقامت اتباع خارجه مورخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۰ به عهده مامورین گمرک سرحد است.
Page 13 missing
مثلا می‌گذارند یکسال بعد مسافرت می‌کنند به خارجه در قانون سابق بود که این اشخاص باید حتما یک تذکره جدیدی بگیرند بعد ما برای تسهیل اینطور در نظر گرفتیم که اگر این اشخاص خواستند تذکره‌شان را تمدید کنند. وقتی که مدت قانونیش گذشت سال اول را به دادن نصف قیمت تذکره اکتفا کنند که دیگر تذکره‌شان تجدید نشود ولی آن کسی که مسافرت کرده است و با یک تذکره رفته است به خارجه و مسافرتش طول کشیده است دیگر معنی ندارد که از او پول بگیریم اما این که در داخله مملکت است و یک مرتبه استفاده کرده است از این بابت بدهد اما آن آدمی که هیچ نرفته است او یک آدم منتفی است تذکره گرفته و نرفته او البته باید بدهد. در قسمت ایرانیان بی بضاعت مقیم ممالک خارجه هم البته نظر دولت هم ارفاق و مساعدت با آنهم بوده است و به همین نظر برای آنها پنج ریال بیشتر منظور نکرده‌اند و بعد هم ماده دیگری در آخر همین فصل هست که مراجعه بفرمایید به دولت اجازه داده شده است که تذکره ایرانیان را در خارجه؟؟؟ که ممکن باشد تقلیل بدهد یا مجانی بکند و نظر آقا این است که این اشخاصی که قادر نباشند به دادن پول برای تذکره دولت پیش بینی کرده و مجانی خواهد داد. راجع به درجه بندی قیمت تذکره هم مطابق معمول فعلی قیمت تذکره که الان اخذ می‌کنند در حدود چهارده پانزده تومان است مطابق این قانون آمده است یک حد وسطی قائل شده که اگر روی هم بگذاریم آن درجات را درجه اول و دوم و سوم را باز حد وسط بما می‌دهد ده تومان که یک پهلوی باشد صد ریال که این قانون اینطور است و اگر می‌خواستیم قیمت را درجه‌بندی کنیم درعمل اشکال و زحمت داشت برای مامورین دولت برای اینکه همه مردم به عنوان اینکه ما جزو درجه سوم هستیم برای اینکه کمتر بدهند خودشان را درجه خودشان را پایین می‌آورند و البته مقتضی نیست که ما ترویج کنیم دروغ گویی را این بود که دولت مصلحت دید که تذکره یک درجه باشد و یک نواخت مدتها با یک قیمت متوسط که برای تمام آسان باشد.
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
عراقی- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
عراقی- عرض کنم اصل موضوع اینکه وقتی که باید قانون روشن شود آقایان فورا می‌فرمایند کافی است. قانون باید واضح باشد که اسباب زحمت برای کسی نباشد در اینجا آقای مخبر محترم که جواب آقای طهرانچی را فرمودند که یک پهلوی است و صد ریال است و اینها آقا یک پهلوی که صد ریال است چرا اسمش را بیان نمی‌کنید عوضش بنویسید صد ریال جهت اینکه می‌نویسید یک پهلوی چیست؟ غیر از اینکه فردا بگویید پهلوی طلا نوشته شده نماینده طلا است و ریال هم یال طلایی گرفته شود. چرا خودتان را در زحمت می‌اندازید؟
دولت وقتی که یک قانونی را می‌آورد به قدری باید زباندار باشد که هر کس دستش بیاید بفهمد که آن آدمی که تذکره می‌خواهد بفهمد که باید صد ریال بدهد اینکه فوری می‌گویند یک پهلوی می‌شود ۱۲۴ فرانک یا یک لیره آنهم از روی نرخ چطور می‌شود و تفسیر خارجی پیدا می‌کند و اینها چرا اینکار را می‌کنید؟ بنویسید قیمت تذکره صد ریال است که در داخله خودمان صد ریال است و روی ریال هم داریم معاملات می‌کنیم هر جا هم اسم پهلوی را می‌آوریم در داخله روی صد ریالی را می‌کنیم چرا در قانون به اسم صد ریال نمی‌نویسند به عنوان پهلوی می‌نویسند؟!
وزیر داخله- اینکه فرمودند قانون باید روشن و زباندار باشد تصور می‌کنم که یک ملاحظات دیگری هم باید در قانون بشود و آن این است که حتی الامکان باید موجز باشد و از اطناب و تطویل هم احتراز شود وقتی که ما پول قانونی داریم که صد ریالش یک پهلوی است دیگر دلیلی ندارد که بگوییم صد ریال و به علاوه وقتی که در داخله یک مملکت و مطابق یک قانون واحد پول ما معین است ما چرا وقتی که یک عدد کاملش را داریم دیگر بیاییم جزایش را بشماریم. (دشتی- واحد ریال است) التفات بفرمایید آقا اینکه اطنابش بیشتر می‌شود صد ریال هم یک پهلوی است وقتی می‌خواهیم صد ریال بنویسیم باید بنویسیم یک پهلوی این یک نظر نظر
دیگر این است که ما پول تذکره را فقط در داخله نمی‌گیریم تذکره معامله خارجی هم دارد در داخله که بخواهیم پول تذکره را بگیریم مطابق قانون صد ریال بیشتر نمی‌گیریم بنده قطع دارم مطابق این قانون و مطابق قانون پول ما صد ریال بیشتر نمی‌گیریم و اما در خارجه که مامورین ما حق ویزا می‌گیرند حق تذکره می‌گیرند آنجا باید یک واحدی داشته باشیم که تعلیق بکند با قیمت پول آنجا و علت ذکر پهلوی در اینجا این است.
رئیس- آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند.
دشتی- بنده کافی نمی‌دانم کسی کفایت مذاکرات پیشنهاد نکرده است.
رئیس-پیشنهاد کفایت مذاکرات شد. آقای عراقی هم مخالفت کردند.
دشتی- آقای عراقی در متن قضیه صحبت کردند اصلا کسی صحبت نکرده در این لایحه.
رئیس- اولا صدا کردند مذاکرات کافی است (نمایندگان- صحیح است) بعد آقای عراقی با کفایت مذاکرات مخالفت کردند. آقایانی که کافی می‌دانند مذاکرات را قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد پیشنهاد آقای دشتی قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم کلمه پهلوی مبدل شود به صد ریال و نیم پهلوی به پنجاه ریال.
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- عرض کنم که بنده متاسف هستم که یک وکیلی که اجازه می‌گیرد صحبت کند این بالاخره مقصود دارد که حرف بزند آنجا یک ردیف اسم نوشته است بالاخره یک نفر پیش خودش می‌گوید مذاکرات کافی است این نتیجه‌اش چه می‌شود نتیجه‌اش این می‌شود که سایرین صحبت نکنند هرچیزی که یک کسی عجله داشته باشد و میل نداشته باشد صحبت بشود برای آن یک نفر که مذاکرات کافی نمی‌شود خوب آقایان باید اجازه بدهند که حرف زده شود این راجع به اصل است اما راجع به پهلوی و ریال می‌خواستم این را هم عرض کنم که بالاخره شما حق صحبت را از ما سلب نمی‌توانید بکنید به وسیله پیشنهاد ما صحبت خواهیم کرد ما در موضوع پهلوی آقای عراقی کاملا حق داشتند و آقای زیر داخله مغالطه فرمودند واحد پول ما ریال است اگر آقای وزیر داخله میل دارند قانون را بردارند نگاه بکنند واحد پول ما پهلوی نیست (وزیر داخله- صدتایش یک پهلوی است) وقتی واحد پول ما ریال شد باید ریال بنویسیم ما یک وقتی خیال داشتیم سیستم پول طلا داشته باشیم در آن وقت هم باز ریال طلا واحد بود ملتها یک پول بزرگ جمله داشته باشیم پهلوی یعنی بیست ریالی و الا اساس واحد ریال بوده است و بعد هم که آمدیم روی نقره و طلا هر دو قرار دادیم ولی پول رایج امروز نقره است ریال است و بنده هیچ دلیلی نمی‌بینم که به جای ریال پهلوی نوشته شود اگر ما در کنترانت‌های مستخدمین خارجی خودمان پهلوی می‌گنجاندیم برای این است که اسم لیره انگلیسی نبریم و الا پهلوی طلا آن وجود خارجی ندارد برای اینکه پول طلا نداریم ما الان در مقابل اسکناس‌ها نقربه می‌دهیم آقا واحد پول طلا به چه دلیل قرار می‌دهید؟ بنده می‌خواستم این را عرض کنم که دولت باید یک پر؟؟؟؟ داشته باشد آزاد باشد دولت که از کسی ترس ندارد دولت به آریرپانسه و دماگوژی نباید عادت کند دولت همانقدر که پول می‌خواهد بگیرد باید بگوید که من فلانقدر پول می‌گیرد دولت نباید اسمش را بگذارد پهلوی آن وقت این از دولت قبیح است ما می‌گوییم آقا قیمت تذکره را بنویسید ۱۵۰ ریال اکثریت مجلس به شما رای می‌دهد بنویسید ۲۰۰ ریال که مرده تکلیف خودشان را بدانند وقتی می‌خواهند بروند خارجه بداند که باید بیست تومان بدهند تذکره بگیرند کسی مانع شما نیست چرا شما افکار خودتان را در تحت لفافه در روی یک چیزهایی دیگر می‌آورید؟! در موضوع گمرکات را با پول طلا می‌گیرید هر روز در سرحدت به واسطه ترقی یا تنزل پول‌های خارجی تجار دچار اشکالات می‌شوند یک روز صدی هشتاد اضافه می‌شود یک روز صدی صد
Page 16 – 17 missing
تسعیر می‌شود به ریال اینها همه واضح است و این همه سو تعبیرات و اشکال لازم ندارد.
دشتی- بنده این پیشنهادم را پس می‌گیرم و یک پیشنهاد دیگری که اخیرا داده‌ام خواهش می‌کنم قرائت شود.
رئیس- پیشنهاد آقای دشتی.
بنده پیشنهاد می‌کنم بین الهلالین بعد از یک پهلوی نوشته شود صد ریال فقره.
رئیس- آقای دشتی.
رئیس- آقایان قانون را آورده‌اند به نظرم همان طور که بنده عرض می‌کردم واحد پول ۱۰ ریال است این طور نیست آقای ناصری؟ علی ای حال می‌بینیم قانون هر جور نوشته شده.
افسر- بخوانید ببینم چه جور است هر چه هست همانطور رای می‌دهیم بلند بخوانید محل حاجت است.
دشتی- عرض کنم که آقای وزیر داخله می‌فرمایند که ما (آریرپانه) نداریم و قصد ما صد ریال است بنده برای رفع بهانه ایشان پیشنهاد می‌کنم که بعد از کلمه پهلوی آنتی پرانتر نوشته شود صد ریال نمی‌دانم چه منظوری دارند آقای وزیر داخله که قبول نمی‌کنند بنده تصور می‌کنم اگر قبول نکنند دو شق دارد یا لج بازی می‌کنند یا (آریرپانه) دارند در هر صورت آقایان بدانند که حق با بنده است.
مخبر- بسته به نظر مجلس است.
طباطبایی دیبا- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- پیشنهاد است و شما اعضا کمیسیون نیستند.
طباطبایی دیبا- بنده عقیده‌ام این است که پیشنهاد آقای دشتی خلاف قانون است خواستم آن را توضیح بدهم.
رئیس- پس بفرمایید اخطار خلاف قانون دارم بفرمایید.
طباطبایی دیبا- در قانون واحد پول که سابقا از تصویب مجلس گذشته است (دشتی- آن منسوخ شده است) قانون واحد پول که از مجلس گذشته تمانش منسوخ نشده یعنی یک لایحه اصلاحی آمده که بعضی موادش نسخ شده است و بعضی موادش نسخ نشده است از جمله این ماده که بنده می‌خوانم نسخ نشده است و در این ماده تصریح شده است که وجوه تذکره و وزیرا و امثال اینها براساس ریال طلا مطابق تسعیری که دولت معین خواهد کرد گرفته خوهد شد (دشتی- این را هم مجلس حالا رای می‌دهد و قانون می‌شود) و این ماده قانونی است که اصلا فسخ نشده و فعلا پیشنهاد جنابعالی هم به عقیده بنده مخالف این قانون است.
دشتی- اگر این را هم مجلس رای بدهد قانون می‌شود و جای آن را می‌گیرد.
رئیس- آقایانیکه پیشنهاد آقای دشتی را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(عده کمی قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه شد پیشنهاد آقای طهرانچی کرده‌اند.
طهرانچی- بنده استرداد می‌کنم.
دشتی- بنده یک پیشنهاد دیگر هم داده‌ام راجع به تذکره‌های سیاسی قبلا داده‌ام و پیشنهاد کرده‌ام که از تذکره‌های سیاسی هم یک پهلوی گرفته شود.
رئیس- قرائت می‌شود:
بنده پیشنهاد می‌کنم قیمت تذکره سیاسی صد ریال باشد.
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- هم وزارت داخله و هم کمیسیون داخله هر دو برخلاف آنچه که باید بشود رفتار کرده‌اند تذکره سیاسی و تذکره مخصوص غالبا به طبقاتی داده می‌شود که استطاعت دارند آنوقت اینها را مجانی کرده‌اند یک کسی که فرض بفرمایید تذکره سیاسی می‌گیرید بیشتر از نظر احترامات و تشریفات است که تذکره سیاسی می‌گیرد و او دیگر فقیر و بیچاره نیست که پول ندهد بنده از آقای وزیر داخله می‌خواهم بپرسم که علت این پیشنهاد برخلاف منطق چیست؟!
مخبر- تذکره سیاسی و تذکره مخصوص تذکره فوق‌العاده است در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد که از تذکره سیاسی پول گرفته شود حالا اگر چنانچه نظر آقا این است که ما یک وضعیت خاصی برای خودمان اتخاذ کنیم آن ممکن است ولی در تمام دنیا تذکره‌های سیاسی یک اوراقی است که هیچ وقت قیمت تمبر ندارد و همیشه مجانی بوده است و در این قانون هم همانطور رفتار شده است.
رئیس- آقایانیکه پیشنهاد آقای دشتی را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(چند نفری برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد دیگر.
بنده پیشنهاد می‌کنم از تذکره مخصوص صد ریال گرفته شود.
رئیس- آقای دشتی.
دشتی- عرض کنم که وقتی آقایان اجازه بدهند که بنده در ماده صحبت کنم هیچ پیشنهاد نمی‌دادم ولی وقتی که اجازه خواسته بودم برای این بود که این دو سه تذکر را بدهم آقای وزیر داخله جواب بدهند و بنده یا قانع می‌شدم و یا این که قانع نمی‌شدم علی ای حال دیگر اصراری نداشتم که پیشنهاد بدهم ولی وقتی که آقایان نمی‌گذارند بنده مجبورم در کلمه به کلمه نظریاتی که داره پیشنهاد بدهم و نتیجه این می‌شود که وقت مجلس تلف می‌شود عرض کنم این استدلال را آقای مخبر می‌فرمایند که چون تذکره سیاسی و مخصوصی یک چیز احترام آمیزی است پس باید مجانی باشد شما یک احتراماتی برای یک شخص قائل می‌شوید قائل هم می‌شوید که این مرد گردا است و پول هم ندهد؟! پول آقا آن کسی باید ندهد که گدا باشد می‌فرمایید در تمام جاهای دنیا این طور است اولا بنده نمی‌دانم همه جای دنیا این طور است یا اینطور نیست فرض که باشد بالاخره وقتی که ما یک کاری می‌کنیم باید مطابق منطق باشد و مطابق احتیاح بنده از ایشان می‌پرسم این پیشنهادی که کرده‌اید که از این تذکره چیزی گرفته نشود و فلان احترامات را هم برایش قائل شوید این مطابق احتیاج است و مطابق منطق است؟ و ما نمی‌دانیم که در سایر ممالک هست یا نیست ممکن است که در سایر ممالک هم نباشد ولی در سایر ممالک آنقدر چیزها هست که شما ندارید.
مخبر- بسته است به نظر مجلس.
رئیس- آقایانیکه پیشنهاد آقای دشتی را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند.
(معدودی قیام کردند)
رئیس- قابل توجه نشد، رای می‌گیریم به ماده ۲۳ آقایانیکه با ماده ۲۳ موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده ۲۴ قرائت می‌شود:
ماده ۲۴- قیمت ویزای تذکره‌ها به قرار ذیل است:
۱- ویزای تذکره عادی ایرانیان برای مراجعت به ایران ۱۵ ریال.
۲- ویزای تذکره‌های سیاسی و مخصوص و تذکره محصلین و تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیم خارجه کلیتا و ویزای تذکره عادی در موقع مسافرت بین ممالک خارجه مجانی است.
رئیس- آقایانیکه با ماده بیست و چهارم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده ۲۵ قرائت می‌شود:
ماده ۲۵- دولت مجاز است در هر یک از نقاط ممالک خارجه که مقتضی بداند نسبت به قیمت تذکره و ویزای تذکره ایرانیان تخفیف بدهد.
رئیس- آقایانی که با ماده ۲۵ موافقت دارند قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده ۲۶ قرائت می‌شود:
فصل هشتم- جرائم
ماده ۲۶- هر ایرانی که بدون تذکره وارد ایران یا خارج شود به تادیه قیمت تذکره که باید دارا باشد به اضافه یک برابر آن به عنوان جریمه ملزم خواهد بود و در صورت تکرار جرم علاوه بر جزای نقدی ا یک ماه تا شش ماه نیز محکوم به حبس تادیبی خواهد شد.
رئیس- آقایانی که با ماده ۲۶ موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده ۲۷ قرائت می‌شود.
ماده ۲۷- هر ایرانی که در خارجه تذکره خود را مطابق قانون تمدید یا تجدید نکند باید در صورت عدم تمدید علاوه بر قیمت یک تذکره برای هر سال ده ریال و در صورت عده تجدید علاوه بر قیمت یک تذکره برای هر سال ده ریال و در صورت عده تجدید در آخر سال پنجم از تاریخ صدور تذکره علاوه بر قیمت تذکره معادل یک برابر آن نیز به عنوان جریمه تادیه نماید.
رئیس- موافقین با ماده ۲۷ قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده ۲۸ قرائت می‌شود:
ماده ۲۸- اتباع ایران مقیم خارجه که تا تاریخ اجرای این قانون تذکره خود را تجدید نکرده‌اند در صورتیکه که از تاریخ مزبور الی دو سال تقاضای تجدید تذکره نمایند از پرداخت جرایم گذشته معاف می‌شوند و الا نسبت به مدت گذشته نیز جرایم مقرره به آنها تعلق خواهد گرفت.
تبصره- وزارت امور خارجه در مواقع ضرورت مجاز است با شرایط مقرره در نظام نامه مشمولین این جرایم را از پرداخت تمام یا قسمتی از وجه جریمه معاف نماید.
رئیس- آقای افسر.
افسر- در موقع ضرورت به نظر بنده تشخیص کار مشکلی است و این جا به عقیده بنده در موقع لزوم کافی است باید اختیار وزارت امور خارجه در این قبیل مواقع بیشتر باشد در صورت اثبات ضرورت و دربرابر مطالب مالی نزد وزارت مالیه یک مشکلاتی ایجاد می‌کند اینطور مواقع باید مختار باشند و ضرورت خیلی سخت است برای وزارت امور خارجه و به نظر بنده (لزوم) بهتر است.
وزیر داخله- عوض (ضرورت) اشکالی ندارد (لزوم) نوشته شود.
مخبر- پیشنهاد بفرمایید قبول می‌کنم.
رئیس- آقای طهرانچی.
طهرانچی- راجع به جریمه اینکه نوشته است در ظرف دو سال اگر تقاضای تجدید نکردند جریمه خواهند شد مدت گذشته را از روی قانون جریمه خواهند گرفت از روی قواعد این قانون یا این که قانونی سابق بوده راجع به تذکره از روی جریمه آن قانون خواهند گرفت یا از روی این قانون این را خواستم توضیح بدهند.
مخبر- جریمه که نوشته شده است البته مطابق مقررات این قانون خواهد بود (طهرانچی- قبل از این هم؟) بلی کسانی که از امروز تا دو سال دیگر تذکره می‌گیرند و تذکره خود را تجدید نظر نکند مطابق مقررات این قانون جریمه خواهند شد.
رئیس- آقای موید احمدی.
موید احمدی- در این ماده مجلس اجازه داده به وزارت امور خارجه که در موقع لزوم مجازات‌ها را تخفیف بدهد ما از جنس اسمی نبرده چون در یک ماده هم حبس هست شش ماه حبس هست وقتی که جزای نقدی را تخفیف می‌دهید ممکن است حبس را هم تخفیف بدهند این حق را هم بدهید به وزارت امور خارجه.
مخبر- البته منظور این است که در مواقع لزوم دولت بتواند متخالفین را معاف کند از جریمه پیشنهاد بفرمایید آن قسمت حبس را هم قبول می‌کنیم.
رئیس- پیشنهاد آقای افسر.
بنده پیشنهاد می‌کنم در عوض ضرورت لزوم نگاشته شود.
مخبر- موافقت می‌کنم.
رئیس- نظر دولت در این خصوص؟
وزیر داخله- قبول می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای موید احمدی.
پیشنهاد می‌کنم از حبس هم حق تخفیف داشته باشد.
وزیر داخله- یک مرتبه دیگر بخوانید.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم از حبس هم حق تخفیف داشته باشد.
رئیس- آقای موید احمدی.
موید احمدی- غرض بنده این است که همچنانکه از جریمه نقدی حق تخفیف به وزارت خارجه می‌دهیم و چون یک مجازات حبس هم دارد در آن هم حق تخفیف بدهیم.
وزیر داخله- اینطور می‌شود (با قسمتی از وجه جریمه و حبس)
رئیس- موافقت می‌کنید.
مخبر- اجازه بفرمایید. در عبارت عقیده بنده این است که باید یک قدری اصلاح به عمل بیاید. اینطور نوشته شود: مرتکبین را از تمام یا قسمتی از جریمه و حبس معاف نمایند.
(تبصره اصلاحی به شرح ذیل قرائت شد)
وزارت امور خارجه در مواقع لزوم مجاز است با شرایط مقرره در نظام نامه مرتکبین را از تمام یا قسمتی از جریمه و حبس معاف نماید.
شریعت زاده- اجازه می‌فرمایید.
رئیس- این پیشنهاد است و شما از اعضای کمیسیون داخله نیستید.
شریعت زاده- چون آقای مخبر ماده را قبول کردند قابل بحث است.
رئیس- بفرمایید.
شریعت زاده- اینجا یک اصلاحی لازم است که وزیر امور خارجه می‌تواند مجازات را معاف کند بنده تصور می‌کنم که مستفاد از این قانون این است که اگر کسی مرتکب این عمل شد مامورین دولت حق دارند که از او دوبرابر به عنوان جریمه بگیرند ولی حبس باید با حکم محکمه باشد و نمی‌شود به ویژه امور خارجه اجازه داد که خلاف حکم محکمه رفتار کند و حکم محکمه را نقض کند به علاوه از این مقصود این نبوده است مقصود از آنچه نوشته شده این بوده است که در موقع اخذ جریمه وزارت امور خارجه حق دارد معاف کند ولی مطلبی که لازم است در اینجا اشاره شود مسئله عدم تعقیف است اگر یک کسی باشد که مورد تعقیب واقع بشود دولت اگر مصلحت بداند می‌تواند امر بدهد مقامات لازمه که تعقیب نکند اینجا اجازه غیر از اجازه رفع حکم محکمه است این است که برای تذکر عرض کرده که آقای مخبر توجه بفرمایند.
مخبر- البته منظور این نبوده است که وزارت امور خارجه مداخله کند در احکامی که صادر می‌شود از محاکم بلکه منظور این بوده است که اگر اشخاصی مرتکب بودند و دولت مقتضی بداند که به این اشخاص ارفاق کند امر بدهد که این اشخاص را تعقیب نکنند منظور این بود منتهی چون پیشنهادی را که نماینده محترم فرمودند چون وقت کافی نبود برای اصلاح بنده آن پیشنهاد را قبول کردم ولی حالا ممکن است با یک عبارت بهتری که این منظور را تامین کند و هیچ اختلافی با مقررات و قوانین نداشته باشد این اصلاح پیش بیاید در هر حال منظور این است که دولت بتواند ارفاق کند.
رئیس- آقای احتشام زاده باید تکلیف متن ماده که می‌خواهیم بهش رای بگیریم معلوم باشد.
مخبر- به این ترتیب اصلاح می‌شود وزارت امور خارجه در موقع لزوم مجاز است مشمولین این جرایم را از پرداخت تمام یا قسمتی از وجه جریمه و از تعقیب جزایی معاف نماید.
رئیس- آقایانیکه با ماده بیست و هشتم با اصلاح پیشنهادی آقای افسر و پیشنهاد آقای موید احمدی به وضعی که تنظیم شد موافقت دارند قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده بیست و نهم قرائت می‌شود:
ماده ۲۹- هر ایرانی که تذکره خود را به ویزاهایی که در ماده ۱۳ این قانون مقرر شده نرساند باید نسبت به هر ویزای مجانی پنج ریال و نسبت به هر ویزای غیرمجانی علاوه بر قیمت ویزا یک برابر آنرا به عنوان جریمه بپردازد.
رئیس- آقایانیکه ماده بیست و نهم موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده سی‌ام قرائت می‌شود:
ماده ۳۰- ایرانیانی که از مناطق سرحدی سابقا به خارجه مهاجرت کرده‌اند تا دو سال دیگر در موقع مرجعت به ایران از جرایم و مجازات‌های مقرر برای دارا نبودن تذکره و ویزا معاف می‌باشند.
رئیس- پیشنهادی در این ماده از آقای افسر رسیده است:
بنده پیشنهاد می‌کنم دو سال مدت مقرر در ماده ۳۰ به چهار سال تمدید شود. افسر امیر تیمور.
رئیس- آقای افسر.
افسر- البته خاطر آقایانیکه به نقاط سرحدی به آنطرف مسافرت کرده‌اند مسبوق است که اینطور نیست که همه مسافرت‌ها اختیاری باشد خیلی از مردم مهاجرت کرده‌اند و حالا وسایل بازگشت ندارند و مقتضیانی و موانعی پیدا می‌شود که نمی‌تواند برگردند و دو سال خیلی کم است و اگر یک کلمه فرس ماژور و امثال آن را عنوان قرار می‌دادند بنده حرفی نداشتم چون آن را قرار نداده‌اند و مطلق نوشته‌اند دو سال این دو سال خیلی کم است چهار سال قرار بدهند بنده خودم که رفته‌ام در این چند سال هر چه دیده‌اید این است که کمال میل را دارند این اشخاص مهاجرت کنند ولی وسایل ندارند و مشکلاتی که در بعضی از ممالک همجوار است آنها را نگذاشته است بیایند لا اقل حالا دو سال را چهار سال قرار بدهید.
وزیر داخله- عرض کنم این دو سال که اینجا قید شده است یک مدت خیلی کافی است این اشخاصی که ما مخصوصا قید کرده‌ایم کسانی هستند که از مناطق سرحدی خاک ما مهاجرت کرده‌اند و رفته‌اند به خارجه آنها هم غالبا به مناطق سرحدی رفته‌اند و نزدیکند و خیلی دور نیستند و برای آنها که دو سال قرار داده‌ایم تصدیق بفرمایید اگر مایل باشند به صراحت مراجعا خواهند کرد (میرتیمور نمی‌گذارند آنها بیایند) آخر بنده مطلع هستم که فعلا یک اشکال عمده مراجعت آنها همین نداشتن تذکره و جریمه‌هایی است که به آنها تعلق می‌گیرد و نزدیک هم هستند به مناطق سر حدی و دو سال هم کاملا برایشان کافی است و به علاوه ما می‌خواهیم که یک تسریعی هم در کار شود که زودتر بیایند تبصره هم اجازه می‌دهد که از مجازات‌ها معاف شوند در این صورت مدت را زیاد کردن فایده ندارد و بنده تقاضا می‌کنم که پیشنهادشان را استرداد بفرمایند و منظور آقا کاملا مراعات شده است.
افسر- بنده چون فرمودند اگر موانعی باشد مراعات آنها می‌شود بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
امیر تیمور- بنده در قسمت امضاییکه کرده‌ام اجازه می‌فرمایید عرض کنم.
رئیس- پیشنهاد خودتان را تعقیب می‌کنید؟
امیر تیمور- آقای افسر پیشنهادشان را پس گرفتند بنده عرضی دارم گویا آقای وزیر داخله کاملا دقت نفرمودند به فرمایشات آقای افسر البته همانطور که فرمودند این دو سالیکه در ماده که معین شده برای مراجعت ایرانیانی که ناچارا به خارجه رفته‌اند و حالا هم می‌خواهند مراجعت کنند کاملا کافی است بنده هم مطلع هستم که یک قسمت از رعایای سرحدی رفته‌اند که میل هم دارند بیایند به ایران ولی علت نیامدن به ایران نه ترسی از جرایمی است که باید بدهند بلکه برای یک موانعی است که در آنجا برای آنها ایجاد شده که مانع از عزیمت آنها هستند دیگران نمی‌گذارند که آنها بیایند بنده پیشنهاد این بود که دو سال کافی نیست و چهار سال مدت داده شود که در ظرف چهار سال بتوانند بیایند و مدت دو سال نباشد.
مخبر- بنده تصور می‌کنم تبصره که تصویب شد و اجازه داد به دولت که در هر موقعی می‌تواند مشمولین را معاف بکند نگرانی آقا را رفع خواهد کرد چنانچه یک وقت یک اشخاصی دیده شوند که با یک جهاتی توانسته‌اند بیایند دولت آنها را در اینطور موارد معاف می‌کند و با این ترتیب و از آن اختیار استفاده می‌کند.
کلایی- مسترد می‌کنم.
رئیس- آقایانیکه با ماده سی‌ام موافقت دارند قیام فرمایند.
(عده زیادی قیام فرمودند)
رئیس- تصویب شد ماده سی و یکم قرائت می‌شود:
ماده ۳۱- به مامورین دفتری گمرکات سرحدی که متصدی تفتیش تذکره می‌باشند معادل صدی ده از عایدات جرایمی که وصول می‌نمایند به طور انعام پرداخته می‌شود.
تبصره- صدی ده مزبور که تاکنون به موجب تصویب نامه دولت برای حق الکشف تادیه شده است اجازه داده می‌شود که به خرج منظور دارند.
رئیس- آقای طهرانچی.
طهرانچی- موافقم.
رئیس- آقای شریعت زاده.
شریعت زاده- با اصل ماده بنده موافقم ولی در این تبصره یک جمله نوشته شده است که خواهش می‌کنم آقای وزیر داخله توجه بفرمایند اینجا می‌خواهند صدی دهی که تاکنون به موجب تصویب نامه به عنوان حق الکشف داده می‌شده به حساب منظور دارند این را بنده نفهمیدم تفتیش تذکره به چه مناسبت موضوع دادن حق الکشف می‌شود قاچاقی که کشف نمی‌شود یک کنترلی در تذکره می‌شود چطور به این عنوان داده می‌شود خواستم این را بپرسم.
وزیر داخله- اشخاصی که مورد این مجازات‌ها و جرایم واقع می‌شوند اشخاص بی تذکره یا با تذکره غیر مرتب می‌آیند و مستلزم جریمه هستند و تا حالا هم اگر چه قانونی نبوده است ولی معمول بوده است که به تفتیش یک حقی داده می‌شده و آن جرایم گرفته می‌شده است پس در هر صورت این یک کشف قاچاقی است.
رئیس- آقای طهرانی.
طهرانی- همانطور که گفته شده مامورین کنترل وظیفه‌شان این است که تذکره را تفتیش کنند ولی این چیزی که در ماده قید شده است که صدی ده از جرایم کسر و به عنوان انعام به آنها بدهند تقریبا آن از ارقام‌هایی که قائل شدند تمام آنها از بین می‌رود برای این که مامورین گمرک برای رسیدن به آن صدی ده اسباب زحمت مرده می‌شوند و اسباب اشکال برای مرده فراهم می‌کنند بنده عقیده‌ام این است که از آن قسمت صرف نظر بکنند چون در حقیقت این یک کنترلی است و کشف قاچاق نیست و این خودش باعث این می‌شود که آن ارقام‌هایی که کرده‌اید به کلی از بین می‌رود و این کار را نکنید لازم نیست.
مخبر- نظر آقا اگر این باشد که ممکن است بعضی از مامورین سو استفاده بکنند البته این ماده هم که نباشد سو استفاده می‌کنند (طهرانی- با این انعام تشویق می‌شوند)
البته با مراقبتی که دولت دارد اگر ماموری سو استفاده کرد جلوگیری می‌کند این مسئله‌ای است که از قدیم و از موقعی که مسئله تذکره در ایران معمول شده است بوده و این که فرمودند قاچاق نیست اشخاصی که بدون تذکره یا برخلاف مقررات قانون از سر حد عبور می‌کنند این قاچاق است و آن وقت مطابق این مقررات جرایمی به آنها تعلق می‌گیرد و از آن جرایم برای این که مامورین بیشتر مراقبت کنند و دقت بکنند آمده‌اند یک صدی ده برای آنها معین کرده‌اند که بیشتر مراقبت کنند و چون این قضیه قبلا هم بوده است گمان می‌کنم نماینده محترم موافقت بفرمایند همینطور که نوشته شده است اجرا شود بعضی از نمایندگان مذاکرات کافی است.
رئیس- آقایانیکه با ماده ۳۱ موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد ماده سی و دوم قرائت می‌شود:
ماده ۳۲- این قانون از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۱۲ به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
رئیس- آقای فهیمی.
فهیمی- اینجا دو چیز را بنده پیش بینی کردم. یکی این که نظام نامه‌هایی که برای این قانون لازم است معین نکرده که در کجا تهیه شود بنده پیشنهاد کرده که نظام نامه‌ها به تصویب هیئت وزرا برسد یکی هم مدت را از اول فروردین ۱۳۱۲ نوشته‌اند برای این است که این قانون چند ماه پیش به مجلس آمد و حالا تصویب می‌شود و دراین دو ماه فرصت نخواهد شد که دولت بتواند تمام اوراق ونظام‌نامه‌های لازمه را حاضر کند بنابراین در مدت هم بنده عقیده‌ام این است که از اول خرداد ۱۳۱۲ باشد.
وزیر داخله- موافقم.
مخبر- بنده هم موافقم.
رئیس- آقایانی که با ماده ۳۲ با تصحیحی که آقای مخبر و دولت اجابت می‌کنند موافقند قیام فرمایند.
(اکثرا قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد مذاکره در کلیات ثانی است (گفته شد –مخالفی نیست) موافقین ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و تعداد آرا به عمل آمده ۶۶ورقه سفید تعداد شد)
رئیس- عده حاضر در موقع اعلام رای ۸۸ به اکثریت ۶۶ رای قانون تذکره تصویب شد.
۵- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- آقای وزیر داخله را متذکر می‌کنم که آخرین جلسه که ما خواهیم داشت شنبه بیست و چهارم است یعنی شب روزی که فردایش دوره تقنینیه خاتمه پیدا می‌کند بنابراین نظر همکاران خودتان را متوجه کنید که اگر اتفاقا کار سریعی دارند که محذوف مانده آن شب آخر را ادراک کنند. بنابراین جلسه آینده شنبه ۲۴ دی ماه ساعت ۷ بعد از ظهر.
(مجلس یازده ساعت و نیم بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
Page 25 missing
صورت فوق ضمیمه قانون تفریغ بودجه سال ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی بوده و صحیح است
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
اجازه تمدید استخدام مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات برای مدت سه سال
ماده اول- وزارت مالیه مجاز است که کنترات خدمت مسیو دکرکر رئیس کل گمرکات را از اول فروردین ۱۳۱۲ برای مدت سه سال دیگر تجدید نماید حقوق مشار الیه سالیانه مبلغ یک هزار و چهارصد پهلوی طلا خواهد بود که نصف آن با سعار خارجی و نصف دیگر به مظنه روز بریال پرداخته می‌شود.
ماده دوم- علاوه بر حقوق مذکور در ماده فوق دولت خانه به اختیار مسیو دکرکر گذاشته و یا معادل یک هزار ریال کرایه خانه ماهیانه خواهد پرداخت.
ماده سوم- در انقضا این کنترات هر گاه قطعا به خدمت مسیو دکرکر خاتمه داده شود مخارج مراجعت به شار الیه به میزان ذیل پرداخته خواهد شد.
الف- چنانچه از سرحد شوروی مسافرت نماید یکصد پهلوی طلا
ب- در صورتیکه از سرحد دیگر مسافرت کند یک صد و بیست و پنج پهلوی طلا خواهد بود ولی اگر کنترات مشارالیه در نتیجه اجرای ماده ۲ قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ راجع به شرایط اساسی کنترات مستخدمین خارجی فسخ شود حق مطالبه مبلغ مذکور را نخواهد داشت.
ماده چهارم- وزارت مالیه سایر شرایط کنترات را مطابق با قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ و قانون ۲۴ خرداد ۱۳۰۴ تنظیم خواهد نمود.
این قانون که مشتمل بر چهار ماده است در جلسه بیستم دی ماه یک هزار و سیصد و پانزده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
تذکره
فصل اول- اطلاعات عمومی
ماده ۱- تذکره سندیست که از طرف مامورین صلاحیت دار برای تعیین تابعیت و اجازه مسافرت اتباع ایران به ممالک خارجه و اقامت در ممالک مزبور با مسافرت از خارجه به ایران داده می‌شود.
ماده ۲- مامورین سرحدی ایران به هیچ یک از اتباع ایران بدون ارایه تذکره قانونی اجازه خروج نخواهند داد.
ماده ۳- به هیچ کس غیر از تبعه مسلم ایران نباید تذکره ایرانی داده شود و صدور تذکره منوط به وجود اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضا کننده را ثابت کند.
ماده ۴- هر یک از اتباع ایرانی برای مسافرت به ممالک خارجه و یا اقامت در خارجه باید تحصیل تذکره نماید.
ماده ۵- تذکره بر دو قسم است تذکره عادی و تذکره غیر عادی
فصل دوم- تذکره عادی
ماده ۶- اقسام تذکره عادی که به طور مطلق تذکره نامیده می‌شود و نمونه آنها بر طبق نظامنانه معین خواهد شد به قرار ذیل است:
۱- تذکره که برای مسافرت از ایران به ممالک خارجه یا از خارجه به ایران داده می‌شود مدت اعتبار آن از تاریخ صدور تذکره یکسال و تا چهار سال دیگر سال به سال قابل تمدید است و دارنده آن می‌تواند در مدت اعتبار تذکره بیش از یکبار
مسافرت نماید.
۲- تذکره سرحدی که به سر حدنشینان ایرانی برای عبور و مرور بین نقاط سرحدی ایران و نقاط سرحدی ممالک مجاور اعم از سرحدات خاکی یا آبی مطابق قراردادهای عبور و مرور سرحدی بین ایران و دول مجاز یا برحسب تصویب دولت داده می‌شود.
۳- تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیم خارجه که مدت اعتبار آن با رعایت مقررات فقره اول این ماده پنجسال است.
۴- تذکره محملی که به محصیلین داده می‌شود و اعتبار آن تا اختتام دوره تحصیلی دارند آن خواهد بود مشروط بر اینکه درانقضای هر سال به امضا مامور ایران مقیم محل تحصیل یا نزدیک‌ترین محل برسد.
فصل سوم- ترتیب صدور تذکره عادی
ماده ۷- صدور تذکره عادی در داخله با نظمیه و در خارجه با مامورین قونسولی ایران و یا مامورین سیاسی عهده دار امور قونسولی می‌باشد و در محل‌هایی که نظمینه نباشد صدور تذکره با مامورینی خواهد بود که دولت با آنها اجازه مخصوص بدهد.
ماده ۸- گیرنده تذکره برای مسافرت به ممالک خارجه باید معادل میزان متوسط مخارج معاودت خود و همراهانش را از مقصد مسافرت تا محل صدور تذکره وجه نقد یا تعهد نامه بانک یا یک تجارتخانه یا ضامن معتبر دایر به تادیه مخارج مزبور به دفتر صدور تذکره به طور ودیعه سپرده قبض دریافت نماید که موقع ضرورت به وسیله مامورین دولت ایران به صرف مخارج معاودت و برسد چنانچه صاحب ودیعه برای مراجعت محتاج به اخذ وجه مزبور نشود یا مسلم گردد که اقامت دایمی در خارجه اختیار کرده یاقوت شده ودیعه در مقابل قبض به او یا به ورثه‌اش مستردد می‌شود مامورین دولتی و ایرانیانیکه اقامتگاه دایمی آنها ممالک خارجه باشد و محصیلی که ترتیب مسافرت آنها تابع مقررات مخصوص می‌باشد از سپردن ودیعه معاف خواهند بود.
زائرین بیت الله علاوه بر ودیعه مذکور در فوق مبلغ پنجاه ریال برای تامین مخارج مراقبت‌های لازمه صحی و غیره که از طرف دولت به عمل می‌آید به دفتر صدور تذکره باید بپردازند و قبض رسید دریافت دارند.
ماده ۹- به اشخاص ذیل تذکره برای مسافرت از ایران داده نمی‌شود:
الف- اشخاصیکه کمتر از ۱۸ سال تمام دارند یا تحت ولایت یا قیومیت می‌باشند مگر با اجازه کتبی ولی یا قیم.
ب- کسانی‌که به موجب امر کتبی مقامات قضایی حق خروج از ممالک ندارند.
ج- مشمولین نظام وظیفه مگر اینکه از طرف اداره نظام وظیفه مجاز در مسافرت باشند.
ماده ۱۰- ترتیب صدور تذکره جمعی اعضا و اجزا کشتی‌ها بر طبق نظامنامه معین می‌شود.
ماده ۱۱- برای یک خانواده (زن و شوهر و یا هر از آنها) با اولاد کمتر از ۱۸ سال می‌توان یک تذکره صادر نمود و معادل قیمت یک تذکره دریافت داشت صدور تذکره علیحده برای زوجه به تنهایی یا با اولاد کمتر از ۱۸ سال منوط به اجازه زوج خواهد بود.
ماده ۱۲- به ایرانیانی که در خارجه مقیم و مشمول نظام وظیفه می‌باشند برای توقف یا مسافرت در خارجه تذکره و ویزا داده نخواهد شد و مامورین ایشان باید بانک‌ها شهادتنامه مجانی فقط برای مراجعت به ایران بدهند مگر اینکه ورقه معافیت از خدمت نظام داشته باشند. همچنین مامورین ایران در خارجه در مواردی که وزارت امور خارجه اجازه بدهد برای معاونت اتباع دولت شاهنشاهی به ایران شهادتنامه مجانی صادر خواهند نمود.
فصل چهارم- ویزای تذکره
ماده ۱۳- ایرانیانی که به ممالک خارجه مسافرت یا به ایران مراجعت می‌کنند به استثنا اشخاصیکه در نقاط
سرحدی اقامت دارند و در نقاط مزبور عبور و مرور می‌کنند باید بر طبق نظام نامه تذکره خود را لدی الورود یا در موقع مراجعه به ویزای نماینده ایران برسانند.
ماده ۱۴- ویزای تذکره‌ها و اوراق اتباع خارجه که قصد مسافرت به ایران را دارند تابع مقررات قانون ورود و اقامت اتباع خارجه مصوب ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۰ می‌باشد و قیمت ویزای هر یک بر طبق معامله متقابله دریافت می‌شود.
ماده ۱۵- هر گاه مامورین ایران در خارجه تذکره و شهادتنامه را که در دست بعضی از تقاضاکنندگان ویزا می‌باشد به رسمیت نشناسند در صورتیکه برای ورود آنها به ایران ممنوعیتی نباشد شهادت نامه مخصوص برای مدت معین مطابق نمونه که در نظام نامه تعیین خواهد شد به آنها خواهند داد.
فصل پنجم- تذکره غیر عادی
تذکره سیاسی- تذکره مخصوص
تذکره سیاسی
ماده ۱۶- مدت اعتبار تذکره سیاسی تا خاتمه ماموریت دارنده آن خواهد بود و برای مامورین جدید قابل تمدید است صدور تذکره سیاسی فقط با وزارت امور خارجه و مامورین سیاسی ایران مقیم خارجه می‌باشند.
ماده ۱۷- به طبقات ذیل تذکره سیاسی داده می‌شود.
۱- اعضا بلافصل خانواده سلطنت اعم از ذکور و اثاث.
۲- وزیر دربار پهلوی و خانواده او.
۳- مامورین سیاسی و ژنرال قونسول‌ها و قونسول‌ها و رئیس قونسول‌های رسمی و خانواده آنها.
۴- وزرا و روسا مجلسین و خانواده آنها.
۵- وزرا و سفرا و وزرا مختر سابق و روسای سابق مجلسین و همچنین معاونین وزارتخانه‌ها و وکلای مجلسین و روسای ادارات وزارت امور خاجه در دوره تصدی و خانواده آنها با تصویب هیئت وزرا.
۶- اشخاصیکه از طرف دولت نزد دولت دیگر یا موسسه رسمی بین‌المللی به مامورین مخصوص اعزام می‌شوند.
ماده ۱۸- صدور ویزای سیاسی با مقامات ذیل است.
۱- در پایتخت با وزارت امور خارجه.
۲- در ایالات و ولایات با ولاه و حکام.
۳- در مملکت خارجه با نمایندگی‌های سیاسی دولت شاهنشاهی با ژنرال قونسولگریها و قونسولگریهایی که از طرف وزارت امور خارجه اجازه مخصوص داشته باشند.
تذکره مخصوص
ماده ۱۹- به طبقات ذیل تذکره مخصوص داده می‌شود.
۱- اعضا رئیسه دربار سلطنت و خانواده آنها.
۲- اعضا رسمی ژنرال قونسولگریها و قونسولگریها و رئیس قونسولگریها و خانواده آنها.
۳- مامورین دولت غیر از طبقات مذکور در ماده ۱۷ که برای انجام ماموریتی به خارجه اعزام می‌شوند و خانواده آنها.
۴- اشخاصیکه به موجب تصویب نامه هیئت وزرا اجازه داده می‌شود.
ماده ۲۰- مدت اعتبار تذکره مخصوص تا خاتمه ماموریت یا مسافرت دارنده آن خواهد بود.
ماده ۲۱- تذکره مخصوص در ایران از طرف وزارت امور خارجه به معرفی و تقاضای مقامات مربوطه صادر می‌شود و در خارجه صدور آن با اجازه وزارت امور خارجه به عهده مامورین سیاسی یا قونسولی ایران خواهد بود.
فصل ششم- تفتیش تذکره
ماده ۲۲- تفتیش و رسیدگی تذکره اتباع داخله و خارجه با رعایت مقررات این قانون و قانون ورود و خروج و اقامت اتباع خارجه مورخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۰ به عهده مامورین گمرک سرحدات است.
فصل هفتم- قیمت تذکره
ماده ۲۳- قیمت تذکره به قرار ذیل است.
۱- قیمت تذکره عادی یک پهلوی است و اعتبار آن بعد از سال اول تا چهار سال دیگر در داخله هر سالی در ازا نیم پهلوی و در خارجه مجانا تمدید می‌شود.
۲- قیمت تذکره قرار سرحدی:
یکساله بیست و پنج ریال
ششماهه پانزده ریال
سه ماهه ده ریال
۳- تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیم خارجه مجانی خواهد بود.
۴- تذکره سیاسی و تذکره مخصوص مجانی.
۵- تذکره محصلین مجانی.
ماده ۲۴- قیمت ویزای تذکره‌ها به قرار ذیل است:
۱- ویزای تذکره عادی ایرانیان برای مراجعت به ایران ۱۵ ریال.
۲- ویزای تذکره‌های سیاسی و مخصوص و تذکره محصلین و تذکره ایرانیان بی بضاعت مقیمین خارجه کلیه و ویزای تذکره عادی در موقع ورود به مقصد یا در موقع مسافرت بین ممالک خارجه مجانی است.
ماده ۲۵- دولت مجاز است در هر یک از نقاط ممالک خارجه که مقتضی بداند نسبت به قیمت تذکره و ویزای تذکره ایرانیان تخفیف بدهد.
فصل هشتم- جرایم
ماده ۲۶- هر ایرانی که بدون تذکره وارد ایران یا خارج شود به تادیه قیمت تذکره که باید دارا باشد به اضافه یک برابر آن به عنوان جریمه ملزم خواهد بود و در صورت تکرار جرم علاوه بر جزای نقدی از یک ماه تا شش ماه نیز محکوم به حبس تادیبی خواهد شد.
ماده ۲۷- هر ایرانی که در خارجه تذکره خود را مطابق قانون تمدید یا تجدید نکند باید در صورت عدم تمدید علاوه بر قیمت یک تذکره برای هر سال ده ریال و در صورت عدم تجدید در آخر سال پنجم از تاریخ صدور تذکره علاوه بر قیمت تذکره معادل یک برابر آن نیز به عنوان جریمه تادیه نماید.
ماده ۲۸- اتباع ایران مقیمن خارجه که تا تاریخ اجرای این قانون تذکره خود را تجدید نکرده‌اند در صورتیکه از تاریخ مزبور الی دو سال تقاضای تجدید تذکره نمایند از پرداخت جرایم گذشته معاف می‌شوند و الا نسبت به مدت گذشته نیز جرایم مقرره به آنها تعلق خواهد گرفت.
تبصره- وزارت امور خارجه در موقع لزوم مجاز است با شرایط مقرره در نظام نامه مشمولین این جرایم را از پرداخت تمام یا قسمتی از وجه جریمه و یا از تعقیب جزایی معاف نماید.
ماده ۲۹- هر ایرانی که تذکره خود را به ویزاهاییکه در ماده ۱۳ این قانون مقرر شده نرساند باید نسبت به هر ویزای مجانی پنج ریال و نسبت به هر ویزای غیر مجانی علاوه بر قیمت ویزا یک برابر آنرا به عنوان جریمه بپردازد.
ماده ۳۰- ایرانیانی که از مناطق سرحدی سابقا به خارجه مهاجرت کرده‌اند تا دو سال دیگر در موقع مراجعت به ایران از جرایم و مجازات‌های مقرر برای دارا نبودن تذکره و ویزا معاف می‌باشند.
ماده ۳۱- به مامورین دفتری گمرکات سرحدی که متصدی تفتیش تذکره می‌باشند معادل صدی ده از عایدات جرایمی که وصول می‌ماند به طور انعام پرداخته می‌شود.
تبصره- صدی ده مزبور که تاکنون به موجب تصویب نامه دولت برای حق الکشف تادیه شده است اجازه داده می‌شود که به خرج منظور دارند.
ماده ۳۲- نظام‌نامه‌های مربوط به این قانون به تصویب هیئت وزرا رسیده و از اول خرداد ماه ۱۳۱۲ به موقع گذاشته می‌شود.
این قانون که مشتمل بررسی دو ماده است در جلسه بیستم دی ماه یک هزار و سیصد و یازده شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی دادگر