مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ خرداد ۱۳۳۸ نشست ۳۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۹
جلسه: ۳۱۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۰ خرداد ماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- انتخاب رئیس
۳- انتخاب نواب رئیس
۴- بیانات بعد از دستور- آقایان: دکتر بینا، دولت آبادی
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس د وساعت پیش از ظهر به ریاست آقای دکتر موسی عمید نائب رئیس تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
نائب رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین بااجازه- آقایان: کورس محمودی- حشمتی- امید سالار- بزرگ ابراهیمی- بوربور- ساگینیان- اورنگ- تیمورتاش- جلیلوند- دکتر جهانشاهی- دکتر امین اخوان- مشار- دهقان.
غائبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- اریه- دکتر فریدون- افشار- دکتر پیرنیا.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: دکتر اصلان افشار- بزرگ‌نیا.
نائب رئیس- نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست.
مهندس اردبیلی- بنده عرضی دارم.
نائب رئیس- بفرمایید.
مهندس اردبیلی- در اظهارات بنده اشتباهاتی هست که اصلاح می‌کنم و می‌دهم به اداره تندنویسی.
نائب رئیس- بسیار خوب آقای صارمی.
صارمی- در عرایض بنده اشتباهاتی در چاپ صورت مجلس هست که اصلاح می‌کنم و می‌دهم.
نائب رئیس- بسیار خوب آقای صدرزاده.
صدرزاده- اصلاحاتی در صورت مجلس هست که اصلاح می‌کنم و می‌دهم به تندنویسی.
نائب رئیس- آقای ابتهاج.
ابتهاج- در بیانات بنده هم مختصر اشتباهی هست که تصحیح می‌کنم و می‌دهم به تندنویسی.
نائب رئیس- دیگر اعتراضی نیست اظهاری نشد چون اعتراضی نیست تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۲- انتخاب رئیس
نائب رئیس- همان طور که آقایان استحضار دارند دستور جلسه امروز انتخاب هیئت رئیسه است شروع می‌شود به انتخاب رئیس بدواً سه نفر از آقایان به قید قرعه انتخاب می‌شوند که به اتفاق دو نفر از آقایان منشی‌ها در اخذ و استخراج آراء نظارت خواهند کرد اقتراع به عمل آمد و آقایان: مهدوی، قنات‌آبادی و کدیور معین شدند.
نائب رئیس- آقایان مهندس سلطانی و سعیدی هم در اخذ و استخراج آراء نظارت خواهند کرد شروع می‌شود به انتخاب رئیس.
اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل به وسیله آقای سعیدی منش اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد آقایان: پرفسور اعلم- دکتر اصلان افشار- قوام- دکتر عدل- قراگزلو- مهندس فیروز- مهندس شیبانی- خرازی- عماد تربیتی- صفاری- جلیلی- دکتر بینا- دکتر مشیر فاطمی- مهندس اردبیلی- موسوی- حمید بختیار- صادق بوشهری- باقر بوشهری- امید سالار- شادمان- مشار- قائم مقامی- بهادری- محسن اکبر- مهندس هدایت- دکتر جهانشاهی- اعظم زنگنه- دکتر حسن افشار- غضنفری- سنندجی- احمد طباطبایی- قمی.
آقایان: دولت آبادی- دکتر رضایی- ساکینیان- دکتر شفیع امین- هدی- نورالدین امامی- صارمی- صدرزاده- مهندس جفرودی- بزرگ‌نیا- بیات ماکو- ثقه‌الاسلامی- علامه وحیدی- ابتهاج- سلطانمراد بختیار- مشایخی- پناهی- ارباب- تیمورتاش- سراج- حجازی- رستم امیربختیار- عباسی- دکتر وکیل- استخر- دولتشاهی- محمدعلی مسعودی- پردلی- کورس- فخر طباطبایی- رامبد- دکتر دیبا- یار افشار- دکتر سعید حکمت- دکتر امیر حکمت- توماج- دکتر امیر نیرومند- برومند- دادگر- فضائلی- مهران- کاظم شیبانی- مهندس فروهر- دکتر نفیسی- دکتر سید امامی- فولادوند- قبادیان- دکتر اسدی- شادلو- قرشی- دکتر ضیایی- اورنگ- دکتر شاهکار- خلعتبری- بزرگ ابراهیمی- دیهیم- حکیمی- عمیدی نوری- مجید ابراهیمی- عامری- نصیری- دکتر آهی- عرب شیبانی- خزیمه علم- افخمی- مرتضی حکمت- مرآت- اسفندیاری- صراف‌زاده- سالار بهزادی- دهقان- دشتی- گیو- فرود- مهندس بهبودی- قنات آبادی- کدیور- مهدوی- دکتر دادفر- مهندس دهستانی- مهندس سلطانی- سعیدی- دکتر عمید.
پس از شماره مهره‌های تقنینیه و اوراق رأی و قرائت آراء نتیجه به قرار ذیل حاصل شد مهره تقنینیه ۱۱۲ اوراق رأی ۱۱۲ آقای سردار فاخر حکمت ۱۱۰ رأی ورقه سفید ۲ برگ
نائب رئیس- جناب آقای سردار فاخر حکمت با ۱۱۰ رأی یعنی قریب به اتفاق به ریاست مجلس شورای ملی انتخاب شدند مبارک است افتخار دارم که این توفیق نصیب من شده که اعلام ریاست شخصی را عرض کنم که تمام عمر شخصی و سیاسی خود را در راه حفظ حقوق مشروطیت و دموکراسی و آزادیخواهی صرف کرده است (صحیح است- صحیح است) حق هم این بود که این اتفاق نظر در حق شخصی ابراز شود که باکمال بی‌نظری و بی‌غرضی مجلس را اداره می‌کرد (صحیح است) مخصوصاً آقایان شاهدند که ایشان در تمام دوران ریاست خود با حفظ کامل اصولی مشروطیت و دموکراسی و حفظ حقوق مجلس و نمایندگان مجلس را اداره می‌نمودند (صحیح است- احسنت) آقای دولت آبادی فرمایشی دارید بفرمایید.
دولت‌آبادی- بزرگ‌ترین سرمایه‌ای که همکاران عزیز ما به حفظ و صیانتش احتیاج دارند اتحاد است و بس (صحیح است) از وحدت کلمه و اتفاق نظر امروز مجلس شورای ملی در انتخاب جناب آقای سردار فاخر حکمت زبان بنده قاصر است که بتوانم مزایای ایشان و خدمات ایشان را به مجلس و در حفظ حقوق مشروطیت عرض کنم.
امروز مجلس شورای ملی اتفاق کلمه و وحدت نظر خودش را نشان داد حق هم همین بود آقای سردار فاخر حکمت یکی از شخصیت‌های مبارز مملکت هستند (صحیح است) و از هر حیث استحقاق و شایستگی دارند (صحیح است) خدمات صادقانه ایشان به مجلس و مملکت و مردم و شاهنشاه همیشه مورد نظر نمایندگان است و مخصوصاً مجلس شورای ملی همیشه برای خودش این وظیفه را نسبت به ایشان ادا کرده است مطلب دیگری که می‌خواستم دنبال موضوع اصلی عرض کنم کلمه مقدس اتحاد است برای نجات ملل و نحل و برای شئون و امور سرمایه هر مملکت اتحاد است (صحیح است) و می‌توانم خوشبختانه بگویم در حال حاضر این معنی با وجود تشکیل دو حزب و با وجود دو فراکسیون در مجلس به تمام معنی کلمه یعنی صدرصد حکم‌فرما است (صحیح است) زیرا مملکت ما امروز احتیاج دارد که وحدت خودش را نشان بدهد و بر مجلس شورای ملی است که این را نشان بدهد (صحیح است) و به دنبال آنچه که عرض کردم می‌خواهم راجع به انتخاب دو نفر نائب رئیس مطلبی را عرض کنم بنده که افتخار عضویت فراکسیون حزب ملیون را دارم که امروز خوشبختانه ۵۸ نفر افراد مصمم و معتقد حزب ملیون در مجلس وجود دارند یعنی اکثریت مطلق مجلس تصمیم گرفته‌ایم به نام وحدت و ایجاد دو نفر نائب رئیس انتخاب بکنیم و به آنها رأی بدهیم یکی جناب آقای عماد تربتی که یکی از مؤثرترین افراد فراکسیون ما و یکی از شایسته‌ترین نمایندگان هستند (صحیح است) و یکی هم جناب آقای دکتر عمید هستند که خوشبختانه با سمت نائب رئیس مجلس را اداره می‌کنند که ایشان هم شخصیت ممتاز و بارز و برجسته‌ای هستند (صحیح است) و خدمات فرهنگی ایشان مورد توجه تمام ملت ایران است در مجلس هم رویه ایشان مورد اعتقاد و احترام است بنابراین من استدعا دارم که آقایان به این دو نفر منتخب حزب ملیون و فراکسیون مردم رأی بدهند (احسنت- احسنت)
نائب رئیس- آقای رستم امیربختیار فرمایشی دارید بفرمایید.
رستم امیربختیار- بنده خواستم با تأیید فرمایشات جناب آقای دولت آبادی عرض بکنم که صلاحیت و شایستگی جناب آقای دکتر عمید و جناب آقای عماد تربتی مورد تأیید فراکسیون حزب مردم است و خواستم عرض کنم آقایان به اتفاق به این دو نائب رئیس رأی بدهند (احسنت)
پرفسور اعلم- اجازه می‌فرمایید.
نائب رئیس- بفرمایید.
پرفسور اعلم- بنده به نوبت خودم از طرف اقلیت می‌خواهم انتخاب جناب آقای سردار فاخر را به اتفاق آراء به همه آقایان نمایندگان تبریک عرض کنم احسنت این طلیعه بسیار خوبی است که نشان بدهیم نمایندگان ملت ایران در همه موقعی اتحاد و یگانگی را حفظ خواهند کرد و برای خدمت به مملکت و شاهنشاه همیشه این اتحاد را خواهند داشت (صحیح است) احسنت
۳- انتخاب نواب رئیس
نائب رئیس- شروع می‌کنیم به انتخاب دو نفر نواب رئیس به انتخاب جمعی اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب زیر اعلام و در محل نطق حاضر و رأی خود را دادند آقایان: دکتر جهانشاهی- پرفسور جمشید اعلم- بهادری- دکتر عدل- نورالدین- امامی- پناهی- صراف‌زاده- دشتی- عماد تربتی- بزگ‌نیا- صفاری- شادمان- خرازی- مهندس اردبیلی- امید سالار- حمید بختیار- رامبد- صادق بوشهری- دکتر سید امامی- مهدی ارباب- اعظم زنگنه- ثقه‌الاسلامی- قبادیان- تیمورتاش- عمیدی نوری- مشایخی- مهندس جفرودی- مهندس هدایت- اکبر غضنفری- دکتر حسن افشار- احمد طباطبایی- قمی- مسعودی- پردلی- سنندجی- فضایلی- دکتر اصلان افشار- قوام ساکینیان- دکتر شفیع امین- هدی جلیلی- صارمی- صدرزاده- بیات ماکو- فلیکس آقایان- ابتهاج- باقر بوشهری- دکتر دیبا- مهندس فیروز- دکتر مشیر فاطمی- سراج حجازی- رستم امیربختیار- افخمی- مشار- عباسی- بزرگ ابراهیمی- دولت آبادی- دولتشاهی- دکتر وکیل- قراگزلو- کورس- فخر طباطبایی- یارافشار- دکتر سعید حکمت- حکیمی- دکتر امیر حکمت- توماج- برومند- دکتر امیر نیرومند- کاظم شیبانی- مهران- مهندس شیبانی- دکتر نفیسی- مهندس فروهر- فولادوند- دکتر اسدی- شادلو- قرشی- دکتر ضیایی- دکتر شاهکار- خلعتبری- دیهیم- مجید ابراهیمی- عامری- نصیری- دکتر آهی- عرب شیبانی- موسوی- خزیمه- علم- سلطانمراد بختیار- مرتضی حکمت- مرآت- اسفندیاری- سالار بهزادی- دهقان- استخر- گیو- فرود- مهندس بهبودی- دکتر رضایی- قنات‌آبادی- مهدوی- کدیور- مهندس دهستانی- دکتر دادفر- دکتر عمید- علامه- وحیدی- سعیدی- مهندس سلطانی- دکتر بینا.
مهره‌های تفتیشه و اوراق رأی شماره شد و پس از قرائت نتیجه به قرار ذیل اعلام گردید. مهره تفتیشیه ۱۱۱ عدد اوراق رأی ۱۱۰ آقای عماد تربتی ۱۰۷ رأی آقای دکتر موسوی عمید ۱۰۷ رأی آقایان صفاری صراف‌زاده جلیلی و فرود هر یک دارای یک رأی بود.
نائب رئیس- آقای عماد تربتی با ۱۰۷ رأی دکتر عمید با ۱۰۷ رأی به نیابت ریاست مجلس شورای ملی انتخاب شدند مبارک است بنده به نوبه خودم بااجازه آقای عماد تربتی از الطاف آقایان بی‌نهایت سپاسگزارم و موجب افتخار و مباهات بنده است و این رأی مشوق ما در خدمت خواهد بود. آقای عماد تربتی.
عماد تربتی- بی‌نهایت اسباب افتخار و مباهات بنده و سپاسگزاری و تشکر بنده و جناب آقای دکتر عمید خواهد بود که خدماتی که در دوره نیابت ریاست گذشته ما انجام شده است مورد توجه آقایان واقع شده (صحیح است) و به اتفاق آراء و خصوصاً مایه خوشوقتی است که با اداء مساوی که در اثر وحدت و اتفاق هر دو فراکسیون بود به ما رأی دادند و این برای ما موجب تشویق در خدمتگزاری نسبت به آقایان خواهد بود البته بسیاری اشخاص از بنده لایق‌تر و شایسته‌تر هستند منتهی حاضر به قبول خدمت نشده‌اند و یا گرفتاریشان مانع بوده است از این که داوطلب بشوند و گرفتاری و خدمت اضافی را عهده‌دار گردند این بود که بنده را کاندید کردند و روی کمال شایستگی جناب آقای دکتر عمیدی این است که بنده از طرف خودم و با اجازه آقای دکتر عمید از طرف ایشان کاملاً تشکر می‌کنم و امیدوارم که بیش از سابق بتوانیم در اجرای نظامات. مقررات و خدمتگزاری نسبت به آقایان و مشروطیت انجام وظیفه کنیم و از عهده وظایف‌مان برآییم و در پیشگاه آقایان محترم شرمنده نباشیم. (احسنت- احسنت)
۴- بیانات بعد از دستور آقایان دکتر بینا دولت‌آبادی
نائب رئیس- آقای دکتر بینا پس از دستور می‌خواهند صحبت کنند ثقه‌الاسلامی دستور هنوز مانده است. دستور برای جلسه آینده خواهد بود که بقیه انتخابات هیئت رئیسه به عمل می‌آید آقای دکتر بینا بفرمایید.
دکتر بینا- آقایان به خوبی می‌دانند که موضوع تأمین گوشت تهران از چند ماه پیش به صورت معمایی در آمده است گوشت یک از مواد مهم غذایی مردم تهران است و سالیان دراز در ماه بهار یا فصول دیگر در دسترس مردم تهران بوده است و چون مورد حاجت عموم است نرخ آن حتی‌المقدور در سطحی نگاه داشته می‌شدکه فشاری به بودجه مردم بی‌بضاعت وارد نیاورد سه سال پیش چون تأمین قطعی خواربار مردم مورد توجه خاص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بود بنا به پیشنهاد شهرداری وزارت کشور که قائم مقام انجمن شهر می‌باشد به شهرداری اجازه با مشارکت صنف شرکتی برای تأمین گوشت تهران تشکیل شود که دخالت شهرداری در آن به حداقل و فقط به منظور نظارت بر حسن‌جریان تأمین و توزیع گوشت باشد.
تأسیس این شرکت آزمایشی بود برای سپردن امور مردم به خود مردم خوشبختانه تا مدتی که امور آن به خوبی اداره می‌شد شرکت موفق شد گوشت مورد مصرف تهران را در ماه بهار و سایر فصول در کیلویی چهل و چند ریال تثبیت کند و خسارت شرکت را در فروش گوشت سیاه بهار که به قیمت گرانت تهیه می‌شد با فروش در سایر فصول جبران نماید به طوری که در آخر دوره یک ساله عملیات شرکت علاوه بر جبران خسارت گویا در حدود پنج میلیون ریال هم سود خالص داشته است (صحیح است) تا یک سال پیش نرخ گوشت حداکثر در کیلویی چهل و دو سه ریال تثبیت شده بود و مردم تا حدی راضی بودند ناگهان در چند ماه پیش مسئله گوشت در تهران به صورت یک مسئله لاینحل در آمد به طوری که یک زمان گویا به علت عدم لیاقت متصدیان مربوطه ناگهان گوشت در تهران نایاب شد قیمت آن تا کیلویی یکصد ریال افزایش یافت و بعداً که دولت و شهرداری تلاش کردند تا گوشت مردم تهران را تأمین کنند قیمت آن در سطحی به مراتب زیاد از سابق تثبیت شد و در عین حال عنوان کردند که شرکت گوشت میلیون‌ها کسر کردند و مبالغ هنگفتی بدهکار شده است دولت که مسئول امور مملکت است وظیفه‌دار بود که به محض بروز اولین بحران با یک رسیدگی دقیق به این معما خاتمه دهد تا اگر سوءاستفاده شده است آشکار گردد و سوء استفاده کنندگان مورد تعقیب جدی قرار گرفته و اگر متصدیان به علت عدم لیاقت یک چنین بحرانی را به وجود آورده‌اند آنها را منفص کنند (دکتر-
عدل- همین طور هم خواهد شد) ولی به دلایل که بر ما نامعلوم است این کار انجام نشد تا بحران تازه‌ای پیدا شد و از نو مردم گرفتار کمیابی گوشت گردیدند عدم رضایت مردم بالاخره منجر به همان کاری شد که می‌باید از ماه‌ها پیش انجام می‌گرفت و آن رسیدگی و تعقیب جدی موضوع در شرکت گوشت بود صفاری حالا شروع کرده‌اند اکنون که رسیدگی به دفتر و محاسبات شرکت به وسیله مقامات قضایی انجام می‌گیرد ما مصلحت نمی‌دانیم که در زمینه محاسبات این شرکت مطلبی بگوییم و مترصد خاتمه تحقیقات بازپرس و دادستان دیوان کیفر هستیم فراکسیون پارلمانی حزب مردم با صراحت و قطعیت اعلام می‌دارد که تعقیب کلیه کسانی که در جریان شرکت گوشت سوء استفاده کرده‌اند مورد تقاضای ماست (صحیح است- صحیح است) و از همین اتحاد و اتفاق ما استفاده می‌کنیم که به این کار رسیدگی خوب شود و اگر جزیی قصوری در این امر مشاهده کنیم به پیروی از منویات مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به وظایف پارلمانی خود عمل خواهیم کرد.
صدرزاده- آقای بهبهانی یک ماه قبل این تقاضا را کردند تا سوء استفاده‌کنندگان در هر لباس و هر مقامی هستند رسوا شوند ولی ذکر یک نکته را نمی‌توانیم ناگفته بگذاریم و آن روش تبلیغاتی بعضی جراید وابسته به دولت است که شاید به منظور خلط مبحث و پایمال کردن موضوع و انحراف افکار عمومی از جریان صحیح رسیدگی به کار سوء استفاده‌کنندگان که مشخص و معلوم هستند با جاروجنجال می‌خواهند موضوع استفاده در امر آذوقه اهالی تهران را با مسائل دیگر مخلوط کنند
نمایندگان- این طور نیست و ضمناً برای آنکه مردم لکه‌ها را به دامان مجرمین نبینند به دامان همه لجن بپاشند تا اصل موضوع فراموش شود و یا لااقل عدم لیاقت متصدیان امور در بوته اجتمال و فراموشی بیفتد ما بدون این که مایل باشیم دکتر رضایی ما کیست ما حزب مردم با ایجاد سر و صدا مانع از جریان طبیعی رسیدگی به امر سوءاستفادهها باشیم خاطر نشان می‌کنیم که این قبیل تبلیغات و اخلال در امر رسیدگی قضایی سبب خواهد شد پیش از آن که منتظر نتیجه تحقیقات بشویم پرده از روی خلافکاری‌ها و سوءاستفادهها به یک باره برداریم و رسوایان را رسواترکنیم. پس نباید احترامی که ما به قوه قضایی داریم موجب سوء استفاده اشخاصی بشود و از سکوت ما برای لوث کردن اذهان استفاده کنند زیرا اگر ما لب به سخن بگشاییم خیلی زود افکار عمومی امکان قضاوت پیدا خواهد کرد (احسنت).
نائب رئیس- آقای ابتهاج نوبت شما است ولی اجازه بفرمایید آقای دولت آبادی صحبت کنند بعد بفرمایید.
دولت‌آبادی- فرمایشات جناب آقای دکتر بینا مورد تأیید همه است هر نادرستی باید تعقیب بشود اما این که مربوط به افکار عمومی است این است که گوشت فراوان و ارزان می‌خواهند این افکار عمومی است نکته‌ای که ناچار شدم اینجا یادآور شوم این است که دولت آقای دکتر اقبال بدون تردید حامی دزد نیست (صحیح است).
دکتر بینا- اینجا منظوری نداشتیم جز این که رسیدگی شود اجازه بفرمایید شخص دکتر اقبال از نظر شخصیت تقوی و پرهیزکاری بدون تردید در مملکت مورد تأیید همه است اما یک نکته‌ای را که خواستم یادآور شوم جناب آقای دکتر بینا این است که در همین مجلس دو نفر از نمایندگان موضوع گوشت را تحت تعقیب و سؤال قرار دادند و تمام این مجلس رأی داد که برود و کمیسیون تحقیق و باز نکته‌ای که نبایستی فراموش شود این است که نماینده دولت یعنی معاون وزارت کشور بلند شد و با این کار موافقت کرد و هیچ وقت هیچ کس در مملکت نیست که حمایت از دزد را بتواند شیوه خودش قرار بدهد ما هم انتظار داریم که هر کسی نادرستی کرده است مورد تعقیب قرار بگیرد و مردم هم از این جهت راحت شوند (احسنت)
۵- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
نائب رئیس- بنده معتقدم که اگر آقایان اجازه بفرمایند چون به اندازه کافی در این موضوع صحبت شده و تذکراتی هم داده شده است جلسه را ختم کنیم جلسه آینده روز یکشنبه خواهد بود دستور انتخاب بقیه اعضاء هیئت رئیسه و اعضای شعب خواهد بود.
مجلس پنجاه دقیقه پیش از ظهر ختم شد.
نائب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر موسی عمید.