مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۸۴

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نخست

قانون اساسی مشروطه و متمم آن

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۸۴

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ اردیبهشت ۱۲۸۶ نشست ۸۳

مذاکرات روز شنبه ۲۷ ربیع الاول ۱۳۲۵ دارالشورای ملی.

خلاصه مذاکرات روز پنجشنبه ۲۵ را آقا میرزا طاهر قرائت کردند.

احسن الدوله – چنانچه در عمل نان از طرف مجلس اقدامات مفیده بعمل آمد که عجالتاً گندم بخبازخانه‌ها برسد و رفع اغتشاش بشود خوب است در کیفیت نان هم از طرف مجلس اقدامی بشود که با اینکه گندم خالص بخبازخانه داده می‌شود جنس صحیح بمردم داده شود که اگر باین ترتیب نان مغشوش بمردم داده شود تا فاصله یکماه دیگر لابد نصف خلق تهران تلف خواهند شد.

حاج محمد اسمعیل آقا- امروز مفتش کمپانی چند فقره نان از چند دکان خبازی محض نمونه آورده بود خیلی هم مغشوش بود. قرار شد از طرف کمپانی مفتش صحیح از برای تحقیق معین شود و از هردکان خبازی تقلبی ظاهر شد به مرکز اطلاع بدهد مجازات وسیاست سخت بعمل آید.

سیدالحکما- بنده بعضی سوالات از وزیر جنگ و وزیر تجارت داشتم آن روزی که وزرا حاضر شدند ممکن نشد سؤالات خودم را اظهار نمایم حالا خوب است معاون آنها رابخواهیم تا آن سئوالات بشود.

رئیس- این مطلب مذاکره شد که هر گاه مطلبی باید از یکی از وزارتخانها سئوال شود بایست قبل از وقت بآنها اطلاع داد بعد از آن آنها را بخواهیم طوری نشود که آنها حاضر شوند و مطالب بدون ترتیب و عدم مسبوقیت مبهم بماند.

(در اینموقع بقیه نظامنامه وزارت داخله که در روز پنجشنبه قرائت شده بود خوانده شد دربین قرائت نظامنامه لایحه از طرف انجمن فارس بمجلس رسید بر حسب اظهار رئیس قرائت گردید مضمون لایحه اشعار بر دو مطلب داشت:

یکی اظهار افسردگی از عدم تعیین حرکت قوام الملک و افتتاح آنها بهمین اندازه از تامیناتی که داده شده است و اظهار اینکه اگر عاجلا نتیجه اقدامات مجلس مقدس در رفع تعدیات قوام الملک ظاهر و مکشوف نکرده احتمال می‌رود مجددا هیجانی از انجمنها بظهور برسد دیگر ابراز همت غیورانه که از ایل شاهسون بغدادی که در این موقع اجماعا حضار شده‌اند؟ که هر خانه داری دو خروار گندم بطهران آورده و بقیمت عادله بفروشند و باین ترتیب بیست و چهار هزار خروار گندم خواهند آورد اکنون هم گندم بتوسط ایل شاهسون آورده شده است یکنفر گماشته کمپانی مقرر شود که تحویل بگیرد امید است با این حال این جمع معطوف فرموده که موجبات تشویق آنها فراهم شود پس ازقرائت لایحه وکلا اظهار همراهی ولزوم رفع تعدیات از آنهافرمودند).

احسن الدوله – چیزی که هست باید یک مطلب ملحوظ باشد که هر کس فرستاده می‌شود کسی نباشد که بدتر ا ز حاکم سابق باشد.

رئیس – نظارت این مطلب راجع بمجلس شورای ملی است البته باید رعایت این نکته ملحوظ گردد.

آقا سید محمدتقی – معلوم است عموما از اهل شاهسون بغدادی ممنون و متشکرند ولی باید دانست که این امتنان نه از آن باب است که آنها گندم خواهند آورد بلکه از آن جهت است که عرایض و تظلمات آنها صحیح است و بر وکلا عظام لازم است که در رفع تعدیات آنها اقدامات لازمه بعمل آورند البته هر کس تظلم صحیحی بمجلس اظهار کند بر مجلس لازم است که جدا رسدیگی کند درخصوص قوام الملک مذاکره شده که باید جواب تلگرافی که بمجلس کرده است داده شود که تاخیر این جواب را بهانه عدم حرکت خود قرار ندهد. (در این موقع محتشم السلطنه معاون وزارت داخله وارد شد).

محتشم السلطنه – در باب تظلمات شاهسون بغدادی چنانچه عرض کرده بودم مشغول بودند ریاست آنها از رئیس سابق سلب شد خود یلکنیک هم تصدیق نمود که اختلاط تکالیف نظامی و حکومتی امر مشکلی شده بود این مطلب از اول هم غلط بود عجاله نایب الحکومه جدیدی از برای آنها فرستاده می‌شود گویا شاهزادهم معزالدوله که سابق مسبوق بوده برود.

صدیق حضرت – خوب است یکنفر ازطرف وکلا این ترتیب را بایل شاهسون بغدادی ابلاغ نماید.

احسن الدوله – حالااین حکومت تغییر کرد اما باید ببینیم اگر بعد از این نزاعی فیمابین قزاقها و آنها شد کی حکم خواهد کرد.

محتشم السلطنه – حاکم حکم خواهد کرد درخصوص موقوفی تیولات و جنس چون بعضی ملاحظات بایست رعایت شود قرار شد هفته دو روز مجلسی از وزرا منعقد شود و در یان خصوص مذاکره شود و نتیجه مذاکرات بمجلس محترم اخطار گردد.

آقا میرزا محمود خوانساری- سابق هم عرض کرده‌ام که ارباب تیول تصرف می‌کنند خوب است تلگرافی در این باب بشود که عجاله آنها دست از تصرف نگاهدارند.

محتشم السلطنه – تلگراف شده است که کلیه در عمل مالیات غیر از وزارت مالیه کسی تصرف ننماید.

آقا میرزا محمود – عمل مالیه موکول برأی مجلس است آیا وزرا می‌توانند مداخله نمایند.

محتشم السلطنه – تکلیف وزراست که آنچه را صلاح میدانند بمجلس اخطارکنند و در باب تلگراف آذربایجان در خصوص تعیین طرق و شوارع و شهر جناب نظام الملک مخصوصا و سایر حکام عموما تلگراف فرمودند که حالا که از طرف مجلس محترم چنین اقدامی شده است که انجمنها دخالت در امورات نکنند باید حکام کمال مواظبت را در تنظیم و تأمین رعایت نمایند تا نظامنامه برسد در باب تلگراف زنجان هم تلگرافی بمظفرالدوله شده است که اقدامات لازمه بعمل بیاید در خصوص بختیاریها هم فرمودند مشغول اقدامات هستند چون عارض زیاد دارند قرار کلی داده خواهد شد و برای اختلافی که مابین خوانین آنجا شده بدواً لازم است بجهت استقرار حکومت اقدامات مجدانه بشود و در این مسئله هم اقدامات لازمه خواهد شد ودر خصوص این تلگرافی که از تبریز رسیده است فرمودند عرض کنیم با وجود اینطور حسن مساعدتی که از طرف مجلس و دولت شده است مجددا باز همچنین تلگرافی رسیده حالا باید وکلای عظام خصوصا وکلای آذربایجان اقدامات لازمه نموده که این محظورات مرتفع گردد و تلگرافی هم متولی باشی قم نموده‌اند که مضمون آن این است:

محض زیارت تلگراف صبح شنبه حرکت خواهم کرد و راپورت تلگرافی هم آمده است که متولی باشی جمع و اظهار می‌دارند که تمام دارایی ما بواسطه ایشان محفوظ بود و همچنین جمعی در تلگراف خانه متحصنند اگر جلوگیری نشود تولید فساد خواهد شد.

احسن الدوله – در این تلگراف دقتی لازم است ببینیم اگر متولی باشی امشب بمیرد خلق قم بعد از او چه خواهند کرد.

محتشم السلطنه – مقصود از این تلگراف و راپورت استحضار خاطر وکلا عظام بود جواب هم داده شده است (در این موقع آقا سید محمد تقی راپورت تلگرافی تبریز را قرائت کردند که مشعر بود بر اینکه:

بعضی از اهالی تبریز لباس مخصوصی از برای خودشان ترتیب داده و هفته دو روز مشغول تیراندازی و مشق نظامی هستند شب گذشته کاظم نام پسر اصغر دولت گرکه که یکی از اشرار معروف است مصادف شب کردها شده و چهار قبضه تفنک دیوان را از آنها گرفته و جناب نظام‌الملک هم دیروز وارد شهر شد مردم هم بدیدن ایشان می‌روند.)

حاج محمد اسمعیل آقا – همانطوریکه گفته شد که بایست بحکومت اقتدار داده شود البته اقتدار نام داده خواهد شد که از عهده تنظیم وادای وظایف و تکالیف خود برآید.

وکیل التجار- درخصوص نظام حالا که در میان ملت هیجانی پدیدار شده است خوب است که از طرف دولت اقدامی شود که این جمع در تحت اداره نظامی درآمده البته در مواقع لزوم بدرد خواهند خورد.

رئیس- کلیه ترتیب نظام در این مملکت تغییری خواهد کرد انشاءالله آنوقت ترتیبات صحیحه داده خواهد شد.

محتشم السلطنه اظهار داشتند – امروز راپورتی تلگرافی از استرآباد رسیده است قرائت کردند مشعر باینکه:

بعد از آنکه احکامات در استرداد صادر شد پس از تحقیق معلوم گردید بیست ودو نفر از اسرا در نزد طایقه دوجی که مفاخر الملک رئیس آنها است می‌باشند مقرر شد مفاخرالملک برود بهر طوری امکان یابد آنها را مسترد دارد و در صورتیکه کوتاهی کند دوازده هزار تومان بدهد و خود امیر اعظم هم اردوی منظم تشکیل داده سه روز قبل حرکت کردند بعد معلوم شد که مفاخرالملک بنای سرکشی را گذارده و خیال فاسد دارد واز طرف دیگر هم اکرم الملک ایلخانی با سوارهای فندرسکی با او ملحق شد. تلگرافی هم خود امیراعظم کرده که اشعار بهمین مطالب داشت بعلاوه اینکه اکرم الملک و مفاخرالملک به اردوی امیر اعظم بر خورده و آذوبه اردو را گرفته‌اند.

محتشم السلطنه – امروز مخصوصا اتابک اعظم رفتند تلگراف خانه ترتیباتی که لازم بود دادند مقصود از ارائه این تلگراف و راپورت این بود که مجلس محترم از این اقدامات مسبوق باشد و انشاءالله بهمان ترتیبات رفتار خواهد شد واگر نشد با استحضار مجلس اقدامات لازمه خواهد شد.

آقا میرزا محمود خوانساری- آن روز که در مجلس رأی داده شد قرار نشد که بقوه قهریه اسرا گرفته شوند قرار شد اشخاصی که بانی اینکار بودند پول بدهند تا اسرا مسترد شوند.

رئیس- مگر آنروز در مجلس نبودید که مذاکره شد اگر بنا شد پول بدهند باید آن اشخاص که باعث بودند با مأمور دولتی بروند اسرا را استرداد نمایند اما اگر از طرف دولت باید اقدام شود بقوه جبریه باید استرداد نمایند.

محتشم السلطنه – سابق این طور قرار داده شد مسئله دیگریست واز این راپورت هم چنین معلوم می‌شودولی ازین ترتیبی که حالا پیش آمده است باقتضای وقت و مصلحت باید اقدام کرد.

دکتر ولی الله خان – معلوم است هر رئیسی بیک اندازه از حال مرئوسین خود مسبوق است والبته اجزای خودش را بهتر می‌شناسد از قراریکه از این راپورت استنباط می‌شود اول این اشخاص مطیع و فرمانبردار بودند ولی بعد تهیه قشون دیده بنای خودسری گذارده بایست این تحریک از طهران شده باشد حالا لازمست در احضار آنها اقدام شود از تحریکات تهران هم جلوگیری شود.

حاجی محمد اسمعیل آقا – تا حال باندازه که به وزارت داخله تکلیف شده با آن حسن تدبیری که دارند انجام داده‌اند بعد از این هم البته هر طور مصلحت بدانند اقدام خواهد کرد. محرکین را هم خودشان می‌شناسند جلوگیری هم خواهند نمود.

صدیق حضرت – در خصوص آصف الدوله تاحال شروع باقدام شده است یا خیر؟

محتشم السلطنه – بلی امروز مخصوصا دستورالعمل داده‌اند به وزرات عدلیه مشغول هستند حال اگر لازمست از طرف مجلس هم ماموری برود که نظارت داشته باشد معین فرمایند. در این موقع آقا سید محمد تقی تلگراف قوام الملک را خواند که مشعر بود باینکه:

دو ماه است مشغول خدمت هستم خلاف عدل رفتار نکرده بلکه کمال همراهی را از انجمن محلی نموده مخارج وکلائی را هم که باید به مرکز بیاید خود و فرزندان متحمل شده‌ایم چند روز است بواسطه اشتباه‌کاری که نمودند از خدمت دیوانی استعفا داده و قبول هم شده است یک سئوال می‌شود که اگر یک نفر بخواهد بقانون مشروطیت بی طرفانه بکارهای خود مشغول باشد می‌تواند یا باید بدون تحقیق اخراج شود اگر چنان است خوب است علاوه بنده را بخرند تا بنده بروم در ممالک دیگر.

حاج محمد اسمعیل آقا- این رأییکه مجلس در باب احضار او داده منافات با مقاصد او هم ندارد خوب است عجاله حاضر شوند همین مقاصد هم مجری خواهد شد.

در این موقع تلگرافی را که متولی باشی قم اظهار داشته بود آقا سید محمدتقی قرائت داشتند قریب باین مضمون بود:

اینکه دعاگو را احضار کرده بودند که بزیارت اعلیحضرت همایونی مشرف شوم البته اطاعت خواهم کرد اما چون از بدایت خود را در زمره حامیان این اساس می‌دانستم حالا که مرا در عداد مستبدین می‌شمرند نهایت تأسف را دارم باز هم امیدوارم بعد از تحقیق رفع این شبهات بشود.

گفتند ایشان هم مثل قوام‌الملک بیایند تحقیق می‌شود البته در صورت خلاف رفع اشتباه هم خواهد شد.

(در این موقع مجلس ختم شد).

منبع

‎