مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ آبان ۱۳۰۷ نشست ۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ آبان ۱۳۰۷ نشست ۴
مذاکرت مجلس
دوره هفتم تقنینیه
صورت مشروح مجلس یوم یکشنبه ۲۰ آبان ماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۷ جمادی الاولی ۱۳۴۷
جلسه چهارم
فهرست مطالب:
۱- انتخاب بقیه هیئت رئیسه چهار نفر منشی و سه نفر مباشر
(مجلسی یکساعت و ربع قبل از ظهر بریاست آقای دادگر تشکیل)
(و در صورت جلسه قبل را آقای بزرگ نیا قرائت نمودند)
(غائبین بی اجازه جلسه قبل)
آقایان: اکبر میرزا مسعود – غلامحسین میرزا مسعود –میرزا محمد تقی طباطبائی – مهدوی – دکتر امیرخان اعلم – تیمورتاش – محمد تقی خان اسعد – آقا شیخ جواد – علی
خان اعظمی – خطیبی – حاج آقا رضا رفیع – اسمعیل خان ظفری – میرزا ابوالفضل – سید ابراهیم ضیاء – حاج میرزا جیب الله – اعتبار – حاج حسن آقا ملک – امیر تیمور کلالی – آقا زاده سبزواری – بیات – موقر دشتی – ملک ایرج میرزا دولتشاهی – مرآت اسفندیاری – ملک مدنی – حاج غلامحسین ملک – قوام شیرازی – حاج حسین آقا مهدوی – میرزا حسن خان وثوق – آقا میرزا هاشم آشتیانی – حاج رحیم آقا قزوینی – دکتر حسن عظیما – شیخ علی مدرس – فرشی.
دیر آمدگان بی اجازه جلسه قبل
آقایان. آقا سید کاظم یزدی – امیرحسین خان ایلخان – سید عبدالرحیم کاشانی – میرزا حسن خان مسعودی.
رئیس – آقای دولتشاهی در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
محمد علی میرزا دولتشاهی – بله. این طور خوانده شد در صورت مجلس که ایرج میرزا دولتشاهی غائب بدون اجازه است اگرچه هنوز کمیسیون عرایضی تشکیل نشده و تکلیف مرخصی‌ها معین نیست و بنده متذکر باین قسمت هستم ولی علی ایحال فرقی بین غائب مریض با غایب مسافر در طرز تحریر باید باشد ایشان مریض هستند و از روزیکه مریض شده‌اند بنده از مقام ریاست کتبا استجازه کرده‌ام و هنوز هم کسالتشان ادامه دارد.
رئیس – بطوریکه خودتان فرمودید کمیسیون عرایض که حق دادن مرخصی‌ها را دارد هنوز منعقد نشده و ما تمام مرخصی‌ها را جمع کرده‌ایم و یک باره به کمیسیونی که تعیین خواهد شد خواهیم فرستاد اما این که فرمودید بین غائب مسافر یا غائی که بواسطه موضوع دیگر غائب است بنده نمیدانم چطور می‌شود بین این دو قسم فرقی قائل شد. در هر صورت مجموع اینها دریک موقع خیلی نزدیکی در کمیسیون عرایض تکالیفش معلوم می‌شود. آقای زوار در صورت مجلس فرمایشی دارید؟
زوار – خیر بعد از تصویب صورت مجلس عرض دارم.
رئیس – آقای روحی
روحی – بنده خواستم خاطر آقایان را مستحضر بدارم مخصوصا خاطر مقام ریاست و آقایان منشی‌ها را آقای حاج سید المحققین طباطبائی دیبا خطاب می‌شوند و دیبای مطلق متعلق به عبدالحسین خان دیبا است. خواستم این اشتباه در صورت جلسه و در مقام خطاب رخ ندهد.
رئیس – رعایت می‌شود. آقای کازرونی
کازرونی – عرض کنم گویا آقای آشتیانی را هم غائب بی اجازه نوشته‌اند همه آقایان میدانند که آقای آشتیانی مدتهای مدیدی است مریض و بستری هستند و همانطوری که حضرت آقای رئیس فرمودند البته بایستی در کمیسیون عرایض و مرخصی حل بشود لیکن من باب نذکر لازم بود بعرض برسانم.
رئیس – در صورت مجلس دیگر مخالفی نیست؟
جمعی از نمایندگان – خیر.
رئیس – آقای زوار اظهاری می‌خواهید بفرمائید؟
زوار – بنده می‌خواستم عرض کنم آقایانی که در نظر گرفته‌اند بنده را جزو هیئت رئیسه انتخاب کنند خیلی تشکر می‌کنم که مرا کاندید کرده‌اند لکن خواهش می‌کنم که رای عدول کنند.
رئیس – شروع می‌کنیم به انتخاب منشیان. آقایان شریفی و فاطمی و آقا حسین آقایان تشریف بیاورند.
(آقایان فوق الذکر در محل نطق حاضر شده اخذ آراء بعمل آمد)
(مهره‌های تفتیشیه و پاکات رای تعداد و پس از قرائت آراء نتیجه بقرار ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه ۹۹
پاکات رای ۹۹
آقای اورنگ شیخ الملکی ۸۱ رای
آقای مؤید احمدی ۷۶ رای
آقای اسدی ۷۴ رای
آقای فتوحی ۶۲ رای
آقای مصباح فاطمی ۲۰ رای
آقای بزرگ نیا ۱۸ رای
آقای زوار ۸ رای
آقای میرزا علی خان شهداد ۴ رای
آقای امیر همایون ۳ رای
آقایان: پورمحسن – مجد ضیائی – فاضل الملک – ایلخان یاسائی – جلائی – افخمی – حیدری – میرزا عبدالحسین خان دیبا – احتشام زاده – دولتشاهی – فرهمند – ایزدی جمشیدی – دیوان بیگی – فراگوزلو – هر یک ۱ رای ورقه سفید علامت امتناع ۴.
رئیس – عده حاضرین صد نفر آقایان: اورنگ شیخ الملکی با هشتاد و یک رای مؤید احمدی با هفتاد و شش رای – آقای اسدی با هفتاد و چهار رای – آقای فتوحی شصت و دو رای حائز اکثریت شدند. شروع می‌کنیم به انتخاب سه نفر مباشرین (آقایان مستخرجین آراء در محل نطق حاضر و اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس – اخذ آراء تمام شد شروع می‌شود به استخراج و قرائت آراء.
(پس از تعداد و قرائت آراء نتیجه اینطور حاصل شد)
مهره تفتیشیه ۹۸
پاکات رای ۹۸
آقای ارباب کیخسرو ۷۶ رای
آقای امیر حسین خان ۵۸ رای
آقای حیدری ۴۹ رای
آقای شمیرانی ۴۸ رای
آقای نجومی ۱۶ رای
آقای جلائی ۱۳ رای
آقای کازرونی ۴ رای
آقایان فرهمند – لاریجانی – خطیبی – یاسائی هر یک ۱ رای ورقه سفید علامت امتناع ۳.
رئیس – عده حاضرین صد نفر آقای ارباب کیخسرو با هفتاد و شش رای آقای امیر حسین خان با پنجاه و هشت رای به مباشرت انتخاب شدند آقای حیدری و آقای شمیرانی که چهل و نه و چهل و هشت رای دارند حائز اکثریت نشده‌اند و نسبت به این یکنفر تجدید انتخاب می‌شود.
آقای افشار.
آقای افشار – برای یکنفر مباشر که باید انتخاب شود اگر اجازه میفرمائید تنفس داده شود تا در خارج تبادل نظری بشود که معطل نشویم و ضمنا شعب نبشینند و کمیسیونهائی را که باید انتخاب کنند انتخاب نمایند. این ترتیب بعقیده بنده بهتر است.
رئیس – آقای روحی
روحی – عرض کنم یک نفر مباشر با قیمانده است و تصور می‌کنم کاری ندارد و قسمت کمیسیونها و شعب هم باید بعدازظهر جمع شوند و بالاخره برای انتخاباتشان رای بدهند.
بعضی از نمایندگان – خیر جلسه آتیه.
رئیس – آقایان موافقین با تنفس قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد. آقایان نظار تشریف بیاورند.
(آقایان سابق الذکر در محل نطق حاضر و آراء را اخذ نمودند)
رئیس – اخذ آراء تمام شد شروع می‌شود به استخراج آراء.
(استخراج آراء بعمل آمده نتیجه بترتیب ذیل حاصل گردید)
مهره تفتیشیه ۹۷
پاکات رای ۹۷
آقای شمیرانی ۴۶ رای
آقای حیدری ۳۹ رای
آقای جلائی ۶ رای
آقایان: زوار – فرهمند – احمدی – هر یک ۱ رای ورقه سفید علامت امتناع ۳.
رئیس – عده حاضرین ۹۸ آقای شمیرانی چهل و شش رای آقای حیدری ۳۹ رای هیچکدام از دو نفر آقایان حائز اکثریت نشدند این دفعه دفعه آخر است آقای صادقی.
صادقی – بطوریکه آقایان ملاحظه می‌فرمایند دو مرتبه
است رای داده شده و اکثریت حاصل نشده است در صورتیکه بنا بود راجع به مسائل بر طبق تصمیمات فراکسیون رفتار شود و بنده متاسفانه می‌بینم این اصل رعایت نمی‌شود بنابراین عقیده‌ام این است که چند دقیقه تنفس شود تا در خارج تصمیمی نسبت به این یکنفر گرفته شود و بعد بیائیم در مجلس و آن یکنفر را انتخاب کنیم.
رئیس – آقای عراقی
عراقی – بنده تصور می‌کنم فرمایش نماینده محترم مورد نداشته باشد چه ما تنفس بدهیم چه ندهیم یک دفعه دیگر باید انتخاب شود و البته اعم از اینکه بشود یا نشود این یکنفر باکثریت نسبی انتخاب خواهد شد اما راجع به اینکه تصمیمات فراکسیون چطور است این قسمت‌ها را در خود فراکسیون باید صحبت کرد و در مجلس این صحبت‌ها چندان خوب نیست.
رئیس – آقایان نظار تشریف بیاورند.
(آقایان مستخرجین آراء در محلنطق حاضر و اخذ آراء نمودند)
رئیس – اخذ آراء تمام شد استخراج و قرائت می‌شود.
تعداد و قرائت آراء بعمل آمده و نتیجه بطریق ذیل حاصل شد)
مهره تفتیشیه ۹۶
اوراق رای ۹۶
آقا شمیرانی ۴۶ رای
آقای حیدری ۴۱ رای
آقای جلائی ۲ رای
آقای نجومی ۱ رای
ورقه سفید علامت امتناع ۶
رئیس – عده حاضرین نود و هفت نفر آقای شمیرانی به اکثریت نسبی چهل و شش رای انتخاب شدند. چند فقره پیشنهاد از آقایان نمایندگان آقای آقا سید یعقوب آقای عدل و آقای روحی رسیده است که جلسه تعطیل شود و از شعب کمیسیونهای معهوده انتخاب شوند این پیشنهاد تقریبا یک ساعت قبل رسیده بود که ما مشغول انتخاب اعضاء هیئت رئیسه بودیم حالا نمی دانم زمانش را ادراک می‌کنند؟ بالاخره یک روز را برای انجام این کار باید در نظر گرفت.
روحی – اجازه می فرمائید توضیح بدهم؟
آقا سید یعقوب اجازه می فرمائید؟
رئیس – بفرمائید.
آقا سید یعقوب – خاطر آقایان محترم مستحضر است و همنی طور اول تشکیل جلسه هم بعضی از آقایان راجع به غیبت پاره از آقایان نمایندگان از حیث مرض یا جهت دیگر اظهار فرمودند و تا کمسیون عرایض معین نشود تکیف غائبین معلوم نمی‌شود که ایا غیبتشان از چه جهت است مثلا کسیکه مریض است مسلما مطابق تمام قوانین دنیا مریض معذور است ولی همانطور که مقام ریاست فرمودند تا از کمیسیون رای داده نشود نمی‌شود پس اول چیزی که لازم است برای تعیین تکلیف نمایندگان در غیبت و حضور کمیسیون عرایض است و ما ناچار هستیم تا جلسه دیگر تکلیف خودمان را معین کنیم از این نقطه نظر بنده و آقایان افشار و عدل و روحی برای اینکه تکلیف نمایندگان معلوم شود با آقایان دیگر هم مشورت کردیم و این پیشنهاد را تقدیم کردیم و نظرمان هم این بود که مقام ریاست هم جلسه را خاتمه می‌دهند و شعب تشکیل می‌شود و فورا انتخاب کمیسیونها منتهی در ظرف پنج دقیقه صورت می‌گیرد و تکلیف را معین می‌کنیم دیگر حالا باشد یا جلسه آتیه بنظر مقام ریاست است. جلسه را ممکن است روز سه شنبه معین بفرمائید بنده در پیشنهاد خودم این حق را به مقام ریاست تفویض می‌کنیم این پیشنهاد بنده بود و دلیلم را هم عرض کردم.
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – بنظر بنده چون کارهای فوتی و فوری دربین نداریم و امروز هم جلسه خاتمه پیدا کرده الان هم یکساعت ازظهر گذشته اگر انتخاب کمیسیونها در جلسه سه شنبه ضرری ندارد. روز سه شنبه آقایان
حاضر می‌شوند و کمیسیونها را معین می‌کنند این کار فرضا روز پنجشنبه هم بشود اشکالی ندارد مقصود این است عجله زیاد لازم نیست انتخاب کمیسیون عرایض هم این قدرها لازم نیست. فرضا اگر یک مرخصی هائی تقاضا شده تمام اینها جمع می‌شود و یک مرتبه وقتی که کمیسیون معین شد تکلیفی معلوم خواهد شد. اگر ما حالا عجله کنیم کمیسیونها را انتخاب کنیم آنوقت ناچاریم مجلس رابطور ممتد تعطیل کنیم و این هم به عقیده بنده موردی ندارد. و اگر آقایان موافقت بفرمایند بهتر این است روز سه شنبه کمیسیونها را انتخاب کنیم و پنجشنبه هم جلسه رسمی باشد این ترتیب به نظر بنده بصلاح مجلس اقرب است برای اینکه کار لازمی در دستور نداریم.
یک نفر از نمایندگان – رای بگیرید.
رئیس – ما هنوز قدر مقیقنی پیدا نکرده‌ایم که رای بگیریم برای اینکه آقایان بطور کلی حالا را پیشنهاد کرده بودند – یکی از آقایان پیشنهاد کرده‌اند امروز عصر جلسه تشکیل شود و البته با رعایت ترتیب باید به پیشنهاد رای بگیریم. آقای آقا سید یعقوب.
آقا سید یعقوب – مقام ریاست فرمودند تکلیف معین نشده گمان می‌کنم اگر بفرمائید پیشنهاد بنده قرائت شود تکلیف معین می‌شود زیرا بنده اینطور نوشته‌ام که پس از ختم جلسه شعب تشکیل شود و این کاری است راجع به مجلس و البته هر جوراکثریت مجلس رای بدهد همان مطاع است.
رئیس – قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
مقام محترم ریاست
پیشنهاد می‌کنم که پس از ختم جلسه شعب تشکیل شود و کمیسیون هائی که باید از شعب انتخاب شود ترتیب او معین شود.
رئیس – رای می‌گیریم به مدلول پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب. آقایان موافقین قیام فرمایند.
(معدودی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد.
آقای عدل پیشنهاد کرده‌اند که سه ساعت بعدازظهر امروز جلسه تشکیل شود قرائت می‌شود.
(باین مضمون خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم سه ساعت و نیم از ظهر رفته جلسه تشکیل و کمیسیون بودجه را انتخاب نمایند.
رئیس – آقای عدل
عدل – بنده به ملاحظه اینکه حالا ظهر گذشته و آقایان هم خسته‌اند و ناچار باید بروند و ناهار میل کنند از این جهت پیشنهاد کرده‌ام مجلس سه ساعت و نیم بعدازظهر تشکیل شود و شعبه‌ها کمیسیونهای عرایض و بودجه را انتخاب نمایند و چون در مجلس مسئله عرایض خیلی اهمیت دارد لذا استدعا می‌کنم آقایان رای بدهند.
رئیس – آقای افسر
افسر – به همان دلیلی که فرمودند حالا یک ساعت از ظهر گذشته و همه خسته‌اند باید تصور بفرمائید که سه ساعت بعدازظهر هم به طریق اولی آقایان نمی‌توانند حاضر شوند و بنده هر چه فکر می‌کنم چه موجی است که با این شتاب و عجله می‌خواهیم کمیسیونها را معین کنیم چیزی نمی‌فهمم یک ورقه – یک نوشته – یک لایحه – یک چیزی در کار نیست که این قدر شتاب و عجله می‌کنید. به عقیده بنده بهتر این است روز سه شنبه شعب تشکیل و کمیسیونها معین شود، هیچ موجب و دلیلی بنده نمی‌بینیم که امروز باین عجله این کار بشود.
رئیس – رای گرفته می‌شود به قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که تصویب می‌کند قیام فرمایند.
(معدودی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد.
فهیمی – بنده اخطار نظامنامه دارم.
رئیس – بفرمائید.
فهیمی – بنده این مذاکرات و پیشنهادات را اصلا موافق نظامنامه نمی دانم بجهت اینکه در نظامنامه می‌نویسد
در ماده هفدهم که در موقع تجدید شعبات یک کمیسیون شش نفر موسوم به کمیسیون عرایض و مرخصی تشکیل می‌شود. در ماده دیگر می‌گوید در ابتدای هر دوره اجلاسیه سالیانه هر یک از شعبات یک نفر برای کمیسیون محاسبات معین می‌کنند و باز در مادهٔ دیگر می‌گوید کمیسیون دیگریباسم کمیسیون بودجه مرکب از هیجده نفر در اول هر دوره احلاسیه سالیانه از شعبات معین می‌شوند. الان اول دوره اجلاسیه است و از طرف مقام ریاست باید به شعبات اخطار شود که جلسه تشکیل بدهند و عده اعضائی را هم که برای کمیسیونهای منتخبه از شعبات لازم است خودشان باید اعلام فرمایند و تعیین این مسئله بنظر خود آقای رئیس است که معین بفرمایند شعب امروز یا فردا یا پس فردا تشکیل شود. در هر حال مطابق نظامنامه باید از طرف مقام ریاست اعلام شود که فلان عده اعضاء برای فلان عده کمیسیون باید معین شوند. کمیسیون هائی که باید در مجلس انتخاب شود روز جلسه که معین شد باید جزو دستور گذارده شود کمیسیون هائی که باید از شعب انتخاب شود بعد از اعلام آقای رئیس آقایان خودشان حاضر می‌شوند و مطابق نظامنامه معین می‌کنند. بنابراین این که پیشنهاد می‌شود امروز جلسه شود یا فردا یا پس فردا این خارج از حدود نظامنامه است. باید خود آقای رئیس اعلام بفرمایند و خود شعب باید جلسه شان را تشکیل بدهند.
رئیس – عرض کنم آقای فهیمی که آشنا به نظامنامه هستند خودشان میدانند که تعیین اولین جلسه افتتاحیه به تصویب مجلس است و اگر این نظر را حالا بخواهم اعمال کنیم روزها است که از این مقصود می‌گذرد و بالاخره مجلس در تمام اعمال خودش و دستورهای داخلی و خارجی خودش می‌تواند ابراز نظر کند پیشنهادهائی رسیده بود برای ساعت تعیین کمیسیونهای منتخبه از شعب بنده ناگزیر بودم پیشنهادها را بخوانم و برای توافق آقایان اعضاء مجلس یا ساعت و روز معینی مذاکره کنیم و در این بابهم بنوبه ترتبیی شروع کردیم تا هر جائی که مجلس موافقت کند و هرساعت و روز را که مجلس صلاح بداند ما آن روز و ساعت را معتبر بدانیم. پیشنهاد آقای روحی.
(به مضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که فردا صبح دوشنبه شعب برای انتخاب کمیسیونهای ثلاثه تشکیل شود.
رئیس – آقای روحی
روحی – عرض کنم این یک حد متوسطی است که نه حالا باشد نه عصر. فردا صبح غالب آقایان کار ندارند و این کمیسیونها مخصوصا (همانطوری که آقای آقا سید یعقوب تذکر دادند) کمیسیون عرایض باید زود انتخاب شود الان یک عده مریض هستند. آقایان موافقت کنند و رای بدهند که جلسه ختم شود و جلسه آتیه پنجشنبه باشد و فردا صبح هم بیائیم از شعب کمیسیونهای ثلاثه را انتخاب کنیم.
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – عرض کنم که به نظر بنده مباحثات هیچ ضرورتی ندارد بعلاوه تسریع در این مطلب با یک ترتیبی که مخالف اوضاع و احوال زندگانی خصوصی نمایندگان باشد صحیح نیست. میفرمائید فردا جلسه تشکیل شود برای اینکه کمیسیون عرایض انتخاب شود…
بعضی از نمایندگان – جلسه خیر. شعب.
شریعت زاده – بلی شعب. دلیلی که اقامه می‌فرمایند این است که می‌فرمایند بعضی از نمایندگان معذور و مریض هستند بنظر بنده تاخیر تشکیل معذور کمیسیون عرایض رفع اثر از معذوریت نمی‌کند هر کس معذور باشد در هر موقعی که کمیسیون تشکیل شد ممکن است عذر او را تصدیق کند بنابراین بنده معتقدم که آقایان همه موافقت کنند روز سه شنبه صبح شعب را تشکیل شود و روز پنجشنبه هم جلسه شده و تمام کارها خاتمه پیدا کند.
رئیس – رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای روحی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
رئیس – تصویب نشد. آقای احتشام زاده و آقای افسر پیشنهاد می‌کنند که روز سه شنبه صبح شعب تشکیل بشود. آقای احتشام زاده.
احتشام زاده – در اینکه در ابتداء هر دوره اجلاسیه کمیسیونها باید تشکیل شود تردیدی نیست ولی امروز آقایان بواسطه گذشتن وقت موافقت نفرمودند بنده معتقدم جلسات معمولی مجلس که معمولا سه شنبه بوده است همانطور باشد و آقایان روز سه شنبه تشریف بیاورند و کمیسیونها را انتخاب کنند.
رئیس – مخالفی نیست؟
(گفته شد خیر)
رئیس – بنابراین روز سه شنبه صبح آقایان سه ساعت قبل از ظهر در شعب تشریف می‌آورند چهار کمیسیون باید از شعب انتخاب شود دو تای از آنها سالیانه است که عبارت است از کمیسیون بودجه و کمیسیون محاسبات دو تای از آنها سه ماهه است و آن عبارت از کمیسیون مبتکرات و کمیسیون عرایض و مرخصی است و اگر در عده اعضاء هم نظر نداشته باشید سابقا کمیسیون بودجه هیجده نفر محاسبات شش نفر مبتکرات شش نفر و کمیسیون عرایض هم شش نفر بوده است. اگر آقایان موافق باشند بهمین مقدار اعضاء انتخاب شود.
بعضی از نمایندگان – بلی مثل سابق باشد.
رئیس – در نظر آقایان باشد که برای کمیسیون محاسبات از اعضاء هیئت رئیسه کسی را نمی‌شود انتخاب کرد جلسه رسمی هم روز پنجشنبه سه ساعت و نیم قبل از ظهر.
(مجلس یک ساعت بعدازظهر ختم شد)