مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ مهر ۱۳۴۸ نشست ۱۴۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱ مهر ۱۳۴۸ نشست ۱۴۹
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۱۴۹
فهرست مطالب:
۱ - قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲ - معرفی آقای سیروس مجد به معاونت پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی وسیله آقای دکتر مجیدی وزیر کار و امور اجتماعی
۳ - طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام و طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش راجع به اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوایی و دریایی ارتش و ارسال به مجلس سنا
۴ - تصویب صورت‌جلسه
۵ - بیانات بعد از دستور آقای مهندس صائبی
۶ - ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه (اول) مهر ماه ۱۳۴۸
| جلسه فوق‌العاده مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین بااجازه
- آقایان ابوذر ـ پروفسور مخبر فرهمند ـ بانو دکتر دولتشاهی ـ مهندس قادرپناه ـ دکتر مدنی ـ مهندس سهم‌الدینی ـ مهندس بریمانی ـ انشاء ـ دکتر خطیبی ـ فولادوند ـ محمد اسدی ـ دکتر اسفندیاری ـ دکتر رشتی ـ دکتر بقائی‌یزدی ـ مهندس پرویز بهبودی ـ دکتر صالحی ـ دکتر صدر ـ دکتر طالع ـ مصطفوی ـ نائینی ـ شیخ‌الاسلامی ـ بانوزاهدی ـ مهرزاد ـ دکتر میرعلاء ـ تیمسار نکوزاد ـ تیمسار همایونی ـ دکتر گالیک ـ کریم‌بخش ـ سعیدی ـ ایلخانی‌پور ـ ماهیار ـ دکتر پرتو اعظم ـ رضازاده ـ دکتر خزائلی ـ مهندس اردلان ـ مهندس ارفع ـ مهندس اسدی ـ سمیع ـ ساگینیان ـ سلیمانی کاشانی ـ غلام نیاکان ـ مهندس کیاکجوری ـ مرتضوی ـ مسعودی ـ مهندس معینی‌زند ـ مهندس معتمدی.
غائبین مریض
- آقایان مهندس اخوان ـ فیاض ـ دکتر امین ـ آموزگار ـ بوشهری ـ دکتر خیراندیش ـ سعید وزیری ـ خانلرقراچورلو ـ کاسمی ـ کلانتری ـ کمالوند ـ پاینده ـ پردلی ـ شاهنده ـ مانی مبارکی ـ موقر ـ دکتر موثقی ـ دکتر مهذب.
- معرفی آقای سیروس مجد به معاونت پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی وسیله آقای دکتر مجیدی وزیر کار و امور اجتماعی
۲- معرفی آقای سیروس مجد به معاونت پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی وسیله آقای دکتر مجیدی وزیر کار و امور اجتماعی.
رئیس ـ وارد دستور می‌شویم آقای دکتر مجیدی فرمایشی دارید بفرمائید.
دکتر مجیدی (وزیر کار و امور اجتماعی) ـ با کسب اجازه از مقام محترم ریاست آقای سیروس مجد را به سمت معاون پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی حضور نمایندگان محترم معرفی می‌نمایم (نمایندگان ـ مبارک است مبارک است).
- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام و طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش راجع به اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش و ارسال به مجلس سنا
۳- طرح گزارش شور اول کمیسیون نظام و طرح و تصویب فوریت و اصل گزارش راجع به اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش و ارسال به مجلس سنا.
رئیس ـ گزارش شور اول اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون مقام مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسۀ ۲۷ /۶ /۱۳۴۸ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحۀ شمارۀ ۱۹۱۵۸ ـ ۲۳ /۶ /۴۸ راجع به اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش مصوب ۲۱ /۳ /۱۳۴۳ را که به شمارۀ ۹۴۹ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد. اینگ گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
از تاریخ تصویب این قانون عنوان قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش موضوع ماده واحد مصوب ۲۱ /۳ /۴۳ به قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران ارتش شاهنشاهی، تبدیل و مقررات ماده واحد قانون مزبور به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
مادۀ واحده ـ در ارتش شاهنشاهی علاوه بر درجات ثابت درجات موقت افسری نیز ایجاد می‌گردد.
- تبصرۀ ۱ ـ اعطاء و سلب درجات موقت در موارد لزوم با رعایت مقررات این قانون با اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.
- تبصرۀ ۲ ـ در موارد استثنایی به منظور تأمین نیازمندی سازمانی و تعادل در سلسله مراتب در صورت حائز بودن شرایط زیر ممکنست افسران به یک یا چند درجه موقت بالاتر از درجه مربوط نائل شوند:
- الف ـ لیاقت و شایستگی برای نیل به درجه مورد نظر از خود ابراز نموده باشند.
- ب ـ برابر مقررات مصرح در قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به جز شرط مدت توقف در درجه واحد شرایط ترفیع باشند.
- تبصرۀ ۳ ـ افسری که به درجه موقت نایل می‌گردد در تمام مدتی که حق استفاده از درجه مزبور را دارد حقوق و مزایای همان درجه را دریافت خواهد داشت.
- تبصرۀ ۴ ـ ترفیع افسران مذکور در تبصرۀ ۲ از لحاظ درجات ثابت تابع مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی بوده و پس از طی حداقل مدت توقف در هر درجه به یک درجه بالاتر امکان‌پذیر خواهد بود.
- تبصرۀ ۵ ـ تا موقعی که درجه موقت افسری به درجه ثابت تبدیل نشده در صورت رفع نیاز سازمانی با مشاهده عدم شایستگی از وی و یا در صورتی که فاقد شرایط قانونی ترفیع با توجه به بنده ب تبصرۀ ۲ گردد حق استفاده از درجه موقت مزبور و حقوق و مزایای مربوط از او سلب خواهد شد در این صورت از حقوق و مزایای درجه ثابت مربوط برابر مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهد نمود.
- تبصرۀ ۶ ـ در صورتی که افسری در حین استفاده از درجه موقت بازنشسته یا معلول شود یا فوت نماید عنوان مزایای درجه موقت از وی سلب و مأخذ احتساب حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستمری بر مبنای حقوق درجه ثابت خواهد بود مگر در مورد افسر شهید که یک‌روز قبل از شهادت به یک درجه بالاتر از درجه ثابت مربوط نائل و حقوق درجه جدید مبنای احتساب مستمری وراث خواهد بود.
- تبصرۀ ۷ ـ برای تعیین نحوۀ اجرای این قانون آئین‌نامه‌ای توسط وزارت جنگ تدوین و تصویب و به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
وزارت جنگ مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون نظام ـ حکیمیان.
گزارش شور اول از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسۀ ۲۷ /۶ /۱۳۴۸ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحۀ اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی مصوب ۲۱ /۳ /۱۳۴۳ را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون نظام را در این مورد تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری ـ دیهیم.
رئیس ـ برای این لایحه پیشنهادی فوریت شده است. پیشنهاد قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید لایحه قانون اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش با قید یک فوریت مطرح شود.
فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین ـ ارفع.
رئیس ـ فوریت لایحه مطرح است. آقای مهندی بهبودی بفرمائید.
دکتر مهندس بهبودی ـ می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم که فراکسیون حزب مردم هم با این فوریت موافق است.
رئیس ـ بنابراین به فوریت لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی‌ها موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحد مطرح است نظری نیست؟ آقای مهندس بهبودی بفرمائید.
دکتر مهندس بهبودی ـ در تبصرۀ ۷ پیش‌بینی شده است که آئین‌نامه‌اش را تهیه و تصویب می‌کنند می‌خواستم معاون محترم وزارت جنگ به عرض مجلس برسانند که مقام تصویب‌کننده کیست؟ وزارت جنگ است یا هیأت دولت.
رئیس ـ تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) ـ با اجازه مقام ریاست، در ستاد بزرگ ارتشتازان آئین‌نامه تهیه و تنظیم می‌شود و وزیر جنگ هم تصویب می‌کند.
رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
محترماً پیشنهاد می‌نماید لایحه مربوط به اصلاح قانون اعطای درجات موقت به شرح زیر اصلاح شود.
ماده واحده ـ از تاریخ تصویب این قانون عنوان قانون مربوط به اعطای درجات موقت به افسران نیروهای هوائی و دریائی ارتش موضوع قانون مصوب ۲۱ /۳ /۴۳ به قانون اعطای درجات موقت به افسران ارتش شاهنشاهی تبدیل و مقررات قانون مزبور به شرح زیر اصلاح می‌شود در ارتش شاهنشاهی علاوه بر درجات ثابت در موارد لزوم و با رعایت مقررات این قانون درجات موقت افسری نیز اعطا می‌گردد.
- تبصرۀ ۱ ـ اعطاء و سلب درجات موقت با اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه خواهد بود.
تبصره‌های ۲ تا ۷ قانون به شرح مندرج در لایحه و مصوبه کمیسیون نظام.
با تقدیم احترام ـ نادر ادیب سمیعی.
رئیس ـ آقای ادیب سمیعی بفرمائید.
ادیب سمیعی ـ خدمت همکاران محترم باید عرض کنم که اعطای درجات موقت به افسران نیروهای دریائی و هوائی به موجب قانون سال ۴۳ امکان داشت و این لایحه را وزارت جنگ برای این آورده است که به افسران نیروهی زمینی هم درجات موقت نظامی داده شود و این لایحه جانشین قانون سال ۴۳ خواهد بود. پیشنهادی که بنده دادم در اصل مطلب تغییری وارد نمی‌کند بنده پیشنهادم این است که کمیسیون نظام یک مقدمه‌ای بر ماده واحده نوشته که خود آن مقدمه بایستی ماده واحدهای باشد که ماده واحده قبلی را هم در بر داشته باشد در ثانی در تبصره یک ماده واحده نوشته شده اعطاء و سلب درجات موقت نظامی با رعایت مقررات با مقام سلطنت خواهد بود و بنده در شأن مقام سلطنت نمی‌بینم که نوشته شود با رعایت مقررات با اعلی‌حضرت همایونی خواهدبود. بنابراین با رعایت مقررات را حذف کردیم مضافاً این که در بندب و بند الف تبصره دو شرایط اعطای درجات موقت هم ذکر شده است بنابراین با این پیشنهاد اگر موافقت بفرمائید لایحه بهتر خواهد شد.
رئیس ـ تیمسار کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) ـ بنده با پیشنهاد موافقم.
رئیس ـ نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
در مورد لایحه شمارۀ ۹۵۰ پیشنهاد می‌نماید از لحاظ عبارت تبصرۀ دو ماده واحده به شرح زیر اصلاح شود:
- تبصرۀ ۲ ـ به منظور تأمین نیازمندی سازمانی حفظ تعادل در سلسله مراتب در موارد استثنایی و در صورت احراز شرایط یر ممکن است افسران به یک یا چند درجه موقت بالاتر از درجه مربوط نائل شوند:
- الف ـ لیاقت و شایستگی.
- ب ـ دارا بودن شرایط ترفیع طبق مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی (به استثنای شرط مدت توقف در درجه).
یزدان‌پناه.
رئیس ـ آقای دکتر یزدان‌پناه بفرمائید.
دکتر یزدان‌پناه ـ پیشنهادی که بنده تقدیم کردم در حقیقت از نظر مفاد و محتوی در تبصره دو وجود دارد النهایه بنده چون سیاق عبارت را ثقیب دیدم عبارت را اصلاح کردم و همان‌طور که در خودر پیشنهاد ذکر شده است برای اینکه مواردی که مورد نظر هست در حقیقت با یک عبارت بهتری باشد و بنده فکر کردم اگر این اصلاح عبارتی به عمل بیاید تبصره دو بهتر و روشن‌تر خواهد شد و اگر لازم باشد توضیح هم عرض می‌کنم که از لحاظ عبارت چه فرقی دارد.
رئیس ـ بفرمائید.
دکتر یزدان‌پناه ـ عرض می‌کنم در بند الف تکرار شده است، که لیاقت و شایستگی برای نیل به درجه بالاتر از خود ابراز کرده باشد وقتی که در بند دو ذکر شده باشد که چه شرایطی لازم است برای نیل به درجه بالاتر دیگر ذکر قسمت دوم بند الف که می‌گوید برای نیل به درجه مورد نظر از خود ابراز نموده باشد لزومی ندارد چون در خود تبصره دو ما گفته‌ایم که به چه کیفیت از یک درجه می‌شود به درجه دیگر رفت و تبصره دو حکم کلی را می‌دهد که به منظور نیازمندی‌های سازمانی و حفظ تعادل در سلسله مراتب در صورت حائز بودن شرایط الی آخر این شرایط چیست ۱ـ لیاقت و شایستگی ۲ـ واجد بودن شرایط مقرر در قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی و در پرانتز می‌نویسیم به جز شرط مدت، توقف در درجه که در حقیقت مجموعاً یک اصلاح عباراتی است و در اصل لایحه تغییری نمی‌دهد ولی عبارت را بهتر می‌کند.
رئیس ـ تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان ـ بنده موافقم.
رئیس ـ نسبت به این پیشنهاد نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به پیشنهاد آقای دکتر یزدان‌پناه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
در مورد لایحه ۹۵۰ پیشنهاد می‌نماید در تبصره چهار اصلاح عبارتی زیر به عمل آید.
- تبصرۀ چهار ـ ترفیع افسران مذکور در تبصره دو از لحاظ درجات ثابت تابع مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی است و نیل به یک درجه بالاتر پس از طی حداقل مدت توقف در هر درجه امکان‌پذیر می‌باشد.
یزدان‌پناه.
رئیس ـ با این پیشنهاد مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
در مورد لایحه شمارۀ ۹۵۰ پیشنهاد می‌نماید قسمت اول تبصرۀ ۷ به شرح زیر اصلاح شود:
- تبصرۀ ۷: آئین‌نامه اجرایی این قانون توسط وزارت جنگ... الی آخر
یزدان‌پناه.
دکتر یزدان‌پناه ـ اصلاح عبارتی است.
رئیس ـ نظر مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد بعدی قرائت شود.
با احترام پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده لایحه قانونی اصلاح قانون مربوط به اعطای درجات موقت پس از کلمات «در ارتش شاهنشاهی» اضافه شود «از تاریخ تصویب قانون تا مدت ده سال»
در تبصره یک ماده واحده پس از عنوان «اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه» «آریامهر» اضافه شود.
سرتیپ‌پور.
رئیس ـ تیمسار کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) ـ با اجازه مقام ریاست دلیلی ندارد که یک قانون را محدود کنیم برای مدت معینی مثلا برای ۱۰ سال و باز بعد از مدت ده سال یک قانون دیگر بیاوریم این است که اگر مقرر بفرمائید که مدت نگذاریم بهتر است. در قسمت دوم که فرمودید کلمه آریامهر بنویسیم چون قانون عمومیت دارد و مربوط به سالیان دراز است و بعد از ۱۲۰ سال که سلطنت اعلی‌حضرت پایدار است کلمه آریامهر مخصوص اعل‌حضرت همایون محمدرضا شده است و به پادشاه بعد از ایاشن لقب آریامهر داده نشده پس قانونی که ما می‌گذاریم باید کلی باشد.
رئیس ـ آقای سرتیپ‌پور بفرمائید.
سرتیپ‌پور ـ ترقیات فنی و علمی ارتش‌ها ایجاب می‌کند که ما برای همگان شدن با ملل پیشرو و ارتش‌های پیشرو کارهائی را شروع کنیم از جمله نقضی که پیش‌بینی شده است از طرف وزارت جنگ مسئله فقد کادر نظامی به اندازه کافی است و نبودن آن مقداری که بتواند تعادل درجات و سلسله مراتب را تأمین کند البته این کار بسیار کار صحیحی است ولی همیشه ما دچار آن درجه عقب افتادگی نخواهیم بود که تمام عمر بیائیم چنین تدبیری را به کار ببریم در حال حاضر ممکن است این عقب افتادگی مشهود باشد و لازم باشد که اصلاح شود. وزارت جنگ که از جمله وظایفش پیش‌بینی احتیاجات ارتش است مسلماً در دهسال تمام این وقت را پیدا خواهد کرد که تدارکات ارتش خود را به صورتی آماده کند که دیگر لازم نباشد که دم به دم درجات یک عده از افسران را در زمان عادی بالا ببرد. برای تعادل درجات البته ده سال وقت کافی است و اینکه اسم مبارک آریامهر را اضافه کردم ملت ایران معتقد است که ارتش ضامن استقلال مملکت است. چرا؟ برای اینکه یک عده از اعضای خانواده‌اهای ایران در ارتش متمرکز شده‌اند در تحت فرماندهی کل قوا و با تعلیمات افسران دانا و توانا که همه گونه اعتماد نسبت به آنده خود دارند وظیفه استقلال‌طلبی و دفاع از استقلال مملکت را به عهده می‌گیرند در حال حاضر افتخار ملت ایران و نسل کنونی این است که فرماندهی کل قوا بر عهده شاهنشاه متفکری است که امتحان همه گونه درایت وطن‌پرستی و اجرای سیاست مستقل ملی و رهبری را داده و می‌تواند ملت ایران اعتماد کند که اعلی‌حضرت شاهنشاه آریامهر کمترین اشتباهی در این سلسله مراتب یا در این تعادل سلسله مراتب نخواهند کرد در حالتی که معلوم نیست این درایت و فراست و جهان‌بینی را جانشینان در آینده دور تااین حد داشته باشند و واجد این همه اطلاعات عالیه باشند. بی‌شبهه ما هیچ‌وقت برای عزیزان خودمان این فکر را نمی‌کنیم که روزی غایب بشوند ولی اگر احیاناً اراده خداوندی بر این بود که فرماندهی کل قوا و این اختیارات با دیگری باشد در آن موقع هیچ اشکالی نخواهد داشت که وزارت جنگ و دولت وقت و پارلمان وقت با توجه به استعداد و شناسایی و قدرت و بسیاری چیزهای دیگر لایحه‌ای تقدیم بکند بنابراین پیشنهاد بنده این است که ارتش مادام زیر نظر فرماندهی کل قوا شاهنشاه آریامهر هستند این صلاحیت را پیدا کنند که بتوانند به سلسله مراتب خود سر و صورتی بدهند.
رئیس ـ آقای سرتیپ‌پور پیشنهادتان را پس می‌گیرید؟
سرتیپ‌پور ـ خیر.
رئیس ـ به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
با احترام پیشنهاد می‌نماید در پایان تبصرۀ ۷ پس از جمله «مأمدر اجرای این قانون است» اضافه شود «و مکلف است طی ده سال مقرر در این قانون نیازمندی سازمان ارتش را تأمین و تعادل در سلسله مراتب را به صورتی تأمین کند که اجرای این ماده واحده ضرورت نیابد» سرتیپ‌پور.
رئیس ـ آقای سرتیپ‌پور این که همان پیشنهاد قبلی است.
سرتیپ‌پور ـ خیر قربان تکلیفی است برای وزارت جنگ.
رئیس ـ پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود.
رئیس ـ با اینکه پیشنهاد قبلی شما تصویب نشد تصور می‌فرمائید این پیشنهاد باز ضرورت داشته باشد؟ به هر حال به این پیشنهاد رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم تبصرۀ ۱ لایحه اصلاح قانون اعطای درجات موقت به افسران به شرح زیر اصلاح شود.
- تبصرۀ ۱ ـ اعطا و سلب درجات موقت به افسرانی که واجد مقررات این قانون باشند به امر شاهنشاه آریامهر انجام خواهد گرفت.
با تقدیم احترام ـ کمالوند.
خواجه نوری ـ اصلا ماده حذف شد دیگر ضرورت ندارد.
رئیس ـ بنابراین پیشنهاد بعد قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم در لایحه اصلاح قانون اعطای درجات موقت به افسران در اول بند ب تبصرۀ ۲ به جای کلمه «برابر مقررات» نوشته شود «طبق مقررات».
با تقدیم احترام ـ کمالوند.
رئیس ـ اصلاح عبارتی است پشنهاد بعدی قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نمایم در عنوان قانون اعطای درجات موقت به افسران سطر سوم بعد از کلمه اعطای اضافه شود و سلب.
با تقدیم احترام کمالوند.
رئیس ـ تیمساز کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ) ـ عرض کنم در تبصرۀ ۱ ملاحظه فرمودید نوشته شده اعطاء و سلب، کلمه سلب در تبصره یک هست.
نمایندگان ـ آن در تیتر تبصره هست، اشکالی ندارد.
رئیس ـ رأی می‌گیریم به این پیشنهاد خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- تصویب صورت جلسه
۴- تصویب صورت جلسه
رئیس ـ نسبت به صورت‌جلسه پنج‌شنبه ۲۷ شهریور ماه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- بیانات بعد از دستور آقای مهندس صائبی
۵- بیانات بعد از دستور آقای مهندس صائبی
رئیس ـ آقای مهندس صائبی به عنوان بعد از دستور صحبت می‌کنند، بفرمائید. مهندس صائبی ـ با اجازه مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم
به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند در تعطیلات تابستانی مجلس شورای ملی واقعه ناگوار و ضایعه تأثرآوری رخ داد روز ۵شنبه سی‌ام مرداد سال جاری آتش‌سوزی مهیبی در مسجدالاقصی اولین قبلۀ مسلمین روی داد (صحیح است) که خبر آن دنیا را دچار حیرت و هر مسلمان را متأثر و متألم نمود (صحیح است) و دنیای اسلام را تکان داد و در عموم مسلمانان دنیا مخصوصاً مردم خداپرست و مسلمان ایران تألم و تأثر قلبی فراوانی ایجاد کرد (صحیح است).
مسجدالاقصی بعد از کعبه معظمه مقدس‌ترین امکنه در جهان اسلام است (صحیح است) در آغاز بعثت حضرت رسول اکرم پیغمبر بزرگ و گرامی اسلام (ص) تا به سال دوم هجرت مسجدالاقصی قبلۀ مسلمانان بود و به آن سوی نماز می‌گذاردند در سال دوم هجرت (۱۴ ماه بعد از هجرت) حکم الهی در مدینه در تغییر قبله مسلمانان از مسجدالاقصی به مسجدالحرام یعنی مکه معظمه در مسجد قبلتین مدینه شرف نزول پیدا کرد.
قرآن کریم نام مسجدالاقصی را با تجلیل و تمجید در چند مورد یاد کرده است. و از همین مکان مقدساست که حضرت رسول اکرم (ص) به معراج رفت سبحان الذی اسری بعبدۀ لیلا من المسجدالحرام الی المسجدالاقصی.
مسجداقصی شاهکار صنعت و ساختمان می‌باشد و علاوه بر امتیازات روحانی بسیار دارای عظمت ساختمانی و هنر معماری است.
بلافاصله پس از این ضایعۀ ناگوار شاهنشاه آریامهر پادشاه خداپرست و مسلمان ما که همیشه در تحکیم مبانی مقدس دین مبین اسلام و تعظیم و حفظ شعائر مذهبی توجه و عنایات مخصوص مبذول فرموده و می‌فرمایند (صحیح است) و در حفظ منافع اسلام پیشرو و پیش‌قدم هستند (صحیح است) اولین فرد مسلمان و نخستین رهبری بودند که به جهانیان اعلام فرمودند شاه و ملت ایران از این واقعه متأسف بوده (صحیح است) و مانند هر مسلمانی در جبران این حریق پیش‌قدم می‌باشند و به سهم خود هزینه تعمیر را با افتخار به دوش می‌گیرد (صحیح است) و در این باره اعلامیه دربار شاهنشاهی به شرح زیر صادر گردید:
مسجدالاقصی قبلۀ اول اسلام و مسلمانان که نبی اکرم صلوات الله و سلام علیه به پیشوائی مسلمان جهان به طرف آن نماز گذارد و به عبادت پرداخت و بعد از حرم مقدس خدا (کعبه) قبلۀ دوم و زیارتگاه مردم جهان بود و تربت متبرک رسولان خدا است دچار آتش‌سوزی شده است طبیعی است قلوب مسلمانان جهان جریحه‌دار است و همه مسلمانان به اتفاق در این سانحه داغدارند و به یقین به جبران آن اقدام خواهد شد. شاهنشاه آریامهر امر فرمودند از طرف ملت مسلمان ایران به جهانیان اعلام شود که شاه و ملت ایران مثل هر مسلمان در جبران این حریق پیش‌قدم است و سهم خویش هزینه تعمیر مسجدالاقصی قبله دوم مسلمانان را با افتخار بر دوش می‌گیرند.
وزارت امور خارجه مأموریت دارد که با دول اسلامی برای تعمیر مسجدالاقصی تماس بگیرد و از راه سازمان ملل متحد تسهیلات لازم را برای این کار فراهم آورد.
وزیر دربار شاهنشاهی اسداله علم.
مردم مسلمان ایران مانند شاهنشاه محبوب و خرمند و مسلمان خود از این واقعه بسیار ناگوار و ضایع تأثرآور بسیار متأثر و متألم گردیدند و به پیروزی از منویات ملوکانه آمادگی خود را برای تعمیر اولین قبله مسلمین اعلام داشتند (احسنت).
اقدام شایسته شاهنشاه آریامهر و اعلام پیش‌قدمی شاه و ملت ایران در جبران خسارت اسف‌انگیز به مسجد اقصی با حسن استقبال و تأیید محافل مسلمان جهان روبرو گردید و مسلمانان جهان این اقدام شایسته را ستودند.
نمایندگان و سفیران کشورهای مسلمان جهان در وزارت خارجه ایران حضور به هم رسانیده و اقدام رخبر خردمند ملت ایران و دولت ایران را مورد ستایش قرار داده و نمایندۀ دائمی ایران در سازمان ملل متحد نیز نمایندگان کشورهای اسلامی عضو سازمان ملل را در یک جلسۀ نیم ساعته در جریان تصمیم دولت ایران قرار داد و همچنین در شرفیابی سفیران کشورهای اسلامی در دربار شاهنشاهی به حضور شاهنشاه آریامهر دوشنبه سوم شهریور ماه ۱۳۴۸ پس از اظهار تشکر و امتنان سفیر کبیر افغانستان از جانب سفرای کشورهای اسلامی از اقدامات شایسته و مؤثر شاهانه در مورد حادثه تأسف‌آور مسجداقصی به عرض رسانید:
ما که در اینجا هستیم شاهدیم که آن اعلی‌حضرت نخستین شخصیتی بودند که در این غم عملاً شرکت فرموده و چنین تصمیم بزرگی اتخاذ گردید. برای ما از طرفی به خاطر حادثه‌ای که رخ داده موجب کمال تأثر است و از طرف دیگر به مناسبت وحدتی که ممالک اسلامی نشان داده‌اند موجب کمال خوشحالی و مسرت است.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ سخنان سفیر کبیر افغانستان بیانات مشروحی ایران و اشاره فرمودند:
«عکس‌العمل من به عنوان یک فرد مسلمان و عکس‌العمل ملت ایران به عنوان یک ملت مسلمان یک عکس‌العمل حقیقی بود و هر بار که بدبختی یا خطری یکی از ممالک مسلمان دنیا را تهدید کرده است عکس‌العمل ایران پیوسته این بوده که تا آن‌جا که می‌توانسته است کمک و مساعدت کند. من به کرات گفته‌ام اگر عموم ملل مسلمان دنیا با هم نزدیکتر بودند و نوعی تماس و رابطه‌ای خاص با یکدیگر برقرار می‌کردند شاید برخی فجایعی که تاکنون رخ داده است پیش نمی‌آمد و صدای ما در دنیا طنین بلندتری داشت و احقاق حقوق مسلم ما نیز بهتر و بیشتر میسر می‌بود.»
همه ما در مقابل این افکار بلند شاهنشاه آریامهر سرتعظیم و تجلی فرود آورده و احساس غرور می‌کنیم (صحیح است).
آخرین تجلی علاقه ملوکانه به این امر مهم مذهبی کمکی بود که بالغ بر یک میلیون ریال به تعمیر مسجدالاقصی فرموده‌اند و این اقدام خداپسندانه شوق و شعف فراوانی در مردم مسلمان و نیک‌اندیش این کشور ایجاد کرد (صحیح است) و هم‌وطنان مسلمان ما را بر آن داشت که در انجام این امر مذهبی و شرعی بر یکدیگر سبقت و پیشی بگیرند و آمادگی کامل خود را برای تعمیر مسجد مزبور اعلام دارند.
نمایندگان ملت هم در این امر مذهبی همگی شرکت نمودند که از طرف مقام ریاست معظم مجلس شورای ملی اقدام گردید.
همه ما نعمت وجود شاهنشاه آریامهر را به درگاه قار متعادل شکر گذاریم و دوام عمر معظم‌له و بقای سلطنت پرخیر و برکت پهلوی و سعادت و سلامتی خاندان جلیل سلطنت را مسئلت داریم (صحیح است ـ احسنت).
به طوری‌که نمایندگان محترم استحضار دارند امروز دو روز است که کنفرانس بزرگ اسلامی با تجمع رهبران و نمایندگان چهارصد و شصت میلیون مسلمان در رباط تشکیل شده و برای نخستین بار در چهارده قرن تاریخ اسلام رهبران مسلمان جهان گرد آمده‌اند که درباره مشکلات جامعه بزرگ اسلامی مذاکره نموده و تبادل نظر نمایند (صحیح است).
اکنون چشم عموم مردم دنیا مخصوصاً مسلمانان جهان به اقدامات این کنفرانس مهم دوخته شده است شک نیست این قبیل کنفرانس‌ها وسیله‌ای است که قلوب مردم مسلمان را به هم نزدیک می‌کند و با به کار بردن تعالیم اسلامی همان طوری‌که شاهنشاه محبوب ما در اولین جلسه کنفرانس فرمودن نه تنها مشکلات ممالک اسلامی را مرتفع می‌سازد بلکه حیثیت و اعتبار ممالک مسلمان را نیز در بین سایر ملل بالا خواهد برد و بالنتیجه در اثر اجرای تعالیم اسلامی کمک بزرگی به پایداری صلح جهانی خواهد شد.
ما امیدواریم که ضمن استفاده از نظریات و پیشنهادات ارزنده رهبر دانشمند و خردمند ملت ایران نتایج بسیار مطلوبی از این کنفرانس که همان طوری‌که ذات شاهانه فرمودند نباید اولین و آخرین کنفرانس باشد برای جامعه اسلامیت و احقاق حق مسلمانان و خدمت به پایداری صلح جهانی به خصوص استقرار صلح در خاورمیانه حاصل شده و توفیق کام کار این کنفرانس مهم را که در نوع خود بی‌نظیر است از درگاه قادر متعادل مسئلت داریم (احسنت ـ احسنت).
- ختم جلسه
۶- ختم جلسه
رئیس ـ با اجازه خانمها و آقایان جلسه فوق‌العاده را ختم می‌کنیم.
رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.
-بیانات اعلیه‌حضرت همایون شاهنشاه آریامهر در گشایش دورۀ اجلاسیه ۱۳۴۸ ـ ۱۳۴۹ مجلسین
- بیانات اعلیه‌حضرت همایون شاهنشاه آریامهر در گشایش دورۀ اجلاسیه ۱۳۴۸ ـ ۱۳۴۹ مجلسین
با تأییدات خداوند متعال دورۀ اجلاسیه سال ۱۳۴۸ ـ ۱۳۴۹ مجلس سنا و مجلس شورای ملی را با مسرت افتتاح می‌نمائیم. برای ما تذکر این نکته مایه خوش‌وقتی است که در دوره اجلاسیه گذشته مانند چند دوره پیش از آن قوانین مفیدی از تصویب مجلسین گذشت و اجرای برنامه‌های وسیع مملکتی در همه شئون مادی و معنوی به نحو رضایت‌بخش ادامه یافت و در هر یک از زمینه‌های صنعتی، اجتماعی، فرهنگی، کشاورزی، آموزش و پرورش و غیره پیشرفت‌های شایان توجهی حاصل گردید. سال گذشته را ما با رشد سالانه ۳ /۱۰ درصد به قیمت ثابت و ۶ /۱۱ درصد به قیمت جاری به پایان رسانیدیم و برآوردهای مقدماتی درباره شش ماهه اول سال جاری در مقایسه شش ماهه اول سال گذشته رشدی معادل ۶ /۱۵ درصد به قیمت ثابت را نشان می‌دهد که بر مبنای آن برای تمام سال ۱۳۴۸ رشدی در حدود ۱۲ درصد پیش‌بینی می‌شود. به طوری‌که می‌دانید رشد متوسط سالانه تولید ناخالص ملی ما در پنج سال گذشته ۴ /۹ درصد بوده است.
در سال گذشته رشد مصرف برق معادل ۳۷ درصد بوده و در شش ماه اول سال جاری این رشد با همین آهنگ ادامه داشته است. قدرت برق نصب شده مملکت در آغاز برنامه پنج‌ساله چهارم ۱۲۰۰۰۰۰ کیلو وات بوده که امیدواریم این رقم تا آخر این برنامه به ۲۷۰۰۰۰۰ کیلووات برسد. مصرف سرانه سالانه برق مملکت نیز که در حال حاصر کمی بیش از ۲۰۰ کیلووات ساعت است در آخر برنامه چهارم به ۴۰۰ کیلووات ساعت خواهد رسید.
در امر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در این یک‌ساله گذشته از توسعه شبکه شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستائی و تأمین اعتبارات مورد نیاز بیش از ۱۳۰۰۰۰۰ خانوار زارع عضو این شرکت‌ها و آغاز برنامه تعلیم و تربیت مدیران حرفه‌ای جهت ادارۀ امور شرکت‌های تعاونی در حین انجام خدمت وظیفه با همکاری ارتش و وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی اقدامات مؤثر دیگری صورت گرفته است که از جمله آنها تصویب و شروع اجرای قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان قانون تصمیم و فروش املاک مورد اجاره به زارعین مستأجر که با اجرای تدریجی آن موجبات مالکیت بیش از ۱۲۰۰۰۰۰ خانوار کشاورز دیگر با متجاوز از۶۰۰۰۰۰۰ نفر عائله فراهم خواهد شد و بدین ترتیب از این پس دیگر زارعی به صورت زارع مستأجر وجود نخواهد داشت.
تشکیل بانک تعاون کشاورزی ایران که سهام آن قابل انتقال به شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاون روستائی و کشاورزی بوده و تأمین اعتبارات مورد نیاز شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاون روستائی و تعاون‌های کشاورزی را بر عهده خواهد داشت تأسیس خانه‌های فرهنگ روستائی به منظور بالا بردن سطح اطلاعات عمومی اجتماعی و پرورش استعدادهای جسمی و روحی روستانشینان و ارشاد افکار کشاورزان در جهت پیشرفت برنامه‌های آبادانی مملکت ایجاد مرکز تحقیقات روستائی به منظور ارزیابی فعالیت‌های شرکت‌های سهامی زراعی و نظارت در حسن اجرای قانون بیمه‌های اجتماعی روستائیان و مسائل مربوط به امور اقتصادی و اجتماعی روستاها است.
در زمینه توسعه آبیاری کشاورزی جدید و به‌وجود آوردن واحدهای بزرگ به صورت شرکت‌های کشت و صنعت و شرکت‌های سهامی زراعی قدمهای مؤثری برداشته شده و کار ساختمان سدهای بزرگ طبق برنامه به خوبی ادامه یافته است. هم‌اکنون شش سد در دست ساختمان است و بنای سد عظیم رضا شاه کبیر نیز از سال ۱۳۴۹ آغاز خواهد شد.
در زمینه حمایت و بهره‌برداری از منابع طبیعی که از اصول مهم انقلاب ایران است قدمهای مؤثری در این سال برداشته شده که حفاظت آب‌خیزها و تثبیت ریگ‌های روان که بر اثر آن یک‌ساله گذشته ۱۴۰۰۰ هکتار از کویرهای کشور تبدیل به جنگل شده و واگذاری اراضی جنگلی مخروبه و غیرقابل احیا به کشاورزان به منظور تولید محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی که با اجرای آن در حدود یکصدهزار هکتار از بوته‌زارهای شمال کشور به اراضی زیر کشت افزوده می‌شود و برنامه بهره‌برداری از یک میلیون متر مکعب چوب در سال تأسیس کارخانه کاغذسازی در منطقه گیلان و تصویب و اجرای قانون جلوگیری از صید غیرمجاز در دریای مازندران و احداث مراکز بزرگ تکثیر و پرورش ماهی از آن جمله است.
در زمینه پیشرفت کمی و کیفی امر کشاورزی اجرای طرح‌های افزایش تولید محصولات مهم فلاحتی از قبیل گندم و برنج و پنبه و چغندر قند و انجام برنامه‌های مکانیزه شدن کشاورزی و تهیه بذرهای اصلاح شده و ترویج روش‌های نوین زراعتی و حفظ محصولات گیاهی و ثروت دامی کشور به مورد اجرا گذاشته شده است و در این مورد مخصوصاً لازم می‌دانیم رضایت خود را از خدمت سپاهیان ترویج و آبادانی در روستاهای کشور ابراز داریم.
در زمینه امور اجتماعی به دولت دستور داده‌ایم که به منظور حمایت کلیه حقوق‌بگیران و کارمندان مؤسسات لایحه قانونی به نام حمایت کارمندان در برابر از کارافتادگی و پیری و فوت تنظیم و تقدیم قوه مقننه نماید تا کلیه کارمندان مؤسسات خصوصی و آن دسته از کارمندان بخش عمومی که از چنین حمایتی برخوردار نیستند از مزایای آن بهره‌مند گردند. همچنین برای کارکنان بخش خصوصی پیش‌بینی بازنشستگی کرده‌ایم و امیدواریم این فکر در بین عموم مردم از طریق بیمه‌های اجتماعی عمومیت پیدا کند. در مورد کارگران قالیبافی بر اساس سیاست دائمی ما که از بین بردن کوچکترین آثار بی‌عدالتی‌های اجتماعی و اقتصادی است اقدامات لازم برای دفاع از حقوق آنان انجام گرفته و در سایر موارد مشابه نیز به همین ترتیب اقدام شده است.
فعالیت‌های خانه‌های انصاف و شوراهای داوری در این سال طبق برنامه به خوی پیشرفت داشته و در امر دادگستری نیز در سه ماهه اول سال جاری نسبت به سه ماهه اول سال گذشته در حدود ۴۰۰۰۰ پرونده بیشتر مورد رسیدگی قرار گرفته و مختومه شده است.
در زمینه‌های انقلاب آموزشی چه در سطح تعلیمات عالیه و چه در سطح عادی آموزش و پرورش که مورد توجه خاص ما است قدمهای مؤثری برداشته شده است. با اجرای قانون خدمات اجتماعی زنان برای اولین بار در سال گذشته ۲۸۰۰ دختر سپاهی دانش و بهداشت به خدمت مشغول شدند و در همین چند روزه قریب ۹۰۰ نفر دیگر به خدمت خواهند رفت و با احتساب دخترانی‌که در دوره تعلیماتی کار می‌کنند به زودی جمعاً در حدود ۶۰۰۰ دختر سپاهی مشغول کار خواهند بود.
در همین سال به منظور تعمیم آموزش و پرورش طرح‌های تازه‌ای به مورد اجرا گذاشته شده که ایجاد دبستان‌ها و دبیرستان‌های شبانه و تأسیس مراکز آموزش کودکان استثنایی و عقب‌ماندگان ذهنی و کرولال‌ها و نابینایان و تشکیل انجمن‌های معلمان و تربیت معلمان امور پرورشی در نقاط مختلف کشور به منظور تقویت و پرورش استعدادها و راهنمائی آنها و به خصوص طرح منطقه‌ای شدن آموزش و پرورش از نظر امور اداریه و مالی و استفاده از نظریات و کمک‌ها و مسئولیت‌های مردم به وسیله شوراهای آموزش و روش محلی که لایحه قانونی آن از طرف دولت به قوه مقننه تقدیم شده است از آن جمله است.
در مورد تعمیم آموزش کماکان سپاهیان دانش وظیفه ملی و انسانی خویش را با شهامت و فداکاری انجام می‌دهند.
تعداد این سپاهیان که تاکنون در روستاها خدمت کرده‌اند از ۶۰۰۰۰ نفر تجاوز کرده و جالب توجه است که در حدود ۲۴۰۰۰ نفر از آنان پس از پایان خدمت وظیفه خود داوطلبانه به امر تعلیم ادامه داده و به عنوان آموزگار به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمده‌اند.
شاید تذکر این نکته بی‌مورد نباشد که در سال ۱۹۷۰ که از طرف سازمان ملل متحد سال بین‌المللی تعلیم و تربیت اعلام شده است ترازنامه موفقیتهای مالی ما در این زمینه از درخشان‌ترین ترازنامه‌هایی است که در جهان در زمینه این کوشش بزرگ انسانی و اجتماعی ارائه می‌توان داد.
در سال ۱۳۴۷ لااقل یک میلیون نفر از افراد کشور در قریب ۲۰۰۰۰ کلاس پیکار با بی‌سوادی مشغول تحصیل بوده‌اند و طبق برنامه پیش‌بینی شده در سال جاری تحصیلی این رقم به ۱۲۰۰۰۰۰ نفر بالغ خواهد شد. تاکنون ۱۹ میلیون نسخه کتاب درسی و کتاب‌های حاوی اطلاعات عمومی در دسترس این افراد گذاشته شده است و روزنامه مخصوصی برای نوسوادان به چاپ می‌رسد.
در سطح علوم و آموزش عالی نیز کوشش‌های تازه‌ای بر مبنای اصول انقلاب آموزشی کشور صورت گرفته است. تعداد دانشجویان مؤسسات آموزش عالی برای نخستین بار از ۵۸۰۰۰ تجاوز کرده و در این مدت بیش از ۲۰۰ اسناد از میان فارغ‌التحصیلان ایرانی مقیم خارج از کشور برای دانشگاه‌ها استخدام شده‌اند و بیش از ۹۰۰۰ نفر از دانشجویان به تناوب یا توالی در سازمان‌های آموزشی و اداری در سطح مملکتی مشغول کار شده‌اند.
با پرداخت شهریه به صورت وام شرافتی افراد با استعداد ولی کم بضاعت توانسته‌اند به تعلیمات عالیه دست یابند. در امر تبادل نظر میان استاد و دانشجو و وارد کردن دانشجویان به اداره امور مربوط به کارهای تحصیلی خود و استفاده از وسائل جدید فنی و علمی در دانشگاه‌ها و نیز ایجاد مرکز اسناد و مدارک علمی ایران و توسعه آن به صورت یک محیط مناسب برای فعالیت محققان ایرانی قدمهای جدیدی برداشته شده است.
در مورد انقلاب آموزشی هم‌چنان که بارها گفته‌ایم سیاست کلی ما این است که آنچه را که احیاناً ده سال دیگر ناگزیر به انجام آن خواهیم بود از هم‌اکنون به دلخواه خویش و به صورتی که با مصالح و احتیاجات ملی ما به طور کامل‌تر تطبیق داشته باشد انجام دهیم و این کار را چه از لحاظ شیوه‌ها و طرق جدید تدریس و چه با تزریق خود تازه و جوان به کادر آموزشی و اختلاط همه نوع افرادی که به درد آموزش عالی می‌خورند و ایجاد حسن اشتراک مساعی و اشتراک منافع در محیط آموزشی عملی کنیم.
در مورد تولیدات کشاورزی تذکر این نکته ضروری است که سیاست ما می‌باید بر اساس زیاد تولید کردن و ارزان فروختن متکی باشد و نه کم تولید کردن و گران فروختن زیرا اگر فرآورده‌های ما چه زراعتی و چه صنعتی از قیمت‌های بین‌المللی گرانتر باشد این معرف اقتصاد ناسالمی خواهد بود و ما قدرت رقابت در بازارهای جهانی را نخواهیم داشت. ما در حال حاضر بیشتر متکی به درآمدهای نفتی خودمان هستیم در صورتی که می‌باید سعی کنیم به صادرات غیر نفتی خویش اتکاء داشته باشیم. درآمدهای نفتی ما باید محرک فوق‌العاده‌ای برای پیشرفت فوق‌العاده باشد نه اینکه برای زندگی عادی و روزمره کشور به کار رود.
خوشبختانه هر روز منابع زیرزمینی تازه‌ای در مملکت ما کشف می‌شود کما اینکه به قرار معلوم منابع مس ایارن از منابع بزرگ دنیا است و ما باید بتوانیم این ثروت عظیم را به بهترین وجهی مورد استخراج و بهره‌برداری قرار دهیم. همچنین امیدواریم کشت و صنعت در مملکت ما مطابق تازه‌ترین و کاملترین اسلوب دنیائی شروع شود و تدریجاً وسعت کامل پیدا کند و انتظار داریم به وسیله تأسیس شرکت‌های سهامی زراعی بتوانیم در تمام سطوح زر کشت مملکت با جدیدترین سیستم کشاورزی عمل بکنیم. در این مورد ما باید به خصوص به رفع نواقصی که در جنبه‌های مختلف کشاورزی ما وجود دارد توجه کنیم. یکی از این مسائل مبارزه با آفات نباتی است که هر ساله قسمت مهمی از محصولات کشاورزی ما را از میان می‌برد و یا از کیفیت آنها می‌کاهد. دیگری موضوع بسته‌بندی بد است. همچنین موضوع فاسد شدن مواد فاسد شدنی در بین راه و از بین رفتن آنها یا نبودن انبار یا وجود انبارهای نامناسب یا توزیع نامرتب و غلط است. یک اشکال اساسی دیگر وجود واسطه‌های زائد بین تولید کننده و مصرف کننده است که اگر پای آنها در میان نباشد خواهیم توانست خیلی از اجناس را از تولید کننده گرانتر بخریم و به مصرف کننده به قیمتی ارزان‌تر بفروشیم. اگر همه این معایب برطرف شود خود به خود شاید سی الی چهل درصد بر تولیدات مملکت اضافه خواهد شد.
در رشته‌های صنعتی نیز ما باید بسیاری از اشکالات را برطرف کنیم. ما هنوز در کارهای مدیریت و در اداره فنی کارخانه‌ها و در خیلی از زمینه‌های اقتصادی و اداری نواقص زیادی داریم که لازم است با توجه به اسلوب‌های جدید آنها را مرتفع سازیم. ما نباید از قبول اینکه چیزی را نمی‌دانیم احساس خجالت کنیم. زیرا بالعکس افتخار در این است که انسان بتواند عیب خودش را برطرف سازد نه اینکه در صدد پوشانیدن آن برآید. تمام برآوردها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اگر ما از طرفی حداکثر امکانات خودمان را به کار اندازیم و از طرف دیگر معایب خویش را مرتفع بکنیم این مملکت چه آینده فوق‌العاده و حتی غیرقابل تصوری خواهد داشت.
از نظر مالی باید متوجه باشیم که در سال ۱۳۴۸ و احیاناً در سال ۱۳۴۹ ممکن است مواجه با اشکالاتی بشویم که اساس آن محاسبات غلطی است که در مورد دو طرح بزرگ به عمل آمده بود. ولی همین بزرگی این طرح‌ها نشان می‌دهد که ما در ایران امروز به چه امکاناتی از لحاظ اقتصادی دست یافته‌ایم زیرا تنها یکی از این طرح‌ها به قریب ۵۰ میلیارد ریال بالغ می‌شود و شاید اگر تمام مخارج ذوب آهن یعنی تأسیس کارخانه‌ها و ایجاد جاده و راه‌آهن و استخراج معادن سنگ و ذغال را در نظر بگیریم بیش از هفتاد میلیارد ریال هزینه آن شود یعنی ایران امروز بدان مرحله از قدرت مالی و اقتصادی رسیده است که بتواند به اجرای طرح‌هایی که چنین هزینه‌هایی دارد دست بزند.
در سال گذشته متأسفانه زلزله سختی در خراسان وی داد که باعث تلفات جانی و خسارات مالی فراوان گردید ولی همین فاجعه ناگوار و غم‌انگیز به ملت ایران امکان داد که عالی‌ترین احساسات ملی و بشری خویش را ظاهر سازد و ما در بازدید اخیر خود از مناطق زلزله‌زده شاهد حسن پیشرفت فعالیت‌های مربوط به ترمیم خرابی‌خها بودیم و یقین داریم که این اقدامات به خوبی ادامه خواهد یافت. همچنین در اواخر سال گذشته و اوائل سال جاری سیل‌های مهیبی در قسمت‌های مختلف مملکت جریان یافت که طبعاً مایه خسارات بسیار شد و اگر زیان‌های حاصله از آنها نبود شاید رشد اقتصادی مملکت در سال جاری حتی از این حد هم که اکنون هست بالاتر بود و مقدار محصول به اندازه‌ای می‌شد که احتمالا برای ایران اشکال انبارداری پیش می‌آمد.
از نظر بین‌المللی باید بگوئیم که متأسفانه اوضاع دنیا بسیار مغشوش است و از همین نظر ما با آن‌که مانند همیشه برای تحقق خلع سلاح عمومی می‌کوشین تا روزی که این آرزو جامۀ عمل نپوشیده است ناچاریم بر قدرت دفاعی خودمان بیفزائیم زیرا که می‌بینیم در پیرامون ما این کار به شدت هر چه تمام‌تری انجام می‌گیرد. مسلماً هر تدبیری که برای افزایش آمادگی نیروهای ما در دفاع از این مرز و بوم لازم باشد به کار خواهد رفت به خصوص اینکه با بیرون رفتن قوای انگلستان از شرق سوئز در سال ۱۹۷۱ مسئولیت‌هایی برای ما پیش می‌آید که قبلا قابل پیش‌بینی نبود. البته این امر برای ایران خرج هنگفتی خواهد داشت ولی از طرف دیگر منطقی است که دفاع از ایمنی این منطقه به وسیله ممالک خود این منطقه صورت بگیرد.
در مورد شط‌العرب به طوری‌که می‌دانید ما پس از ۳۲ سال صبر و حوصله به قرارداد استعماری ۱۹۳۷ که حتی خود آن نیز هیچ‌وقت توسط طرف ما در آن قرارداد محترم شمرده نشده بود خاتمه دادیم ولی اعلام کرده‌ایم که حاضریم هر آن بر اساس حقوق مساوی بین‌المللی قرارداد شرافتمندانه‌ای در این مورد با همسایه خودمان امضاء کنیم.
اخیراً ما بر اساس همبستگی اسلامی در کنفرانس رباط شرکت کردیم و گذشته از ابراز تأسف نسبت به واقعۀ دل‌خراش حریق مسجدالاقصی سیاست همیشگی خودمان را در دفاع از حقوق مردم فلسطین و پشتیبانی از قعطنامه‌های مختلف سازمان ملل متحد که ما از بانیان آن بوده‌ایم و همچنین عقیده راسخ خود را به لزوم اجرای قطعنامه ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ آن سازمان بار دیگر اعلام داشتیم. صمیمانه امیدواریم که این اجتماع بزرگ اسلامی زمینه‌ای برای همبستگی بیشتر مردم مسلمان جهان و تأمین مجدد اعتلای هر چه بیشتر عالم اسلام باشد.
توفیق شما نمایندگان مجلس سنا و مجلس شورای ملی را در حسن انجام وظایف خطیری که به عهده داریم خواستاریم و از خداوند متعال مسئلت داریم که همه ما را در مساعی خویش برای ترقی و سعادت ملت ایران ارشاد فرماید و ملل مسلمان جهان را بالاخص و مردم جهان را عموماً از صلح و تفاهم و همکاری بین‌المللی در راه تأمین سعادت جامعه بشری برخوردار سازد.