مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ تیر ۱۳۳۴ نشست ۱۳۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۳۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه اول تیر ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات آقای نایب رئیس به مناسبت بیست و چهارمین سال تولد اعلیاحضرت ملکه معظمه
۳- سؤال آقای دکتر جزایری راجع به ترقی هزینه زندگی و جواب آقای وزیر کشور
۴- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقای صارمی
۵- سؤال آقای عمیدی نوری راجع به صدور و حمایت مازاد برنج (ضمناً سه سؤال تقدیم نمودند) و جواب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی
۶- معرفی آقای دکتر فضل‌الله مشاور به معاونت وزارت اقتصاد ملی به وسیله آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
۸- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت راه
۹- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای نورالدین امامی (نائب رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس.
نائب رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد).
غائبین با اجازه- آقایان: دکتر عمید قوامی- حائری‌زاده- یار افشار- عبدالرحمن فرامرزی- مهندس شاهرخشاهی- عبدالحمید بختیار- محمود ذوالفقاری- بهادری- بزرگ ابراهیمی- ثقه‌الاسلامی- مکرم- تفضلی- راضایی- شوشتری- اورنگ- صراف‌زاده- شفیعی- اخوان- پناهی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: دهقان- دکتر حمزوی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: خزاری- قنات‌آبادی- امیر احتشامی- بزرگ‌نیا- دکتر سعید امامی- محمودی- اکبر- احمد صفایی- صدرزاده- خاکباز- لاری- زنگنه- پیراسته- سلطانی- سنندجی.
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه: آقایان نراقی- کاشانیان- اریه- دکتر شاهکار- تجدد.
نائب رئیس- نسبت به صورت‌جلسه نظری نیست؟ آقای صدرزاده.
صدرزاده- یک اصلاح عبارتی است در صورت‌مجلس که تقدیم می‌کنم،
ضمناً تذکر می‌دهم آقای دهقان تقاضای مرخصی کردند
نائب رئیس- مرقوم بفرمایید آقای اردلان
اردلان- سؤالی است از وزارت دادگستری راجع به لایحه‌ای که دیروز به مجلس سنا تقدیم کرده‌اند.
نائب رئیس- ابلاغ می‌شود، آقای مهندس اردبیلی.
مهندس اردبیلی- شکایتی است الان به بنده داده‌اند که تقدیم مقام ریاست می‌کنم یک نفر شکرالله معراج نامی است که مزاحمت می‌کرده بیست و پنج نفری را در خیابان تخت‌جمشد فراهم آورده (صارمی- مهم نیست)
نائب رئیس- نسبت به دستور مجلس اگر آقایان فرمایشی دارند بفرمایند
(اظهاری نشد) صورت‌جلسه قبل تصویب شد
برومند- تلگرافی است از آقایان علمای اصفهان رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم
۲- بیانات آقای نائب رئیس به مناسبت بیست و چهارمین سال تولد علیاحضرت ملکه معظمه
نائب رئیس- امروز که مصادف با بیست و چهارمین سال علیاحضرت ملکه معظمه ایران است این جانب از طرف آقایان نمایندگان محترم ملت تبریک عرض و امیدوارم سال‌های سال در زیر سایه مبارکه شاهنشاه محبوب و مفخم، با سعادت و خوشی زندگانی فرموده و از پرتو توجهات شاهنشاه معظم ملت ایران روز به روز در شاهراه ترقی و تعالی سیر نمایند (نمایندگان- انشاءالله)
۳- سؤال آقای جزایری راجع به ترقی هزینه زندگی و جواب آقای وزیر کشور
نائب رئیس- سؤالات مطرح است آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری- بنده تصور می‌کنم که همه همکاران محترم با بنده هم عقیده باشند که یکی از موضوعات مهم و اساسی برای هر کشوری، وضع هزینه زندگی و قیمت زندگی و بالا رفتن، ثابت ماندن و یا انشاءالله پایین آمدن آن است (قنات‌آبادی- همه چیز ارزان شده است هر هفته ده درصد پایین می‌آید)
بنده این مسئله را از نظر کلی اقتصادی مطالعه می‌کنم و نظر خودم را به همکاران عزیز می‌رسانم نه از نظر جزئیات که قیمت فلان چیز بالا رفته یا پایین آمده البته این مطلب صحیح است اما این مطلب به نظر من باید مجلس محترم از نظر کلی اساسی اقتصادی مورد نظر و مطالعه و امعان‌نظر قرار بدهند بدبختانه همانطور که مکرر عرض کردم یک مطلب اساسی است که معمولاً در مجالس دنیا و مجالس شورای ملی اصلاً وقت صرف مباحثه و اظهارنظر دولت و اظهارنظر نمایندگان و امثال آن‌ها واقع می‌شود، ولی متأسفانه این مطالب هنوز عادت در مجلس شورای ملی ایران نشده است، یکی از همان مسائل همین مسئله زندگی و هزینه زندگی و بالا رفتن به اصلاح قیمت زندگی است در مملکت ما بعد از ورد قشون متفقین به طوری که ملاحظه فرمودید به علت عواملی که خارج از اختیار ملت و مملکت و حکومت ایران بود قیمت‌ها بالا رفت جنگ شروع شد، قشون متفقین وارد ایران شد، بنده نمی‌دانم این مسئله شاید قابل توجه برای بعضی از رفقا نیست، اگر جناب آقای صفارزاده که خودشان متخصص امور اقتصادتی هستند اظهار لطفی می‌فرمودند خیلی متشکر می‌شدیم، در موقعی که قشون متفقین وارد ایران شدند اوضاع غیرعادی برای مملکت ما پیدا شد به طوری که در مدت خیلی قلیلی در ظرف چند سال هزینه زندگی چند برابر شد البته اگر در همان تاریخ از طرف حکومت عده‌ای از افراد مطلع و وارد مطالعه کرده در این امر مأمور رسیدگی می‌شد مأمور اخذ تصمیمات می‌شد. در همان موقع اقدامات اساسی می‌شد البته جلوگیری از بالا رفتن کلی هزینه زندگی نمی‌شد اما تا حدی ممکن بود با آن شدتی که بالا به آن شدت بالا نمی‌رفت برای این که بالا رفتن هزینه زندگی یک عوامل واقعی وجود دارد و یک عوامل مصنوعی که نتیجه احتکار و واسپکولاسیون جمع شدن اشیای مورد ضروری مملکت و افراد در دست عده‌ای است در مدت جنگ یک عواملی واقعی برای بالا رفتن زندگی بود و آن پیدا شدن یک عده است در مورد جنگ یک عوامل واقعی برای بالا رفتن زندگی بود و پیدا شدن یک دسته مصرف‌کننده تولیدات و خریداری بود که به هر قیمت می‌خریدند و به هر قیمت خرج می‌کنند و آن قشون متفقین بود و البته عاملی بود که در هر مملکتی که پیدا شود قیمت‌ها بالا می‌رود به طوری که در موقع جنگ در همه مملکت‌ها قیمت‌ها بالا رفته بود اما یک عواملی هم در دست مردم بود که با بی‌انصافی و با بی‌وجدانی واسپیکولاسیون و با احتکار باعث شد که پیش از آن چه که لازم بود قیمت اجناس بالا رود در مورد جنگ قیمت‌ها بالا رفت آمارش هم در بانک ملی هست که ملاحظه می‌فرمایید در ظرف دو سه سال چندین بار قیمت‌ها بالا رفت بعد از این که جنگ خاتمه پیدا کرد و عوامل جنگی از بین رفت بایستی صریحاً اذعان بکنیم که این مطلب هیچ‌وقت از طرف دولت‌ها سریو و جدی گرفته نشده و این مسئله را یک مسئله مهمی قرار ندادند و رویش مطالعه نکردند و هیئتی مأمور رسیدگی نشد محقق است که بالاخره قیمت زندگی ارتباط با عوامل اقتصادی با سازمان اقتصادی دارو و در مملکت ما تنها سازمان‌های اقتصادی متمرکز نیست تحت یک مدیریت و یک فرماندهی واحد نیست و با هم هماهنگی نمی‌کنند متأسفانه گاهی فرض بفرمایید اداره گمرگ برای این که عوایدش زیاد شود می‌آید عوارض گمرکی را زیاد می‌کند بدون این که فکر بکند که این در هزینه زندگی مؤثر است و این بالا رفتن هزینه زندگی نظر خودش قیمت ارز را بالا و پایین می‌برد البته از نظر خودش درست باشد اما فکر نکنید که بالا بردن قیمت لیره یا ارز ممکناست در هزینه زندگی مؤثر باشد و با این هزینه زندگی که خودش مستقیماً روی بودجه مملکتی آن هم گرفتاری برای دولت ایجاد می‌کند متأسفانه نه تنها هماهنگی نداشته بلکه هر واحدی از واحدها به صورت یک واحد مستقل خودش عمل کرد و آن دیرکسوین و آن فرماندهی واحدی که مطالعه اقتصادی کرده باشد و همه اربابین را در نظر بگیرد نداشتند و به نتیجه بعد از جنگ به جای این که به یک صورت و به یک نسبت واقعی قیمت‌ها پایین بیاید نیامد و متأسفانه گاهی دولت‌ها اقداماتی کردند و خودشان یک اعمالی به جا آوردند که کمک شد بالا رفتن قیمت زندگی در ایران، بنده در سال گذشته (عده‌ای از آقایان نمایندگان با هم صحبت می‌کردند)
نائب رئیس- آقای دکتر جزایری تأمل کنید استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند من که این‌جا نشسته‌ام و از همه آقایان نزدیک‌تر هستم نمی‌شنوم همه آقایان با هم صحبت می‌کنند و این‌جا کوچک‌ترین صدایی نمی‌آید. بفرمایید.
دکتر جزایری- بنده در دوره گذشته یعنی در سال گذشته در حکومت گذشته موقعی این سؤال را کردم که دیدم اول خود دولت و ثانیاً شهرداری تهران اقداماتی می‌کند که خود به خود قیمت زندگی در ایران بالا رفته در آن سؤال من نوشته که دانسته یا ندانسته چون واقعاً برای من معلوم نبود که خود دولت می‌داند این اعمال او چه اثراتی می‌کند و چه اثرات اقتصادی از نظر بالا رفتن هزینه زندگی دارد آیا شهردار تهران متوجه این امر هست؟
چون مسئولی برای هزینه زندگی در ایران نبود کمیسیون هیئتی، مؤسسه‌ای مردی، شخصی پنج نفری که اینها را مطالعه بکنند و تذکری به دولت بدهند به این جهت بنده در سؤالات نوشتم دانسته یا ندانسته چون بنده نظر در سال گذشته عوامل داخلی و خارجی در ایران ایجاد شد که همه باید کمک کنند پایین آمدن هزینه زندگی موضوع نفت حل شد ارز در مملکت پیدا شد خارجی‌ها به عنوان کمک بلاعوض مقداری ارز دادند و دروازدها از آن صورت محدودیت بازتر شد اما هیچ‌وقت دولت‌ها فکر نکردند که حالا ارز پیدا کردیم حالا که خرج می‌کنیم تبدیل به ریال می‌کنیم اولاً به جای این که ماشین‌سواری لوکس در ایران وارد کنند خودش به بالا رفتن هزینه زندگی کمک می‌کند کامیون‌های باری بیاید و عوض کامیون‌های مستعمره کمک با سایر کامیون‌های مستعملی که تصویب‌نامه گذشته ماشین‌هایی بیاید که اتوبوس بشود و وضع مملکت درست بشود بنده در آن موقع دیدم که این مطلب در مجلس بحث نمی‌شود در نطق قبل از دستور هم بنده عرایضی کردم دیدم که زیاد مورد توجه نمی‌شود به این جهت سؤال کردم اگر این مطلب و یا هر مطلبی در مجلس ایران مورد ملاحظه قرار بگیرد و چند روزی نمایندگان محترم وقت خودشان را صرف روشن کردن مسائل و راهنما کردن دولت بکنند، بنده به سهم خودم نظریات خودم را عرض می‌کنم، در سال گذشته به عقیده من مسئول بالا رفتن هزینه زندگی سبک مقدار زیادی شهرداری تهران بود و یک مقداری هم اعمال بی‌توجه تصویب‌نامه کذایی که بدون دقت در هیئت دولت گذشت، من باب مثال تصویب‌نامه صدور گندم و جو را برای آقایان عرض می‌کنم، سال گذشته با این که در آخر سال احتیاج پیدا شد یا نبود بالاخره نتیجه‌اش خرید گندم در سال گذشته از خارج بود قبلاً آقایان آمدند یک تصویب‌نامه‌ای گذراندند و در صفحه اول روزنامه اطلاعات و کیهان و همه جا نوشتند که گندم در ایران زیاد است و تا صد هزارتن صادر می‌کنم با این که عکس‌العمل آن بالا رفت قیمت گندم در مراکز فروش بود و خود آن‌ها یک مرتبه تصمیم گرفتند که قیمت نان را بر امر اعلیحضرت همایونی پایین بیاورند، این هم صحیح است و نان هم در همه جا یباید پایین و نظر بسیار صحیح بود سعی کردند ولی گفتند نمی‌توانیم عمل کنیم باز بردند بالا امروز موضوع خرده‌فروشی و رسیدن جنس به قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده یکی از کلیات مملکت ما شده عملیات شهرداری تهران در گذشته مسلماً به ضرر مردم بوده (یکی از نمایندگان- در تمام ایران این طور است)
بنده مثال می‌زنم، بنده در سال گذشته دیدم به آقایان آمدند، البته در بین اصناف بسیار مردم شریف هستند و آدم‌های متدینی هستند و خوب هم هستند و نمی‌خواهند قیمت زندگی بالا برود اما بعضی هم هستند که سوءاستفاده‌چی هستند باید آن‌ها را کنترل بکنیم اما اگر بنا شود یک اداره‌ای در شهرداری تهران تأسیس بشود به نام اداره خواربار که خودش اصناف را مجبور بکنند که پول جمع کنند به بنده و دیگران بدهند خوب با این رویه و روال قیمت نان می‌رود بالا قیمت گوش می‌رود بالا وقتی خود شهرداری می‌آید یک مرتبه قیمت سینما را دو برابر می‌کند و هیچ دلیلی برایش نیست، می‌رود، وقتی وضع اتوبوس تهران این طور بشود، و شرکت‌هایی تأسیس بشود که این شرکت‌ها ماشین‌های ۷۰ هزار تومانی ۸۰ هزار تومانی را صد هزار تومان بخرند نتیجه‌اش این می‌شود که اینها به جای این که صد تا ماشین به کار بیاندازند سی تا ماشین می‌خرند و بالاخره کار به جایی می‌رسد که مردم در تابستان و در زمستان خط‌های یک کیلومتری تشکیل می‌دهند و کسی هم به فکر نیافتد بنده جناب آقای علم از مطالبی که می‌خواستم عرض کنم استدعا می‌کنم به جناب آقای نخست‌وزیر از قول من عرض کنید، اگر بتوانند به این وضع اتوبوسرانی تهران توجهی کنند یک دو روز دستور بدهید آقایان وزرا آقایان رئیس شهربانی آقای رئیس امور رانندگی یک هفته اتوبوس سوار نشوند یک هفته این نقل و انتقالاتش را توی شهر تهران را با اتوبوس و وسایل عمومی قرار بدهند ببینند که چه بلایی به سر مردم می‌آید من یک دفعه هم این مطلب را عرض کردم که به جهت این که سه یا چهار خط جدید تأسیس گردید وضع اتوبوسرانی قدری بیشتر شده است ولی با این ترتیب کار درست نمی‌شود بنده خودم می‌خواستم از سر پل رومی بیایم تهران گاهی تا سه ربع ساعت می‌ایستادم و از اتوبوس پیاده نمی‌شد آقا یک روز هم شما به درد و دل مردم برسید استدعا می‌کنم یک مرتبه آقایان وزرا یک هفته اتومبیل‌های دولت را کنار بگذارند رئیس شهربانی هم اتومبیل سوار نشود خود جناب عالی هم با اتوبوس تشریف بیاورید وزارتخانه تا ببیند وضع اتوبوسرانی تهران چطور است و برای رفتن به هر جا ببیند که چه قدر مردم در زحمت هستند (مهندس جفرودی- تکلیف شاقی است) غرضم این است که شهردار تهران و بعضی از وزرای دولت یک مرتبه هم این آقایان مثل ما باشند، اجازه بفرمایید، غرضم این است که در دولت گذشته نتنها تصمیمات عملی و نظریه عملی گرفته نشده برای این که هزینه زندگی بالا نرود بلکه اعمالی کردند که موجب این شد که طبق آمار بانک ملی دانسته یا ندانسته هزینه زندگی از ۹۶۰ به ۱۱۷۰ رسید
نائب رئیس- جناب اقای دکتر جزایری وقت شما تمام شد آقا
دکتر جزایری- اینها یک مطلب اساسی است آخر اینها را چه جور باید به دولت تذکر داد
نائب رئیس- جوب چند دقیقه تحمل کنید اقای وزیر کشور جواب بدهند بعد بقیه مطلبتان را بگویید جناب آقای وزیر کشور جناب عالی جواب خواهید داد
وزیر کشور- بله
نائب رئیس- بفرمایید
وزیر کشور (اعلم)- نماینده محترم جناب آقای دکتر جزایری سؤالی در مورد گرانی هزینه زندگی و ترقی نرخ زغال و گوشت و حمام و غیره در سال گذشته از دولت سابق فرمودند که عرض جواب آن فعلاً به عهده بنده است (داراب- متأسفانه) اما چون این مسائل مابه‌البتلای عمومی مردم است بنده با کمال اشتیاق به این سؤال جواب عرض می‌کنم باید عرض کنم که دستگاه شهرداری مطابق معمول جوابی به این سؤال تهیه کرده که بنده می‌توانم در محضر آقایان محترم بخوانم ولی به عقیده بنده گرچه این شهر ممکن است مواد سؤال آقای دکتر جزایری جواب داده باشد ولی منظور اصلی ایشان را تأمین نکرده چون اصولا شهرداری جزو کنترل نرخ کاری نمی‌تواند بکند اگر در مملکت جنسی گران تمام شود و به دست مصرف‌کنندگان برسد از دست شهرداری کاری ساخته نیست بنده خیال می‌کنم تنزل قیمت بعضی از اجناس مثل گوشت و تره بار و غیره که اکنون هم با تصدیق آقای محترم قدری پایین آمده (صحیح است) در زندگی مردم بی‌تأثیر نیست ولی باید چرا قیمت گوشت به این
حدود رسیده است که شهرداری از حد معین بیشتر نمی‌تواند آن را تنزل بدهد اگر در همین مسئله کمی دقت کنیم آقایان ملاحظه خواهند فرمود که مملکت ما با چه مشکلات عظیمی‌موجه است و چه دقت‌هایی باید در طول زمان بشود که مملکت دچار چنین وضعی نباشد این هم کار یک دو روز و دو روز و ده روز و یک سال نیست یکی از عللی که همیشه مملکت ما را دچار بحران و تزلزل کرده است تصمیمات خلق‌الساعه اقتصادی ما است (صحیح است) که از هر عامل دیگر به کشور صدمه زده است (صحیح است) مثلاً در همین مورد گوشت در دولت اسبق تصمیم گرفته‌اند که ۲۰۰ یا ۴۰۰ هزار گوسفند از مملکت صادر کنند (دکتر جزایری- ۹۰ هزار) و این کار را کردند حالا چه مقدار صادر شد به جای خود بماند راجع به اتخاذ این تصمیم نمی‌خواهم عرض کنم آنچه مسلم است این عمل از روی محاسبه اقتصادی حتی با اطلاع از آمار خیلی ناقصی هم نبوده و این تصمیمات اثر نامطلوبی به جای گذاشته که شاید هنوز و هم دچار نتایج آن باشیم حالا اگر بخواهیم همین مورد تنها چاره‌ای بیندیشیم باید به اطلاع و از عوامل مختلف باشد اول این که مثلاً ببینیم از صدور یک مقدار گوسفند هنوز تا چه حد اثر در این مملکت باقی است دوم این که صدور گوسفند حالا مصرف می‌کنم که به صورت قاچاق خرج بشود یا نه سوم این که برای کسی که گوسفند نگه می‌دارد چه تسلیهاتی باید قائل شد که قیمت فرآورده او ارزان‌تر باشد (صحیح است) چهارم این که صدور سایر فرآورده‌های گوسفند از قبیل پشم کرک و مو و غیره تا چه حد برای تولیدکننده صرف دارد پنجم این که ترقی قیمت علوفه در زمستان حدودی دارد ماهی حساب است و اگر بی‌حساب است علت آن چیست؟ ششم این که نرخ ارز برای تعدیل صدور گوسفند یا علوفه مورد احتیاج گوسفند باید در حدود چه میزان باشد هفتم این که اگر نرخ ارز را برای این مسائل تنها مورد بررسی قرار دهیم که فی‌المثل ترقی یا تنزل بکنند چه اثراتی در سایر مایحتاج اولیه مردم دارد. اگر بخواهم همه موارد و عوامل را به عرض برسانم وقت آقایان محترم را خیلی تضییع می‌کنم اصولاً شاید بهتر بود که این جواب را آقای وزیر اقتصاد ملی که حضور هم دارند عرض کرده باشم شاید هم به مزاج بعضی از آقایان مطلوب بیشتر این باشد چون ایشان سنشان بیشتر از بنده است و ریش‌شان بیشتر از بنده است ولی به هر حال عرضم این بود که اقتصاد مملکت یک مسئله حیاتی و اساسی است که مقابله با آن از یک دستگاه ساخته نیست این است که اصلاً برحسب اعلیحضرت همایونی دولت تصمیم دارد یک هیئت اقتصاد دائمی به وجود بیاورد به این مسئله توجه بفرمایند این بسیار مهم است و شاید قانونی هم در این زمنیه تقدیم مجلش بشود که یک هیئت بدون نظریات خاص و بدون در نظر گرفتن شرایط زمانی و خلاصه دور از افکار خلق‌الساعه تمام جهات و اصول اقتصادی را در نظر بگیرد و تصمیمات این هیئت در این دولت با هر هیئت دولت دیگر مورد قبول و اجرا باشد (خرازی- کمال تشکر را داریم اگر این کار را بفرمایید) (ارباب- و از اشخاص مطلع) بنده گمان می‌کنم که فقط این عمل منظور نماینده محترم جناب آقای دکتر جزایری را تأمین می‌کند اما در سایر مواردی که این‌جا فرمودند بنده لازم دیدم که دو سه کلمه‌ای آن هم عرض بکنم در مورد شورای اصناف به عرض‌تان رسید که به وزارت کار یک تصمیماتی در این راه دارد و آنچه برخلاف مقرارت کار باشد غیرقانونی خواهد بود دیگر در مسئله سینماها و سایر مسائل تفریحی تصدیق خواهید فرمود که اینها اگر یک مقدار گران باشد (یک نفر از نمایندگان- ضرر ندارد) چرا ضرر دارد ولی زیاد مهم نیست اما در مسئله اتوبوسرانی که فرمودید که باز بنده در این‌جا به عرض‌تان برسانم که از روز اولی که این دولت تشکیل شد فکر شش تأمین رفاه مردم و دادن تشکیلات بود که مسئله اتوبوسرانی یک قدری بهتر شود اگر صد در صد بهتر نشود یک قدری بهتر بشود بنده روز اولی یا دومی بود که دولت تشکیل شده بود به مجلس معرفی شده بوده در این‌جا عرض کردم که در همین مطالعه یکی دو روزهای که کردند به این نتیجه رسیدم که تعداد اتوبوس‌ها کم است البته نمی‌خواهم عرض کنم که هیچ عیبی دیگری در کار نیست و ادعایی هم در این مسئله ندارم اما یک مسئله قطعی بود و آن این بود که تعداد اتوبوس کم بود و ما همین طوری که فرمودید چند تا اضافه کردیم که چنانچه محسوس است وضوع اتوبوسرانی تهران بهتر شده (صحیح است) اما به هیچ‌وجه قابل این که بنده در این‌جا ادعا بکنم وضوع اتوبوسرانی بهتر شده نیست (احسنت) اما یک نکته‌ای را باید عرض کنم بنده خودم در این طول مختلف سوار شده‌ام و خودم هم دقت کرده‌ام هیچ‌وقت نمی‌خواستم این مطلب را عرض کرده باشم (ارباب- بنده دیده بودم) در اغلب خطوط بنده دیدم که اتوبوس‌ها حداکثر ۷ دقیقه دیرتر نمی‌آیند یعنی اتوبوس بین ۷ و ۵ دقیقه می‌رسد وضع اتوبوس سر پل تجریش روزهای جمعه یک وضع استثنایی ایت چون صدها هزار نفر دویست هزار نفر به تدریج می‌روند بالا و یک مرتبه می‌خواهند برگردند این یک مسئله علی‌الحاده است که امیدوارم اتوبوس‌ها برای این کار دایر بشود و بهتر شود اما یک نکته‌ای را عرض می‌کنم ما به این تیجه رسیدم که با معایب دیگر عیب اساسی کمی اتوبوس‌ها است برای این کار دولت بالاخره تصمیم گرفت مدت زیادی با شرکت‌ها صحبت کردیم می‌خواستم تحمیل کنند که چون وضع خیلی فوری است حدود اتوبوس را از گمرک معاف کنیم چه کنیم چه کنیم بالاخره بعد از مدتی یکی دو ماه که صحبت کردیم قرار شد بدن دادن هیچ‌گونه امتیازی چون دواطلب وارد کردن اتوبوس زیاد بود بدون هیچ امتیازی اتوبوس وارد کنند این تصویب‌نامه هم گذتشه و به نظر آقایان هم رسید و بنده گمان آن نظری که اقایان داتشند و نظر بسیار صریحی هم هست از لحاظ حمایت صنعت‌گران داخلی آن نظر هم ملحوظ شد یعنی در نظر گرفتیم که هر واردکننده‌ای ده درصد آن را شاسی وارد بکنند که اطلاقش را اینها بسازند و سوار کنند (ارباب- خیلی طول می‌کشد) بنده تصدیق دارم که خلی طول بکشد ولی به هر حال بکشم ولی به هر حال ما ناچاریم که از صنعت‌گران ایرانی در داخله حمایت کنیم (صحیح است) بنابراین آنچه به فکرمان رسید کرده‌ایم اما عرض کرده‌ام به هیچ‌وجه ادعا نمی‌کنم که معایب دیگری در کار نیست اما این مسئله را آقایان توجه داشته باشند که در یک مسائل اساسی که ما به ابتلای مردم است عملی که دولت می‌تواند بکند عمل تکمیلی است نه عمل انقلابی یعنی مثلاً فرض بفرمایید که بنده ممکن است این‌جا بگویم یا روز اولی که آمدیم این امکان را داشت با شهرداری هم با صحبت کردیم که فشار بیاوریم نرخ فلان چیز را کنیم ولی این فکر را بکنیم که اگر احیاناً یک فشار بی موردی بیاوریم و بعد یکی از لوازم اساسی مردم پیدا نشد این اثراتش بدتر است در مورد اتوبوس ممکن بود که ما اصولاً یک عملی خیلی شدید بکنیم بگوییم تا وضع برگردد وضع قبل از این خط‌بندی، امکان داشت الان هم این امکان وجود دارد اما عرض کردم ما در این کار یک عمل انقلابی نباید بکنیم چون ممکن است این بسیار کار مردم را مشکل بکند چند تا افسر از ارتش و شهربانی که آن آقایان را بنده نمی‌شناسم آمدند با بنده صحبت کردند گفتند که شما خطوط اتوبوسرانی را بدهید یک تغییرات کلی می‌دهیم اگر اصلاح نشد ما حاضریم درجه‌مان را بدهیم و گردن‌مان را بدیهم بنده گفتم که من درجه‌تان را گرفتم و گردنتان را زدم ولی اگر وضع مردم به هم ریخت بنده چه خاکی به سرم برزیم این هیچ تأثیری ندارد به هر حال منظور عرض بنده این است که این کار آنچه که عیب‌آسای به نظرتان می‌آید باز هم تکرار می‌کنم با معایب دیگر عیب اساسی که به نظرتان می‌آید این است که تعداد اتوبوس کم است دنبال این کار رفته‌ایم گمان می‌کنم شاید یکی دو ماه بیشتر طول نکشد که یک مقدار اتوبوس به ایران برسد اگر این راه که یک راه تکمیلی است نه راه انقلابی به تنیجه نرسد و ما دیدیم موارد دیگری بود که تا به حال توجهی نداشته باشیم بنده اطمینان می‌دهم که با کمال شدت در این مورد دولت عمل خواهد کرد (عبدالصاحب صفایی- رئیس شهربانی خوب کار کرده است)
نائب رئیس- اولاً اشکال این کار این است که دولت قانون را اجرا نکرده برای اتوبوسرانی ۴ قانون گذشته است از مجلس که تشکیل شرکت بدهند ولی شرکت تشکیل نشده ثانیاً بعد از اوردن اتوبوس از خارج این کارگرهای بدبخت ایران بی‌کار شده‌اند می‌بایستی این اطاق‌ها این‌جا ساخته شود البته بنده چون روی این صندلی نشته‌ام نمی‌توانم راجع به اصلاح این موارد عرایضی بکنم و تصمیم داشتم که در پشت این تریبون تذکر بدهم تا اصلاح بشود حالا بدبختانه این‌جا نشده‌ام و میسر نیست
بهبهانی- تمام این کثافت‌کاری‌ها را رئیس شهربانی کرده
۴- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقای صارمی
نائب رئیس- آقای صارمی
صارمی- بنده سه سؤال از وزارت دارایی دارم که تقدیم می‌کنم
نائب رئیس- آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری- جناب آقای علم بنده در حسنت نیت آقایان هیچ‌گونه تردید ندارم اما مسائل اقتصادی مهمی که خودتان تصدیق می‌فرمایند که مطلب اساسی است با دفاع یک نفر از روی شهرداری و یک نفر از شهربانی و با عدم مطالعه از طرف هیئت دولت و یک دسته متخصص البته خودتان را منحرف از حقیقت می‌کنید جناب آقای علم من می‌ترسم یک عرایضی بکنم یعنی نمی‌ترسم شما می‌دانید که بنده خیلی صریحم بنده مکرر در دولت گذشته باز با وزیر اقتصاد صحبت کردم عقایدی به این مطلب بنده می‌گفتند که به نظر من هیچ‌کدام صحیح نبود و نتیجه‌اش این شد که هیچ یک عمل مثبتی نتوانستند بکنند و هزینه زندگی روز به روز بالا رفت اگر نظریات آن‌ها صحیح بود که این گرفتاری پیدا نمی‌شد این را آقا یک فکر اساسی بفرمایید با صدور ۸۰ هزار با ۵۰۰ هزار گوسفند از ایران به فرض این که یک مقدار قیمت گوشت بالا برود ۲۰ درصد که قیمت تمام زندگی بالا نمی‌رود (وزیر کشور- من باب مثال عرض کردم) در دولت سابق هم ما این عرض را کردیم آمدند گفتند تصویب‌نامه گذشت خدا لعنت بکند آن کسی که این تصویب‌نامه را گذراند و این موجب شد عملی که هیچ عملی برای پایین آوردن قیمت زندگی نکنند بهشان هم این تصویب‌نامه نبود آقا گوشت بالا رفت برای این که یک اداره خوارباری در شهرداری درست شد که قصاب و نانوا و دیگران را مجبور می‌کرد که رشوه بگیرد رئیس باز هم بیایید بفرمایید تصویب‌نامه گذشته ملاحظه بفرمایید این
آمار بانک ملی است آقای کاشانی که معاون بانک ملی بودند می‌دانند در سال ۱۳۱۹ و ۱۳۲۰ نسبت به ۱۳۱۵ که مراجعت می‌شود چه می‌گویید ۱۶۲ تا ۲۰۰ بالا آمده در ۴ سال جنگ ۱۰۷۰ یعنی پنج برابر شده بعد یک مقداری پایین آمد روز اول مرداد ۱۳۳۹ شما شاخص هزینه را ۹۶۰ تحویل گرفتید در آخر آذر ۱۱۷۸ شده است و این برای این است که یک تصویب‌نامه صادر گردد که گوشت برود خارج؟ اگر گوشت برود بالا قیمت زمیت چرا؟ از ۱۱۷۴ به ۱۴۳۰ رسیده قیمت خوراک ۹۷۱ بوده ۱۱۹۵ شده است سوخت روشنایی ۴۶۱ بوده ۷۰۳ شده پوشاک ۶۹۴ به ۸۹۴ رسیده آخر پوشاک یک مقدارش در تهران تهیه می‌شود و یک مقدارش را هم از خارج می‌آورند وقتی شما ارز پیدا کردید چرا فاستونی انگلیس نباید بیاید پایین؟ چرا فلان جنس قماش پشمی و پنبه‌ای نباید بیاید پایین؟ پس بدانید در نظریاتی که داشتم اگر انشاءالله سوء‌نیتی نداشتم لااقل قابل اشتباه کرده‌ام نمی‌دانم باز هم می‌خواهد به همین اشتباه ادامه بدهید یا نه؟ اگر نمی‌خواهید ادامه بدهید یک هیئتی را تعیین بفرمایید که ریسدگی کنند متأسفانه در مجلس ما این مباحث اساسی نمی‌شود و مطالب دیگر گفته می‌شود در صورتی که این یک مطلبی اساسی زندگی ایران است جناب آقای علم می‌دانید که چرا من این را عرض می‌کنم برای این که من روی بودجه مطالعه کرده‌ام هر چه قیمت زندگی بالا برود شما باید به مستخدمین دولت حقوق زیادتری بدهید با وضوع فعلی که پانسمانتان دویست و خورده‌ای حقوق می‌گیرند و رئیس اداره ششصد و خورده‌ای می‌گیرد و با این حقوق نمی‌تواند زندگی کند دویست میلیون تومان کسر بودجه دارید اگر بخواهید هزینه زندگی معمولی را تأمین کنید و حقوق‌ها را بالا ببرید آن وقت هزار میلیون کشر خواهیم داشت (عبدالصاحب صفایی- حالا هم ششصد میلیون کسر دارند) این را از کجا تأمین می‌کنید این دویست میلیون کسر بودجه است البته درآمد گمرک را کرده‌اند چهارصد میلیون دخانیات را کرده‌اند دویست و شصد میلیون تمام ارقامش این طور است و بنده نمی‌دانم وصول بشود یا نه؟ فرض بفرمایید که وصول بشود با حقوق ۷۰۰ تومان شما ۲۰۰ میلیون کسر دارید قیمت زندگی یک چیزی است که اساسی تریت مطالب است اگر قیمت زندگی درست نشود هیچ وقتت بودجه‌تان معادل نمی‌شد و مملکت بدون بودجه متعادل نمی‌تواند سر پا بماند این مطلب را همیشه‌ای بعد از جنگ نوشته‌اند گفته‌اند هیچ یک مطالب صحیح راجع به همین مطلب نشده استدعا می‌کنم جناب آقای علم هیئتی را برای این کار تعیین بکنید و خودتان مطالابی فرمودید بنده می‌خواستم عرض کنم که نظر خواستی ندارم هر کدام از این سؤالات من یک مطلب اقتصادی است و صحبت هم یک ربع بیشتر نمی‌گذارند بشود در موقع طرح بوده هم که نگذاشتند دو ساعت و سه ساعت روی این مطالب بحث کنیم مطالب متفرقه گفته شد اینها را از نظر دلسوزی از نقطه‌نظر علاقه به آقایان از نظر این که آقایان را آدم‌های درست وطن‌پرست می‌دانند می‌گویم اگر می‌خواهید موفق بشوید باید یک کاری برای مملکت بکنید و اگر نه توفیق حاصل نمی‌کنید بنده این مطلب را به عنوان تذکر عرض کنم آقایان بک تصویب‌نامه‌ای در گذشته صادر شده که ۷۰ هزار گوسفند به خارج فروخته شده خوب گوشت صادر شد و بیرون رفت و قیمت آن در مملکت بالا رفت؟ آقا خودتان تصویب‌نامه دولت را ببینید که گفته ما این قدر در گندم زیاد داریم که می‌خواهیم دویست هزار تن گندم صادر کنیم خوب با این ترتیب قیمت گندم هم رفت بالا بنده این مطلب را مکرر به آقایان عرض کرده‌ام جناب آقای علم این فکر غلط است که می‌گویند تولید ما در ایران به اندازه مصرف داخلی نیست این غلط است درست است که جمعیت ایران روز به روز سال به سال زیاد می‌شود ولی هیچ‌کس گرسنه باقی نمانده موضوع مهم این است که ارتباط و همکاری دستگاه‌های این مملکت طوری بوده که در شمال یا سایر قسمت‌های ایران چهل هزار تن برنج در دست مردم باقی مانده در صورتی که اکنون گندم کم داریم خوب وضع نان وضوع غذایی مردم را مطالعه بفرمایید طوری بکنید که این برنج در مملکت به جای گندم مصرف بشود اینها یک مطلب اساسی است استدعا می‌کنم آقا یک توجه خاصی بفرمایید این موضوع ارز که فرمودید به این مطلب را متوجه باشید که در سال گذشته تمام موجبات اقتصادی ایجاب می‌کرد که قیمت زندگی پایین بیاید و حال آن‌که ملاحظه بفرمایید نسبت ۹۶۰ به ۱۱۷۶۰ رسیده و دویست و خورده‌ای شاخص هزینه زندگی بالا رفته و منعکس روی بودجه خود آقایان است شما روی یک مطلبی اقدام اساسی کردید و آن قیمت روی زمنی بود به تصدیق همه آقایان قیمت زمین ۵۰ درصد پایین آمده است همین مطلب را روی قسمت سایر اجناس هم عمل بکنید مطلبی که خدمت آقای شهردار تهران عرض کردم که خوب عمل نشده همین میدان‌های عمومی است درر تمام دنیا قرار بر این است که برای جلوگیری از ترقی اجناس دست مصرف کنده را می‌گذارند توی دست تولیدکننده اطراف شهر تهران از نظر تره‌بار و سبزی یک زمین‌های تولیدکننده‌ای وجود دارد با این حال، آقایان آمده‌اند دو سه میدان تأسیس کرده‌اند و از مستأجرین سرقفلی گرفته‌اند اگر آن میدان دارهای سابق خوب عمل می‌کردند که وضع این طور نبود چرا با این وضع باز این میدان‌ها هم به دست آن‌ها دادید؟ در تمام دنیا در هر محله‌ای یک میدانی یک کوچه‌ای یک خیابان کم جمعیتی را تعییین می‌کنند و یک نفر مأمور شهرداری است تولیدکننده و فروشنده می‌آید به آن محل و جنس خود را می‌گذارند و کسی که سبزی خیار می‌خواهد خودش مستقیماً می‌خرد و شما چرا شما عمل این میدان‌های سبزی و تره‌بار را وسیله کامیون و گردش آن در شهر انجام بدهید خوب بود اسین عمل را طوری بکنید که در خود میدان‌ها انجام بشود و سرقفلی هم لازم نبود گاهی هم هست جنسی که آن‌جا فروخته می‌شود گران‌تر از جاهای دیگر فروخته می‌شود بنابراین چون وقت اجاز نمی‌دهد که انسان مطالب اساسی را به عرض برساند استدعا می‌کنم توجهه بفرمایید بنده نه به عنوان سؤال از دولت این تذکر را می‌دهم که شما هم یک جوابی بدهید بلکه به عنوان کسی که دلش می‌خواهد آقایان موفق بشوید والا اگر روی همان عقاید و اظهارات غلط باشد نتیجه‌ای گرفته خواهد شد و یک شبی در خدمت آقای دکتر شاهکار در سندیکای کامیون دارها بودیم یک آقای سرهنگی بود من هم ایشان را نمی‌شناختم گفتند ایشان رئیس راهنمایی و رانندگی است (سرتیپ صفاری) آدم درستی است) بله می‌گفتند درست است این آقای لجوج در آن تاریخی که همه مردم ترهان دچار مضیقه اتوبوس بودند می‌گفتند که وضع اتوبوسرانی الان از سال پیش بهتر شده است در مقابل گفته این آقا همه دیوانه شده بودیم که مردم دارند همدیگر را می‌کشند و شما می‌گویید که بهتر شده اینها روی یک فکر غلط و با یک لجاجتی گفته می‌شد حالا ممکن است از نظر آقایان صحیح باشد و من می‌ترسم صحیح جلو کند و آقا آن عمل صحیح هم که می‌خواهید بکنید انجام ندهید ولی در گذشته عمل دولت صحیح نبوده به دلیل این که در سال گذشته ۲۰۰ واحد هزینه زندگی به موجب این آمار بالا رفت در صورتی که تأثیر عوامل اقتصادی ایجاب می‌کرد قیمت زندگی لااقل یک مقداری بیاید پایین
نائب رئیس- آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیر کشور- بنده از تذکر نماینده محترم خیلی متشکر هستم و تمام فرمایشاتی که فرمودند صحیح بود و گمان می‌کنم که فرمایشات ایشان تأیید عرایض بنده بود یعنی بنده یکی از دردهای اساسی را که جنابعالی عرض کردند این بود که تصمیمات خلق‌الساعه گرفته می‌شود و دولت‌های مختلف و باید جلوی این کار را گرفت و خود جناب عالی هم این مطلب را تأیید فرمودید اگر بنده مسئله گوشت را به طور مثال عرض کردم به جهت این بود که موضوع گوشت در آن سؤال سابق حضرتعالی بود ناچار بودم که جواب عرض کنم برنج هم همین طور است گندم هم همین طور است چای هم همین طور است واردات و صادرات هم همین طور است بنابراین بنده گوشت را من باب مثال عرض کردم در مورد قیمت زمین همین طور که فر مودند تصویبی دولت گرفت و حالا باید با پشتیبانی و تأیید مجلس شورای ملی به مرحله اجرا در بیاید اما بنده می‌خواهم عرض کنم که همین مطلب زمین هم باید با یک هم هنگی با سایر کارها باشد و تا یک هیئت مخصوص مأمور رسیدگی به تمام جزئیات هر مرحله اقتصادی نباشد غیرممکن است که این مملکت روی آسایش ببنید (صحیح است) امور اقتصادی اصولاً مثل زنجیر به هم متصل هستند قیمت ارز است، صدور هست، ورد هست، مصرف است اصلاً یک چیزهایی است هم که نه بنده شاید هئیت دولت هم مجاز نباشد که راساً اظهار عقیده بکند مگر این که در یک مرکز قاب اعتمادی این مسائل رسیدگی بشود بنده یقین دارم که آقایان هم عرایض بنده را تأیید خواهد فرمود و خود جناب عالی هم تأیید می‌فرمایید در مورد میدان‌هایی که فرمودید ما دو سه میدان اول درست کردیم حالا اگر بدانید چه مشکلاتی در بین هست و شهرداری بدبخت برای این که جنس به این میدان‌ها برساند باید یک ساعت بعد از نصف شب ماشین‌های شهرداری بروند از دروازه خارج ببرند به میدان امین‌السلطنه تا خیابان استامبول و دوباره برود پشت پارک شهر و برگردد به میدان شهناز با این زحمات به آقایان عرض می‌کنم به نتیجه خواهد رسید و با این زحمت و مررات برای این است در این کار منافی برای اشخاص هست و به منافع افردای برخورد خواهد کرد ولی امیدوارم با خواست خدا و با تأیید آقایان عملی شود و به نتیجه برسیم اما مسئله کامیون‌هایی که را افتاده‌اند به نظر بنده خیلی بی‌نتیجه نبود و بنده هیچ وقت ادعا نمی‌کنم هر کاری که کردم حتماً خوب بوده است و گلستان شده است اما به هر حال به این نکته توجه داشته باشید که ما آنچه در خودمان هست نسبت به احتیات مردم عمل می‌کنیم و با تأیید آقایان امیدواریم کاری برای مملکت انجام دهیم (احسنت)
نائب رئیس- آقای ارسلان خلعتبری بفرمایید سؤالاتان را مطرح بفرمایید
خلعتبری- آقای وزیر اقتصاد راجع به تعطیل معدن کلندرور جواب بدهند بنده بعد از ایشان عرض خواهم کرد
نائب رئیس- آقای وزیر اقتصاد ملی بفرمایید
وزیر اقتصاد ملی (کاشانی)- سؤالی از طرف آقای ارسلان خلعتبری بنده رسیده.
معاون وزارت دارایی (انوری)- اجازه بفرمایید این سؤال مربوط به وزارت دارایی است بنده باید جواب عرض کنم.
نائب رئیس- حالا بفرمایید توضیح بدهید بعد ایشان صحبت خواهند کرد
معاون وزارت دارایی- سؤال جنانب آقای ارسلان خلعتبری راجع به تعدیل معدن گلندرود است چون سابقه در وزارت دارایی نبود این قسمت را از سازمان برنامه سؤال کرده‌ایم دو سه مرتبه هم تعقیب کرده این هنوز جواب نداده‌اند امیدوارم در هفته آینده بتوانیم توضیحاتی از سازمان برنامه بگیربم و جواب عرض کنم.
خلعتبری- آقای رئیس سؤال بنده را جواب ندادند قرار شد که هفته آینده جواب بدهند.
نائب رئیس- هفته آینده جواب خواهند داده آقای عمید نوری سؤالی از آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی کرده‌اید بفرمایید.
۵- سؤال آقای عمید نوری راجع به صدور و حمایت مازاد برنج (ضمناً سه سوال تقدیم نمودند) و جواب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی.
عمید نوری- بسیار خوشبخت هستم که جناب آقای علم یک مژده‌ای دادند که اگر عملی بشود یک فکری برای اقتصاد مملکت می‌شود و آن اجرای منویات اعلیحضرت همایونی است در تشکیل یک هیئت صلاحیتداری که به طور ثابت بتواند امور اقتصادی مملکت را تحت مطالع بگیرد و بدون مطالعه و هماهنگی بودن امور اقتصادی عملی اجرا نشود و حقیقتاً اگر این اقدام زودتر از این در مملکت برداشته می‌شد شاید گرفتار یک مشکلاتی که حالا هستیم نمی‌شدیم همین ساختمان سد کرج که این روزها مورد بحث واقع شده و حتی در کمیسیون برنامه مجلس شورای ملی هم مطرح شد دیدیم که در نتیجه یک اقدام متناقض اقتصادی است در حالی که بایستی قبلاً این دو مرکز با هم هماهنگ باشد و یک مرکز هم آهنگی این مطلب را منعکس کند چون عمل نشده نتیجه‌اش برخورد به این اشکال است برای این که سدکرج که اساس پروژه‌اش را کمپانی مترو پلیتن و چند کمپانی دیگر و اداره آمریکا که بعد به مولیسن مودسن داده شد مطالعه کردند اساس ایجاد سدکرج بر نیروی ۷۰ هزار کیلو وات برق بود ولی در جراین امر یک عمل دیگری شد تا این که بانک صادرات و واردات هم تأیید کرده بود که برای این کار و نقشه که قابل برگشت نیست کمک کند و قرض بدهد یک مرتبه معلوم شد که احتیاج برق تهران و ۷۵ هزار کیلو وات که می‌بایستی از سدکرج تأمین بشود تبدیل شده به یک عملی که ۵۰ هزار کیلو واتش را با خرید یک کارخانه برق تأمین کند و چون این موضوع جدا شد و ۵۰ هزار کیلو وات برق به وسیله یک کارختان تأمین شد نتیجه‌اش این شد که آن اهمیت سدکرج از نظر ۷۵ هزار کیلو وات کاسته شد (بوربور- این طور نیست احتیاج به برق تهران خیلی بیش از این‌هاست) جناب آقای بوربور تشریف نداشتند اینها توضیحات آقای مهندس طالقانی و آقای ابتحاج بود که در حضور تمام اعضای کمیسیون برنامه مجلس گفته شد و در مطبوعات هم منعکس گردید بدانید که خلاف عرض نمی‌کنم مقصود این است که توجه داشته باشید وقتی که وضع اقتصادی مملمکت ما با هم هم‌آهنگ نبود از یک جا به جای دیگر سر خورد نتیجه‌اش این است قدم‌های بلندی که باید برداشته شود سست می‌شود و عکس‌العمل تبلیغات آن هم در جامعه بد خواهد بود موضوع سؤال بنده هم یکی از انحنا این امور است یعنی موضوع برنج است تصدیق بفرمایید که یکی از مهم‌ترین محصول شمال ایران برنج است و البته وظیفه خودمان مخصوصاً وزارت اقتصاد ملی این است که تحت حمایت از محصولات داخلی را پیدا کند و اجرا نماید و این امری نیست که منحصر به مملکت ما باشد ما بایستی از دولت‌ها و کشورهای بزرگ سرمشق بگیریم و از روش آن‌ها استفاده کنیم همین امروز صبح یک مطلبی به من گفتند که در آمریکا جناب آقای وزیر اقتصاد ملی را از داخله آمریکا از معدنچی آمریکا تنی هزار و ۱۵ دلار می‌خرد و خیلی تعجب خواهید فرمود در صورتی که دولت آمریکا همان کرم را از دولت ترکیه و یا ایران تنی ۳۵ دلار می‌خرد و این چه دولتی است که این جنس را با تنی ۳۵ دلار می‌تواند از خارج بخرد تنی هزار و پانزده دلار از معدنچی خودش می‌خرد ولی در نتیجه همین رویه اقتصادی و حمایت اقتصادی است که آمریکا دارای چنین موقعیتی است در دنیا که در دنیا حکومت واقعی و معنوی می‌کند (مهندس جفرودی- برنج را هم بفرمایید) ولی متأسفانه ما در قبال امورخارجه خودمان درست عکس این کار را می‌کنیم در همین موضوع برنج دولت نشست یک گوشه کناری دقت کرد که ببیند موضوع برنج چعه می‌شود تصادف شد اصلاً تضادفی بود در سال ۳۰ و ۳۱ قیمت بازار برنج در خارج بالا رفت دولت همین که کمین خودش را کرد و دید قیمت برنج بالا رفته و دید حالا موقعی است که می‌تواند هجوم به برنج بکند و از این هجوم یک استفاده‌ای برای خودش به دست بیاورد حمله کرد به برنج و موضوع آن پروانه‌بازی معروف که روی پرونده‌اش در کمیسیون عرایض بحث شد و مورد مطالعه قرار گرفت که پروانه دادند که استفاده‌های سوء ازش کردند و هم برنج را در آن موقع از بین بردند، بنده خاطرم می‌آید که در کانون وکلا ما آن موقع جلسه داتشیم موضوع شکایت سفیر اندونزی مطرح شد پروانه ۱۵ هزار تن برنج برای دولت اندونزی دادند دولت اندونزی یک دولت بزرگی است واقعاً اجتیاج به برنج ما داشت و اولین معامله‌ای بود که می‌خواستیم با دولت کنیم و بازار برنج را توسعه بدهیم (ارباب- خیانت کردند) متأسفانه همانطور که فرمودید خیانت کردند و سفیر اندونزی آمد کلاهش را زد زمین و گفت دیگر من با دولت و ملت ایران معامله نمی‌کنم این یک جایی است که دولت ایران باید از محصول برنج شمال ایران حمایت کرده بشاد و تقویت بکند دخالت به حساب استفاده شخص برای مؤسسات دولتی پیش آمد هم برنج به زمین خورد و هم آبروی مملکت ما در مقابل یک کشور اسلامی که احتیاج زیادی به برنج ما داشت از بین رفت (دکتر جزایری- و موضوع پرونده کلاهبرداری بزرگی شد) بله کلاهبرداری و دلال‌بازی بزرگی شد اطلاع دارم بعد از سال ۳۱ فساد این دلال‌بازی به حدی شد که متأسفانه دامنگیر خیلی از وکلای دوره ۱۷ هم شد که خواستند آن‌ها را آلوده بکنند و از همان راه‌ها بود که مجلس شورای ملی را کوبیدند و ضمینه چیدند برای این‌گونه اتفاقات به هر حال کاری به آن موضوع ندارم در سال ۳۲ قیمت برنج در بازار دنیا پایین آمد و هم در نتیجه این عدم توجهی که دولت در سال ۳۱ به کار برد یعنی سوء عملی که شد بازار برنج پایین آمد معهذا دولت یک سیستم وسطی را در نظر گرفت هم برنج را ظاهراً آزاد گذاشت و هم در اختیار شرکت معاملات خارجی قرار داد و نتیجه هم دخالت شرکت معاملات خارجی بود که مقدار زیادی برنج در خرمشهر ماند و پوسید و شرکت هم به عنوان این کسر ضرر خود را جبران کند پرداخت به کارهای دیگر و باز هم از اعتبار و حیثیت برنج کاسه شد قوا این که در مورد برنج شرکت معاملات خارجی آن موقعی مکه جناب اقای دکتر مشیر فاطمی‌تشریف داشتند یک مراقبت‌هایی شد و یک معاملات خوبی کردند ولی البته این معاملات موقف ماند به هر حال امسال سالی است که میزان محصول برنج نسبت به سال قبل بیشتر است در بولتین سازمان برنامه یک احصائیه‌ای را دیدند که (جناب آقای وزیر اقتصاد ملی توجه بفرمایند) نوشته بود که سال گذشته ۱۱۷ میلیون تن صادرات برنج در آمریکا و کشورهای آزاد بود به استثنای شوری و چین این رقم را نوشته بود ۱۷ درصد محصول برنج نسبت به سال پیش بیشتر شده است خوب ملاحظه بفرمایید یک چنین رقم قطعی شما دارید که ۱۷ درصد برنج نسبت به سال پیش بالا رفته یک همچو وضعی بعد بازار برنج هم برای ایران ایجاد شد که همانطوری که جناب آقای خلعتبری در چند جلسه قبل تذکر دادند ژاپن با این‌که مسافت ژاپن با ایران تقریباً مساوی یا کمتر از این‌جا تا اسپانیا است از اسپانیا شصت هزار تن برنج خریداری کرد و این مسافت زیاد و دور را طی کرد و برود و خرد و از ایران با این که معملات پایاپای و غیر یا غیر پایاپای و تجارتی داشت از ایران برنج نبرد پس بنده اعلام خطر می‌خواهم بکنم جناب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی مخصوصاً در این موقع که خوشوقت هستم جناب آقای دکتر فضل‌الله مشاور که هم خودشان یکی از مطلعین اقتصاد هستند (صحیح است) و هم مازندرانی هستند و هم در شرکت معاملات خارجی رئیس و مدیرعامل بودند و خوب خوب به این موضوع وارد هستند و البته امروز مردم شمال به ایشان توجه دارند که بایستی یک فکر صحیح و عاجلی برای نجات مردم شمال در این خطری که از نظر از بین رفتن محصول برنج هست به کار برند (مهندس جفرودی- آقای کاشانی هم وارد هستند) عرض کنم جناب آقای کاشانی البته بنده ایشان را از نظر سابقه‌شان عرض کردم همانطوری که عرض کردم بازار برنج در خارج خیلی روی نقش نسبت به سابق کاسته شده و مخصوصاً برنج امسال آن طوری که ما پیش‌بینی می‌کنیم شاید ۱۰۰ هزار تن یا ۸۰ هزار تن مازاد پیدا بکنند بنابراین با این وضع سؤال کردم که بینم وزیرآقای کفیل اقتصاد ملی چه فکری برای حمایت برنج شمال کرده‌اند؟ بنده در ترکیه از یکی از وزرا پرسیدم که شما چه جوری حمایت می‌کنید از محصولات؟ گفت که ما گندم را به قیمت گران می‌خریم ولی به قیمت ارزان صادر می‌کنیم (صفاری- این‌جا کاملاً معکوس است) این مسلم است ترکیه با این حمایت اقتصادی که دارد این طور جلو می‌رود که ما از زمین و هوا و اتومبیل رو و هر جا که عبور کردیم ما دیدیم جایی نبود که قابل کشت باشد و این ملت کشت نکرده باشد حالا بنده فکر می‌کنم با این وضع بدی که برای برنج پیش آمده و از ان طرف مازندرانی و گیلانی هم برنج را به زحمت می‌کارد آقایان می‌دانید برنج در اصل به رنج بوده است یعنی محصولی که به زحمت و رنج به دست می‌آید خوب یک همچو محصولی که به زحمت و رنج تهیه و تحصیل می‌شود این محصول را باید این‌جا نگه داریم و تمام مازندران و گیلان
در وحشت هستند که دچار چه بدبختی بشوند بنده معتقد هستم که توضیحات کافیشان را اگر ممکن است مرحمت بفرمایند یا ما قانع می‌شویم یا عرایض دیگری بعد از عرض خواهیم کرد و ضمناً سؤال دارم از وزارت اقتصاد ملی راجع به عمل نقل و انتقال و یکی هم از وزارت پست و تلگراف.
نائب رئیس- آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی.
کفیل وزارت اقتصاد ملی (کاشانی)- مطالبی که جناب آقای عمیدی نوری فرمودند مدتی است مخصوصاً در این دو ماه و نیمه که بنده در وزارت اقتصاد ملی هستم مشغول مطالعه این مطالب هستم خوشبختانه به نتیجه‌هایی هم رسیده‌ام و حالا بنده به طور مختصر عرض می‌کنم سوال جناب آقای عمید نوری دو قسمت است یکی این که چه نقشه‌ای برای تأمین صادرات برنج محصول سال ۱۳۳۴ کشیده شده است؟ این نقشه است مشغول مطالع هستیم والا ده هزار تن روی کاغذ یا ۱۵ هزار تن عملاً در قرارداد با شور روی‌های گذاشته‌ایم ۱۵ هزار تن عملاً پارسال ۲۵ هزار تن بود امسال ۴۰ هزار تن گذاشته‌ایم که ۱۵ هزار تن اضافه بر پارسال است ولی البته این کم است و دردی دوا نمی‌کند و بیش از این بای برنج صادر بشود که البته از راهای دیگر باید عمل بشود در این خصوص هم عرض می‌کنم که اقدامات بسیار بسیار جدی به وسیله خود ما وزارت امورخارجه دارد می‌شود که به کشورهای دیگر برنج صادر بکنیم (صادق بوشهری- برنج‌های مال جنوب هم پوسیده پوسیده را صادر می‌کنید؟) محصول ۳۴ را عرض می‌کنم برنج سال قبل پوسیده درست است به آن هم می‌رسیم آن صادر نمی‌شود امیدوارم که موفق بشویم با آن اقداماتی که به وسیله وزارت امورخارجه داریم می‌کنیم یک مقدار زیای هم از راه جنوب صادر کنیم سؤال دوم من این است که چه فکری برای حمایت کرده‌اید؟ البته صدور برنج با وضع فعلی که پیدا کرده است در داخله یا در خارجه لازم است که حمایت بشود و محصول برای سال ۳۳ مقراراتی وضع شد که یکی از طرق صدور برنج مورد حمایت قرار بگیرد متأسفانه تنزل خیلی شدید قیمت برنج در بازارهای دنیا این حمایت کم بود و استفاده نشد معهذا برخلاف آنچه جناب آقای دکتر جزایری فرمودند که ۴۱ هزار تن برنج توی دست ما مانده این طور نیست ۴۰ هزار تن نمانده اگر مانده باشد سه چهار هزار تن است نه ۴۰ هزار تن اما فکری که ما برای حمایت کرده‌ایم به نظر بنده الان زود است که تصویب‌نامه صادر کنیم اما این میزانی که جنای آقای عمید نوری فرمودند در خارجه این هنوز قطعی قطعی نیست نه وضع برنج در داخله ما قطعی است و نه در خارجه چون هنوز سه چهار ماه به فصل به دست آمدن مانده بنابراین صریح عرض می‌کنم که نسبت میزان حمایتی که برنج لازم دارد و آن میزان هم بستگی دارد که وضع محصول در داخله کشور و قیمت واقعی برنج صدورش مورد حمایت قرار خواهد گرفت و شاید لازم باشد ده بیست روز یا یک ماه دیگر که ما بتوانیم ببینیم به طور قطع وضع برنج در این‌جا و خارجه چیست و روی آن وضع تصمیم بگیریم گفته شد که سال قبل این حمایتی که کردند برگردند یعنی در آذر ماه تصویب‌نامه صادر کردند البته یک مقداری دیر بود گرچه در آبان برنج به دست می‌آید و در آذر ما تصویب‌نامه صادر شد و آذر آن قدر دیر شد ولی امسال تا آذر نخواهد کشید و بنده عرض کردم منتهی تا یک ماه دیگر همین قدر که وضع برنج همین قدر که میزان آن معلوم شد وضع حمایت معلوم خواهد شد بنده به طور کلی مطالبی که جناب آقای عمید نوری فرمودند جواب عرض کردم در هر دو مطلب که هم برای صادرات داریم فکری می‌کنیم و هم برای حمایت برنج که مورد حمایت قرار خواهد گرفت و امیدوارم که تا یک ماه دیگر بتوانیم نتیجه قطعی این اقدامات را به عرض برسانم.
۶- معرفی آقای دکتر فضل‌الله مشاوره به معاونت وزارت اقتصاد ملی به وسیله آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی.
کفیل وزارت اقتصاد ملی- از فرست استفاده می‌کنم آقای دکتر فضل‌الله مشاور را که از جوانان تحصیل کرده‌اند و در کارهای اقتصادی هم کار کرده‌اند به معاونت وزارت اقتصاد ملی معرفی می‌کنم (مبارک است)
نائب رئیس- آقای عمیدی نوری.
عمیدی نوری- توضیحات جناب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی (معذرت می‌خواهم) حاکی از این کلیات بود و حال آن‌که در مورد اقتصاد با ارقام و اعداد باید سر و کار داشت یک رقم را که واقعاً صحیح فرمودند و رویش عمل کرده‌اند آن را تذکر داده‌اند یعنی مذاکره برای صدور ۴۰ هزار تن برنج به شوری و البته رقمی‌است که مطالعه رویش زیاد شده و امیدوار هستیم که انشاءالله این کار بشود ولی بنده معتقد هستم جناب آقای کفیل وزارت اقتصاد ملی در برنج مخصوصاً نباید منحصر به این باشد که کی شوروی‌ها مایل بشوند برنج ایران را بخرند یا کی نخرند باید.
یک کنتنژانی اصولاً برای برنج معلوم باشد و یک آماری وزارت اقتصاد ملی داشته باشد که طبق این آمار معلوم باشد اساساً شما چقدر برنج دارید همانطوری که فرمودید بنده روی اطلاعات محلی در این حدود این حساب را پیدا کردم و علتش این بود که در دولت سابق شاید آقایان نمایندگان گیلان هم تشریف داشتند یک کمیسیونی تشکیل شد در اطاق آقای احمد حسین عدل و نماینده برنج‌کاران شمال و نماینده وزارت کشاورزی هم آن‌جا بودند از مجموع اطلاعات اینها طوری به دست آمد که پارسال گیلان و مازندران در حدود ۸۰ هزار تن مازدا برنج داشته و امسال از نظر این که تصور می‌کنم وضع محصول بهتر باشد پیش‌بینی می‌شود که خیلی بیش از ۸۰ هزار تن مازدا برنج خواهد داشت بنابراین درهمین حدود اطلاعات خودمان می‌توانیم معتقد بشویم که ۸۰ هزار تن کمتر مازاد نخواهیم داشت حالا بیشتر بشود قیمت را هم که فرمودید صحیح است قیمت بازار خارج این است و علت این هم که ما حمایت دولت را می‌خواهیم برای همین است ما می‌گوییم چرا دولت متضرر است قیمت که رفت بالا دست می‌اندازد روی برنج می‌گوید که من شریکم و با این شرکت می‌زند توی سر برنج و منفعت می‌برد و آن موقعی که برنج بازارش خراب است می‌گوید به من چه آقا در کجای دنیا در کدام مملکت این طور است که هیئتی به نام دولت حکومت کند بر مردم و افرداش این‌جور اوکازیون طلب بشود و استفاده از موقعیت می‌کنند؟
بنده عرض می‌کنم دولت آمریکا کرم را در داخل کشور خودش تنی ۱۱۵ دلار می‌خرد و حال آن‌که در ترکیه ۳۵ دلار است چرا این کار را می‌کند برای این که می‌خواهد قیمت داخلی خودش را حفظ کند بنده عرض می‌کنم که شما هزار راه دارید الان با کشور ژاپن یا چکسلواکی با لهستان با ایتالیا و آلمان با همه اینها قرارداد پایاپای دارید اینها پیشنهاداتی دارند کارخانه بدهند چه بدهند چه بدهند از نظر احتیات خودشان ما چرا این کا را نکنیم اینها را در مقابل احتیاجاتی که از ما دارند بگیریم و به آن‌ها محصول خودمان را بدهیم البته همان طوری که فرمودید یک وعده‌ای داده‌ای که به وسیله وزارت امورخارجه یک اقداماتی دارد می‌شود کاملاً صحیح است. این مکاتبات شاید قطرش هم خیلی در پرونده‌ها زیاد باشد و اغلبش هم در پشت جعبه آئینه‌ها باقی خواهد ماند ولی روز و ساعات می‌گذرد و آن برنج کار بدبخت محصولش در دستش می‌ماند و باز امسال به روزگار پارسال و اسبق خواهد رسید بنده از وزیر کفیل وزارت اقتصاد ملی رقم و اعداد می‌خواهم در این مورد به خصوص و واقعاً از ایشان تشکر می‌کنم که اگر این مسئله را حل کنند که رقم برنج را پیدا کنند انشاءالله و تا دو، سه ماه دیگر به ما بفرمایند که این ۱۰۰ هزار تن را ما این‌جور تقسیم کردیم تا این که کشورهایی که معاملات پایاپای داریم و ان وقت مدرم شمال به شما تبریک می‌گویند و حقاً خودتان تصدیق می‌فرمایید که جوابی که شما خواهید داد جوابی است که مردم قانع بشوند بنده ایجا می‌بینم که اگر به بیلاق شرکت خودتان مراجعه بفرمایید در همین معامله برنج که در سال گذشته دولت رویش عمل کرد ۱۲ میلیون شرکت استفاده کرد این ۱۲ میلیون استفاده از کجاست این استفاده نیست این جق برنج‌کار بود که گرفته شد و گفتند ما استفاده کرده‌ایم آقا شما جایی که استقاده است می‌روید استفاده می‌کنید و جایی که باید به مردم کمک بکنید می‌گویید بازار خراب است و بنده خیال نمی‌کنم که این جواب قانع کننده باشد.
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن
نائب رئیس- آقای وزیر پست و تلگراف فرمایشی دارید؟
وزیر پست و تلگراف- مهندس اشرافی- با اجازه آقایان یک لایحه‌ای است که مربوط به چاپ تمبر است خدمت ریاست محترم مجلس شورای ملی تقدیم می‌کنم.
استدعا می‌کنم زودتر توجه بفرمایید که این لایحه تصویب بشود برای این که همانطوری که آقایان مستحضر هستند تمبر هم حکم اسکناس دارد و اشخاصی که علاقه به کلکسیون تمبر دارند سابقاً از لحاظ زیبایی تمبر ما یک مبلغ زیادی ارز وارد مملکت ما می‌شد ولی چون تمبر به مرور در مطبعه مجلس و سایر مطابع چاپ شد آن اهمیت سابق خودش را از دست داد به طوری که اخیراً یک تعداد زیادی جعل شد و از این حیث یک ضرری هنگفتی به مملکت وارد آمد این است که خواستم استدعا کنم توجه بفرمایید که زودتر این لایحه تصویب بشود.
نائب رئیس- آقای وزیر فرهنگ فرمایش دارید
وزیری فرهنگ- بنده منتظر سؤال بودم که جواب عرض کنم
۸- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت راه
نائب رئیس- آقای معاون وزارت راه
معاون وزارت راه (مهندس هدایت)- لایحه‌ای است راجع به عوارض فرود هواپیما (ارباب- آقا این را برای چه می‌گیرید؟ شما که راهی نمی‌سازید) این برای هواست عیناً تقدیم می‌کنم.
۹- تعیین موقع و دستور جلسه- ختم جلسه
نائب رئیس- در کمیسیون همکاری بین مجلسین یک موضوعی صحبت شد که ناچار باید یک جلسه خصوصی تشیکیل بشود این است که جلسه را تعطیل می‌کنیم جلسه آینده روز یک شنبه ساعت ۹ صبح خواهد بود
(مجلس یک ساعت پیش از ظهر ختم شد)
نائب رئیس مجلس شورای ملی - نورالدین امامی