مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ بهمن ۱۳۲۹ نشست ۱۰۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات گزارش کمسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال ششم – شماره ۱۷۳۱
شنبه ۷ بهمن ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۷۳۱
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۰۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه اول بهمن ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات آقایان: دکتر بقایی - جمال امامی - و مکی به استناد ماده ۴۰
۳ - تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر راه
۴ - بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری وظیفه آقای کیانی
۵ - مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به ۳ دوازدهم بودجه کل کشور
۶ - طرح و خاتمه مذاکره در طرح پیشنهادی راجع به یک دوازدهم بودجه کل کشور
۷ - تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشور
۸ - طرح گزارش کمیسیون‌های دادگستری و بهداری راجع به بهداشت شهری
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و سی و پنج دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت اسامی غائبین جلسه گذشته خوانده می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه: آقایان میرمجید موسوی، عرب‌شیبانی، اورنگ، شوشتری، مجتهدی، گرگانی، صاحب‌جمع، علی‌محمد دهقان، سعید مهدوی، دکتر راجی، دکتر مصدق، طباطبایی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: عباس قبادیان، خسرو قشقایی، آشتیانی‌زاده، اقبال، شهاب خسروانی، افشارصادقی، کاظم شیبانی، جواد مسعودی.
دیرآمدگان با اجازه آقایان: حسن نبوی یک ساعت، حسن اکبر ۲ ساعت، فرامرزی ۴۵ دقیقه، تولیت ۲ ساعت، خاکباز ۲ ساعت.
دیرآمدگان بی‌اجازه- آقایان: محمد هراتی ۴۵ دقیقه، دکتر مصباح‌زاده یک ساعت، قهرمان ۳۰ دقیقه، محمدعلی مسعودی یک ساعت.
رئیس - آقای قبادیان.
قبادیان - بنده را ضمن غائبین بی‌اجازه نوشته‌اند در جلسه قبل چون مریض بستری بودم حاضر نشده‌ام و اطلاع داده‌ام شاید به عرض مقام ریاست نرسانده باشند استدعا می‌کنم اصلاح بفرمایید بنده در دوره وکالتم هیچ‌وقت عادت نداشتم که در تهران باشم و یک ساعت هم غایب باشم.
رئیس - اصالح می‌شود آقای صالح بفرمایید.
صالح - در جلسه قبل بنده اظهار نکردم که مرحوم وجدانی را جناب آقای سپهبدی منتظر خدمت کردند عرض بنده این بود که شغل ایشان را تغییر دادند و جناب آقای هیئت را به جای ایشان معین کردند آقایان همه شنیدند عرض بنده این بود و در صورت مجلس هم درست نوشته شده منتها در روزنامه‌ها همه غلط نوشته‌اند این است که از آقایان مدیران جراید تقاضا دارم توجه بفرمایند که اصلاح بشود و یکی هم چند فقره اشتباهات مطبه‌ای هست که با اجازه مقام ریاست اصلاح می‌کنم و می‌دهم به تندنویسی.
رئیس - اصلاح کنید بدهید به اداره تندنویسی دیگر نظری به صورت مجلس نیست؟ آقای دکتر بقایی بفرمایید.
دکتر بقایی - بنده در ضمن صحبت آقای ارباب یک جمله گفتم که برعکس نوشته شده است بنده گفته بودم که آقای نخست وزیر چاقوکش‌های‌شان را بفرستند جلوی ملخ‌ها را بگیرند نوشته‌اند می‌فرستند جلوی ملخ‌ها را بگیرند این خلاف واقع است.
فرامرزی - با چاقو جلوی ملخ را بگیرند؟
رئیس - دیگر نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲ - بیانات آقایان: دکتر بقایی جمال امامی و مکی به استناد ماده ۹۰
رئیس - چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند.
بعضی از نمایندگان - دستور دستور.
رئیس - پس اجازه بدهید تقاضای آقایان محفوظ باشد برای جلسه آینده.
نمایندگان - صحیح است.
جمال امامی - بنده طبق ماده ۹۰ عرض دارم.
رئیس - راجع به چه موضوع؟
جمال امامی - راجع به بیانات آقای وزیرکشاورزی
مکی - بنده هم عرض دارم.
دکتر بقایی - بنده هم اخطار دارم.
رئیس - اینها را می‌گذاریم برای جلسه آینده که با حضور خود ایشان باشد باید در مجلس حاضر باشند.
جمال امامی - فعلاً کارهای لازمی در دستور هست این هم لازم است.
مکی - در آیین‌نامه نگفته است با حضور خودشان که در مجلس حاضر باشند.
جمال امامی - موقعش می‌گذرد کار مجلس همین است.
رئیس - بلی باید بخواهیم ایشان را که حاضر بشوند.
جمال امامی - این موقعش می‌گذرد باید جلسه گذشته گفته می‌شد و تنفس داده شد.
رئیس - بنده جلسه گذشته نبودم.
مکی - در جلسه آینده هم می‌فرمایید جلسه بعد چون وزیر نمی‌آید و شما باز می‌گویید وزیر حاضر نیست ماده ۹۰ باید در همان جلسه جواب داده شود.
رضوی‌شیرازی - اجازه بفرمایید آخر جلسه.
رئیس - آقای دکتر بقایی بفرمایید.
جمال امامی - راجع به چی صحبت کنند.
رئیس - ایشان هم طبق ماده ۹۰ اخطار کرده بودند.
جمال امامی - بنده قبل از ایشان اجازه خواستم.
رئیس - ایشان در جلسه پیش اخطار کرده‌اند.
دکتر بقایی - عرض بنده راجع به اصل ۶۱ متمم قانون اساسی بود که متأسفانه مشاهده می‌شود آقایان وزرای کابینه فعلی به هیچ‌وجه قانون اساسی را نخوانده‌اند و توجه به این اصل نفرموده‌اند اصل ۶۱ می‌گوید: وزرا علاوه بر این که به تنهایی مسئول مشاغل مختصه وزارت خود هستند به هیئت اتفاق نیز در کلیه امور در مقابل مجلسین مسئول و ضامن اعمال یکدیگرند (صحیح است) با وجود اصل به این صراحت و روشنی ملاحظه می‌کنید بعد از این که آقای فروهر از پشت این تریبون آن نطق عجیب و غریب را قرائت کرد که مجلس بیانات او را مردود شمرد آقایان گذشته از این که در بیرون می‌گویند به ما ربطی ندارد و ما اطلاعی نداشتیم می‌آیند پشت تریبون مجلس اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند در صورتی که این به هیچ‌وجه مقبول نیست آقایان وزرای کابینه رزم‌آرا آن روز همه‌شان در اینجا نشسته بودند غیر از آقای دکتر جزایری که در مسافرت بود اگر اطلاع نداشتند و بیانات آقای فروهر مخالف میل آنها بود می‌بایستی فی‌المجلس تذکر داده باشند و اگر آن طوری که آقای دکتر جزایری آمد پشت تریبون و قسم به خدا خورد و آن هم قسم دروغ که آقای رزم‌آرا اطلاع نداشتند می‌بایستی به آقای رزم‌آرا فوراً تذکر داده باشند که این بدون اطلاع و موافقت ما است نه تنها این کار را نکردند آن نطق خیانت‌آمیز را چهار روز تمام روزی سه مرتبه در رادیو خواندند و بعد که مجلس رد کرد به یک طور مبهم و مجملی که من یقین دارم در هیچ کجای مملکت درست نفهمیده‌اند موضوع چه بوده گفتند بلی بیانات فروهر چطور شد در صورتی که نطق ایشان را چهار روز روزی ۳ دفعه در رادیو خواندند و خوشبختانه از آنجایی که به هیچ‌وجه حقیقت مکتوم نمی‌ماند قضیه هم کشف شد آقای فروهر نامه‌ای نوشته است که دیشب در روزنامه کیهان درج شده بود و ما هم امروز عیناً آن نامه را نقل کردیم و نوشته بود که تمام آقایان وزرا با قرارداد الحاقیه ساعد گس بودند و این موضوع‌ها در هیأت دولت مطرح شده بود همه‌شان اطلاع داشتند و او تنها این کار را نکرده و البته او مدارکی هم دارد (جمال امامی - خود نخست وزیر هم در کمیسیون گفت) و اگر دو نفر از وزرا اطلاع نداشتند و اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند این از بی‌اهمیتی و بی‌شخصیتی‌شان بوده است که نخست وزیر آنها را قابل ندانسته که به آنها بگوید و الا همه‌شان اطلاع داشته‌اند و خود آقای نخست وزیر این موضوع را در هیئت دولت گفته و تمام وزرا هم اطلاع داشته‌اند پس این آقایان خواهش می‌کنم که اصل ۶۱ متمم قانون اساسی را در نظر داشته باشند و سعی نکنند با قسم‌های دروغ و حرف‌های دروغ مفتضح خودشان را تبرئه کنند که ما اطلاع نداشتیم یک نطقی که پنج صفحه ماشین شده است از روی نفهمی نیست ممکن است یک جمله‌ای در حال عصبانیت و یا حال وحشت از دهن کسی بپرد بگویند که این از روی نفهمی‌گفته است این مورد قبول است هر کسی ممکن است که پشت تریبون یک چیز عوضی بگوید و بعد بگوید که اشتباه کرده‌ام ولی یک نطق پنج صفحه‌ای را نمی‌شود گفت از روی نفهمی‌گفته پس بنده اینجا ثابت می‌کنم که تمام وزرا وارد جریان بوده‌اند و آن چند نفری که اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند از بی‌شخصیتی و بی‌عرضگی‌شان بوده است و اگر شخصیت داشته‌اند می‌بایست بعدش که دیدند یک چنین عمل خیانت‌آمیزی شده است استعفای خودشان را تقدیم کنند.
رئیس - آقای جمال امامی بفرمایید.
جمال امامی - بنده خیلی متأسفم که آقای نخست وزیر تشریف ندارند و این دو جوان هاشمی شاخ شمشادی که پریروز اینجا فرستاده بودند حماسه‌سرایی کرده بودند تشریف ندارند (صفایی-هردوشان هاشمی نبوده‌اند) عرض کنم.
نادره پیری ز عرب هوشمند
گفت به عبدالملک از روی پند
زیر همین قبه و این بارگاه
روی همین مسند و این جایگاه
بودم و دیدم سر ابن زیاد
آه چه دیدم که دو چشمم مباد
الی آخر (رضوی ولی آن وضع دیگر نیست)
نخیر در همین مورد است حالا عرض می‌کنم حالی می‌شوید خلاصه‌اش این است نمی‌خواهم قصیده‌سرایی کنم گفته است سر مطهر حسین‌ابن‌علی را دیدم در مقابل ابن‌زیاد سر ابن‌زیاد را دیدم در مقابل مختار سر مختار را دیدم در مقابل مصعب و سر مصعب را می‌بینم در مقابل تو و تا کی سر تو را ببینم در مقابل دیگری اینها فراموش کرده‌اند عرض کنم که آقای نخست وزیر باز هم کفن به گردن دو نفر جوان جاهل انداخت فرستاد به قتلگاه فروهر بدبخت کافی نبود که فدایی شود اینها هم آمدند اینجا یکی ماشاء‌الله فرموده پدرانش را به کار بست که گفته‌اند
ره نیک‌مردان آزاده گیر
چو استاده‌ای دست افتاده گیر
ماشاء‌الله همین کار را هم کرد آقای دکترجزایری خودش را سمبل جوانمردی معرفی کرد آمد یک بدبخت فلک‌زده‌ای را که خودش را فدای آنها کرده بود یک لگدی هم به جسد او زد (دکتربقایی - آن هم با قسم دروغ) آن هم با قسم راست یا دروغ به آن قضیه من کاری ندارم آقای دکتر بقایی ولی در کجای دنیا یک چنین کاری هست که یک بدبخت فلک‌زده‌ای که خودش را فدای شهوات اینها نموده همکارش بیاید لگد بزند به جسد او مثل این کار چیزی در تاریخ سیاست دنیا شما پیدا نمی‌کنید (کشاورز صدر - لگد بر میت جایز نیست) در هر صورت با وجود دوستی که من با ایشان داشتم اقرار می‌کنم که باید مجسمه‌شان را به عنوان مجسمه جوانمردی بریزند عرض کنم دومی، دومی هم ماشاء‌الله سمبل موقع‌شناسی و درایت و باهوشی (خنده حضار) وضع‌شان این است حالا من کاری به قانون اساسی و احترام مجلس و آمر مأمور ندارم آخر آقا تو محتاجی آمدی در مجلس می‌خواهی مجلس را با خودت موافق کنی باید پنجه به رخ مجلس بکشی؟ اگر خاطر مبارک آقایان باشد دو هفته پیش من در اینجا گفتم که درد من از این است که مملکت را دست بچه‌ها سپردیم حالا فهمیدید که دست کدام بچه‌ها سپردیم (صحیح است) عرض کنم این ندانم‌کاری‌ها را که از حد خارج شده من باور نمی‌کنم تمام این اموری که پیش می‌آید در مملکت روی ندانم‌کاری و جهل باشد چون این ساختمان بشری در جهالت و حماقت حدی قائل است از آن که تجاوز کرد دیگر این جهالت نیست این تعمد است نقشه است ببینید یک کارشان به آدمی زاده شبیه است یک کارشان مقبول بوده که فردا بگویند پشیمان شدند.
رئیس - آقا این نطق با ماده نود تطبیق نمی‌کند.
جمال امامی - چرا آقا آمده‌اند توهین کرده‌اند تطبیق با ماده نود می‌کند ماده ۹۰ همین است معنی دارد که کارهای راجع به نفت را وقتی که باید پس بگیرد پس نگرفت دفاع کند دفاع نمی‌کند وقتی که نباید پس بگیرد پس می‌گیرد دفاع نکند دفاع می‌کند تمام امورشان این طور بوده است آقای وزیر کشاورزی آمده است اینجا یک کسی چیزی گفته بعد او می‌آید اینجا یکی قبل از او یک حرف‌هایی زده آن وقت او هم پا می‌شود به وزیر به وکیل در جلسه عمومی حرف‌هایی می‌زند من کاری ندارم که یک وکیل و یک وزیر در خارج از مجلس گلاویز هم بشوند ولی در جلسه عمومی این خلاف حس است خلاف منطق و عقل است که یک وزیر می‌آید در جلسه عمومی به وکیل توهین کند (صفوی - آخر او گفته خاک
بر سر وزرا او هم دفاع کرد) در هر صورت کاری به این حرف‌ها ندارم این پیش‌آمدها را باید پیش‌بینی بکنند اگر وزیر نمی‌تواند این حرف‌ها را بشنود استعفا بکند و برود (صفوی - توهین هم نباید بکنند) آقای صفوی ما در بین خودمان ممکن است اختلاف نظر داشته باشیم ولی وقتی حیثیت مجلس یا حیثیت شما در کار باشد من طرف شما را می‌گیرم و طرف وزیر را نمی‌گیرم گو این که مخالف من باشید چون حیثیت مجلس است و باید همه وکلا برای بقا و حفظ قانون اساسی کوشش و جدیت بکنند (صحیح است) در جلسه عمومی به وکیل نمی‌شود توهین کرد.
رئیس - آقای مکی.
مکی - بنده از ابراز احساساتی که از آقایان نمایندگان محترم اکثریت مجلس در خارج از جلسه مشاهده کردم کمال تشکر را دارم زیرا وقتی که یک وکیل مورد حمله قرار گیرد یا چند نفر از وکلا مورد حمله قرار گیرند آنها به شخصه مورد حمله قرار نگرفته‌اند برای این که ما همه با یکدیگر دارای یک سمت هستیم و همه برای دو سال همکار یکدیگر هستیم و دوست یکدیگر هستیم و از اینها گذشته به نام نماینده ملت و نماینده مردم در اینجا جمع شده‌ایم اگر به یکی از افراد نمایندگان ملت خدای نخواسته اهانتی بشود همه نمایندگان و بالنتیجه به ملت ایران اهانت شده است (کشاورزصدر - چو عضوی به درد آورد روزگار) با این ترتیب بنده دیدم خارج از جلسه که همه به وزیر کشاورزی حمله کردند همه آقایان اعضای اکثریت آنچه که بنده دیدم همه حمله کردند و همه تقبیح کردند عمل او را حالا موضوعی که در اینجا پیش آمد و به این نتیجه رسید و جلسه به هم خورد عرض می‌کنم بنده یک کلام بیشتر عرض نکردم گفتم شنیده می‌شود که دولت یک دسته چاقوکش را مأمور کرده برود مغازه یک کسی را که بر ضد نفت تظاهراتی کرده به هم بزند همان طور که لشگر چنگیز آمدند و کشتند و بستند و زدند و شکستند و رفتند اگر دولت چنین عملی را کرده باشد بنده این را گفتم اگر دولت این عمل را کرده باشد خاک بر سر این دولت حالا آقایان می‌فرمایید اگر دولتی این کار را کرده باشد خاک بر سرش نباشد اگر دولتی این کار را کرده باشد گل بر سرش باشد اگر دولتی رفت و با نیروی چاقوکش خواست یک مغازه دکان یک کسی را که صد نفر از قبل او نان می‌خورند یا هیچ کس نان نمی‌خورد برخلاف قانون مزاحم کسی شد و با چاقوکش به سر کسی ریخت آقایان می‌فرمایید چه بر سر او باشد بنده این را گفتم اگر دولت این کار را کرده باشد خاک بر سر دولت گفتم اگر دولت این کار را کرده باشد آن وقت این آقا باید پا شود و بگوید خاک بر سر شما؟ این صحیح است خاک بر سر آن کسانی که عمل خلاف قانون می‌کنند در دنیا آن کسانی که عمل خلاف قانون می‌کنند اعدام‌شان می‌کنند، حبس‌شان می‌کنند، در قوانین ما در قوانین جزایی می‌گوید اگر کسی از مقام خودش سوء‌استفاده کرد و مزاحم شد اسباب مزاحمت مردم را فراهم کرد باید قانون را در باره‌اش اجرا کرد در قانون مجازات‌های خیلی شدید دارد پس اگر دولت این کار را کرده باشد می‌توانیم به این دولت اعلام جرم بکنیم او را مجرم بشناسیم، من خلافی عرض نکردم در صورتی که همین طور هم بوده است همه آقایان شاهد هستند که در تمام شهرستان‌ها نسبت به نفت ابراز احساساتی می‌شود در همه جا از طرف دولت، مأمورین شهربانی، فرمانداری دستور می‌دهند که جلوی مردم را بگیرید به اسم کاریر همه‌اش به شهرستان‌ها دستور می‌دهد که بگیرند و حبس کنند کتک بزنند برای این که مردم را مرعوب بکنند اینها اشتباه می‌کنند این وضع است در مملکت مشروطه؟ کلیه اجتماعات مطابق قانون آزاد است ولی اینها دائم مخل آسایش مردم می‌باشند روز جمعه بنده در اراک رفتم میتینگی در اراک داده شد با کمال آسایش و امنیت مردم با کمال آرامی میتینگ دادند دو نفر اخلال‌گر هم آنجا پیدا شدند خود مردم هم رفتند آنها را بیرون کردند ۶ نفر را دیروز در اراک گرفتند به چه مجوزی گرفته‌اند اخلال‌گران را که گرفته بودند آزاد کردند (نورالدین امامی - چرا شما را نگرفتند؟) زورشان به ما نمی‌رسید اگر زورشان می‌رسید ما را هم می‌گرفتند و امروز عرض می‌کنم که ما را هم می‌خواهند بگیرند این دولت با تمام قوا کوشش می‌کند که مجلس منحل شود و گرفتار آن هشت میلیون قرضه‌ای است که از شرکت نفت قرض بکند بنده با کمال صراحت با صدای بلند عرض می‌کنم هر قرضه‌ای به این دولت که مورد اعتماد نیست داده شود مورد قبول نیست و مجلس قبول ندارد.
آزاد - در این مجلس قرضه تصویب نمی‌شود.
رئیس - مجلس شورای ملی جای بحث و صحبت و استدلال است باید حتی‌الامکان سعی کرد الفاظ خارج از نزاکت گفته نشود اگر وزیری هم به مجلس توهین کند قابل توبیخ است من صورت مجلس را خواندم این طور نوشته نشده است.
بهادری - باید مقام ریاست هم توجه بفرمایند که ایشان هم توبیخ بشوند.
۳ - تقدیم یک لایحه فقره به وسیله آقای وزیر راه
رئیس - آقای وزیر راه.
وزیر راه - بنده اطمینان دارم اظهاراتی که اینجا می‌شود غالباً از روی حسن‌نیت و برای خیر و صلاح مملکت است بنده اطمینان دارم که هیچ‌وقت هیچ کس خیال خیانت ندارد و کارهایی که می‌شود تمام برای خیر و صلاح مملکت است و اطمینان دارم که هیچ‌وقت ایرانی خیانتکار نمی‌شود و اگر کسی خیانتکار باشد ایرانی نیست (صحیح است) آنچه که مسلم است این است که مجلس شورای ملی مظهر اراده ملت است و مورد احترام و تکریم همه است چه دولت چه ملت و بنده با کمال صراحت عرض می‌کنم که ساحت مجلس شورای ملی مقدس است مورد احترام و تکریم دولت و همه خواهد بود (احسنت) ضمناً یک لایحه‌ای بود که می‌خواستم تقدیم مجلس بکنم و آن عبارت از برنامه راه‌سازی وزرات راه است در سنوات اخیر وزارت راه مبالغ هنگفتی اعتبارات برای راه‌سازی گرفته است به علت این که برنامه صحیح نداشته و در کارهای متعدد این اعتبارات را به مصرف رسانیده است که اغلب آنها هم نیمه‌کاره مانده است مبالغ هنگفتی از اعتبارات دولت بیهوده مصرف شده و بلااستفاده مانده است برای این که با یک طرز صحیحی بشود در آتیه اعتبارات وزرات راه به مصرف حقیقی برسد با مشورت کلیه مهندسین ایرانی یک لایحه‌ای تهیه شده است که تا ۵ سال وضع راه‌سازی ایران را مشخص می‌کند که بعد از تصویب این لایحه وزرات راه مکلف خواهد بود که یک عملیات معینی را انجام بدهد در خلال این ۵ سال در نظر گرفته شده است که ۵ هزار کیلومتر راه شوسه و آسفالت بشود که البته در درجه اول راه‌های اصلی کشور خواهد بود (انشاءالله) در عین حال سایر راه‌های عمده را هم خواهند ساخت که آن راه‌ها را هم بعد از ۵ سال بشود آسفالت کرد چون اعتباراتی که در سنوات اخیر وزرات راه داده می‌شد اغلب به صورت یک دوازدهم و دو دوازدهم و یا اگر تمام اعتبارات هم داده می‌شد (دکترجلالی - تمام آن نیمه تمام‌ها را بسازید) البته به موقع داده نمی‌شد و قابل استفاده نبود برای این که این مطلب هم به طور صحیح باشد استدعا شده است که موافقت بشود وزرات راه بتواند از بانک ملی در حدود بودجه‌ای که به تصویب می‌رساند به موقع قرض کند و از اول فصل ساختمانی به کارهای ساختمانی برساند این را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم و امیدوارم که با لطف آقایان بشود این لایحه را هر چه زودتر به تصویب رسانید تا وضع راه‌سازی و راه‌های ایران را به صورت آبرومندی درآورد.
۴ - بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به برقراری وظیفه یه آقای کیانی.
رئیس - در جلسه سه‌شنبه گذشته پیشنهاد کفایت مذاکرات راجع به مستمری آقای کیانی شده بود همین طور مانده است حالا آن را تمام می‌کنیم و آقایان هم توضیح دادند فقط برای رأی مانده بود.
حائری‌زاده - پس نطق‌های قبل از دستور می‌ماند برای جلسه بعد.
رئیس - بله نوبت آقایان محفوظ است حالا رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات راجع به لایحه مستمری آقای کیانی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد.
رئیس - حالا پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود ریاست محترم مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌کنم تبصره ۱۴ گزارش کمیسیون بودجه راجع به وظیفه وراث چند نفر که در آن تبصره قید شده است ضمیمه ماده واحده راجع به برقراری وظیفه درباره اسدالله کیانی شود معین‌زاده.
رئیس - آقای معین‌زاده چند نفر بیشتر نمی‌شود باید اسم برده شود توضیح بدهید که این چند نفر کی‌ها هستند.
معین‌زاده - این تبصره است که وزارت دارایی مجاز است از تاریخ تصویب این قانون ماهی ۵ هزار ریال به عنوان وظیفه درباره وراث مرحوم
ابوالحسن صدر ثقةالاسلامی و ماهی چهار هزار ریال به عنوان وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم دکتر سید احمد معینی کارمند سابق وزارت بهداری که در حین انجام خدمت در نقاط بد آب و هوا فوت نموده و همچنین ماهی یک هزار و صد ریال به عنوان وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم محمود وفایی کارمند پیشین بنگاه مستقل آبیاری که در حین انجام وظیفه در سیستان فوت نموده طبق قانون وظایف از محل اعتبار شهریه وظایف پرداخت نماید چون بودجه سال ۲۹ مطرح نمی‌شود و تصویب نمی‌شود و بودجه سال ۳۰ معلوم نیست کی تصویب شود این بود که بنده پیشنهاد کردم و خواهش کنم آقایان رأی بدهید (اسلامی - آقا این پیشنهاد خرج است)
رئیس - این پیشنهاد خرج نیست در بودجه هست آقای مخبر بفرمایید.
مخبر - عرض می‌کنم که نسبت به این موضوع مستمری‌ها کمیسیون بودجه روی نظر وزارت دارایی در نظر گرفت قسمتی از مستمری‌ها و وظایف پیشنهادی وزارتخانه‌ها را ضمن یک ماده جداگانه برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد کند که یکی از اینها همان چیزهایی است که در تبصره ۱۴ ذکر گردیده بنابراین از آقای معین‌زاده خواهش می‌کنم موافقت بفرمایند این را هم بگذارند برای لایحه‌ای که حاضر است و تا دو سه روز دیگر تقدیم می‌شود جنبه تبعیض نداشته باشد ضمن آن پیشنهاد هر کدام که از طرف وزارتخانه مربوطه ضروری تشخیص داده شد و کمیسیون بودجه هم پس از رسیدگی موافقت کرد تقدیم مجلس می‌شود که در یک موقع و در یک جلسه بیاید و الا یکی یکی از طرف خود آقایان وکلا پیشنهاد بشود به نظر بنده خلاف اصل است.
رئیس - آقای کشاورزصدر موافقید؟
کشاورزصدر - بلی
رئیس - بفرمایید.
کشاورزصدر - بنده با دادن مستمری به آقایانی که احتیاج داشته و در کمیسیون بودجه هم تصویب شده است مخالفتی ندارم ولی خواستم جناب آقای معین‌زاده را متذکر بکنم که اینها یک عده‌ای هستند که در کمیسیون هم گفتگو و مذاکره شد و به تصویب رسید ولی دانه دانه این کار را بیاوریم اینجا این یک نوع تبعیض است و به علاوه سربسته مجلس شورای ملی نبایستی که بگوید اشخاصی که در اینجا ذکر شده‌اند شاید ورثه آنها کسانی باشند که سن‌شان از حد قانونی تجاوز کرده باشند که لازم باشد و دیگر حق نداشته باشد و اقتضا ندارد یا کسانی باشند که لازم باشد مجلس توجهی به آنها بکند مثلاً راجع به فرزند مرحوم داور و مادر مرحوم داور که همه نمایندگان محترم اعتقاد دارند که باید به آن مردی که وقتی مرد هیچ چیزی از خودش نداشت باید ورثه‌اش را نگاهداری کرد او هم هست اشخاص دیگری هم هستند و خواهش می‌کنم آقای معین‌زاده موافقت بفرمایند که همان گزارش را فی‌الفور کمیسیون بودجه بیاورد و در اینجا به تفصیل و بدون تبعیض رسیدگی شود عرض بنده این است.
فرامرزی - مگر به ورثه هرکسی که وزیر بود باید پول داد.
دکتر کیان - (مخبر کمیسیون بودجه) با این پیشنهاد بنده که مخبر کمیسیون بودجه هستم و آقای کفیل وزارت دارایی با یک قید موافقت داریم که آن هشت فقره پرداخت مستمری و وظیفه هم که در کمیسیون بودجه تصویب شده است و برای تقدیم مجلس حاضر است آن هم ضمیمه پیشنهاد آقای معین‌زاده بشود و به همه آن مجلس رأی بدهد.
رئیس - پیشنهاد کمیسیون بودجه قرائت می‌شود.
فرامرزی - ما خبر نداریم چرا ما را غافلگیر می‌کنند در مجلس من با این گونه مسائل مخالفم چرا غافلگیر می‌کنید.
رئیس - اگر مخالف هستید در موقعش مخالفت بفرمایید
(گزارش به شرح زیر قرائت شد)
کمیسیون بودجه در جلسات عدیده با حضور نمایندگان دولت قسمتی از شهریه‌های پیشنهادی دولت فعلی لایحه متمم بودجه و لوایح جداگانه را که از وزارتخانه‌های مربوطه تسریع در تصویب آنها را لازم می‌دانستند تحت شور و مداقه قرار داده و اینک گزارش قسمت‌هایی را که به تصویب رسیده برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده - بوزارت دارایی اجازه داده می‌شود وظیفه اشخاص ذیل را از محل اعتباری که در هر یک از موارد زیر قیده شده برقرار و طبق مقررات پرداخت نماید:
۱ - ماهی یکهزار و پانصد و پنجاه ریال وظیفه درباره بانو امینه ظهیر عیال مرحوم علی ظهیر علاوه بر ۱۳۵۰ ریال که طبق قانون استخدام کشوری از صندوق بازنشستگی دریافت می‌کند از تاریخ تصویب این قانون از محل اعتبار بودجه وزرات کشور،
۲ - ماهی سه هزار و چهارصد و شصت ریال درباره ورثه مرحوم سید ابوالقاسم حسابی کارمند وزارت دارایی علاوه بر مبلغ ۳۴۶۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از تاریخ تصویب این قانون از محل اعتبار شهریه و وظیفه منظور در بودجه کل کشور،
۳ - ماهی پنج هزار ریال درباره بانو اخترالملوک دولتشاهی عیال مرحوم محمدعلی میرزا دولتشاهی که در حین انجام وظیفه فوت نموده از تاریخ تصویب این قانون از محل اعتبار وظیفه و شهریه منظور در بودجه کل کشور،
۴ - ماهی سه هزار ریال وظیفه درباره دو نفر اولاد و مادر مرحوم عباس‌قلی شاملو کارمند پیشین وزارت پست و تلگراف از تاریخ تصویب این قانون از محل اعتبار بودجه وزارت پست و تلگراف،
۵ - ماهی سه هزار و چهارصد و نود ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم حسن‌پور سعید علاوه بر ۳۴۳۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد از تاریخ تصویب این قانون از محل اعتبار شهریه و وظیفه منظور در بودجه کل کشور،
۶ - حقوق و وظیفه درباره آقای نظام‌الدین وفا کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ مادام‌الحیات به میزان جمع کل آخرین حقوق و کمک دریافتی در موقع اشتغال پس از وضع آنچه از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد از تاریخ تصویب این قانون از اعتبار بودجه وزارت فرهنگ (نورالدین امامی - این که تصویب شد)
۷ - ماهی چهار هزار و نهصد ریال وظیفه درباره عیال و دو نفر اولاد مرحوم مهندس هاشم دیبا کارمند سابق وزارت کشاورزی از تاریخ فوت (۱۸ اردیبهشت ۱۳۲۹) از محل بودجه وزارت مزبور،
۸ - ماهی شش هزار ریال درباره ورثه مرحوم دکتر غلام‌رضا جریانی از تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۲۹ که بین عیال و دو نفر دختر و یک نفر پسر آن مرحوم به تساوی تقسیم شود از اعتبار ماده ۴۸ بودجه وزارت فرهنگ،
تبصره - وظیفه و مستمریات وراث فوق‌الذکر به اناث تا زمانی که شوهر اختیار نکرده و در مورد ذکور تا بلوغ به سن ۲۰ سالگی قابل پرداخت خواهد بود مخبر کمیسیون بودجه دکتر کیان
رئیس - مال آقای ثقةالاسلامی هم هست؟
دکتر کیان - او جزو ماده ۱۴ گزارش کمیسیون بودجه است.
رئیس - آقای فرامرزی
فرامرزی - عرض کنم من مخالفم بفرمایید که با چی من مخالفت می‌کنم برای پرداخت ۳۵۸۳۵ ریال به حسن و حسین چاکوتی یا هفتاد و هفت هزار به کی اینها را من باید مطالعه کرده باشم که اینها را بشناسم بفهمم که اینها مستحق هستند یا نیستند همین جوری آوردن یک چنین لایحه‌ای را و رأی دادن به این مستمری‌ها به این که فلان آدم مستحق بود یا فلان آدم مستحق نبود که نمی‌شود اساساً تمام بشر باید خوب باشد هر بشری که خوب نیست باید مجازات بشود مطابق قانون، مطابق شرع این که هر کسی آدم خوبی بود به ورثه‌اش بیایند پول بدهند درست نیست من نمی‌دانم مستحق هست یا نیست ممکن است مستحق نباشد ممکن است باشد و باید داد و ممکن است که نباید داد این جور مسائل را آوردن و مطرح کردن درست نیست این که بهش می‌دهید چیست؟ این باید حساب شود مسلم بشود برای ماها مطالعه بکنیم ببینیم این آدم مستحق هست سزاوار هست که به این آدم مساعدت بشود یا نه و آن وقت رأی بدهیم و الا به این ترتیب غافلگیر کردن و قاچاق کردن از مجلس است.
دکترکیان - (مخبر) اینها چاپ و توزیع شده.
رئیس - آقای فرامرزی گوش بدهید روی این پیشنهاد باید رأی گرفت به پیشنهاد آقای معین‌زاده که جزو ماده ۱۴ است بعد رأی می‌گیریم.
اردلان - برخلاف نظامنامه است، آقای رئیس باید طبع و توزیع شود.
نورالدین امامی طبع و توزیع شده آقای رئیس اجازه بدهید من جواب ایشان را بدهم این اقلام تمام در بودجه مملکتی هست پنج ماه پیش هم طبع و توزیع
شده (زنگ رئیس)
رئیس - آقا شما چرا حرف می‌زنید تبصره ماده ۱۴ قانون بودجه قرائت می‌شود
(به شرح زیرقرائت شد)
وزارت دارایی مجاز است از تاریخ تصویب این قانون ماهی پنج هزار ریال وظیفه درباره وراث مرحوم ابوالحسن صدر ثقةالاسلامی و ماهی چهار هزار ریال به عنوان وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم دکتر سید احمد امینی کارمند سابق وزارت بهداری که در حین انجام خدمت در نقاط بد آب و هوا فوت نموده و همچنین ماهی یک هزار و صد ریال به عنوان وظیفه درباره وراث قانونی محمود وفایی کارمند پیشین بنگاه مستقل آبیاری که در حین انجام وظبفه در سیستان فوت نموده طبق قانون وظایف از محل اعتبار شهریه و وظایف پرداخت نماید.
رئیس - پیشنهاد آقای معین‌زاده شامل این سه قسمتی است که طبع و نشر شده و بقیه چون گزارشش نیامده (مخبرکمیسیون - آمده و چاپ و توزیع شده) شده باشد پیشنهاد ایشان شامل این سه قسمت است و می‌خواهیم رأی بگیریم.
نورالدین امامی - اجازه بفرمایید.
نبوی - بنده اخطار نظامنامه دارم.
رئیس - اخطار مقدم است بفرمایید آقای نبوی.
نبوی - مطابق آیین‌نامه هر لایحه‌ای باید جداگانه مطرح شود و مذاکره در کلیاتش بشود و آقایان مخالف و موافق صحبت بکنند و بعد رأی گرفته شود آنچه اینجا مطرح بود لایحه کیانی بود و مقدماتش فراهم شده بود و بعد به کفایت مذاکرات در آن لایحه رأی گرفته شد یک نماینده اساساً نمی‌تواند پیشنهاد بکند که لوایح دیگری که هست و شاید بعضی از آقایان اصلاً ندیده‌اند و مقدمات آن هم انجام نشده مطرح شود بلکه بعضی از آقایان نخواهند به فرد فرد آن رأی بدهند و یا بعضی بخواهند رأی بدهند این صحیح نیست این گزارش که خوانده شد یا پیشنهاد آقای معین‌زاده مقدمات آن انجام شده و جداگانه باید آنها را در دستور گذاشت و دستور را معین کرد به آقایان نمایندگان اطلاع داد که دستور این است و آن وقت در مجلس مطرح شود این طور نمی‌شود الان ممکن نیست در ضمن آن کار این کار انجام شود.
نورالدین امامی - اجازه بفرمایید من توضیح بدهم بنده مخالف با آن اخطار و مخالف با فرمایشات آقای فرامرزی هستم (فرامرزی - با من؟) البته با جناب آقای فرامرزی خیر با فرمایشات ایشان و عدم توجه ایشان و معذرت می‌خواهم چون سمت استادی بر بنده دارید متأسفانه فرمایشات آقا مورد نداشت برای این که این تبصره‌ها که قرائت شد این تمام جریان و سیر قانونیش را کرده و در تمام کمیسیون‌ها رفته و کمیسیون بودجه هم ضمن بودجه کل مملکتی که در تاریخ ۸/ ۲۲/ ۲۹ چاپ شده است و توزیع بین نمایندگان محترم شده است (اردلان - این را که می‌فرمایید پس گرفتند) این چند تبصره در کمیسیون بودجه به تصویب رسیده (اردلان - آقای کفیل وزارت دارایی پس گرفت آقا) بودجه را پس گرفت و الا گزارش طبع و توزیع شد و برخلاف آیین‌نامه هم نبوده آقای معین‌زاده اینجا اظهار لطف کرده‌اند که ضمن آن لایحه این پیشنهاد هم تصویب بشود که یکی از آنها راجع به وراث مرحوم صدر ثقةالاسلامی برادر مرحوم ثقت‌الاسلامی است که اکثر آقایان افتخار همکاری با آن فقید مرحوم را داشته‌اند و مرحوم ثقت‌الاسلامی شهید یکی از ارکان مشروطیت ایران بوده (صحیح است) و همیشه به فامیل ثقت‌الاسلامی به احترام آن شهید فقید ما به چشم تکریم و تعظیم نگاه می‌کنیم (صحیح است)
فرامرزی - آقای رئیس اجازه بفرمایید بنده باید توضیح بدهم ایشان اساساً عوض کردند نظریه مرا ایشان فرمودند که در بودجه گنجانده شده است من می‌گویم این طبع و نشر نشده و ما نمی‌دانیم چیست می‌گویند در بودجه گنجانده شود بودجه که مطرح نیست و الا ثقت‌الاسلامی مرد خیلی خوبی بود پیغمبر از ثقةالاسلامی بهتر بود اما هر کسی که اولاد پیغمبر بوده باید به او مستمری داد هر کس که از خزانه دولت مستحق نیست.
رئیس - برای این که اختلاف نشود اجازه بدهید به همان مستمری کیانی رأی بگیریم یعنی مذاکرات آن خاتمه یافته تلقی می‌شود و چون مالی است برای اظهار نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده می‌شود (صحیح است) چون از این قبیل مستمری‌ها هفت، هشت فقره دیگر هست و آقای مخبر دادند بعداً با هم مطرح خواهد شد.
اسلامی - بنده پیشنهادی داده‌ام.
رئیس - آن پیشنهاد وارد نیست خوانده می‌شود ولی وارد نیست.
معین‌زاده - مستمری کیانی هم در همین بودجه چاپ و توزیع شده بود.
رئیس - گزارش جداگانه هم دارد ولی راجع به پیشنهاد شما آقای مخبر هم چند پیشنهاد آورده‌اند که بعداً با هم مطرح خواهد شد (صحیح است) یک پیشنهادی از آقای اسلامی هست که وارد نیست و قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
دولت ملکف است در ظرف دو ماه کلیه پرداخت‌های سال ۱۳۲۹ را چاپ و در دسترس نمایندگان بگذارد عباس اسلامی.
رئیس - این وارد نیست و توضیحی هم ندارد و لایحه مستمری کیانی را برای اظهار نظر مشورتی به مجلس سنا می‌فرستیم.
دکتر مجتهدی - بنده هم پیشنهادی داده‌ام.
رئیس - مخالف ترتیب قانونی است اینها را چاپ می‌کنند بعداً و بیاورند مطرح می‌شود بفرمایید آقای شعاعی
۵ - مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به سه دوازدهم بودجه کل کشور
شعاعی (معاون وزارت دارایی) - بنده دو سه مطلب را می‌خواستم عرض کنم اول این بود که جناب آقای مکی فرمودند هشت میلیون لیره دولت می‌خواهد از شرکت نفت مساعده بگیرد بنده هیچ اطلاعی ندارم و هیچ همچو صحبتی نیست و همچو مطلبی هم در جریان نیست (مکی - خیلی از چیزها هست که شما اطلاعی ندارید) مطلب دوم البته موافقی بود که جناب آقای مخبر از قول بنده فرمودند راجع به این وظایف این احتیاج به تذکر نیست برای این که لایحه‌اش در کمیسیون بودجه تصویب شده و این محتاج به موافقت بنده نبود، مطلب سوم که از همه مهم‌تر است (دکتر بقایی - قبل از مطلب سوم بفرمایید که دولت حق دارد پول نفت را برای مخارج عادی بگیرد؟) مطلب سوم و آن این است که بنده در دستور مجلس که به وزارت دارایی ابلاغ شده بود دیدم که مواد مختلفی بود منجمله لایحه ۳ دوازدهم آن مواد قبل از لایحه ۳ دوازدهم بود (مکی - به این لایحه دولت کسی رأی نمی‌دهد) و به نظر بنده آمد که آن لوایح طرح و تصویبش خیلی طول می‌کشد امروز هم روز اول بهمن است ما حقوق دی را نپرداخته‌ایم استدعا می‌کنم که لایحه ۳ دوازدهم را مقدم بر سایر کارها بفرمایید.
رئیس - چون دستور مجلس تعیین شده واین لایحه ۳ دوازدهم بعد از لایحه بهداشت شهری و یک لایحه دیگری است (صفوی - مقدم باشد) چون تقاضا کردند باید با موافقت مجلس یعنی با رأی مجلس وارد دستور امروز مجلس بشود (کشاورز صدر- یک طرحی تقدیم کرده‌ایم) تا تقاضای دولت مورد تصویب قرار نگیرد یعنی رأی مجلس چون تغییر دستور است نمی‌شود طرح را مطرح کرد باید رأی گرفته شود رأی می‌گیریم آقایانی که با تقاضای کفیل وزارت دارایی موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
پس سه دوازدهم جزو دستور است و حالا گزارش کمیسیون بودجه در مورد ۳ دوازدهم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی:
کمیسیون بودجه لایحه شماره ۷۵۱۱۵ دولت راجع به اعتبار ۳ دوازدهم هزینه کل کشور برای ۳ ماهه آخر سال ۱۳۳۹ را با حضور آقای کفیل وزارت دارایی مطرح نموده پس از مذاکراتی که به عمل آمد و به استماع توضیحات آقای کفیل وزارت دارایی ماده واحده به شرح زیر اصلاح و اینک گزارش آن را برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران و مصارف مستمر و غیر مستمر وزراتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های دولتی و سایر اعتبارات منظور در بودجه کل کشور را در ۳ ماهه آخر سال ۱۳۲۹ در حدود ۳ دوازدهم اعتبارات مصوب کمیسیون بودجه منضم به گزارش شماره ۴ مورخ ۳۱/ ۴/ ۱۳۲۹ کمیسیون مزبور با رعایت مقررات مندرج در گزارش مذکور و سایر قوانین و مقررات مالی از محل درآمد عمومی سال جاری کشور که مطابق فهرست منضم به گزارش شماره ۴ کمیسیون بودجه وصول می‌شود پرداخت نماید.
اعتبارات چهار ماهه اول سال جاری که بر طبق
قوانین چهار دوازدهم اعتبارات سال ۱۳۲۹ مصوب کمیسیون بودجه محسوب و همچنین اعتبار ۳ ماهه آخر سال بودجه مجلس سنا به میزان سه دوازدهم اعتبار پیش‌بینی شده در گزارش شماره ۴ کمیسیون بودجه قابل پرداخت خواهد بود.
میزان مقرری و مزایای ماهیانه هر یک از نمایندگان مجلس سنا از این تاریخ معادل دریافتی ماهیانه هر یک از نمایندگان مجلس شورای ملی می‌باشد.
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر کیان
رئیس - آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی - بنده خودم افتخار عضویت کمیسیون بودجه را دارم و خدای نکرده نایب رئیس هم هستم علت مخالفت بنده با سه دوازدهم چند جهت دارد معمولاً نمایندگان در موقع طرح بودجه می‌توانند نظریات اصلاحی خودشان را به عرض مجلس شورای ملی و ملت ایران برسانند. بدبختانه با این که به عقیده بنده کمیسیون بودجه سال جاری بزرگترین زحمت را متحمل شده و مخصوصاً چند نفر از اعضای سوکمیسیون که جناب آقای دکتر معظمی و جناب آقای نبوی و جناب آقای صاحب‌جمع بودند در آن موقع گرمای تابستان جناب آقای دکتر کیان مخبر کمیسیون و جناب آقای دکتر طاهری رئیس کمیسیون بودجه هم شرکت داشتند ولی زحمت عمده به عهده آن سه نفر آقایان بود و در آن گرمای شدید تابستان و یک ماه تعطیل مجلس شورای ملی این آقایان از تعطیلات استفاده نکردند. و رقم به رقم اقلام جزء بودجه را رسیدگی کردند البته اعضا کمیسیون بودجه نمی‌توانند ادعا بکنند که بودجه‌ای که تقدم مجلس شورای ملی شد این حقیقتاً یک بودجه شسته و رفته‌ای بود ولی این قدر می‌شود به عرض رساند که بعد از شهریور ۲۰ برای اولین مرتبه این اقلام بودجه قلم به قلم وزارتخانه و وزارتخانه فرد به فرد رسیدگی شد و گزارش جامع کمیسیون در ۲۲ ماه هشتم تقدیم مجلس شورای ملی شد و این دوسیه‌هایی را که آقایان ملاحظه می‌فرمایید (اشاره به پرونده‌هایی که روی میز گذارده بودند) این البته تولید وحشت نکند برای آقایان که عرایض من مفصل است این مدارک را آوردم برای این که توجه بشود و مردم بدانند که قلم به قم بودجه وزارتخانه‌ها جزء به جزء را رسیدگی کردیم و چاپ شد و توریع شد مال هر وزارتخانه و هر تشکیلاتی جداگانه بین نمایندگان محترم رسیدگی کرده مال تمام وزارتخانه‌های را بدون استثنا و بعد آمدیم به قسمت اعتبارات عمرانی اعتبارات عمرای را کمیسیون بودجه آن قدر که مقدور بود از قسمت‌های دیگر صرفه‌جویی کرد و به قسمت عمرانی اضافه کرد آن هم عمران در شهرستان‌ها کمتر شهرستانی هست که در سال جاری از این قسمت بی‌بهره مانده باشد و آن را هم چاپ کردند و توزع کردند مال تمام شهرستان‌ها اینجا قلم به قلم جزئیات اعتبارات هر قسمت اعتبارات قلم به قلم تصویب شد و توزیع شد بین آقایان بدبختانه دولت گویا سیاستش ایجاب کرد. می‌خواست که بودجه مطرح نشود و نمایندگان درد دلهایشان را نگویند تا یک حقایقی را بگویند از این جهت آمدند و بودجه را پس گرفتند و بودجه سال ۳۰ را آوردند که در بودجه سال ۳۰ یک بیاناتی آقای شفاهی آن روز فرمودند که بنده جزء یادداشت‌هایم هست که امروز به عرض خواهم رساند. خدا رحمت کند مرحوم مدرس را که یک روز در مجلس شورای ملی فرموده بودند که آقا اگر مقصود از بودجه و این تشکیلات این است که عده‌ای از مستخدمین را شما بگیرید و منحصراً بدهید به آنها بخورند خوب در این وزارتخانه‌ها را ببندید که آنها هم بروند سی خودشان کار بکنند و بخورند و مزاحم نباشند بودجه برای عمران و آبادی کشور است این پول برای این است جمع‌آوری بیت‌المال براین این نیست که پول بگیرند و بدهند به یک عده که پشت میز نشسته‌اند و مدیر کل هستند و اتومبیل سوار می‌شوند. توی خیابان‌های تهران را زرع می‌کنند بودجه برای عمران و آبادی است این قدر ما در عمران و آبادی در این مملکت کوشش و خدمت کردیم که حالا به حمدالله خزانه پر از خالی شد. پر از خالی چون هیچ کاری نکردیم خزانه پول ندارد. اگر بودجه را به مصرف عمران و آبادی رسانده بودیم آن خودش تولید می‌کرد و خزانه مثل همیشه پر بود نه این که مثل حالا پر از خالی باشد آن وقت چه کردیم ما هر چه از شهرستان‌ها بود گرفتیم آوردیم و تهران خراب را می‌خواستیم آباد کنیم خدا انشاءالله این آباد را خراب بکند انشاءالله که شهرستان‌ها آباد بشود تمام سنگینی و فشار روی دوش مردم گرسنه و بیچاره و بدبخت بی‌دادرس ولایات است و تمام تجمل و پارک‌ها، خزانه‌ها و پول‌ها، اتومبیل‌ها در تهران توی خیابان اسلامبول عرض کنم که قسمت وصول مالیات آقای کشاورز صدر توجه بفرمایند می‌پرسند که چرا مالیات وصول نمی‌شود علت دارد که چرا وصول نمی‌شود از میلیونرها مالیات نمی‌گیرند میلیونر نباید پول بدهد مالیات وصول نمی‌شود و خزانه خالی می‌شود این قاعده کلی است که میلیونر نباید پول بدهد میلیونر باید پول بگیرد میلیونر باید چهارصد تا ده بگیرد میلیونر باید ضربه داشته باشد میلیونر که نباید مالیات بدهد ولی آن فقیر آن بیچاره پینه‌دوز آقکسی که روز دوشش نان می‌فروشد که پول یک نانی پیدا کند و برود خانه‌اش او را می‌گیرند که تو نان فروخته‌ای و باید مالیات بدهی او هم که ندارد بدهد فقیر است و بیچاره است (اسلامی - در آذربایجان کی ملک دارد بفرمایید) حالا به عرضتان می‌رسانم گفتیم خوب الحمدلله حالا دیگر خزانه‌مان خالی شده متفقینمان، متحدیمان آنهایی که از پل پیروزی استفاده کردند ای کاش پل پیروزی را خراب می‌کردند و آنها پیروز نمی‌شدند به ما مزد دست می‌دهند حق مشروعمان را می‌دهند می‌گفتیم که بانک فلان فلان پول می‌دهد شصت و چند میلیون پول خودمان را بردند آنجا پول خودمان را بدهند ما چیز دیگر نمی‌خواهیم مرا به غیر تو امید نیست شرمسان هی بوق زدند هی دهل زدند آواز خواندند فشار آوردند که به ما پول بدهند کجاست پول؟ چه استفاده کردیم از پل پیروزی این همه سر و صدا که راه انداختند آقا دولت امریکا چه مساعدتی کرده کدام صد دینار را به ما داده‌اند اگر صد دینا داده‌اند بیایند یک عباسی بگیرند پول‌های خودمان را پس بدهند آن یکی دیگر از از متفقینمان چکار کرده حق مشروعمان را برده وقتی هم می‌گوییم حق ما را بدهید ما که از شما چیزی نمی‌خواهیم آن وقت وامحمدا وادیناً دین از دست رفت ایرانیها دیگر مسلمان تیستند چرا؟ برای این که حق مشروع خودمان را خواستیم گفتیم آقا نفت ما را پنجاه سال خوردی حالا بیا یک چیزی به ما بده حق خود ما است دعوایی نداریم هزار الم شنگه راه می‌اندازد یکی لامذهب می‌شود یکی آزادی‌خواه می‌شود بنده نمی‌دانم (صاحب‌جمع - بنده هم نمی‌دانم) (خنده نمایندگان) آمدیم سر این یکی که علم آزادی‌خواهی را همیشه بلند کرده می‌گوییم آقا طلای ما را بدهید استغفرالله آقا قرارداد بستی بیا عمل کن کجا قرارداد این حرف‌ها چیه. یکی از تجار می‌گفت ما رفتیم چیت خریدیم سه ماه بعد قرار شد بدهند سیصد هزار تومان بیعانه دادیم پنج ماه شد هر چه التماس کردیم که آقا پنج ماه شده گفتند قیمت شده سه برابر نمی‌توانیم بدهیم گفتیم آقا خدا پدرتان را بیامرزد پولمان را پس بدهید. گفتند خیر با دستور مخصوص باید بدهیم هم چوب را خورده حوال هم خبری نیست. این هم این یکی حالا ما هستیم و ملت گرسنه و بیچاره ملت بی‌سرپرست ملت پابرهنه کسی به دردش نمی‌رسد چه می‌شود که ماندیم وسط سه چماق آهنی هر طرف می‌رویم پس گردنمان زده می‌شود (دکتر طبا - برای این که خودمان متحد نیستیم) آن وقت جناب آقای کفیل وزارت دارایی تشریف می‌آورند بودجه ۱۳۳۰ را که می‌آورند می‌فرمایند که اگر در این بودجه هزینه عمرانی در صورت ظاهر کمتر در نظر گرفته شد تو حکیم را دراز کن برنامه در برنامه حکیم را دراز کن مقصود از حکیم سر کار نیستند (اشاره به آقای دکتر طبا) اما برنامه خدا نکرده بنده مخبر کمیسیون برناهم هستم برنامه چاه ویل است جناب آقای سلطان العلما جاه ویل از آن چاه ویل‌هایی که انتخا ندارد هر چه بریزند رفته است به آنجایی که عرب نسی بیاندازد و انتها ندارد اما یک مژده به آقایان بدهم یک خورده رفقی شما هست پیدا کرده‌اند پریشب همچو خیلی عصبانی و با حرارت به حمدالله سه هزار و پانصد تومانی‌ها را آوردیم به هزار و پانصد تومان و فعلاً انگشت به روی همه‌اش گذاشتیم هزار ننفر اعضا برنامه را ۲۵۰ نفر کردیم رئیس‌ها را هم دم اتومبیل‌هایشان را چندیم (اسلامی - اگر می‌توانید منحل کنید).
رئیس - آقای نورالدین امامی مختصر بفرمایید.
نورالدین امامی - قربان بنده نیم ساعت وقت دارم مطابق مقررات تا سه ساعت روی بودجه اقلاً باید حرف بزنیم یعنی لاتحد و لاتحصی ولی نیم ساعت که در تمام موضوعات حق حرف داریم آن وقت قربان در مقابل این خزانه پر از خالی و در مقابل بیانات یک هفته
قبل اعلیحضرت همایونی می‌آیند حاتم‌بخشی می‌کنند چهارصد تا ده من نمی‌دانم انشاءالله که نداده باشند مال ملت است و انشاءالله که دروغ است و اگر داده باشند خوب عمل کرده‌اند و دستور شخص اول مملکت را خوب عمل کرده‌اند نظر اکثریت مجلس شورای ملی را جناب آقای شعاعی اسم نمی‌برم حالا در بیرون هم عرض کردم اشخاصی هستند که به عنوان تعویض ملک داده‌اند به آنها و در آذربایجان از سوم شهریور هم استفاده از املاک آذربایجان را برده‌اند و املاک خودشان را هم به آنها داده‌اند خود آقا هم می‌دانید الان هم بیرون بهتان عرض کردم دیگر اسمش را نمی‌برم (بعضی از نمایندگان - اسم ببرید چرا نمی‌گویید؟) اسم نمی‌برم و اگر تا یک هفته این موضوع حل نشود و تعقیب نشود تمام جریان و موضوع را چون آذربایجانی هستم اینجا پشت تریبون خواهم گفت و به عرض نمایندگان محترم خواهم رسانید (بعضی از نمایندگان - الان بفرمایید، الان بفرمایید) چاکوتاهی‌ها، چاکوتاهی‌ها، چاکوتاهی‌ها، بیاید کفیل وزارت دارایی بگوید نه این طور نیست تا حرفم را پس بگیرم چون جناب آقای رئیس فرمودند من عرایضم را کوتاه می‌کنم اگر این قسمت‌ها در بودجه ۱۹۳۰ حل نشود (یکی از نمایندگان - ۱۹۳۰؟) تا آن موقع عمر سرکار و بنده وفا نمی‌کند و ملت از دست ما راحت می‌شود، ۱۳۳۰ (امامی‌اهری - چاه کوتاهی‌ها اشخاص شریفی هستند آقای امامی ما در مقابل شما نباید این اظهارات را بکنیم) اشخاص شریفی هستند ولی ملک دولت را دو ضربه زده‌اند (گنجه - آقای امامی چا کوتاهی‌ها اشتباه است) مال بیت‌المال مسلمین هم آنجا هم اینجا برده‌اند عرض می‌کنم یک موضوع دیگر را هم آقای شعاعی توجه بفرمایید راجع به ترفیع یک قسمت از کارمندان است مطابق قانون استخدام هر کس حق ترفیع در سال آینده دارد دو کمیسیون ترفیعات در سال جاری باید در دی ماه بنشیند و رسیدگی کند در یکی از مواد بودجه ۲۹ کمیسیون به این قسمت توجه کامل نکرده اگر بنده در فروردین ۲۹ حق ترفیع داشتم مطابق آن تبصره دیگر ترفیع بنده را ندادند در صورتی که نظر کمیسیون این نبوده اینجا یک اشتباهی شده این را استدعا می‌کنم توجه بفرمایید حق یک عده‌ای از کارمندان صدیق دولت تضییع شده این را استدعا می‌کنم آقا تشریف بیاورید در کمیسیون بودجه و این موضوع را حل کنید موضوع دیگر این که در بودجه سال ۱۳۳۰ اقلاً باید نصف بودجه صرف عمران و آبادی ولایات و شهرستان‌ها بشود (صحیح است) به هیچ قیمتی نمایندگان مجلس اگر خدای نکرده زنده ماندیم ما به هیچ قیمتی زیر بار این بودجه نخواهیم رفت اقلاً صدی چهل هزینه بودجه شما باید صرف عمران و آبادی شهرستان‌ها بشود مردمان بدبخت و فلک‌زده آن دیگر قدرت راه رفتن بی‌کفش هم ندارند (صحیح است) بنده چون امر جناب آقای رئیس را همیشه اطاعت می‌کنم به عرایضم خاتمه می‌دهم (اردلان - آقا آن کاغذ را بخوانید) جناب آقای اردلان بنده قبل از دستور هم اسم‌نویسی کرده بودم که راجع به دادگستری هم عرایضی بکنم و راجع به آن شخص محترم هم اگر اجازه بفرمایید برای جلسه آینده صحبت خواهم کرد اگر زنده ماندم و اگر نماندم آقا وکالت از طرف بنده انجام بدهید.
۶ - طرح و خاتمه مذاکره در طرح پشنهادی راجع به یک دوازدهم بودجه کل کشور
رئیس - یک طرحی رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
جناب آقای رئیس محترم مجلس: با قید دو فوریت و فی‌المجلس ماده واحده ذیل پیشنهاد می‌شود:
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که مانند دوازدهم‌های گذشته که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده کلیه هزینه‌های دی ماه ۱۳۲۹ را به مأخذ یک دوازدهم پرداخت نماید.
کشاورزصدر، دکتر جلالی، معدل، دکتر طاهری، حسین ملکی، دکتر طبا، ملک‌مدنی، بهبهانی، امیری، نریمان، آزاد، دکتر کاسمی، دکتر بقایی کرمانی، الله‌یار صالح و یک نفر دیگر از آقایان.
رئیس - این طرح دو فوریت دارد یک فوریت برای شور و یک فوریت برای این که فی المجلس مطرح شود فوریت اول مطرح است آقای اسلامی.
اسلامی - عرض کنم بنده اینجا نیامده‌ام مگر برای دفاع حقوق آقایان نمایندگان محترم مجلس بنابراین خواهش می‌کنم توجه بفرمایید چون مربوط به حقوق آقایان است نه حقوق به معنی مستمری منظورم حقوق جمع حق است بزرگترین وظیفه‌ای که به عهده نمایندگان مجلس شورای ملی است رسیدگی به دخل و خرج مملکت است (صحیح است) متأسفانه بودجه‌ای که دولت‌ها بعد از شهریور داده‌اند و به صورت یک دوازدهم مجال و فرصتی نمی‌دهد به نمایندگان مجلس آن طوری که باید و شاید در اطراف این موضوع مهم و حیاتی رسیدگی و بحث کنند برای این که اگر دولت‌ها بودجه تقدیم مجلس کنند چون یک بودجه چهار دیواری است و یک اقلام کلی است نمایندگان محترم از جزئیات امر و از هزینه‌ها و مخارجات ضروری و یا غیر ضروری اطلاعی ندارند یک دوازدهم هم که مطرح می‌شود امسال یعنی این دوره آقایان اعضاز محترم کمیسیون بودجه ابتکار مخصوصی به خرج داده‌اند و آن این بود که یک دوازدهم‌ها را آنچه که در کمیسیون تصویب شد از مجلس شورای ملی خواستند بعد هم استناد به ماده صد و سی و هشت نظامنامه می‌کنند که نمایندگان مجلس حق ندارند در موقع طرح یک دوازدهم پیشنهادی بدهند بنابراین بودجه کل مملکتی را آقای دکتر معظمی بنده که هیچ‌وقت تا به حال رأی نداده‌ام و نخواهم داد نه با این بودجه‌ها نه به این یک دوازدهم‌ها همین طور چشم بسته یک نفر مخالف و یک نفر موافق صحبت می‌کند پیشنهاد هم که نمی‌شود داد بنابراین تصویب می‌شود و می‌رود پی کارش بودجه سال ۱۳۲۹ با این یک دوازدهم‌ها همان طور که در کمیسیون بودجه تصویب شده است مجلس تصویب کرد بدون این که شما آقایان نمایندگان کوچک‌ترین اظهار نظر در بزرگترین مسئله حیاتی مملکت کرده باشید این که وضع نمی‌شود بنده یک پیشنهادی کرده بودم موقعی که مستمری آقای کیانی مطرح بود پیشنهاد کرده بودم که دولت مکلف است در ظرف دو ماه کلیه پرداخت‌هایی که در سال ۱۳۲۹ نموده صورت ریزش را چاپ کرده در دسترس آقایان نمایندگان بگذارد منظورم از این پیشنهاد چه بود؟ منظورم این بود که بنده اگر یک وقت وزیر مالیه بشوم به آقایان اطمینان بدهم که نصف این بودجه هزینه‌اش را حذف می‌کنم چرا؟ شما فکر کنید در این مملکتی که تمام اوضاع اقتصادی او خوابیده است چند تا کمیسیون و شورا و نمی‌دانم نماینده اقتصادی توی مملکت هستند در هر یک از شهرستان‌ها در هر یک از ممالک خارجه اشخاصی که وزیر بوده‌اند وکیل بوده‌اند گل سر سبد این مملکت هستند وقتی که بیکار شدند دیگر دولت کاری ندارد به آنها بدهد می‌گوید این حق شما بروید در آلمان مطالعه کنید در امور اقتصادی بنده در اول افتتاح این دوره از دولت سؤال کردم نمی‌دانم آقای ساعد یا آقای منصورالملک بود سؤال کرده بودم که این اشخاصی که در اروپا به این عنوان هستند صورت آنها را بیاورند به مجلس خوب به خاطر دارم که یک هیئتی اعزام شده بودند به یکی از کشورهای همسایه در ایام فترت هفت ماه رفته بودند چهار نفر برای این که مطالعه بکنند در امور اقتصادی و روابط بازرگانی بین ما و آنها برقرار بکنند این چهار نفر هفت ماه آنجا بودند بعد که برگشتند فقط در حدود سی چهل هزار گونی معامله شد همین هیئت چقدر خرج برای این دولت و این ملت فقیر برداشت آن را خدا می‌داند متأسفانه آقایان به هیچ‌وجه به وظیفه و مسئولیت خطیری که دارند متوجه نیستند و در این مورد هم توجه نمی‌کنند بنده این پیشنهاد را دادم و آقای رئیس می‌فرمایند که وارد نیست اگر یک دوازدهم مطرح بشود اینجا در قسمت آخر ماده که مورد استناد مقام ریاست است متذکر است که نمایندگان حق ندارند در موقعی که یک دوازدهم مطرح است پیشنهاد بکنند و حال آن که این طور نیست برای آن که قسمت اخیرش (آقای دکتر معظمی توجه بفرمایید) می‌گوید بعد از توضیحات مختصر بنده پیشهاد کننده این می‌رساند که نمایندگان حق پیشنهاد دارند منتها آقای رئیس عقیده‌شان این است که به هیچ‌وجه ما نمی‌توانیم پیشنهاد کنیم اگر ما نمی‌توانیم پیشنهاد کنیم من قسمت اول ماده را صحیح می‌دانم می‌گوید مجاز نیست ولی وقتی اجازه دادند پیشنهاد کننده می‌تواند در اطراف پیشنهادش مختصر صحبت بکند یعنی می‌شود پیشنهاد داد ما خودمان را نماینده مجلس بدانیم و بعد در کار بسیار مهم که رسیدگی به دخل و خرج مملکت است هیچ اظهار نظر نمی‌کنیم پیشنهاد ندهیم دولت اقلام ریزش را به مجلس تقدیم نکند در یک دوازدهم اگر آمد کسی صحبت نکند برای این که کارمندان حقوق خودشان را بگیرند بسیار خوب من مخالف با پرداخت حقوق کارمندان دولت نیستم ولی مخالف با سایر هزینه‌ها هستم من کاری به این دولت ندارم بنده در زمان
ساعد یا منصورالملک سؤال کردم و حالا هم پیشنهاد می‌کنم موافقت بفرمایند. برای یک بار پرداخت‌های امسال یا پرداخت‌های سال ۲۷ یا ۲۸ من کاری به این دولت ندارم آنچه که خرج کرده دولت تمام صورت ریزش را چاپ بکند بگذارند در دسترس نمایندگان و افکار عمومی تا شما متوجه شوید از این بودجه مملکت چه پول‌های بی‌ربطی خرج می‌شده بنده شنیدم که تصویب‌نامه‌ای صادر شده در وزارت دارایی سابقاً که هر کسی با هم دعوا دارد باید مراجعه بکند به این سه نفر حکم مخصوص به هیچ کس دیگر نباید مراجعه بکند. از این چیزها آقای شعاعی زیاد است. حسن بر علیه تقی اقامه دعوا می‌کند بی‌جهت وزارت دارایی در دعاوی که اشخاص محق هستند و سند مالکیت دارند رسیدگی می‌کند ولی حسن بر علیه تقی اقامه دعوا می‌کند می‌روند آن حکم را می‌بینند عوض این که به حرف آن طرف دعوی رسیدگی کند پای وزات دارایی و دولت را میان می‌کشند و دولت را محکوم می‌کنند من نمی‌دانم این سه نفر کی هستند ولی بنده می‌دانم این تصویب‌نامه صادر شده است در این سه دوازدهم بنده مطالب خلی زیادی داشتم در اطراف بودجه مملکت و می‌خواستم صحبت کنم. متأسفانه فرصت نشد بنده می‌خواهم آقایان را به مسئولیت خطیری که در مقابل ملت ایران دارند متوجه بکنم که آقایان این یک دوازدهم‌ها خیلی مهم است بودجه مملکت خیلی مهم است متأسفاه هیچ توجه ندارید و همین طور سرسری می‌گذرد و بنده نمی‌دانم عاقبت کار به کجا خواهد کشید.
اردلان - این دو فوریت اول بود؟
رئیس - فوریت اول و دم مطرح می‌شود بعد خود طرح.
کشاورزصدر - اجازه بدهید به عنوان موافق توضیح بدهم.
رئیس - موافق ندارد مخالف که توضیح داد باید رأی گرفت. یک دوازدهم است آقایانی که موافق با فوریت اول یک دوازدهم هستند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. فوریت دوم مطرح است. آقای ملک‌مدنی.
ملک‌مدنی - موافقم.
رئیس - کسی مخالف نیست؟ آقای کفیل وزارت دارایی توضیحی دارید بفرمایید.
معاون وزارت دارایی - مذاکراتی شد از طرف جناب آقای امامی و جناب آقای اسلامی که لازم است بنده مختصراً توضیح بدهم اول جناب آقای امامی راجع به کمیسیون بودجه و مخصوصاً سوکمیسیون مطالبی فرمودند که بنده این را در موارد مختلف عرض کردم و حتی یک روزی هم که با مخبرین جراید صحبت می‌کردم گفتم و حالا تکرار می‌کنم کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی در این دوره عملی کرد که سابقه نداشت سال‌های سال است که بودجه غیر متوازن به مجلس می‌آید یعنی طرف درآمد مبالغی کمتر از طرف هزینه است. تنظیم‌کنندگان بودجه معتقد بودند که صرفه‌جویی در هزینه از یک طرف و اضافه درآمد پیش‌بینی نشده این تفاوت را می‌پوشاند عملاً هم این طور در نیامد در این دوره هم کمیسیون بوجه زیر این بار نرفت و زحمات فوق‌العاده‌ای کشیدند که خود بنده شریک یک مقداری از آن زحمات بودم و حالا می‌خواهم بگویم روزهای گرم تابستان و شب‌های سرد زمستان نشستند و این بودجه را مطالعه کردند با این که جنبا آقای نریمان هم می‌فرمایند توازن ندارد و به فرض این که بنده هم این تصدیق را بکنم یک نتیجه کلی بر این امر مترتب بود و آن این است که دولت‌ها را و کمیسیون‌های بودجه بعدی را لااقل آشنا به این مسئله کرده‌اند که بودجه باید متوازن داده بشود چنانچه خود ما هم امسال این بودجه را متوازن دادیم و امیدواریم که بودجه سال بعد بهتر از این و کمیسیون بودجه در سال بعد بهتر از این بتواند بودجه را به صورت رضایت‌بخشی در بیاورد جناب آقای امامی راجع به مخارج عمرانی شرحی فرمودند البته ما یک برنانه اصلاحی و عمرانی کشور داریم و ظرف هفت سال باید یک کارهایی بکنیم موضوع هم به تصویب مجلس رسیده. اخیراً هم یک کمیسیون خاصی برای این کار انتخاب شده آنها هم نظارت دارند و کار می‌کنند و این کمیسیون برنامه قسمت‌های عمرانی را اجرا می‌کند فرمودند که خزانه خالی است و مالیات وصول نمی‌شود بنتده بدون این که خواسته باشم صد درصد این حرف را رد بکنم عرض می‌کنم صحیح است و ما یک ثروت فوق‌العاده‌ای در خزانه نداریم ولی این قدرها هم که می‌فرمایید مستأصل نیستیم درآمدها روی هم رفته وصول شده است و خزانه هم به قدر کافی پول دارد که جریان امور را بگذراند و این که می‌فرمایید مالیات از متمکنین گرفته نمی‌شود و از پینه‌دوز و دست فروش گرفته می‌شود. این حرف این قدرها وارد نیست. ما یک قوانینی داریم وصول مالیات بر طبق قوانین است حتی جناب آقای امامی و سایر آقایان باید توجه بفرمایند که کسی که در ماه تا میزان دویست تومان عایدی دارد یعنی در سال دو هزار و چهارصد تومان عایدی دارد اساساً از پرداخت مالیات معاف است (نورالدین امامی - اسماً معاف است) بنابراین اگر پینه‌دوزی را پیدا کردید که بیش از ماهی ده بیست تومان عایدی دارد در ردیف رتبه پنج وزارت دارایی است و آن طوری که می‌فرمایید مستأصل نیست راجع به معاملات اینها در جریان است کمیسیون دارد کار خودش را می‌کند راجع به املاک تعویضی اینیک قوانینی دارد و بر طبق آن قوانین عمل می‌شود. عوضی داده می‌شود و معوضی گرفته می‌شود دیگر نگرانی ندارد. راجع به ترفیعات البته در کمیسیون صحبت خواهیم کرد. راجع به فرمایشات جناب آقای اسلامی قسمت مهمی راجع به خود مجلس بود که بنده جوابی ندارم عرض کنم ولی یک قسمت که باید عرض کنم راجع به حکم‌ها بود و این مربوط به خود دولت است مربوط به مردم نیست فقط معین شده است که اگر کسی خواست از طرف دولت حکم باشد کی و کی باشد این مربوط به مردم نیست تصور می‌کنم دولت این حق را دارد که بگوید من دلم می‌خواهد حکم من کی باشد اما راجع به این یک دوازدهم. پیشنهاد وزارت مالیه یا بالاخره لایحه دولت برای سه دوازدهم بود نظر ای بود که سه دوازدهم در اینجا بگذرد اکنون که ما دی تمام شده و ما بهمن است که برای آن هم از چند روز دیگر ما باید شروع بکنیم و ماه اسفند هم به عکس ماه‌های دیگر باید مخارجش اول ماه پرداخته شود. گذشته از این که یک مسائلی است که بایستی مخارج گذشته را پا به پا کنیم آنچه روی یک دوازدهم‌های ۱۳۲۸ داریم باید کسری‌اش پرداخته بشود و اضافه‌اش برگشت بشود نظر دولت این بود ولی حالا با تمام این تفصیلات اگر آقایان موافقند و صلاح می‌دانند که یک دوازدهم تصویب بشود بنده هم موافقت می‌کنم.
رئیس - به فوریت دوم رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد آقای کشاورزصدر توضیحی دارید راجع به این طرح بفرمایید.
حائزی‌زاده - تصویب این طرح ربطی به رأی اعتماد دولت ندارد.
کشاورزصدر - عموم آقایان مستحضرند از افکار یکدیگر که همه نمایندگان علاقه دارند که از هزینه‌های زائد کاسته شده و ترتیبی داده شود که بودجه تعدیل پیدا بکند و دولت هم اقدامی بکند در عمران و آبادی مملکت و نتیجه‌اش به مردم فقیر بدبخت برسد بنده خودم در کمیسیون بودجه هستم کمیسیون بودجه مخصوصاً سوکمیسیون چهار نفر از آقایان محترم بودند یعنی جناب آقای دکتر معظمی، جناب آقای نبوی، جناب آقای صاحب‌جمع، و یکی دیگر از آقایان و مخبر کمیسیون و رئیس کمیسیون و همچنین آقایان اعضا کمیسیون و رئیس کمیسیون و همچنین آقایان اعضا دیگر کمیسیون فداکاری کردند برای تعدیل بودجه سال ۱۳۲۹ و به صورتی در آوردند که بودجه تعدیل شد. حتی یک رقم زیادی هم داشتیم که وقتی آمدند گفتند بعضی جاها احتیاج داریم از آن رقم زائد که درآمد زائد بر هزینه بود از آنجا اختصاص دادیم به آن مخارج ولی متأسفانه این بودجه را یا خود ولت می‌خواست بیاید در مجلس یا آقایان نمایندگان اظهار علاقه نمی‌کردند که تصویب بشود به هر حال نیامد به مجلس و بودجه تصویب نشد بعد دولت تقاضا کرد ۳ دوازدهم را تا آخر سال و ضمناً یک لایحه‌ای داد و یک اصلاح بودجه‌ای هم فرستاد که بودجه هزار و سیصد و سی تصویب بشود و این سه دوازدهم را هم تصویب بکند آقایان نظرشان همین بود که در سه دوازدهم چون بودجه تا آخر سال هست می‌بایستی همه بتوانند راجع به این بودجه خرج و دخل اظهار عقیده بکنند و حق هم به جانب آنها بود از طرفی امروز روز اول بهمن هنوز حقوق مستخدمین دولت داده نشده و باید گفت که انصافاً این بیچاره‌ها اگر بیست و پنجم حقوق بهشان نرسد دیگر نانوا و بقال بهشان قرض نمی‌دهد و در مضیقه هستند. (نورالدین امامی - اولش هم نمی‌دهد) باید برای آنها هم کاری کرد عده‌ای از آقایان محترم به نظرشان آمد که اگر سه دوازدهم مطرح باشد عموم آقایان می‌خواهند صحبت کنند حق هم دارند بنابراین یک طرحی تهیه کردند که بنده هم جزو امضا کنندگان آن طرح بوم. با این که یک دوازدهم مانند ماه سابق داده شده و دو دوازدهم با این تذکرات اصلاحی که داده شده و می‌شد برگردد به کمیسیون.
و در کمیسیون روی آن دو دوازدهم اظهار نظر بکنند و آنچه که مقدور است کم و زیاد بکنند که یک گزارش حسابی به مجلس بیاید که آقایان همه می‌دانند که درآمد این مملکت با هزینه سنگین کمرشکنش تکافو نمی‌کند و جهتش این است که یک دولت رشید توانایی تا کنون نیامده که قد مردانگی علم کند و خودش آن کاری را که مجلس می‌خواهد بکند بکند یعنی بگوید تمام این دستگاه پرسنلی که داریم لازم داریم و تمام این افراد چون ما کار تهیه نکرده‌ایم باید دو برابر حقوق بدهیم ولی عمر درآمد را هم پیدا بکند و به عقیده من می‌بایستی دولت لایحه‌ای بیاورد و مالیات نود درصد وضع بکند و از صاحبان سرمایه مالیات بگیرد و به مصرف اداره مملکت برساند (صحیح است) بدبختانه و متأسفانه این طور این قوانین تا کنون از طرف دولت تقدیم نشده است و تا تقدیم هم نشود فایده‌ای ندارد تمام هم ما مصروف این است و یک درآمد مختصری هم اگر داریم از حقوق پبرزن و بیوه زن و یتیم و صغیر بدبخت است یعنی از این برهنه‌ها الان شما ۶۰۰ ملیون تومان مالیات غیر مستقیم می‌گیرید یعنی چی یعنی از توتون چپق عمله و کارگری که توی راه روزی ۱۵ ریال به او می‌دهید که توی این برف و سرما با پای برهنه کار بکند نصف آن ۱۵ ریال را بابت سیگار و و قند و چایی و گمرک از آن بدبخت می‌گیرید (نریمان - هفتصد مزلیون تومان آقا) هفتصد میلیون تومان این جور می‌گیرند بعد یک چند میلیون تومانی هم هست که از این شرکت نفتمان می‌گیریم یعنی از این کان نفتمان که تمامش را این کمپانی نفت ایران و انگلیس برداشته برخلاف حق و عدالت و بدون جهت می‌برد و می‌خورد یک صدقه سری هم که بدهد این را هم دولت همش مصروف است که به مصرف حقوق مستخدمین و مخارج پرسنلی برساند الان من در اینجا از آقای شعاعی تقاضا می‌کنم که یادداشت و توجه بفرمایند که در بودجه سال ۳۰ مالیات شرکت نفت را جزو درآمد دولت حساب کرده‌اند ما قانون وضع کردیم و در همین جا جناب آقای دکتر معظمی پیشنهاد کردند و آقایان هم تصویب فرمودند که ما درآمد نفت را به طور کلی از هر حیث و هر جهت این را بگذاریم در اختیار یا سازمان برنامه و یا دستگاه تولیدی و غیر این من سازمان برنامه را کار ندارم برای مخارج تولیدی و عمرانی اگر دولت همین مخارج تولیدی و عمرانی را که برای خودش گذاشته است این پول را برای آن بخواهد من موافقم و می‌دانم که اگر دست دولت بیفتد این درآمد و بیاید اینجا همان جور که گذشته را سازمان برنامه تلف کرده و حالا دارند جلوگیری می‌کنند هر چه هم آقای شعاعی حسن نیت داشته باشند نمی‌توانند جلوگیری کنند و می‌رود به مصرف حقوق و به مصرف میز و صندلی و کرایه خانه و به مصرف مبل و زیبایی اطاق‌های معاونین و وزا و مدیر کل‌ها می‌رسد بنابراین بنده اعتقاد دارم که دولت باید قدم مردانگی را بردارد و یک لایحه‌ای را به مجلس بدهد و همت بگمارد و به این از هم گسیختگی‌ها خاتمه بدهد و اگر آقای شعاعی کفیل وزارت دارایی این لوایح را به مجلس بیاورند و این مالیات‌های غیر مستقیم را حذف نکنند و مالیات مستقیم نود درصد را بر کسانی که استطاعت دارد نبندند در این مملکت انقلاب می‌شود من نمی‌دانم چه مقامی هست که با این نظر مخالف است ما که می‌بینیم اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در نطق خودشان می‌فرمایند تأمین رفاه طبقه پایین را خواهیم کرد و بایستی اشخاصی که استطاعت پرداخت مالیات دارند از آنها مالیات گرفت و طوری کرد که مملکت از این صورت خارج بشود بنده آن روز هم در اینجا موقعی که لایحه مطبوعات مطرح بود خوشبختانه به تصویب رسید گفتم امروز با دو سال قبل فرق دارد دو سال قبل پیش‌تر را نمی‌گویم حالا چشم و گوش مردم باز شده بنده خودم وقتی می‌روم در دکان سیگار بگیرم آن شاگرد سیگار فروش با بنده صحبت می‌کند و بحث می‌کند که حقوق حقه ما را کمپانی نفت خورده و باید بگیریم راجع به ملی شدن صنعت نفت یا صنایع دیگر با من صحبت می‌کند و از من هم بهتر وارد است و می داند این است که این پنبه را باید آقایان از گوش‌شان در آورند که دیگر مردم نمی‌فهمند و یا مردم دیگر سرشان نمی‌شود و یا ما باید این را همان طوری که اجداد ما در ۱۰۰ سال قبل عمل کرده‌اند بکنیم این طور نیست یک روز کار به جایی می‌رسد که پایه این بنا و مملکت ۶ هزار ساله سرنگون می‌شود و به روی سر همه ماها خراب می‌شود بنده عقیده دارم که می‌بایستی دولت به جای سیاست روزمره به جای سیاستی که وقتی برای حقوقی معطل می‌شود می‌رود برخلاف قانون از خزانه‌داری از پول اختصاصی که به موجب قانون برای عمران و آبادی خارج از شهرها تصویب شده و حتی گفته‌اند که در تهران هم نباید مصرف شود می‌رود و برداشت می‌کند این درست نیست چرا این از دو جهت ممکن است بایستی ما ۲ موضوع را در مد نظر قرار بدهیم یکی قوانین تعیینیه و یکی قوانین تضمینیه و این قوانین تعیینیه از آن قوانینی است که دولت باید بیاورد و مجلس باید تصویب بکند که مالیات را از کسانی که استطاعت پرداخت دارند بگیرد و طوری مالیات را وضع بکند که متناسب با سرمایه‌داران باشد کسانی که استطاعت دارند اعم از این که تاجر باشند، مالک باشند یا صاحب کارخانه باشند و امثالهم و قوانین تضمینیه این است که خوب وصول بکنند در این مملکت در ۶ ماه یا ۷ ماه پیش از این یک نفر را که مورد اتفاق اقلیت و اکثریت مجلس بود و آن آقای ایمانی بود که کسی بود که بودجه بلافاصله آمار داد که ۲۵ درصد و یا ۵۰ درصد از ماه مشابه پول زیادتر گرفته بود او را برداشتند چرا این را برداشتند برای این که بدهی مالیاتی تمام اشخاصی را که از یک میلیون تومان و پانصد هزار تومان و یا صد هزار تومان بیشتر بود تمام اینها را داد بیرون ریختند برای این که وصول بکند البته اینها صاحب نفوذ هستند و این مرد را بلند کردند (دکتر طبا - بپرسید ظلی را چرا بلند کردند) هم چنین ظلی که یک صاحب‌منصب درستی است (آزاد - آدم بسیار ناپاکی است اسناد و مدارک هست) (خنده نمایندگان) به هر حال از این که هست بهتر بود بنابراین دولت می‌بایستی کار را جدی‌تر بگیرد و با این حرف‌ها وقت مجلس را نگیرد آقای دکتربقایی به من مرقوم فرموده‌اند که بپرسم آیا از ۴۰۰ دهی که بخشیده شده مالیات می‌گیرند یا خیر (دکتر بقایی - خیر آقای کشاورزصدر نوشتم که دولت این ۴۰۰ پارچه آبادی را بخشیده که بعد برود و از آنها مالیات مستقیم بگیرد و این هم همان طوری است که شما می‌خواهید) این است که بنده تقاضا می‌کنم و اعتقادم این است که به یک دوازدهم هم که مورد توافق عموم آقایان واقع شده رأی بگیرند و دولت هم به این تذکرات توجه بکند و در ضمن بودجه هم جناب آقای کفیل وزارت دارایی بروند بنویسند که من این رقم مالیات راجع به نفت را که جزو عواید دولت باشد پس گرفتم و این باید به مصرف برهنه‌ها و گرسنه‌ها برسد شما این را می‌آورید که به آقازاده‌ها بدهید و این را صرف حقوق کنند این را بنویسید و گرنه بودجه این جوری تصویب نمی‌شود.
رئیس - آقای اردلان.
اردلان - بنده یک اصلاحی پیشنهاد کردم در طرح نوشته شده هزینه مطابق ماه گذشته پرداخت بشود در صورتی که منظور آقایان پیشنهاد دهندگان این بوده است که هزینه و حقوق هر دو باشد.
عده‌ای از نمایندگان - صحیح است.
رئیس - صحیح است اصلاح می‌شود پس این لایحه یک دوازدهم برای نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
آزاد - جناب آقای رئیس در کلیات کسی صحبت نکرد این صحبت‌ها در فوریتش بود.
رئیس - در کلیات پیشنهاد کننده که آقای کشاورزصدر باشند صحبت کردند یک نفر مخالف می‌تواند صحبت کند.
آزاد - ایشان در باب فوریتش صحبت کردند.
رئیس - صحبت ایشان در اصل طرح بود اجازه بدهید ماده ۱۳۸ قرائت می‌شود
(ماده ۱۳۸ به شرح زیر قرائت شد)
وقتی که لایحه بودجه در مجلس مطرح شد جلسات مجلس بلاانقطاع هر روز هفته غیر از جمعه و دوشنبه و ایام تعطیلات رسمی متوالیاً روزی حداقل مدت ۵ ساعت منعقد می‌گردد و تا موقعی که شور و مذاکره پایان نیافته و رأی مجلس اخذ نشده است از دستور خارج نمی‌شود و هیچ لایحه دیگر و یا طرح و استیضاح نمی‌تواند مطرح شود مگر لایحه دوازدهم بودجه در صورت ضرورت هیچ‌گونه پیشنهاد و یا تبصره و یا ماده واحده الحاقیه چه در حین تقدیم از طرف دولت و چه در موقع مذاکرات از طرف نمایندگان راجع به دوازدهم بودجه مجاز نخواهد بود و موقع طرح آن هم بعد از توضیحات مختصر پیشنهاد کننده و جواب مختصر یک نفر مخالف اخذ رأی به عمل خواهد آمد.
رئیس - آقای آزاد مخالفید؟
آزاد -مخالفم.
رئیس - بفرمایید.
آزاد این لایحه‌ای که ما امضا کردیم راجع به فوریت آن جناب آقای رئیس
رأی گرفتند ولی در کلیات کسی صحبت نکرد بنابراین به عقیده من فوریت لایحه غیر از صحبت کلیات است بنده می‌خواستم که یک تذکرات مفیدی بدهم بنده موافق هستم که حقوق آقایان داده بشود ولی در این بودجه‌ای که تقدیم شد، مطالعه کردم این نواقص خیلی زیادی دارد که ما می‌خواهیم به یک دوازدهم آن رأی بدهیم نواقصی که بنده می‌خواهم تذکر بدهم عدم توازن بودجه است برای این که این بودجه‌ای که الان اینجا است و ما می‌خواهیم به یک دوازدهم آن رأی بدهیم به هیچ‌وجه من‌الوجوه توازنی در آن نیست و تا وقتی که در بودجه توازن نباشد دائماً موضوعات مالی متشنج است در گزارشی که کمیسیون بودجه نوشته است و آقایان ملاحظه و مطالعه فرموده‌اند آنجا تذکر داده است«برای به دست آوردن راه حلی برای رفع نقایص بودجه تقدیمی و برقراری تعادل میان درآمد و هزینه عمومی‌کشور سوکمیسیونی مرکب از آقایان دکتر معظمی، نبوی و صاحب‌جمع تعیین نمودند که به معیت آقای دکتر طاهری رئیس و آقای دکتر کیان مخبر کمیسیون برای حصول مقاصد فوق اقدام نمایند سوکمیسیون مزبور قریب چهل روز متوالیاً صبح و عصر جلسات خود را مرتباً تشکیل داده و پس از مطالعه ارقام درآمد و فصول و مواد و هزینه و مخصوصاً رسیدگی به قسمت اقتصادی وزارت دارایی در نتیجه مبلغ ۱۴۰ میلیون تومان از جمع کل هزینه پیشنهادی کسر و مبلغ ۱۱۳ میلیون تومان به جمع پیش‌بینی درآمد اضافه کرده است» من وقتی که مطالعه کردم این بودجه را دیدم که این یک صورت‌سازی بیش نبوده است و تعجب می‌کنم از کمیسیون بودجه که این گزارش را داده است اساس درآمدهای پیش‌بینی شده دولت درآمد پیش‌بینی شده سال ۱۳۲۸ بوده است و دولت در سال ۱۳۲۹ یک مبلغی هم اضافه کرده است به درآمد سال گذشته ولی کمیسیون بودجه برای این که یک تعادل صوری برقرار بکند علاوه بر این که دولت آمده اضافه کرده کمیسیون بودجه هم آمده است و بر بودجه پیش‌بینی شده دولت یک مقداری اضافه کرده است آقایان یک قدری توجه بفرمایید این قضیه خیلی مهم است در مالیات‌های مستقیم دولت پیش‌بینی می‌کند ۹۰ میلیون تومان البته دولت مطالعات زیادی کرده است که باید درآمد زیاد بشود ولی کمیسیون بودجه آمده و پنج میلیون تومان اضافه کرده است من نمی‌دانم علت این که کمیسیون بودجه به این بودجه‌ای که دولت آمده است تهیه کرده و درآمد را پیش‌بینی کرده کمیسیون بودجه آمده و این پیش‌بینی دولت را اضافه کرده مجموع در ردیف ۹ در قسمت دوم در بودجه‌ای که دولت تقدیم مجلس کرده (جناب آقای شعاعی توجه بفرمایید) دولت در سال ۱۳۲۸ درآمد پیش‌بینی شده حقوق گمرکی و قند و شکر و شانسلری و متفرقه را ۷۰ میلیون پیش‌بینی کرده در سال ۱۳۲۹ باز دولت برای درآمد صد میلیون پیش‌بینی کرده است.
رئیس - آقای آزاد حالا که بودجه مطرح نیست این را بگذارید برای موقعی که دو دوازدهم مطرح شد آن وقت بفرمایید.
آزاد - بسیار خوب حالا این قسمت را عرض نمی‌کنم و می‌گذارم برای وقتی که بودجه مطرح باشد در ردیف ۹ دو قسمت پیش‌بینی کرده است در سال جاری صد میلیون تومان درآمد گمرک کمیسیون بودجه ۱۲ میلیون تومان پیش‌بینی کرده است یعنی ۱۲ میلیون تومان علاوه بر آنچه که دولت پیش‌بینی کرده است و همچنین در قسمت‌های دیگر پیش‌بینی‌هایی که دولت کرده است کمتر از پیش‌بینی‌هایی است که کمیسیون کرده است مثل این که کمیسیون خواسته است یک صورتی درست بکند که از نقطه‌نظر دخل و خرج با هم تطبیق بکند در قسمت مخارج یک چیزهایی را حذف کرده است که درست در نمی‌آید منجمله ما باید سالی ۱۰ میلیون تومان بابت پول اسلحه بپردازیم این را کمیسیون بودجه آمده است و امسال این را جزو تعدیل بودجه قرار داده است در صورتی که این یک قرضی است و بایستی پرداخت بشود و همچنین از این نواقص خیلی زیاد دارد که چون حالا بودجه مطرح نیست بنده این نظریات را به عرض نمی‌رسانم تا وقتی که بودجه مطرح بشود.
دکتر کیان - اجازه بفرمایید یک توضیحاتی راجع به بعضی از بیانات ایشان بدهم برای این که سوء‌تفاهمی پیش نیاید.
رئیس - مخبر می‌تواند صحبت کند.
مخبر کمیسیون بودجه - چون آقای آزاد فرمودند که اضافاتی که در بودجه شده برای تعادلی بود که به وسیله افزایش بعضی از درآمدها و کسر بعضی از اقلام شده خواستم عرض کنم که این موضوع درمورد کسر هزینه که مسلم است که این قسمت پیش‌بینی شده و ما کسر کردیم و دولت هم بیشتر نپرداخته اما در مورد افزایش درآمد یکی راجع به تعرفه گمرکی است که آقایان ملاحظه فرمودند تعرفه گمرکی قانونش آمد به مجلس و این مذاکرات در کمیسیون بودجه هم شد و دولت را هم تشویق کردیم که یکی از طرق اضافه کردن درآمد این است که شما یک تجدید نظر در تعرفه گمرکی بکنید این کار را هم دولت کرد و آثار نسبتاً نیکویی هم که از این اصلاح پیش‌بینی شده بود آقایان ملاحظه فرمودندعلی ای حال در قسمت درآمد دولت هم از درآمدی که دولت پیش‌بینی کرده بود و یکی هم راجع به گذرنامه است که ما آن را هم قبلاً اضافه کردیم و این هم وصول شده و به درآمد اضافه شده و یکی هم ایرادی است که جناب آقای کشاورزصدر فرمودند راجع به رقمی‌که از درآمد شرکت نفت جزو بودجه رفته این مربوط به قسمتی است که شرکت نفت به عنوان مالیات می‌پردازد این را به جای این که جزو برنامه که در آن تاریخ ما خیال می‌کردیم محل تبذیر و اتلاف مالیه دولت است برود جزو بودجه گذاردیم و جزو درآمدهای عمومی محسوب شد علی ای حال ما رقم درآمدهای نفت را جزو درآمد بودجه عمومی منظور نکردیم این رقم همه جزو مالیات عمومی و یک درآمد حتمی است و یکی هم راجع به مالیات بر درآمد که با آقای کفیل وزارت دارایی صحبت کردیم و بر ما مسلم شد که اگر قوانین مالیات بر درآمد به نحوی که باید و شاید اجرا بشود درآمد دولت از محل مالیات بر درآمد خیلی بیش از این رقمی است که پیش‌بینی شده بود و از طرفی هم این مبلغ را با توافق اضافه کردیم یعنی این اضافه در واقع یک جنبه اخطار و ابلاغی به دولت بود برای حسن اجرای مالیات بر درآمد و چون در وصول آن مالیات‌هایی که می‌بایستی وصول می‌شد تعلل می‌شد و در این قسمت همان طوری که مذاکره شد آقای ایمانی که در آن موقع مدیر کل بود نهایت سعی را نمود و واقعاً هم افزایشی پیدا شد و بنده اطمینان دارم که اگر این نحو عمل بشود مالیات بر درآمد خیلی بیش از این مبلغی است که ما پیش‌بینی کرده‌ایم بعد از افزایش باز هم بیشتر از آن وصول خواهد شد.
رئیس - در اصل موضوع صحبت شد آقای مخبر هم توضیحات دادند و یک نفر مخالف هم صحبت کرد برای اظهار نظر مشورتی به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسلامی - اجازه می‌فرمایید؟
رئیس - راجع به چه می‌خواهید صحبت کنید.
اسلامی - راجع به یک دوازدهم می‌خواستم توضیحی عرض کنم.
رئیس - حالا دیگر موردی ندارد آقای وزیر کشور.
اسلامی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - هروقت که ماده‌اش را بفرمایید می‌توانید صحبت کنید.
اسلامی - طبق ماده ۱۳۸
۷ - تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشور
وزیر کشور - دو لایحه است یکی برای تکمیل لایحه سابق راجع به حقوق درجه‌داران ژاندارمری کل یکی هم راجع به دو اصلاح است در قانون شهرداری‌ها که تقدیم مجلس محترم می‌کنم.
رئیس - آقای اسلامی ماده ۱۳۸ همان بود که گفتم قرائت کردند.
اسلامی - بنده نسبت به خود ماده اخطار دارم.
رئیس - اخطار شما وارد نیست.
اسلامی - نظامنامه را لطف بفرمایید بخوانند و اجازه بفرمایید در اطراف آن بنده توضیحی عرض کنم این آقایانی که در کمیسیون تنظیم نظامنامه بودند لازم است که برای بنده این قسمت را تفسیر کنند دراین ماده نوشته است «هیچ‌گونه پیشنهاد و تبصره یا ماده الحاقیه چه در حین تقدیم از طرف دولت و چه در موقع مذاکرات از طرف نمایندگان راجع به یک دوازدهم مجاز نخواهد بود» این راقبول دارم پس این چیست «در موقع طرح آن هم بعد از توضیحات مختصر پیشنهاد کننده و جواب مختصر یک نفر مخالف اخذ رأی به عمل خواهد آمد»
رئیس - این که خیلی واضح است طرح که شد آقای کشاورزصدر که پیشنهاد کننده بودند صحبت کردند ۱۸ نفر هم طرح ایشان را امضا کرده بودند یک نفر هم به عنوان مخالف صحبت کرد مخبر هم توضیح داد.
اسلامی - پس بنده هم می‌توانم صحبت کنم.
رئیس - فقط یک نفر می‌تواند صحبت کند.
اسلامی - اجازه بفرمایید و جواب مختصر یک نفر مخالف اگر استنادی به یک نفر می‌فرمایید راجع به همان یک پیشنهادی که فقط یک نفر می‌تواند مخالفت بکند بنده این قدر می‌فهمم اینجا یا آنهایی که می‌خواستند نظامنامه را اصلاح بکنند سوءنیت داشته و می‌خواسته‌اند هر چه کمیسیون تصویب کره ما کورکورانه اطاعت کنیم یعنی چه پس چرا یک دوازدهم مطرح است؟ در سابق قرار بر این بود ک اگر بودجه مطرح نشد یک دوازدهم را طبق بودجه سال قبل پرداخت کنند آقای دکتر معظمی امسال یک کلاهی سر ما می‌گذارند می‌گویند یک دوازدهم که کمیسیون بودجه تصویب کرده این که یک دوازدهم نشد ما بودجه کل کشور را یک دوازدهم یک دوازدهم تصویب می‌کنیم یک دوازدهم‌ها اگر در ادوار بعد از شهریور تصویب می‌شد این طوری بود که مال ۲۹ مثل سال ۲۸ بود. آقایان توجه بفرمایید امسال کمیسیون بودجه آمده است ابتکاری به خرج داده است من نمی‌دانم کی این شاهکار را کرده است؟ می‌گویند که هر چه کمیسیون بودجه تصویب کرده است یک دوازدهم آن را تصویب کنید هیچ گونه پیشنهادی هم ندهید. پس ما در این یک دوازدهم‌ها نظر کمیسیون را تصویب کرده‌ایم یک کلمه هم نگفتیم بنده پیشنهاد اصلاح عبارتی دادم آقای رئیس به استناد قسمت آخر ماده می‌فرمایند که مطرح نمی‌شود من نمی‌فهمم پس ما اینجا چه کاره‌ایم؟
رئیس - اصلاح عبارتی می‌شود ولی پیشنهاد شما تیغیر در ماده بود به خود جنابعالی هم گفتم.
۸- طرح گزارش کمیسیون‌های بهداری و دادگستری راجع به بهداشت شهری
رئیس - لایحه بهداشت شهر خارج است قرائت می‌شود.
(لایحه به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری با حضور آقایان وزرا دادگستری و بهداری به لایحه دولت راجع به بهداشت شهری با توجه به گزارش کمیسیون بهداری رسیدگی نموده و مواد پیشنهادی دولت را از نظر جزائی اصلاح و گزارش خود را ضمن گزارش کمیسیون بهداری تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسون دادگستری - پیراسته
گزارش از کمیسیون بهداری
به مجلس شورای ملی
کمیسیون بهداری با حضور آقایان وزرا بهداری و دادگستری به لایحه بهداشت شهری رسیدگی نموده و مواد پیشنهادی دولت را با توجه به نظریات کمیسیون دادگستری به شرح زیر اصلاح و اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون بهداری - دکتر طبا
ماده ۱- هر کس بدون داشتن مدارک علمی قانونی یا گواهی رسمی در رشته‌های تخصصی بدون اجازه مقام صلاحیت‌دار به امور پزشکی و جراحی و داروسازی و دندان پزشکی و مامایی و تصدی آزمایشگاه اشتغال ورزد یا از پروانه و مدارک علمی و تخصصی دیگر استفاده کند یا پروانه و مدارک علمی خود را به شخص دیگری واگذار نماید به حبس تأدیبی از چهار ماه تا دو سال محکوم می‌شود.
تبصره - وزارت بهداری و بهداری شهرداری‌ها به نمایندگی از طرف وزارت نامبرده مکلفند محل کار اشخاص مذکور در این ماده را تعطیل نموده پرونده امر را به مقامات صلاحیت‌دار بفرستند.
ماده ۲ - پزشکان جراحان داروسازان دندان پزشکان دامپزشکان ماماها و متصدیان آزمایشگاه چنانچه در روی تابلو و یا آگهی و یا سر نسخه و سایر نوشتجات خود عنوان علمی غیر از عنوان مدارک تحصیلی که رسمی شناخته شده باشد به کار برند. وزارت بهداری به آنها کتباً اخطار خواهد کرد که ظرف یک هفته عناوین زبور را اصلاح نمایند و پس از گذشتن یک هفته در صورتی که همان عناوین و یا نظایر آن را استعمال کنند به حبس تأدیبی را یک ماه تا چهار ماه محکوم خواهند شد.
کسانی که بدون داشتن مدارک علمی و یا گواهینامه رسمی مبادرت به اعمال مذکور در این ماده بنمایند بدون اخطار مشمول مجازات مقرر در این ماده خواهند بود.
ماده ۳ - پزشکان و داروسازان و دندان پزشکان و دامپزشکان و ماماها و متصدیان آزمایشگاه‌ها و مؤسسات دارویی و بازرگانی و کلیه اشخاصی که به وسیله تبلغیات بی‌اساس باعث گمراهی و یا فریب بیماران می‌شوند و یا به وعده دورغ بیمار را از درمان صحیح باز دارند. مثل این که معین کنند در مدت کمی که موافق موازین طبی نیست بیمار را درمان کرده و با یه وسیله دارویی برخلاف حقیقت در ظرف مدت معالجه می‌شوند و یا با بستن پیمان یا انتشار آگهی‌هایی برخلاف اصول پزشکی بیمار را فریب دهند بنا به اعلام وزارت بهداری واردات بهداری به حکم دادگاه از دو ماه تا یک سال ممنوعیت از عمل پزشکی یا تأدیه غرامت از دویست تا سه هزار ریال با بهره و مجازات محکوم می‌شوند.
ماده ۴- وزارت بهداری موظف است مرکز و مؤسسات و اماکن خطرناک یا ناسالم یا ناراحت را به موجب آیین‌نامه تعیین وظیفه بندی نموده و برای هر یک از لحاظ لزوم خارج شدن از محوطه شهر و رعایت دستورات فنی و بهداشتی مقررات خاصی تهیه و آگهی نماید. صاحبان این قبیل مؤسسات موظف به انجام دستورهای فنی و بهداشتی مقرره بوده و در صورت تخلف در دفعه اول بهداری به مختلف کتباً اخطار خواهد نمود که ظرف مهلت معینی که نسبت به اهمیت موضوع از یک هفته تا چهار ماه تجاوز ننماید مقررات مذکور را به موقع اجرا گذارده و پس از گذشتن مهلت مزبور در صورتی که مطابق اخطار عمل ننموده دادگه با تقاضای بهدرای بر حسب مورد او را به رفع خطر و مرتفع ساختن موجبات عدم سلامت و یا ناراحتی به هزینه خود و یا تعطیل محل اکر محکوم خواهد کرد این حکم موقت اجرا می‌شود به علاوه متخلف از ده روز تا دو ماه حبس تأدیبی محکوم خواهد شد.
ماده ۵ - بهداری موظف است به مالکین در صورت اقتضا به منصرفین نقاطی که در نتیجه عدم رعایت مقررات بهداشتی باعث مزاحمت مجاورین می‌شوند اخطار نماید در ظرف هلتی که از سه ماه تجاوز نکند رفع مزاحمت کند و چنانچه مالک یا متصرف در مهلت مقرره رفع مزاحمت ننمود شهرداری به هزینه خود رفع مزاحمت نموده و هزینه آن را از مالک و بر حسب اقتضا در صورتی که مزاحمت از طرف متصرف شده باشد از متصرف وصول نماید.
ماده ۶ - کارخانه‌هایی که مواد خوراکی و آشامیدنی می‌سازند (از قبیل کسنروسازی - کره‌سازی - لیموناد سازی) مکلف‌اند از وزارت بهداری تحصیل پروانه نمایند و در صورتی که برخلاف شرایط پروانه مواد مزبوره را بسازند کارخانه توقیف و سازنده آن به حبس تأدیبی از دو ماه تا ۶ ماه محکوم می‌گردند. دادگاه ضمن حکم خود طبق تقاضای بهداری دستور خروج از مصرف یا از بین بردن آن را نیز خواهد داد.
ماده ۷ - وزرات بهداری مکلف است مراکزی را که مواد غذایی و آشامیدنی می‌سازند معاینه و در صورتی که مواد مزبور یا ظروف آن موافق اصول بهداشتی در تهیه آن اقدام کند در صورت تخلف از دستور بهداری متخلف به حبس تأدبیب از یک ماه الی ۶ ماه محکوم خواهد شد و دادگاه ضمن حکم خود طبق تقاضای بهداری امر خواهد داد آنچه را که مخالف با دستور بهداری ساخته شده معدون یا ضبط نموده یا به مصرف معینی برساند.
ماده ۸- رنگ‌هایی که در مواد خوراکی البسه و لوازم آرایش و اسباب بازی کودکان و امثال آنها مصرف می‌شود باید از لحاظ نوع مخصوص مجازی باشد که فهرست آن از طرف وزارت بهداری آگهی خواهد شد.
متخلفین به حبس تأدیبی از دو ماه تا ۴ ماه محکوم می‌شوند.
ماده ۹ - موادی که برای سفید گری و رنگ‌آمیزی ظروف و اشیا به کار برده می‌شود باید از نوع خالص بدون سمیت باشد. متخلفین به حبس تأدیبی از ۲ ماه تا ۶ ماه محکوم می‌گردند.
ماده ۱۰- کسانی که بخواهند اماکن عمومی و مؤسسات بهداشتی و درمانی دائر نماینده قبلاً باید پروانه بهداشتی از بهداری محل راجع به متناسب بودن ساختمان و تجهیزات آن اخذ نمایند و نسبت به اماکن مزبور فوق که دائر می‌باشند بهداری محل مکلف به بازرسی بوده و در صورتی که وضعیت اماکن مزبور مضر و یا مخالف بهداشت باشد به دارنده آن اخطار خواهد شد تا در ظرف مدت معینی که
متناسب را رفع نواقص لازم است معایبی که به او اخطار شده رفع کند و چنانچه در ظرف مهلت مقرر رفع معایب را نکرد آن مکان از طرف بهداری بسته خواهد شد.
تبصره - صاحبان اماکن و مؤسسات در صورتی که به تشخیص بهداری معترض باشند می‌توانند در ظرف ده روز به دادگاه شهرستان شکایت کنند.
ماده ۱۱- وزرات بهداری ملکف است آیین‌نامه‌ای متضمن شرایط تشکیل داروخانه و بنگاه‌های دارویی و وظایف داروسازان و نگهبانی داروخانه‌ها تهیه و پس از تصویب کمیسیون بهداری و دادگستری مجلس به موقع اجرا گذارد، متخلفین از مواد این آیین‌نامه دردفعه اول تعطیل داروخانه یا بنگاه دارویی از یک هفته تا یک ماه و در صورت تکرار به حبس تأدیبی از دو ماه تا شش ماه و تعطیل داروخانه یا بنگاه از دو ماه تا شش ماه محکوم می‌شوند.
ماده ۱۲- گزارشی که بازرسان فنی و مأمورین بهداشتی وزارت بهداری و بهداری شهرداری که به موجب ابلاغ وزارتی نسبت به ضابط معین می‌شوند و در حدود این قانون یا قوانین بهداشتی به مقامات مربوطه می‌دهند مانند گزارش‌های ضابطین دادگستری است.
ماده ۱۳- در تمام مواردی که مطابق این قانون امر به دادگاه ارجاع می‌شوند دادگاه مکلف است خارج از نوبت رسیدگی نماید.
ماده ۱۴- وزرات بهداری می‌تواند در صورت لزوم وظایف مربوط به خود را که در این قانون مصرح است به بهداری‌ها و شهرداری واگذارد.
ماده ۱۵- آیین‌نامه‌های مربوط به این قانون را وزرات بهداری و شهرداری تهیه نموده و پس از تصویب وزارتین دادگستری و بهداری در تمام کشور قابل اجرا خواهد بود.
رئیس - فوریت این لایحه قبلاً تصوییب شده و بنابراین یک شوری است، آقای مکی.
مکی - بنده تصور می‌کردم که لایحه‌ای که آقای دکتر صالح وزیر بهداری راجع به بهداشت شهر تقدیم مجلس شورای ملی می‌کند یک لایحه‌ای خواهد بود که تأمین صحت و سلامتی مردم را در شهرها و در قصبات پیش‌بینی کرده. بنده طبق آماری که از وزارت بهداری و از سایر مراجع صلاحیت‌دار تحصیل کرده‌ام چیزی که امروز بیش از همه مورد نگرانی و ممکن است در آتیه حیات، و سلامتی یک ملتی را در خطر بیاندازد موضوع مسلولین است. وزارت بهداری حق این بود که برای تأمین سعادت و سلامتی مردم لایحه‌ای اگر تقدیم مجلس می‌کند یک اضافه اعتبار خیلی زیادی برای جلوگیری از امراض ریوی و سل تقدیم مجلس می‌کرد؟ لااقل در شهرستان‌ها و همچنین در تهران وسائلی ایجاد می‌کرد که به این مرض خانمان سوز به طور جدی و قطعی شروع به مبارزه بشود (صحیح است) متأسفانه ما در تبلغیات می‌شنویم که بلی ما اخیراً تدابیری اتخاذ کردیم به وسایلی می‌خواهیم مجهز بشویم که تمام ایران را در ظرف چند دقیقه واکسینه بکنیم و جلوگیری بکنیم از این که مرض سل سرایت بکند در صورتی که این عملی نیست بنده این آماری که از مسلولین ایران گرفته‌ام و تا یک حدودی از تهران تحصیل کرده‌ام و مشاهداتی که خودم دارم از مسلولین به استحضار مجلس شورای ملی می‌رسانم که آقایان اهمیت این بدبختی عظمیی که به ملت ایران روی آور شده دربایند و هر چه رودتر برای جلوگیری از امراض ریوی و سل اقداماتی که به نظرشان می‌رسد و اتخاذ بفرمایند. الان دههزار نفر مسلول در تهران است که منتظر است به آسایشگاه برود و آسایشگاه جا ندارد (دکتر طبا - مسلول تشخیص داده شده به آنهایی که تشخیص داده نشده) تشکر می‌کنم از آقای دکتر طبا که تصحیح فرمودند ممکن است چهار برابر، پنج برابر این عده هم مسلول در تهران باشند که هنوز تشخیص داده نشده است یا خودشان حس نمی‌کنند یا فهم این را ندارد که مراجعه بکنند یا هنوز آنها را بیکاره و ضعیف نکرده است که به طبیب مراجعه بکنند (صفوی - در شهرستان‌ها بیشتر از این است) همه جا را عرض می‌کنم بنده امسال تابستان که به مشهد مشرف شده بودم یکی از آقایان اطبا مشهد که درمانگاهی هم در مشهد داشت از وضع نفوذ و سرعت واگیری مرض سل در خرسان شرحی می‌گفت و این عدد دو رقمی که عرض می‌کنم گفت روزی شش نفر به طور متوسط بر تعداد مسلولین شهر مشهد اضافه می‌شود و اصلاً اگر دولت جلوگیری نکند ممکن است در آتیه نزدیکی مشهد کانون مسلولین بشود و علتش هم این است که از غالب نقاط ایران مردم به عنوان اشتشفا به حضرت رضا و حرم حضرت رضا مشرف می‌شوند و به واسطه بوسیدن ضریح و در دیوار ضریح مطهر حضرت رضا ممکن است مسلول باشد و در اثر بوسیدن این میکروب را آنجا باقی بگذارد و همان طوری که آقایان می‌دانند میکروب سل تا مدت زیادی در این قبل اماکن می‌تواند باقی بماند و همین طور این مرض سرایت می‌کند و یک نفوذ عجیبی در خراسان پیدا کرده آن وقت مریضخانه شاه رضا که قاعدتاً بایستی برای مسلولین و مرضایی باشد که بضاعت نداشته باشد و کسانی باشند که نتوانند در مریضخانه‌های غیر مجانی یا به خرج شخصی خودشان معالجه بکنند متأسفانه مریضخانه شاه رضای مشهد حق معالجه را دارند و ویزیت اطبا را می‌توانند بدهند. می‌روند به آن مریضخانه و در آنجا تحت درمان قرار می‌گیرند و از آنها یک پولی می‌گیرند و مدتی آنجا می‌خوابند و اگر یک مریض بیچاره‌ای، بدبختی دچار مرض بشود مریضخانه شاه رضا او را قبول نمی‌کند باید با فقر و بدبختی جان بدهد آن وقت عواید چند میلیونی املاک موقوفه استان قدس رضوی که قاعدتاً بایستی صرف فقرای این قسمت بشود و صرف کسانی بشود که واقفین آن املاک قید کرده‌اند صرف یک تجملاتی می‌شود و اگر هم یک مؤسسه‌ای مثل مؤسسه مریضخانه شاه رضا ایجاد بشود یک مریض مجانی هم قبول نمی‌کند و برای مسلولین مشهد آسایشگاهی هنوز پیش‌بینی نشده که در یک نقطه خارج از شهر یکی از املاک موقوفه را برای این کار در نظر بگیرند به طوری که بنده شنیدم یکی از ملاکین خراسان گویا حاضر شده بود که یکی از املاک خودش را برای مسلولین تخصیص بدهد ولی البته این یک بودجه‌ای لازم دارد، وزارت بهداری بایستی لااقل برای یک کانونی که این طور موجب انتشار امراض ریوی و سل شده است فکری بکند ولی تاکنون اقدامی برای مسلولین مشهد و سایر نقاط ندشه (مکرم - برای این کار پیش‌بینی شده در مشهد و از طرف چند نفر اشخاص خیر اقدام شده است) بنده شنیدم آقای حاج حسین آقای ملک حاضر شده است که یک قسمتی را برای این کار تخصیص بدهد. در هر حال در خراسان هم اشخاص خیری حاضر شده‌اند که یک قسمتی ازاملاک خودشان را که خوش آب و هواست برای ساختمان آسایشگاه مسلولین تخصیص بدهد ولی متأسفانه هنوز وزارت بهداری متوجه این موضوع نشده شاید هم وزارت بهداری دلیل داشته باشد یا موانع و مشکلاتی داشته باشد که نتوانسته است تاکنون این کار را بکند. همه دنیا بودجه مملکت خودشان را روی پورسانتاژ قسمت می‌کنند بین وزارتخانه‌ها و دو وزارتخانه را بیشتر مورد دقت قرار می‌دهند. یکی وزارت بهداری است و یکی هم فرهنگ است که از صدی چهارده تا صدی هیجده و از صدی ده کمتر ندارند که صرف بهداشت آن شهر بشود. ولی متأسفانه می‌بینیم که بودجه وزارت بهداری ایران از صدی دو بیشتر تجاوز نمی‌کند و وقتی که بودجه یک مملکتی فقط صدی دو صدی دون آن صرف این قبیل کارها بشود (یک نفر از نمایندگان - بسیار است) مسلم است که هر شهرستانی کانون مسلولین می‌شود در بودجه وزارت بهداری هم یک مقداری مخارج پرسنلی دارند و یک مقدار هم بایستی دوا بخرند امراض دیگری هم هست. بنابراین وزارت بهداری نمی‌تواند با امراض ریوی و سل یک مبارزه جدی شروع بکند ولی الان یک بدبختی است که دامن‌گیر ملت ایران شده است و این بدبختی از آن جنگ جهان‌گیر گذشته شدت پیدا کرده دلیل هم دارد برای این که وضع دوران جنگ را آقایان همه از نزدیک مشاهده کرده‌اند دیده‌اند که مردم در غالب نقاط گرسنگی می‌خوردند و ویتامین به اندازه کافی به افراد نمی‌رسد وضع منازل خوب نبود و هنوز هم خوب نیست با این ترتیب مقاومت بدن افراد کم شده و امراض سل هم شروع به هجوم کرده به بدن‌های کم مقاومت و تا این وضع ادامه دارد مسلماً وضع مردم روز به روز بدتر خواهد شد و این مرض خانمان سوز یک دسته مردم بیشتری را به دام خود گرفتار می‌کند. خواستم توجه نمایندگان محترم و همچنین توجه وزیر بهداری را جلب کرده باشم که این موضوع مسلولین یک چیزی نیست که سرسری گرفته بشود و امروز درست نشود و فردا درست بشود هر دقیقه‌ای که تأخیر بشود و غفلت بشود در معالجه مسلولین این مسلماً یک خسارات زیادتری به ملت ایران وارد خواهد کرد برای این که مرض است مسری وزود میکروبش سرایت می‌کند. و در هوای آزاد هم می‌تواند یک مدتی بماند و به طوری که بنده شنیدم هنگامه شده و در تمام نقاط خلاصه به هر جایی که تشریف ببرید می‌بینید که عده زیادی مسلول وجود دارد که منتظر هستند به آسایشگاه بروند متأسفانه آسایشگاهی تاکنون وجود ندارد که بتواند این همه مریض
را بپذیرد و از طرفی وزارت بهداری هم باید زودتر یک تدابیری اتخاذ بکند که آنهایی که سالم هستند یا سالم مانده‌اند آنها آلوده نشوند و مثل این است که وزارت بهداری یا توجه به این موضوع نکرده و یا این لایحه را که تقدیم مجلس شورای ملی کرده است اهمیتش را بیشتر از اهمیت لایحه مسلولین تصور کرده به هر حال بنده از لحاظ وظیفه‌ای که در مقابل ملت ایران دارم خواستم این اعلام خطر را کرده باشم و این سوت خطر را کشیده باشم که اگر مجلس و دولت‌ها یک اقدام سریع عاجلی که واقعاً تبلیغات نباشد و واقعاً عملی مشاهده بشود اگر این اقدام اتخاذ نشود تمام این مملکت در آتیه نزدیکی مسلول خواهند بود داروهایی که برای مسلولین به کار می‌رود یکی واکسن پ. آ. اس و یکی هم پ. ژ. اس است و اینها هم همان طوری که عرض کردم با بودجه وزارت بهداری کافی نیست یا این قدر مسلول هست که اگر تمام بودجه وزارت بهداری هم بخواهند به این مسلول بدهند باز کافی نیست بنابراین برای مسلولین بی‌بضاعت حق این است که آقای وزیر بهداری یک لایحه با قید دو فوریت بیاورند و یک مبلغ اعتباری که می‌گرفتند و حالا صرف سازمان می‌شود واقعاً صرف دارو و جلوگیری از بروز سل بشود اما با این لایحه‌ای که تقدیم مجلس کرده‌اند بنده مخالفم دلایل مخالفتم را به عرض مجلس شورای ملی ایران می‌رسانم اگر در رفع این مشکلات که عرض کردم تدابیری اتخاذ بکنند بنده هم از مخالفتم صرف‌نظر می‌کنم یا لااقل ممتنع می‌مانم و الا ناگریز هستم که یک رأی کبود به این لایحه بدهم مملکت ما یک مملکتی است که هنوز به قدری بیکار در این مملکت زیاد است که هر یک از آقایان نمایندگان هر روز که از خانه‌شان بیرون می‌آیند با یک عده زیادی از آنها مواجه می‌شوند که آنها به قول جناب آقای آزاد حاضر هستند بروند سپوری بکنند شهرداری‌ها محل ندارند (اردلان - چهارصد تومان رشوه می‌خواهند) بلی رشوه می‌خواهند از آنها هر کاری به هر کس می‌خواهند بدهند تا سرقفلی نگیرند و تا حق و حساب نگیرند سر کار نمی‌برند یک دسته‌ای الان مشغول هستند با بازوی خودشان و تجربه‌ای که در ظرف چند سال کرده‌اند از یک عمری معاش می‌کنند ما اگر بخواهیم جلو معاش آنها را بگیریم آقای وزیر بهداری شما یک مؤسسه‌ای را نشان بدهید که اگر خواستند جلو آنها را بگیرید و این بیکارهایی که از فردا بیکار می‌شوند آنها بروند توی مؤسسه نان خودشان و ده نفر عائله‌شان را تأمین بکنند یک دسته‌ای در این مملکت هستند که اینها مدتی رفته‌اند و کار کرده‌اند و دندان‌ساز شده‌اند یا دندان می‌کشند سابقاً هم که دکتر نبود سلمانی‌ها می‌کشیدند و کسی هم نمی‌مرد در دهات هم الان دندان می‌کشند و اینها الان با همان وسایل مجهز هستند یعنی اینها الان وسایل را دارند و شعور هم دارند که اگر دندانی چرک کرد آن را در حین درد نکشند وسایلی که لازم است به کار ببرند داروهای اولیه را تجویز بکنند و کسی را هم تا به حال نشنیده‌ایم که یک دندانپزشک غیر دیپلمه یا غیر مجاز رفته باشد دندان کشیده باشد و آن شخص مرده باشد قیمتش را هم در آن نرخی که وزارت بهداری تعیین کرده خیلی ارزان‌تر می‌گیرد یک شخصی که در جنوب شهر کار می‌کند و روزی ۲۵ ریال مزد می‌گیرد او نمی‌تواند طبق نرخی که آقای دکتر صالح معین کرده یک دست دندان بسازد و چهارصد تومان بدهد او ندارد بدهد یک دسته‌ای هم از این راه دارند معاش می‌کنند منتها با یک چیز که می‌گویند موافق هستم و آن این است که می‌گویند این آقایان ممکن است تخصص نداشته باشند و اسباب زحمت مردم بشوند یک کلاس تخصص باز بکنند اینها را ببرند یکی دو سال در آن کلاس درس بدهند یا یک هیئت ممتحنه‌ای تشکیل بدهند بگویند هر کس از عهده امتحان برآمد و هر کس واجد شرایط شد و توانست از امتحان خوب بیرون بیاید این حق را داشته باشد به عنوان دندانپزشک مجاز توی دهات این مملکت توی شهرهای این مملکت هر کجایی که بتواند تحصیل معاش بکند بتواند به زندگی خودش ادامه بدهد ولی فردا که شما این قانون را تصویب می‌کنید چندین هزار نفر هستید که در این شهر و سایر جاها بیکار می‌شوند اول باید ممر معاش این چند هزار نفر را پیدا بکنید بعد هم این قانون را که می‌گذرانید بگویید از فردا حق ندارید این کار را بکنید و همچنین یک دسته داروساز هستند که در داروخانه‌ها عمل کرده‌اند از لحاظ تئوری شاید چیزی ندانند ولی از لحاظ پراتیک ممکن است که دوا ترکیب بکنند و آن نسخه‌هایی که طبیب می‌دهد بتوانند آن نسخه را بپیچند اولاً در هیچ کجای ایران یک دواساز دیپلمه خودش تمام نسخه‌هایش را نمی‌پیچد در هر داروخانه‌ای که بروید یک داروساز دیپلمه هست و چند تا شاگرد است که دواجات او را می‌پیچد و ترکیب می‌کنند یک دسته‌ای هم هستند در دهات و قصبات و شهرهای این مملکت که اینها دواخانه دارند و چندین سال است که کارشان این است هر داروخانه‌ای ده نفر عائله ممکن است از قبل آن نان بخورند و وقتی که شما این قانون را تصویب بکنید یعنی همه آن دواخانه‌ها را ببندید و آن وقت یک دسته چندین هزار نفری در ایران بیکار می‌شوند ممکن است که بنده موافق با این لایحه باشم از این لحاظ که اول یک کاری برای اینها پیدا بکنید بعد هم یک دواخانه‌ای را ببندید ولی اگر هر روز یک دسته بیکار در این مملکت اضافه بکنید، آقای دکتر صالح توجه بکنید این یک سپاه انقلابی را کم کم تشکیل خواهد داد اول باید برای بیکارها کار تهیه کرد بعد هم آن وقت گفت آقا اگر هر کس داروساز دیپلمه نیست حق ندارد داروسازی کند و همچنین برای دندان‌سازها که به آنها بگویند حق ندارید دندانسازی بکنید ولی وقتی که روز به روز در این مملکت بیکاری رو به توسعه می‌رود و دولت هم نمی‌تواند جلو بیکاری را بگیرد آیا سزاوار است که به بیکاری کمک بکند؟ این یک حقیقتی است که بنده عرض می‌کنم و واگذار می‌کنم به درایت و قضاوت آقایان نمایندگان محترم که در یک چنین موقعی باز نیاییم یک دسته بیکار به بیکارهای این مملکت اضافه بکنیم (بهادری - اینها بیکار نمی‌شوند پیشنهاد داده‌ایم منظور جنابعالی تأمین است) (دکتربقایی - آنها را می‌فرستند به سازمان تعاونی نخست وزیری) برای جلوگیری از داروهای تقلبی هم اولاً داروسازها در داروخانه‌ها تهیه نمی‌کنند یک دسته سوء‌استفاده‌چی هستند که اینها شاید گذرنامه ایران را نداشته باشند از بغداد و فلسطین هستند و اتباع خارجی هم هستند می‌آیند اینجا با سفته‌بازی مبالغی ثروت این مملکت را می‌برند و این کارها را می‌کنند و این داروها را درست می‌کنند و به خورد مردم می‌دهند و می‌روند، وزارت بهداری اگر برای جلوگیری از این افرادی که داروی تقلبی به خورد مردم می‌دهند هر نوع لایحه‌ای بیاورد مجلس موافق است بنده هم با آن موافقم که اگر کسی داروی تقلبی درست کرد و به مردم داد این در حقیقت حکم قتل مردم را دارد این را باید اعدامش کرد (دکترطبا - ما هم همین را می‌گوییم) اینها با جان مردم بازی می‌کنند من با این قسمت موافقم (فقیه‌زاده - بنده رفتم خدمت آقای وزیر بهداری یک مشت داروی تقلبی به من نشان دادند) بنده خودم آن داروها را خدمت آقای دکتر صالح دیدم و عملیات آقای دکتر جهانشاه صالح نسبت به سایر وزرا خیلی خوب است (صحیح است) این عرایضی که بنده عرض می‌کنم مربوط به آقای دکتر صالح نیست که اوقات ایشان که رفیق چند ساله بنده هستم تلخ بشود بنده از لحاظ عمومی عرض می‌کنم و از لحاظ غیر اجتماع عرض می‌کنم شما از لحاظ بیکارها فکری بکنید وقتی که فکری برای آنها کردید بنده هم با شما موافقم تا یک طبیب تحصیل کرده هست مسلم است که یک طبیب مجاز حق ندارد برود کار او را بکند تا وقتی که دندان‌ساز دیپلمه هست اشخاص غیر دیپلمه و غیر مجاز حق ندارند بروند دندانسازی بکنند تا یک داروساز دیپلمه هست و دکتر داروساز هست دیگران حق ندارند این کار را بکنند ولی باید اول چاه را کند بعد منار را دزدید شما اول برای این کار یک فکری بکنید وقتی که برای بیکارها یک فکری کردید بنده هم با شما موافقم ولی مادامی‌که این کار را نکردید نمی‌توانیم این کار را بکنیم برای این که سپاه انقلاب کمک خواهد شد و ما نمی‌خواهیم به سپاه انقلاب در شرایط فعلی کمک کرده باشیم ولی آن افرادی که داروهای تقلبی درست می‌کنند یا آبلیموی تقلبی یا روغن تقلبی هزار جور تقلب در خوراکی‌ها هست اشخاصی که اینها را درست می‌کنند و البته دارو بدتر از آبلیمو است برای این که ممکن است برای یک کسی داروی آنی و فوتی لازم باشد ولی آبلیمو آن طور نیست اگر دواخانه یا داروساز یک داروی تقلبی به شخصی داده باشد این با جان آن شخص بازی کرده است و باید اعدام شود کسی مخالفتی با این عمل ندارد.
رئیس - آقای مکی نیم ساعت وقت شما تمام شد.
مکی - بنابراین حالا که می‌فرمایید خاتمه می‌دهم بنده می‌خواستم از آقای وزیر بهداری خواهش
کرده باشد که فکر اینها را بکند و ضمناً یک فکر عاجل و سریعی برای مسلولین این مملکت بکنند که اگر برای مسلولین پیش‌بینی نشود به طور تصادی تعداد مسلولین ایران جلو می‌رود اگر احتیاج دارند بایستی امسال چند میلیون تومان اضافه بودجه بگیرند بنده خیال می‌کنم که یک وزارتخانه‌هایی هستند که ما به آنها احتیاجی نداریم حتی بنده شنیدم که به وزارت جنگ چهل میلیون تومان امسال بودجه زیادی داده شده این چهل میلیون بودجه زیادی برای آنجا ضرورت ندارد باید از آنجا کمک بگیرند اگر جلوی سل را نگیرند چندین میلیون از افراد مملکت کم می‌شود و چند سال دیگر تمام مملکت مسلول می‌شود از افراد سالم بایستی استفاده کرد. برای خدمت نظام اگر افراد سالم نباشند که خدمت نظام نمی‌توانند بکنند اول شما باید چند میلیون بودجه از این بودجه‌های وزارتخانه‌ها کم بکنید. برای جلوگیری از امراض ریوی یا سایر امراض که این طور دارد واقعاً صحت و سلامتی افراد مملکت را تهدید می‌کند (دکتر طبا - تراخم) تراخ در جنوب ایران مردم را از پا درمی‌آورد اینها را بیاد جلوگیری بکنید بنده بیش از وقت آقایان را نمی‌گیرم امیدوار هستم که آقای وزیر بهداری توجه بفرمایند و این لایحه‌ای که به مجلس تقدیم کرده‌اند برای بیکارها یک فکری بکنند.
۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - آقایان توجه بفرمایند پس از این که مجلس ختم بشود مذاکره شد که روز دوشنبه برای سؤالات باشد. بعضی از آقایان صبح‌ها به وساطه گرفتاری نظرشان این است که فردا جلسه نباشد اگر آقایان موافق هستند سه‌شنبه جلسه باشد (فقیه‌زاده - بنده می‌خواستم استدعا بکنم که نطق‌های قبل از دستور را اختصاص بدهند به همین سؤالات) علی ای حال فردا جلسه نخواهد بود. جلسه آینده روز سه‌شنبه و دستور دنباله همین لایحه است.
(مجلس یک ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت