مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ آذر ۱۳۴۹ نشست ۲۱۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱ آذر ۱۳۴۹ نشست ۲۱۳
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۲
جلسه: ۲۱۳
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: دکتر ستوده- ارسنجانی- مهندس عترت- دکتر خزایلی
۳- تقدیم یک فقره آئین‌نامه به وسیله آقای مهندس مجد معاون وزارت کار و امور اجتماعی
۴- تقدیم یک فقره لایحه و یک فقره آئین‌نامه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۵- تقدیم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی به وسیله آقای مصطفوی کارپرداز مجلس شورای ملی
۶- طرح و قرائت گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ستوده وزیر پست و تلگراف و تلفن
۸- ادامه مذاکره و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی و ارسال به مجلس سنا
۹- تصویب صورت‌جلسه
۱۰- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه اعتبار اضافی سال ۱۳۴۹ و ارسال به مجلس سنا
۱۱- طرح و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی و ابلاغ به دولت
۱۲- ختم جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز یک شنبه (۱) آذر ماه ۱۳۴۹
| مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان دکتر طالع- رضازاده- مهندس کیا- بهادری- مهندس بهرام زاده – عجم- مهندس ریاحی- دکتر صالحی- مهندس قادرپناه- حق شناس- دکتر شریعت- اخلاقی- اولیاء- دکتر خیراندیش- شاهنده- فهیمی- محمد مانی- دکتر وحیدنیا- تیمسار وحدانیان- دکتر ستوده- سرتیپ پور- مهندس جلالی نوری- دکتر خطیبی- ساگینیان- حیدر صائبی- صادقی- مهندس فروهر- فروتن- دکتر فربود- دکتر قهرمان- دکتر کلالی- محسنی- مهندس معینی- مهندس معینی زند- فتح الله مافی- مهندس ناصر بهبودی- دکتر صدر- بانو زاهدی.
غائبین مریض
- آقایان دکتر عدل- فولادوند- ضیائی احمدی- مهند اردلان- امام مردوخ- مهندس بریمانی- پرویزی- طباطبائی- دکتر کفائی- پرفسور مخبر فرهمند.
- بیانات قبل از دستور- آقایان: دکتر ستوده- ارسنجانی- مهندس عترت- دکتر خزائلی
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: دکتر ستوده- ارسنجانی- مهندس عترت- دکتر خزائلی
رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر ستوده تشریف بیاورید.
دکتر ستوده- با اجازه ریاست معظم و همکاران ارجمند، قبل از ایراد مطلب لازم می‌داند سال روز شهادت بزرگ مرد عالم بشریت مولای متقیان حضرت علی ابن ابی طالب علیه السلام را به تمام شیعیان جهان تسلیت عرض نمایم، استحضار دارند هفته گذشته اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر با بزرگواری خاص خویش کارکنان مؤسسه علمی‌و تجسسی رازی (حصارک) را با تشریف فرمائی خود مورد لطف و عنایت قرار دادند. این مؤسسه علمی‌در مدت چهل سال که از عمر پر افتخار آن می‌گذرد با کارشناسان و محققین ایرانی‌اش کوشش کرده خود را با پیشرفت علوم در جهان هم گام سازد.
سرم و واکسن‌های ضد بیماری دامی‌و انسانی ساخت مؤسسه رازی دارای اعتبار جهانی بوده و در حدود ۲۸ کشور از فرآورده‌های آن استفاه می‌کنند و چندی است که واکسن سرخک را نیز ساخته و در دسترس مصرف کنندگان قرار داده است.
غیر از مؤسسه رازی مؤسسه پاستور ایران هم معروفیت جهانی داشته و کارهائی درباره طاعون وهاری و غیره وسیله کارشناسان ایرانی آن به عمل آمده و می‌آید اظهر من الشمس است.
توفیق بیشتر کارکنان این دو مؤسسه و سایر مؤسسات علمی‌کشور را در انجام کارهای تحقیقی و بهداشتی از خداوند متعال خواستار بوده و می‌باشم امید است دولت حزبی پاس دار انقلاب شاه و مردم آئین نامه تبصره‌ای که در اصلاحیه قانون استخدام کشوری اخیراً مقرر داشته ارتقاء محققین، پزشکان، دبیران و آموزگاران و کارکنان فنی با وضع خاصی انجام گیرد هر چه زودتر تصویب و به مورد اجرا در آورد تا این گونه اشخاص زحمت کش بتوانند با آسودگی خیال بیشتر به کارهای علمی‌و آموزشی خود بپردازند- متشکرم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای ارسنجانی بفرمائید.
ارسنجانی- با اجازه مقام محترم ریاست، خانم‌ها و آقایان، موضوعی که به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم راجع به قانونی است که در دوره ۲۱ تصویب شده و آن قانون انحلال خالص جات بوده است که در آن قانون گذشت‌ها و خیلی ملاحظات نسبت به زارعین خالصه شده البته روی آن قانون رؤسای کمیسیون‌ها و خود اعضاء کمیسیون کشاورزی زحمت کشیدند آقایان اطلاع دارند می‌دانند که بخشودگی‌هائی نسبت به زارعین خالصه مقرر شد ولی در کرج متأسفانه ما هنوز این گرفتاری را داریم با تمام حسن نیتی که وزیر آبادانی و مسکن دارند مخصوصاً شخص آقای هویدا طبق منویات رهبر عالی قدر ما دارند می‌خواهند این قانون به نحو احسن برای آسایش زارعین اجرا بشود ولی بعضی از آقایان نمی‌توانم بگویم حسن نیت ندارند ولی نمی‌دانم به چه چیزی حمل کنم که ما هنوز نتوانسته‌ایم این موضوع را به آن‌ها حالی بکنیم که ما بدهی زارعین خالصه به هر نحو و به هر قسم که بوده بخشوده شده است در ماده ۷ قانون انحلال خالص جات نوشته شده است که در «اراضی غیر مزروعی و عرصه و اعیان احداثی از طرف اشخاص در اراضی خالصه و باغات و مستغلات خالصه و منابع آب واقع در محدوده شهرها و یا متصل به شهرها تا شعاع معینی که برای هر شهر از طرف کمیسیون متشکل از نمایندگان وزارت کشور، آبادانی و مسکن و سازمان اصلاحات ارضی کل کشور تعیین خواهد شد با حقوق و دعاوی مربوط به سازمان مسکن واگذار می‌شود تا به ترتیب ذیل عمل نماید» آن وقت ترتیب ذیلش در بند الف ماده ۷ می‌گوید «اعیانی که تا تاریخ تصویب این قانون احداث شده و عرصه آن‌ها قطعاً واگذار نشده باشد عرصه ارزیابی و به اقساط ده ساله به صاحبان اعیانی فروخته می‌شود» البته قبل از تصویب این قانون خالص جات یک عملی کرده بود یک اعلانی کرده بود برای تمام زارعین خالصه و تعدادی از این افراد را زارع شناخته بود و به آن‌ها زمین هم داده بود و اعیانی این‌ها را قیمت کرده بود تا به این‌ها واگذار بکنند چون خالصه کرج وسط شهر قرار گرفته و این زمین‌ها قیمتی پیدا کرده بود زارع قبول نکرده بود و می‌گفت که من چند سال زحمت کشیده‌ام این جا شهر شده من چه گناهی دارم که متری چهل تومان بخرم در آن زمان این قرار را گذاشته بودند کسانی که این تقویم را قبول نکرده بودند سال اول ۴ درصد و سال‌های بعد ۸ درصد به عنوان حق الارض و جریبانه همه ساله به دولت بدهند زارعین قبول نکرده بودند و دولت هم به دنبال این حق بود تا قانون انحلال خالص جات که آمد مجلس قید شده اعیانی که تا تاریخ تصویب این قانون احداث شده و عرصه آن‌ها قطعاً واگذار نشده باشد پس این‌ها قطعاً واگذار نشده بود برای این که زارعین اعتراض کرده بودند که مجدداً ارزیابی بشود و به اقساط ده ساله به صاحبان اعیانی واگذار شود حالا اگر این ارزیابی را کسی قبول نکرد سال اول ۴ درصد و بعد ۸ درصد به عنوان حق الارض از این‌ها بگیرند ولی متأسفانه اداره سازمان مسکن که من نمی‌دانم چه طوری است و خود بنده هم مراجعه کردم دیدم که وزیر آبادانی و مسکن معتقد است که این‌ها بدهی قبل از این تاریخ به عنوان جریمه حق الارض به عنوان جریبانه هر چه باشد بخشوده شده و باز هم زارعین کرج نامه‌ای به نخست وزیر نوشتند که نخست وزیر جواد داد «پاسخ عریضه تقدیمی‌به طوری که از سازمان مسکن اطلاع می‌دهند، بحث این است که خودش این جواب را داده ولی قبول ندارند، طبق ماده ۷ قانون انحلال بنگاه خالص جات مالکین به منظور مالک اعیانی تعریف شده‌اند و بنابراین مشمول بخشودگی می‌شوند» این را نخست وزیری نوشته اما مأمور سازمان مسکن نوشته «عطف به نامه مورخ ۱۰ /۸ /۴۹ منضم به فتوکپی نامه شماره ۱۷۵۶۶۸ /۳-۲۰ /۷ /۴۹ نخست وزیری اشعار می‌دارد که در نامه نخست وزیری صراحتاً تعریف نشده که اجور سنواتی و حق الارضی بخشوده گردیده و ضمناً از مقامات بالا نیز راجع به بخشودگی دستوری به این دفتر و اصل و ابلاغ نگردیده است» من نمی‌دانم این مقام بالا کیست مقامی‌بالاتر از نخست وزیر و مقامی‌بالاتر از وزارت آبادانی و مسکن راجع به این موضوع وجود دارد که هر دو معتقدند که بدهی زارعین تا زمان تصویب این قانون بخشوده شده ولی دست از سر زارعین کرج بر نمی‌دارند و همین طور با فشار دارند می‌گیرند و اذیت می‌کنند من نمی‌دانم چه کار باید بکنند تقاضا می‌کنم از اعضاء محترم کمیسیون کشاورزی و سایر کمیسیون‌های مربوط که شاهد این مدعی هستند واقعاً ببینید اگر حقی این زارعین دارند دولت بخواهند که ماده واحده‌ای به مجلسین بیاورند یا خود ما یک طرحی امضاء بکنیم و بدهیم چون وزارت کشاورزی آن روز این موضوع را بخشید دولت بخشیده مجلس بخشیده الان نخست وزیر قبول دارد خود وزیر آبادانی و مسکن قبول دارد ولی سازمان مسکن قبول ندارد و با فشار دارد این صدی ۸ را می‌گیرند و مطالبه می‌کند استدعا می‌کنم از آقایان نمایندگان دولت مخصوصاً جناب آقای وزیر پست و تلگراف که این جا تشریف دارند این موضوع را به یک طریقی حل بکنند این نامه را خود نخست وزیر نوشته است به نظر ما مشمول بخشودگی است و استثناء ندارد و حتماً قانونی که از مجلس می‌گذرد نباید که هجی کرد و این جا نوشته شده است هر بدهی قبل از این تاریخ، زارعین، مستأجرین کسانی که به خالصه بدهکارند بخشوده و این جا نوشته تمام عرصه اعیانی‌هائی که قبل از این تاریخ واگذار نشده حالا باید تقویم بشود و مطالبه شود حالا اگر واگذار نشده حالا باید تقویم بشود و مطالبه شود حالا اگر واگذار بشود بعد از تصویب این قانون آن چه را که مربوط به قبل از تصویب این قانون بوده بخشیده من استدعا دارم تقاضا می‌کنم سازمان مسکن را موظف بکنند که این مطالبه را از زارعین کرج نکنند و مزاحم زارعین کرج نباشند خیلی متشکرم.
رئیس- آقای مهندس عترت بفرمائید.
مهندس عترت- به یاری خداوند متعال و به نام شاهنشاه آریامهر.
جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محبوب مجلس شورای ملی.
همکاران گران قدر و محترم. دیروز روز ۲۱ ماه مبارک رمضان با سال روز شهادت سرور شیعیان عالم مولای متقیان امیرالمؤمنین علی علیه السلام بود. به طوری که عموم معتقدان به مذاهب آسمانی مستحضرند سراسر زندگانی این راد مرد بزرگ عالم اسلام مملو از عبادت- تقوی- فضیلت- بزرگواری- یاری به دردمندان- دستگیری به بیچارگان کمک و پدری کردن در حق یتیمان و بالاتر از همه آموزش تعالیم عالیه اسلامی‌و انسانی برای رشد و تقویت قوای معنوی بشر و حفظ حقوق مادی مردم در این جهان و بالاخره رستگاری جهان دیگر بوده است. من وظیفه خود می‌دانم که مراتب تسلیت خود و عموم همکاران عزیز را به پیشگاه شاهنشاه اسلام پناه شاگرد مکتب منور علی اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی آریامهر و علیا حضرت شهبانوی نیکوکار و خاندان جلیل سلطنت و عموم شیعیان جهان به خصوص برادران ایرانی خود معروض دارم (صحیح است) و سپس با وجودی که در جلسات گذشته به وسیله چند نفر از همکاران محترم نسبت به فاجعه عظیم و مصیبت کبیری که به ملت و دولت هم کیش و برادرمان پاکستان وارد شده ابراز هم دردی و تسلیت گردیده است با توجه به این که هر روز اخبار وحشت انگیزتر و تأسف آورتر از روز پیش نسبت به تعداد تلف شدگان و آسیب دیدگان می‌رسد بار دیگر لازم دیدم به برادران مسلمان پاکستانی مراتب هم دردی و تسلیت خود و عموم همکاران گرام را ابراز داشته و از عموم هم وطنان عزیز که دیروز و امروز مانند همیشه به ندای شهبانوی نیکوکار و خیر اندیش ایران جواب مثبت داده و با دادن اعانات جنسی و پرداخت نقدی در تخفیف آلام و مصائب باز ماندگان طوفان زده پاکستانی شرکت نموده‌اند جای کمال قدردانی است (صحیح است- احسنت). یقین است این اعانات که در ایام شهادت علی علیه السلام به منظور دست گیری شیعیان علی از مصیبت قهر طبیعت به وسیله پیروان آن حضرت به دستور و نیات پاک اولاد و ذریه امیر مؤمنان داده شده و می‌شود مورد رضای خدا و خاندان عصمت و طهارت واقع خواهد شد.
ضمناً مراتب سپاس و تشکر بی حد خود و عموم همکاران عزیز را به پیشگاه با عظمت شاهنشاه آریامهر و آستان مقدس شهبانوی محبوب ایران که همیشه فکر و ذکرشان یاری و دست گیری به دردمندان و مصیبت دیدگان داخلی و خارجی می‌باشد معروض داشته و هم چنین از توجهات والا حضرت نیکوکار شاه دخت شمس پهلوی ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و خدمات و مساعدت‌های جمعیت مرکزی شیر و خورشید و کوشش‌های پی گیری که مقامات هواپیمائی کشوری و لشکری برای یاری به باز ماندگان آسیب دیده پاکستانی مبذول می‌فرمایند صمیمانه تشکر می‌نمایم (احسنت) مطلب اصلی که امروز می‌خواهم به عرض مجلس مقدس شورای ملی برسانم یادآوری تجلیلی است که از رهبر عالی قدر کشور ما در کمیته اصلاحات ارضی سازمان ملل متحد به عمل آمده است می‌باشد.
مسلماً خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم در جراید مطالعه فرموده‌اند که هفته گذشته کمیته اصلاحات ارضی سازمان خوار بار و کشاورزی جهانی وابسته به سازمان ملل متحد در رم تشکیل شد تا به عملیاتی که در ده سال گذشته نسبت به اصلاحات ارضی در کشورهای عضو این سازمان انجام یافته بررسی و ارزش یابی نماید و ضمناً برای فعالیت‌هائی که در این مورد بایستی این ممالک در دومین دهه توسعه و پیشرفت ملل متحد به عمل آورند طرح‌ها و برنامه‌های لازم با استفاده از تجربیات یکدیگر تنظیم نمایند در این مجمع بین المللی رهبری‌های مدبرانه و ابتکارات ماهرانه بانی بزرگ و اندیشمند انقلاب سفید ایران اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی در مورد اصلاحات ارضی و نقش معظم له در خلاقیت، سرعت و پیشرفت همه جانبه این برنامه مهم مورد بحث و مذاکره و ستایش قرار گرفته است. نماینده سازمان ملل متحد در این کمیته اظهار داشته که سر موفقیت کامل اصلاحات ارضی ایران بدواً مرهون بخشش‌های سخاوتمندانه شاهنشاه ایران در مورد تقسیم کلیه املاک موروثی خود چند سال قبل از شروع اصلاحات ارضی عمومی‌ایران می‌باشد و بعد پی گیری‌ها و نظارت مستقیم معظم له در اجرای سریع و صحیح این برنامه بوده تا چنین نتیجه درخشانی امروز در ایران از اصلاحات ارضی حاصل شده است و من در این جا به اظهارات نامبرده اضافه می‌کنم که عزم راسخ و تصمیم قاطع شاهنشاه بزرگ ما نسبت به دگرگون ساختن نظام کهنه و پوسیده استثمار کشاورزان اصلی و بهبود بخشیدن به زندگانی اکثریت ملت ایران با خود گذشتگی کامل و تحمل ناراحتی‌ها و به خود هموار نمودن رنج سفرها در سرما و گرما به نقاط دور و نزدیک و ایراد نطق‌های پرمغز آموزنده ملوکانه علاوه بر بذل مال و تقسیم املاک معظم له موجب گردیده است که امروز اصلاحات ارضی ما به چنین مرحله‌ای برسد که الگوی کار سایر ممالک هم قرار گیرد.
نمایندگان دیگر ممالک عضو این کمیته از قبیل وزیر کشاورزی جمهوری متحده عرب و شخصیت‌های دیگر ضمن بحث و مذاکره خود در این کنفرانس ابتکار و درایت و فکر بکر شاهنشاه آریامهر را در تشکیل شرکت‌های سهامی‌زراعی و جلوگیری از خرد شدن اراضی تقسیم شده به قطعات غیر اقتصادی و استفاده صحیح از آن‌ها به صورت بهره برداری دست جمعی ستودند به طوری که در قطع نامه کنفرانس توصیه شده روش‌های متخذه این برنامه مورد استفاده آتیه ممالک عضو سازمان قرار گیرد و از وجود کار آقای دکتر عبدالعظیم ولیان وزیر پر تحرک و فعال و کاردان اصلاحات ارضی و تعاون روستائی ایران که به حق سربازی جان نثار شاهنشاه و خادم صدیق روستائیان ایران است به عنوان کارشناس اصلاحات ارضی در سطح جهانی و عضو دائمی‌این کمیته استفاده شود.
نمایندگان محترم ملاحظه می‌فرمایند که اصل اول انقلاب سفید ایران که زیر بنای مستحکمی‌برای کلیه اصلاحات عمیق و همه جانبه ایران بوده است تا چه اندازه برای مجریان امر و ملت ایران افتخار آفرین بوده است هر چند که وجود ذی جود شاهنشاه ملت دوست و سعادت بخش ما از بدو سلطنت درخشان خود بلکه از بدو ولایت عهدی معظم له برای مملکت و ملت ایران افتخار آفرین بوده است.
از زمانی که انوار تابناک ذات مقدسش بر تاریکی‌های گوناگون ایران چیره گشت و افکار بلند و نظرات صائبش در موضوعات مختلفه سیاسی- اجتماعی- اقتصادی- فرهنگی و آموزشی در داخل و خارج کشور در مجامع مختلفه ابراز گردید طوری که نظر متفکرین، سیاست مداران و دانشمندان دنیا را مجذوب به ایران و رهبر متشخص ایران نمود که برای ملت ایران هر کدام افتخاری بس بزرگ به شمار می‌آید و موجب غرور و سربلندی و عزت و افتخار ایرانی بوده و خواهد بود. خداوند متعال را در این ایام لیالی قدر و ساعات فضیلت که اختصاص به مولای متقیان و سرور شیعیان جهان علی علیه السلام دارد، قسم می‌دهیم که وجود مقدس و گران قدر این رهبر دل سوز ملت ایران را از هر گونه گزندی محفوظ بدارد و از بارگاه کبریائیش خواستاریم که بر طول عمر و دوام سلطنت و شوکت و عزتش بیفزاید تا آن طوری که میل مبارکش هست ایران و ایرانی در اوج سعادت کامل و عظمت و اقتدار ببیند (انشاءالله) در خاتمه بیاناتم می‌خواهم بار دیگر بی راهی شهرستان جیرفت و ناراحتی‌ها و خسارت‌هائی که در اثر خرابی جاده‌های حادث شده از اثرات چرخ اتومبیل‌ها به تولید کنندگان آن جا وارد می‌شود به دولت خدمت گزار حزبی هویدا یادآوری نموده و از مقامات سازمان برنامه و وزارت راه تقاضا کنم در این موقع که به حمدالله کارهای اساسی مملکت مانند شاه لوله گاز- کارخانجات پتروشیمی- صنایع ذوب آهن خاتمه یافته و یا نزدیک به خاتمه است و از طرفی با حصول توفیق کامل در بالا رفتن عواید نفت مضیقه‌های هزینه‌های عمرانی کاسته شده است دستور فرمایند راه آسفالته میناب به جیرفت که مدتی است متوقف مانده ادامه پیدا کند و نسبت به ساختمان راه جیرفت به درازترین که کلیه کارهای مقدماتیش خاتمه پذیرفته و از قرار اطلاع حاصله اعتبارش موجود و در سر اختلاف عقیده مقامات سازمان برنامه با وزارت راه نسبت به نقشه‌های تهیه شده این کار اساسی به تعویض افتاده است هر چه زودتر شروع نمایند.
ایام تعطیل تابستان گذشته که فرصت مناسبی به دست آمد تا به تمام بخش‌ها و اکثر قراء این شهرستان مستعد و زر خیز عاری از راه سرکشی بنمایم فوق العاده متمایل بودم که آقایان مدیر عامل سازمان برنامه و وزیر محترم راه در این بازدیدها حضور داشتند و این راه‌هائی که من پیموده‌ام قسمتی از آن را مشاهده می‌نمودند و هوای داغ داخل اتومبیل‌های شیشه بسته که هر ماشینی مجبور است برای جلوگیری از ورود خاک‌های سرمه‌ای شکل گسترده شده در جاده‌ها که از ماشین‌ها سبقت می‌گیرند در موقع ایاب و ذهاب در این راه‌ها شیشه را در گرمای تابستان پائین بکشد استنشاق می‌فرمودند مسلم می‌دانم که محال بود این طور نسبت به راه سازی جیرفت بی تفاوت باشند و در اجرای برنامه‌های تصویبی برنامه چهارم در مورد جیرفت سرعت عمل به خرج ندهند و حالا هم از جناب آقای هویدا نخست وزیر محبوب حزبی ما که همیشه در اجرای منویات مبارک ملوکانه سربازی فداکار و کوشا بوده و هستند استدعا می‌نمایم که مقرر فرمایند جناب آقای مدیر عامل سازمان برنامه و جناب آقای وزیر راه افتخار میزبانی شان را به بنده مرحمت فرموده و برای دو روز به جیرفت تشریف آورده (البته از کرمان تا جیرفت با ماشین) و راه‌های آن جا را در کنار مزارع سر سبز و باغات مرکبات و خرما مشاهده بفرمایند اگر باز هم تصمیمی‌به راه سازی آن جا اتخاذ ننمودند بنده از تقاضای خودم صرف نظر می‌کنم و امیدوارم این تقاضا مورد اجابت قرار گیرد. از توجهی که فرمودید نهایت تشکر را دارم (احسنت- احسنت).
رئیس- آقای دکتر خزائلی بفرمائید.
دکتر خزائلی- به نام خداوند توانای دانا و بهنام نامی‌شاهنشاه آریامهر مظهر افتخار ایران و بزرگ ترین رهبر جهان چهارمین باری است که با اجازه مقام ریاست به عنوان آغاز هفته روشن دلان مصدع اوقات همکاران گرامی‌می‌شوم این هفته با فرمان مطاع اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر از طریق روزنامه‌ها و مطبوعات و رادیو و تلویزیون برنامه انتشاراتی خاصی اجرا خواهد شد که در طی هفته مسلماً همکاران محترم از آن مطلع خواهند شد خاصه قاطبه روشن دلان بسیار مفتخر و مباهی هستند که در پناه حمایت شاه و شهبانوی گرامی قرار دارند که آن‌ها به تشبه از صفات اولیاء دین همه این شئون اجتماعی را ملحوظ می‌دارند چهار هفته را که ما برگزار کردیم در ماه مبارک رمضان بود و این هفته دنباله دو سوگ قرار گرفته یکی سوگ مولای متقیان امیر مؤمنان و دیگر سوگ مردم نجیب پاکستان اما دستورات آسمانی ما به گونه‌ای است که ما در همه شئون به وظایف اجتماعی خود می‌پردازیم و آنی از کار ستم دیدگان طبیعت و آزردگان غافل نیستیم و روشن دلان از جمله آن‌ها هستند شاهنشاه مفخم ما در عین حال که توجه به ارتش جدید ما دارند و در عین حال که نیروی دریائی و هوائی را تقویت می‌کنند از لشگریان دعا هم غافل نیستند آن هنگام که در فارس تلویزیون ناحیه فارس را افتتاح می‌فرمایند جزء برنامه خود گشایش آموزشگاه نابینایان شوریده شیراز را هم قرار می‌دهند و با لطف و عنایت مخصوص به نابینایان و روشن دلان می‌نگرند در هنگامی‌که شهبانوی گرامی‌نسبت به کلیه امور مخصوصاً به امور هنری توجه دارند از وضع روشن دلان هم غافل نیستند در سال گذشته چند افتخار برای روشن دلان ایران واقع شد که هر کدام را ساعت‌ها باید درباره اش بحث و گفتگو کرد یکی از این اقدامات احداث آموزشگاه نابینایان بزرگ سال است که به امر شهبانوی گرامی‌در شرف ساختمان است و تا دو ماه دیگر آماده خواهد شد مطلب دیگر بیمه کردن نابینایان است در مقابل حوادث راه تا آن‌ها گوشه گیر نباشند و برای آموزش و کار آموزی بتوانند در مؤسساتی که برایشان آماده شده حاضر شوند و کسب علم و هنر کنند و از استعداد خود بهره مند بشوند و روی پای خود بایستند تا به کمک دیگران نیازمند نباشند بلکه به دیگران کمک و حمایت کنند قسمت دیگر تشکیل سازمان ملی رفاه نابینایان است که زیر نظر مستقیم علیا حضرت شهبانوی گرامی‌است و وزیر کار ریاست آن را عهده دار است ولی ریاست عالیه و افتخاری با علیا حضرت شهبانوی عزیز ما است هم چنین برای نابینایان طرح آموزشگاه حرفه‌ای در دست اقدام است اما انجام این امور منوط به آن است که همکاران عزیز دقت فرمایند و مثل گذشته دچار غفلت در این مورد نشوند و بودجه مخصوص برای سازمان رفاه نابینایان در بودجه کل کشور ملحوظ بدارند البته انجمن توان بخشی ما داریم و به حکم قانون روی کار آمده است ولی متأسفانه به هیچ وجه از طرف انجمن توان بخشی برای نابینایان در سال‌های گذشته اقدامی‌نشده و بنده تقاضایم اینست که در سال جاری کد مخصوصی برای سازمان نابینایان ملحوظ گردد تا عقب ماندگی آن‌ها جبران بشود برای این که نابینایان در سر حد معلولیت واقع شده‌اند و احتیاجات شان همیشه به کمک و مساعدت نیست بلکه همان قدر دستگیری می‌خواهند تا در زمره نابینایان قرار بگیرند و از آن پس می‌توانند روی پای خود قائم باشند و به کمک همه انسان‌های معلول بشتابند در خاتمه من تقاضا می‌کنم گرچه جای ما محقر است و محل اجاره‌ای تهیه شده به جای آموزشگاه سابق که در خیابان شاه آباد بود به هر حال آموزشگاه محقری هست همکاران عزیز با آمدن خود روشن دلان را تسلی دهند همین دلجوئی‌ها موجب دلگرمی‌آن‌ها به کار خواهد شد بسیار متشکرم (احسنت- احسنت).
- تقدیم یک فقره آئین‌نامه به وسیله آقای مهندس مجد معاون وزارت کار و امور اجتماعی
۳- تقدیم یک فقره آئین‌نامه به وسیله آقای مهندس مجد معاون وزارت کار و امور اجتماعی
رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای مهندس مجد فرمایشی دارید بفرمائید.
مهندس مجد (معاون وزارت کار و امور اجتماعی)- با توجه به تبصره ۳ ماده ۶ قانون کار آئین نامه حل اختلاف مستخدمین بانک‌ها مشتمل بر ۴ ماده تهیه گردیده که در جلسه مورخ ۲۳ /۴ /۴۹ به تائید شورای عالی کار رسیده است تقدیم می‌گردد.
رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم یک فقره لایحه و یک فقره آئین نامه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
۴- تقدیم یک فقره لایحه و یک فقره آئین نامه به وسیله تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ
رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در سه جلسه پیش لایحه‌ای تقدیم کردم که حق اولاد درجه داران و افسران جدید الاولاد قطع می‌شود حالا لایحه‌ای مشابه آن برای افزار مندان تقدیم می‌شود که فرزندانی که از این به بعد دارا می‌شوند به آن‌ها حق اولاد تعلق نمی‌گیرد هم چنین اصلاح ماده ۱۰ آئین نامه مدد معاش را هم برای تصویب تقدیم می‌کنم.
رئیس- لوایح به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- تقدیم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی به وسیله آقای مصطفوی کارپرداز مجلس شورای ملی
۵- تقدیم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی به وسیله آقای مصطفوی کارپرداز مجلس شورای ملی
رئیس- آقای مصطفوی فرمایشی دارید بفرمائید.
مصطفوی نائینی (کارپرداز)- با اجازه مقام محترم ریاست لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی را به ساحت مقدس مجلس تقدیم می‌کنم که مورد بررسی قرار بگیرد.
رئیس- لایحه به کمیسیون محاسبات ارجاع می‌شود.
- طرح و قرائت گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی
۶- طرح و قرائت گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی
رئیس- گزارش شور دوم خدمت وظیفه عمومی‌مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسات عدیده با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۱۴۹۹۲ مورخ ۱۶ /۳ /۱۳۴۹ راجع به خدمت وظیفه عمومی‌را برای شور دوم با حضور پیشنهاد دهندگان مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آن را بشرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
فصل اول- کلیات
مادۀ ۱- دفاع از میهن و سلطنت مشروطه ایران وظیفه ملی هر فرد ایرانی است و در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت شاهنشاهی ایران مکلف به انجام خدمت وظیفه عمومی‌برابر مقررات این قانون می‌باشند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی‌را جز در موارد مصرحه در این قانون نمی‌توان از خدمت معاف نمود.
مادۀ ۲- هر فرد ذکور ایرانی از اول فروردین ماه سالی که طی آن سال به سن ۱۹ سال تمام می‌رسد مشمول خدمت وظیفه عمومی‌است.
- تبصره- اداره وظیفه عمومی‌تواند اشخاصی را که مایل باشند قبل از رسیدن به سن مشمولیت داوطلبانه خدمت زیر پرچم خود را انجام دهند در صورتی که از لحاظ جسمی‌و روانی قادر به انجام خدمت بوده و حداقل ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت زیر پرچم اعزام دارد.
مادۀ ۳- مدت خدمت وظیفه عمومی۲۵ سال است و مراحل آن برای مشمولان اعم از مشمولان عادی و مشمولان فارغ التحصیل دیپلمه و بالاتر بشرح زیر می‌باشد:
الف- دوره زیر پرچم ۲ سال.
ب- دوره احتیاط ۶ سال.
ج- دوره ذخیره اول ۸ سال.
د- دوره ذخیره دوم ۹ سال.
- تبصرۀ ۱- در مواقع ضرورت و بسیج همگانی ممکن است افراد مشمول این قانون تا سن شصت سالگی نیز احضار گردند.
- تبصرۀ ۲- تاریخ شروع و پایان خدمت در مراحل احتیاط و ذخیره در مورد مشمولان عادی و فارغ التحصیل کمتر از لیسانسیه بر اساس سال تولد آن‌ها و در مورد مشمولان لیسانسیه به بالاتر از تاریخ پایان خدمت زیر پرچم آنان محاسبه و تاریخ خاتمه آن از سن ۴۵ سالگی تجاوز نخواهد کرد.
مادۀ ۴- کلیه مشمولان سالم و بلامانع به خدمت زیر پرچم اعزام می‌شوند و پس از فرا گرفتن آموزش‌های نظامی‌لازم بقیه خدمت زیر پرچم را در نیروهای مسلح شاهنشاهی یا سپاه‌های انقلاب شاه و مردم و یا در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری انجام خواهند داد. تعیین ترتیب تقدم برای استفاده از مشمولان مزبور در هر یک از سازمان‌های تصریح شده در این ماده با ستاد بزرگ ارتشتاران خواهد بود.
- تبصرۀ ۱- پس از تحویل مشمولان به مراکز آموزشی تا زمانی که امکان اجرای آموزش نظامی‌در مورد کلیه مشمولان فراهم نگردد و مورد احتیاج دولت هم نباشد برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون تعداد مورد احتیاج از بین آنان انتخاب و افراد مازاد معاف خواهند شد.
- تبصرۀ ۲- در زمان جنگ و بسیج همگانی در صورت لزوم کلیه افرادی که خدمت زیر پرچم را در سازمان‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری‌ها انجام داده‌اند و هم چنین کسانی که به علت مازاد بر احتیاج در زمان صلح از خدمت زیر پرچم معاف گردیده‌اند به خدمت احضار خواهند شد.
مادۀ ۵- وزارت جنگ می‌تواند آموزش نظامی‌را در کلیه دانشکده‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور که ارزش تحصیلی فارغ التحصیلان آن‌ها برابر لیسانس و بالاتر است به موقع اجرا گذارده و مدت آموزش نظامی‌دانشجویان دانشکده‌ها و مؤسسات مزبور را در صورت موفقیت آنان در آزمایش‌های مربوط جزو مدت خدمت زیر پرچم محسوب نماید.
نحوه اجرای مقررات این مادۀ در آئین‌نامه‌ای که وسیله وزارتخانه‌های جنگ و علوم و آموزش عالی تهیه و تصویب خواهد شد تعیین می‌گردد.
- تبصره- دانشجویانی که دوره آموزش نظامی‌را حین تحصیل طی می‌نمایند در مدت آموزش اردوئی تابع قوانین و مقررات کیفری و انضباطی ارتش شاهنشاهی خواهند بود.
مادۀ ۶- سن مشمولان و افراد تحت تکفل آنان از لحاظ خدمت وظیفه و یا معافیت از آن تابع مندرجات اولیه شناسنامه است.
مادۀ ۷- کارگران و مستخدمین مؤسسات خصوصی و هم چنین کارگران مؤسسات دولتی و سازمان‌های وابسته به دولت که خدمت زیر پرچم را انجام می‌دهند مجدداً به کار اولیه خود اشتغال خواهند یافت و کارفرما مکلف است آنان را به کار اولیه خود بگمارد.
آئین نامه اجرائی این مادۀ وسیله وزارت کشور و وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
مادۀ ۸- مشمولانی که با طی دوره دانشکده‌ها و آموزشگاه‌های افسری و درجه داری در کادر ثابت نیروهای مسلح شاهنشاهی و پاسبانی شهربانی کل کشور استخدام گردند مدت تحصیل آن‌ها جزء خدمت زیر پرچم محسوب خواهد شد و اگر مدت تحصیل از دو سال کمتر باشد از دوره خدمت آنان به نسبت کسری خدمت تا دو سال جزء خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود.
- تبصره ۱- دانشجویان و دانش‌آموزان کادر ثابت دانشکده‌ها و آموزشگاه‌های افسری و درجه داری چنان چه در حین تحصیل و قبل از نیل به درجات افسری یا درجه داری مستعفی یا به هر علتی به استثنای معافیت پزشکی اخراج شوند در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند دو سال خدمت زیر پرچم را بدون احتساب مدت خدمت قبلی با رعایت تشریفات مقرر در مادۀ (۴۵) این قانون انجام خواهند داد.
- تبصره ۲- افسران و درجه داران کادر ثابت در صورتی که به موجب مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی از خدمت اخراج یا مستعفی گردند به ترتیب زیر با آنان رفتار خواهد شد:
الف- کسانی که قبل از انجام تعهدات خدمتی خود اخراج می‌گردند اگر اخراج آنان به مناسبت معافیت پزشکی نباشد مدت تحصیل و سنوات خدمت افسری و درجه داری آنان جزو خدمت زیر پرچم محسوب نخواهد شد و در صورتی که قابل خدمت و بلامانع باشند برای انجام خدمت زیر پرچم اعزام خواهند شد.
ب- کسانی که مستعفی می‌گردند مدت تحصیل آنان قبل از نیل به درجات افسری و درجه داری جزء خدمت زیر پرچم محسوب نخواهند شد و چنان چه مدت خدمت افسری یا درجه داری آنان از دو سال کمتر باشد در صورتی که قابل خدمت و بلامانع باشند بقیه خدمت زیر پرچم را تا دو سال انجام خواهند داد.
- تبصره ۳- کارمندان متخصص غیر نظامی‌و افزارمندانی که با تعهد ده سال خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی استخدام گردند پس از انجام تعهد مربوط از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود. هفت سال خدمت در نقاط بد آب و هوا معادل ده سال خدمت محسوب می‌شود.
مادۀ ۹- کلیه مشمولانی که وارد خدمت زیر پرچم می‌شوند طبق آئین نامه‌های ارتش شاهنشاهی نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و والا حضرت ولایتعهد و حکومت سلطنتی مشروطه و پرچم ایران سوگند وفاداری یاد خواهند کرد.
مادۀ ۱۰- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها به علت ارتکاب جنایت به دو سال حبس یا بیشتر محکوم و مجازات مقرر درباره آن‌ها اجراء شده باشد از انجام خدمت زیر پرچم محروم خواهند شد.
- تبصره- از این قبیل مشمولان در مواقع ضرورت یا بسیج همگانی می‌توان برای امور مربوط به دفاع ملی استفاده نمود.
مادۀ ۱۱- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به علت ارتکاب جنحه به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها محکوم شده باشند و هنوز حکم شروع به اجراء نشده باشد بدواً به خدمت زیر پرچم اعزام و پس از انجام خدمت مزبور مجازات مقرر درباره آن‌ها اجراء خواهد شد.
- تبصره- چنان چه رفتار این قبیل محکومین در حین انجام خدمت زیر پرچم مورد رضایت فرماندهان یا رؤسای مربوط باشد و یا در عملیات جنگی فداکاری و شجاعت از خود نشان دهند پس از اتمام خدمت زیر پرچم برابر مادۀ ۵۵ قانون مجازات عمومی‌از پیشگاه همایونی استدعای عفو یا تخفیف مجازات آنان می‌شود.
مادۀ ۱۲- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یا در موقع احضار برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌در مراحل احتیاط و ذخیره و یا در حین انجام خدمات مزبور تحت تعقیب جزائی قرار گیرند به ترتیب زیر با آنان رفتار می‌شود:
الف- در صورتی که قبل از اعزام به خدمت درباره آنان کیفر خواست جنائی صادر شده باشد تا خاتمه رسیدگی و صدور رأی قطعی به خدمت اعزام نخواهند شد.
ب- چنان چه در حین انجام خدمت درباره آنان کیفر خواست جنائی صادر شود اعم از این که تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعزام به خدمت باشد از تاریخ اعلام کیفر خواست به قسمت مربوطه از کسوت نظامی‌خارج و به مراجع قضائی مربوط تحویل می‌شوند و در صورت برائت بقیه خدمت زیر پرچم را انجام خواهند داد.
ج- در صورتی که اتهام از درجه جنحه باشد بدواً خدمت زیر پرچم را انجام می‌دهند و بعد از پایان خدمت مقرر تحویل مقامات قضائی مربوط خواهند شد.
مادۀ ۱۳- افسران و درجه داران و افراد وظیفه که در حین خدمت زیر پرچم یا در مواقع احضار در مراحل احتیاط و ذخیره به علت ارتکاب جنحه یا جنایت (اعم از این که تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعرام باشد) به حکم قطعی محکوم گردند به ترتیب زیر با آن‌ها رفتار خواهد شد:
الف- محکومین به جنایت از کسوت سربازی خارج و مشمول مادۀ (۱۰) این قانون خواهند شد و برای اجرای حکم تحویل مقامات مربوط خواهند شد.
ب- محکومین به جنحه‌های مذکور در بند ج مادۀ (۱۹) اصلاحی قانون مجازات عمومی‌بقیه مدت خدمت زیر پرچم را با درجه و حقوق سربازی وظیفه انجام داده و پس از پایان خدمت مزبور برای اجرای حکم تحویل مقامات مربوط خواهند شد.
- تبصره- چنان چه مدت محکومیت این قبیل محکومین دو ماه حبس یا کمتر بوده یا اجرای مجازات آن‌ها معلق شده باشد با حفظ درجه و حقوق مربوط بقیه خدمت مقرر را انجام خواهند داد.
فصل دوم- احضار
مادۀ ۱۴- احضار مشمولان وظیفه عمومی‌برای انجام خدمت زیر پرچم بنا به پیشنهاد وزارت کشور و نیز احضار تمام یا قسمتی از افسران و درجه داران و افراد وظیفه (در هر یک از مراحل احتیاط و ذخیره) و معافیت موقت و دائم از احضار یک یا چند طبقه یا قسمتی از طبقات در مواقع ضرورت یا زمان جنگ و بسیج همگانی بنا به پیشنهاد وزارت جنگ و صدور فرمان همایونی انجام می‌گیرد و هم چنین بنا بر مقتضیات و برابر فرمان همایونی در مواقع ضروری ممکن است افسران و درجه داران و افراد وظیفه زیر پرچم بیش از مدت مقرر در مادۀ ۳ به خدمت ادامه و یا قبل از خاتمه دو سال از خدمت ترخیص گردند که در صورت اول به میزان دو برابر خدمت اضافی از ادوار خدمت آنان در دوره‌های احتیاط و ذخیره کسر می‌شود.
- تبصره- ترتیب احضار افسران و درجه داران و افراد وظیفه در مراحل احتیاط و ذخیره برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌و در زمان جنگ و بسیج همگانی یا ضرورت برابر آئین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.
مادۀ ۱۵- به وضع مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌یک سال قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یعنی در سالی که مشمولان در آن سال وارد سن ۱۹ سالگی می‌شوند رسیدگی خواهد شد.
مادۀ ۱۶- کسانی که به سن ۱۹ سالگی می‌رسند پس از انتشار فرمان احضار موظفند برای روشن نمودن وضع مشمولیت شان به سازمان وظیفه عمومی‌محل تولد مراجعه و خود را معرفی نمایند و در صورتی که در خارج از محل تولد اقامت داشته باشند می‌توانند به سازمان وظیفه عمومی محل اقامت خود مراجعه کنند.
- تبصره- مشمولان مقیم خارج از کشور باید به نمایندگی کنسولی یا سیاسی شاهنشاهی در کشور محل اقامت خود و در صورت نبودن آن به نزدیک‌ترین نمایندگی کنسولی یا سیاسی شاهنشاهی مراجعه نمایند.
مادۀ ۱۷- در مواقع فوق‌العاده به موجب فرمان همایونی افراد ذکور که به سن مشمولیت نرسیده ولی ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت احضار خواهند شد در این صورت این قبیل احضار شدگان مشمول مقررات قانون خدمت وظیفه عمومی‌خواهند بود.
- تبصره- افرادی که بر طبق مقررات این مادۀ به خدمت وظیفه عمومی‌احضار می‌شوند پس از انجام دو سال خدمت زیر پرچم از لحاظ بقیه مراحل خدمت وظیفه عمومی‌در ردیف افراد هم سن خود قرار می‌گیرند و مجموع مدت خدمت وظیفه عمومی‌آنان از ۲۵ سال تجاوز نخواهد کرد.
مادۀ ۱۸- کسانی که در تاریخ‌های تعیین شده برای رسیدگی یا اعزام به خدمت خود را بدون عذر موجه معرفی ننمایند بنا به تقاضای سازمان‌های وظیفه عمومی‌در شهرها وسیله مأموران شهربانی و در نقاطی که شهربانی وجود ندارد وسیله مأموران ژاندارمری جلب خواهند شد.
- تبصره- کدخدایان و ده داران در روستاها مکلفند در جلب و معرفی مشمولان وظیفه عمومی‌متولد و یا مقیم محل با مأموران ژندارمری همکاری نمایند.
مادۀ ۱۹- اداره ثبت احوال هر محل مکلف است صورت اسامی متولدین ذکور شهرستان یا بخش‌های حوزه مأموریت خود را که در سال بعد باید به وضع مشمولیت آنان رسیدگی شود به طور تفکیک در ۴ نسخه تهیه و تا اول آذر هر سال به مراجعی که وظایف سازمان وظیفه عمومی‌محل را انجام می‌دهند تسلیم کند.
- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ستوده وزیر پست و تلگراف و تلفن
۷- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای مهندس ستوده وزیر پست و تلگراف و تلفن
رئیس- آقای مهندس ستوده فرمایشی دارید بفرمائید.
مهندس ستوده (وزیر پست و تلگراف و تلفن)- با کسب اجازه از مقام ریاست، لایحه موافقت نامه فنی بین کشور ایران و ژاپن برای تأسیس مرکز تحقیقات علمی‌را به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم می‌کنم.
رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.
- ادامه مذاکره و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی و ارسال به مجلس سنا
۸- ادامه مذاکره و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشور راجع به لایحه خدمت وظیفه عمومی و ارسال به مجلس سنا
رئیس- بقیه مواد خدمت وظیفه عمومی‌قرائت می‌شود.
فصل سوم- رسیدگی
مادۀ ۲۰- حوزه‌های وظیفه عمومی‌تهران و مراجعی که در هر یک از مراکز شهرستان‌ها و بخش‌ها برای انجام وظایف سازمان وظیفه عمومی‌تعیین شده و یا خواهند شد امور وظیفه عمومی‌را که در این قانون پیش بینی گردیده است انجام خواهند داد.
مادۀ ۲۱- نمایندگان کنسولی دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج مسئول اجرای مقررات قانون وظیفه عمومی‌نسبت به مشمولان مقیم حوزه مأموریت خود و مشمولانی که طبق تبصره مادۀ (۱۶) این قانون به آن‌ها مراجعه می‌نمایند می‌باشند و موظفند به وضع مشمولیت آنان رسیدگی نموده نتیجه اقدامات را از طریق وزارت امور خارجه به اداره وظیفه عمومی‌اعلام دارند.
- تبصره- مشمولانی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند پس از ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل و هم چنین مشمولانی که پس از احضار به خدمت برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون به طور موقت به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند در پایان مدت تعیین شده باید جهت رسیدگی به وضع مشمولیت شان خود را به سازمان‌های وظیفه عمومی‌داخل کشور معرفی نمایند.
مادۀ ۲۲- مشمولانی که طبق مقررات این قانون سالم تشخیص داده شوند و خود را بلامانع معرفی نمایند به خدمت اعزام خواهند شد.
مادۀ ۲۳- به وضع مشمولانی که ادعای تکفل نمایند در مراکز شهرستان‌ها و بخش‌ها وسیله هیئتی مرکب از اشخاص زیر رسیدگی می‌شود:
الف- بخش دار محل یا جانشین او.
ب- رئیس سازمان وظیفه عمومی‌محل یا معاون او.
ج- در صورت وجود دادسرا نماینده دادستان شهرستان و در صورت وجود دادگاه بخش مستقل نماینده رئیس دادگاه.
د- دو نفر از نمایندگان انجمن شهر مرکز بخش یا انجمن ده مرکز بخش حسب مورد به معرفی انجمن در صورتی که وجود داشته باشد.
مادۀ ۲۴- هیئت رسیدگی در کنسولگری‌های دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج برای رسیدگی به وضع مشمولان مقیمی‌که مدعی کفالت هستند از اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
الف- سر کنسول یا کنسول یا نماینده آن‌ها.
ب- یک نفر از اتباع ایرانی مقیم محل به انتخاب سفارت یا کنسول گری.
ج- وابسته نظامی‌شاهنشاهی و چنان چه وابسته نظامی‌در محل وجود نداشته باشد یک نفر دیگر از اتباع ایرانی مقیم محل به انتخاب سفارت یا کنسول گری.
مادۀ ۲۵- در صورتی که مشمول به رأی صادره از طرف هیئت رسیدگی اعتراض نماید و یا هر یک از اعضائی که در اقلیت هستند به عنوان نقض قوانین و مقررات وظیفه عمومی‌ذیل رأی موجهاً اعتراض نمایند پرونده مشمول به هیئت رسیدگی تجدید نظر که در سازمان وظیفه عمومی‌تهران و مراکز هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری تشکیل خواهد شد احاله می‌گردد و رأی هیئت مزبور به استثنای موارد منطبق با مقررات مادۀ ۲۸ این قانون قاطع و غیر قابل اعتراض است اعتراض برای سربازی مانع از اعزام مشمول به خدمت وظیفه نمی‌باشد مگر این که رئیس اداره وظیفه عمومی‌یا نماینده او اعتراض وارده را موجه تشخیص و دستور عدم اعزام داده باشند.
- تبصره- رسیدگی به اعتراض آراء صادره از هیئت‌های رسیدگی نمایندگی‌های دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج در صورت تائید اعتراض از طرف اداره وظیفه عمومی‌به هیئت تجدید نظر سازمان وظیفه عمومی‌تهران احاله می‌گردد.
مادۀ ۲۶- هیئت رسیدگی تجدید نظر در سازمان وظیفه عمومی‌تهران و مراکز هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری با شرکت اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
الف- فرماندار یا معاو او.
ب- در سازمان وظیفه عمومی‌تهران رئیس سازمان یا جانشین او و در هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری فرمانده هنگ یا گردان مستقل یا معاون آن‌ها.
ج- دادستان شهرستان یا یکی از دادیاران.
د- در صورت وجود انجمن شهر دو نماینده انجمن شهر به معرفی انجمن.
مادۀ ۲۷- هر یک از اعضاء هیئت‌های رسیدگی که نسبت به موضوعی درباره مشمولی در هیئت رسیدگی رأی داده باشند حق شرکت در هیئت تجدید نظر برای رسیدگی درباره همان موضوع برای آن مشمول را ندارند.
مادۀ ۲۸- چنان چه حداکثر ظرف دو سال از تاریخ صدور رأی دادگاه تجدید نظر در نتیجه بازرسی‌های معموله گردد نظر هیئت رسیدگی تجدید نظر منطبق با اصول و قوانین جاری نبوده و اهمیت آن به حدی باشد که در وضع مشمول مؤثر باشد پرونده به وسیله رئیس اداره وظیفه عمومی‌در شورای عالی وظیفه عمومی‌مرکب از اشخاص زیر مطرح می‌گردد و نظر این شورا قطعی و غیر قابل اعتراض است:
الف- رئیس اداره وظیفه عمومی‌یا معاون او.
ب- یکی از مدیران کل وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور.
ج- یکی از دادیاران دیوان عالی کشور به انتخاب دادستان کل کشور.
- تبصره- آراء صادره قبل از تصویب این قانون نیز تا یک سال پس از تصویب این قانون با رعایت مفاد این مادۀ قابل طرح در شورای عالی وظیفه عمومی‌می‌باشد.
مادۀ ۲۹- چنان چه در حین انجام خدمت زیر پرچم تغییری در وضع مشمول حاصل گردد و مشمول یا یکی از مکفولین تحت تکفل او ادعای کفالت نماید فرماندهان و رؤسای مربوط مکلفند مراتب را به حوزه‌های وظیفه عمومی‌یا گروهان‌های اعزام کننده مشارالیه اعلام دارند در این صورت وضع مشمول در هیئت رسیدگی مطرح و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد.
فصل چهارم- معافیت‌ها
مبحث اول- معافیت تحصیلی
مادۀ ۳۰- دانش آموزان چهار ساله آخر دبیرستان‌ها و هنرآموزان هنرستان‌ها و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای که ارزش تحصیلی دیپلم آن‌ها از طرف مراجع صلاحیت دار معادل متوسطه کامل شناخته شده باشد و دانشجویان و هنرجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و هم چنین طلاب علوم دینی که برابر برنامه وزارت علوم و آموزش عالی مشغول تحصیل هستند چنان چه در حین تحصیل به سن مشمولیت برسند تا زمانی که به تحصیلات خود ادامه می‌دهند از اعزام به خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود به شرط این که سن دانش‌آموزان و هنرآموزان از ۲۴ سال تمام و سن دانشجویان و هنر جویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و طلاب علوم دینی از ۳۰ سال تمام و در صورتی که با رعایت مقررات این قانون جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور عزیمت می‌نمایند از ۳۱ سال تمام تجاوز نکند.
- تبصرۀ ۱- اشخاص زیر به واسطه موقعیت خود به شرط آن که اعتبار مدارک آنان را وزارت علوم و آموزش عالی گواهی نموده باشد از انجام خدمت زیر پرچم معاف می‌باشند:
الف- حکام شرع مجاز به اجتهاد و یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی.
ب- علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی‌و مسیحی.
- تبصرۀ ۲- دانش‌آموزان دوره دوم دبیرستان‌ها و دانشجویانی که در تاریخ تصویب این قانون در دانشکده‌ها و مؤسسات آموزش عالی مشغول تحصیل می‌باشند تا خاتمه دوره مربوط از شرط سن مذکور در این مادۀ مستثنی خواهند بود.
- تبصرۀ ۳- دانشجویانی که برابر مقررات آئین نامه انضباطی دانشجویان مصوب وزارت علوم و آموزش عالی از تحصیل معلق می‌گردند و از طرف دانشگاه‌ها یا دانشکده‌های مستقل و یا مؤسسات آموزش عالی به اداره وظیفه عمومی‌معرفی می‌شوند معافیت تحصیلی آنان لغو می‌شود و در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند در اولین نوبت به خدمت اعزام خواهند شد و خدمت زیر پرچم خود را با درجه و رتبه سربازی انجام خواهند داد.
این قبیل افراد در دوره آموزش نظامی‌در صورت ابراز علاقه و شایستگی بنا به پیشنهاد شورای مرکز آموزش نظامی‌و تصویب فرمانده مربوط که محل خدمت سازمانی وی درجه امیری باشد می‌توانند از مقررات مادۀ ۴۵ این قانون استفاده نمایند.
- تبصرۀ ۴- آئین‌نامه اجرائی این مادۀ از طرف وزارتخانه‌های علوم و آموزش عالی و کشور و جنگ و سازمان اوقاف تهیه و تصویب خواهد شد.
مادۀ ۳۱- صدور کارت معافیت تحصیلی دانش آموزان، هنرجویان و دانشجویان موکول به گواهی اشتغال به تحصیل آنان از طرف مقامات مسئول بوده و مدت اعتبار آن یک سال تمام می‌باشد.
مادۀ ۳۲- دانش آموزان و هنرجویان و دانشجویان مشمول به محض ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل یا رسیدن به حد نصاب سن مندرج در مادۀ (۳۰) این قانون با رعایت مفاد تبصره‌های آنان باید برای انجام خدمت زیر پرچم خود را معرفی نمایند مقامات مسئول مکلفند صورت اسامی‌این قبیل مشمولان را با ذکر مشخصات کامل و نشانی و رشته تحصیلی به طور انفرادی بدون تأخیر به سازمان وظیفه عمومی‌محل ارسال دارند.
- تبصرۀ ۱- مشمولانی که با داشتن معافیت تحصیلی در خارج از کشور تحصیل می‌نمایند به محض ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل موظفند حداکثر ظرف یک سال از تاریخ فراغ از تحصیل یا ترک تحصیل خود را به سازمان وظیفه عمومی‌مربوط در داخل کشور معرفی نمایند.
- تبصرۀ ۲- مقامات مسئول حسب مورد موظفند ارزش تحصیلی این قبیل مشمولان را از تاریخ تسلیم مدارک حداکثر ظرف دو ماه تعیین و به آنان تسلیم و مراتب را به اداره وظیفه عمومی‌اعلام نمایند.
مادۀ ۳۳- مشمولان دیپلمه که با داشتن برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت موقت از خدمت زیر پرچم در مسابقه ورودی یکی از دانشگاه‌ها یا مؤسسات آموزش عالی داخل کشور قبول شده و قبل از انقضاء مدت اعتبار برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت مزبور مشغول تحصیل شوند تا زمانی که به تحصیل اشتغال دارند می‌توانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند مشروط بر این که دارای غیبت غیر موجه نباشند. این معافیت فقط برای یک بار داده خواهد شد.
مادۀ ۳۴- فارغ‌التحصیلان دیپلمه در صورتی که از نظر مقررات این قانون غیبت غیر موجه نداشته باشند و بنا به گواهی وزارت علوم و آموزش عالی حائز شرایط اشتغال به تحصیل در خارج از کشور باشند می‌توانند با استفاده از مقررات معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت نمایند.
مادۀ ۳۵- اشخاصی که از تاریخ تصویب این قانون قبل از سن احضار به خدمت زیر پرچم بدون رعایت مقررات مادۀ (۳۴) این قانون به خارج از کشور عزیمت نمایند و به تحصیل مشغول شوند در موقعی که به سن مشمولیت برسند به آن‌ها معافیت تحصیلی داده نخواهد شد.
- تبصرۀ ۱- فرزندان ایرانیان مقیم خارج از کشور و فرزندان مأموران ثابت دولت شاهنشاهی در خارج از کشور و هم چنین کسانی که قانوناً تحت ولایت یا کفالت قانونی آن‌ها هستند از مقررات این مادۀ مستثنی خواهند بود.
- تبصرۀ ۲- کسانی که بخواهند فرزندان خود را از دوره دوم دبیرستان‌ها و یا پس از خاتمه دوره راهنمائی تحصیلی و قبل از رسیدن به سن مشمولیت برای ادامه تحصیل به خارج از کشور اعزام دارند باید قبلاً برای تائید صلاحیت مالی و اخلاقی به کمیسیونی مرکب از نمایندگان نخست وزیری و وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش و اداره وظیفه عمومی که بلافاصله پس از تصویب این قانون تشکیل می‌شود مراجعه نمایند و در صورتی که اکثریت اعضاء حاضر کمیسیون مزبور صلاحیت آن‌ها را مورد تائید قرار دهد این قبیل دانش‌آموزان نیز می‌توانند از معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در خارج از کشور استفاده نمایند و هم چنین کسانی که قبل از تصویب این قانون در خارج از کشور اعم از این که در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها و دانشکده‌ها مشغول به تحصیل باشند تا خاتمه تحصیلات خود طبق مقررات این قانون از معافیت تحصیلی استفاده خواهند کرد.
مبحث دوم- معافیت پزشکی
مادۀ ۳۶- مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌از نظر وضع مزاجی و استعداد جسمی‌و روانی به سه دسته بشرح زیر تقسیم می‌گردند:
- دسته یکم- کسانی که از نظر استعداد جسمی‌و روانی سالم و قابل خدمت می‌باشند.
- دسته دوم- کسانی که به علت ضعف مزاج و یا ابتلاء به بیماری موقتاً قادر به انجام خدمت زیر پرچم نباشند.
- دسته سوم- مشمولانی که به علت نقص عضو یا ابتلاء به بیماری جسمی‌و یا روانی به طور دائم قادر به انجام خدمت زیر پرچم نباشند.
- تبصرۀ ۱- نحوه طبقه بندی مشمولان و طرز معاینه و ضوابط معافیت پزشکی آن‌ها به موجب آئین نامه معاینه پزشکی مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌خواهد بود که به تصویب وزارت کشور و وزارت جنگ خواهد رسید.
- تبصرۀ ۲- هر گاه مشمولان فارغ‌التحصیل بالاتر از دیپلمه به علل جسمی‌قادر به انجام خدمت زیر پرچم در نیروهای مسلح شاهنشاهی نباشند ولی با در نظر گرفتن تخصص آنان بتوانند از عهده انجام خدمت در دیگر سازمان‌های مندرج در مادۀ (۴) این قانون برآیند برای خدمت در سازمان‌های مذکور اعزام خواهند شد این قبیل مشمولان آن قسمت از برنامه آموزش علمی‌نظامی‌را که با تشخیص کمیسیون پزشکی مراکز آموزشی و فرهنگی نیروهای مسلح شاهنشاهی با سلامت آنان منافات داشته باشد انجام نخواهند داد.
مادۀ ۳۷- به مشمولان دسته دوم مندرج در مادۀ ۳۶ به منظور درمان یک سال معافیت داده می‌شود این قبیل مشمولان در پایان سال مجدداً معاینه و چنان چه قابل خدمت تشخیص داده نشوند یک سال دیگر معافیت داده می‌شود و در پایان سال دوم چنان چه باز قابل خدمت تشخیص داده نشوند معاف دائم از خدمت در زمان صلح داده خواهد شد.
- تبصرۀ ۱- سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی موظفند این قبیل مشمولان را که به سازمان‌ها و مؤسسات مذکور مراجعه کنند مجاناً معالجه نمایند.
- تبصرۀ ۲- در زمان جنگ یا بسیج همگانی می‌توان افرادی را که در زمان صلح به علل پزشکی یا تکفل از خدمت زیر پرچم معاف شده‌اند نیز به خدمت احضار کرد.
مادۀ ۳۸- به مشمولان دسته سوم مذکور در مادۀ ۳۶ این قانون بلافاصله بعد از معاینه پزشکی معافیت دائم از خدمت داده می‌شود.
مادۀ ۳۹- معاینه مشمولان وسیله دو نفر پزشک از نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام می‌گردد و در صورت نبودن پزشکان نیروهای مسلح شاهنشاهی از پزشکان غیر نظامی‌که صلاحیت آنان وسیله بهداری محل تائید شده باشد استفاده خواهد شد.
- تبصره- در صورت نبودن دو نفر پزشک در محل برای معاینه مشمولان از یک پزشک استفاده خواهد شد ولی اظهار نظر در مورد معافیت موقت پزشکی مشمولان عادی لااقل بایستی با نظر دو پزشک و اظهار نظر در مورد معافیت دائم مشمولان عادی با نظر شورای پزشکی که حداقل از سه نفر پزشک تشکیل می‌شود و اظهار نظر درباره معافیت مشمولان فارغ‌التحصیل دیپلمه و بالاتر اعم از معافیت موقت یا دائم با نظر شوراهای پزشکی نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام گردد.
مادۀ ۴۰- چنان چه رئیس اداره وظیفه عمومی‌ظرف دو سال به نحوی اطمینان حاصل نماید که مشمولی با تقلب و دسیسه در معاینه پزشکی معافیت اخذ کرده و یا بر خلاف این قانون و آئین نامه معاینه پزشکی از خدمت زیر پرچم معاف و یا سرباز تشخیص داده شده از این قبیل مشمولان در شورای عالی پزشکی که حداقل از پنج نفر پزشکان نیروهای مسلح شاهنشاهی در تهران تشکیل می‌گردد معاینه مجدد به عمل خواهد آمد و نظر این شورا قاطع و غیر قابل اعتراض است.
مادۀ ۴۱- افسران و درجه‌داران و دانشجویان و دانش‌آموزان و افراد وظیفه چنان چه در حین خدمت زیر پرچم مبتلا به نقص عضو یا بیماری‌هائی گردند که مدت معالجه آن‌ها بیش از سه ماه به طول انجامد و مشمول معافیت‌های مندرج در آئین نامه معاینه پزشکی نباشند در صورتی که طبق نظر شورای پزشکی بیمارستان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی قادر به ادامه خدمت نباشند از انجام بقیه خدمت زیر پرچم معاف و علاوه بر استفاده از مزایای قانون و آئین نامه بیمه نیروهای مسلح شاهنشاهی برای ادامه درمان به سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی معرفی و اعزام خواهند شد.
فصل پنجم- معافیت کفالت
مادۀ ۴۲- اشخاص زیر کفیل شناخته می‌شوند:
الف- مشمولان کفیل منحصر به فرد مادر فاقد شوهر و تمکن و شغل.
ب- مشمولان کفیل منحصر به فرد معاش پدر از کار افتاده و بی بضاعت.
ج- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت برادر صغیر و یا از کار افتاده خود باشند.
د- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت خواهر صغیر یا فاقد شوهر و فاقد کار یا تمکن باشند.
هـ- فرزند ذکور منحصر به فرد والدینی که سن یکی از آنان از شصت سال تجاوز نموده باشد.
و- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت جد و یا جده از کار افتاده باشند.
ز- مشمولانی عادی که در تاریخ تصویب این قانون بیش از ۲۳ سال تمام داشته و قبل از مهر ماه ۱۳۴۹ ازدواج نموده و دارای زن یا فرزند باشند.
- تبصرۀ ۱- از کار افتاده به کسی اطلاق می‌شود که از نظر جسمی‌یا روانی قادر به تأمین معیشت خود از طریق انجام کار یا حرفه‌ای که بدان وسیله امرار معاش می‌کرده نباشد و به کار دیگری اشتغال نداشته باشد.
- تبصرۀ ۲- مشمولانی که قبل از تصویب این قانون از معافیت‌های مقرر در مادۀ ۶۳ قانون خدمت وظیفه عمومی‌مصوب اسفند ماه ۱۳۲۱ و مادۀ ۶۴ اصلاحی همان قانون مصوب اسفند ۱۳۲۷ استفاده نموده‌اند کماکان از معافیت مربوط بر طبق قوانین مزبور استفاده خواهند کرد.
- تبصرۀ ۳- مشمولانی که ادعای کفالت می‌نمایند می‌توانند مدارک لازم را تا دو ماه پیش از سال احضار به سازمان وظیفه عمومی‌محل سکونت خود تسلیم نمایند.
تحقیقات لازم نسبت به ادعای کفالت این قبیل مشمولان و هم چنین تصدیق صحت مندرجات استشهاد و مدارک آن‌ها در مورد عائله تحت تکفل و درآمد آنان در نقاطی که شهربانی وجود دارد با مأمورین شهربانی و در صورت نبودن شهربانی با مأمورین ژندارمری است.
هر گاه مأموری بر خلاف حقیقت تصدیق کند که موجبات صدور رأی کفالت مشمول یا موجبات اعزام به خدمت او را من غیر حق فراهم سازد برابر مقررات این قانون تعقیب خواهد شد.
مادۀ ۴۳- مشمولانی که کفیل شناخته شوند و مورد نیاز سازمان‌های مندرج در مادۀ ۴ این قانون باشند به خدمت زیر پرچم اعزام می‌گردند و در حین انجام آموزش نظامی‌به مشمولان عادی حقوق سرباز داوطلب و به مشمولان دیپلمه و فوق دیپلمه حقوق گروهبان سومی‌و به مشمولان لیسانسیه و بالاتر حقوق ستوان سومی‌پرداخت می‌شود و در بقیه مدت انجام خدمت زیر پرچم از حقوق و مزایای درجه مربوط استفاده خواهند نمود. در هر صورت حقوق و مزایای آنان بر حسب مورد کمتر از حقوق و مزایای مندرج در این مادۀ نخواهد بود.
- تبصرۀ ۱- به مشمولانی که کفیل شناخته شوند و مورد نیاز سازمان‌های مندرج در مادۀ ۴ این قانون نباشند یک سال معافیت داده می‌شود و در پایان سال به وضع کفالت این قبیل مشمولان مجدداً رسیدگی می‌شود چنان چه در وضع کفالت آنان تغییری حاصل نشده و به سبب عدم نیاز باز هم به خدمت اعزام نگردند یک سال دیگر به آنان معافیت داده می‌شود و در پایان سال دوم به وضع آنان رسیدگی و در صورت عدم تغییر وضع کفالت و عدم نیاز سازمان‌های مزبور برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون برگ معافیت دائم از خدمت در زمان صلح به آنان داده می‌شود.
- تبصرۀ ۲- سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ این قانون نیازمندی‌های خود را در نیمه دوم هر سال به ستاد بزرگ ارتشتاران اعلام می‌دارند تا مراتب پس از هماهنگی و تعیین ترتیب تقدم تأمین نیازمندی‌ها به اداره وظیفه عمومی‌منعکس می‌گردد. چنان چه تعداد مشمولان آمادۀ به خدمت (عادی- دیپلمه و فوق دیپلمه و لیسانسیه و بالاتر) بیش از تعداد مورد نیاز باشد مراتب بلافاصله و قبل از تاریخ اعزام به طریق مقتضی به اطلاع مشمولان خواهد رسید.
فصل ششم - آموزش نظامی‌مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌و درجات و حقوق و مزایای آنان
مادۀ ۴۴- کلیه مشمولان فارغ التحصیل دیپلمه و بالاتر طبق برنامه و مدت آموزشی که از طرف وزارت جنگ و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ تنظیم می‌گردد دوره آموزش مقدماتی نظامی‌را طی خواهند کرد.
- تبصرۀ ۱- در مورد مشمولان دیپلم و فوق دیپلم در صورتی که تعداد آنان بیش از نیازمندی کادر درجه داری در سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ این قانون باشد تعداد لازم برابر روشی که در آئین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد انتخاب و بقیه مانند مشمولان عادی جهت انجام خدمت زیر پرچم به مراکز آموزش وظیفه تحویل می‌گردند.
- تبصرۀ ۲- دارندگان دیپلم و فوق دیپلم که به خدمت سربازی وظیفه مانند مشمولان عادی اعزام می‌شوند در حین آموزش مقدماتی نظامی‌از نصف حقوق مبنا و پس از آن از حقوق مبنا مندرج در مادۀ ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند نمود.
مادۀ ۴۵- مشمولان دیپلمه و فوق دیپلمه پس از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی‌و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورتی که از لحاظ جسمی‌روانی- اخلاقی امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزشی درجه داری وظیفه اعزام و پس از موفقیت در طی دوره مزبور بر حسب معدل آزمایش‌های نهائی و احتیاجات نیروهای مسلح شاهنشاهی و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ به یکی از درجات گروهبانی وظیفه مفتخر خواهند شد.
- تبصره- در صورتی که مشمولان مذکور در این مادۀ در آزمایش‌های مربوط مردود شوند و یا برابر نظر شورای مرکز آموزش فاقد صلاحیت تشخیص داده شوند بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه و حقوق افرادی وظیفه انجام خواهند داد.
مادۀ ۴۶- مشمولان لیسانسیه و بالاتر پس از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی‌و یا طی دوره آموزش نظامی‌حین تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات عالی آموزشی و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی و امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزش افسری وظیفه اعزام و پس از طی دوره مزبور و موفقیت در آزمایش‌های این دوره دارندگان دانش نامه دکتری به درجه ستوان یکمی و سایرین به درجه ستوان دومی‌وظیفه مفتخر خواهند شد.
- تبصرۀ ۱- در صورتی که مشمولان مزبور در آزمایش‌های دوره مقدماتی نظامی‌مردود شوند و یا برابر نظر شورای مرکز آموزش از لحاظ جسمی- روانی- اخلاقی صلاحیت طی دوره افسری را نداشته باشند برای طی دوره درجه داری اعزام و برابر مقررات مادۀ ۴۵ این قانون با آنان رفتار خواهد شد.
- تبصرۀ ۲- در صورتی که مشمولان مزبور در آزمایش‌های دوره آموزشی افسری وظیفه مردود گردند یا از لحاظ جسمی- روانی- اخلاقی- فاقد صلاحیت نیل به مقام افسری بر حسب تشخیص شورای مرکز آموزش مربوط باشند بقیه خدمت زیر پرچم را در یکی از درجات استواری وظیفه انجام خواهند داد.
- تبصرۀ ۳- در صورتی که مشمولان مزبور در هر یک از مراحل آموزشی به علل امنیتی فاقد صلاحیت نیل به مقام افسری تشخیص داده شوند بقیه خدمت زیر پرچم را مانند افراد وظیفه انجام خواهند داد.
مادۀ ۴۷- درجه‌داران و افراد وظیفه که پس از انجام حداقل شش ماه خدمت برابر تشخیص فرماندهان یا رؤسای مربوط ممتاز و برجسته تشخیص داده شوند در صورت موفقیت در آزمایش به درجات بالاتر مفتخر و بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه جدید انجام می‌دهند.
- تبصره- نحوه اجرای مقررات مواد ۴۵و۴۶و۴۷ در آئین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
مادۀ ۴۸- افسران و درجه‌داران احتیاط و ذخیره که برای طی دوره‌های آموزشی فرا خوانده می‌شوند پس از طی دوره‌های آموزشی لازم و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورت ابراز لیاقت و شایستگی برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون به ترفیع درجه تا سرهنگی (سرهنگ داخل) نائل خواهند شد.
مادۀ ۴۹- اعطای درجه افسری به مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌و هم چنین تنزیل درجه افسران وظیفه برابر مقررات مواد قبل با تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی (در مورد افسران وظیفه‌ای که خدمت مقرر را در ارتش شاهنشاهی و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ انجام می‌دهند) و درج در فرمان همگانی ژاندارمری کل کشور (در مورد افسران وظیفه مربوط) خواهند بود.
- تبصره- تنزیل درجه افسران وظیفه در زمان جنگ در اختیار فرماندهانی است که قانوناً اختیار صدور امر تعقیب را دارند.
مادۀ ۵۰- اعطای درجات درجه داری و افرادی به مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌در حین خدمت زیر پرچم و هم چنین تنزیل درجه آنان از اختیارات فرماندهان و رؤسای مربوط با رعایت مقررات مادۀ ۱۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود.
مادۀ ۵۱- افسران و درجه‌داران وظیفه چنان چه در هر یک از دوره‌های خدمتی شئون و خصائل درجه خود را به تشخیص کمیسیونی مرکب از پنج نفر از افسران قسمت مربوط و تائید فرمانده یا رئیس قسمت (از مقامات سرتیپی و بالاتر) از دست بدهند با تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی حسب مورد و اهمیت موضوع تا رتبه سربازی تنزیل درجه داده خواهند شد و بقیه خدمت را در کلیه دوره‌ها با همان درجه و حقوق و مزایای همان رتبه انجام خواهند داد.
مادۀ ۵۲- میزان حقوق و مزایای ماهانه افسران- درجه‌داران- دانشجویان و دانش‌آموزان و افراد وظیفه بشرح زیر خواهد بود:
الف- حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجه‌داران وظیفه معادل حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجه‌داران کادر ثابت جز آن چه که به موجب قوانین فقط به افسران و درجه‌داران کادر ثابت تعلق می‌گیرد.
ب- حقوق ماهانه دانشجویان وظیفه که دوره آموزش افسری را طی می‌نمایند معادل حقوق ماهانه دانشجویان آموزشگاه افسری جزء.
ج- حقوق ماهانه دانش‌آموزان و دانشجویان در مدت آموزش مقدماتی نظامی‌و حقوق ماهانه دانش آموزان آموزشگاه درجه داری وظیفه در مدت آموزش تخصصی معادل حقوق ماهانه آموزشگاه درجه داری کادر ثابت.
د- حقوق ماهانه افراد وظیفه به میزانی که هر سال در بودجه وزارت جنگ پیش بینی می‌شود.
- تبصرۀ ۱- در مورد مشمولان دیپلمه و بالاتر که برابر مقررات این قانون کفیل شناخته می‌شوند برابر مادۀ ۴۳ این قانون رفتار می‌شود.
- تبصرۀ ۲- افسران و استواران و گروهبانان وظیفه در مدت خدمت از لباس مقرر در قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند نمود.
مادۀ ۵۳- افسران و درجه‌داران وظیفه در صورت اعزام به مأموریت یا انتقال یا خدمت در مناطق بد آب و هوا مشمول مقررات فوق‌العاده و مزایای مربوط به افسران و درجه‌داران کادر ثابت خواهند بود و چنان چه در یگان‌ها و قسمت‌هائی که پرسنل کادر ثابت آن‌ها از مزایای قانونی خاص استفاده می‌نمایند مشغول خدمت گردند در شرایط مشابه از مزایای مزبور استفاده خواهند کرد.
فصل هفتم - احضار در مراحل احتیاط و ذخیره
مادۀ ۵۴- وزارت جنگ می‌تواند یک یا چند طبقه از افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه که خدمت زیر پرچم را انجام داده‌اند و در دوره‌های احتیاط و ذخیره خدمت وظیفه عمومی‌هستند برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی یا بسیج به خدمت فرا خواند و پس از پایان آموزش یا رفع احتیاج آنان را مرخص نماید.
- تبصره- نحوه احضار و مهلت معرفی فرا خوانده شدگان و هم چنین کسانی که به علل ناشی از وضع جسمانی یا اجتماعی یا مشاغل آنان ممکن است از فرا خوانده شدن برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌معاف گردند در آئین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
مادۀ ۵۵- هزینه رفت و آمد افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه‌ای که برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌یا بسیج فرا خوانده می‌شوند به عهده وزارت جنگ می‌باشد.
- تبصره- در مواردی که رفت و آمد به وسیله بنگاه‌های راه آهن و کشتی رانی دولت امکان‌پذیر باشد فرا خوانده شدگان با ارائه مدارک لازم که در آئین نامه اجرائی این قانون پیش بینی می‌شود به طور رایگان از وسایل مزبور استفاده خواهند نمود.
مادۀ ۵۶- فرا خوانده شدگان برای تجدید یا تکمیل آموزش در صورتی که کارمند یکی از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت یا بخش خصوصی باشند با حفظ شغل مربوط حقوق و مزایای خود را از همان وزارتخانه یا مؤسسه یا بخش خصوصی دریافت خواهند داشت در غیر این صورت در مدت آموزش حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌داران و افراد هم درجه کادر ثابت از بودجه وزارت جنگ به آنان پرداخت می‌گردد.
مادۀ ۵۷- فرا خوانده شدگان برای بسیج در مدت بسیج حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌داران و افراد هم درجه کادر ثابت از بودجه وزارت جنگ دریافت خواهند داشت.
فصل هشتم - غیبت مشمولان وظیفه عمومی‌و جرائم و مجازات‌ها
مبحث اول- غیبت مشمولان خدمت وظیفه عمومی
مادۀ ۵۸- مشمولان خدمت وظیفه عمومی که برای رسیدگی یا اعزام احضار شده و در مهلت یا موعد مقرر که از طرف اداره وظیفه عمومی‌اعلام می‌شود خود را معرفی ننمایند و هم چنین مشمولانی که معافیت‌های موقت دریافت داشته و پس از انقضاء مدت اعتبار ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی خود را معرفی نکنند غائب شناخته شده و پس از معرفی یا دستگیری در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند به خدمت اعزام می‌گردند و پس از انجام خدمت زیر پرچم به اتهام غیبت آنان در مراجع دادگستری رسیدگی می‌گردد چنان چه دارای عذر موجه نباشند به زندان تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.
- تبصرۀ ۱- مشمولان غائب در صورتی که پس از حضور یا دستگیری در معاینه پزشکی معاف دائم تشخیص داده شوند از تعقیب کیفری معاف خواهند بود.
- تبصرۀ ۲- مشمولان غائب در صورتی که پس از حضور یا دستگیری در معاینه پزشکی معاف موقت تشخیص داده شوند برای درمان به سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی معرفی می‌شوند و بعد از انقضاء مهلت معافیت بر حسب این که قابل خدمت یا معاف دائم تشخیص داده شوند به خدمت اعزام یا معاف خواهند شد. در صورت اخیر قابل تعقیب کیفری نخواهند بود.
- تبصرۀ ۳- مشمولانی که معافیت تکفل دریافت داشته و پس از انقضاء مدت معافیت خود را ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی معرفی نکرده باشند پس از حضور یا دستگیری به کفالت آن‌ها رسیدگی می‌شود. در صورتی که در مدت غیبت در وضع تکفل آنان تغییری حاصل نشده و مشمولان در حال کفالت باشند از معافیت کفالت استفاده کرده و از تعقیب کیفری معاف خواهند شد.
- تبصرۀ ۴- مشمولان غائب چنان چه تا یک سال بعد از تاریخ تصویب این قانون برای رسیدگی به وضع مشمولیت شان به حوزه‌های وظیفه عمومی‌مراجعه نمایند از مجازات غیبت معاف خواهند شد.
مادۀ ۵۹- مشمولان غائبی که به خدمت زیر پرچم اعزام می‌گردند در صورتی که در حین خدمت زیر پرچم حسن رفتار و اخلاق از آنان مشاهده شود و یا در عملیات جنگی ابراز شجاعت و فداکاری نمایند و مراتب مورد گواهی فرمانده مربوط که درجه محل سازمانی آن امیری باشد واقع گردد از تعقیب کیفری مربوط به اتهام غیبت معاف خواهند شد.
مبحث دوم- جرائم و مجازات‌ها
مادۀ ۶۰- کسانی که با تقلب و دسیسه موجبات معافیت خود یا دیگران را از خدمت وظیفه عمومی فراهم سازند در دادگاه نظامی‌به اتهام آن‌ها رسیدگی شده به شش ماه تا دو سال حبس عادی محکوم خواهند شد و در صورتی که ارتکاب جرم در زمان جنگ باشد به دو تا پنج سال حبس مجرد محکوم می‌شوند هر گاه به موجب قوانین جاری اعمال ارتکابی آن‌ها عناوین خاص دیگری داشته که مستلزم کیفر شدیدتری باشد در این صورت به کیفر اشد محکوم می‌گردند.
- تبصره- منظور از تقلب و دسیسه مذکور در این مادۀ عبارت است از ارتکاب اعمالی که موجبات معافیت مشمول را من غیر حق فراهم یا وسایل آن را تسهیل نماید از قبیل اخذ شناسنامه مجدد، استفاده از شناسنامه دیگران، اعمال نفوذ، دادن شهادت کذب، گواهی بر خلاف واقع، مکتوم داشتن حقیقت و تحریک کردن و فریب دادن مشمول و نظایر آن‌ها.
مادۀ ۶۱- اشخاصی که به منظور اجرای مقررات این قانون وظایفی به عهده آنان محول شده است اعم از مسئولان و کارمندان اداره وظیفه عمومی‌و ژاندارمری و شهربانی و سازمان‌های تابعه آنان و سایر مأموران وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و نمایندگان انجمن‌های شهر و ده و ده داران و کدخدایان چنان چه با سوء نیت موجبات معافیت یا اعزام مشمولی را به خدمت وظیفه عمومی‌من غیر حق فراهم سازند در دادگاه نظامی‌به اتهام آن‌ها رسیدگی شده به حبس عادی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد و در صورتی که عمل در زمان جنگ واقع شود به حبس مجرد از دو تا ده سال محکوم خواهند شد.
مادۀ ۶۲- مشمولانی که فرمان احضار آنان برای رسیدگی صادر می‌گردد مکلفند طی سال احضار وضع مشمولیت خود را روشن نمایند چنان چه مشمولان مذکور به سن ۲۹ سال تمام نرسیده باشند ادارات اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در مورد فروش و واگذاری زمین و مؤسسات اعتباری شرکت‌های تعاونی روستائی در مورد پرداخت هر گونه وام کشاورزی و دفاتر اسناد رسمی‌در مورد خرید و فروش اموال غیر منقول و دفاتر ازدواج در مورد انجام عقد ازدواج و شهربانی کل کشور در مورد صدور گواهی نامه رانندگی و شهرداری‌ها در مورد صدور یا تجدید پروانه ادامه کسب و وزارت بهداری در مورد تمدید کارت سلامت اشخاص برای ادامه کسب در صورتی تقاضای آن‌ها را پذیرفته و مورد رسیدگی و اقدام قرار خواهند داد که وضع مشمولیت متقاضی روشن شده باشد.
بدین ترتیب که مشمول متقاضی باید فتوکپی یا رونوشت مصدق برگ اعزام به خدمت یا برگ خاتمه خدمت یا معافیت دائم از خدمت و یا برگ معافیت موقت و یا آمادۀ به خدمت که مهلت آن‌ها منقضی نشده باشد تسلیم نماید مسئولین امر که بر خلاف مقررات این مادۀ اقدام نمایند تحت تعقیب قرار گرفته و به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرائم رسیدگی نمایند.
مادۀ ۶۳- استخدام مشمولین به طور کلی در وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و مؤسسات خصوصی بدون داشتن معافیت دائم ممنوع است مجازات متخلفین (استخدام کنندگان) از شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی خواهد بود. دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرائم رسیدگی نمایند.
- تبصرۀ ۱- اشتغال به کار مشمولین با برگ معافیت موقت یا دفترچه آماده به خدمت فقط در مدت اعتبار آن‌ها بلامانع است.
- تبصرۀ ۲- استخدام مشمولین در نیروهای مسلح شاهنشاهی با رعایت تبصره ۳ مادۀ (۸) این قانون از محدودیت مقرر در این مادۀ مستثنی است.
مادۀ ۶۴- آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون وسیله وزارتخانه‌های کشور و جنگ تهیه و تصویب و به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
مادۀ ۶۵- قانون خدمت نظام وظیفه مصوب سال ۱۳۲۱ به استثنای مقررات جزئی مذکور در مواد ۱۵۵ و ۱۵۶ و آن قسمت از سایر قوانین و مقررات که مغایر با این قانون باشد ملغی است.
مخبر کمیسیون کشور- کلانتر هرمزی.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری در جلسه روز پنج شنبه هفتم آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه خدمت وظیفه عمومی‌را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشور را با اصلاحاتی که بعداً مورد تائید کمیسیون مزبور قرار گرفت تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر وفا.
گزارش شور دوم از کمیسیون بهداری به مجلس شورای ملی
کمیسیون بهداری در جلسه هفتم آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت فصل مربوط به خود از لایحه خدمت وظیفه عمومی‌را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشور را در این مورد عیناً تائید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بهداری- دکتر ستوده.
گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی
کمیسیون نظام در جلسه چهاردهم آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه خدمت وظیفه عمومی‌را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون کشور را با مختصر اصلاحی که بعداً مورد تائید کمیسیون مزبور قرار گرفت تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون نظام- ملک زاده آملی.
گزارش شور دوم از کمیسیون علوم و آموزش عالی به مجلس شورای ملی
کمیسیون علوم و آموزش عالی در جلسه ۱۸ آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت لایحه خدمت وظیفه عمومی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که بعداً مورد تائید کمیسیون کشور قرار گرفت تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون علوم و آموزش عالی- دکتر امامی‌خوئی.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۹ آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور نمایندگان دولت مواد مربوط به خود از لایحه خدمت وظیفه عمومی‌را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی که بعداً به تائید کمیسیون کشور رسید تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون امور خارجه- فتح الله مافی.
رئیس- مادۀ اول مطرح است، قرائت می‌شود.
مادۀ ۱- دفاع از میهن و سلطنت مشروطه ایران وظیفه ملی هر فرد ایرانی است و در اجرای این وظیفه کلیه اتباع ذکور دولت شاهنشاهی ایران مکلف به انجام خدمت وظیفه عمومی برابر مقررات این قانون می‌باشند و هیچ فرد مشمول خدمت وظیفه عمومی‌را جز در موارد مصرحه در این قانون نمی‌توان از خدمت معاف نمود.
رئیس- در مادۀ ۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ اول رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ دوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۲- هر فرد ذکور ایرانی از اول فروردین ماه سالی که طی آن سال به سن ۱۹ سال تمام می‌رسد مشمول خدمت وظیفه عمومی‌است.
- تبصره- اداره وظیفه عمومی‌تواند اشخاصی را که مایل باشند قبل از رسیدن به سن مشمولیت داوطلبانه خدمت زیر پرچم خود را انجام دهند در صورتی که از لحاظ جسمی‌و روانی قادر به انجام خدمت بوده و حداقل ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت زیر پرچم اعزام دارد.
رئیس- نسبت به مادۀ دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ دوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ سوم قرائت می‌شود.
مادۀ ۳- مدت خدمت وظیفه عمومی۲۵ سال است و مراحل آن برای مشمولان اعم از مشمولان عادی و مشمولان فارغ التحصیل دیپلمه و بالاتر بشرح زیر می‌باشد:
الف- دوره زیر پرچم ۲ سال.
ب- دوره احتیاط ۶ سال.
ج- دوره ذخیره اول ۸ سال.
د- دوره ذخیره دوم ۹ سال.
- تبصرۀ ۱- در مواقع ضرورت و بسیج همگانی ممکن است افراد مشمول این قانون تا سن شصت سالگی نیز احضار گردند.
- تبصرۀ ۲- تاریخ شروع و پایان خدمت در مراحل احتیاط و ذخیره در مورد مشمولان عادی و فارغ التحصیل کمتر از لیسانسیه بر اساس سال تولد آن‌ها و در مورد مشمولان لیسانسیه به بالا از تاریخ پایان خدمت زیر پرچم آنان محاسبه و تاریخ خاتمه آن از سن ۴۵ سالگی تجاوز نخواهد کرد.
رئیس- در مادۀ ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ سوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ چهارم قرائت می‌شود.
مادۀ ۴- کلیه مشمولان سالم و بلامانع به خدمت زیر پرچم اعزام می‌شوند و پس از فرا گرفتن آموزش‌های نظامی‌لازم بقیه خدمت زیر پرچم را در نیروهای مسلح شاهنشاهی یا سپاه‌های انقلاب شاه و مردم و یا در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری انجام خواهند داد. تعیین ترتیب تقدم برای استفاده از مشمولان مزبور در هر یک از سازمان‌های تصریح شده در این مادۀ با ستاد بزرگ ارتشتاران خواهد بود.
- تبصرۀ ۱- پس از تحویل مشمولان به مراکز آموزشی تا زمانی که امکان اجرای آموزش نظامی‌در مورد کلیه مشمولان فراهم نگردد و مورد احتیاج دولت هم نباشد برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون تعداد مورد احتیاج از بین آنان انتخاب و افراد مازاد معاف خواهند شد.
- تبصره ۲- در زمان جنگ و بسیج همگانی در صورت لزوم کلیه افرادی که خدمت زیر پرچم را در سازمان‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری‌ها انجام داده‌اند و هم چنین کسانی که به علت مازاد بر احتیاج در زمان صلح از خدمت زیر پرچم معاف گردیده‌اند به خدمت احضار خواهند شد.
رئیس- نسبت به مادۀ چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ چهارم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ پنجم قرائت می‌شود.
مادۀ ۵- وزارت جنگ می‌تواند آموزش نظامی‌را در کلیه دانشکده‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور که ارزش تحصیلی فارغ‌التحصیلان آن‌ها برابر لیسانس و بالاتر است به موقع اجرا گذارده و مدت آموزش نظامی‌دانشجویان دانشکده‌ها و مؤسسات مزبور را در صورت موفقیت آنان در آزمایش‌های مربوط جزو مدت خدمت زیر پرچم محسوب نماید.
نحوه اجرای مقررات این مادۀ در آئین نامه‌ای که وسیله وزارتخانه‌های جنگ و علوم و آموزش عالی تهیه و تصویب خواهد شد تعیین می‌گردد.
- تبصره- دانشجویانی که دوره آموزش نظامی‌را حین تحصیل طی می‌نمایند در مدت آموزش اردوئی تابع قوانین و مقررات کیفری و انضباطی ارتش شاهنشاهی خواهند بود.
رئیس- در مادۀ ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۶- سن مشمولان و افراد تحت تکفل آنان از لحاظ خدمت وظیفه و یا معافیت از آن تابع مندرجات اولیه شناسنامه است.
رئیس- نسبت به مادۀ ششم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ششم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ هفتم قرائت می‌شود.
مادۀ ۷- کارگران و مستخدمین مؤسسات خصوصی و هم چنین کارگران مؤسسات دولتی و سازمان‌های وابسته به دولت که خدمت زیر پرچم را انجام می‌دهند مجدداً به کار اولیه خود اشتغال خواهند یافت و کارفرما مکلف است آنان را به کار اولیه خود بگمارد.
آئین‌نامه اجرائی این مادۀ وسیله وزارت کشور و وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید.
رئیس- در مادۀ ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۸- مشمولانی که با طی دوره دانشکده‌ها و آموزشگاه‌های افسری و درجه داری در کادر ثابت نیروهای مسلح شاهنشاهی و پاسبانی شهربانی کل کشور استخدام گردند مدت تحصیل آن‌ها جزء خدمت زیر پرچم محسوب خواهد شد و اگر مدت تحصیل از دو سال کمتر باشد از دوره خدمت آنان به نسبت کسری خدمت تا دو سال جزء خدمت زیر پرچم محسوب می‌شود.
- تبصرۀ ۱- دانشجویان و دانش‌آموزان کادر ثابت دانشکده‌ها و آموزشگاه‌های افسری و درجه داری چنان چه در حین تحصیل و قبل از نیل به درجات افسری یا درجه داری مستعفی یا به هر علتی به استثنای معافیت پزشکی اخراج شوند در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند دو سال خدمت زیر پرچم را بدون احتساب مدت خدمت قبلی با رعایت تشریفات مقرر در مادۀ (۴۵) این قانون انجام خواهند داد.
- تبصرۀ ۲- افسران و درجه‌داران کادر ثابت در صورتی که به موجب مقررات قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی از خدمت اخراج یا مستعفی گردند به ترتیب زیر با آنان رفتار خواهد شد:
الف- کسانی که قبل از انجام تعهدات خدمتی خود اخراج می‌گردند اگر اخراج آنان به مناسبت معافیت پزشکی نباشد مدت تحصیل و سنوات خدمت افسری و درجه داری آنان جزو خدمت زیر پرچم محسوب نخواهد شد و در صورتی که قابل خدمت و بلامانع باشند برای انجام خدمت زیر پرچم اعزام خواهند شد.
ب- کسانی که مستعفی می‌گردند مدت تحصیل آنان قبل از نیل به درجات افسری و درجه داری جزء خدمت زیر پرچم محسوب نخواهند شد و چنان چه مدت خدمت افسری یا درجه داری آنان از دو سال کمتر باشد در صورتی که قابل خدمت و بلامانع باشند بقیه خدمت زیر پرچم را تا دو سال انجام خواهند داد.
- تبصرۀ ۳- کارمندان متخصص غیر نظامی‌و افزارمندانی که با تعهد ده سال خدمت در نیروهای مسلح شاهنشاهی استخدام گردند پس از انجام تعهد مربوط از خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود. هفت سال خدمت در نقاط بد آب و هوا معادل ده سال خدمت محسوب می‌شود.
رئیس- نسبت به مادۀ هشتم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ هشتم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۹- کلیه مشمولانی که وارد خدمت زیر پرچم می‌شوند طبق آئین نامه‌های ارتش شاهنشاهی نسبت به اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و والا حضرت ولایتعهد و حکومت سلطنتی مشروطه و پرچم ایران سوگند وفاداری یاد خواهند کرد.
رئیس- در مادۀ ۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۰- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها به علت ارتکاب جنایت به دو سال حبس یا بیشتر محکوم و مجازات مقرر درباره آن‌ها اجراء شده باشد از انجام خدمت زیر پرچم محروم خواهند شد.
- تبصره- از این قبیل مشمولان در مواقع ضرورت یا بسیج همگانی می‌توان برای امور مربوط به دفاع ملی استفاده نمود.
رئیس- در مادۀ ۱۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ دهم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ یازده قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۱- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم به علت ارتکاب جنحه به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها محکوم شده باشند و هنوز حکم شروع به اجراء نشده باشد بدواً به خدمت زیر پرچم اعزام و پس از انجام خدمت مزبور مجازات مقرر درباره آن‌ها اجراء خواهد شد.
- تبصره- چنان چه رفتار این قبیل محکومین در حین انجام خدمت زیر پرچم مورد رضایت فرماندهان یا رؤسای مربوط باشد و یا در عملیات جنگی فداکاری و شجاعت از خود نشان دهند پس از اتمام خدمت زیر پرچم برابر مادۀ ۵۵ قانون مجازات عمومی از پیشگاه همایونی استدعای عفو یا تخفیف مجازات آنان می‌شود.
رئیس- نسبت به مادۀ ۱۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۱ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۲- کسانی که قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یا در موقع احضار برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌در مراحل احتیاط و ذخیره و یا در حین انجام خدمات مزبور تحت تعقیب جزائی قرار گیرند به ترتیب زیر با آنان رفتار می‌شود:
الف- در صورتی که قبل از اعزام به خدمت درباره آنان کیفر خواست جنائی صادر شده باشد تا خاتمه رسیدگی و صدور رأی قطعی به خدمت اعزام نخواهند شد.
ب- چنان چه در حین انجام خدمت درباره آنان کیفر خواست جنائی صادر شود اعم از این که تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعزام به خدمت باشد از تاریخ اعلام کیفر خواست به قسمت مربوطه از کسوت نظامی‌خارج و به مراجع قضائی مربوط تحویل می‌شوند و در صورت برائت بقیه خدمت زیر پرچم را انجام خواهند داد.
ج- در صورتی که اتهام از درجه جنحه باشد بدواً خدمت زیر پرچم را انجام می‌دهند و بعد از پایان خدمت مقرر تحویل مقامات قضائی مربوط خواهند شد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۱۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۳- افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه که در حین خدمت زیر پرچم یا در مواقع احضار در مراحل احتیاط و ذخیره به علت ارتکاب جنحه یا جنایت (اعم از این که تاریخ ارتکاب قبل یا بعد از اعرام باشد) به حکم قطعی محکوم گردند به ترتیب زیر با آن‌ها رفتار خواهد شد:
الف- محکومین به جنایت از کسوت سربازی خارج و مشمول مادۀ (۱۰) این قانون خواهند شد و برای اجرای حکم تحویل مقامات مربوط خواهند شد.
ب- محکومین به جنحه‌های مذکور در بند ج مادۀ (۱۹) اصلاحی قانون مجازات عمومی‌بقیه مدت خدمت زیر پرچم را با درجه و حقوق سربازی وظیفه انجام داده و پس از پایان خدمت مزبور برای اجرای حکم تحویل مقامات مربوط خواهند شد.
- تبصره- چنان چه مدت محکومیت این قبیل محکومین دو ماه حبس یا کمتر بوده یا اجرای مجازات آن‌ها معلق شده باشد با حفظ درجه و حقوق مربوط بقیه خدمت مقرر را انجام خواهند داد.
رئیس- در مادۀ ۱۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ چهارده قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۴- احضار مشمولان وظیفه عمومی‌برای انجام خدمت زیر پرچم بنا به پیشنهاد وزارت کشور و نیز احضار تمام یا قسمتی از افسران و درجه داران و افراد وظیفه (در هر یک از مراحل احتیاط و ذخیره) و معافیت موقت و دائم از احضار یک یا چند طبقه یا قسمتی از طبقات در مواقع ضرورت یا زمان جنگ و بسیج همگانی بنا به پیشنهاد وزارت جنگ و صدور فرمان همایونی انجام می‌گیرد و هم چنین بنا بر مقتضیات و برابر فرمان همایونی در مواقع ضروری ممکن است افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه زیر پرچم بیش از مدت مقرر در مادۀ ۳ به خدمت ادامه و یا قبل از خاتمه دو سال از خدمت ترخیص گردند که در صورت اول به میزان دو برابر خدمت اضافی از ادوار خدمت آنان در دوره‌های احتیاط و ذخیره کسر می‌شود.
- تبصره- ترتیب احضار افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه در مراحل احتیاط و ذخیره برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌و در زمان جنگ و بسیج همگانی یا ضرورت برابر آئین نامه اجرائی این قانون خواهد بود.
رئیس- نسبت به مادۀ ۱۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ چهارده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۵- به وضع مشمولان خدمت وظیفه عمومی یک سال قبل از اعزام به خدمت زیر پرچم یعنی در سالی که مشمولان در آن سال وارد سن ۱۹ سالگی می‌شوند رسیدگی خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۱۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۶- کسانی که به سن ۱۹ سالگی می‌رسند پس از انتشار فرمان احضار موظفند برای روشن نمودن وضع مشمولیت شان به سازمان وظیفه عمومی‌محل تولد مراجعه و خود را معرفی نمایند و در صورتی که در خارج از محل تولد اقامت داشته باشند می‌توانند به سازمان وظیفه عمومی‌محل اقامت خود مراجعه کنند.
- تبصره- مشمولان مقیم یا خارج از کشور باید به نمایندگی کنسولی یا سیاسی شاهنشاهی در کشور محل اقامت خود و در صورت نبودن آن به نزدیک‌ترین نمایندگی کنسولی یا سیاسی شاهنشاهی مراجعه نمایند.
رئیس- نسبت به مادۀ ۱۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۷- در مواقع فوق‌العاده به موجب فرمان همایونی افراد ذکور که به سن مشمولیت نرسیده ولی ۱۸ سال تمام داشته باشند به خدمت احضار خواهند شد در این صورت این قبیل احضار شدگان مشمول مقررات قانون خدمت وظیفه عمومی‌خواهند بود.
- تبصره- افرادی که بر طبق مقررات این مادۀ به خدمت وظیفه عمومی‌احضار می‌شوند پس از انجام دو سال خدمت زیر پرچم از لحاظ بقیه مراحل خدمت وظیفه عمومی در ردیف افراد هم سن خود قرار می‌گیرند و مجموع مدت خدمت وظیفه عمومی‌آنان از ۲۵ سال تجاوز نخواهد کرد.
رئیس- در مادۀ ۱۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۸- کسانی که در تاریخ‌های تعیین شده برای رسیدگی یا اعزام به خدمت خود را بدون عذر موجه معرفی ننمایند بنا به تقاضای سازمان‌های وظیفه عمومی‌در شهرها وسیله مأموران شهربانی و در نقاطی که شهربانی وجود ندارد وسیله مأموران ژاندارمری جلب خواهند شد.
- تبصره- کدخدایان و ده داران در روستاها مکلفند در جلب و معرفی مشمولان وظیفه عمومی‌متولد و یا مقیم محل با مأموران ژندارمری همکاری نمایند.
رئیس- نسبت به مادۀ ۱۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۱۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۱۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۱۹- اداره ثبت احوال هر محل مکلف است صورت اسامی متولدین ذکور شهرستان یا بخش‌های حوزه مأموریت خود را که در سال بعد باید به وضع مشمولیت آنان رسیدگی شود به طور تفکیک در ۴ نسخه تهیه و تا اول آذر هر سال به مراجعی که وظایف سازمان وظیفه عمومی‌محل را انجام می‌دهند تسلیم کند.
رئیس- در مادۀ ۱۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۱۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۰- حوزه‌های وظیفه عمومی‌تهران و مراجعی که در هر یک از مراکز شهرستان‌ها و بخش‌ها برای انجام وظایف سازمان وظیفه عمومی‌تعیین شده و یا خواهند شد امور وظیفه عمومی را که در این قانون پیش بینی گردیده است انجام خواهند داد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۲۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۱- نمایندگان کنسولی دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج مسئول اجرای مقررات قانون وظیفه عمومی‌نسبت به مشمولان مقیم حوزه مأموریت خود و مشمولانی که طبق تبصره مادۀ (۱۶) این قانون به آن‌ها مراجعه می‌نمایند می‌باشند و موظفند به وضع مشمولیت آنان رسیدگی نموده نتیجه اقدامات را از طریق وزارت امور خارجه به اداره وظیفه عمومی‌اعلام دارند.
- تبصره- مشمولانی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند پس از ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل و هم چنین مشمولانی که پس از احضار به خدمت برابر مقررات آئین‌نامه اجرائی این قانون به طور موقت به خارج از کشور مسافرت می‌نمایند در پایان مدت تعیین شده باید جهت رسیدگی به وضع مشمولیت شان خود را به سازمان‌های وظیفه عمومی داخل کشور معرفی نمایند.
رئیس- در مادۀ ۲۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۱ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۲- مشمولانی که طبق مقررات این قانون سالم تشخیص داده شوند و خود را بلامانع معرفی نمایند به خدمت اعزام خواهند شد.
رئیس- نسبت مادۀ ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۳- به وضع مشمولانی که ادعای تکفل نمایند در مراکز شهرستان‌ها و بخش‌ها وسیله هیئتی مرکب از اشخاص زیر رسیدگی می‌شود:
الف- بخش دار محل یا جانشین او.
ب- رئیس سازمان وظیفه عمومی‌محل یا معاون او.
ج- در صورت وجود دادسرا نماینده دادستان شهرستان و در صورت وجود دادگاه بخش مستقل نماینده رئیس دادگاه.
د- دو نفر از نمایندگان انجمن شهر مرکز بخش یا انجمن ده مرکز بخش حسب مورد به معرفی انجمن در صورتی که وجود داشته باشد.
رئیس- در مادۀ ۲۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۴- هیئت رسیدگی در کنسول گری‌های دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج برای رسیدگی به وضع مشمولان مقیمی که مدعی کفالت هستند از اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
الف- سر کنسول یا کنسول یا نماینده آن‌ها.
ب- یک نفر از اتباع ایرانی مقیم محل به انتخاب سفارت یا کنسول گری.
ج- وابسته نظامی‌شاهنشاهی و چنان چه وابسته نظامی‌در محل وجود نداشته باشد یک نفر دیگر از اتباع ایرانی مقیم محل به انتخاب سفارت یا کنسول گری.
رئیس- نسبت به مادۀ ۲۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۵- در صورتی که مشمول به رأی صادره از طرف هیئت رسیدگی اعتراض نماید و یا هر یک از اعضائی که در اقلیت هستند به عنوان نقض قوانین و مقررات وظیفه عمومی‌ذیل رأی موجهاً اعتراض نمایند پرونده مشمول به هیئت رسیدگی تجدید نظر که در سازمان وظیفه عمومی‌تهران و مراکز هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری تشکیل خواهد شد احاله می‌گردد و رأی هیئت مزبور به استثنای موارد منطبق با مقررات مادۀ ۲۸ این قانون قاطع و غیر قابل اعتراض است. اعتراض برای سربازی مانع از اعزام مشمول به خدمت وظیفه نمی‌باشد مگر این که رئیس اداره وظیفه عمومی یا نماینده او اعتراض وارده را موجه تشخیص و دستور عدم اعزام داده باشند.
- تبصره- رسیدگی به اعتراض آراء صادره از هیئت‌های رسیدگی نمایندگی‌های دولت شاهنشاهی ایران در کشورهای خارج در صورت تائید اعتراض از طرف اداره وظیفه عمومی‌به هیئت تجدید نظر سازمان وظیفه عمومی‌تهران احاله می‌گردد.
رئیس- در مادۀ ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۶- هیئت رسیدگی تجدید نظر در سازمان وظیفه عمومی‌تهران و مراکز هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری با شرکت اشخاص زیر تشکیل می‌شود:
الف- فرماندار یا معاو او.
ب- در سازمان وظیفه عمومی‌تهران رئیس سازمان یا جانشین او و در هنگ‌ها و گردان‌های مستقل ژاندارمری فرمانده هنگ یا گردان مستقل یا معاون آن‌ها.
ج- دادستان شهرستان یا یکی از دادیاران.
د- در صورت وجود انجمن شهر دو نماینده انجمن شهر به معرفی انجمن.
رئیس- نسبت به مادۀ ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۷- هر یک از اعضاء هیئت‌های رسیدگی که نسبت به موضوعی درباره مشمولی در هیئت رسیدگی رأی داده باشند حق شرکت در هیئت تجدید نظر برای رسیدگی درباره همان موضوع برای آن مشمول را ندارند.
رئیس- در مادۀ ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۲۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۸- چنان چه حداکثر ظرف دو سال از تاریخ صدور رأی دادگاه تجدید نظر در نتیجه بازرسی‌های معموله گردد نظر هیئت رسیدگی تجدید نظر منطبق با اصول و قوانین جاری نبوده و اهمیت آن به حدی باشد که در وضع مشمول مؤثر باشد پرونده به وسیله رئیس اداره وظیفه عمومی‌در شورای عالی وظیفه عمومی‌مرکب از اشخاص زیر مطرح می‌گردد و نظر این شورا قطعی و غیر قابل اعتراض است:
الف- رئیس اداره وظیفه عمومی‌یا معاون او.
ب- یکی از مدیران کل وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور.
ج- یکی از دادیاران دیوان عالی کشور به انتخاب دادستان کل کشور.
- تبصره- آراء صادره قبل از تصویب این قانون نیز تا یک سال پس از تصویب این قانون با رعایت مفاد این مادۀ قابل طرح در شورای عالی وظیفه عمومی‌می‌باشد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۲۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۲۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۲۹- چنان چه در حین انجام خدمت زیر پرچم تغییری در وضع مشمول حاصل گردد و مشمول یا یکی از مکفولین تحت تکفل او ادعای کفالت نماید فرماندهان و رؤسای مربوط مکلفند مراتب را به حوزه‌های وظیفه عمومی‌یا گروهان‌های اعزام کننده مشارالیه اعلام دارند در این صورت وضع مشمول در هیئت رسیدگی مطرح و تصمیم مقتضی اتخاذ خواهد شد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۲۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۰- دانش آموزان چهار ساله آخر دبیرستان‌ها و هنر آموزان هنرستان‌ها و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای که ارزش تحصیلی دیپلم آن‌ها از طرف مراجع صلاحیت‌دار معادل متوسطه کامل شناخته شده باشد و دانشجویان و هنرجویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و هم چنین طلاب علوم دینی که برابر برنامه وزارت علوم و آموزش عالی مشغول تحصیل هستند چنان چه در حین تحصیل به سن مشمولیت برسند تا زمانی که به تحصیلات خود ادامه می‌دهند از اعزام به خدمت زیر پرچم معاف خواهند بود. به شرط این که سن دانش‌آموزان و هنرآموزان از ۲۴ سال تمام و سن دانشجویان و هنر جویان دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و طلاب علوم دینی از ۳۰ سال تمام و در صورتی که با رعایت مقررات این قانون جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور عزیمت می‌نمایند از ۳۱ سال تمام تجاوز نکند.
- تبصره - اشخاص زیر به واسطه موقعیت خود به شرط آن که اعتبار مدارک آنان را وزارت علوم و آموزش عالی گواهی نموده باشد از انجام خدمت زیر پرچم معاف می‌باشند:
الف- حکام شرع مجاز به اجتهاد و یا فتوی از مراجع تقلید یا فتوی.
ب- علماء درجه اول مذاهب زرتشتی و کلیمی‌و مسیحی.
- تبصرۀ ۲- دانش آموزان دوره دوم دبیرستان‌ها و دانشجویانی که در تاریخ تصویب این قانون در دانشکده‌ها و مؤسسات آموزش عالی مشغول تحصیل می‌باشند تا خاتمه دوره مربوط از شرط سن مذکور در این مادۀ مستثنی خواهند بود.
- تبصرۀ ۳- دانشجویانی که برابر مقررات آئین نامه انضباطی دانشجویان مصوب وزارت علوم و آموزش عالی از تحصیل معلق می‌گردند و از طرف دانشگاه‌ها یا دانشکده‌های مستقل و یا مؤسسات آموزش عالی به اداره وظیفه عمومی‌معرفی می‌شوند معافیت تحصیلی آنان لغو می‌شود و در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند در اولین نوبت به خدمت اعزام خواهند شد و خدمت زیر پرچم خود را با درجه و رتبه سربازی انجام خواهند داد.
این قبیل افراد در دوره آموزش نظامی‌در صورت ابراز علاقه و شایستگی بنا به پیشنهاد شورای مرکز آموزش نظامی‌و تصویب فرمانده مربوط که محل خدمت سازمانی وی درجه امیری باشد می‌توانند از مقررات مادۀ ۴۵ این قانون استفاده نمایند.
- تبصرۀ ۴- آئین‌نامه اجرائی این مادۀ از طرف وزارتخانه‌های علوم و آموزش عالی و کشور و جنگ و سازمان اوقاف تهیه و تصویب خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۳۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۱- صدور کارت معافیت تحصیلی دانش‌آموزان، هنرجویان و دانشجویان موکول به گواهی اشتغال به تحصیل آنان از طرف مقامات مسئول بوده و مدت اعتبار آن یک سال تمام می‌باشد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۳۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۳۱ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۲- دانش آموزان و هنرجویان و دانشجویان مشمول به محض ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل یا رسیدن به حد نصاب سن مندرج در مادۀ (۳۰) این قانون با رعایت مفاد تبصره‌های آنان باید برای انجام خدمت زیر پرچم خود را معرفی نمایند مقامات مسئول مکلفند صورت اسامی‌این قبیل مشمولان را با ذکر مشخصات کامل و نشانی و رشته تحصیلی به طور انفرادی بدون تأخیر به سازمان وظیفه عمومی‌محل ارسال دارند.
- تبصرۀ ۱- مشمولانی که با داشتن معافیت تحصیلی در خارج از کشور تحصیل می‌نمایند به محض ترک تحصیل یا فراغ از تحصیل موظفند حداکثر ظرف یک سال از تاریخ فراغ از تحصیل یا ترک تحصیل خود را به سازمان وظیفه عمومی‌مربوط در داخل کشور معرفی نمایند.
- تبصرۀ ۲- مقامات مسئول حسب مورد موظفند ارزش تحصیلی این قبیل مشمولان را از تاریخ تسلیم مدارک حداکثر ظرف دو ماه تعیین و به آنان تسلیم و مراتب را به اداره وظیفه عمومی‌اعلام نمایند.
رئیس- در مادۀ ۳۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۳- مشمولان دیپلمه که با داشتن برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت موقت از خدمت زیر پرچم در مسابقه ورودی یکی از دانشگاه‌ها یا مؤسسات آموزش عالی داخل کشور قبول شده و قبل از انقضاء مدت اعتبار برگ آماده به خدمت یا برگ معافیت مزبور مشغول تحصیل شوند تا زمانی که به تحصیل اشتغال دارند می‌توانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند مشروط بر این که دارای غیبت غیر موجه نباشند. این معافیت فقط برای یک بار داده خواهد شد.
رئیس- نسبت به مادۀ ۳۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۳۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۴- فارغ‌التحصیلان دیپلمه در صورتی که از نظر مقررات این قانون غیبت غیر موجه نداشته باشند و بنا به گواهی وزارت علوم و آموزش عالی حائز شرایط اشتغال به تحصیل در خارج از کشور باشند می‌توانند با استفاده از مقررات معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مسافرت نمایند.
رئیس- در مادۀ ۳۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۵- اشخاصی که از تاریخ تصویب این قانون قبل از سن احضار به خدمت زیر پرچم بدون رعایت مقررات مادۀ (۳۴) این قانون به خارج از کشور عزیمت نمایند و به تحصیل مشغول شوند در موقعی که به سن مشمولیت برسند به آن‌ها معافیت تحصیلی داده نخواهد شد.
- تبصرۀ ۱- فرزندان ایرانیان مقیم خارج از کشور و فرزندان مأموران ثابت دولت شاهنشاهی در خارج از کشور و هم چنین کسانی که قانوناً تحت ولایت یا کفالت قانونی آن‌ها هستند از مقررات این مادۀ مستثنی خواهند بود.
- تبصرۀ ۲- کسانی که بخواهند فرزندان خود را از دوره دوم دبیرستان‌ها و یا پس از خاتمه دوره راهنمائی تحصیلی و قبل از رسیدن به سن مشمولیت برای ادامه تحصیل به خارج از کشور اعزام دارند باید قبلاً برای تائید صلاحیت مالی و اخلاقی به کمیسیونی مرکب از نمایندگان نخست وزیری و وزارت علوم و آموزش عالی و وزارت کشور و وزارت آموزش و پرورش و اداره وظیفه عمومی که بلافاصله پس از تصویب این قانون تشکیل می‌شود مراجعه نمایند و در صورتی که اکثریت اعضاء حاضر کمیسیون مزبور صلاحیت آن‌ها را مورد تائید قرار دهد این قبیل دانش‌آموزان نیز می‌توانند از معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در خارج از کشور استفاده نمایند و هم چنین کسانی که قبل از تصویب این قانون در خارج از کشور اعم از این که در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها و دانشکده‌ها مشغول به تحصیل باشند تا خاتمه تحصیلات خود طبق مقررات این قانون از معافیت تحصیلی استفاده خواهند کرد.
رئیس- در مادۀ ۳۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۶- مشمولان خدمت وظیفه عمومی از نظر وضع مزاجی و استعداد جسمی‌و روانی به سه دسته بشرح زیر تقسیم می‌گردند:
- دسته یکم- کسانی که از نظر استعداد جسمی‌و روانی سالم و قابل خدمت می‌باشند.
- دسته دوم- کسانی که به علت ضعف مزاج و یا ابتلاء به بیماری موقتاً قادر به انجام خدمت زیر پرچم نباشند.
- دسته سوم- مشمولانی که به علت نقص عضو یا ابتلاء به بیماری جسمی‌و یا روانی به طور دائم قادر به انجام خدمت زیر پرچم نباشند.
- تبصرۀ ۱- نحوه طبقه بندی مشمولان و طرز معاینه و ضوابط معافیت پزشکی آن‌ها به موجب آئین نامه معاینه پزشکی مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌خواهد بود که به تصویب وزارت کشور و وزارت جنگ خواهد رسید.
- تبصرۀ ۲- هر گاه مشمولان فارغ‌التحصیل بالاتر از دیپلمه به علل جسمی‌قادر به انجام خدمت زیر پرچم در نیروهای مسلح شاهنشاهی نباشند ولی با در نظر گرفتن تخصص آنان بتوانند از عهده انجام خدمت در دیگر سازمان‌های مندرج در مادۀ (۴) این قانون برآیند برای خدمت در سازمان‌های مذکور اعزام خواهند شد این قبیل مشمولان آن قسمت از برنامه آموزش علمی نظامی را که با تشخیص کمیسیون پزشکی مراکز آموزشی و فرهنگی نیروهای مسلح شاهنشاهی با سلامت آنان منافات داشته باشد انجام نخواهند داد.
رئیس- در مادۀ ۳۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۷- به مشمولان دسته دوم مندرج در مادۀ ۳۶ به منظور درمان یک سال معافیت داده می‌شود این قبیل مشمولان در پایان سال مجدداً معاینه و چنان چه قابل خدمت تشخیص داده نشوند یک سال دیگر معافیت داده می‌شود و در پایان سال دوم چنان چه باز قابل خدمت تشخیص داده نشوند معاف دائم از خدمت در زمان صلح داده خواهد شد.
- تبصرۀ ۱- سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی موظفند این قبیل مشمولان را که به سازمان‌ها و مؤسسات مذکور مراجعه کنند مجاناً معالجه نمایند.
- تبصرۀ ۲- در زمان جنگ یا بسیج همگانی می‌توان افرادی را که در زمان صلح به علل پزشکی یا تکفل از خدمت زیر پرچم معاف شده‌اند نیز به خدمت احضار کرد.
رئیس- در مادۀ ۳۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۳۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۸- به مشمولان دسته سوم مذکور در مادۀ ۳۶ این قانون بلافاصله بعد از معاینه پزشکی معافیت دائم از خدمت داده می‌شود.
رئیس- در مادۀ ۳۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۳۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۳۹- معاینه مشمولان وسیله دو نفر پزشک از نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام می‌گردد و در صورت نبودن پزشکان نیروهای مسلح شاهنشاهی از پزشکان غیر نظامی که صلاحیت آنان وسیله بهداری محل تائید شده باشد استفاده خواهد شد.
- تبصره- در صورت نبودن دو نفر پزشک در محل برای معاینه مشمولان از یک پزشک استفاده خواهد شد ولی اظهار نظر در مورد معافیت موقت پزشکی مشمولان عادی لااقل بایستی با نظر دو پزشک و اظهار نظر در مورد معافیت دائم مشمولان عادی با نظر شورای پزشکی که حداقل از سه نفر پزشک تشکیل می‌شود و اظهار نظر درباره معافیت مشمولان فارغ‌التحصیل دیپلمه و بالاتر اعم از معافیت موقت یا دائم با نظر شوراهای پزشکی نیروهای مسلح شاهنشاهی انجام گردد.
رئیس- در مادۀ ۳۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۳۹ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۰- چنان چه رئیس اداره وظیفه عمومی‌ظرف دو سال به نحوی اطمینان حاصل نماید که مشمولی با تقلب و دسیسه در معاینه پزشکی معافیت اخذ کرده و یا بر خلاف این قانون و آئین نامه معاینه پزشکی از خدمت زیر پرچم معاف و یا سرباز تشخیص داده شده از این قبیل مشمولان در شورای عالی پزشکی که حداقل از پنج نفر پزشکان نیروهای مسلح شاهنشاهی در تهران تشکیل می‌گردد معاینه مجدد به عمل خواهد آمد و نظر این شورا قاطع و غیر قابل اعتراض است.
رئیس- در مادۀ ۴۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۴۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۱- افسران و درجه‌داران و دانشجویان و دانش‌آموزان و افراد وظیفه چنان چه در حین خدمت زیر پرچم مبتلا به نقص عضو یا بیماری‌هائی گردند که مدت معالجه آن‌ها بیش از سه ماه به طول انجامد و مشمول معافیت‌های مندرج در آئین‌نامه معاینه پزشکی نباشند در صورتی که طبق نظر شورای پزشکی بیمارستان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی قادر به ادامه خدمت نباشند از انجام بقیه خدمت زیر پرچم معاف و علاوه بر استفاده از مزایای قانون و آئین‌نامه بیمه نیروهای مسلح شاهنشاهی برای ادامه درمان به سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی معرفی و اعزام خواهند شد.
رئیس- در مادۀ ۴۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۴۱ رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۲- اشخاص زیر کفیل شناخته می‌شوند:
الف- مشمولان کفیل منحصر به فرد مادر فاقد شوهر و تمکن و شغل.
ب- مشمولان کفیل منحصر به فرد معاش پدر از کار افتاده و بی بضاعت.
ج- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت برادر صغیر و یا از کار افتاده خود باشند.
د- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت خواهر صغیر یا فاقد شوهر و فاقد کار یا تمکن باشند.
هـ- فرزند ذکور منحصر به فرد والدینی که سن یکی از آنان از شصت سال تجاوز نموده باشد.
و- مشمولانی که به تنهائی عهده دار معیشت جد و یا جده از کار افتاده باشند.
ز- مشمولانی عادی که در تاریخ تصویب این قانون بیش از ۲۳ سال تمام داشته و قبل از مهر ماه ۱۳۴۹ ازدواج نموده و دارای زن یا فرزند باشند.
- تبصرۀ ۱- از کار افتاده به کسی اطلاق می‌شود که از نظر جسمی‌یا روانی قادر به تأمین معیشت خود از طریق انجام کار یا حرفه‌ای که بدان وسیله امرار معاش می‌کرده نباشد و به کار دیگری اشتغال نداشته باشد.
- تبصرۀ ۲- مشمولانی که قبل از تصویب این قانون از معافیت‌های مقرر در مادۀ ۶۳ قانون خدمت وظیفه عمومی‌مصوب اسفند ماه ۱۳۲۱ و مادۀ ۶۴ اصلاحی همان قانون مصوب اسفند ۱۳۲۷ استفاده نموده‌اند کماکان از معافیت مربوط بر طبق قوانین مزبور استفاده خواهند کرد.
- تبصره ۳- مشمولانی که ادعای کفالت می‌نمایند می‌توانند مدارک لازم را تا دو ماه پیش از سال احضار به سازمان وظیفه عمومی‌محل سکونت خود تسلیم نمایند.
تحقیقات لازم نسبت به ادعای کفالت این قبیل مشمولان و هم چنین تصدیق صحت مندرجات استشهاد و مدارک آن‌ها در مورد عائله تحت تکفل و درآمد آنان در نقاطی که شهربانی وجود دارد با مأمورین شهربانی و در صورت نبودن شهربانی با مأمورین ژندارمری است.
هر گاه مأموری بر خلاف حقیقت تصدیق کند که موجبات صدور رأی کفالت مشمول یا موجبات اعزام به خدمت او را من غیر حق فراهم سازد برابر مقررات این قانون تعقیب خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۴۲ نظری نیست؟ آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.
دکتر یزدان پناه- در بند الف و بد و د این مادۀ صحبت از تمکن و بضاعت است البته تعیین حد نصاب تمکن و بضاعت یا پیش بینی ضوابطی در قانون مشکل است چون با شرایط و اوضاع باید تطبیق کند به این جهت بنده خواستم از تیمسار کاتوزیان معاون محترم وزارت جنگ خواهش می‌کنم توضیح بدهند که در محل مأمورین اجرا به چه شکلی موضوع تمکن را بررسی می‌کنند و آیا ضوابطی وجود دارد یا خیر.
رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- میزان درآمدی که در این مادۀ پیش بینی شده عبارت از مبلغی است که در تبصره ۲۰ قانون بودجه سال ۴۹ پیش بینی شده یعنی در مورد طبقات درجه سه و در حدود ماهیانه ۴۰۰ تومان باید داشته باشد و سایر طبقات بستگی به شئونات اجتماعی شان دارد بنابراین کسانی که درآمد ماهیانه‌شان بالاتر از ۴۰۰ تومان باشد می‌گویند تمکن دارند و اگر کمتر از این باشد فاقد تمکن هستند و این شخص باید تکفل آن‌ها را عهده دار شود.
رئیس- در مادۀ ۴۲ نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۴۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۳- مشمولانی که کفیل شناخته شوند و مورد نیاز سازمان‌های مندرج در مادۀ ۴ این قانون باشند به خدمت زیر پرچم اعزام می‌گردند و در حین انجام آموزش نظامی به مشمولان عادی حقوق سرباز داوطلب و به مشمولان دیپلمه و فوق دیپلمه حقوق گروهبان سومی‌و به مشمولان لیسانسیه و بالاتر حقوق ستوان سومی‌پرداخت می‌شود و در بقیه مدت انجام خدمت زیر پرچم از حقوق و مزایای درجه مربوط استفاده خواهند نمود. در هر صورت حقوق و مزایای آنان بر حسب مورد کمتر از حقوق و مزایای مندرج در این مادۀ نخواهد بود.
- تبصرۀ ۱- به مشمولانی که کفیل شناخته شوند و مورد نیاز سازمان‌های مندرج در مادۀ ۴ این قانون نباشند یک سال معافیت داده می‌شود و در پایان سال به وضع کفالت این قبیل مشمولان مجدداً رسیدگی می‌شود چنان چه در وضع کفالت آنان تغییری حاصل نشده و به سبب عدم نیاز باز هم به خدمت اعزام نگردند یک سال دیگر به آنان معافیت داده می‌شود و در پایان سال دوم به وضع آنان رسیدگی و در صورت عدم تغییر وضع کفالت و عدم نیاز سازمان‌های مزبور برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون برگ معافیت دائم از خدمت در زمان صلح به آنان داده می‌شود.
- تبصرۀ ۲- سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ این قانون نیازمندی‌های خود را در نیمه دوم هر سال به ستاد بزرگ ارتشتاران اعلام می‌دارند تا مراتب پس از هماهنگی و تعیین ترتیب تقدم تأمین نیازمندی‌ها به اداره وظیفه عمومی منعکس می‌گردد. چنان چه تعداد مشمولان آماده به خدمت (عادی- دیپلمه و فوق دیپلمه و لیسانسیه و بالاتر) بیش از تعداد مورد نیاز باشد مراتب بلافاصله و قبل از تاریخ اعزام به طریق مقتضی به اطلاع مشمولان خواهد رسید.
رئیس- در مادۀ ۴۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۴۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۴- کلیه مشمولان فارغ‌التحصیل دیپلمه و بالاتر طبق برنامه و مدت آموزشی که از طرف وزارت جنگ و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ تنظیم می‌گردد دوره آموزش مقدماتی نظامی‌را طی خواهند کرد.
- تبصرۀ ۱- در مورد مشمولان دیپلم و فوق دیپلم در صورتی که تعداد آنان بیش از نیازمندی کادر درجه داری در سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ این قانون باشد تعداد لازم برابر روشی که در آئین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد انتخاب و بقیه مانند مشمولان عادی جهت انجام خدمت زیر پرچم به مراکز آموزش وظیفه تحویل می‌گردند.
- تبصرۀ ۲- دارندگان دیپلم و فوق دیپلم که به خدمت سربازی وظیفه مانند مشمولان عادی اعزام می‌شوند در حین آموزش مقدماتی نظامی‌از نصف حقوق مبنا و پس از آن از حقوق مبنا مندرج در مادۀ ۵۱ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند نمود.
رئیس- در مادۀ ۴۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۴۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۵- مشمولان دیپلمه و فوق دیپلمه پس از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی‌و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورتی که از لحاظ جسمی- روانی- اخلاقی- امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزشی درجه داری وظیفه اعزام و پس از موفقیت در طی دوره مزبور بر حسب معدل آزمایش‌های نهائی و احتیاجات نیروهای مسلح شاهنشاهی و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ به یکی از درجات گروهبانی وظیفه مفتخر خواهند شد.
- تبصره- در صورتی که مشمولان مذکور در این مادۀ در آزمایش‌های مربوط مردود شوند و یا برابر نظر شورای مرکز آموزش فاقد صلاحیت تشخیص داده شوند بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه و حقوق افرادی وظیفه انجام خواهند داد.
رئیس- در مادۀ ۴۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد آقای دکتر یزدان پناه قرائت می‌شود.
در مورد لایحه نظام وظیفه عمومی‌پیشنهاد می‌نماید کلمه (و حقوق) از سطر سوم تبصره مادۀ ۴۵ حذف شود.
یزدان پناه.
رئیس- آقای دکتر یزدان پناه توضیح می‌فرمائید.
دکتر یزدان پناه- در تبصرۀ ۲ مادۀ ۴۴ به طور کلی معلوم شده است که مشمولینی که دارای دیپلم و بالاتر از دیپلم هسند حقوق ماهیانه شان چه مقدار خواهد بود در حقیقت این تبصره دو قسمت شده است در دوره آموزش نصف حقوق مبنا و دوره بعد از آموزش تمام تمام حقوق بنابراین در این تبصره کلمه کلی و عمومی‌است اعم از این که مشمولین دیپلمه در آزمایش‌های بعد موفق شوند یا نشوند معلوم و مشخص شده است که حقوق ماهیانه آن‌ها چه قدر خواهد بود بنابراین ذکر حقوق در تبصره مادۀ ۴۵ به اعتقاد بنده زائد است از این جهت بنده پیشنهاد کردم که کلمه حقوق حذف بشود.
رئیس- نسبت به پیشنهاد آقای دکتر یزدان پناه نظری نیست؟ آقای دکتر دادفر مخالفید (دکتر دادفر- مخالف نیستم توضیحی دارم) توضیح را که خودشان دادند بنابراین رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر یزدان پناه خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. نسبت به مادۀ ۴۵ با این اصلاحی که به عمل آمد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۶- مشمولان لیسانسیه و بالاتر پس از طی دوره آموزش مقدماتی نظامی‌و یا طی دوره آموزش نظامی‌حین تحصیل در دانشگاه‌ها و مؤسسات عالی آموزشی و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی و امنیتی شایستگی داشته باشند برای طی دوره آموزش افسری وظیفه اعزام و پس از طی دوره مزبور و موفقیت در آزمایش‌های این دوره دارندگان دانش نامه دکتری به درجه ستوان یکمی‌و سایرین به درجه ستوان دومی‌وظیفه مفتخر خواهند شد.
- تبصره ۱- در صورتی که مشمولان مزبور در آزمایش‌های دوره مقدماتی نظامی‌مردود شوند و یا برابر نظر شورای مرکز آموزش از لحاظ جسمی- روانی- اخلاقی صلاحیت طی دوره افسری را نداشته باشند برای طی دوره درجه داری اعزام و برابر مقررات مادۀ ۴۵ این قانون با آنان رفتار خواهد شد.
- تبصره ۲- در صورتی که مشمولان مزبور در آزمایش‌های دوره آموزشی افسری وظیفه مردود گردند یا از لحاظ جسمی- روانی- اخلاقی- فاقد صلاحیت نیل به مقام افسری بر حسب تشخیص شورای مرکز آموزش مربوط باشند بقیه خدمت زیر پرچم را در یکی از درجات استواری وظیفه انجام خواهند داد.
- تبصره ۳- در صورتی که مشمولان مزبور در هر یک از مراحل آموزشی به علل امنیتی فاقد صلاحیت نیل به مقام افسری تشخیص داده شوند بقیه خدمت زیر پرچم را مانند افراد وظیفه انجام خواهند داد.
رئیس- آقای دکتر درودی بفرمائید.
دکتر درودی- در قسمت اخیر این مادۀ برای بنده ابهامی‌وجود دارد نوشته شده کسانی که دارای دانش نامه دکتری هستند پس از طی دوره افسری به درجه ستوان یکمی‌مفتخر خواهند شد بنده خواستم سئوال بکنم کسانی که الان دوره آموزشی را تمام کرده‌اند و فعلاً ستوان دوم هستند آیا پس از تصویب قانون ستوان یکم خواهند شد یا نه چون مبهم است و روشن نیست که می‌شود یا نمی‌شود و اگر ستوان یکم بشوند مانعی ندارد اگر قرار بشود این عده ستوان یکم نشوند کسانی که بعداً می‌باید ستوان یکم شوند در ارتش ارشدیت مقدم تر از همه چیز است کسی که شش ماه جلوتر وارد خدمت شده جلوتر افسر شده با تمام شرایط مساوی این ستوان دوم باشد ولی کسی که شش ماه بعد آمده وار شد نیست ستوان یکم باشد و این باید احترام بگذارد این را می‌خواستم توضیح بفرمایند که آیا این‌ها ستوان یکم می‌شوند یا نه؟
رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.
سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- به طوری که استحضار دارید این قانون از تاریخی که تصویب می‌شود به مورد اجرا گذاشته می‌شود کسانی که بر طبق مقررات این قانون دوره‌های مذکور را طی کنند به این درجه می‌رسند الان این آقایانی که با یک شرایط دیگر خدمت کرده‌اند و یک دوره‌های دیگر را دیده‌اند و یک درجاتی را گرفته‌اند در ارتش در ژندارمری یک محل‌های سازمانی هست شرط اولی که به کسی درجه بدهند باید این افراد پست سازمانی داشته باشند این قانونی که الان تصویب می‌فرمائید باید به مجلس سنا برود و در سنا تصویب بشود برای کسانی که الان وارد خدمت می‌شوند این قانون قابل اجرا است و کسانی که فارغ التحصیل می‌شوند پس از آن به این افتخار نائل خواهند شد.
رئیس- نظر دیگری در مادۀ ۴۶ نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۴۶ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۷ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۷- درجه داران و افراد وظیفه که پس از انجام حداقل شش ماه خدمت برابر تشخیص فرماندهان یا رؤسای مربوط ممتاز و برجسته تشخیص داده شوند در صورت موفقیت در آزمایش به درجات بالاتر مفتخر و بقیه خدمت زیر پرچم را با درجه جدید انجام می‌دهند.
- تبصره- نحوه اجرای مقررات مواد ۴۵و۴۶و۴۷ در آئین نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۴۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۴۷ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۸- افسران و درجه داران احتیاط و ذخیره که برای طی دوره‌های آموزشی فرا خوانده می‌شوند پس از طی دوره‌های آموزشی لازم و موفقیت در آزمایش‌های مربوط در صورت ابراز لیاقت و شایستگی برابر مقررات آئین نامه اجرائی این قانون به ترفیع درجه تا سرهنگی (سرهنگ داخل) نائل خواهند شد.
رئیس- در مادۀ ۴۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۴۸ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۴۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۴۹- اعطای درجه افسری به مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌و هم چنین تنزیل درجه افسران وظیفه برابر مقررات مواد قبل با تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی (در مورد افسران وظیفه‌ای که خدمت مقرر را در ارتش شاهنشاهی و سایر سازمان‌های مذکور در مادۀ ۴ انجام می‌دهند) و درج در فرمان همگانی ژاندارمری کل کشور (در مورد افسران وظیفه مربوط) خواهند بود.
- تبصره- تنزیل درجه افسران وظیفه در زمان جنگ در اختیار فرماندهانی است که قانوناً اختیار صدور امر تعقیب را دارند.
رئیس- در مادۀ ۴۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۴۹ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۰- اعطای درجات درجه داری و افرادی به مشمولان خدمت وظیفه عمومی‌در حین خدمت زیر پرچم و هم چنین تنزیل درجه آنان از اختیارات فرماندهان و رؤسای مربوط با رعایت مقررات مادۀ ۱۹ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی خواهد بود.
رئیس- در مادۀ ۵۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۰ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۱- افسران و درجه داران وظیفه چنان چه در هر یک از دوره‌های خدمتی شئون و خصائل درجه خود را به تشخیص کمیسیونی مرکب از پنج نفر از افسران قسمت مربوط و تائید فرمانده یا رئیس قسمت (از مقامات سرتیپی و بالاتر) از دست بدهند با تصویب اعلیحضرت همایون شاهنشاه بزرگ ارتشتاران و درج در فرمان همگانی ارتش شاهنشاهی حسب مورد و اهمیت موضوع تا رتبه سربازی تنزیل درجه داده خواهند شد و بقیه خدمت را در کلیه دوره‌ها با همان درجه و حقوق و مزایای همان رتبه انجام خواهند داد.
رئیس- در مادۀ ۵۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۱ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۲ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۲- میزان حقوق و مزایای ماهانه افسران- درجه‌داران- دانشجویان و دانش‌آموزان و افراد وظیفه بشرح زیر خواهد بود:
الف- حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجه‌داران وظیفه معادل حقوق و مزایای ماهانه افسران و درجه داران کادر ثابت جز آن چه که به موجب قوانین فقط به افسران و درجه‌داران کادر ثابت تعلق می‌گیرد.
ب- حقوق ماهانه دانشجویان وظیفه که دوره آموزش افسری را طی می‌نمایند معادل حقوق ماهانه دانشجویان آموزشگاه افسری جزء.
ج- حقوق ماهانه دانش‌آموزان و دانشجویان در مدت آموزش مقدماتی نظامی‌و حقوق ماهانه دانش‌آموزان آموزشگاه درجه داری وظیفه در مدت آموزش تخصصی معادل حقوق ماهانه آموزشگاه درجه داری کادر ثابت.
د- حقوق ماهانه افراد وظیفه به میزانی که هر سال در بودجه وزارت جنگ پیش بینی می‌شود.
- تبصرۀ ۱- در مورد مشمولان دیپلمه و بالاتر که برابر مقررات این قانون کفیل شناخته می‌شوند برابر مادۀ ۴۳ این قانون رفتار می‌شود.
- تبصرۀ ۲- افسران و استواران و گروهبانان وظیفه در مدت خدمت از لباس مقرر در قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی استفاده خواهند نمود.
رئیس- در مادۀ ۵۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۲ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۳- افسران و درجه‌داران وظیفه در صورت اعزام به مأموریت یا انتقال یا خدمت در مناطق بد آب و هوا مشمول مقررات فوق‌العاده و مزایای مربوط به افسران و درجه‌داران کادر ثابت خواهند بود و چنان چه در یگان‌ها و قسمت‌هائی که پرسنل کادر ثابت آن‌ها از مزایای قانونی خاص استفاده می‌نمایند مشغول خدمت گردند در شرایط مشابه از مزایای مزبور استفاده خواهند کرد.
رئیس- در مادۀ ۵۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۳ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۴- وزارت جنگ می‌تواند یک یا چند طبقه از افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه که خدمت زیر پرچم را انجام داده‌اند و در دوره‌های احتیاط و ذخیره خدمت وظیفه عمومی‌هستند برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌یا بسیج به خدمت فرا خوانده و پس از پایان آموزش یا رفع احتیاج آنان را مرخص نماید.
- تبصره- نحوه احضار و مهلت معرفی فرا خوانده شدگان و هم چنین کسانی که به علل ناشی از وضع جسمانی یا اجتماعی یا مشاغل آنان ممکن است از فرا خوانده شدن برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌معاف گردند در آئین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۵۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۴ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۵ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۵- هزینه رفت و آمد افسران و درجه‌داران و افراد وظیفه‌ای که برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی‌یا بسیج فرا خوانده می‌شوند به عهده وزارت جنگ می‌باشد.
- تبصره- در مواردی که رفت و آمد به وسیله بنگاه‌های راه آهن و کشتی رانی دولت امکان پذیر باشد فرا خوانده شدگان با ارائه مدارک لازم که در آئین نامه اجرائی این قانون پیش بینی می‌شود به طور رایگان از وسایل مزبور استفاده خواهند نمود.
رئیس- در مادۀ ۵۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۵ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۶ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۶- فرا خوانده شدگان برای تجدید یا تکمیل آموزش در صورتی که کارمند یکی از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت یا بخش خصوصی باشند با حفظ شغل مربوط حقوق و مزایای خود را از همان وزارتخانه یا مؤسسه یا بخش خصوصی دریافت خواهند داشت در غیر این صورت در مدت آموزش حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌داران و افراد هم درجه کادر ثابت از بودجه وزارت جنگ به آنان پرداخت می‌گردد.
رئیس- در مادۀ ۵۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادۀ ۵۰ خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۱ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۷- فرا خوانده شدگان برای بسیج در مدت بسیج حقوقی معادل حقوق افسران و درجه‌داران و افراد هم درجه کادر ثابت از بودجه وزارت جنگ دریافت خواهند داشت.
رئیس- در مادۀ ۵۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ ۵۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۸ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۸- مشمولان خدمت وظیفه عمومی که برای رسیدگی یا اعزام احضار شده و در مهلت یا موعد مقرر که از طرف اداره وظیفه عمومی اعلام می‌شود خود را معرفی ننمایند و هم چنین مشمولانی که معافیت‌های موقت دریافت داشته و پس از انقضاء مدت اعتبار ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی خود را معرفی نکنند غائب شناخته شده و پس از معرفی یا دستگیری در صورتی که برابر مقررات این قانون قابل خدمت و بلامانع تشخیص داده شوند به خدمت اعزام می‌گردند و پس از انجام خدمت زیر پرچم به اتهام غیبت آنان در مراجع دادگستری رسیدگی می‌گردد چنان چه دارای عذر موجه نباشند به زندان تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.
- تبصرۀ ۱- مشمولان غائب در صورتی که پس از حضور یا دستگیری در معاینه پزشکی معاف دائم تشخیص داده شوند از تعقیب کیفری معاف خواهند بود.
- تبصرۀ ۲- مشمولان غائب در صورتی که پس از حضور یا دستگیری در معاینه پزشکی معاف موقت تشخیص داده شوند برای درمان به سازمان‌ها و مؤسسات درمانی عمومی‌خیریه یا دولتی معرفی می‌شوند و بعد از انقضاء مهلت معافیت بر حسب این که قابل خدمت یا معاف دائم تشخیص داده شوند به خدمت اعزام یا معاف خواهند شد. در صورت اخیر قابل تعقیب کیفری نخواهند بود.
- تبصرۀ ۳- مشمولانی که معافیت تکفل دریافت داشته و پس از انقضاء مدت معافیت خود را ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی معرفی نکرده باشند پس از حضور یا دستگیری به کفالت آن‌ها رسیدگی می‌شود. در صورتی که در مدت غیبت در وضع تکفل آنان تغییری حاصل نشده و مشمولان در حال کفالت باشند از معافیت کفالت استفاده کرده و از تعقیب کیفری معاف خواهند شد.
- تبصرۀ ۴- مشمولان غائب چنان چه تا یک سال بعد از تاریخ تصویب این قانون برای رسیدگی به وضع مشمولیت شان به حوزه‌های وظیفه عمومی‌مراجعه نمایند از مجازات غیبت معاف خواهند شد.
رئیس- در مادۀ ۵۸ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۵۸ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۵۹ قرائت می‌شود.
مادۀ ۵۹- مشمولان غائبی که به خدمت زیر پرچم اعزام می‌گردند در صورتی که در حین خدمت زیر پرچم حسن رفتار و اخلاق از آنان مشاهده شود و یا در عملیات جنگی ابراز شجاعت و فداکاری نمایند و مراتب مورد گواهی فرمانده مربوط که درجه محل سازمانی آن امیری باشد واقع گردد از تعقیب کیفری مربوط به اتهام غیبت معاف خواهند شد.
رئیس- در مادۀ ۵۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۵۹ رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۰ قرائت می‌شود.
مادۀ ۶۰- کسانی که با تقلب و دسیسه موجبات معافیت خود یا دیگران را از خدمت وظیفه عمومی‌فراهم سازند در دادگاه نظامی‌به اتهام آن‌ها رسیدگی شده به شش ماه تا دو سال حبس عادی محکوم خواهند شد و در صورتی که ارتکاب جرم در زمان جنگ باشد به دو تا پنج سال حبس مجرد محکوم می‌شوند هر گاه به موجب قوانین جاری اعمال ارتکابی آن‌ها عناوین خاص دیگری داشته که مستلزم کیفر شدیدتری باشد در این صورت به کیفر اشد محکوم می‌گردند.
- تبصره- منظور از تقلب و دسیسه مذکور در این ماده عبارت است از ارتکاب اعمالی که موجبات معافیت مشمول را من غیر حق فراهم یا وسایل آن را تسهیل نماید از قبیل اخذ شناسنامه مجدد، استفاده از شناسنامه دیگران، اعمال نفوذ، دادن شهادت کذب، گواهی بر خلاف واقع، مکتوم داشتن حقیقت و تحریک کردن و فریب دادن مشمول و نظایر آن‌ها.
رئیس- در مادۀ ۶۰ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۶۰ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۱ قرائت می‌شود.
ماده ۶۱- اشخاصی که به منظور اجرای مقررات این قانون وظایفی به عهده آنان محول شده است اعم از مسئولان و کارمندان اداره وظیفه عمومی‌و ژاندارمری و شهربانی و سازمان‌های تابعه آنان و سایر مأموران وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و نمایندگان انجمن‌های شهر و ده و ده‌داران و کدخدایان چنان چه با سوء نیت موجبات معافیت یا اعزام مشمولی را به خدمت وظیفه عمومی‌من غیر حق فراهم سازند در دادگاه نظامی‌به اتهام آن‌ها رسیدگی شده به حبس عادی از یک تا سه سال محکوم خواهند شد و در صورتی که عمل در زمان جنگ واقع شود به حبس مجرد از دو تا ده سال محکوم خواهند شد.
رئیس- در مادۀ ۶۱ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۶۱ رأی می‌گیریم، خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۲ قرائت می‌شود.
ماده ۶۲- مشمولانی که فرمان احضار آنان برای رسیدگی صادر می‌گردد مکلفند طی سال احضار وضع مشمولیت خود را روشن نمایند چنان چه مشمولان مذکور به سن ۲۹ سال تمام نرسیده باشند ادارات اصلاحات ارضی و تعاون روستائی در مورد فروش و واگذاری زمین و مؤسسات اعتباری شرکت‌های تعاونی روستائی در مورد پرداخت هر گونه وام کشاورزی و دفاتر اسناد رسمی‌در مورد خرید و فروش اموال غیر منقول و دفاتر ازدواج در مورد انجام عقد ازدواج و شهربانی کل کشور در مورد صدور گواهی نامه رانندگی و شهرداری‌ها در مورد صدور یا تجدید پروانه ادامه کسب و وزارت بهداری در مورد تمدید کارت سلامت اشخاص برای ادامه کسب در صورتی تقاضای آن‌ها را پذیرفته و مورد رسیدگی و اقدام قرار خواهند داد که وضع مشمولیت متقاضی روشن شده باشد.
بدین ترتیب که مشمول متقاضی باید فتوکپی یا رونوشت مصدق برگ اعزام به خدمت یا برگ خاتمه خدمت یا معافیت دائم از خدمت و یا برگ معافیت موقت و یا آمادۀ به خدمت که مهلت آن‌ها منقضی نشده باشد تسلیم نماید مسئولین امر که بر خلاف مقررات این مادۀ اقدام نمایند تحت تعقیب قرار گرفته و به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد. دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرائم رسیدگی نمایند.
رئیس- در مادۀ ۶۲ نظری نیست؟ پیشنهاد آقای دکتر دادفر قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید عبارت دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرایم رسیدگی نمایند از آخر مادۀ ۶۲ حذف شود.
با احترامات- دکتر دادفر.
رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمائید.
دکتر دادفر- بنده تصور می‌کنم این به قول منطقیون یک حشو قبیح است وقتی در عبارت گفته شود محکوم خواهد شد یعنی این را دادگاه رسیدگی خواهد کرد کما این که در مواد قبلی هم ۶ ماه و ۲ سال را در نظر گرفتیم وقتی می‌گوئیم به فلان مجازات محکوم می‌شوند دادگاه‌ها در تمام موارد مجبور به رسیدگی خواهند بود بنابراین به نظر بنده عبارت (دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرایم رسیدگی کنند) زائد است زیرا در محکمه محاکمه و رسیدگی می‌شود وقتی محکوم خواهد شد آن حکم درش مستتر است البته بودنش ضرری نمی‌زند ولی به قول قضات یک تکلیف بی‌قاعده و بی‌قواره‌ای است از این جهت بنده تقاضای حذف آن را کردم و هم چنین در مادۀ ۴۶ تبصرۀ ۳ در سطر سوم یک کلمه تشخیص در چاپ افتاده است.
رئیس- آقای شیخ الاسلام بفرمائید.
شیخ الاسلامی (رئیس کمیسیون دادگستری)- این جمله‌ای را که آقای دکتر دادفر فرمودند حذف شده بود چون قبلاً بود دادگاه‌ها مکلفند خارج از نوبت رسیدگی کنند چون خارج از نوبت حذف شده است بنابراین این هم باید حذف بشود و صحیح است.
رئیس- نسبت به این پیشنهاد نظر مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. حالا نسبت به مادۀ ۶۲ با این اصلاحی که به عمل آمد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۳ قرائت می‌شود.
مادۀ ۶۳- استخدام مشمولین به طور کلی در وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و مؤسسات خصوصی بدون داشتن معافیت دائم ممنوع است مجازات متخلفین (استخدام کنندگان) از شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی خواهد بود. دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرائم رسیدگی نمایند.
- تبصره ۱- اشتغال به کار مشمولین با برگ معافیت موقت یا دفترچه آمادۀ به خدمت فقط در مدت اعتبار آن‌ها بلامانع است.
- تبصره ۲- استخدام مشمولین در نیروهای مسلح شاهنشاهی با رعایت تبصره ۳ مادۀ (۸) این قانون از محدودیت مقرر در این مادۀ مستثنی است.
دکتر دادفر- در این مادۀ هم جمله «دادگاه‌ها مکلفند به این گونه جرائم رسیدگی نمایند» زائد است و باید حذف شود.
شیخ الاسلامی- این جا هم باید این عبارت حذف شود.
رئیس- بنابراین نسبت به مادۀ ۶۳ با حذف این عبارت رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۴ قرائت می‌شود.
مادۀ ۶۴- آئین نامه‌های اجرائی این قانون وسیله وزارتخانه‌های کشور و جنگ تهیه و تصویب و به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس- در مادۀ ۶۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۶۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ ۶۵ قرائت می‌شود.
ماده ۶۵- قانون خدمت نظام وظیفه مصوب سال ۱۳۲۱ به استثنای مقررات جزئی مذکور در مواد ۱۵۵ و ۱۵۶ و آن قسمت از سایر قوانین و مقررات که مغایر با این قانون باشد ملغی است.
رئیس- در مادۀ ۶۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به مادۀ ۶۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- در موقعی که شور اول لایحه مطرح بود متأسفانه من در تهران نبودم و نتوانستم روی پاره‌ای از مواد که نظراتی داشتم پیشنهادی بدهم البته بیشتر مواد در کمیسیون‌ها مطرح شده و از طرف نمایندگان و حزب مردم پیشنهادهایی شد و واقعاً این لایحه را یکی از لوایح خوب می‌دانم تقدیم چنین لوایحی را به دولت تبریک می‌گویم به هر حال یکی از مواردی که بنده تذکرش را لازم می‌دانم چون گذشته و دیگر قابل اصلاح نیست ولی از معاون محترم وزارت جنگ و معاون محترم وزارت کشور استدعا می‌کنم اگر ممکن باشد این مورد را مطالعه دقیق بفرمایند و در سنا این اصلاح را به عمل بیاورند به طور کلی جرایمی‌که اتفاق می‌افتد یا عمدی است یا غیر عمدی در صورتی که کسی که آن جرم را غیر عمد انجام می‌دهد تقصیری در انجام آن جرم نداشته و هیچ دلیلی در دست نداریم که این شخص که یک جرم غیر عمدی را انجام داده و واقعاً جنایت هم بوده وطن پرست تر از کسی که آن جرم را انجام نداده نباشد در مادۀ ۱۰ این قانون یک قسمت ذکر شده که به موجب احکام قطعی اگر یک نفر مرتکب جنایتی شده باشد و به دو سال حبس یا بیشتر محکوم شده باشد آن دو سال حبس در مورد آن شخص اجرا شده باشد از خدمت زیر پرچم به طور کلی معاف خواهد شد آن چه که بنده تذکرش را لازم می‌دانستم البته بنده شخصاً مخالف این بودم که در مورد خدمت زیر پرچم این ماده آورده بشود و تذکر داده بشود که اگر کسی جرمی‌مرتکب شد و محکوم شد این شخص از خدمت معاف باشد ولی چون این لایحه و مادۀ ۱۰ تصویب شده یک اصلاح خواهش می‌کنم انجام بدهید (یک نفر از نمایندگان- معاف نیست محروم است) فرق نمی‌کند نتیجه یکی است به خدمت زیر پرچم فرا خوانده نخواهد شد بنده این طور توجیه می‌کنم آن چه که می‌خواستم حضورتان عرض کنم این است که در جرایم عمدی ممکن است کسی که جنایت را انجام داده یک جانی بالفطره یا یک جانی حرفه‌ای باشد یا این که جانی اتفاقی باشد که جنایت را اتفاقی انجام داده باشد بنده در این مورد خاص ایراد نمی‌گیرم که شخص را از خدمت زیر پرچم محروم یا معاف کنید ولی در جرایمی‌که غیر عمد هست و مخصوصاً باید توجه کنیم در این مورد خاص که اکثر افرادی که به خدمت زیر پرچم خوانده می‌شوند و این دو سال حبس را می‌گذرانند شاید کسانی باشند که به ۱۸ سال تمام نرسیده‌اند و جناب شیخ الاسلامی‌که این جا تشریف دارند به این قسمت کاملاً توجه دارند که رسیدگی به این قبیل جرایم یعنی جنایت در دادگاه جنحه انجام می‌شود این جرایم غیر عمدی که این صغیری که هنوز به ۱۸ سال تمام نرسیده انجام می‌دهد و دو سال حبس هم در مورد او قطعی می‌شود و این دو سال را به پایان می‌رساند این شخص به عقیده بنده باید به خدمت زیر پرچم فرا خوانده شود و خدمتش را انجام بدهد چون این مجرم، مجرم بالفطره نبوده حرفه‌ای نبوده یک مجرمی‌است که من غیر عمد مرتکب جرمی‌گردیده است که من نظر معاون محترم وزارت جنگ و کشور را به این قسمت جلب می‌کنم در سنا که حتماً در بعد از جنایت که در مادۀ ۱۰ آورده شده بگذارید ارتکاب جنایات عمدی یعنی جنایات غیر عمد را مستثنی کنید.
رئیس- آقای دکتر درودی بفرمائید.
دکتر درودی- توضیحی که بنده در مادۀ ۴۶ خواستم مثل این که تیمسار کاتوزیان درست به عرایض بنده توجه نفرمودند و جواب ایشان زیاد قانع کننده نبود اولاً فرمودید پست سازمانی تا آن جا که بنده اطلاع دارم پست سازمانی ستوان معمولاً رسته ایست یعنی ستوان ۳ ستوان ۲ ستوان ۱ پست سازمانی شان یکی است بنابراین از این نظر اشکالی ندارد به علاوه فکر می‌کنم که پست سازمانی مربوط به افسران داوطلب باشد شاید مربوط به افسران وظیفه نباشد از این گذشته افسران وظیفه غالباً خدمت سپاهی در وزارتخانه‌ها انجام می‌دهند که اصولاً پست سازمانی ارتشی ندارند ولی در هر صورت به فرض این که هر اشکالی وجود داشته باشد اصل آن مشکل باقی هست که شما ارشدیت را این جا رعایت نکردید یعنی یک کسی که ۶ ماه پیش آده خدمت کرده با همان شرایط همان آموزش دوره نظامی‌همان دکترا این ستوان دوم بماند ولی یک کسی که ۶ ماه بعد می‌آید و مخالف ارشدیت هست یعنی پائین تر از آن هست این بشود ستوان دوم مثال می‌زنم الان یک کسی ستوان دوم هست یک کسی که دوره آموزش نظامی‌را طی می‌کند این می‌شود ستوان یکم و آن ستوان دوم باید به او احترام بگذارد و کسی که ۶ ماه بعد آمده ارشدتر است بدون هیچ نوع تبعیضی اگر این جا فکر می‌کنید که این عبارت رسا هست که بفرمائید این عمل بشود اگر خیال می‌کنم مطالعه‌ای بفرمائید تجدید نظری بشود و در مجلس سنا اصلاح بشود.
رئیس- آقای قاضی زاده بفرمائید.
قاضی زاده- چون ماه مبارک و ماه مقدس رمضان است و یکی از لوایح بسیار مقدس تصویب شده و یکی از قوانین مفیده چون بعضی از قوانین و بعضی مسائل هست که مستقیماً به روحیه میهن خواهی و شاه دوستی ارتباط دارد و این لایحه هم یکی از آن لوایح است که وقتی آدم مطالعه می‌کند به اصطلاح در وجد و حالت آرد پیران پارسا را آن حس میهن خواهی را تحریک می‌کند و امر می‌کند که در اطراف این موضوع بحث کنند مخصوصاً چون موضوع مربوط است به یکی از مقدسات ملی یعنی خدمت مقدس زیر پرچم و خلاصه این امر نظام وظیفه بسیار مقدس است و الان اشتیاقی که ملت ایران برای انجام خدمت وظیفه دارد بنده واقعاً این مطلب را می‌خواهم عرض کنم که در تمام تاریخ ایران سرتاسر صفحات تاریخ را که آقایان ورق زده‌اند و مطالعه فرموده‌اند چنین امری سابقه نداشته که چنین اشتیاقی اجتماع ملت برای انجام خدمت وظیفه و برای حراست مقام سلطنت از خودشان ابراز می‌کنند و فلسفه این امر هم اینست که به طوری که اطلاع دارید در صدر اسلام که غلبه با اسلام شد علاوه بر جنبه الهی همه مؤمن و معتقد بودند یعنی پیغمبر اسلام یک اصل عدالتی را آورد و این امر عدالت موجب شد و باعث شد که اجتماع و ملل و اقوام در آن دوره به این دین بگروند برای این که اختلاف طبقاتی شدیدی در عالم حکومت می‌کرد و هر یک به جهات مختلف و به سبب اصل کلی «به من چه» رغبتی نشان نمی‌دادند و عدم رضایت و اختلاف طبقاتی به حد اعلای خود رسیده بود ولی به اقتضای «مدتی برعکس گردد کارها» خوشبختانه همان اصل عدالت و همان عدالت اجتماعی در مملکت ما اجرا شده بعد از اصول انقلاب یعنی اختلاف طبقاتی چون از بین رفته است و هر کس در امور مملکت از نظر و معنی مادیات و معنویات سهیم و شریک است بنابراین تمام ملت جناب تیمسار کاتوزیان توجه داشته باشید ارتش که مورد احترام همه است با الغاء این رژیم‌ها و با اجرای اصول انقلاب و اجرای عدالت، وحدت اجتماعی عجیبی در این مملکت حکومت می‌کند که همه بالاتفاق برای انجام خدمت نظام وظیفه حاضرند و این ملت تا زمانی که اوضاع عالم بر این منوال است برای نیروی دفاعی و خدمت مقدس نظام وظیفه از صمیم دل استقبال می‌کنند و آن کلمه اجباری از بین رفت همه در این مملکت سهیم و شریکند چه در امر معنی و چه در امر مادیات، و موفقیت ارتش را در این موقع که ماه مبارک رمضان است و موقع استجابت دعا است بیش از پیش از خداوند متعال خواستارم و جناب آقای عباس میرزائی سال گذشته که رفتیم جنوب آن دلاوران را دیدیم و دیدیم که افسران چه جور خدمت می‌کردند و شهامت آن‌ها را جنابعالی در آن جلسه نطق پرشوری ایراد کردید حال اگر چهار تا شغال اندر خم رنگ رفته، پوستین رنگین کرده اظهاراتی بکنند و یا دعوی طاوسی بکنند باید گفت که:
- های ای فرعون ناموسی مکن
- تو شغالی هیچ طاوسی مکن
- سوی طاووسان روی پیدا شوی
- عاجزی از جلو و رسوا شوی
و مصداق این آیه شریفه قرآن کریم واقع شده‌اند. و اذا قیل لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انما نحن مصلحون. الا انهم هم المفسدون و لکن لا یشعرون (احسنت).
رئیس- آقای محمد اسدی بفرمائید.
محمد اسدی- بنده امسال افتخار عضویت کمیسیون کشور را به عهده دارم وقتی این لایحه به کمیسیون کشور ارجاع شد بنده دیدم آقایان وکلا را که عضویت کمیسیون کشور را به عهده دارند پیشنهادهای زیادی که برای رفاه و راحتی جامعه جوانانی که فردا برای خدمت سربازی اعزام خواهند شد پیشنهاد دادند نماینده هیئت دولت تیمسار و خانم معاون وزارت کشور و رئیس اداره نظام وظیفه حسن نیت بسیار زیادی از خود نشان دادند که این کمال علاقمندی دولت را برای رفاه و راحتی مردم مخصوصاً جوان‌ها نشان می‌داد روی این اصل لایحه‌ای که امروز در مجلس شورای ملی مطرح است و دارد به تصویب می‌رسد آمادۀ شد که آقایان به رأی العین ملاحظه فرمودند چه قدر مشکلات عدیده جوان‌ها را از پیش پا برداشته و جوان‌هائی که سابقاً در پشت سنگر مقررات اداری گیر می‌کردند با تصویب این لایحه نظام وظیفه خواهند توانست به راحتی و بدون این که به این در و آن در متوسل بشوند بروند خدمت نظام وظیفه پر افتخار خود را انجام دهند به عقیده بنده تصویب این قانون در مجلس شورای ملی بر افتخارات این مجلس علاوه می‌کند و واقعاً این لایحه که امروز انشاءالله به نام قانون خوانده خواهد شد مشکلی از مشکلات جوان‌های این مملکت را بر می‌دارد و تسهیلات کامل در این قانون مراعات شده امر رسیدگی به اعزام نظام وظیفه آسان تر شده مخصوصاً امتیازاتی برای طبقه جوان و تحصیل کرده مملکت در این لایحه تخصیص داده شده دولت با الهام از نظر مبارک شاهنشاه آریامهر لایحه بسیار مفیدی تهیه کرده و امروز در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح است در این لایحه امتیازات خاصی برای جوان‌های تحصیل کرده منظور شده که مادۀ ۴۶ این لایحه گویا و مبین عرایض بنده هست جوان‌های این مملکت باید قدر این نعمت را که به امر شاهنشاه نصیب آ ن‌ها شده و میدان فعالیت و زندگی برای آن‌ها روز به روز زیادتر شده باید بهتر بتوانند که خود را برای جامعه مدرن و فعال فردا آمادۀ کنند در این لایحه مخصوصاً برای حکام شرع و علمای درجه اول تسهیلات قائل شده که این امر نیز از برکت وجود شاهنشاه معظم است که توجه خاصی به ادیان مخصوصاً به افرادی که راهنمای مذهبی برای مملکت هستند منظور شده است بنده لازم می‌دانستم از طرف فراکسیون پارلمانی حزب مردم تصویب این لایحه بسیار عالی و ارزنده را به دولت تبریک و تهنیت بگویم و امیدوارم انشاءالله جوان‌های این مملکت قدر داشتن این همه امکانات را در مملکت بدانند و البته توجه خواهند داشت که اکنون به امر شاهنشاه امکانات بسیار زیادی برای خدمت و خدمت گزاری آن‌ها داده شده است این را عرایض خواستم به نام تشکر و به نام تائید از این لایحه مفید در این محفل مقدس در مجلس شورای ملی به عرض شما همکاران محترم و عزیز برسانم (احسنت).
رئیس- آقای عباس میرزائی بفرمائید.
عباس میرزائی- بنده مثل همیشه از مقام ریاست سپاس‌گزاری می‌کنم و بر خودم فرض و واجب می‌دانم و ایشان کمال توجه را به همه نمایندگان مجلس دارند مخصوصاً به ما کارگرها که افتخار نمایندگی مجلس را پیدا کرده‌ایم مسئله‌ای که باید در کلیات به عرض برسانم اینست که این لایحه نظام وظیفه که الان مراحل آخرش را در مجلس شورای ملی می‌گذارند انشاءالله تصویب خواهد شد یک مطلبی را به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم که قانون نظام وظیفه اصلاً در ابتدا خیلی پراکنده بوده و در ادوار مختلف هر دولتی یک مسئله را فکر کرده بود یک مادۀ واحده‌ای را آورده بود و ملحق به قانون نظام وظیفه کرده بود و آن قانون نظام وظیفه هر نکته اش یک جور حکم می‌کرد برای مجریان قانون هم اشکال بود ولی با تقدیم این لایحه کلی از طرف دولت حزبی هویدا به مجلس شورای ملی تمام آن پراکندگی‌ها از بین رفت و یک قانون کامل و جامعی همان طور که همکار عزیز و هم مسلک محترم جناب قاضی زاده عنوان کردند تمام آن بلاتکلیفی‌ها از بین رفت و امروز جوان تحصیل کرده مملکت یا جوان کارگر مملکت یا جوان کشاورز مملکت مستحضر است با وضعی رو به رو است و خدمت مقدس سربازی را جزو افتخارات خودش می‌داند و همین طور که آقای اسدی این جا عنوان کردند افتخار این دوره مجلس شورای ملی تصویب قوانین مترقی انقلابی است که به رهبری شاهنشاه همیشه ملت ایران الهام گرفته و دولت خدمت گزار هویدا مجری صدیق این الهامات و قوانین رهبر بزرگ مملکت بوده و می‌باشد و در این جا باید عرض کنم این قانون کار کارگران را هم خیلی روشن کرده و یک مادۀ هفت داشت در قانون فعلی که حتی در قانون قبلی نظام وظیفه برای مستخدمین بخش خصوصی فکری نکرده بود در این قانونی که به مجلس شورای ملی داده شده حتی برای مستخدمین بخش خصوصی فکری کرده بود منتهی چون عرض کردم این قانون پراکنده بود در ادوار گذشته یکی از وکلای آن دوره در مجلس شورای ملی آقای خسرو هدایت در مقابل آن متجاسرین و خائنین به مملکت قد علم کرده و با کارگران همکاری می‌کرد و یک طرحی را که البته الهام از رهبر عالی قدر مملکت گرفته بود به مجلس داد و در مقابل خائنین مملکت ایستادگی کرد یک مادۀ واحده در آن زمان به تصویب رسید که کارگرانی که به خدمت مقدس سربازی می‌روند وقتی برگشتند کارفرما موظف باشد که او را به کار بگمارد و عین مادۀ در این جا هست مادۀ ۴۶ بند هـ از قانون اصلاح نظام وظیفه مصوب ۱۵ /۱۲ /۲۷ کارگرانی که خدمت سربازی خود را انجام می‌دهند می‌باید به کار اولیه خود مشغول شوند و کارفرماها هم اعم از دولتی و غیر دولتی مکلفند آن‌ها را به کار قبول نمایند ولی دولت هویدا، چون همیشه کلمه کارگر برای دستگاه کارفرمائی فقط اطلاق به آن کسانی می‌شود که پای ماشین می‌ایستند و یا با دست کار می‌کنند ولی می‌دانید که در بانک‌ها یک مقدار مستخدم هست و در شرکت‌ها یک مشت مستخدم هست که چون در بخش خصوصی هستند مشمول قانون استخدام کشوری نیستند و از نظر ما آن‌ها هم کارگر هستند و این بندگان خدا با این مادۀ جزء این قانون قرار گرفتند و از شاه کارهای حزب ایران نوین و کمیته‌های تخصصی حزب همین است که لوایح وقتی به این کمیسیون‌های تخصصی می‌رود در آن جا کاملاً رسیدگی می‌شود و این تبریک را به دولت هویدا می‌گویم که حتی در مجلس قانون برای مستخدمین بخش خصوصی هم فکری شد تنها این فکر نمی‌شد که این کلمه مستخدمینی را که گذاشتند نفی مادۀ قبلی را خواهد کرد ما گروه کارگر پیشنهاد دادیم در شور اول به ریاست مجلس شورای ملی و از اعضای کمیسیون کشور مجلس و جناب آقای دکتر دادفر که پیشنهاد گروه کارگر را تصویب کردند و از رئیس نظام وظیفه و از خانم صوفی معاون محترم وزارت کشور و تیمسار کاتوزیان معاون محترم وزارت جنگ که تائید کردند و موافقت کردند که این پیشنهاد کارگر به تصویب برسد متشکریم عین آن مادۀ که قبلاً بود بهتر و کامل تر از آن چه که دولت برای پیشنهادی که گروه کارگر تقدیم نمود و به این صورت مادۀ ۷ را اصلاح کرد. «کارگران و مستخدمین مؤسسات خصوصی هم چنین کارگران مؤسسات دولتی و سازمان‌های وابسته به دولت که خدمت زیر پرچم را انجام می‌دهند مجدداً به کار اولیه خود اشتغال خواهند یافت و کارفرما مکلف است آنان را به کار اولیه خود بگمارد...» این نکته جزء پیشنهاد ما بود که تصویب شده و این جا هم نوشته شده تنها بعد می‌گوید: «آئین نامه اجرائی این مادۀ وسیله وزارت کشور و وزارت کار و امور اجتماعی تهیه و به تصویب هیئت وزیران خواهد رسید» این نکته به نظر من یا اشتباهاً چاپ شده یا انشاءالله خانم صوفی جواب خواهند داد که مدت تهیه آئین‌نامه چه قدر است چون این جا ذکر نشده و شما نمایندگان محترم مستحضر هستید بنده از مقام محترم ریاست خیلی متشکرم و خیلی معذرت می‌خواهم قربان شما بروم (خنده نمایندگان) واقعاً عرض می‌کنم که ایشان خیلی آقائی می‌کنند درباره ما از شما معذرت می‌خواهم اگر این مطالب را عرض می‌کنم به قول آن‌ها که یک خرده زبان فرنگی بلد هستند ما پارلمانتر نیستیم من معذرت می‌خواهم دارم مطلب را یک خرده باز می‌کنم و ما احتیاج داریم که این مسأله روشن بشود و توجه کنند نمایندگان محترم که صحبت فرمودید و توجه کردید شما خانم‌ها و آقایان بدانید این مادۀ روی کارگران قالی باف مملکت خیلی مؤثر است و اصل قضیه روی این مسأله دور می‌زند در مادۀ ۳۳ قانون کار کلاً کارفرماها همیشه آزاد بودند و الان هم مثل همیشه یک کلید کارگاه دستش است و دوم این که مادۀ ۳۳ این اختیار را داده که اگر یک روز به من بگوید نیا سر کار بنده حق ندارم بگویم چرا در واقع هم باید این طور باشد باید احترام مال و شخصیت صاحب مال حفظ بشود و در مقابل حقوق کارگران از طرف کارفرما حفظ بشود مادۀ ۳۳ می‌گوید: «هر گاه قرارداد کار برای مدت نامحدود منعقد شده باشد هر یک از طرفین می‌توانند با ۱۵ روز اخطار کتبی قبلی آن را فسخ نمایند...» و اگر کارگر اخراجی شکایتی داشته باشد می‌رود به اداره کار و شکایت می‌کند یعنی ظرف ۱۵ روز باید برود شکایت کند اگر بعد از ۱۵ روز رفت شکایت کرد کسی به حرفش گوش نمی‌کند و می‌گویند تو خودت گذاشتی و رفتی پس از روز اخراج تا روزی که شکایت می‌کند ۱۵ روز حداکثر وقت دارد این را توجه بفرمائید در این جا قانون حکم دارد برای کارگر حالا چه کارگر من باشم چه کسی که نظام وظیفه رفته فلسفه مادۀ ۷ فقط این را می‌رساند که من که امروز به خدمت مقدس سربازی می‌روم وقتی که پس از سن ۱۲ سالگی کار کرده باشم و تا سن ۱۷-۱۸ سالگی رسیده باشم من باید به خدمت وظیفه بروم ولی وقتی که برمی‌گردم طبق این آئین نامه من بعد گرفتار می‌شوم و آئین نامه باید مشخص بکند تکلیف این کار را تا قبل از آئین نامه در قانون قبلی این بود که این کارگر باید برود سر کار و اگر کارفرما نمی‌خواست او برود سر کار طبق مادۀ ۳۳ کارگر می‌رفت به اداره کار و شکایت می‌کرد و به حسابش رسیدگی می‌شد و می‌رفت پی کارش ولی الان این گروه از کارگرها که رفته‌اند به نظام وظیفه با این کلمه آئین نامه خرج شان از این مادۀ ۳۳ جدا می‌شود و این خرج که جدا شد در نتیجه برای کارگر یک سرگردانی ایجاد می‌شود و بلاتکلیفی برای او به وجود می‌آید فلسفه انقلاب و آمدن ما به این مجلس برای این است این شغل ماست ما این را می‌دانستیم قبلاً هم درد را می‌دانستیم ولی در اطاق را همان نمی‌دادند رهبر انقلاب دست ما کارگران را گرفت و ما را به جائی آورد که در حضور شما مردان با سواد نشانید این که وقتی اسم رئیس مجلس را می‌آورند همه از او تعریف می‌کنند بالاترین افراد مملکت از او تعریف می‌کنند نه به خاطر شغل ماست شغل ما البته بالاست و افتخار می‌کنیم شغل ما وکالت دوره انقلاب است ولی این تعریف از نظر علمی‌است که می‌کنند یعنی مغزهائی که از نظر علمی‌حدی ندارند باید تعریف کنند فلسفه انقلاب و آمدن ما به مجلس همین است که مسائلی که در مورد کارگرها مطرح می‌شود در آن مسائل ما متخصصیم ادعا می‌کنیم که ما کارگرها متخصص هستیم چون از پای ماشین مواجه با مشکلات کار و مشکلات بین خودمان و کارفرماها بودیم حالا دعا می‌کنیم که به حق این ایام عزیز و به حق فرق شکافته علی بن ابی طالب که پادشاه محبوب ما را حفظ کند چون پادشاه ما تنها پادشاهی است در دنیای اسلام که به شخصیت علی بن ابی طالب با آن همه شخصیت احترام می‌کنند و تنها پادشاهی است در دنیا که خودش را شاگرد مکتب علی می‌دانند و افتخار می‌کنند که بگویند علی امام اول من است ملت مسلمان ایران افتخار به این پادشاه می‌کند و سر به آستانش می‌ساید رهبر عالی قدر مملکت این محبت را کردند و ما به ساحت مقدس مجلس شورای ملی وارد شدیم در سایه انقلاب سفید شاه و مردم و امروز این عرایضی که کردم از سرکار خانم صوفی تقاضا می‌کنم ضمن این که از وزیر کشور از دقتی که برای این لایحه کردند و همکاری ه با وزارت جنگ شده و از تیمسار کاتوزیان که شب و روز در کمیسیون مشغول رسیدگی به این لایحه بودند و با این پیشنهادهای ما موافقت کردند و از رئیس نظام وظیفه تیمسار مشاور که ایشان کمک کردند در تمام امور مربوط به کارگران سپاس گزاری می‌کنم و امیدوارم شما نمایندگان زمان انقلاب آن چه که عاشق شاهنشاه هستید و خدمت در راه شاهنشاه می‌کنید خداوند شما را تائید کند و آن افرادی که در هر جای دنیا هستند هر طور غیر از علاقه به شاهنشاه ما فکر می‌کنند خداوند نسل شان را از روی زمین بردارد و این را به زبان روزه و از روی عقیده می‌گویم که در هر جای دنیا هستند و در هر لباسی که هستند به پادشاه ما چه ظاهر و چه باطن اگر علاقه ندارند خدا نسل شان را از روی زمین بردارد معذرت می‌خواهم خیلی معذرت می‌خواهم که این عرایض را به طور مشروح عرض کردم.
رئیس- آقای فضائلی بفرمائید.
فضائلی- بنده تذکری دارم چون بنده عضو کمیسیون کشور هستم چنین به خاطر می‌آورم که همان طور که نمانده محترم فرمودند در کمیسیون کشور تصویب شد که این آئین نامه حذف بشود استدعا می‌کنم در این باب توضیح بفرمایند از آقای مشاور هم پرسیدم گفتند در آن جلسه قرار شد حذف بشود.
رئیس- آقای کلانتر هرمزی توضیح بفرمائید.
کلانتر هرمزی (مخبر کمیسیون کشور)- همکار ارجمند آقای عباس میرزائی استحضار دارند پیشنهاد همان طور که مرحمت فرموده بودند تصویب شد النهایه بحثی در کمیسیون پیش آمد که وقتی یک کارگر یا مستخدم یکی از مؤسسات به خدمت سربازی می‌رود به طور قطع و یقین به جای او کس دیگری استخدام می‌شود حالا بعد از دو سال اگر مکلف باشد او را استخدام کند این بحث پیش می‌آید که نحوه اشتغال کارگر مزبور در همان مؤسسه به چه صورت باشد و این موضوعی است که آئین نامه آن را روشن خواهد کرد.
رئیس- آقای کلانتر هرمزی فعلاً آن مادۀ مطرح نیست این مسأله مطرح است که آئین نامه حذف شده یا وجود دارد؟
کلانتر هرمزی- آئین نامه به تصویب کمیسیون رسیده.
رئیس- بسیار خوب اگر لازم بود حذف شود پیشنهاد حذف می‌دادند نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا ارسال می‌شود خانم صوفی بفرمائید.
صوفی (معاون وزارت کشور)- با کسب اجازه از مقام ریاست بنده خواستم پس از این که چند ماه این لایحه در کمیسیون‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت تا نظر جنابان آقایان نمایندگان مجلس مطرح شد و ما را ارشاد فرمودند و این لایحه به بهترین وجهی تنظیم شد و یک لایحه انقلابی به وجود آمد که همه قبولش دارند حسن نظر و تعاطی که به عمل آمد نهایت درجه سپاس گزاری را می‌کنم و از مقام ریاست که با سرعت این کار را پیش انداختند تشکر می‌کنم و امیدوارم این کار زودتر به مرحله اجراء در آید و راجع به این آئین نامه هم قول می‌دهم به آقای عباس میرزائی ظرف دو سه ماه به تصویب برسانیم که در کار اجرائی قانون نقصی ایجاد نشود.
عباس میرزائی- خیلی متشکرم.
- تصویب صورت جلسه
۹- تصویب صورت جلسه
رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه اعتبار اضافی سال ۱۳۴۹ و ارسال به مجلس سنا
۱۰- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه اعتبار اضافی سال ۱۳۴۹ و ارسال به مجلس سنا
رئیس- گزارش یک شوری اعتبار اضافی سال ۱۳۴۹ مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۳ آبان ماه ۱۳۴۹ با حضور آقای دکتر هزاره معاون نخست وزیر و رئیس دفتر بودجه و آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه شماره ۳۴۸۳۴- ۱۳ /۸ /۱۳۴۹ دولت راجع به اعتبار اضافی در سال ۱۳۴۹ را که به شماره ۱۴۱۸ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده- مبلغ پنجاه میلیون (۵۰۰۰۰۰۰۰) ریال اضافه اعتبار موضوع تصویب نامه شماره ۱۸۸۰۶ مورخ ۵ /۵ /۱۳۴۹ هیئت وزیران که به استناد مادۀ ۱۱ قانون محاسبات عمومی‌به تصویب رسیده است، طبق جداول پیوست به اعتبارات بودجه سال ۱۳۴۹ کل کشور اضافه می‌گردد و به دولت اجازه داده می‌شود هزینه‌های مربوط را از محل درآمد عمومی‌سال ۱۳۴۹ پرداخت کند.
مخبر کمیسیون بودجه- دکتر بهبهائی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار نظر ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی و ابلاغ به دولت
۱۱- طرح و تصویب گزارش کمیسیون محاسبات راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی و ابلاغ به دولت
رئیس- گزارش یک شوری تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون محاسبات به مجلس شورای ملی
کمیسیون محاسبات در جلسات مورخ ۷ آبان و ۲۱ آبان ۱۳۴۹ لایحه شماره ۵۹۹-۲ /۸ /۱۳۴۹ کارپردازی راجع به تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی را که به شماره ۱۰۲۲ چاپ گردیده با حضور کارپردازان و رئیس اداره کل امور مالی مجلس شورای ملی مورد رسیدگی قرار داد پس از توضیحات آقایان کارپردازان و رسیدگی به اسناد و دفاتر مربوط و انطباق عناوین و ارقام مذکور در صورت ریز هزینه با قانون بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷ مجلس شورای ملی را تصویب کرد.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مادۀ واحده- تفریغ بودجه سال ۱۳۴۷مجلس شورای ملی به موجب صدور ضمیمه به مبلغ دویست و نود میلیون ریال تصویب می‌شود.
مخبر کمیسیون محاسبات- پدرامی.
رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری- همه همکاران محترم اطلاع دارند که در مورد استخدام کارمندان دولت دو قانون داریم که طبق آن دو قانون باید عمل کنیم یکی در سال ۱۳۰۱ گذشته که طبق آن قانون اختیارات داده شده به دولت و دستگاه‌های دولتی که طبق آن عمل کنند ولی بعد از گذشتن لایحه استخدام کشوری که به صورت قانون درآمده و از کمیسیون خاصی گذشته غیر از مواردی که مستثنی شده در سایر موارد می‌بایست کارمندان تابع قانون استخدام کشوری باشند آن چه که امروز خواستم راجع به مجلس شورای ملی و کارمندانش تذکر بدهم این است که همه استحضار دارند و مخصوصاً بنده باید از جناب آقای رئیس مجلس از طرف همه کارمندان مجلس تشکر کنم و به خصوص به کارمندان مجلس که امروز صحبت کردیم تشکر کردند که ایشان سعه صدر داشتند و به درد آن‌ها تا آن جا که امکان داشته رسیده و از نظر مالی کمک کردند ولی در ذهن من یک چیزی خطور کرد بعد از این که این لایحه تفریغ بودجه سال ۴۷ را دیدم خواستم این جا تذکر بدهم و از آقایان کارپردازان مجلس هر کدام که حضور دارند بخواهم که تشریف بیاورند این جا و مرا روشن بکنند آن چه که در بودجه سال ۴۴ مجلس شورای ملی تصویب شده اولاً در مورد کارکنان اداره مجلس رتبه‌هائی در نظر گرفته شده که طبق آن رتبه‌ها حقوق و مزایا داده شده و حقوق و مزایا طبق همان مادۀ در سال ۴۴ داده شده و این قسمت اضافه شده که کمک اعاشه به مأخذ ۴۰% حقوق کارمندان و ۲۰% حقوق خدمت گزاران شاغل در مجلس شورای ملی از یک ماه تا ۶ ماه با تصویب هیئت رئیسه در سال ۱۳۴۴ پرداخت خواهد شد یعنی در بودجه سال ۴۳ گفته شده که از یک ماه تا ۶ ماه پرداخت شود در این قسمت خواستم چند تذکر بدهم و آن ایست که اگر ما بیائیم قانون استخدام کشوری را ورق بزنیم در مادۀ ۲ قانون استخدام کشوری که از تصویب کمیسیون‌ها هم گذشته در بند چ می‌بینیم که مستخدمین مجلس شورای ملی از شمول قانون جدید مستثنی شده‌اند و یک تبصره‌ای ذیل آن آمده که در آن تبصره تذکر داده شده است که «مستخدمین مشمول بندهای (ج) و (چ) در هر مورد که قانونی برای تعیین تکلیف آنان وجود نداشته باشد یا طبق قوانین مربوط تابع احکام عمومی‌قوانین استخدام کشوری شده باشند مشمول این مقررات خواهند بود» در این قسمت من باید حضورتان عرض کنم که به چند مورد برخورد کرده بودم امروز صبح هم پرسیدم دیدم که روشن نیستند من خواستم آقایان کارپردازان مرا روشن کنند که آیا مقررات استخدام جدید به کار برده شده یا قانون ۱۳۰۱ و اگر قانون ۱۳۰۱ به کار برده شده علت این که در پاره‌ای از موارد یک جهشی می‌بینیم از یک قانون به قانون دیگر بدون این که چنین اختیاری طبق قانون داده شده باشد به کارپردازی مجلس شورای ملی استدعا می‌کنم این قسمت را روشن کنند از طرف دیگر ما می‌بینیم که در فصول بازنشستگی این جا ۵ /۸ % از کارمندان وصول شده در حالی که طبق قانون ۱۳۰۱ باید ۸% کسر بشود از طرف دیگر در قانون جدید انتظار خدمت نداریم در صورتی که من شنیده‌ام در این اواخر چند مورد انتظار خدمت بود و اخیراً باز شنیده‌ام که جناب آقای رئیس به این مطلب توجه فرموده‌اند که آن احکام لغو بشود در قانون جدید ما رتبه نداریم و کارمندان گروه بندی شده‌اند و طبق آن گروه‌ها باید عمل بشود البته این قسمت را خواهش می‌کنم کارپردازان مرا روشن بکنند در یک قسمت دیگر از قانون که برخلاف قانون ۱۳۴۴ مجلس که آن ۴۰% بابت کارمندان و ۲۰% بابت مستخدمین که از یک ماه تا ۶ ماه در سال تجویز کرده بود این جا قانون به طور اعم گفته یعنی گفته «هزینه ایاب و ذهاب و مأموریت‌ها و حق معالجه و پرداخت هزینه بیمارستان نمایندگان و کارکنان مجلس و سایر مخارج پرسنلی حوزه قانون گذاری و اعتبار کمک‌های فصلی و ۴۰ درصد و ۲۰ درصد کارمندان و خدمتگزاران مجلس و اعتبار عیدی و پاداش آخر سال که با تصویب هیئت رئیسه مجلس پرداخت خواهد شد» یعنی این جا به طور اعم گفته شده و یک ماه و ۶ ماه قید نشده البته می‌توانیم بگوئیم چون یک ماه و شش ماه نبوده ما تبعیت از قانون قبلی می‌کنیم ولی یک نظر دیگر را هم می‌گیریم و آن اینست که چون به طور اعم گفته شده ۴۰ درصد حقوق کارمندان باید به آن‌ها پرداخت بشود که برای ۶ ماه جناب آقای رئیس دستور فرمودند که پرداخت شود و این حسن نیت جناب آقای رئیس مجلس را می‌رساند ولی بنده از کارپردازان محترم استدعا می‌کنم که مرا روشن بکنند که علت این که این ۶ ماه را می‌پردازند چیست؟ در واقع آن ۴۰ درصد پرداخت شده ۲۰ درصد پرداخت می‌شود یعنی در عمل واقعاً ۲۰ درصد به حساب می‌آید یک مطلب دیگر را حضور هیئت رئیسه محترم مخصوصاً تذکر می‌دهم و آن اینست که طبق قانون جدید استخدام کشوری در بیشتر موارد از مواردی بود که از شمول مقررات قانون استخدام کشوری مستثنی شده ولی در پاره‌ای از موارد به آن عمل می‌کنند و در پاره‌ای موارد به قانون ۱۳۰۱ توجه می‌کنند در واقع باید کارکنان مجلس به طور اعم از کارمند و خدمت گزار تابع یک مقررات خاصی باشند این است که من از هیئت رئیسه محترم استدعا می‌کنم در صورتی که امکان داشته باشد قبل از پایان امسال و قبل از دادن بودجه سال ۵۰ آئین نامه استخدامی‌کارکنان مجلس و این که هر کس در کجا قرار می‌گیرد از نظر استخدامی‌و از نظر بازنشستگی چه قانونی در موردشان اعمال می‌شود ذکر بشود اگر فصل ترفیعات طبق قانون ۱۳۰۱ و بازنشستگی طبق قانون جدید اعمال می‌شود ذکر بشود که هم نظر من که در این مورد باید بگویم نمی‌توانم مسئله را برای خودم توجیه کنم که چه طور شده در پاره‌ای مورد به این ترتیب عمل می‌شود تأمین بشود و هم کارمندان مجلس تحت یک ضابطه خاصی از نظر اداری قرار بگیرند.
رئیس- آقای مصطفوی بفرمائید.
مصطفوی (کارپرداز)- با اجازه مقام ریاست هر چند اگر کارپردازان سابق که اطلاعات بیشتر در این موارد دارند تشریف داشتند شاید بیشتر می‌توانستند آقای دکتر را روشن بکنند ولی چون موضوع تذکر ایشان خیلی روشن بود و بنده در این مدت کوتاه که افتخار عضویت هیئت رئیسه را دارم از آن اطلاع پیدا کرده‌ام باید به عرض شان برسانم مطلب ایشان راجع به آئین نامه استخدام کارمندان مجلس همان طور که فرمودند در قانون استخدام کشوری گفته شده است دستگاه‌هائی که مشمول قانون استخدام کشوری نیستند باید برای خودشان آئین نامه خاصی داشته باشند و هر جا که آئین نامه سکوت کرده باید به آئین نامه استخدام کشوری مراجعه کنند بنده در یکی دو جلسه‌ای که افتخار عضویت هیئت رئیسه را داشتم دیدم که هیئت رئیسه از مدتی پیش مشغول مطالعه است و دارد آئین نامه خاصی برای کارمندان مجلس تدوین می‌کند و خیال می‌کنم بعد از تنظیم این آئین نامه کلیه نظرات اصلاح طلبانه جناب آقای دکتر جامه عمل به خود بپوشد و با توجه به این که مقام ریاست به این مطلب توجه دارند که به هیچ وجه به کارمندان تبعیضی نشود مخصوصاً توجه بشود که پاداش به جای خودش داده بشود و تنبیه به جای خودش امیدوارم آئین نامه طوری تنظیم شود که نظر همه را تأمین کند.
رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله منشی (آقای مهندس صائبی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
- آقایان مهندس یارمحمدی- تیمسار همایونی- مهاجرانی- دکتر یزدان پناه- کورس- دکتر غنی- فیاض فاضلی- ملک زاده- دکتر خسروی- دکتر رفعت- مهندس برومند- دکتر اسفندیاری- کریم بخش سعیدی- فضائلی- دکتر رضوانی- انشاء- ایلخانی پور- تیمسار وحدانیان- ملک افضلی- دکتر وفا- دکتر محققی- دکتر کلالی- قراچورلو- دکتر مدرسی- کمالوند- دانشمند- موقر- عباس میرزائی- دکتر اسدی- صائب- مهندس عترت- توسلی- مهندس زرآور- محمدولی قراچورلو- اولیاء- دکتر عظیمی- دکتر یگانگی- دکتر کیان- دکتر اعتمادی- دکتر بهبهانی- شیخ بهائی- مجد- دکتر موثقی- دکتر وحیدنیا- دکتر برومند- سرتیپ پور- فهیمی- صدقیانی زاده- غلام نیاکان- تیمسار نکوزاد- کلانتر هرمزی- مهندس اسدی سمیع- ثامنی- دکتر رفیعی- مهندس معینی زند- دکتر صفائی- قاضی زاده- دکتر معظمی- ماهیار- دکتر مدنی- دکتر درودی- سلیمانی- زرگرزاده- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- معیری- فخر طباطبائی- دکتر ملکی- مهندس قادرپناه- دکتر مهدوی- پورساطع- معزی- دکتر ضیائی- پوربابائی- ظفر- خانم سعیدی- عامری تهرانی- صالحی- رضوی- مهندس بهرام زاده ابراهیمی- دکتر حبیب اللهی- بختیاری پور- مرندی- جهانشاهی- خانم بزرگ نیا- دکتر الموتی- مصطفوی نائینی- مهندس معتمدی- دکتر زعفرانلو- بوشهری- محدث زاده- مهندس معینی- اسدی- پردلی- دکتر قهرمان- مهندس صائبی- دکتر جواد سعید- کاسمی- شاخوئی- دکتر بقائی یزدی- مهندس کیا- دکتر رهنوردی- خانم ابتهاج سمیعی- پزشکی- دکتر پرتو اعظم- مریدی- شیخ الاسلامی- صادقی- دکتر عاملی- مهندس ارفع- بهنیا- دکتر نجیمی- امامی‌رضوی- دکتر کفائی- روحانی- دکتر رشتی- مهندس ریاضی- یوسفی- اصولی- بدر صالحیان- صادق سمیعی- دکتر حکمت- ابوذر- دکتر عدل طباطبائی- مؤید امینی- مهندس زنجانچی- آموزگار- دکتر دادفر- دکتر بیت منصور- دکتر میرعلاء- مهندس عدل- دکتر صاحبقلم- مافی- خانم جهانبانی- خواجه نوری- دکتر عدل- جاماسبی- دکتر امامی‌خوئی- موسوی ماکوئی- فرهادپور- پدرامی- رامبد- امام مردوخ- اهری- خانم زاهدی- مهندس پرویز بهبودی- سعید وزیری- پاینده- دکتر حکیم شوشتری- مهندس عطائی- دکتر عظیمی- مسعودی- سلیمانی کاشانی- مهندس اخوان- دیهیم- دکتر خزائلی- امیر احمدی- مبارکی- محسنی مهر- ریگی.
(آراء مأخوذه شماره شد و نتیجه به قرار زیر اعلام گردید).
- آراء موافق ۱۶۱ رأی.
رئیس- لایحه با ۱۶۱ رأی موافق به اتفاق آراء تصویب شد به دولت ابلاغ می‌شود.
موافقین
- آقایان صادق سمیعی- دکتر حکمت- ابوذر- دکتر عدل طباطبائی- مؤید امینی- مهندس زنجانچی- آموزگار- دکتر دادفر- دکتر بیت منصور- دکتر میرعلاء- مهندس عدل- دکتر صاحبقلم- مافی- بانو جهانبانی- خواجه نوری- دکتر عدل- جاماسبی- دکتر امامی‌خوئی- موسوی ماکوئی- فرهادپور- پدرامی- رامبد- امام مردوخ- اهری- خانم زاهدی- مهندس پرویز بهبودی- سعید وزیری- پاینده- دکتر حکیم شوشتری- مهندس عطائی- دکتر عظیمی- مسعودی- سلیمانی کاشانی- دکتر اعتمادی- دکتر بهبهانی- شیخ بهائی- مجد- دکتر موثقی- دکتر وحیدنیا- دکتر برومند- سرتیپ پور- فهیمی- صدقیانی زاده- غلام نیاکان- تیمسار نکوزاد- کلانتر هرمزی- مهندس اسدی سمیع- ثامنی- دکتر رفیعی- مهندس معینی زند- دکتر صفائی- قاضی زاده- دکتر معظمی- ماهیار- دکتر مدنی- دکتر درودی- سلیمانی- زرگرزاده- ادیب سمیعی- مهندس اربابی- معیری- فخر طباطبائی- دکتر ملکی- مهندس قادرپناه- دکتر مهدوی- پورساطع- معزی- دکتر ضیائی- پوربابائی- ظفر- خانم سعیدی- عامری- تهرانی- صالحی- رضوی- مهندس بهرام زاده ابراهیمی- مهندس یارمحمدی- تیمسار همایونی- مهاجرانی- دکتر یزدان پناه- کورس- دکتر غنی- فیاض فاضلی- ملک زاده- دکتر خسروی- دکتر رفعت- مهندس برومند- دکتر اسفندیاری- کریم بخش سعیدی- فضائلی- دکتر رضوانی- انشاء- ایلخانی پور- تیمسار وحدانیان- ملک افضلی- دکتر وفا- دکتر محققی- دکتر کلالی- قراچورلو- دکتر مدرسی- کمالوند- دانشمند- موقر- عباس میرزائی- دکتر اسدی- صائب- مهندس عترت- توسلی- مهندس زرآور- محمدولی قراچورلو- اولیاء- دکتر یگانگی- دکتر کیان- دکتر حبیب اللهی- بختیاری پور- مرندی- جهانشاهی- خانم بزرگ نیا- دکتر الموتی- مصطفوی نائینی- مهندس معتمدی- دکتر زعفرانلو- بوشهری- محدث زاده- مهندس معینی- اسدی- پردلی- دکتر قهرمان- مهندس صائبی- دکتر جواد سعید- کاسمی- شاخوئی- دکتر بقائی یزدی- مهندس کیا- دکتر رهنوردی- بانو ابتهاج سمیعی- پزشکی- دکتر پرتو اعظم- مریدی- شیخ الاسلامی- صادقی- دکتر عاملی- مهندس ارفع- بهنیا- دکتر نجیمی- امامی‌رضوی- دکتر کفائی- روحانی- دکتر رشتی- مهندس ریاضی- یوسفی- اصولی- بدر صالحیان- مهندس اخوان- دیهیم- دکتر خزائلی- امیر احمدی- مبارکی- محسنی مهر- ریگی.
- ختم جلسه
۱۲- ختم جلسه
رئیس- با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی