مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ آذر ۱۲۸۸ نشست ۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱ آذر ۱۲۸۸ نشست ۵
جلسه پنجم مذاکرات یوم شنبه نهم ذیقعده الحرام ۱۳۲۷
( مجلس دو ساعت و نیم به غروب مانده سرا منعقد شده و پس از یک ساعت برای تنفس تعطیل شده و پس از یکربع در ساعت یک و ربع قبل از غروب علنا منعقد شد ) و خلاصه مذاکرات جلسه قبل را معاضد الملک قرائت کردند.
وحید الملک ـ عرض می کنم عده وکلا را که قسم یاد کرده اند این جا ذکر نشده است گویا در روزنامجات هم یکی دو اشتباه شده است خوبست اسامی آنها ذکر شود.
معاضد الملک ـ (۵۶) نفر در اول ذکر شده است و اشخاصی که قسم خورده اند همین (۵۶) نفرند.
رئیس ـ موضوع مذاکرات امروز اولا انتخاب نایب السلطنه است بعد تلگراف انجمن ولایتی زنجان و لایحه انجمن زردشتیان تهران است معلوم آقایان هست بعد از آنکه محمدعلی میرزا به سفارت روس در زرگنده در تحت حمایت دولتین روس و انگلیس رفت به ملاحظه اینکه سلطنت ودیعه ایست که از جانب ملت تفویض به یک شخص می شود همانطور می تواند پس بگیرد و در آن موقع در اینجا مجلس عالی منعقد شد مرکب از تمام طبقات علماء اعیان شاهزادگان و غیره و در آن مجلس عالی محمدعلی میرزا از سلطنت خلع شده به مناسبت اینکه ولایت عهد سلطان احمد میرزا مسلم بود اعلی حضرت سلطان احمد شاه شدند و سلطنت ایران از طرف آن هیئت که در حقیقت نمایندگان ملت بودند بنابر ماده (۳۶) قانون اساسی همینکه پادشاه مملکت به حدر شد نرسیده زمام امور مملکت سپرده می شود به نایب السلطنه که از طرف مجلسین منتخب میشود بنابر آن در تحت رای مجلس عالی نیابت سلطنت به آقای عضدالملک مفوض شد و قید شد که نیابت سلطنت ایشان موقتی است تا اینکه مجلس شورای ملی افتتاح شود و نیابت سلطنت را قانوناً معین نماید و آن روز غیر این ممکن نبود ترتیبی در کار داد و بنابر اصل ۴۸ از قانون اساسی در غیاب مجلس سنا رای مجلس شورای ملی معتنی و معتبر است در این موقع لازم می دانم چند کلمه مطرح مذاکره نمایم گرچه مطلب به قدری روشن و واضح است که محتاج به بیان نیست آقای عضد الملک از اول عمر تاکنون می توان گفت از آن اشخاص هستند که خود را به درستی و پاکدامنی معرفی کرده اند به طوریکه تمام اهل ایران از مراتب کمالات ایشان خوب اطلاع دارند این بود که همان روز تمامی انظار مخصوصا راجع به ایشان شد و حالا ورقه رای توزیع می شود در باب انتخاب ایشان یا نایب السلطنه مملکت تا چه رای داده شود.
(ورقه رای توزیع شد)
ادیب التجارـ رسمیت مجلس در صورتی است که شصت و یک نفر وکلا حاضر باشند حالا عده وکلا کافیست.
تقی زاده ـ لازم نیست شصت و یک نفر وکیلی که در مجلس حاضرند ثابت الوکاله باشند همینکه تلگراف درباره وکیل به وزارت داخله رسید در مجلس حاضر شده رای خود را می دهد ( در این موقع اصل ۳۵ و ۳۸ و۴۷ قانون اساسی قرائت شد) .
ذکاء الملک ـ عده حضار ۵۴ نفر اکثریت تام ۲۸ است ( رای گرفته شد آقای عضدالملک با پنجاه و یک رای منتخب شدند یک رای در حق آقای ناصر الملک یک ورقه سفید یک رای هم در حق آقای صنیع الدوله داده شد عموم وکلا تبریک گفتند رئیس حاصل رای را اعلان کردند.)
رئیس ـ برای تبلیغ رای مجلس شورای ملی باید هیئتی از مجلس منتخب شده بروند رای مجلس را تبلیغ نمایند به عقیده بنده شش نفر کافیست .
وکیل الرعایا ـ شش نفر از طبقات شش گانه باید بروند ( گفته شد طبقات شش گانه منسوخ شد )
وکیل الرعایا ـ بنده عرض کردم از طبقات شش گانه باید بروند فرمودند منسوخ شده است بنده تصور می کنم آن قانون در تکمیل است نه در نسخ هیئتی که میروند از طبقات شش گانه باید بروند.
تقی زاده ـ طبقات شش گانه در مجلس نیست .
رئیس ـ ورقه رای بدهید شش نفر را برای تبلیغ رای انتخاب نمایند.
تقی زاده ـ خود رئیس باید انتخاب نمایند.
رئیس ـ من این اشخاص را انتخاب کرده ام آقای حاج سید نصرالله ـ آقای تقی زاده – آقای صنیع الدوله – آقای مشیر الدوله – آقای وثوق الدوله – آقای ممتاز الدوله.
( در این وقت تلگرافی از تربت و لایحه از انجمن زردشتیان مبنی بر تبریک افتتاح قرائت شد ایضاً تلگرافی از انجمن موقتی زنجان مشعر بر تبریک افتتاح و تشکر از اقدامات سردار بهادر و مسیو یفرم و امنیت زنجان و فرار آخوند ملا قربانعلی و اشرار و استدعای دستگیری آخوند و تبعید او و مجازات اشرار قرائت شد) .
پس از آن آقای رئیس شرحی در باب تشکیل مجلس دوشنبه هشتم ذی القعده برای تصفیه امور راجعه به خلع محمدعلی میرزا و اساسه سلطنتی و متحصنین سفارتخانه ها مذاکره فرمودند و در این موقع راپورت مجلس مزبوره قرائت شد مشعر بود بر اینکه شعبه که برای این کار معین شده نظر به افتتاح مجلس تعطیل شده و آقای نواب که رئیس شعبه مزبور بودند اظهار داشتند نظر به وکالتی که دارم نمی توانم مشغول این کار بشوم جواب داده شد وکیل می تواند مصدر اینگونه امور بشود به علاوه وزیر امور خارجه اظهار داشتند چون سالها است به آقای نواب اعتماد دارم اطمینان ندارم دیگری متصدی این امر بشود علیهذا باید همانطور که رئیس این شعبه بوده اند باشند و به ترتیبی که هیئت مدیره دستور العمل داده رفتار نموده و مشغول کار باشند.
اسامی اعضاء مجلس مزبور به قرار ذیل است : آقای علاء السلطنه – آقای مستشار الدوله ـ آقای حاج سید محمد – آقای مشار السلطنه – آقای عمید الحکما – آقای صدیق حضرت – آقای نواب – آقای حاج محمدباقر آقا .
وکیل التجار ـ بنده دو مطلب دارم اولا اینکه چون در این کمیسیون از طرف وزارت مالیه کسی نیست خوبست یکنفر از وزارت مالیه بخواهند که با حضور او اقدامات بشود چون راجع به اساسه سلطنتی است دیگر آنکه خوب است هر چند روز یک مرتبه راپورتی از اقدامات خودشان به مجلس بدهند چنانچه محظور نداشته باشد در مجلس علنی والا در مجلس سری قرائت شود که آقایان وکلا از نتیجه زحمات آنها مطلع باشند.
وحید الملک ـ بنده می خواستم عرض کنم ماها که در کمیسیون عالی بودیم به خوبی از اقدامات ایشان مسبوق هستیم که چه اقداماتی از اول تا به حال نموده و تمام اقدامات و زحمات ایشان ضبط است و خوبست همان قسم که گفته شد نوشتهشده چاپ شود از برای اطلاع عموم گمان می کنم خیلی فوائد خواهد داشت .
رئیس ـ فردا مجلس دو ساعت قبل از غروب منعقد خواهد شد.
( در این موقع مجلس ختم شد)