مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ دی ۱۳۳۸ نشست ۳۶۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مشروح مذاکرات مجلسشورای ملی، دوره ۱۹
جلسه: ۳۶۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۹ دی ماه ۱۳۳۸
فهرست مطالب:
۱ ـ تصویب صورت‌مجلس
۲ ـ بیانات قبل از دستور آقایان: نورالدین امامی ـ دکتر امین
۳ ـ تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مهندس شیبانی
۴ ـ مذاکره در گزارش کمیسیون خاص نفت راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران
۵ ـ تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
مجلس یک ساعت و ۴۵ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ ـ تصویب صورت‌مجلس
رئیسـ صورتغایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غایبین بااجازه آقایان: پردلی ـ کدیور ـ باقر بوشهری ـ محمودی ـ امیدسالار ـ ثقةالاسلامی ـ قبادیان ـ دیهیم ـ سعیدی ـ بیات ماکو ـ دکتر سید امامی ـ مهندس سلطانی ـ مهندس فیروز ـ خلعتبری ـ بهادری ـ شادلو ـ سنندجی ـ دهقان ـ صدرزاده ـ دکتر رضایی ـ مهندس هدایت ـ دکتر فریدون افشار ـ بزرگ‌نیا ـ صراف‌زاده ـ دکتر سعید حکمت ـ حشمتی ـ جلیلی ـ حکیمی ـ اورنگـ فرود ـ بوربور ـ قنات‌آبادی ـ دادگر ـ امامی خویی ـ رامبد ـ ساگینیان.
غایبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری ـ قرشی ـ کوروس.
دیرآمده بااجازه آقای: صارمی.
رئیسـ نسبت به صورت جلسه نظری نیست؟(اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب شد.
۲ ـ بیانات قبل از دستور آقایان: نورالدین امامی ـ دکتر امین
رئیسـ نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای نورالدین امامی بفرمایید.
نورالدین امامیـ بنده قبل از شروع به عرایضم یک مرتبه دیگر از ابراز مرحمت و لطفی که مقام ریاست نسبت به بنده فرمودند و در این کسالتم آنچه که مقدور بود و حق پدری بود وظیفه بود انجام داده‌اند و اگر من مختصر کسالتم رفع شده مدیون ایشان هستم.(صحیح است)
رئیسـ الحمدالله که شما را سلامت می‌بینیم.
نورالدین امامیـ باز هم از این اظهار لطف مقام ریاست سپاسگزاری می‌کنم.(احسنت) حق پدری را انجام دادند و من هم تا زنده هستم امیدوارم حق پسری‌ام را بتوانم انجام بدهم. البته حق پدری و پسری را از لحاظ سن عرض نمی‌کنم چون سن من با ایشان این قدرها تفاوت ندارد. اما عرض امروز من آن جلسه بنده می‌آمدم مجلس آقایان توجه فرموده‌اید که شهربانی کل یک بنایی در چهارراه یوسف‌آباد می‌سازد برای اداره پلیس یک بنای زیبایی است این هنوز تمام نشده ولی دیوارهای این بنا را ملاحظه بفرمایید از خارج به چه حال در آورده‌اند روغن نباتی ای. سی. ای ـ مواد غذایی فلان، با روغن تمام این دیوارها را پوشانده‌اند روغن روی این سنگ‌ها می‌ماند این روغن از این سنگ‌ها چه جور قابل حک است؟ این آقای شهردار صرف‌نظر از این که سالهای سال است پدرش و فامیلش با خانواده ما سابقه دارند یکی دو دوره هم اینجا همکار ما بودند و رفیق نزدیک بنده هم هستند خودش هم پسر فعال و جدی است یک آگهی دیدم از این آقایان و خیلی خوشم آمد از این این کار که تقاضا کرده‌اند از ادارات دولتی، اداره اوقاف، وزارت فرهنگ که زمین‌های‌شان را محصور کنند از این شکل مخروبگی در بیاورند و به تزئینات پایتخت کمک کنند. البته این ابتکاری است و خیلی هم خوب است ولی می‌خواهم بگویم فعلاً این که ما داریم درست نگه بداریم تا به چیزهای دیگر برسیم. شما ملاحظه بفرمایید در و دیوار مردم را به چه روزی برای تبلیغات می‌اندازند؟ روی دیوارخانه جناب آقای علامه البته ایشان را به عنوان مثال عرض می‌کنم چون آقای علامه هم مثل من خانه ندارد، دیوار خانه آقای علامه اعلان روغن نباتی را برای چه بچسبانند؟ خانه مردم را برای چه خراب می‌کنند؟ منظره مردم را برای چه خراب می‌کنند؟ برای چه مگر در تمام دنیای متمدن به در و دیوار خانه مردم اعلان می‌چسبانند؟ به در و دیوار خانه مردم با روغن تبلیغات می‌کنند؟ شما این که دارید نگاه دارید چرا اساس‌نامه کلی برای همه کارهای‌تان ندارید؟ آن شهرداری که آمد میدان سپه عمارت شهرداری را خراب کرد یک دانه ساعت بود توی این مملکت آن را هم برداشتند و بردند چرا آن بنا را نیمه کاره گذاشتند؟ اگر حق بود این بنا را از نو بسازندچرا نیمه کاره مانده است، اگر حق نبوده چرا مچ آن شهردار را نگرفتید که چرا این کار را کردی؟ چرا هر کسی رفت پشت سر او بدبین هستیم؟ اگر کار او خوب بوده چرا عملیات او را تعقیب نکنیم؟ چرا عملیات او را تنقید می‌کنید؟ برای چه اگر کسی ده تا سنگ روی هم گذاشه چرا کار او را تعقیب نکنیم و آن بنا را تمام نکنیم؟ اگر کار او غلط بوده چرا او را مجازات نمی‌کنید؟ آخر هرکس بیاید هر کاری بخواهد بکند، نقشه بکشد، کارهای غلط و صحیح بکند، بعد ما بنشینیم و تماشا کنیم این عملی نیست. این فایده‌اش چیست؟ دیشب در روزنامه کیهان دیدم که معاون محترم شهرداری مصاحبه کرده راجع به گداها که من تا اول بهمن تمام گداها را می‌گیرم. خدا پدرت را بیامرزد کور از خدا چه می‌خواهد دو چشم بینا، اقلاً بنده از در خانه‌ام که بیرون می‌آیم با پنجاه نفر روبرو نمی‌شوم و بعد می‌گوید از اعمال نفوذ متنفذین جلوگیری می‌کنم. آخر کی اعمال نفوذ می‌کند که گدارا ول کنید بیاید در خانه من برای گدا ول کردن که کسی اعمال نفوذ نمی‌کند، ولی می‌گویند اگر این گدا است چرا برگردد به شهرها؟ می‌گویند گداها را بر می‌گردانیم به شهرستان‌های خودشان بر می‌گردانیم به شهرستان یعنی چه؟ یعنی گداهای اصفهان را برمی‌گردانیم اصفهان گداهای خوی را برمی‌گردانیم به خوی؟ آخر آقا خوی گدا می‌خواهد چه کند؟ این گداها را یک جا جمع کنید یک تشکیلاتی برای‌شانبدهید که کار کنند این پول‌هایی که از بنزین می‌گیرید چه می‌شود؟ شما در کجای دنیا در یک شهر دنیا می‌بینید آن قدر در خیابان‌هایش مشروب فروش باشند؟ شما بیش از مسجد و عبادتگاهتان و مدرسه‌تان مشروب فروش دارید. چرا جلوگیری نمی‌کنید؟ چرا مالیات هنگفت از اینها نمی‌گیرید؟ می‌گویند سد معبر وسط چهارراه حسن‌آباد تا نصف خیابان هندوانه می‌ریزند این سد معبر نیست؟ اما یک بچه بدبخت اگر یک چوب بگذارد و چهار تا رونامه برای تنویر افکار مردم بخواهد بفروشد می‌گویند سد معبر است. شما در شهرهای متمدن در لندن می‌بینید یک قوطی گذاشته‌اند رویش مقداری روزنامه ریخته‌اند یک قلک هم گذاشته‌اند یک مقوا روش گذاشته‌اند که باران رویش نریزد هرکس می‌آید پولش را می‌اندازد آن تو وروزنامه‌اش را برمی‌دارد و می‌رود. این کار را اینجا می‌گویند سد معبر اما هندوانه فروش که تا وسط میدان آمده سد معبر نیست. این گناه نیست اما روزنامه فروشی سد معبر است. می‌گویم داداشم یک برنامه اساسی تشکیل بده این آقای مهام را خدا سلامتش بدارد، اقلاً منظره خیابان‌ها و میدان‌ها را درست کرده، چهار تا گل و باغچه درست کرده، چهار تا خیابان را آسفالت کردن ادامه پیدا خواهد کرد. اگر اعتبار ندارید کابل بخرید قبول، دستگاه بخرید قبول، اما این حفره‌ها را طوری بکنید که چند سال بعد باز مجبور نباشید خیابان‌ها را سوراخ بکنید لوله‌های‌تان را اندازه ده سال بعد بکشید این کاری ندارد من که نمی‌گویم کابل بگذار اما جایش را بگذار چرا کار غلط می‌کنی؟ هر روز خیابان آسفالت می‌کنید فردا آن یکی خراب می‌کند امروز آب است، فردا برق خراب می‌کند، پس فردا تلفن است، پس فردا زهر ماراست، پس تر فردا کوفت است، این که نشد اینها از پول کیست؟ مگر از پول این مردم نیست؟ حالا بنده مقصودم این است که بگویم جلوی این کثیف کاری‌ها را بگیرید در و دیوار را تمیز کنید هر را تمیز کنید سایر نقاط چه کار می‌کنند شما هم همان کار را بکنید که هرکس خواست با روغن در و دیوار مردم را خراب کند نتواند، کسی خواست اعلان بچسباند نتواند، اینها زیبایی شهر است، آبادی شهر است. از کسانی که می‌خواهند اعلان بچسبانند در محلی که شهرداری معین می‌کند نه رو دیوار مردم حقی بگیرد پول این را بگیرید بدهید دانشگاه درست کنید برای تبریز که چند سال است که من نعره می‌زنم این بناها را حفظ کنید، هر کس می‌آید یک سنگ بگذارد آن یکی می‌آید ده تا سنگ بر می‌دارد. گدا را از اینجا بفرستید کرمانشاه، کرمانشاه چه کار کند؟ اگر در کرمانشاه نان داشت که پا نمی‌شه بیاید تهران مثل خود آقای علامه که می‌گفت من اگر کرمانشاه نان داشتم که تهران نمی‌آمدم. همین جا کار یادشان بدهید، بیل دست‌شان بدهید و الّا با کامیون ریختن وبردن امین آباد که گدا جمع آوری نمی‌شود. باز یک عده گدا درست کردی این کار فایده اش چیست سایه مبارک کم نشود (احسنت)
رئیسـ آقای دکتر امین
دکتر امینـ از قدیم می‌گفتند ماه‌های سال وروزها بعضی سعادت دارد یا خدای نکرده بعضی بدی دارد. ماه دی مخصوصاً دو روز ماه دی رو ۱۷ و ۱۸ برای مملکت ما روزهای بسیار خوب و شادمانی وروز جشن بزرگ ملی است روز ۱۷ دی در سال ۱۳۱۴ با همت واراده شاهنشاه فقید روز جشن زنان وروز آزادی آنها است. از این روز خانم‌ها هم‌دوش برادران‌شان توانستند دراجتماعات وارد شده درقسمت‌های مختلفه علاوه بروظیفه اصلی‌شان که خانه‌داری ومادری و تربیت اولاد است، دراجتماعات فرهنگ و بهداشت شریک بشوند وکمک به کارهای عمومی بکنند که ملت ایران همیشه مرهون مراحم شاهنشاه فقید وهمین طور مرهون مراحم اعلیحضرت همایون شاهنشاه که افکار عالیه شاهنشاه فقید را کامل‌تر می‌فرمایند می‌باشد. امروز در دانشگاه‌ها درمدارس ومخصوصاً دردانشکده‌های مختلف روز به روز بر تعداد دانشجویان زن وخواهران عزیز ما که رشته‌های مختلف را تعقیب می‌کنند زیاد می‌شود که امید است به زودی افراد شایسته‌ای در رشته‌های تخصصی ازخانم‌ها داشته باشیم. اما روز ۱۸ دی که حسب‌الامر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی روز ارتش نامیده شده برای هر ایرانی ارتش خانواده‌ای است که همه به آن وابسته هستیم. در سال ۱۲۹۹ که روز بنیان‌گذاری ارتش به دست توانای اعلیحضرت فقید رضاشاه می‌باشدارتش نوین ایران تشکیل شد. خدماتی که ارتش در این چند سال به عمل آورده تصور می‌کنم تمام همکاران محترم وفرد فرد ساکنین این مملکت می‌دانند که فداکاری‌ها وچه زحماتی برای ایجاد نظم متحمل شده‌اند وچه فداکاری‌هایی برای ازبین بردن ملوک‌الطوایفی درجنوب وشمال وجنوب غرب وشمال غرب کردند افراد ارتش با راهنمایی شاهنشاه فقید از سال ۱۲۹۹ تا سال ۲۰ چه فداکاری‌هایی انجام دادند وچه خدماتی برای سعادت هموطنان‌شان انجام داده‌اند وخود را درمقابل ما درمیهن سربلند وسرافراز کرده‌اند. تصور می‌کنم همه جای کشور شاهد دربرداشتن شهدای ارتش ایران بوده است اعلیحضرت همایون شاهنشاهی با علاقه‌ای که به قسمت‌های مختلف کشور دارند ارتش ما را با اصول جدید امروزی راهنمایی فرموده‌اند و به دست امرا وافسران وافراد دلیر ارتش که همیشه حفظ سرحدات وانضباط واحدها را نموده‌اند در این راه موفق وکامیاب بشوند یاوه‌گویی‌های اجنبی‌ها درهرنقطه‌ای که باشد با علاقه دولت وملت ایران نمی‌تواند درفکر وروح ایرانی تأثیر داشته باشد وپشیزی ارزش ندارد. مملکت ما درچند سال اخیر مخصوصاً ۷ـ ۶ سال اخیر مخصوصاً در قسمت‌های مختلف زندگی دربهداشت ـ فرهنگ ـ راه‌سازی ـ راه‌آهن ـ ساختمان با راهنمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی با علاقه دولت وبافعالیت متخصصین ومهندسین پزشکان وسایر قسمت‌های اقتصادی مملکت به موفقیت‌های بزرگی نایل شده. تأسیس مراکز بهداشتی تأسیس دانشگاه‌ها مخصوصاً در شهرستان‌ها همین طور تکمیل دانشگاه تهران نمونه‌ای از خدمات بزرگی است که در صد سال اخیر به عمل آمده. بنده به طوری که چندین مرتبه مزاحم شدم همیشه مدافع فرهنگ و دانشگاه و کارمندان دولت هستم با دانشگاه تبریز که بنده تماس دارم و سایر دانشگاه‌های شهرستان‌ها می‌دانم که دولت برای اجرای اوامر شاهنشاه اقداماتی به عمل می‌آورد مخصوصاً وزارت فرهنگ وعده‌هایی داده که ساختمان و تأسیسات آنها تکمیل بشود. (مهندس اردبیلیـ از این وعده‌ها خیلی می‌دهند) امیدوارم این بار به وعده‌های‌شان عمل بکنند. بنده تصور می‌کنم دانشگاه‌ها مخصوصاً دانشگاه تبریز علاوه بر وظیفه فرهنگی و بهداشتی وظیفه بزرگ ملی و اجتماعی و سیاسی هم دارد. امروز در دانشگاه تبریز ۱۴۴۰ نفر دانشجو از قسمت‌های مختلف کشور یعنی از خراستان ـ کرمان ـ اهواز ـ خوزستان ـ فارس ـ اصفهان ـ کرمانشاه و مازندران تحصیل می‌کنند و روح شاه‌دوستی و روح برادری و مودت و میهن‌پرستی را می‌آموزند و تکمیل می‌کنند. بنده یقین دارم اگر توجه بیش‌تری بشود برای بودجه و ساختمان‌های‌شان نتیجه‌ای که عاید خواهد شد خیلی بیش‌تر از این است که فکر بکنند. آقایان محترم همیشه علاقه دارند و بنده حتم دارم که اگر در فرهنگ مملکت مخصوصاً جاهایی که زبان محلی دارند مثل آذربایجان توجهی بشود و با یک برنامه مرتب اقدام شوددر عرض ۲۰ـ ۲۵ـ ۳۰ سال کودکستان ـ دبستان و دبیرستان بنا شود برای این مملکت خدمات بزرگی انجام خواهد داد. آقای وزیر بهداری تشریف ندارند به وسیله آقای معاون نخست‌وزیر می‌خواستم تذکر دهم در تبریز ساختمان آسایشگاهی را از چند سال پیش شروع کردند ولی هنوز تکمیل نشده متأسفانه آذربایجان احتیاج بیش‌تری به آسایشگاه دارد آسایشگاهی که در مرکز داریم شاه‌آباد و بوعلی زیاد زحمت می‌کشد ولی کافی نیست. اغلب از آذربایجان مرضای مسلول به همکاران محترم و بنده مراجعت می‌کنند. متأسفانه عده‌شان خیلی زیاد است در اینجاها هم جا نیست از نظر وضع بهداشتی تعداد مسلول بیش‌تر در مازندران و گیلان و بعد در آذربایجان زیاد است ولی در این جاها از آسایشگاه خبری نیست. اخیراً دو سه تا ساخته‌اند آقایان پزشکان خود می‌دانند که مرضای مسلول را البته به وسیله معالجات جدید می‌توانند به زودی معالجه بکنندولی ما هنوز به آن حد نرسیده‌ایم که بتوانیم اپیستاژ کامل بکنیم و مبارزه کامل بکنیم. خواستم خواهش کنم که نسبت به ساختن آسایشگاه توجه بفرمایید و برای معاینه قسمت‌های اجتماعی از قبیل مدارس ـ کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و سربازخانه‌ها توجه بیش‌تری بفرمایید. این آسایشگاه‌ها اگر ساخته شود که در تبریز از سال ۳۶ شروع شده است کمک بزرگی به اهالی خواهد کرد که آنها مجبور نشوند به تهران بیایند و موجب سرایت بیماری بشوند چون یک مریض که می‌آید به همه سرایت می‌کند مهمانخانه ـ اتوبوس ـ راه‌آهن موجب آلودگی و سرایت مرض به دیگران می‌شود اگر در تبریز هم آسایشگاه ساخته شودهمان طور که در بعضی جاهای دیگر ساخته شده به حمدالله مال مشهد تمام شده و آسایشگاه مثلاً گیلان و مازندران امیدوارم که تکمیل شود و آسایشگاه‌های دیگر هم ساخته بشود و با معالجات جدید انشاءالله این مرض به کلی ریشه کن بشود. ولی حالا که سازمان برنامه ساختن آسایشگاه را به گردن وزارت بهداری انداخته و وزارت بهداری گردن سازمان برنامه ولی انشاءاللهموافقت کنند به زودی ساخته بشود.
رئیسـ آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلیـ تلگرافی است از اطاق بازرگانی تبریز راجع به موقع اجرا گذاشتن قطع‌نامه کنفرانس عالی بازرگانی که تقدیم می‌شود.
۳ـ تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای مهندس شیبانی
رئیسـ آقای مهندس شیبانی بفرمایید.
مهندس شیبانی ـ سؤالی است از وزارت راه که تقدیم می‌شود.
۴ـ مذاکره در گزارش کمیسیون خاص نفت راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران
رئیسـ وارد دستور می‌شویم. در جلسه قبل به کلیات اساس‌نامه شرکت ملی نفت
رأی داده شد حالا ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
فصل اول ـ کلیات و سرمایه
ماده ۱ـ شرکت ملی نفت ایران که به موجب قانون مورخ ۹ اردیبهشت ۱۳۳۰ تأسیس گردیده شرکت سهامی بازرگانی است که عملیات خود را بر طبق مقررات این اساس‌نامه و قانون تجارت اجرا خواهد نمود.
رئیسـ کسی در برگ موافق و مخالف نام‌نویسی نکرده مخالفی نیست؟(اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده اول. آقایان موافقین قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۲ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۲ـ مرکز اصلی شرکت تهران است شرکت می‌تواند شعب یا نمایندگی‌هایی برای اجرای عملیات خود در داخله و خارجه تأسیس نماید.
رئیسـ مخالفی نیست (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده دوم. آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصویب شد. ماده ۳ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۳ـ سرمایه شرکت ده هزار میلیون ریال است که به ده هزار سهم یک میلیون ریالی با نام تقسیم و پنجاه درصد آن به صورت منقول و غیرمنقول پرداخت شده است. نسبت به پنجاه درصد بقیه صاحبان سهام متعهد می‌باشند که به تقاضای هیئت مدیره شرکت و تصویب شورای عالی نفت آن را پرداخت نمایند. سهام شرکت کلاً متعلق به دولت ایران و غیرقابل انتقال کلیه تأسیسات صنعت نفت واقع در حوزه قرارداد فروش نفت مصوب ۷ آبان ۱۳۳۳ که حق استفاده قسمتی از آن به شرکت‌های عامل نفت ایران واگذار گردیده علاوه بر سرمایه مذکور متعلق به شرکت و جزو دارایی و اندوخته آن می‌باشد.
رئیسـ مخالفی نیست؟(اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده سوم. آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
فصل دوم ـ موضوع و حقوق و اختیارات شرکت
ماده ۴ ـ موضوع شرکت و حدود عملیات آن در سرتاسر کشور و فلات قاره به شرح زیر است:
الف ـ تفحص و نقشه‌برداری و اکتشاف نفت و گاز طبیعی و هیدروکاربورهای دیگر (اعم از مایع و جامد) استخراج و تصفیه و ساختن و عمل‌آوردن فرآورده‌های نفتی هر گونه عملیات به منظور قابل عرضه کردن مواد مزبور در بازار و پخش و فروش و صدور آن.
تبصرهـ اشتغال به امور مذکور در این بند در حدود مقررات قانون نفت مصوب نهم مرداد ۱۳۳۶ منحصراً به عهده شرکت ملی نفت ایران خواهد بود به جز مواردی که به موجب قوانین جداگانه اشتغال مؤسسات دیگر به این امور تجویز شده و یا در آینده به موجب مقررات قانون نفت مصوب نهم مراد ۱۳۳۶ تجویز شود.
بـ ساختن مشقات و فرآورده‌های فرعی از جمله مواد شیمیایی حاصله از نفت و گاز طبیعی و هیدروکاربورهای دیگر حمل و نقل و انبارداری کلیه مواد نفتی و مشتقات حاصله از آن پخش و فروش و صدور مشقات مزبور.
جـ مراقبت و اهتمام و اقدام مقتضی برای توسعه و پیشرفت صنعت نفت ایران و صنایع وابسته به آن از لحاظ علمی و فنی و بازرگانی و غیره.
رئیسـ مخالفی نیست؟(اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده ۴. آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۵ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۵ ـ برای انجام عملیات مذکور در ماده ۴ شرکت دارای حقوق و اختیارات زیر می‌باشد:
الفـ ایجاد شرکت‌های فرعی و شعب و نمایندگی‌ها در ایران و خارج از ایران یا انحلال آنها و انعقاد قراردادهای همکاری با شرکت‌ها و مؤسسات داخلی یا خارجی در حدود مقررات قانون نفت مصوب نهم مرداد ۱۳۳۶ برای اجرای هر قسمت از عملیات مربوط به صنعت نفت از قبیل اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری و تصفیه مواد نفتی و آماده نمودن گاز برای مصرف و ساختن مشتقات و فرآورده‌های فرعی از نفت و گاز و تهیه وسایل حمل و نقل اعم از زمینی و دریایی و هوایی و فروش محصولات تولیدی شرکت در داخل و خارج کشور.
بـ خرید و تحصیل هر گونه مال اعم از منقول و غیرمنقول برای رفع احتیاجات و تأمین مقاصد شرکت.
جـ تصدی هر نوع عمل بازرگانی مربوط به تهیه و فروش و صدور مواد نفتی و مشتقات آن انبارداری حق‌العمل کاری.
دـ اجرای همه گونه کارهای فنی که برای انجام مقاصد شرکت لازم باشد به خصوص هر نوع تبدیل نفت خام یا گاز طبیعی یا عمل دیگری که مواد نفتی و مشتقات آنان را قابل عرضه در بازار ایران و خارجه بنماید.
هـ خرید و اجاره و تأسیس و تکمیل و توسعه و تعمیر و نظارت و اداره کلیه انواع کارخانجات و دستگاه‌ها و تأسیسات و وسایلی که برای اکتشاف و استخراج و تصفیه و بهره‌برداری و حمل فروش نفت گاز و مشتقات آن لازم باشد.
تبصره ـ ایجاد و به کار انداختن راه‌آهن بندر و سرویس‌های تلگراف و تلفن باسیم و بی‌سیم و هواپیمایی در مواردی که عملیات شرکت ایجاب نماید مشروط با اجازه قبلی دولت خواهد بود.
وـ عملیات عمرانی و کشاورزی و استفاده به هر نحو دیگر از زمین‌هایی که در اختیار شرکت است و هر گونه معامله نسبت به محصولات زمین‌های مزبور منحصراً به منظور تأمین احتیاجات شرت و کارکنان آن.
تبصره ـ عملیات مذکور باید حتی‌الامکان توسط افراد یا مؤسسات خصوصی انجام شود.
ز ـ انعقاد قراردادهای استخدامی و پیمان‌کاری یا مشاوره با اشخاص و مؤسسات داخلی یا خارجی به منظور اجرای مقاصد شرکت درحدود مقررات شرکت.
حـ تحصیل پروانه‌های اختراع و هر گونه اطلاعات درباره اختراعات و طرح‌ها و طریقه‌های مربوط به صنعت نفت و صنایع وابسته به آن.
طـ انعقاد قرارداد با خریداران به منظور صدور نفت خام و گاز و محصولات نفتی و مشتقات آن.
رئیسـ مخالفی نیست؟(اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده ۵. آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده ۶ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۶ـ استخدام کارشناسان و کارمندان و کارگران اعم از دائم و موقت برطبق آیین‌نامه‌های داخلی شرکت خواهد بود. استخدام اتباع خارجه منحصراً در مواردی مجاز خواهد بود که به تشخیص هیئت مدیره ایرانیانی که واجد شرایط و تجربیات لازم باشند یافت نشوند و یا استفاده از خدمات آنان عملاً میسر نباشد به منظور تشکیل کادر مجهز لازم برای صنعت نفت و بی‌نیاز شدن صنعت مزبور از استخدام کارکنان خارجی شرکت هرگونه برنامه‌های تعلیم و تربیت و کارآموزی را که شایسته بداند مخصوصاً اعزام تعداد کافی دانشجو در هر سال به خارج تنظیم و اجرا خواهد نمود.
رئیسـ مخالفی نیست؟(اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود به ماده ۶. آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. ماده ۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۷ـ شرکت از تسهیلات زیر استفاده خواهد نمود:
الف ـ بدون تحصیل هیچ گونه پروانه ولی با انجام تشریفات گمرکی آنچه را که منحصراً برای عملیات خود در ایران ضروری بداند از قبیل ماشین‌آلات ـ کارخانه‌ها و اجزای آن ـ افزار و ادوات ـ قطعات یدکی ـ مواد شیمیایی و معدنی ـ مصالح ساختمانی و اثاثیه ـ وسایل حمل و نقل ـ وسایل آزمایشگاه ـ دارو و کلیه لوازم بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و هر نوع مالیات و عوارض دیگر از خارجه وارد کند.
تبصره ۱ـ در مواردی که دولت از لحاظ سیاست و مصالح عمومی کشور اخذ پروانه‌های مخصوصی را مانند پروانه ورود مواد محترقه و ادویه مخدره ضروری بداند شرکت تشریفات اخذ پروانه را انجام خواهد داد. ولیکن انجام تشریفات مزبور موجب هیچ گونه محدودیتی نسبت به آزادی شرکت در وارد کردن مواد مورد بحث نخواهد گردید. مواردی که رعایت این گونه تشریفات را ایجاب بنماید از طرف وزارت دارایی به شرکت ابلاغ خواهد شد.
تبصره ۲ـ شرکت ملی نفت موظف است در موقع ترخیص کالاهایی که برطبق بند الف این ماده معافیت دارد میزان حقوق گمرکی را که بر آن کالاها در صورت نداشتن معافیت گمرکی تعلق می‌گرفت از ادراه گمرک دریاف دارد و در آخر هر سال برای این که معلوم شود چه مبلغ شرکت ملی نفت از معافیت گمرکی استفاده نموده صورت‌های مزبور را به وزارت دارایی تسلیم دارد.
بـ صادرات مواد نفت یاز پرداخت حقوق گمرکی و هر نوع مالیات و عوارض به دولت و ادارات محلی و شهرداری‌ها معاف خواهد بود ولی شرکت اظهارنامه‌هایی را که برای آمار گمرکی لازم است تهیه و به گمرک محل تسلیم خواهد کرد.
تبصره ۱ـ شرکت مکلف است برای تهیه وسایل صنعتی یا مواد مصرفی خود با توجه به مرغوبیت و ارزش جنس و رعایت مصالح اقتصادی شرکت نسبت به کالاهای مشابه داخلی حق تقدم قائل شده و محصولات و مصنوعات داخلی را به مصرف برساند.
تبصره ۲ـ در مورد مواد و اشیایی که شرکت وارد نموده و بعداً به آنها احتیاج نداشته باشد شرکت در فروش آن در داخل و یا صدور آن به خارج آزاد است. ولی چنانچه اشیای مزبور با معافیت از حقوق و عوارض گمرکی وارد شده باشد فروش آن در داخل کشور با اطلاع وزارت گمرکات و انحصارات مشروط به پرداخت حقوق گمرکی می‌باشد.
تبصره ۳ـ کلیه معافیت‌های مذکور در این ماده ناظر به عملیات شرکت جهت اجرای این اساس‌نامه می‌باشد و آنچه اشیا و لوازم جهت مصرف کارکنان شرکت از طرف شرکت وارد می‌شود از پرداخت
حقوق و عوارض گمرکی و سایر عوارض معاف نخواهد بود.
رئیسـ آقای عمیدی نوری بفرمایید.
عمیدی نوریـ از جمله مواد مؤثر این اساس‌نامه یکی این ماده ۷ روابط شرکت را از نظر واردات و صادرات روشن می‌کند. البته صادرات مواد نفتی محل تردید نیست که باید معاف باشد از هرگونه حقوق و عوارض در بند ب این ماده این مطلب هست بنده با این مطلب موافقم که می‌گوید صادرات مواد نفتی از پرداخت حقوق گمرکی و هر نوع مالیات و عوارض به دولت و ادارات محل و شهرداری‌ها معاف خواهد بود ولی شرکت اظهارنامه‌هایی را که برای آمار گمرکی لازم است تهیه و به گمرک محل تسلیم خواهد کرد البته هم معاف است و هم اظهارنامه تهیه می‌کند برای این که از نظر آمار روشن باشد که صادرات آن چیست اما قسمت الف درباره واردات است اولاً این ماده یک اشکال فرمی هم خود تنظیم ماده دارد برای این که این ماده دو قسمت دارد (الف) و (ب)، الف مربوط به واردات است و قسمت (ب) صادرات. تبصره‌های ذیل (ب) یا باید ربط داشته باشند به صادرات اگر مربوط به واردات است نباید برود ذیل بند ب باید برودذیل بنده الف و تبصره‌های ذیل بند ب سه تبصره است که لااقل دو تبصره‌اش به طور مسلم مربوطبه وارات است که بایستی برود در ذیل بند الف یعنی تبصره ۳ و ۴ این یک اشکال فرمی است که توجه جناب آقای مخبر را جلب می‌کنم به این نکته برای این که تبصره اول ذیل بند ب می‌گوید شرکت مکلف است برای تهیه وسایل صنعتی یا مواد مصرفی خود با توجه به مرغوبیت و ارزش جنس و رعایت مصالح اقتصادی کشور نیست به کالاهای مشابه داخلی حق تقدم قائل شود. یعنی آنچه در کشور ما کالای مشابه تهیه می‌شود دیگر نباید مشابه آن را وارد بکند بنابراین بودن این تبصره ذیل بند (ب) که بحث صادرات می‌کند صحیح نیست که این تبصره اینجا نوشته بشود این بایستی برود ذیل بند (الف) که مربوط به واردات است. همین طور تبصره ۲ که می‌گوید در مورد مواد و اشیایی که شرکت وارد نموده و بعداً به آنها احتیاج نداشته باشد آن هم مربوط به واردات است (مشایخی ـ موافقم)البته از نظر فرم ماده حق این بود که اصلاح بشود تشکر می‌کنم که این قسمت را توجه فرمودید. اما از نظر اساس، اساس این است که در واردات معافیتی اشیا مورد احتیاج شرکت ملی نفت ما به موجب این ماده قائل شدیم که از هرگونه عوارض گمرکی و حقوق گمرکی معاف باشد آن وقت چون خلاف اصل رفتار کرده‌ایم گرفتار استثنائات شدیم که در تبصره‌ها استثنائاً می‌گذاشتیم البته این اساس‌نامه در موقعی که تنظیم شد و در موقعی که در مجلس سنا گذشت شاید به موقع بود برای این که این معافیت‌ها را قائل بشوند برای این که آن وقت رسوم این بود لوایحی که تنظیم می‌شد و دولت‌ها می‌آوردند مثل قضیه مناقصه و مزایده که برای هر مؤسسه‌ای یک تبصره خاصی می‌گذاشتیم که این نوشته استثنا است از مناقصه راجع به حقوق گمرکی که می‌گفتیم این مستثنا است در حقوق گمرکی این رویه ما بوداما در قانون بودجه ۱۳۳۸ یعنی بعد از تصویب این لایحه از مجلس سنا چون این مدتی است از مجلس شورای ملی به کمیسیون ارجاع شده یعنی به ارسال ارجاع شده که حالا هم در اینجا مطرح می‌شود در بودجه سال ۳۸ یک متدی قائل شدیم یک اصلی قائل شدیم در مملکت و آن اصل این است که تمام مؤسسات مثل سایرین بایستی حقوق گمرک و عوارض بپردازند و این دستور قانونی در قانون بودجه سال ۳۸ وجود دارد و با وجود یک همچون ماده‌ای در قانون بودجه و این اصلی را که بسیار اصل خوبی است و مجلس شورای ملی به وجود آورده که از این استثنائات خارج بشویم بنده نمی‌دانم مصلحت هست که حالا که فقط هفت هشت ماه از اجرای آن قانون گذشته ما بیاییم دو مرتبه آن روال سابق را از نظر استثنائات و مستثنیات مربوط به حقوق گمرکی و عوارضی متداول کنیم و سابقه کنیم بر نقض قانونی که خودمان وضع کردیم بدون جهت و دلیل در حالی که ما می‌دانیم تشکیل شرکت ملی نفت را که در ماده اول تصویب فرمودند تمام سرمایه‌اش مال دولت ایران است. دولت ایران یک شرکتی دارد صددرصد مربوط به خودش حقوق گمرکی هم می‌دهد به حساب دارایی خودش می‌دهد، یعنی شرکت ملی نفت یعنی خودش اگر دولت ایران در بزرگ‌ترین شرکتی که به وجود می‌آورد یعنی شرکت ملی نفت خودش این قانونی را که در بودجه سال ۳۸ وضع شد و به صحهٔ ملکوکانه رسید و امر به اجرا شد، رعایت نکنند. بنده نمی‌دانم از دیگران چه توقع داریم از بعضی مؤسسات دیگر چه توقعی داریم که آنها هم می‌آیند از این سابقه استفاده کنند و بگویند ما را هم استثنا کنید از حقوق گمرکی بنده مخصوصاً از وجود جناب آقای وزیر دارایی که در این موقع تشریف آوردند استفاده می‌کنم چون اتفاقاً مبدع و مبتکر این فکر خود تیمسار ضرغام وزیر دارایی بودند. زیرا در وقتی‌که در وزارت گمرکات و انحصارات بودند برای این که سر و صورتی به کار گمرکات و حقوق و عوارض گمرکات داده بشود پیش‌قدم در این کار شدند و در قانون بودجه سال ۳۸ هم این ماده گذاشته شد این است که بنده معتقدم که شرکت ملی نفت ما هم باید اطاعت از قانون بودجه سال ۳۸ بکند و این معافیت حقوق گمرکی و عوارض از این گزارش برداشته بشود حالا ضررهایش چیست خود آقایان می‌دانند تبصره‌ها را هم که نگاه کنیم آن وقت دچار اشکال می‌شویم چون از یک طرف به طور کلی می‌گوید بر این که از حقوق گمرکی معاف باشد و از یک طرف دیگر می‌گوید کالاهای مشابهی که در ایران به وجود می‌آید حق تقدم دارند در خریدش و باید شرکت در خرید رعایت کند خوب اگر این شرکت ملی نفت از حقوق گمرکی از واردات معاف شد و کلیه کالاهای داخلی را مقدم بدارد ولو آن که این تبصره را گذاشته باشیم، اگر هم در این تبصره نوشته باشیم خرید کالاهای داخلی مقدم است شعر است نمی‌خرد. اما اگر مشمول پرداخت حقوق گمرکی شد یعنی برای وارداتی که جنس مشابهش را شما در داخل داشته باشید حقوق گمرکی داد آن وقت صرفه‌اش و مصلحتش در این است که کالای مشابه موجود داخلی را بخرد برای این که صرف می‌کند ولو این که شما در این تبصره بگذارید که حق تقدم دارد یا ندارد، مصلحت اقتصادی‌اش در این است که بخرد اما اگر این قید را نگذاشتید این تبصره یک دلخوش‌کنکی است ضامن اجرا هم ندارد. مشخصش خود شرکت ملی نفت است، درست است که اینجا نوشته حق تقدم دارد اما می‌گوید مصلحت اقتصادی در این است که نوع جنس و مرغوبیت کالای داخلی را خوب نمی‌داند و جنس خارجی را وارد می‌کند. بنابراین اشکال در تشخیص موجب عدم اجرای این تبصرهاست و اشکال دوم این است که می‌گوید آن چیزهایی که برای خود شرکت ملی نفت هست معاف است ولی آن چیزهایی که برای رفع احتیاج کارمندان آنجا هست آنها را باید حقوق گمرکی بدهد آن هم باز مشخصش خود شرکت ملی نفت است. ممکن است که در بعضی مواقع یک چیزهایی را به نام انجام کار خودش وارد کند ولی به حساب کارمندانش می‌آورد و این خلاف مصلحت است و خلاف اصول و ارجای این قانون است باز تبصره دیگر دارد که می‌گوید اگر این شرکت چیزهایی وارد کرد و مورد احتیاجش نبود می‌تواند بفروشد، ولی خریدار باید حقوق گمرکی را بدهد چون اینجا هم ممکن است یک فعل و انفعالاتی بشود به طور غیرمحسوس بفروشد و بعد حقوق گمرکی ندهد. بنابراین ما چرا بیاییم اکل از قفا بکنیم که این طور گرفتار این تبصره‌ها بشویم که اجرای مستثنیات برای ما مشکل باشد ما بیاییم عین اصل کلی شرکت ملی نفت را که صدردرصد سرمایه‌اش مال ملت و مملکت ایران است آن هم در عداد سایرین حقوق گمرکی‌اش را بدهد خوب اگر عایداتش در مقابل حقوق گمرکی کم‌تر شد روی همان پورسانتاژها که سهمی که می‌خواهد منفعت بدهد کم‌تر بدهد اما اثر بدی از نظر روحی و قانونی نداشته باشد و مخصوصاً اثر اقتصادی آن که اجرای این تبصره است مکلف است کالاهای داخلی را مقدم بشمارد. چون اگر این کار نشود این ماده اجرا نمی‌شود و الان یکی از اعتراضاتی که به شرکت ملی نفت و کنسرسیوم در خوزستان هست همین است که بسیاری از کالاهای مشابهی که در داخله ایران وجود دارد این را از جنس داخلی نمی‌خرند و آن را از خارج وارد می‌کنند. فقط برای استفاده از این تسهیلات گمرکی (صادق بوشهریـ اسفناج را از خارج وارد می‌کنند) حتی اسفناج، آقایان که نمایندگان خوزستان هستند و یا در خوزستان تشریف برده‌اند می‌دانند که این موضوع کاملاً وارد است و به بنده هم یک اطلاعاتی می‌رسد این است که بنده توجه تیمسار ضرغام را به این قسمت‌ها جلب می‌کنم و تمنا می‌کنم موافقت کنید در این ماده قسمت صادرات بند ب تبصره مربوطه به حق تقدم خرید کالاهای مشابه بماند ولی قسمت‌های دیگرش که مربوط به معافیت از حقوق گمرکی از واردات است و تبصره‌های دیگر آن از بین برود، برای این که یک اصلاحات اساسی در کار و اساس‌نامه شرکت ملی نفت بشود.
رئیسـ آقای دکتر مشیر فاطمی مخالفید؟ (دکتر مشیر فاطمیـ مخالفم)آقای بزرگ‌ابراهیمی (بزرگ‌ابراهیمیـ مخالفم)آقای طباطبایی قمی (طباطبایی قمیـ مخالفم) آقای آقایان(آقایانـموافقم) بفرمایید.
فیلیکس آقایانـ از این که جناب آقای عمیدی نوری فرمودند.
طبق قانون بودجه این معافیت‌ها لغو شده است بنده هم با ایشان هم عقیده هستم که مؤسسات ایرانی نباید از این معافیت‌ها استفاده کند. اما شرکت ملی نفت یک وضع خاصی دارد در موقع تدوین این اساس‌نامه ما همه در کمیسیون سعی کردیم که بلکه یک طوری این اساس‌نامه تنظیم بشود که مشابه با اساس‌نامه شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا بشود و این امیدواری را داشتیم که روزی شرکت ملی نفت ایران هم بتواند مثل یکی از این شرکت‌های بزرگ نفتی فعالیت ملی و بین‌المللی بکند. متأسفانه معافیت‌هایی که امروز مورد بحث است کنسرسیوم طبق قراردادهایی که با دولت ایران بسته تمام این معافیت‌ها را دارد و البته تمام این معافیت‌ها را دارد و استفاده می‌کند پان‌امریکن هم دارد، شرکت سافیر هم دارد، آن شرکت ایتالیایی آجیب مینراریا هم دارد. بنابراین اگر ما آمدیم این مزایا را برای یک شرکت‌های خارجی قائل شدیمبه نظر بنده منصفانه نیست که شرکت ملی نفت ایران را که امیدوارم روزی رقیب این شرکت‌ها خواهد شد بیاییم بگوییم که شرکت ملی نفت از این مزایا استفاده نکند، دلیلی هم که این ماده به این طرز تنظیم شده این است که خواستیم تبعیضی قائل نشده باشیم بین شرکت‌هایی که کنسرسیوم را تشکیل می‌دهند و شرکت ملی نفت اگر یک مزیت اضافی برای شرکت ملی نفت ایران به نظر من
من این یک استثنای عادلانه است که آقایان قبول بفرمایید.
رئیسـ آقای مشایخی بفرمایید.
مشایخی (مخبر کمیسیون خاص نفت) ـ البته موضوع معافیت‌های گمرکی یک مطلب خیلی حساس و مؤثری است و با توجه به راهی که تیمسار ضرغام وزیر گمرکات اتخاذ فرمودند در بودجه‌های سال ۳۷ و ۳۸ از نقطه نظر این که باید در آمدهای عمومی مملکت به خزانه عاید گردد و خرج هم از خزانه پرداخت گردد با توجه به این نظر در قوانین بودجه معافیت‌ها را ملغی کردند و مقرر گردید هر وزارتخانه‌ای در بودجه خودش میزان معافیت‌های گمرکی را پادار کنند صحیح استلیکن بنده می‌خواهم راجع به این استثنا درباره شرکت ملی نفت ایران و علت این که کمیسیون به این ماده را به این طرز قبول کرده است توضیحاتی به استحضار آقایان برسانم و خود آقای وزیر دارایی فعلی در آن موقع که وزیر گمرکات بودند در این موضوع به آقای ناصر وزیر دارایی مفصل صحبت کردند و موافقت ایشان جلب گردید و فعلاً لازم است توجه جناب آقای تیمسار ضرغام هم جلب گردد (ابراهیمیـ هم جناب و هم آقای تیمسار که نمی‌شود) در این که ایشان یک مرد فعال و لایق و شایسته است و بنده هم به ایشان احترام می‌گذارم و شما آقایان هم به ایشان معتقد هستید این عنوان را باید به ایشان داد چاره‌ای نیست. شایسته است عرض کنم ملاحظه کنید ما در موضوع نفت قراردادهایی داریم که باید آنها را محترم بشماریم اول قرارداد کنسرسیوم است در قرارداد کنسرسیوم گفته شده است که کلیه ماشین‌آلات و لوازم مربوط به صنعت در حوزه قرارداد و همچنین بعضی چیزهای دیگر که به تفصیل ذکر کرده که عیناً همین ماده است از حقوق گمرکی نیز معاف است و تصریح شده که مقامات قانونگذاری ایران بعداً مقرراتی خلاف این وضع نخواهند کرد از این گذشته در موقعی که لایحه مربوط به صنعت نفت به تصویب مجلس رسید و به استناد آن لایحه قراردادهایی با شرکت‌هایی با شرکت‌های پان آمریکن و آجیب مینراریا و شرکت سافیر منعقد کردیم همین شرایط را از نظر معافیت از حقوق گمرکی ذکر کردیم که من عین ماده‌ای که مربوط به شرکت پان آمریکن است برای استحضار آقایان می‌خوانم ماده ۳۳ است ماده ۳۳ کلیه ماشین‌آلات ـ وسایل ـ وسایط نقلیه ـ وسایط نقلیه آبی ـ دستگاه‌ها ـ افزار و ادوات ـ قطعات یدکی ـ مصالح ـ الوار ـ مواد شیمیایی ـ مواد ضروری برای اختلاط و امتزاح ـ وسایل خودرو ـ سایر وسایل نقلیههواپیما ـ هر نوع مصالح ساختمانی ـ آلات فولادی ـ اشیا و اثاثیه و لوازم اداری ـ حوایج کشتی ـ مواد خواربار ـ البسه و لوازم استحفاظی ـ دستگاه‌های تعلیماتی ـ محصولات نفتی که در ایران به دست بیاید و کلیه اجناس دیگری که منحصراً از لحاظ صرفه‌جویی و حسن جریان عملیات و وظایف شرکت پان امریکن بدون پروانه ورودی و یا معافیت از هرگونه حقوق گمرکی و عوارض شهرداری و سایر مالیات‌ها یا پرداخت‌های دیگر به ایران وارد خواهد شد.
به طوری که ملاحظه می‌فرمایند در این قرارداد پان امریکن معافیت گمرکی برای حقوق گمرکی نسبت به کالاهای مربوط به صنعت نفت قائل شدیم و گفتیم که از هرگونه حقوق گمرکی و عوارض و پرداخت مالیات معاف است. عین این قرارداد را هم با شرکت آجیب مینراریا داریم و عیناً این قرارداد را در قرارداد سافیر داریم. خواهید گفت اگر ما با یک شرکت خارجی یک چنین قراردادی داریم دلیلی ندارد که ما با یک شرکت ملی نفت خودمان که مربوط به دستگاه داخلی خودمان است از اصل عدول کنیم و اما اینجا یک مطلبی پیش می‌آید که من خیال می‌کنم کمال اهمیت را داشته باشد و آن این است که ما می‌خواهیم راهی را برویم که شرکت ملی نفت ایران بتواند با بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی دنیا نه تنها رقابت کند نمی‌خواهیم بگوییم رقابت کند بلکه هم‌عرض آنها باشد. اگر شرکت ملی نفت ایران از نظر حقوق و مزایا دارای یک چنین مزایایی نباشد در حالی که ما گفتیم شرکتی است بازرگانی و بر اساس اصول بازرگانی و مطابق قانون تجارت اداره بشود اگر دو شرکت بازرگانی در موقع تأسیسات یکسان و با شرایط مساوی‌الحقوق نباشند و برای یک شرکتی رجحان قائل بشویم و برای شرکت دیگر قائل نباشیم، در رقابت اقتصادی چگونه ممکن است یک چنین شرکتی موفقیت حاصل کند؟ ما می‌خواهیم این شرکت ملی نفت ایران که امروز تمام منابع نفتی ایران زیر نظر او است عملیات اکتشاف و اوضاع ژئو فیزیک را مطالعه می‌کند، می‌خواهیم یک روزی توفیق به دست بیاورد که در بازارهای دنیا نفت خودش را بفروشد و هم‌عرض شرکت‌های بزرگ نفتی باشد و در صحنه رقابت نفتی باشد و در صحنه رقابت نفتی مؤثری در دنیا داشته باشد. بنابراین لازم است که یک چنین شرکتی با کنسرسیوم با آجیپ مینراریا یا سافیر متساوی‌الحوقق از نظر نحوه اداره باشد. سازمان شرکت ملی نفت را تقلید کردیم از سازمان شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا از نظر هیئت مدیره از نظر با در نظر گرفتن امکانات خودش بنابراین به این دلایل است که بنده می‌خواهم عرض کنم ما نباید شرکت ملی نفت ایران را در یک شرایطی قرار بدهیم که الان شرایط با شرایط کمپانی‌های بزرگ نفتی دنیا مختلف باشد به این جهت بود که آقای وزیر دارایی سابق در کمیسیون مربوط به نفت این نظریه را قبول کرد و معافیت از حقوق گمرکی را با این فرمول درست کرد. در عین حال از نظر مفهوم و معنی به هیچ‌وجه من‌الوجوه با آن چیزی که در قانون بودجه سال ۳۷ و ۳۸ تصویب شده مغایرت ندارد و در بودجه ۳۷ و ۳۸ گفته‌ایم که وزارتخانه‌ها اعتبار لازم برای میزان معافیت گمرکی در بودجه خودشان می‌گذارند و بعد دخلاً و خرجاً به حساب مالیات عمومی منظور می‌شود. حالا همین طورش بکنیم جناب آقای عمیدی چه فرق می‌کند یک وقتی هست که ما می‌خواهیم به اصطلاح مصراً فرمول و نظریه شخصی که در یک مورد داریم عین ماده‌ای که در قرارداد کنسرسیوم داریم عین قراردادی که با آجیپ مینراریا داریم و یا با سافیر داریم یعنی شرایطی که در قراردادهای با کمپانی‌های نفتی داریم عمل کنیم. منظورم این بود که تصور نشود که کمیسیون نفت توجه نداشته ما بسیار دقت کردیم توجه کردیم و کاملاً حق همین بوده است که بالاخره بیاییم شرکت ملی نفت را با سایر شرکت‌های نفتی دنیا هم‌عرض قرار بدهیم و چون در آن جا ما معافیت را قبول کردیم اینجا هم قبول کردیم. راجع به تبصره‌ها بنده اعتراض ایشان را وارد می‌دانم و موافقم که تبصره ۱ از بند ب در ذیل بند الف قرار داده شود.
اما موضوع تبصره ۲ که مربوط به امور صادرات است و به جای خودش باقی بماند این بودعرایض من.
رئیس ـ آقایدکتر مشیر فاطمی مخالفید؟ بفرمایید.
دکتر مشیر فاطمیـ علت مخالفت بنده نسبت به یکی دو تا کلمه است ولی چون مخبر محترم یک بیاناتی فرمودند اینها همه استدلالات شرکت ملی نفت است همیشه هم این استدلال‌ها را می‌کنند ولی تازه این شرکت‌های پان‌امریکن و کنسرسیوم عامل شرکت ملی نفت هستند (مشایخی ـ شریک بودند) ما اسم شریک برای‌شان قید نکرده‌ایم عامل‌اند و آنچه صادر می‌کنند سهم شرکت ملی نفت را هم به پول می‌دهند به دلار می‌دهند به نفت نمی‌دهند که رقابتی تولید بشود. آنها خودشان فروشنده هستند. اما عرضی که بنده داشتم اساساً این مطلب نبود این است که در سطر چهارم از قسمت الف درست است که تبصره دیگری هست ولی در قسمت مصالح ساختمانی و اثاثیه بنده فکر می‌کنم که باید اضافه شود که نظیر آن در ایران ساخته نمی‌شود و الّا می‌روند تمام اثاثیه را خارجی می‌خرند این مربوط به دو تا شرکت عامل و عمل اینها نیست چون بنده در سال گذشته که در کمیسیون بودجه دیدم سر همین موضوع لوازم بیمارستان‌ها یکی از مدیران شرکت ملی نفت کفش و جوراب و شلوار و امثال آن را ردیف کرد حتی کره بنده که درست است که کره جزو لوازم بیمارستان نیست ولی اینها در ایران پیدا می‌شودبنابراین در این مورد پیشنهادی داده‌ام که در موقع خودش مطرح خواهد شد که در بند الف بعد از کلمه لوازم لوازم طبی اضافه شود که دیگر جوراب و کره و شلوار درش نباشد که الی غیرالنهایه می‌شود.
رئیسـ آقای بزرگ‌ابراهیمی
بزرگ‌ابراهیمیـ بنده مخالفم.
رئیسـ بفرمایید.
بزرگ‌ابراهیمیـ گفته‌اند یک دست‌فروشی وارد یک شهری شد و یک بار شیشه بار الاغ داشت که می‌برد بفروشد، مأمور عوارض لگدی به بار شیشه زد و گفت این چیست او گفت اگر یکی دیگر بزنی هیچ. خداحافظ شما جناب آقای مخبر استدلال‌هایی فرمودند راجع به رقابت بین ما و تمام دنیای نفت اینها را هم خودمان همه می‌دانیم که دروغ می‌گوییم. بنده شما را عرض نمی‌کنم همه‌مان رقابت چی، چی قربان موضوع، موضوع رقابت نفت است و دیدید که ما رابرای یک اشتباه به زانو در آوردند این حرف‌ها چیست با کی رقابت می‌کنید؟ شما ۵/ ۱۲ درصد نفتی هم که در قانون دارید حق تصفیه ندارید باید خام بدهید این فرمایش‌ها چیست؟ بنده و شما هر دو تصویب کردیم ۵/ ۱۲ درصد حق خودمان را هم حق این که ببریم تصفیه کنیم نداریم باید خام بگیریم و ببریم بفروشیم رقابت کدام است؟ خام می‌گیریم و باید خام بفروشیم بخوانید ماده را خیلی چیزها هست که آن روز رأی داده‌ایم ولی آن روز مجبور بودیم. ولی خوب یک مرد با شخصیتی آمد پشت تریبون سپهبد زاهدی آمد و گفت این برای این مملکت ایده‌آل نیست ولی مجبوریم که این کار را بکنیم بعداً هم که با پان امریکن و فلان نتوانستیم جز این رفتار کنیم. حالا می‌خواهیم ببینیم چه علتی دارد که برای تمام ماشین‌نویس‌ها پارچه می‌آورند لباس می‌آورند به نام اثاثیه و لوازم. چرا؟ بازار شما را همین کارها خورد می‌کند توی خیابان لاله زار و استامبول ببینید که چقدر ویسکی وکنیاک از خارجه در اینجا می‌بینید همه از همین جا است از همین شرکت ملی نفت به مردم می‌فروشند برای این که گمرک ندارد مگر ما باید تمام اختیارات‌مان را بگذاریم به دست این آقایان که اسم‌شان هیئت مدیره است که در رأس اینها یک مرد خیلی باشرفی است و بنده به او تعظیم میکنمولی انتظام هم والله بالله محکوم به اوامر این آقایان است. بله رقابت شرکت ملی نفت با آنها در یک چیز است حقوق گمرکی ندادن و ماشین‌نویس پر قیمت انتخاب کردن کجا ما رقابت می‌کنیم؟ چه رقابتی داریم؟ بیایید بروید وزارت مالیه دولت قرار بگذارید که تمام حقوق گمرکی را برگرداند تا اقلاً همه چیز تحت کنترل باشد. خیابان استامبول شما پر از کنیاک و ویسکی و جین و سیگار شرکت نفت است (یکی از نمایندگان ـ
سیگار کم‌تر است) بله برای این که تازه سیگار ایرانی درست کرده‌اند و جلویش را گرفته‌اند. رأی ندهید به این ماده بگذارید تحت کنترل گمرک باشد و دولت ببیند که چه آورده‌اند هر چی هم که می‌خواهند بفروشند بفروشند بنده مخالفم.
رئیسـ آقای طباطبایی قمی
طباطبایی قمیـ جناب آقای بزرگ‌ابراهیمی با یک اساسات خیلی پاکی واقعاً یک مطالب خیلی مفیدی که لازم بود به عرض مجلس شورای ملی رساندند. سایر آقایان هم بنده خیال می‌کنم یک قدری بنده را ناراحت‌تر کردند برای این که آنچه باید گفته شود راجع به این ماده و راجع به این موضوع عواید گمرکی به عرض مجلس رساندند.
بنده امروز صبح از یکی از آقایان کارپردازان محترم شنیدم گفتند که ما در این ساختمان مجلس که می‌خواستیم بکنیم احتیاج داشتیم از لحاظ پایین آمدن قیمت‌های ساختمانی و پایین آمدن هزینه مجلس خواستیم یک چیزهایی را تقاضا کنیم از دولت که از این هزینه گمرکی معاف بشود و به هیچ‌وجه دولت زیر بار نرفت و حقش هم بود برای این که دولت می‌گفت که خود مجلس این قانون را تصویب کرده است و هنوز مرکب این قانون خشک نشده و حق هم این بود و حال این که مجلس هم به طوری که آقای کارپرداز به من فرمودند حرف‌شان حساب بود. می‌گفتند ما داریم پول از بانک ملی قرض می‌کنیم و وقتی‌که داریم قرض می‌کنیم این پول را دو مرتبه بدهیم به دولت و وزارت گمرک این سزاوار نیست این کمکی است به مجلس که کم‌تر قرض کنیم معهذا از لحاظ احترام به قانون و از لحاظ این که خود مجلس این قانون را دیروز تصویب کرده است این را موافقت نکردند و واقعاً هم کار حسابی کرده‌اند که موافقت نکردند. بنده نمی‌دانم مگر ماده اول این قانون را آقایان درست توجه نفرموده‌اید این می‌گوید یک شرکت بازرگانی و تجارتی است اگر ما گفتیم یک شرکت بازرگانی و تجارتی است چه فرق می‌کند به این که این شرکت سهامش متعلق به دولت باشد این شرکت از نقطه‌نظر بازرگانی خرید و فروش و سود و زیان عمل می‌کند یا این که چهار نفر اشخاص عادی بنشینند و یک شرکت بازرگانی تشکیل بدهند؟ آقایان شما وقتی بودجه دولت را می‌آورید نگاه می‌کنید بزرگ‌ترین قلم عواید دولت عواید گمرک بود بنده اینجا نمی‌خواهم در حضور تیمسار ضرغام تشکری کرده باشم ولی باید گفت در این دو سالهای که ایشان آنجا بوده‌اند قلم عمده عواید دولت را گمرک تشکیل می‌داد. حالا چرا می‌خواهید این کار را بکنید؟ اگر عواید گمرک را دولت داده از کجا داده از همین چیزها داده. شرکت ملی نشست همین طور که آقای بزرگ‌ابراهیمی فرمودند واقعاً ما آنچه در این شهر قاچاق می‌بینیم بنده خیال می‌کنم مربوط به شرکت نفت است یعنی چیزهایی است که شرکت می‌آورد و توی این خیابان‌ها می‌فروشند.(دکتر امیر حکمتـ از قدیم همین طور) بوده قدیم هم به قول جنابعالی همین طور بوده و بعداً هم همین طور است. بنده آنچه اطلاع دارم در آبادان وقتی شما می‌بینید که سبزی و پیازچه وارد می‌کنند نکنید وقتی بنا شد که معاف شد همه چیز می‌آیدای کاش وقتی آنچه معاف می‌شود و می‌آید برای شرکت بیاید این طور نیست برای افراد می‌آید افراد به نام شرکت می‌آورند اگر بنا شد جلو این را باز بگذاریم یعنی بخواهیم بر ضد آن قانونی که خودمان تصویب کردیم امروز یک چنین چیزی تصویب کنیم، بنده خیال می‌کنم ما خودمان احترام امامزاده را نگه داشته‌ایم و این شأن مجلس نیست که دیروز یک قانونی تصویب کند و امروز بیاید برای شرکت ملی نفت که خودمان می‌دانیم مضارش چیست یک چیز دیگری تصویب کنیم من از آقایان استدعا می‌کنم از نقطه‌نظر مصالح مملکت از نقطه‌نظر حفظ حیثیت مجلس شورای ملی این قسمت را از قانون حذف کنید.
رئیسـ آقای مشایخی
مشایخی(مخبر کمیسیون خاص نفت)ـ بنده به هیچ‌وجه من‌الوجوه در توضیحاتی که عرض می‌کنم تعصب ندارم منتهی یک چیز را وظیفه خود می‌دانم و این وظیفه را خوشبختانه در تمام ادوار به بهترین وجهی به عقیده خودم اعمال کرده‌ام وظیفه مخبر کمیسیون این است که نظریات کمیسیون را روشن کند بنده در هر لایحه‌ای که مطرح می‌شود در کمیسیون دقت می‌کنم و نظریات همکارانم را گوش می‌کنم تا بفهمم و بالاخره یک چیزی که تهیه می‌شود جامع باشد و بتوانم آن نظریات را در مجلس عرض کنم بدواً عرض کنم که همین مطلب را هم جناب آقای عمیدی نوری در کمیسیون ده مرتبه عنوان کردند و بعد در سوکمیسیون هم عنوان کردند و تمام مطالبی که گفتند آنجا گفته شده و حلاجی کرده‌اند و قبول کرده‌اند جنابعالی در صورت‌جلسه هست به صراحت گفتید در مورد شرکت نفت این اصل لازم‌الرعایه است مفید است، حالا هم در مجلس آمدیم بنده هم عین آن پاسخ‌هایی که در کمیسیون هجده نفری نفت که به ریاست جناب آقای دولت‌آبادی بود داده‌شد به عرض می‌رسانم و اتخاذ تصمیم مربوط به مجلس شورای ملی است. یک مطلبی را بنده عرض کردم که این شرکت باید بتواند با شرکت‌های مشابه رقابت کند در اینجا گفته شد که شرکت‌های دیگر نفتی نمی‌گذارند که ما بفروشیم تا رقابت پیش بیاید نمی‌خواهم عرض کنم شرکت‌های کنسرسیوم و همچنین شرکت‌های پان امریکن و آجیب مینراریا و سافیر استخراج نفت می‌کنند حالا ملاحظه بفرمایید در حال حاضر شرکت ملی نفت در مناطق سراجه و قم مشغول اکتشاف و استخراج نفت است و اگر نفت به دست آورد باید آن را صادر کند صدور نفت هم متکی به بهای تمام شده است. اگر قرار باشد شرکت ملی نفت این نفتی را که در محل نفت قم و سراجه به دست می‌آورد بخواهد عرضه کند و برای کارهایش حقوق گمرکی بدهد قدر مسلم این است که قیمت تمام شده نفت ما در ناحیه سراجه و قم بیش‌تر خواهد بود از قیمت نفتی که کنسرسیوم تهیه می‌کند. چرا؟ برای این که کنسرسیوم معاف از حقوق گمرکی است و عوارضی هم نمی‌دهد آیا اگر بنا شد نفت قم را از حالا برای تمام لوازم و ماشین‌آلاتی که احتیاج دارد حقوق گمرکی بگیریم و عوارض بگیریم باید بیست درصد بپردازند من سؤال می‌کنم چطور ممکن است در بازار دنیا با این فعالیت شدیدی که می‌شود که محصول خودشان را به ارزان‌ترین قیمت در معرض استفاده مصرف کننده قرار بدهند؟ چطور ممکن است در بازارهای دنیا محصولاتی را که از نفت سراجه و یا از نفت قم به دست می‌آید ارزان‌تر عرضه کند؟ هیچ وقت نمی‌تواند. بنابراین شما یک اصل را یا قبول دارید یا ندارید آن اصل این است که شرکت ملی نفت یک شرکت بازرگانی است و باید از تمام منابع ایران بهره‌برداری کند و امیدوار هستیم قسمت عمده بهره‌برداری را به دست خود بتواند بفروشد می‌شود عاملیت باشد در قرارداد کنسرسیوم ما یک چیزی گفتیم ما تصویب کردیم در آن موقع مصلحت مملکت بود هیچ جای بحث نیست ما تصویب کردیمامروز در شرایط فعلی ممکن است اوضاع و احوال مساعدتر باشد به دلیل این که آمدیم از شرایط پنجاه پنجاه عدول کردیم و در قراردادهایی که می‌بندیم تابع شرایط اوضاع و احوال روز خواهد بود. بنابراین اصل رقابت اقتصادی بالاخص در قیمت نفت که هم جنبه اقتصادی و هم جنبه سیاسی و هم جنبه بازرگانی دارد و من جمیع‌الجهات باید مورد توجه ملت ایران واقع شود و هست می‌خواهیم مورد توجه قرار بدهیم. من می‌خواهم عرض کنم از طرف کمیسیون نفت که اگر این شما این معافیت حقوق گمرگی را برای شرکت ملی نفت قائل نشوید این یک لطمه‌ای است که به شرکت ملی نفت وارد می‌شود یعنی او دیگر نمی‌تواند در عرصه رقابت اقتصادی نفت با شرکت‌های بزرگ دنیا رقابت کند به علاوه این اساس‌نامه‌ای که داریم تصویب می‌کنیم اساس‌نامه‌ای است که در سابق شرکت ملی نفت داشته است که طبق قانون اختیارات بوده است و در اساس‌نامه سابق هم این معافیت بوده است یک چیزی نیست که امروز اتخاذ شده باشد آن وقت هم مصلحت بود که معافیت بدهند و داده‌اند و امروز هم به نظر من به مصلحت است من هیچ تعصبی ندارم و عقیده دارم که با همین فرمول منظور تأمین است و میزانش هم مشخص خواهد بود.
رئیسـ آقای صادق بوشهری مخالفید؟
صادق بوشهریـ مخالفم.
رئیسـ بفرمایید.
صادق بوشهریـ بنده به تصدیق آقایان همیشه با لوایحی که دولت به مجلس تقدیم می‌کرد و معافیت گمرگی در آن ذکر می‌کردند مخالف بودم. مگر در یک مورد و آن هم بسته به استدلالی بود که کردند، جناب آقای مشایخی فرمودید راجع به رقابت در مورد شرکت نفت شما راجع به تمام صنایع مملکت می‌توانید این استدلال را بکنید و همه کارخانجات را معاف کنید از گمرک به دلیل این که اگر بنده حق گمرگی کارخانه چیت‌سازی را نپرداختم چیت من در تمام دنیا می‌تواند رقابت کند این استدلال درست نیست فقط یک چیز را در نظر بگیرید اگر این معافیت را به شرکت ملی نفت بدهید دادن این معافیت به شرکت ملی نفت یعنی دادن معافیت به یک ثلث افراد از این مملکت برای این که آقایان نمایندگان خودشان تشریف دارند می‌دانند دو ثلث تمام مایحتاج افراد خوزستان شرکت ملی نفت می‌دهد و بدون هیچ رودربایستی اینها اجناسی است که بدون حقوق گمرگی وارد می‌شود یک وقتی بود که همان شرکت سابق بود کار دست شرکت نفت جنوب بود، اینها هر کاری می‌کردند که جلوی قاچاق را بگیرند نمی‌توانستند آنها یخ درست می‌کردند در خوزستان تمام مصرف یخ خوزستان از کارخانجات نفت جنوب بود آنها راهی پیشنهاد کردند ایرانی‌ها یخ را که نمی‌گذاشتند توی یخچال و بطری را بگذارند توی یخچال به این کار عادت ندارند باید یخ را بی‌اندازند توی کاسه و بهم بزنند و تق تق صدا بدهد و بخورند آنها آمدند توی یخ‌هایی که ساخته می‌شد پرمنگنات ریختند برای این که رنگش تغییر کند و در خارج دیگر مصرف نداشت لاستیک اتومبیل هم همین طور در همه مملکت لاستیک شرکت نفت را استعمال می‌کردند عرض کنم به کارخانه دستور دادند یک نوار قرمز به آن اضافه کنند تا هر ماشینی که این را بگذارد معلوم شود، اینها درست اما یک چیزهایی است که کنترل نمی‌شود کر د این را هم عرض کردم بنده واقعاً این را گناه می‌دانم. زارع ایرانی زحمت بکشد انصاف نیست که اسفناج و سیب‌زمینی و لوبیا را از خارج مملک بیاورند برای مصرف. این به عقیده من گناه است من تصور می‌کنم تیمسار وزیر دارایی هم با این اصل موافق باشند و این را اگر می‌خواهند تذکر بدهند و بفرمایند که آقایان هم بدانند
و به هر حال من تصور می‌کنم که این گناه است دیگر عرضی ندارم.
رئیسـ آقای دولت‌آبادی.
دولت‌آبادیـ احساسات با ارزشی که همکاران محترم و عزیز اینجا ابراز داشتند مانند جناب آقای بزرگ‌ابراهیمی که نمی‌دانم اینجا هستند یا تشریف برده‌اند (بزرگ‌ابراهیمی ـ اینجا خدمت‌تان هستم) و همچنین جناب آقای بوشهری و همچنین جناب آقای طباطبایی در جای خودش قابل تقدیر است و بدون تردید آقایان نمایندگان که اینجا صحبت کردند چه نمایندگان مجلس و چه هر فرد ایرانی میل دارد که مقررات یک نواخت اجرا شود و خود بنده هم که اینجا صحبت می‌کنم از اشخاصی هستم که معتقد هستم معافیت‌های گمرکی به ضرر مملکت بوده است. حتی در سال گذشته هم در کمیسیون بودجه و در کمیسیون‌های دیگر و همین طور پیارسال در کمیسیون بودجه بنده گفتم که معافیت‌هایی از لحاظ حقوق گمرکی لازم است بهتر است که در بودجه تأمین شود این تز اصلی بنده است. اما آقایان نمایندگان که وظیفه اساسی‌تری در اینجا دارند احساسات‌شان را باید با عقل و منطق و مصلحت مملکت توأم کنند که بتوانند به نتیجه برسند. بنده برای روشن شدن ذهن آقایان که با نهایت علاقه‌مندی صحبت کردند جملاتی باید عرض کنم اگر شرکت ملی نفت چنانچه آقایان متذکر شدند در گذشته یا حال اشیایی وارد کرده است که مورد سوءاستفاده دیگران قرار گرفته است، آن هم یک تخلفی است که مربوط به اصل مطلب نیست.(طباطباییـ راه تخلف را چرا باز بگذاریم؟) استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید جناب آقای طباطبایی بنده عقیده خودم را اول عرض کردم. ما امروز در یک رقابت شدیدی در نفت هستیم چرا نباید نماینده مجلس به این نکته توجه کند دنیا مشغول است و منابع نفتی را توسعه می‌دهد هم الان مشغول‌اند و قسمت مهم دنیا را شرکت نفت‌صحرا، من‌بعد نفت خواهد داد. ما باید سعی کنیم این ماده حیاتی که در دست داریم این را برای سعادت ملت به کار بریم و نبایستی به یک فکر کوتاهی یک مصلحت بزرگی را از دست بدهیم. اساس‌نامه شرکت ملی نفت که امروز اینجا مطرح است در مرحله اول مربوط به خود شرکت و عملیاتش نیست با یک نظر عمیق و بزرگ‌تری آقایان باید توجه داشته باشند که این ملاک عمل و قرارداد از طرف دولت و ملت ایران برای مذاکراه با دیگران است ما چطور در قراردادهای کنسرسیوم و شرکت‌های دیگر که تصویب کردیم در آنجا قید شده است که مقررات آینده لغو کننده این معافیت‌ها نمی‌تواند باشد اینها را آن وقت بپذیریم و به شرکتی که مأمور اجرایی دولت است بگوییم که تو خودت از این معافیت‌ها برکناری. این منطق دارد بگوییم تو که مأمور ما هستی چنین اختیاری نداری ولی آن قراردادی که با دیگران داریم معتبر است به این نکته توجه داشته باشید حاصل عمل این خواهد شد که دیگر بگوییم تمام عوارض گمرکی را بپردازند. آقای وزیر دارایی باید بنشیند در مقابل تمام این معافیت‌ها پول بدهد به شرکت نفت و از پول‌شان کم کند این یک شوخی بیش‌تر نیست یعنی از یک جیبی پول در آورده و به جیب دیگرش ریخته ما به چندین شرکت معظم خارجی که در تنگنای رقابت شدید قرار گرفته‌اند می‌گوییم که که ما به شما معافیت می‌دهیم اما در قانون اساسی شرکت ملی نفت منظور می‌کنیم که این ملحوظ نگردد. این منطق ندارد. اگر کسی تجاوز کرده است تخطی کرده است راهش باز است آقای وزیر دارایی باید جلو تفریط عواید را بگیرد اگر کسی قاچاق آورد باید جلویش را گرفت اما ما نمی‌توانیم با تصویب قانون خود نفت که ملاک عمل است با قراردادی که با کنسرسیوم بسته شده این را منظور کنیم و بلاعوض برای شرکت ملی نفت بیاییم این را لغو کنیم و اسمش را بگذاریم عدم توجه به مصالح مملکت. من به آقایان عرض می‌کنم این نکته را مورد توجه قرار بدهید شرکت نفت و سرمایه معادن نفتی ایران بزرگ‌ترین منبعی است که باید برای سعادت ملت ایران از آن استفاده شود و ما می‌توانیم به رقابت‌های سیاسی و اقتصادی خارجه بی‌اعتنا باشیم که بگوییم از این جیب در بیارویم و به آن جیب بریزیم. با این کار فقط خودمان را گول زده‌ایم. این را آقای وزیر دارایی باید بروند شرکت ملی نفت بنشینند و بگویند آقا از این عوایدی که الان نزدیک دو هزار میلیون تومان در سال عواید ملت ایران خواهد بود مگر شوخی است بعد هم بیایند از این دویست میلیون بودجه بابت معافیت گمرک بگذارند از این نقطه‌نظر است که آقایان نمایندگان محترم مجلس باید توجه داشته باشند با همه احساساتی که دارند باید فکر کنند که معافیت گمرکی یک چیز کوچکی است که برای اجرای آن اصل بزرگ لازم است و به نفع مملکت هم ضرری وارد نمی‌کند.
رئیسـ یک پیشنهادی رسیده در کفایت مذاکرات قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در ماده هفتم کافی است. مهدی ارباب
رئیسـ آقای ارباب
اربابـ بعد کافی در اطراف ماده ۷ مذاکره و توضیح داده شد و آن چه بایستی که مستحضر بشوند، شدند. بنابراین جای مذاکره به عقیده بنده ندارد و بقیه مربوط به رأی آقایان است که چطور رأی بدهند.
رئیسـ آقای بزرگ‌ابراهیمی
بزرگ‌ابراهیمیـ بنده بنا به وظیفه حزبی و پارلمانی باید اطاعت امر بکنم (دکتر عدلـ اجباری نیست) نگفتم اجباری است وظیفه اخلاقی است که وقتی لیدر من بلند شد گفت این طور من هم باید اطاعت بکنم و رأی بدهم. بله آقا باید انصاف بدهید یک کنترل درست کنید که هرچه دلشان می‌خواهد نیاوردند این وضعیت تمام کنترل را از دست شما گرفته کفایت مذاکرات می‌گویید که چه شود که سنبلش کنید؟ نمی‌شود آقا جان. من جناب آقای ارباب مساله حیاتی مملکت است گفتم یک لگد دیگر بزنید چیزی باقی نمی‌ماند تمام سرمایه‌ای که دارید از بین می‌رود دولت شاهنشاهی که ماشاءالله، ماشاءالله وارد اتر اولش کرده کنسرسیوم هم که می‌آورد پالتوهای پوست هم که می‌آید به حساب معافیت گمرکی است. پس چه می‌ماند برایتان؟ بروید به همان طریق مرحوم رضا شاه که انحصار تجارت درست کرده بود اگر آن نبود برایتان هیچ باقی نمی‌ماند. اگر عنایت شاه نبود و این ۳۵۰ میلیون تومان هم نبود یک نفر خرج نمی‌کرد برای کارخانه جناب تیمسار ببخشید جناب هم نمی‌خواهد، تیسمار این فکر از شخص شاه بود که توانست با این ترتیب تهیه کارخانه بکند صدی سی و شش توی بازار ربح پول می‌دهند به رباخوار برای این که واردات بیاورند و بنده و جنابعالی را بچاپند می‌آیند پالتوی پوست را می‌آورند به نام شرکت ملی نفت این صحیح نیست (صحیح است) چرا کفایت مذاکرات؟ بگذارید این حرف‌ها زده شود فردا پیش خدا و شاه مملکت مسئول هستیم.
رئیسـ آقای حمید بختیار موافقید؟
حمید بختیارـ بله
رئیسـ بفرمایید.
حمید بختیارـ بنده به یاد دارم یک روزی یکی از رفقای من تقاضا کرد که از جناب آقایرئیس مجلس شورای ملی تقاضا کنم که یکی از تابلوهای اینجا را ببرد به نمایشگاهش بنده به عرض شخص رئیس مجلس رساندم فرمودند ممکن نیست، تا به حال سابقه نداشته است و اجازه نمی‌دهم. طرف راضی شد حالا عصبانیت آقای بزرگ ابراهیمی تا حدی صحیح است ولی یک نکته هست که بنده و جناب آقای دکتر پیرنیا که افتخار انتخاب آقایان و عضویت در شورای عالی نفت را داشتیم هرچه توانستیم انجام وظیفه کردیم و اطلاعاتی کسب کردیم دو دو تا چهار تا است، این عواض گمرکی که شرکت نفت ایران معاف است این مبلغی است مربوط به وزارت دارایی چون آقای وزیر دارایی که ریاست شورا را دارند همیشه چانه می‌زنند که بیش‌تر از شرکت ملی نفت پول بگیرند، شرکت ملی نفت عقیده‌اش این است که
رئیسـ آقای بختیار راجع به کفایت مذاکرات بفرمایید.
بختیارـ بله همین توضیح را عرض می‌کنم که چرا مذاکرات کافی است و اگر آقای بزرگ‌ابراهیمی عقیده دارند اجناس از طرف شرکت ملی نفت وارد می‌شود و در بازار آزاد به فروش می‌رود به عقیده بنده این را می‌شود محدود کرد اینجا یک نکته‌ای دارد و آن نکته بیمارستان‌ها است که ممکن است شرکت ملی نفت اجناس را وراد کند و خدای نکرده مورد سوءاستفاده قرار بگیرد. ولی بنده اطمینان دارم با بودن جناب آقای انتظام و بودن جناب آقای وزیر دارایی این عمل اتفاق نخواهد افتاد این فقط برای تسهیل عمل است که موقعی که ماشین‌آلات به ایران وارد می‌شود مدتی طول می‌کشد.
رئیسـ راجع به کفاتی مذاکرات بفرمایید. آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقید قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاداتی دارد قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر مشیر فاطمیبه شرح زیر خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایددر قسمت الف ماده ۷ اصلاحات زیر به عمل آید:
در سطر چهارم از قسمت الف بعد از مصالح ساختمانی و اثاثیه اضافه شود (و درایران نظیر آن ساخته نمی‌شود) در سطر پنجم بعد از کلمه لوازم عبارت (طبی) اضافه شود. دکتر مشیر فاطمی
رئیسـ آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمیـ توضیحش را قبلاً عرض کردم. اینجا چون نگرانی بود که ممکن است برای بیمارستان‌ها چیزهایی بیاورند که مال بیمارستان نباشد بنده اضافه کردم که یک لغت طبی اضافه بشود که داروی و کلیه لوازم طبی بیمارستان‌ها و همچنین آنجا که نوشته مصالح ساختمانی و اثاثیه چون ممکن است عین آن اثاثیه را بشود در ایران ساخت این بود که اضافه کردم به استثنای آنچه در ایران ساخته نمی‌شود. این دو تا عبارتی بود که نظر همه آقایان بود.
رئیسـ آقای حمید بختیار مخالفید؟ (حمید بختیارـموافقم) پس مخالفی ندارد. یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود (مجدداًبه شرح سابق خوانده شد)
رئیسـ رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد. آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای دکتر دادفربه شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که سطر اول بند الف ماده ۷ به شرح زیر اصلاح شود.
الفـ بدون تحصیل هیچ گونه پروانه ولی پس از انجام تشریفات گمرکی و تعیین نوع اجناس وارده و میزان حقوق گمرکی آنچه را که منحصراً الی آخر دکتر دادفر
رئیسـ آقای دکتر دادفر
دکتر دادفرـ آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند که در بودجه سال ۱۳۳۷ با موافقت دولت پیشنهادی که بنده تقدیم کرده بودم به تصویب رسید و آن این بود که معافیت کلیه سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی از حق گمرکی لغو بشود. از لحاظ این که وزارت دارایی و وزارتخانه‌های مربوطه دیگر بودجه‌ای برای پرداخت حقوق گمرکی و ادارات و دستگاه‌ها ندارند اشکالی تولید می‌شود. این قانون به این شکل گذشت که از اول سال ۳۸ حقوق گمرکی واردات سازمان‌های وزارتخانه‌های مربوطه را باید در بودجه خودشان بیاورند. این عبارت قانونی تبصره مربوط به بودجه سال ۳۷ است که در اینجا هست نوشته است که از اول سال ۳۸ کلیه معافیت‌های گمرکی که تمام وزارتخانه‌ها و مؤسسات و بنگاه‌ها و شرکت‌های دولتی داده شده لغو می‌شود ولی یک استثنای جزئی دارد به نام دربار شاهنشاهی یا هدایایی که از طرف دولت‌های خارج به مؤسسات خیریه داده می‌شود و فلانی از این معافیت استفاده کنند. بنابراین این رویه را هم عرض کردم مجلس شورای ملی این اصل را که هر سازمانی برای تسهیل کار خودش معافیت گمرکی و بالاتر از معافیت گمرکی از نظارت گمرکی را که به عقیده بنده بالاتر از آن معافتی گمرکی است از بین نبرد قبول کرده است اما با توضیحاتی که در اینجا موافقین این ماده دادندبنده خودم معتقد شدم به این که کار شرکت ملی نفت یک کاری است فنی و کاری است که باید با کمال سرعت و سهولت انجام پذیر باشد. اما یک عبارتی در ماده ۷ قید شده که پیشنهاد بنده توضیح این عبارت است استدعا می‌کنم توجه بفرمایید در اینجا نوشته است:
شرکت از تسهیلات زیر استفاده خواهد نمود.
الف ـ بدون تحصیل هیچ گونه پروانه ولی با انجام تشریفات گمرکیبنده نفهمیدم منظور از انجام تشریفات گمرکی چیست آنچه مسلم است این است که کالایی که شرکت وارد می‌کند میزانش را تعیین می‌کنند بدون این که حقوقی بگیرند می‌دهند به شرکت بنده هم با معافیت حقوق گمرکی برای شرکت ملی نفت موافقم اما بنده توضیح دادم که پس از انجام تشریفات گمرکی که تعیین نوع اجناس وارداتی و میزان حقوق گمرکی بدون این که حقوقی بگیرند اینها را ترخیص کنند یعنی اصل نظارت گمرکی در آنچه به کشور وارد می‌شود و آن چه باید بپردازند معلوم بشود بعد بدون این که حقوقی بگیرند مرخص کنند که لااقل وزارت گمرکات بتواند در آخرسال آمار بدهد که در مملکت چه وارد شده است. از نظر کیفیت و به چه میزان وارد شده از لحاظ کمیت.
به این ترتیب به عقیده بنده آن ایراداتی که شد با این پیشنهاد حل می‌شود یعنی پس از انجام تشریفات گمرکی و تعیین حقوق گمرکی و میزان اجناس که وارد می‌شود بدون اخذ حقوق گمرکی آنها را مرخص بکنند منظور از انجام تشریفات گمرکی همین است ولی بنده توضیح دادم که ذهن آقایان نمایندگان در مورد پیشنهادهایی که واصل می‌شود روشن‌تر بشود.
رئیسـ آقای مخبر
مخبر کمیسیون خاص نفت (مشایخی) ـ معمولاً برای کالاهای وارداتی یک پروانه ورود از طرف وزارت بازرگانی صادر می‌شود و یک تشریفات گمرکی هست در وزارت گمرکات از نظر دریافت حقوق گمرکی به این جهت است که این موضوع را در این ماده مورد توجه قرار داده‌ایم و گفته‌ایم بدون صدور پروانه یعنی لزومی ندارد که برود به وزارت بازرگانی. در اینجا می‌گوید با رعایت انجام تشریفات گمرکی یعنی تمام مقررات مربوط به ترخیص کالا را در گمرک قائل بشوند آن مقررات چیست؟
اظهارنامه دادن است باید شرکت ملی نفت اظهارنامه بدهد که من یک موتور برق وارد کرده‌ام به ظرفیت پنج هزار کیلو وات از کشور انگلستان، وزنش هم این قدر است وقتی گفتیم با رعایت انجام تشریفات گمرکی یعنی اظهارنامه دادن آن وقت بازبین‌ها مأمورینگمرک این اظهارنامه را کنترل می‌کنند، بعد هم تطبیق می‌کنند با عین جنس در صورتی که تطبیق کرد اجازه ترخیص می‌دهند. بنابراین منظور جناب آقای دکتر دادفر از نقطه‌نظر رعایت تشریفات گمرکی با این جمله‌ای که اعم است و به طور کلی نوشه شده است تأمین شده است. یک مطلب دیگری را بنده می‌خواهم اینجا روشن‌تر به عرض برسانم خوش‌وقتم که جناب آقای دولت‌آبادی به دادمن رسیدند و توضیحات ایشان وافی به مقصود بود. نگرانی از این هست که به نام شرکت ملی نفت توی خیابان استامبول کالاهای لوکس زیادی دیده می‌شوداین مطلب در کمیسیون مورد بحث واقع شد گفتیم کلیه معافیت‌های مذکور در این ماده ناظر به عملیات شرکت جهت اجرای این اساس‌نامه می‌باشد و آنچه اشیا و لوازم جهت مصرف کارکنان شرکت از طرف شرکت وارد می‌شود از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و سایر عوارض معاف نخواهد بودبنابراین چگونه ممکن است آن طوری که یکی از آقایان گفتند پالتو پوست بتواند بیاورند؟ پالتو پوستی که مربوط به صنایع نفت نیست لوازم مریض‌خانه‌ها ـ وسایل آزمایشگاه ـ لوازم طبی ـ مواد شیمیایی و معدنی و احتیاجات فنی و امثال‌هم مشمول این معافیت خواهد بود. برای صنعت نفت لوازم شخصی معاف نخواهد بود. علیهذا بنده می‌خواهم از جناب آقای دکتر دادفر تقاضا کنم که چون کلمه با رعایت تشریفات گمرکی و با انجام تشریفات گمرکی یک جمله‌ای است که جامع‌الاطراف است پیشنهادشان را استرداد بفرمایند.
رئیسـ پیشنهاد یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود رأی گرفته می‌شود.
(مجدداً به شرح سابق خوانده شد)
رئیسـ رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر دادفر. آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام کردند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای عمیدی نوریبه شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد مینمایمدر تبصره ۲ بند الف این جمله به آخر آن اضافه شود «تا از صرفه‌جویی بودجه شرکت ملی نفت حقوق و عوارض گمرکی پرداخت و واریز بشود»عمیدی نوری
رئیسـ آقای عمیدی نوری
عمیدی نوریـ این پیشنهاد بنده در تعقیب همان فکری بود که به عرض رساندم و با جناب آقای وزیر دارایی هم مذاکره شد ایشان هم جناب آقای دولت‌آبادی اعتقادشان این است که این مطلب قبلاً بوده بعد که لایحه را آوردند در مجلس سنا این را حذف کردند و منظور واقعی دولت هم از تقدیم این لایحه این بود که استثنایی بین شرکت ملی نفت و دیگران در پرداخت حقوق گمرکی نباشد و همان طوری که آقای حمید بختیار فرمودند از نظر تسهیل تشریفات که گرفتاری پیدا نکند تنظیم شده. منتهی در این تبصره گفته شده که آمارش را بردارند که صورت اظهارنامه معلوم باشد ضمناً عبارتی که ما گذاشتیم هم آن تسهیلات محفوظ است و هم از صرفه‌جویی‌های شرکت ملی نفت حقوق گمرکی داده بشود. به نظر بنده اثر روحی آن جناب آقای مشایخی برعکس آن استدلالی که نمودید هست یعنی ما راست است که قرارداد کنسرسیوم را در وضع خاصی تصویب کردیم ولی این را هم باید بدانیم که ملت ایران آن رضایت کاملی را که باید در این قرارداد روی شرایط زمان امروز داشته باشد ندارد. در آن روز شرایط آن جور بود ولی شرایط تغییر می‌کند یکی از شرایط این است که قوانین مملکت ما ناظر بر این است که نباید حقوق گمرکی را معاف کنیم اگر اینجا این را می‌گذاشتیم این یک پایه‌ای بود برای حفظ حق ملت ایران که فردا می‌توانیم با کنسرسیوم و با این شرکت‌ها وارد مذاکره بشویم و بگوییم مقررات مملکت ما و شرایط زمان امروز به جایی رسیده است که شرکت نفت هم حقوق گمرکی می‌پردازد. شما هم با ما در این باره راه بیایید تا بتوانیم قراردادمان را اصلاح کنیم. بنابراین این استدلالی را که فرمودید برعکس راه را بر ما می‌بندد از این که ما بتوانیم فردا با کنسرسیوم صحبت کنیم بگوییم بیایید از این مزیت بی‌جهتی که به شما داده شد بیایید پایین و از این مزیت صرف‌نظر کنید. شرکت ملی نفت هم عوارض گمرکی می‌پردازد توهم بپرداز، اما اگر این عمل را نکردیم فردا نمی‌توانیم با او صحبت کنیم پس این را بدانید که از نظر سیاسی و مصلحت مملکت لازم است از نظر رقابت ما رقابت در نفت خام در صادرات داریم و در صادرات بند ب را ما می‌گوییم باشد سر جایش عرض من در واردات است و اما راجع به نفت سراجه که فرمودید نفت سراجه هنوز در مرحله اکتشاف است یک لایحه لوله نفت هم که در کمیسیون هست راجع به سراجه در آنجا جنابعالی یک ماده بگذارید که تأسیسات نفت سراجه مستثنا ما قبول می‌کنیم. جناب آقای وزیر دارایی هم قبول می‌کنند، اما در حال حاضر که هنوز نفت سراجه به وجود نیامده و صادر نشده و این عمل هم باعث شده است که این طور این اجناس خارجی به وسیله این شرکت‌ها می‌آید می‌ریزد اقتصاد مملکت ما را به هم می‌زند، کالاهای مشابه خریداری نمی‌شود یک پایه‌ای می‌شود که ما بتوانیم جلوی کنسرسیوم را بگیریم مذاکره کنیم صحبت کنیم توأفق کنیم والله بالله من خیال می‌کنم این که به مصلحت مملکت و برعکس این که فرمودید به نفع ما لطمه می‌زند خیر نفع ما را حفظ می‌کند. پایه‌ای هم برای حفظ حق ما که رضایت کامل از این جریان نداشتیم و نداریم می‌شود که نخست‌وزیر ما گریه کرد در جلسه خصوصی و گفت اگر پنج درصد امید داشتم که ما بتوانیم با وضع موجود خودمان را اداره کنیم این قرارداد کنسرسیوم را نمی‌آوردم. ما این را هیچ وقت فراموش نمی‌کنیم پس به این کیفیت اگر ما پایه‌هایی بگذاریم که روی آن پایه‌ها فردا بایستیم با کنسرسیوم صحبت کنیم توافق کنیم حقوق از دست رفته مان را بگیریم اولش همین است.
رئیسـ آقای مخبر
مخبر کمیسیون خاص نفت (مشایخی) ـ عرض کنم جناب آقای عمیدی نوری بنده خیال می‌کنم استثناً شما در این مورد به موضوع درآمد شرکت ملی نفت و قوانینی که از این نقطه‌نظر هست توجه نفرموده‌اید. درآمد ما از نفت مطابق قانون مخصوصی قسمت مهمی از آن به سازمان برنامه داده خواهد شد و قسمتی از آن به دولت بنابراین توجه داشته باشید که این پیشنهاد
جنابعالی با قوانینی که سابقاً تصویب شده است راجع به درآمد نفت نمی‌خواند. دولت وزارت دارایی کلیه درآمدهای حاصله نفت را که امروز عبارت است از درآمد حوزه کنسرسیوم به موجب قانون مخصوصی تا سال ۱۳۳۷ پرداخت کرد صدی چهل به دولت داده شد قسمتی به بودجه کشور داده شد و دولت به شرکت ملی از درآمد نفت برای هزینه بر اساس تقاضای او یک بودجه‌ای برایش در نظر گرفت با توجه به این مطلب اصلاً بودجه شرکت ملی نفت را دولت پرداخت می‌کند و صرفه‌جویی ندارد و پیشنهاد جنابعالی نمی‌تواند مصداق پیدا کند.
اول هر سال شرکت ملی نفت پیش‌بینی می‌کند هزینه‌های عادی خودش چقدر خواهد بود برای سال بعد مثل پیش‌بینی‌هایی که سایر وزارتخانه‌ها می‌کنند، میزان احتیاج خودش را به وزارت دارایی پیشنهاد می‌کند. دولت از محل در آمدهای عمومی کشور یا از سهم خودش از درآمد نفت یعنی از آن مازادی که از درآمد نفت سهم دولت خواهد بود بودجه برایش در نظر می‌گیرد و بودجه شرکت نفت را تصویب می‌کند. بنابراین صرفه‌جویی پیدا نخواهد شد اگر مقصودتان این است که فرض بفرمایید در سال ۳۹ بیاییم بگوییم بودجه شرکت ملی نفت پانصد میلیون تومان، در عمل پانصد میلیون تومان صرفه‌جویی بشود و از راه آن صرفه‌جویی‌ها بدهند یک وقت هست که ممکن است صرفه‌جویی نداشته باشد تمام خرج شود. در این صورت اگر پیشنهاد تصویب شود چه می‌شود؟ جناب آقای دکتر پیرنیا این موضوع مربوط به شرکت ملی نفت است و جنبه مالی هم دارد تمنا می‌کنم جنابعالی توجه بفرمایید منظور ایشان این است که حقوق گمرکی را از محل صرفه‌جویی بپردازند. اولاً عقیده بنده این است که صرفه‌جویی بودجه‌اش مال دولت است عایداتش مسلم و منجز و قطعی است و صرفه‌جویی پیدا نمی‌کنند. چون بودجه را خود دولت می‌دهد اگر درآمد را خودش می‌گرفت و فقط برای صنعت نفت خرج می‌کرد البته یک مازاد درآمدی پیدا می‌کرد و می‌توانست بدهد اما جناب آقای عمید نوری اگر صرفه‌جویی نداشت از کجا می‌تواند بدهد؟ بنابراین پیشنهاد جنابعالی نمی‌تواند قدرت اجرایی پیدا کند به این جهت نمی‌توانم با پیشنهاد جنابعالیموافقت کنم. دوم راجع به نفت سراجه مبنای قیمت در دنیا برای هر کالا قیمت تولید است به اضافه هزینه حمل و نقل، قیمت نفت سراچه همانشاءالله استخراج خواهد شد اعم از این که به وسیله لوله از مدیترانه صادر بشود یا به وسیله بشگه صادر بشود یا به هر وسیله دیگر مبنای قیمت نفت، قیمت تولید است. قیمت تولید با حقوق گمرکی مسلماً گران‌تر خواهد بود از قیمت تولید نفت کنسرسیوم که بدون حقوق گمرکی صادر کرده. آقای دولت‌آبادی بسیار بسیار صریح و روشن مطلب را گفتند از نقطه‌نظر اهمیت صنعت نفت است که باید نگاه کنیم که بتواند شرکت ملی نفت ما در عداد شرکت‌های بزرگ دنیا عرضاندام کند و خودش استخراج نفت بکند. بنابراین باید در شرایطی باشیم که بتوانیم مساوی با قیمت تمام شده کالاهای دیگر رقابت کنیم. از این جهت است که بنده در عرایض خودم باقی هستم و پیشنهاد جنابعالی را عملی نمی‌دانم چون ممکن است صرفه‌جویی پیدا نشود.
رئیسـ آقای وزیر دارایی
وزیر داراییـ متأسفانه بنده در یک وضع بسیار بدی قرار دارم در مقابل این قانون و این تبصره‌ها و دلیلش این است که بنده از اولش مخالف بودم با این ماده و امروز باید از این ماده دفاع بکنم. درست مثل یک آدمی می‌ماند که یک درد دل زیادی داشته باشد ولی در تئاتر رل کمیک به او داده بشود، او باید بخنداند و بخندد در صورتی که خودش درد دارد (احسنت)عرض کنم آقایان یک دلایلی آوردند که هر کدام به جای خودش صحیح است، البته بنده چون مخالف هستم به نفع آن آقایان مخالفین عقیده دارم ولی چون از طرف دولت این قضیه روشن نشده است استدعا می‌کنم از مقام ریاست مجلس شورای ملی که این ماده ۷ را اجازه بفرمایند یک بررسی در دولت بشود و بعد مجدداً مطرح بشود و بنده هم مثل آقای بزرگ‌ابراهیمی که تابع رأی لیدر خود بودند خواهم بود، لیدر هرچه نظر دارد یعنی دولت بنده می‌آیم اینجا دفاع می‌کنم (احسنت)
رئیسـ ماده ۸ قرائت می‌شود. ماده ۷ می‌ماند تا نظرشان را به مجلس در آتیه بدهند.
موسوی ـ بنده یک پیشنهادی داشتم.
۵ـ تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیسـ پیشنهادات مربوط به این ماده و پیشنهاد آقای عمیدی نوری می‌ماند برای بعد. اگر آقایان موافقت می‌فرمایند جلسه را ختم می‌کنیم که یک ماده معوق نماند و خلاف ترتیب هم نشود. جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود چون روز سه‌شنبه مولود حضرت امیر مؤمنان است و تعطیل خواهد بود. جلسه روز پنجشنبه
(مجلس ده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ رضا حکمت