مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۰۷ نشست ۳۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفتم |
مجلس شورای ملی ۱۴ مهر ۱۳۰۷ نشست نخست
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۷
جلسه: ۳۱
صورت‌مجلس لیله یکشنبه ۱۹ اسفندماه ۱۳۰۷ مطابق ۲۸ رمضان‌المبارک ۱۳۴۷
فهرست مطالب:
۱- تثبیت مرخصی ۷۵ روزه آقای محمد آخوند
۲- تقدیم دو فقره لایحه از طرف وزیر پست و تلگراف راجع به کنفرانس بین‌المللی تلگراف بی‌سیم – و راجع به کنفرانس بین‌المللی باسیم
۳- شور از ماده دوم بودجه ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
(مجلس سه ساعت و نیم از شب گذشته به ریاست آقای شریعت‌زاده نایب‌رئیس تشکیل گردید)
(صورت مجلس لیله چهارشنبه ۱۵ اسفند را آقای اورنگ قرائت نمودند)
غایبین با اجازه جلسه ۲۹ آقایان: حیدری - حسن‌علی میرزا - تهرانی - ایزدی - افشار - افسر - آشتیانی - مفتی - همراز - الفت - جهانشاهی - حاج سید محمود - محمد آخوند - تیمورتاش
غایبین بی‌اجازه جلسه ۲۹ آقایان: میرزا حسن خان وثوق - موقر - قوام - حاج رحیم آقا - میرزا ابوالفضل - محمدتقی خان اسعد - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس - حاج حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک
دیرآمده با اجازه جلسه ۲۹ آقای: دشتی
غایبین با اجازه جلسه ۳۰ آقایان: سید یعقوب - عبدالحسین خان دیبا - افسر - دشتی - آشتیانی - مفتی - جلایی - مهدوی - رفیع - تیمورتاش - محمد آخوند - تهرانی
غایبین بی‌اجازه جلسه ۳۰ آقایان: حیدری - میرزا حسن خان وثوق - الفت - موقر - حاج رحیم آقا - میرزا ابوالفضل - حاج سید محمود - محمد تقی خان اسعد - حاج حسین آقا مهدوی - شیخ علی مدرس - حاج حسن آقا ملک - حاج غلامحسین ملک
دیرآمدگان بااجاره جلسه ۳۰ آقایان: کازرونی - ذوالقدر
دیرآمدگان بی‌اجازه جلسه ۳۰ آقایان: اسدی - قوام
نایب‌رئیس- آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی- آقای تهرانی را غابب بی‌اجازه نوشته‌اند در صورتی که ایشان استجازه کرده بودند خواستم از مقام ریاست استدعا کنم که اصلاح بفرمایند.
نایب‌رئیس- خبر غایب با اجازه نوشته‌اند. در صورت مجلس اعتراضی نیست؟
(گفتند خیر)
نایب‌رئیس- صورت مجلس تصویب شد. قبل از شروع به دستور یک تذکری باید به عرض مجلس شورای ملی برسانم در جلسه هشتم اسفند خبر کمیسیون عرایض و مرخصی راجع به مرخصی آقای محمد آخوند تصویب شد در آن خبر ابتدا و انتهای مرخصی تصریح شده بود یعنی از ۵ بهمن الی ۲۰ فروردین که ۷۵ روز است لیکن در تمام ایام خبر اشتباه شده و چهل و پنج روز تصریح شده بوده است اگرچه رأی مجلس نسبت به اول و آخر مرخصی مزبور کافی است ولی من باب تذکر به عرض می‌رسانم که مرخصی آخوند محمد ۷۵ روز است. آقای وزیر پست و تلگراف.
وزیر پست و تلگراف- دو فقره لایحه است یکی راجع به کنفرانس بین‌المللی تلگراف بی‌سیم که در سال گذشته در واشنگتن منعقد شده بود و یک فقره راجع به کنفرانس بین‌المللی باسیم که امسال در بروکسل منعقد شده است برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم. یک لایحه چندی قبل تقدیم کرده بودیم راجع به پست که در چندین سال پیش در استکهلم منعقد شده بود و تقاضا کردم که تسریع بفرمایند در تصویب آن ولی تا امروز به بنده از طرف کمیسیون اطلاع داده نشده است خاطر آقایان را هم مستحضر کردم که در لندن هم در ماه مه آینده تقریباً یک همچو کنفرانس تشکیل خواهد شد از دولت ایران هم دعوت شده است نماینده‌های‌مان را هم تعیین کرده‌ایم و معرفی کرده‌ایم و این خوب نخواهد شد در صورتی که ما این را قبول کرده‌ایم یک نماینده در کنفرانس آتیه داشته باشیم لوایح مربوطه به آن تصویب نشده باشد این است که تقاضا می‌کنم از طرف مقام ریاست تأکید بشود که کمیسیون زودتر این خبر را بدهند که ما بتوانیم در کنفرانس لندن حاضر بشویم.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- عرض بنده در موقع ورود به دستور است. آنجا هم نوشته شده است.
نایب‌رئیس- بودجه ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی مطرح است ماده دوم قرائت می‌شود.
(این قسم قرائت شد)
ماده دوم- رتبی که نسبت به کلیه اعضا و اجزا اداری مجلس شورای ملی توسط ادارات مربوطه مجلس تشخیص داده شده و هنوز تعرفه خدمتشان نگذشته فقط تا تاریخ تصویب این قانون مشمول ماده ۲۳ قانون استخدام کشوری نبوده و همان تشخیص کافی و معتبر است همچنین تبصره ماده اول قانون استخدام اعضا و اجزا اداری مجلس مصوبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ لغو گردیده و ماده دوم قانون ملبوس وطنی مصوبه ۲۹ دلو ۱۳۰۱ نیز شامل تمام اعضا و مستخدمین اداری مجلس می‌باشند.
نایب‌رئیس- آقای وثوق
آقا سید مرتضی وثوق- عرض کنم که ماده دوم این قانون خیلی پیچیده است. بنده نمی‌فهمم که مقصود چه چیز است. اولاً ماده اول قانون استخدام اجزای مجلس می‌نویسد که مستخدمین مجلس جزو مستخدمین رسمی مملکتی شمرده می‌شوند و مشمول ماده ۲۳ و ۲۴ و ۲۵ قانون استخدام کشوری نیز می‌باشند- خوب مستخدم وقتی که رسمی شد و مشمول ماده ۲۳ قانون استخدام کشوری شد باید مطابق همان قانون نسبت به او عمل بشود و مطابق آن قانون باید ارتقا رتبه پیدا بکنند. اینجا می‌نویسد: رتبی که نسبت به کلیه اعضا و اجزا اداری مجلس شورای ملی توسط ادارات مربوطه مجلس تشخیص داده شده و هنوز تعرفه خدمتشان نگذشته فقط تا تاریخ تصویب این قانون مشمول ماده ۲۳ قانون
استخدام کشوری نبوده و همان تشخیص کافی و معتبر است همچنین تبصره ماده اول قانون استخدام اعضاء و اجزاء اداری مجلس مصوبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ لغو گردیده و ماده دوم قانون ملبوس وطنی مصوبه ۲۹ دلو ۱۳۰۱ نیز شامل تمام اعضاء و مستخدمین اداری مجلس می‌باشند.
نایب‌رئیس- آقای وثوق
آقا سید مرتضی وثوق- عرض کنم که ماده دوم این قانون خیلی پیچیده است بنده نمی‌فهمم که مقصود چه چیز است. اولاً ماده اول قانون استخدام اجزای مجلس می‌نویسد که مستخدمین مجلس جزو مستخدمین رسمی مملکتی شمرده می-شوند و مشمول ماده ۲۳ و ۲۴ و ۲۵ قانون استخدام کشوری نیز می‌باشند- خوب مستخدم وقتی¬ که رسمی شد و مشمول ماده ۲۳ قانون استخدام کشوری شد باید مطابق همان قانون نسبت به او عمل بشود و مطابق آن قانون باید ارتقاء رتبه پیدا بکنند. اینجا می‌نویسد: رتبی که نسبت به کلیه اعضا و اجزای اداری مجلس شورای ملی توسط ادارات مربوطه مجلس تشخیص داده شده و هنوز تعرفه خدمتشان نگذشته فقط تا تاریخ تصویب این قانون مشمول ماده ۲۳ قانون استخدام کشوری نبوده و همان تشخیص کافی و معتبر است الی آخر. بنده می‌خواهم عرض کنم این تشخیص اگر مقصود تشخیص هیئت‌رئیسه است خوب این را ممکن بود اینجا تصریح بفرمایند که هیئت‌رئیسه تشخیص داده‌اند. اگر هم مقصود از ادارات مربوطه خود اعضا و مستخدمین مجلس است که همان اشخاص یک رتبی برای خودشان یا برای دیگری معین کرده‌اند که این برخلاف ماده ۲۳ قانون استخدام کشوری است که می‌گوید باید اقلاً از رتبه مادون به رتبه مافوق برسند و این قسم ارتقا بیایند یعنی تا رتبه پنج دو سال به دو سال و از رتبه پنج به بالا سه سال به سه سال ارتقا رتبه بیابند. هیچ‌کدام اینها را نگفته‌اند و همین قدر نوشته‌اند که ادارات مربوطه هر چه تشخیص دادند که مثلاً فلان کس رتبه چهار داشته باشد یا رتبه پنج آن صحیح باشد این برخلاف قانون استخدام است و ما نباید خودمان که قانون استخدام نوشتیم و برای مستخدمین بیچاره این همه اسباب زحمت فراهم کردیم با این تصویب‌نامه‌هایی که بعد صادر می‌شود آن وقت راجع به مستخدمین خودمان این طور قانون بگذرانیم بنده حرفی ندارم البته اعضا مجلس خوب کار می‌کنند تشکر هم دارم ازشان ولی هر کدام‌شان مستحق ترفیع رتبه‌اند. حقیقتاً مطابق ماده ۲۳ همان قانون دو سال به دو سال تا رتبه چهارم و از رتبه پنج به بالا سه سال به سه سال تا رتبه چهارم و از رتبه پنج به بالا سه سال به سه سال رتبه بگیرند دیگر این ماده معنی ندارد همچنین آمدیم راجع به تبصره ماده اول قانون استخدام اعضا اداری مجلس مصوبه ۱۰ بهمن ماه ۱۳۰۴ که می‌نویسند لغو شود برای چه؟ تشکیلات مجلس یک اداره تقنینیه هست و یک اداره مباشرت که آقایان مباشرین آن را اداره می‌کنند تقنینیه هم در تحت ریاست عالیه آقای رئیس است فقط یک معاون می‌خواهیم و از برای معاون هم این تبصره تشخیص کرده است که از رتبه ۷ به بالا مطابق این قانون نمی‌توانند بروند و دیگر رتبه ۸ و ۹ و مدیرکل که ما لازم نداریم اگر می‌خواهند این تبصره را به کلی لغو نمایند خوب است به کلی اساساً قانون استخدام به مجلس را درش تجدیدنظر نمایند اگر لازم دارند از برای یک رتبی اعضا مجلس ترتیب خاصی داشته و طرز مخصوصی ارتقا پیدا کنند و به جای سه سال دو سال در یک رتبه بمانند خوب ما هم حرفی نداریم خوب است یک قانونی درست کنند بیاورند به مجلس که آن قانون را اصلاح کنند ما هم حرفی نداریم و الا با این ترتیبی که اینجا تنظیم شده است که مستخدمین مجلس از این تاریخ مشمول ماده ۲۳ قانونند مخالفم دیگر اینکه می‌نویسد قانون ملبوس وطنی مصوبه فلان اصلاً قانون البسه وطنی مربوط به قانون بودجه نیست و بنده نمی‌دانم که این را دیگر چرا اینجا نوشته‌اند و باید هر کس که مستخدم رسمی است باید لباس وطنی بپوشد این هیچ تذکرش در اینجا لازم نیست و باید در یک ماده دیگری
تذکر داده شود و در اینجا هیچ مورد ندارد.
نایب‌رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- با اینکه بحث در ماده دوم است و موضوعاً خارج است از صحبتی که مقدمه می‌خواهم عرض کنم ولی تذکراً عرض می‌کنم: گمان می‌کنم اغلب اشکالات چه در جلسه گذشته و چه در این جلسه بر روی یک سوءتفاهمی است که تولید شده است و آن سوءتفاهم عبارت از این است که در بودجه یک مبلغ معتدیهی اضافه دیده می‌شود و انسانی در ابتدا وقتی که مشاهده می‌کند خیلی اضافه می‌بیند در بودجه ۱۳۰۸ مجلس نسبت به بودجه ۱۳۰۷ ولی به طوری که در جلسه گذشته از طرف ریاست مباشرت مجلس به عرض آقایان نمایندگان محترم رسید و توضیح لازم را در این خصوص دادند گمان می‌کنم رفع اشکال شده باشد- این مبلغ را تفکیک کردند و هر مقدارش را معین کردند مربوط به کجا است دیگر اشکالی گمان نمی‌کنم از این جهت برای آقایان نمایندگان باقی باشد در این بودجه آقا یک حاتم بخش‌هایی نشده است و یک اضافاتی وجود نیافته است از این مرحله می‌گذریم زیرا این مرحله گذشته و توضیحش هم داده شده است و آقایان نمایندگان محترم هم در جلسه گذشته رأی در جزئیات آن را دادند و فقره به فقره گذشت و خاتمه پیدا کرد اما نسبت به این ماده دوم به طوری که نماینده محترم توضیح دادند دو سه مقدمه اسباب اشکال برای نظریه ایشان شده است و آن دو سه جهت ایشان را وادار به مخالفت کرده است: اولاً اینکه می‌فرمایند مخالف قانون استخدام است که اعضا و اجزا مجلس شورای ملی دارای رتبی برخلاف قانون استخدام کشوری شده باشند عرض می‌کنم در دوره ششم همین مجلس مقدس شورای ملی ماده را در این خصوص گذراند که عیناً فعلاً به نظر محترم‌مان می‌رسانم: ماده الحاقیه قانون استخدام اعضا ادارای مجلس شورای ملی مصوبه ۱۴ بهمن ۱۳۰۶ شمسی ورود به خدمت و ترفیع رتبه و تعیین اضافه حقوق اعضا و اجزا اداری مجلس شورای ملی و تشخیص و انتخاب اعضا و اجزا و مستخدمین اداری مجلس و تمام ترتیبات و تشخیصات راجعه به استخدام اداری مجلس و کلیه اجرای مواد قانون اداری مصوبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ با خود مجلس است به علاوه در استخدام مستخدمین الزامی به انتخاب از منتظرین خدمت ادارات دولتی نیست و این حقوق راجع به گذشته و آینده محفوظ و واجب‌الاجرا است بنابراین ماده هیئت‌رئیسه مجلس شورای ملی هر کس را از هر کجا و به هر رتبه که میل دارند حق انتخاب و اختیار دارند. (همهمه نمایندگان)
احتشام‌زاده- این طور نیست آقا.
اورنگ- در بودجه ۱۳۰۸ بر آقایان اشتباه نشود ترک یک اختیاری است نه اخذ یک اختیار می‌گویند از امروز به بعد ما هر کس را که بخواهیم استخدام کنیم برای مجلس شورای ملی باید کاملاً تابع قانون استخدام باشیم.
احتشام‌زاده- از سابق هم همین طور باید باشد.
اورنگ- این ماده که این جور نیست عبارتش هم فارسی است عرض می‌کنم نه این است که ما تابع قانون استخدام نباشیم. خیر ولی حالا روی این ماده حرف نمی‌زنیم بعد به آن موضوع هم می‌رسیم عرض می‌کنم مطابق این ماده که گذشته آمدند در مجلس نشستند و یک رتبی برای اعضا مجلس شورای ملی معین کردند و حکم آن رتب را هم به اشخاص دادند حالا در این ماده دوم بودجه هم می‌گویند که تا این تاریخ تا امشبی که این را تصویب می‌کنید از این افرادی که دارای این رتبه‌ها در سابق شده‌اند هر که تا این تاریخ به مؤسسه تقاعد مراجعه نکرده‌اند و ورقه رسمی خدمتشان را نگرفته‌اند آن قانون شامل این افرادنیست (یعنی قانون استخدام کشور) و این اشخاص می‌توانند تعرفه خدمتشان را بگیرند ولی از این تاریخ به بعد هر وقت که مجلس شورای ملی محتاج به مستخدم جدیدی شد باید کاملاً رعایت کنند قانون استخدام کشوری را از اول الی آخر...
احتشام‌زاده- حالا هم همین طور است.
اورنگ- خوب اگر این طور بوده از این به بعد هم
همین طور باشد و اگر خدای نخواسته این طور نبوده بعد از این این‌طور باشد- اما راجع به این تبصره تبصره را اساساً نماینده محترم منکر و خودش نشدند اینجا هم گفته‌اند همان طوری که ما صلاح‌اندیشی کردیم برای خدمان و ادارات عموماً که همه لباس وطنی بپوشند هیچ منطقی ندارد که اعضا دارای مجلس شورای ملی معاف باشند آنها هم اعضا اداره‌اند و وظیفه می‌گیرند باید لباس وطنی هم بپوشند این را هم نماینده محترم منکر نیستند منتها گذاشتن این جمله در اینجا موافق تقاضای ایشان نبود و بنده هم حرفی ندارم وقتی اساساً ما تصدیق کردیم که این مسئله به جا و به مورد است از اینجا برمی‌داریم و به جایی که می‌خواهند می‌گذاریم و این قابل بحث نیست و ایشان مخالفتی با این موضوع ندارند این حاصل توضیحات بنده بود که در اینجا خواستم به عرض آقایان برسانم.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- در این ماده دو که در اینجا نوشته شده است مخالفت بنده راجع به آن موضوعی نیست که آقای اورنگ فرمودند یعنی نسبت به مخارج فوق‌العاده که پیش‌آمده است و برای دفاع از این ماده آن توضیحاتی که در جلسه گذشته آقای ارباب دادند کافی بود اینجا یک مسئله‌ای است که در این ماده مواجه کرده‌اند مجلس را با یک موضوعی که خود مجلس در دوره گذشته رد کرد و اینجا باید به طور واضح و ساده حرف زد ما خودمان صاحب این خانه هستیم و باید تشخیص قضایا را بدهیم و آقایانی که موافق با این ماده می‌باشند باید خیلی واضح توضیح بدهند اینجا موضوع اداره مجلس است اداره کردن این مجلس تا چه حد و تا چه رتبه‌هایی برای ما لازم است در مجلس گذشته یک مذاکراتی شد و یک اقداماتی شد که در اینجا هم رتبه‌ها همین طور تا رتبه نه معلوم بشود مذاکراتی که اینجا شد آقایان مذاکره کردند و عنوان کردند خوب این مجلس چند نفر رتبه نه لازم دارد و برای چه رتبه هشت و نه اصلاً لازم دارد برای اینکه مسئول قطعی اداره کردن مجلس مباشرین هستند و سه نفر مباشر معین می‌شود و این مجلس را اداره می‌کنند و در مجلس سابق مذاکره شد و بنده مذاکرات سابق را تجدید می‌کنم که آقایان متذکر شوند و آقایانی هم که تازه تشریف آورده‌اند ملتفت بشوند که رتبه وقتی که به نه می‌رسد همین طوری که در سایر وزارتخانه‌ها هم جلوگیری می‌کند بیاییم ببینیم که در مجلس اصلاً این رتبه‌ها لازم هست یا نیست. البته همین طور که اینجا مذاکره شد اعضا مجلس خوب کار می‌کنند و خوب به وظیفه خودشان رفتار می‌کنند ولی باید ببینیم که اگر اینها خیلی خوب کار می‌کنند باید تا رتبه چند برای آنها قائل بشویم بالاخره یک کسی که در رتبه پنج خوب کار می‌کند اگر یک کار زیادتری داشته باشد او را نمی‌شود رتبه نه داد. پس مقصود این ماده دو این است که خواسته‌اند این تبصره را که در قانون استخدام مجلس بوده است و رتبه هشت و نه را محدوت کرده بودند و سعی کرده بودند آن تبصره را لغو کنند و درب مجلس برای رتبه‌های هشت ونه باز بشود خوب اگر این طور پیش برود ما که نمی‌دانیم لابد آقایان هیئت‌رئیسه حساب کرده‌اند که تا پنج سال دیگر، ده سال دیگر چند رتبه نه در مجلس خواهد بود و بالاخره راه خروج اینها چیست فایده برای آنها همین تقاعد خواهد بود؟ اینکه نمی‌شود در وزارتخانه‌ها کارها زیاد است در وزارت امور خارجه یا وزارت داخله حکام هستند، وزرا مختار هستند اینها می‌رسند به یک رتبه‌هایی که لازم است برسند ولی اینجا اگر چند نفر رسیدند به رتبه نه ما آنها را چه کار کنیم بفرمایید ببینیم اگر معاون اداره محاسبات رسید به رتبه نه رئیس محاسبات هم که رتبه نه دارد آن وقت چه می‌شود پس همین طور بالاخره ده یازده نفر رتبه نه و هشت پیدا می‌شود این اشخاص را چه کار خواهند کرد و بالاخره این قضایا یک عکس‌العملی خواهد داشت که خود مجلس مجبور خواهد بود به ارجاع این مسئله این است که بنده می‌خواهم یک توضیح واضحی هیئت‌رئیسه با آقایانی که اطلاع دارند به بنده بدهند که فکر
کرده‌اند و چه فکر کرده‌اند و چه خیال کرده‌اند و مختم این کار چه می‌شود و ما به کجا می‌رویم و باید این را معین کرد و باید دانست که عاقبت این کار چه می‌شود و عاقبت این کار برای اعضا مجلس و مجلس خوب است یا نه؟ هیچ در این موضوع صحبتی نشده فقط از گوشه و کنار یک مذاکراتی کردند و چیزی، نفهمیدیم این است که بنده خیلی میل داشتم در این موضوع آقایان یک توضیحی می‌دادند که بنده هم می‌فهمیدم.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
نایب‌رئیس- مذاکرات کافی است.
(گفته شد بلی)
نایب‌رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای محمدولی میرزا
(به شرح آتی خوانده شد)
ماده دوم را چنین پیشنهاد می‌دارم.
رتبی که نسبت به کلیه اعضا مجلس شورای ملی تشخیص داده می‌شود مطابق قانون استخدام کشوری و مواد مصرحه در قانون استخدام کشوری و مواد مصرحه در قانون استخدام اعضا اداری مجلس مصوبه ۲۱ بهمن ۱۳۰۴ خواهد بود و هر گونه ترفیع و مزایایی مطابق مقررات همان قوانین خواهد بود.
نایب‌رئیس- آقای محمدولی میرزا
محمدولی میرزا- اینجا البته بحث و دقتی که آقایان می‌فرمایند در اطراف ماده دوم راجع به این است که آیا جایز و صلاح هست که در قانون استخدام اعضای مجلس در تحت لوای ماده دوم یک صورت جدیدی تشخیص کرد یا خیر بنده هم فقط از این نقطه نظر بود که در جلسه قبل این پیشنهاد را کردم و اینجا مسئله به طوری که آقای اورنگ توضیح دادند نیست آن قانون به جای خودش باقی است و آن تبصره مقرر صحیح است و هیچ محل تردید نیست که آن مواد سابق و تبصره و موادی که به مواد سابق الحاق شده است تکلیف استخدام اعضا اداری مجلس شورای ملی را قطعی و معین می‌کرد و آن مواد به حال خودش و اعتبار سابق خودش باقی است و این ماده بعد باید طوری باشد که آن مواد را تکمیل کند و آن چیزی که نظریه آقایان است که هیئت‌رئیسه اختیار داشته‌اند مطابق قانونی که گذشته بوده است که در موقع خودش تشخیص رتب اعضا اداری مجلس ملی را بدهند و هیچ ایرادی البته به تشخیص آقایان هیئت‌رئیسه وارد نیست هیچ کس هم ایراد ندارد ولی چیزی که هست این است که آن ماده که آقا قرائت فرمودند ناقض مواد مصرحه قانون استخدام نخواهد بود اینجا را باید توأم کرد و دید تا چه اندازه و تا چه حدی ممکن است هیئت‌رئیسه در این قضیه تصمیماتی اتخاذ کنند فقط یک قسمتی که یک قدری زنندگی دارد آن قسمتی است که رتبه هشت نباید اعضا اداری مجلس شورای ملی بالا بروند و دارا باشند و این مسئله مصرح است حالا با این ترتیبی که این بودجه تنظیم شده است این قسمت منوط و محفوظ مانده است یا خیر؟ اگر محفوظ مانده است بنده خودم از موافقین این بودجه هستم ولی اگر آن قسمت نقض شده باشد آقایان باید در ترمیم و اصلاح آن یک توجهی بفرمایند.
نایب‌رئیس- آقای مخبر چه می‌فرمایید؟
مخبر- بنده این پیشنهاد حضرت والا را نمی‌توانم قبول کنم بسته به رأی مجلس است.
نایب‌رئیس- پیشنهادی دایر به ارجاع این ماده به کمیسیون شده است و همچنین پیشنهادی راجع به ارجاع این ماده به هیئت‌رئیسه شده است.
(این طور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که ماده دو به کمیسیون ارجاع شود. یعقوب الموسوی- ملک‌آرایی- دیوان بیکی.
نایب‌رئیس- آقای آقاسیدیعقوب
آقاسیدیعقوب- بنده اساساً برای خاطر اینکه
در بودجه مجلس یک اهمیت فوق‌العاده قائل هستم.
افسر- بلندتر.
آقاسیدیعقوب- برای اینکه بودجه مجلس یک اهمیت فوق‌العاده دارد و قانون اساسی و نظامنامه یک اختیاری به خود مجلس داده است و مداخله دیگری در بین نیست و از آن طرف هم خود بنده این ماده را مطالعه نکرده‌ام بیشتر آقایان هم درش مطالعه نکرده‌اند این بود که بنده تقاضا کردم و با مخبر محترم هم صحبت کردم که این ماده مراجعه شود به کمیسیون و در کمیسیون تجدیدنظری بشود و ثانیاً آنچه مقتضی است عمل شود. حالا آقایان هر طور صلاح می‌دانند عمل کنند.
نایب‌رئیس- آقای رفیع
رفیع- اگر پیشنهاد آقا راجع به همین یک ماده باشد بنده مخالفتی ندارم ولی خود آقا باید فکر بفرمایند که ما آنقدرها وقت نداریم و اول سال نزدیک است و بودجه کل مملکتی باید تصویب شود و باقی کارها را باید بکنیم تکلیف این ماده هم در مذاکرات آقایان معین شده است یک پیشنهادی اینجا می‌شود و بالاخره تکلیف قاطع آن معلوم می‌شود و اگر بنا باشد این کار را به جلسه‌های دیگر بگذاریم کارهای دیگرمان می‌ماند.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای محمدولی میرزا ...
محمدولی میرزا- اجازه بفرمایید؟
نایب‌رئیس- در بین رأی نمی‌شود مذاکره کرد.
محمدولی میرزا- بنده پیشنهادم را مسترد می‌دارم با پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب موافقم.
نایب‌رئیس- بسیار خوب به پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب رأی می‌گیریم. موافقین قیام فرمایند.
(عده کمی قیام نمودند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دیگر
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که ماده دو مجدداً به هیئت محترم رئیسه راجع شود تا نظر شود. عباس میرزا.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- بنده عقیده‌ام این بود برای اینکه اختلاف نظر در این ماده رفع شود بهتر این بود که این ماده به کمیسیون برگردد و حالا که به ارجاع به کمیسیون رأی ندادند به هیئت‌رئیسه مراجعه شود و یک نظریاتی در آنجا بکنند و بالاخره آقایان هیئت‌رئیسه و آقایان وکلا یک مذاکره در خارج بکنند و یک مجلس خصوصی بکنند و با آقایان وکلا یک شوری بنمایند تا حقیقت این قضیه آنجا حل شود و یک ماده در آنجا تنظیم شود و به مجلس بیاید که به اتفاق رأی بدهیم و لزومی ندارد که ما در یک چیزی که راجع به خودمان است اختلاف نظر داشته باشیم در صورتی که نظر هیئت‌رئیسه در تشخیص رتبه‌های اعضا اداری مجلس سابقاً در مجلس رأی داده شده بود و می‌بایستی در این موضوع جدید با آقایان وکلا یک مشورتی می‌کردند. حالا بنده عقیده‌ام این است که این مسئله به هیئت‌رئیسه مراجعه شود و در هیئت‌رئیسه یک نظری بکنند و یک مشورتی با وکلا بکنند و بعد یک ماده بیاورند که به اتفاق رأی بدهیم و این کار ضرری ندارد.
نایب‌رئیس- آقای عراقی
عراقی- بنده تصور می‌کنم که پیشنهاد آقا را اگر درست دقت بفرمایید وارد نیست برای اینکه این مسئله اصلاً از وظایف هیئت‌رئیسه نیست آن پیشنهاد ارجاع به کمیسیون را اگر بدون رأی مجلس آقای مخبر تقاضا می‌کردند ممکن بود ولی صحبت هیئت‌رئیسه نیست این قضیه بودجه است و باید ماده بودجه تنظیم شود و اختصاص به هیئت‌رئیسه ندارد و مروبط به کمیسیون محاسبات است چنانچه در پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب که راجع به کمیسیون محاسبات بود بنده رأی دادم و حالا هم اگر پیشنهاد ارجاع به کمیسیون بود رأی می‌دادم ولی چون از وظایف هیئت‌رئیسه نیست مخالفم و باید هر اختلافی که در این بودجه هست به کمیسیون محاسبات مراجعه شود.
عباس میرزا- بنده مسترد می‌کنم.
پیشنهاد آقای احتشام‌زاده
پیشنهاد می‌کنم در ماده دو پس از عبارت تشخیص داده شده نوشته شود مطابق قانون استخدام اداری مجلس.
نایب‌رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- بنده نسبت به این ماده مخالف بودم ولی چون متأسفانه موقع نطق به بنده نرسیده ناچار شدم به وسیله تقدیم این پیشنهاد نظریات خودم را عرض کنم از دو حال خارج نیست چون موافقین با این ماده مخصوصاً حضرت آقای اورنگ توضیحاتی که دادند این طور مفهوم می‌شد که مقصود ایشان این است که عین مصوباتی که سابقاً نسبت به اعضا مجلس بوده است بدون اینکه یک مفهوم تازه برای آن قوانین و مصوبات در نظر باشد در نظر گرفته شود یا اینکه یک وضعیت خاصی تازه می‌خواهیم برای مستخدمین اداری مجلس قائل شویم. بنده خیال می‌کنم منظور این نباشد که قانون تازه بنویسیم و قانون سابق را تحکیم کنیم. برای اینکه یک قانون وقتی تصویب شد تا نقض نشده است هیچ کس نمی‌تواند برخلاف آن تعبیری کند و بنده تصور نمی‌کنم که مؤسسه تقاعد وزارت مالیه هم بخواهد برخلاف مصوبات سابق و برخلاف قانون استخدام مجلس تحمیلی به مستخدمین مجلس بکند. پس معلوم می‌شود که یک منظور دیگری هست یعنی منظور این ماده این است که اگر چنانچه برخلاف قانون استخدام اعضا اداری مجلس شورای ملی یک عملیاتی شده باشد یعنی یک موقعی تشخیص بی‌مورد شده باشد قانونی بشود (چون مطابق قانون استخدام اعضا اداری مجلس به قیودی که در قانون استخدام آنها هست راجع به ترفیع رتبه و غیره مقیدند یعنی بدون طی رتبه مادون نمی‌توانند به رتبه مافوق بروند و یا اینکه مطابق قانون باید چند سال در آن رتبه بمانند) و بنده تصور می‌کنم که مجلس شورای ملی و ادارات مجلس شورای ملی حق نداشته‌اند. برخلاف مصوبات سابق عملی بکنند و گمان می‌کنم که حتماً مطابق همان مصوبات ملزم بوده‌اند رعایت همان مقررات را در باب ترفیع مستخدمین بکنند و اگر بخواهید به وسیله وضع این ماده این استفاده را بکنند خوب نیست و گمان می‌کنم که اگر این ماده هم تصویب شود باز آقایان می‌توانند آن استفاده را از این ماده بکنند. نسبت به سایر مندرجات و مسایل این ماده هم عرض می‌کنم که من جمله مسئله الغا تبصره. بنده یکی از آن اشخاصی هستم که معتقدم هیچ داعی ندارد و علتی ندارد که مستخدمین اداری مجلس را از رتبه‌های هشت و نه محروم بکنیم و اگر بنا بشود که سایر مستخدمین حق دارند به رتبه‌های هشت و نه برسند مستخدمین مجلس شورای ملی چه گناهی کرده‌اند که از این حق محروم بمانند ولی معتقد نیستم که در موقع قانون بودجه این مسئله بیاید و بخواهند این حق را بدهند. بنده معتقدم که یک ماده الحاقیه همان طور که در دوره گذشته برای قانون استخدام اداری مجلس وضع شد وضع شود و این حق هم که در سابق سلب شده است داده شود. یکی دیگر موضوع این ماده مسئله لباس وطنی است و بنده تعجب می‌کنم که مستخدمین اداری مجلس شورای ملی چرا نباید لباس وطنی بپوشند و مثل عموم مستخدمین مشمول آن قانونی که راجع به لباس وطنی است هستند و موظف بوده‌اند که لباس وطنی بپوشند و بنده اطلاع دارم که مستخدمین مجلس همیشه سعی می‌کرده‌اند مثل سایر مستخدمین لباس وطنی بپوشند و مشمول این قانون بودند و به کلی بنده یان را زائد می‌دانم و یک قانونی تا نقض نشده است به قوت خودش باقی است و آن قانون ملبوس وطنی شامل مستخدمین مجلس هم هست. این بود نظریات بنده نسبت به این ماده و برای اینکه نظریات خودم را نسبت به اصلاح این ماده عرض کرده باشم پیشنهاد کردم که قبل (از تشخیص داده شده است) نوشته شود مطابق قانون استخدام اداری مجلس تشخیص داده شده است که رعایت مصوبات مجلس شده باشد که برخلاف قانون نخواهند از آن استفاده کرده باشند.
نایب‌رئیس- در توضیحات آقای احتشام‌زاده مراعات ماده ۶۳ را نفرمودند و به علاوه در توضیحاتی که
دادند در موضوعی که مورد بحث بود بحث نکردند. آقای مخبر بفرمایید؟
مخبر- نماینده محترم در دو قسمت اخیر ماده موافق بودند و تصدیق کردند که هم باید اعضا اداری مجلس لباس وطنی بپوشند و هم در قسمت اینکه از رتبه هفت به رتبه‌های هشت و نه بالا بروند و علت ندارد که مستخدمین اداری مجلس از این حق محروم باشند فقط فرمایشات‌شان در قمست اول بود که چرا ماده ۲۳ قانون استخدام اداری را می‌خواهیم لغو کنیم. این قسمت تنها منحصر به یک عده تندنویس مجلس است که بنابر اعلان سابقی که در چند سال قبل (نظرم نیست) کردند هفتاد، هشتاد نفر برای مسابقه حاضر شدند تنها یک نفر از عهده امتحان برآمد و تصدیق می‌فرمایید که به رتبه یک و سی و دو تومان حاضر نخواهد شد ناچار شدند در آن موقع آقای دیبا نایب‌رئیس مجلس حضور داشتند در آن مجلس آن شخص را با رتبه که بالاخره استخدامش کردند و از این قبیل یکی دو نفر آدم هستند در صورتی که سلف آن آدمی که با رتبه دو استخدام شده است مطیعی بوده است که با شصت و هشت تومان رتبه چهار بوده ولی خلفش را با رتبه دو و چهل و دو تومان استخدام کرده‌اند و اگر بخواهید ماده ۲۳ قانون استخدام را در اینجا مجرا کنید قهراً باید آن شخص از اینجا خارج شود. غرض این است از این ماده حالا هر طور مجلس شورای ملی تصویب می‌کند مختار است.
نایب‌رئیس- آقای زوار اجازه خواسته‌اید؟
زوار- موافقم.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم.
احتشام‌زاده- بنده مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی پیشنهادی که حضرتعالی داده‌اید موقعش حالا نیست در موقع رأی گرفتن تکلیف آن معلوم می‌شود. پیشنهاد آقای لاریجانی
(به شرح آتی خوانده شد)
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم ماده دو به شرح ذیل نوشته شود ماده ۲- کلیه مستخدمین اداری مجلس شورای ملی که فعلاً مشغول خدمت هستند دارای رتبه خواهند بود که برای آنها از طرف مؤسسات مربوطه مجلس تشخیص شده است و از این تاریخ به بعد مشمول مقررات قانون استخدام کشوری خواهند بود.
تبصره- قانون استخدام اعضا اداری مجلس شورای ملی مصوب ۲۱ بهمن ۱۳۰۴ شمسی و مواد الحاقیه راجعه به آن مصوبه ۱۴ بهمن ۱۳۰۶ شمسی ملغی است.
نایب‌رئیس- آقای لاریجانی
لاریجانی- بنده مقصودم این بود چون می‌فرمایند بایستی اعضا مجلس مشمول قانون استخدام باشند و از آن طرف هم یک رتبی برای آنها معین شده و در بودجه‌های سابق تصویب شده و اگر بخواهیم از اول آنها را مشمول قانون استخدام کنیم تولید یک زحمتی می‌کند و به علاوه به مجلس بودجه‌های سنتواتی را تصویب کرده است بنابراین بنده عقیده‌ام این است که تا امروز آن قوانین سابق و تشخیصاتی که درباره آنها داده شده است مجری باشد و از این به بعد مشمول قانون استخدام باشند.
نایب‌رئیس- آقای دکتر حسن‌خان عضو کمیسیون هستید؟
دکتر حسن‌خان- خیر.
نایب‌رئیس- آقای زوار چطور؟
زوار- خیر.
نایب‌رئیس (خطاب به آقای مخبر)- عقیده کمیسیون چیست؟
مخبر- بسته به نظر مجلس است.
نایب‌رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای لاریجانی. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(مقدودی برخاستند)
نایب‌رئیس- رد شد. ماده دوم مجدداً قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.
(به شرح گذشته خوانده شد)
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به این ماده آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. بنده یک تذکری به آقایان می‌دهم و آن این است که تصویب ماده اول این قانون متضمن تصویب ماده دوم این قانون است. آقای بیات
بعضی از نمایندگان- این‌طور نیست.
مرتضی قلیخان بیات- تصویب ماده اول و ردشدن ماده دوم به عقیده بنده هیچ استلزامی ندارد به واسطه اینکه در ماده اول یک اعتباراتی نوشته شده است برای یک مقام‌هایی و ماده دوم یک قوانینی را لغو کرده و یک قوانینی را خواسته است قرار کند این ماده دوم رد شد بنابراین آن اعتبارات مطابق آنچه که قانون اجازه می-دهد در آن اقلام عمل می‌شود یعنی هر قلمی که تطبیق یا قانون کرد پرداخته می-شود و هر قلمی که تطبیق نکرد اضافه‌اش اعتبار خواهد بود و داده نمی‌شود و آنچه که مطابق قانون است پرداخته خواهد شد هیچ اشکلی نخواهد داشت و مطابق تمام بودجه‌ها هم هست هر رتبه که در بودجه زیادتر نوشته شده بعد با تطبیق با قانون کمتر می‌شود و اشکالی پیدا نمی‌کند به هم دیگر هم مربوط نیست.
جمعی از نمایندگان- صحیح است.
نایب‌رئیس- آقای یاسایی هم در این باب نظری دارند!
یاسایی- بنده هم نظرم همان بود که آقای بیات فرمودند
نایب‌رئیس- بسیار خوب دیگر در این مطلب بحث نمی‌شود. ماده سوم
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده سوم- برای مصارف فوق‌العاده مجلس شورای ملی مبلغ بیست و چهار هزار و هفتصد تومان موافق ماده (۳) ضمیمه تشخیص و اعتبار به مباشرت مجلس داده می‌شود.
نایب‌رئیس- آقای وثوق
آقا سید مرتضی وثوق- عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- در این ماده سه که حالا ماده دو شده است بنده دو نظر دارم یکی اینکه در تفصیل آن دوازده هزار تومان اعتبار خصوصی خواسته‌اند خواستم توضیح بدهند که این اعتبار خصوصی چیست؟ در صورتی ¬که مجارج مجلس تمامش معین شده و خیلی هم زیاد است دیگر این اعتبار خصوصی چیست؟ اگر ممکن است آقایان این را به یک حد کمتری قائل شوند پنج شش هزار تومان برای خصوصیات کافی است این یک مطلب مطلب دیگر به هم خواستم عرض کنم که اینجا نوشته شده است پنج هزار تومان اعتبار کتابخانه. یک پیشنهادی هم عرض کرده‌ام حالا هم توضیح عرض می‌کنم. در این مملکت چیزی که به مرور فراموش می‌شود این است که یک کتبی که از طرف یک اشخاصی ایرانی تألیف می‌شود بالاخره به یک ادله چاپ و توزیع نمی‌شود ممکن است نویسنده آن کتاب بضاعت نداشته باشد و از این گذشته ممکن است تشویق هم نشوند این است که در مملکت به مرور دیده می‌شود که آثاری از نویسندگان جدید نیست به این جهت بنده پیشنهاد کردم که از پنج هزار تومان اعتبار کتابخانه هزار تومانش اختصاص داده شود به طبع دو کتاب یک کتاب ادبی و یک کتاب تاریخی که به ¬طور مسابقه خود مجلس تشخیص بدهد از این کتبی که تقدیم مجلس شده است کدام یکش بهتر است و هزار تومان از این پنج هزار تومان خرج طبع این دو کتاب بشود که خود این وسیله باشد اشخاصی که کتبی می‌نویسند و تقدیم مجلس می‌کنند مجلس هم برای تشویق آنها دو کتاب را چاپ کند و این کتابخانه هم حالا که کتبش زیاد شده است چهار هزار تومان برای خرید کتاب آنجا کافی است و اگر آقایان اجازه بدهند هزار تومان آن برای طبع دو کتاب تخصیص شود.
نایب‌رئیس- آقای زوار
زوار- موضوع اعتباری که مورد تعرض آقای نماینده محترم واقع شده است اعتبارات مخارج نیست فقط تقاضای اعتبار شده است و این مسئله در تمام وزارتخانه‌ها هم هست و از طرف مجلس بالمضاعف به آنها داده شده است و بنده خیلی متأسف هستم با اینکه نمایندگان محترم کلاً و جزأ از وضعیات مجلس مسبوق هستند و همه تصدیق می‌کنند که امور محاسباتی مجلس چقدر مرتب است با این حال اختلال می‌کنند.
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی.
فیروزآبادی- بنده هم در این ماده سه نسبت به مدیر فنی که یک نفر تبعه خارجه است و در سال چهار هزار و دویست تومان خرج او می‌شود مخالفم زیرا مطابع در تهران زیاد است و مدیر فنی تبعة خارجه هم ندارند خیلی هم خوب از عهده بر می‌آیند و بنده لازم نمی‌دانم که چهار هزار و دویست تومان به یک نفر مدیر فنی تبعة خارجه بدهیم در صورتی که همان طور که عرض کردم مطابع دیگر هم هستند که خیلی هم خوب از عهده کارشان برمی‌آیند و مدیر فنی چهار هزار و دویست تومانی هم ندارند به این ملاحظه بنده با این قسمت مخالفم.
نایب‌رئیس- آقای روحی
روحی- بنده اظهارات آقا را نشنیدم به این جهت نمی‌توانم دفاع کنم.
نایب‌رئیس- آقای عدل
عدل- بنده هم مخالفم.
نایب‌رئیس- آقای شمیرانی
شمیرانی- البته خاطر محترم نمایندگان مستحضر است که بنده به واسطه حسن‌ظن نمایندگان عضویت مبارشت را عهده‌دار شدم و در همان جلسه اول بنده به سمت عضو مشاور انتخاب شدم و باید هم همین طور باشد چرا؟ برای اینکه اداره مباشرت در تحت توجهات و نظریات آقای ارباب کیخسرو به طوری اداره شده که غیر از این سمت سمت دیگری برای مباشرین نمی‌شد معین نمایند خصوصاً که خاطر مبارک همه آقایان مستحضر است که بنده در اداره مباشرت با اینکه از جزییات بودجه تفصیلی اداره مباشرت مجلس به واسطه کثرت گرفتاری و جمله اولی که عرض کردم کاملاً مستحضر نبودم همین قدر عرض می‌کنم که این بودجه خصوصاً این قسمت که مطرح است مطابق همان بودجه‌هایی است که در سنوات قبل هم تصویب شده است و اداره مباشرت ابداً در آن تغییری نداده است و مثل سنوات قبل این ماده را پیشنهاد کرده است...
ملک‌آرایی- دوازده هزار تومان اعتبار خصوصی چیست؟
شمیرانی- صورت جز دارد.
بعضی از نمایندگان- ندارد.
شمیرانی- ندارد؟ بسیار خوب.
نایب‌رئیس- آقای عدل
عدل- بنده با اعتباراتی که به مجلس داده می‌شود مخالف نیستم ولی راجع به تنظیم این ماده و اعتباراتی که در چندین جا به قلم آمده است می‌خواهم یک توضیحی به بنده بدهند که اطلاعاتم زیادتر شود آن وقت شاید رأی بدهم و اینکه آقای شمیرانی فرمودند مطابق بودجه پارسال است متأسفانه بنده پارسال هم موافق نبودم. در اینجا هر اداره را که قلمداد کردند در زیر آن یک اعتباری هم برای آن قائل شده‌اند بعد هم یک اعتبار فوق‌العاده اینجا قلمداد کرده‌اند نمی‌دانم آن اعتبارات چیست و این اعتبارات چه چیز است. مثلاً می‌نویسد تعمیر و تهیه نواقص اثاثیه هزار تومان بعد می‌نویسد تعمیرات مروری ابتیه هزار و هفتصد تومان خوب اگر اولی کم بود که این قسمت بعد را نوشتند ممکن بود یک مرتبه قسمت اول را زیادتر بنویسند دیگر آن چیست این چیست. تعمیرات چیست؟ مروری کدام است. اینجا می‌نویسد اعتبارات فوق‌العاده که پیش‌بینی نشده خیلی خوب دیگر اعتبار خصوصی چیست بنده که ملتفت نمی‌شوم خوب است یک نفر توضیح بدهد تا شاید موافق بشوم و رأی بدهم.
مخبر- در قسمت اول تعمیرات و تهیه اثاثیه مربوط
به اثاثیه است و قسمت دوم مربوط به ابتیه است و آن قسمت اعتبار خصوصی هم که فرمودند دوازده هزار تومان آن هم مال انعام و پول لباس مستخدمین جز است.
عدل- پول لباس علیحده به خرج آمده است.
مخبر- خیر همین است.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
نایب‌رئیس- چون عده برای اخذ رأی کافی نیست آقای یاسایی اگر فرمایشی دارند بفرماید.
یاسایی- گرچه آقای مخبر توضیح مختصری دادند ولی آنچه که معین است این است که اینها که اینجا نوشته شده است اعتبار است و مجلس هم بالاخره اگر در سال سه هزار تومان اعتبار داشته باشد برای مخارج غیرمترقبه چیز زیادی نیست همین طور دوازده هزار تومان (اعتبار خصوصی) این لغت یک اندازه زننده است و اگر یک لغت دیگری پیدا می‌کردند البته بهتر بود و این برای انعامی است که شب عید به مستخدمین مجلس داده می‌شود و گمان نمی‌کنم هیچ یک از آقایان هم مخالف باشند همیشه هم این اعتبارات معمول بوده است منتهی در جلسات خصوصی از محل جرایم یک انعامی داده می‌شد حالا یکی دو سال است در جزو بودجه می‌آورند چه راجع به ابنیه و چه غیر آن یک چیز زائدی نیست.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
نایب‌رئیس- پیشنهاد آقای احتشام‌زاده
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم مبلغ دوازده هزار تومان اعتبار خصوصی از ماده سه حذف شود.
نایب‌رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- اگر در بودجه مجلس فقط این یک قلم اعتبار دوازده هزار تومان بود بنده هم مخالفت نمی‌کردم ولی چون به عنوان مخارج فوق‌العاده پیش‌بینی شده مبلغ سه هزار تومان نوشته شده است و در سایر مواد هم برای کلیه مخارج یک اقلامی پیش‌بینی شده است بنده تصور می‌کنم دیگر محتاج به این نیستم که مبلغ دوازده هزار تومان به اسم اعتبار خصوصی توصیب کنیم اینکه می‌فرمایید این یک چیز تازه نیست و در بودجه‌های سابق هم بوده است بنده عرض می‌کنم اگر در بودجه‌های سابق هم یک همچو اقلامی بوده است بنده متوجه نبوده‌ام که مخالفت کنم و الا در همان موقع هم مخالفت می:ردم و حالا هم عقیده‌ام این است با آن اقلامی که پیش‌بینی شده است این قلم به کلی زائد است. آقای یاسایی فرمودند این مبلغ برای مستخدمین جز مجلس است بنده کاملاً موافق هستم که یک مبلغی به رسم انعام یا عیدی به مستخدمین جز مجلس داده شود ولی چیزی که هست بنده تصور نمی‌کنم دوازده هزار تومان برای عیدی باشد و بنده چون این قلم را زائد می‌دانم این است که پیشنهاد کردم از ماده سه که جمعش بیست و چهار هزار و هفتصد تومان است دوازده هزار تومان کسر شود و به مبلغ دوازده هزار و هفتصد تومان رأی گرفته شود.
مخبر- خلاصه پیشنهاد نماینده محترم این است که از پرداخت انعامی که به مستخدمین جز اداری مجلس داده می‌شود صرف‌نظر شود و الّا این یک اعتبار مخصوصی است برای این کار حالا شاید از قسمت اعتبار یک مقدارش زیاد بماند در این صورت البته نخواهند گرفت و در خزانه مملکت خواهد ماند دیگر بسته است به نظر مجلس.
نایب‌رئیس- پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود.
(به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که مذاکرات در اطراف بودجه ۳۰۸ مجلس فعلاً از دستور خارج شود. (اورنگ)
بعضی از نمایندگان- چرا؟ برای چه؟
نایب‌رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- البته آقای عراقی و سایر آقایان نمایندگان کلاً و کاملاً تصدیق می‌فرمایند ه نفی زیاد برهان لازم ندارد. به قول شما علما نافی را نفی کافی است جهت مثبته قضیه کار مشکلی است که آن باید اثبات شود. آقایان در بودجه ملاحظه می‌کنند بیست و چهار هزار
و هفتصد تومان اعتبار نوشته شده است حضرت آقای فیروزآبادی هم که با هفت شاهی آن مخالف هستند آقایانی هم که این مواد را تنظیم کرده‌اند برای اثبات قضیه و روشن کردن قضیه فعلاً حاضر نیستند یکی‌شان مریض هستند یکی‌شان نیستند. مثلاً آقای ارباب که مادر حساب تمام این حساب‌ها هستند مریضند.
بعضی از نمایندگان- مسافرند.
اورنگ- آقای امیرحسین‌خان ایلخان حاضر نیستند سایر آقایان نیستند و استحضار آقایان مخصوصاً بندگان آقای عراقی هم زیاد کافی نیست که اثبات بفرمایند و اگر هم کافی باشد بنده می‌بینم که اظهاری نفرمودند و برای روشن ساختن قضیه بذل جهدی نفرمودند در هر صورت بنده عقیده‌ام این است وجهه حل و طریق حل قضیه اگر تصدیق بفرمایید این است که علی‌العجله این را بگذارند برای جلسه آتیه زیاد هم دیر نمی‌شود اگر از آن حیث شما نگرانید که اول سال می‌رسد و سه روز حقوق آقایان دیر می‌شود این طور نیست زیرا حقوق اسفند که داده می‌شود و اگر هم برای حمل است که هنوز نیامده است و ما درک نکرده‌ایم ما فعلاً در اواسط اسفند هستیم و بودجه‌اش هم تا آخر تصویب شده است پس اگر موافقت بفرمایند و اگر تأمل بفرمایند و اگر حمل بر خشونت نفرمایند که این لایحه بماند برای جلسه دیگر که موافقین آن هم حاضر شوند و توضیحاتی بدهند که مطلب روشن شودو بیشتر حلاجی شود و پنبه این بودجه بیشتر زده شود آن وقت موافقین و مخالفین با دقت رأی می‌دهند این است اعتقاد بنده حالا میل دارید قبول کنید میل ندارید قبول نکنید.
نایب‌رئیس- آقای عراقی
عراقی- دلیل و منظور نماینده محترم به طوری بود که قبل از اینکه بنده بخواهم حرف بزنم متزلزل شد ولی خدمتشان عرض می‌کنم که یک مطلب غامض بحملی تا حالا در این بودجه دیده نشده است که مجلس در رد یا قبول آن مردد باشد. نسبت به ماده دوم بنده می‌دیدم که غالب آقایان نمایندگان با آن مخالف بودند رأی هم ندادند و رد شد ولی نسبت به این ماده سوم که اعتبار خصوصی بود بعضی‌ها نمی‌دانستند و می‌پرسیدند که این اعتبار خصوصی چه چیز است مخبر هم توضیح دادند معلوم شد که اعتبار خصوصی انعام مستخدمین جز مجلس است آن که اطاق جاروب می‌کند. آن که فراش است آن که پیشخدمت است و یک چیز زیادی هم نیست و البته اعتبار است و هر کجا که ندادند دولت هم نخواهد داد و هر کجا را خواستند بدهند دولت خواهد داد پس اعتبار دادن این دوازده هزار تومان به مجلس (آقای احتشام‌زاده هم پیشنهاد کردند حذف شود) ضرری به خزانه دولت نمی‌رساند. اگر بنا شد بدهند که از خزانه دولت می‌گیرند و بنده با دادنش هم موافقم که نسبت به مستخدمین جز رعایت شود پس جایی که مورد تردد باشد در این ماده نیست به علاوه الان آقای وزیر مالیه دارند تقاضا می‌کنند که کمیسیون بودجه را در این هفته متوالیاً تشکیل بدهیم که تا قبل از حمل کلیه بودجه‌های مملکتی را بیاوریم آن وقت بودجه خود مجلس که دو قلم و تقریباً پانصد هزار تومان است بگذاریم برای بعد؟ این هم که می‌فرمایند حقوق نمایندگان عقب می‌افتد البته آقایان حق‌شان است که حقوق‌شان را بخواهند ولی صحبت در بودجه از این نظر نیست که حقوق‌شان عقب می‌افتد خیر.
همه برای این است که کارهای مملکت با سرعت جلو برود و بودجه مجلس قبل از بودجه دولت تصویب شود که بتواند مجلس وارد بودجه‌های مملکت بشود ما خیلی کار داریم خود حضرتعالی هم عضو کمیسیون بودجه هستید می‌دانید خیلی کار داریم.
نایب‌رئیس- آقای اورنگ
اورنگ- بنده یک توضیحی عرض می‌کنم و مسترد می‌دارم در صورتی که این قدر التهاب هم ندارم عرضم راجع به توضیح این است که در مسئله حقوق مقصودم حقوق آقایان نمایندگان نبود مقصود حقوق اعضا و اجزای
مجلس بود اگر قصد آقایان این است که به آنها دیر و اصل می‌شود ما هنوز فروردین را درک نکرده‌ایم نسبت به این پیشنهاد هم زیاد جدی نیستم موافقت نکردید مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- پیشنهاد آقای دشتی
(به شرح آنی خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم رقم دوم از ماده سوم حذف شود.
نایب‌رئیس- آقای دشتی
دشتی- انصافاً وکلا باید نمونه صرفه‌جویی در مملکت بشوند. بودجه نود هزار تومان را اولاً می‌شد به بیست هزار تومان سر و تهش را به هم آورد حالا که نشد عرض کنم که این ماده سه هم به عقیده بنده به کلی زاید است و چون موقع صحبت بنده نشد فعلاً حرفم راجع به فقرة دو از ماده سه است که پنج هزار تومان است برای کتابخانه البته این به نظر غریب است که پنج هزار تومان کتابخانه را بنده مخالفت می‌کنم ولی کتابخانه مجلس مثل اعضا اثری بدن انسان شده است اعضای اثری به قول علمای طبیعی اعضایی است که چون وظایف خود را عمل نکرده است کم‌کم عضو زائد شده است مثل آپاندیس پرده گوش که اینها عضو زائد هستند کتابخانه مجلس هم همین حکم را پیدا کرده است کتابخانه مجلس که روی هم رفته در این مدت قریب ده دوازده هزار جلد کتاب پیدا کرده است کتاب‌هایش هم مفید است ولی هیچ کس از آن استفاده نمی‌کند فقط در دوره ششم آقای تقی‌زاده گاهی می‌رفتند استفاده می‌کردند الان بروید واردین و خارجین کتابخانه مجلس را ببینید اگر در شبانه‌روزی پنج نفر وارد و خارج شدند حق دارید بالاخره همه چیز را که نباید تقلید کرد کتابخانه را که نباید موزه درست بکنیم موزه را هم می‌گذارند در معرض نظر عموم ما یک کتابخانه ساختیم مثل اندرون سلاطین قدیم اعضا هم دارد رئیس هم دارد ولی هیچ کس نمی‌تواند برود کتاب بخواند و استفاده کند از آن طرف سی هزار تومان چهل هزار تومان خرج می‌کنند و کتاب می‌خرند فقط برای اینکه تماشاچی در این عمارت بیاید ممکن است این پول را خرج کتاب بکنند و از کتاب استفاده بکنند و من نمی‌دانم چرا تا به حال مجلس در این فکر نیفتاده که این کتابخانه را به معرض استفاده عموم بگذارد در این صورت این هیچ فایده ندارد و بنده غرضم توضیح بودم. پیشنهاد خودم را هم مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- پیشنهاد آقای عباس میرزا
(به این مضمون خوانده شد)
در ماده سوم پیشنهاد می‌نمایم که از مبلغ پنج هزار تومان اعتبار کتابخانه مبلغ هزار تومان تخصیص داده شود به تأسیس یک جلد بهترین کتاب ادبی و یک جلد بهترین کتاب تاریخ که تألیف شده باشد و مطابق نظامنامه باید به مسابقه تشخیص شود.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- بنده توضیحاتم را دادم.
نایب‌رئیس- آقای روحی عضو کمیسیون هستید.
روحی- خیر.
نایب‌رئیس- آقای مخبر چه می‌فرمایید.
مخبر- بسته به نظر مجلس است.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای عباس میرزا به ترتیبی که قرائت شد آقایان موافقین قیام فرمایند.
(عده کمی برخاستند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد آقای احتشام‌زاده
(به این ترتیب خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم در ماده سه به جای عبارت اعتبار خصوصی نوشته شود انعام مستخدمین جزو مجلس دوازده هزار تومان.
نایب‌رئیس- آقای احتشام‌زاده
احتشام‌زاده- آقای نماینده محترم برای دفاع از این دوازده هزار تومان و برای اینکه جلب مساعدت و توجه نمایندگان را کرده باشند عنوان مستخدمین جز مجلس را پیش کشیدند. بنده عرض می‌کنم اگر حقیقتاً
این دوازده هزار تومان کهنوشته شده برای انعام و عیدی مستخدمین جز نوشته شود. ولی اگر یک قلم دیگری است به چه مناسبت برای دفاع از آن قلم عنوان مستخدمین جز را فرمودند؟! این است که بنده پیشنهاد کردم که اگر آقای مخبر نظرشان از این قلم عیدی مستخدمین جز است این طور نوشته شود و ایشان پیشنهاد بنده را قبول کنند.
مخبر- اولاً آقا تصدیق می‌فرمایند که بنده لوح محفوظ نیستم که کلیه ارقامی که در کمیسیون محاسبات گذشته حفظ کرده باشم. البته یک اقلامی است که آمده و گذشته و برجسته‌ترش همین بود که در نظر بنده بود و عرض کردم و خلاصه فرمایشات حضرتعالی مثل این است که به کلی سلب اطمینان از اداره مماشرت می‌فرمایید.
کمیسیون محاسبات مجلس که انتخاب شده است این بودجه از نظرشان گذشته است. اگر حقیقتاً این طور است ممکن است آقا تشریف بیاورید در کمیسیون محاسبات و یک مرتبه به طور تفصیل این قسمت‌ها را ملاحظه بفرمایید و اگر چنانچه غیر از این است که عرض کردم.
احتشام‌زاده- بنده این پیشنهاد را مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- پیشنهاد آقای زوار
(به این شکل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که در ماده ۳ به جای عبارت کتاب خانه الی آخر نوشته شود برای ساختن یک کتابخانه که باعث استفاده عموم باشد.
نایب‌رئیس- آقای زوار
زوار- عرض کنم گویا فرمایشات نماینده محترم آقای عباس میرزا را آقایان درست توجه نفرمودند. برای اینکه کتابخانه مجلس شورای ملی که حقیقتاً دارای چندین هزار جلد کتاب است بالاخره در دسترس استفاده عموم نیست. کتابخانه عبارت از آن است که از آن بشود استفاده کرد یعنی کتابخانه باید عمومی باشد و عموم از آن استفاده کنند این کتابخانه که در آخر مجلس است بنده پارسال که به عضویت کمیسیون محاسبات مفتخر بودم تقریباً در نظرم هست دوازده هزار تومان یا پانزده هزار تومان پیش‌بینی شد برای ساختن یک باب کتابخانه در این طرف مجلس که در دسترس عموم باشد ولی متأسفانه مجلس قبول نکرد حالا هم به جای این پنج هزار تومان (که هیچ موقع ندارد مثلاً برای اثاثیه است در صورتی که کدام اثاثیه را لازم دارد اثاثیه کتابخانه از هر حیث منظم است) بنده موافقت می‌کنم که یک باب عمارت ساخته شود برای کتابخانه ولی جایی ساخته شود که عموم بیایند در تحت یک نظامنامه صحیحی از آن استفاده کنند. این بود که بنده این پیشنهاد را کردم.
نایب‌رئیس- آقای شمیرانی
شمیرانی- عرضی ندارم.
مخبر- آقا تصدیق می‌فرمایید ما پنج هزار تومان بنایی که آقا در نظر گرفته‌اید که در دسترس عمومی هم واقع شود نمی‌شود ساخت و این پنج هزار تومان برای کسر کتاب و اثاثیه که لازم بود پیشنهاد شده است و اگر چنانچه مصرف شود جز صرفه‌جویی می‌ماند و از این حیث بنده معذرت می‌خواهم.
نایب‌رئیس- آقای زوار یک پیشنهاد دیگری کرده‌اند رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای زوار موافقین قیام فرمایند.
(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. آقای احتشام‌زاده جنابعالی پیشنهادتان را مسترد داشتید؟
احتشام‌زاده- پیشنهادی که برای صرف دوازده هزار تومان کرده بودم مسترد نکردم.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای احتشام‌زاده راجع به صرف دوازده هزار تومان اعتبار خصوصی آقایان موافقین قیام فرمایند.
(چند نفری برخاستند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به این ترتیب خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که عوض دوازده هزار تومان نوشته شود پنج هزار تومان.
(خنده نمایندگان)
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده خیلی متأسفم که در اینجا هر وقت از اقتصاد مردم یک گفتگویی می‌کنم طوری آقایان ثلقی می‌کنند مثل یک مملکتی که سالی پنج میلیارد عایدی داشته باشد معلوم می‌شود خبری از حال موکلین خودشان ندارند اگر خبر داشتند این پیشنهادهای بنده را حسن تلقی می‌کردند نه اینکه این طور بکنند حالا اطلاع ندارند در اینجا هم اعتبار خصوصی نوشته دوازده هزار تومان بنده گمان می‌کنم چون اعتبارات دیگری در این لایحه هست پنج هزار تومان کفایت می‌کند پیشنهاد حذفش را نکردم که نگویند عیدی و بعضی چیزها است پنج هزار تومان پیشنهاد کردم و برای آن مقاصدی هم که اینجا مذاکره‌اش شد کافی است آن هفت هزار تومان دیگر را برای کارهای اهم و الزام صرف کنند این پیشنهاد بنده بود و امیدوارم آقایان در پیشنهادات اقتصادی این قدر حمله به بنده نکنند به خصوص آقای عدل.
عدل- بنده که رأی نخواهم داد.
فیروزآبادی- خوب نده لازم هم نیست.
مخبر- آقا اگر پیشنهاد حذف این ماده را می‌فرمودید باز ممکن بود یک نوع دفاع کرد ولی تقلیل را وقتی می‌توانید قائل بشوید که تمام آن اقلامی که این ماده را تشکیل داده است ازش کسر بفرمایید آن وقت این پیشنهاد را بفرمایید و الا با این ترتیب که نمی‌شود یک قسمت آن را حذف کرد به این جهت بنده نمی‌توانم قبول کنم.
فیروزآبادی- اعتبارات هر چه لازم است می‌دهید هر چه لازم نیست نمی‌دهید.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای فیروزآبادی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(دو سه نفری قیام کردند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد. پیشنهاد دیگر آقای زوار
(به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم پنج هزار تومان کتابخانه حذف شود.
نایب‌رئیس- آقای زوار
زوار- متأسفانه مجلس وضعیت غریبی به خودش گرفته هفته یک جلسه می‌شود آن هم نمی‌گذارند حقایق گفته شود. بنده عرض می‌کنم آقا این کتابخانه که اینجا هست مال ملت است اولاً بدانید که همه چیز مال ملت است من نوکر ملت هستم مجلس هم برای ملت است کتابخانه هم برای ملت است چرا؟ برای اینکه از پول ملت درست شده است و اگر در دسترس عموم نباشد مصرفش چیست اصلاً کتابخانه مجلس نمی‌دانم برای چیست؟ تقریباً دارای سیزده چهارده هزار جلد کتاب است از همه جا مزبور و مرتب‌تر حالا هم تازه‌تر پنج هزار تومان برای اثاثیه و کتاب آن می‌خواهند. این همه کتاب آنجا گذاشته در دسترس عمومی که نیست فایده‌اش چیست. بالاخره یک روزی بیایید یک کاری بکنید. بیایید از اضافات بودجه مجلس یک کتابخانه بسازید. بنده هم موافقت می‌کنم پنجاه هزار تومان. ولی اینکه این همه کتب خریده شده و گذاشه شده آنجا در دسترس عموم هم نباشد مردم هم از آن استفاده نکنند بنده نمی‌دانم با این فقر مملکت این پنج هزار تومان از کجا است؟
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
(چند نفری قیام نمودند)
نایب‌رئیس- تصویب نشد رأی می‌گیریم به ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح سابق خوانده شد)
نایب‌رئیس- آقای عراقی
عراقی- بنده یک تذکری می‌خواهم عرض کنم چون ماده دو حذف شد باید این ماده به عنوان ماده دوم رأی گرفته شود.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به این ماده با تبدیل سوم به دوم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اکثر نمایندگان قیام نمودند)
نایب‌رئیس- تصویب شد ماده چهارم که فعلاً
ماده سوم است قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ماده سوم- برای حقوق و مخارج و اثاثیه دوازده ماهه مطبعه مجلس مبلغ چهل و هشت هزار و پانصد و پنجاه و دو تومان موافق فقرات (۱) و (۲) ضمیمه اعتبار به مباشرت مجلس داده می‌شود.
نایب‌رئیس- آقای وثوق
وثوق- عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده هم با وجود اینکه زیاد می‌دانم عرض نمی‌کنم.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به ماده سوم آقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
نایب‌رئیس- تصویب شد ماده پنجم که فعلاً چهارم است.
(به شرح آتی خوانده شد)
ماده چهارم- مجلس شورای ملی به مباشرت مجلس اجازه می‌دهد که عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان و صورت مشروح مذاکرات مجلس را تماماً در بانک معتبری گذاشته به انضمام عواید از سال ۱۳۰۵ مؤسسات مزبوره به بعد را برای وارد کردن ماشین کاغذسازی و لوازم تأسیس و استخدام متخصص اختصاص دهد که هر چه زودتر از طرف مباشرت مجلس اقدام به عمل آید.
نایب‌رئیس- آقای وثوق
وثوق- بنده مخالف نیستم فقط استدعا می‌کنم بانک معتبر را بانک ملی بنویسند.
نایب‌رئیس- آقای زوار
زوار- بنده هم موافقم با فرمایش آقای وثوق می‌خواستم پیشنهاد هم بدهم.
نایب‌رئیس- آقای عباس میرزا
عباس میرزا- عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- موافقم.
نایب‌رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- عرض می‌شود این عواید مطبعه مجلس که ذخیره شده است برای خریدن کارخانه کاغذسازی معلوم نیست چقدر است. در آن سنواتی که عواید مطبعه یک قدری زیاد می‌شد در روزنامه‌ها با آب و تاب و یک عبارات مشعشعی نوشته می‌شد که عایدات مطبعه مجلس چقدر است ولی حالا که کسر شده ابداً اسمی از محل نیست در صورتی که این عایدی هم اگر می‌آمد جز عواید عمومی مملکت و بعد حساب می‌شد یک چیزی بود. جز عواید عمومی مملکت هم معلوم نیست عایدی مطبعه مجلس چقدر است اینجا هم معلوم نیست چقدر است و چقدر به مصرف متخصص و سیار مخارج رسیده است. بنده عقیده‌ام این است که باید از طرف کمیسیون محاسبات با مباشرین توضیح بدهند که این عایدات چقدر است. به علاوه مانعی ندارد مجلس رأی داده است که این عایدی صرف این کار بشود اگر این ماده هم نبود به عقیده بنده این کار می‌شد و هیچ اشکالی نداشت در هر صورت بنده خیال می‌کنم اگر توضیحاتی داده شود و مطلب معلوم شود بهتر است.
نایب‌رئیس- آقای عدل
عدل- مخالفم.
نایب‌رئیس- آقای زوار
زوار- خاطر نماینده محترم متوجه است که این بودجه بودجه ۱۳۰۸ است. راجع به عواید مطبعه مجلس و باغ بهارستان در بوجه ۱۳۰۷ کاملاً توضیح داده شد و آنجا معلوم شد. این هم برای آتیه است فعلاً آتیه را نمی‌توان تعیین کرد که چقدر عمل خواهد کرد بلکه اصلاً تگرگ آمد باغ بهارستان را زد این را نمی‌شود پیش‌بینی کرد اجازه بدهید حضور مبارک آقا عرض کنم که
عواید مطبعه مجلس را نمی‌شود در بودجه مجلس اداره مباشرت پیش‌بینی کند حتی در بودجه کل مملکتی هم نمی‌شود پیش‌بینی کرد از این جهت گمان می‌کنم این اعتراض آقا بی‌موضوع بود.
نایب‌رئیس- آقای عدل
عدل- آقایانی که در دوره ششم و پنجم تشریف داشتند مسبوقند که بنده راجع به مطبعه مجلس همیشه مخالفت داشته‌ام حالا هم ناچارم عرایض خودم را عرض کنم.
زوار- موافق بودید.
عدل- خیر، موافق نبودم دلیلش این است که بنده عقیده‌ام این است هر اداره هر وزارتخانه هر مؤسسه البته یک اندازه تشریفات برای آن لازم است مثلاً وزارت مالیه یک عمارتی که به قدر وصع وزارت مالیه ایران باشد باید داشته باشد همین طور مجلس البته باید یک تشریفاتی برای خودش داشه باشد از حیث تجلیلاتش اداراتش اعضایش و همه چیزش ولی به قدر وضع این مملکت حالا مطبعه مجلس از تشریفات گذشته و تجارت شده است بنده هیچ ای دنیا را سراغ ندرام که پارلمان یک مملکتی مشغول تجارت باشد.
کازرونی- تجارت چرا می‌فرمایید.
عدل- توجه بفرمایید این عرض بنده صحیح است پارلمان کاغذ و پاکت بیاورد پارلمان کارت ویزیت چاپ کند این برای پارلمان تنگ است مطبعه یک کار تجارتی است این کار تجارتی که پارلمان می‌کند تجارت سایر مطیعه‌ها را جلوگیری می‌کند چرا؟ چون یک پشت‌بندی دارد یک هفتاد هزار تومان دارد هر قدر هم ضرر کند این ضرر را از آن محل برخواهد کرد این مثل سایر مطابع نیست کم کار بکند زیاد بکند ضررش را می‌دهد و متخصص می‌تواند نگاه دارد صحافش را نگاه دارد خلعت هم بدهد انعام بدهد عیدی هم بدهد ولی بنده استدعا می‌کنم شما بیایید جمع و خرج این مؤسسه را حساب بکنید ببینید این تجارت برای پارلمان منفعت دارد یا ضرر غیر از اینکه جلو تجارت ملت و تجارت آزاد را گرفته است هیچ فایده ندارد بنده نمی‌گویم مجلس مطبعه نداشته باشد ولی یک مطبعه که به قدر وصع خودش باشد.
کازرونی- یک مطبعه کوچولو.
عدل- بله یک مطبعه کوچولو به قدری که لوایح را چاپ بکند بیاورد شما قوانینی را که از مجلس می‌گذرد چاپ می‌کنید و به قیمت خیلی گزاف به معرض فروش می‌گذارید که دست هیچ کس به آن نمی‌رسد بگذراید دیگران چاپ کنند و ارزان‌تر بفروشند.
کازرونی- دیدیم چه کار کردند.
نایب‌رئیس- آقا بدون اجازه صحبت نکنید.
مخبر- آقای عدل با اصل وجود مطبعه مخالفند و آن یک موضوعی است که مجلس رأی داده است و دایر شده است عوایدش را هم که می‌فرمایید در سنوات سابق که بنده نبودم آقا خودشان در لایحه تفریغ بودجه در هر سال مطالعه فرموده‌اند فقط ۳۰۷ باقی می‌ماند که قریباً خواهد آمد و امیدوارم ان‌شاءالله ضرر نخواهید کرد.
شمیرانی- اجازه می‌فرمایید توضیحی که آقای یاسایی خواستند عرض کنم.
نایب‌رئیس- اگر مجلس اجازه می‌دهد آقای شمیرانی توضیح بدهند.
بعضی از نمایندگان- بله، بله.
شمیرانی- اینکه آقا فرمودند عواید مطبعه در سال‌های قبل معلوم نیست چقدر است من حالا آقا را مستحضر می‌کنم عواید مطبعه در ۳۰۵ و ۳۰۶ نود و پنج هزار تومان بوده و در ۳۰۷ الان چهل و پنج هزار تومان عواید مطبعه است و جملتان صد و چهال تومان عواید مطبعه است و فعلاً در بانک ملی است.
عدل- مخارجش چیست با مخارج باید مقایسه کرد.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
نایب‌رئیس- پیشنهادی است از آقای فیروزآبادی. رسیده است.
فیروزآبادی- اگر صلاح است قرائت شود.
نایب‌رئیس- بنده صلاح نمی‌دانم چند فقره پیشنهاد رسیده است راجع به تبدیل کلمه بانک معتبر به بانک ملی.
مخبر- بنده قبول می‌کنم.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به ماده چهارم.
(در این موقع آقایان نمایندگان از مجلس خارج و پس از چند ثانیه معاودت نموده مجدداً مجلس منعقد گردید)
نایب‌رئیس- آقای فیروزآبادی پیشنهاد ختم جلسه کرده‌اند.
بعضی از نمایندگان (با همهمه)- چرا بودجه تمام شود.
فیروزآبادی- بنده چون دیدم اکثریت نبود پیشنهاد کردم جلسه ختم شود حالا اگر اکثریت هست بنده مسترد می‌دارم.
نایب‌رئیس- این کار را امشب تمام می‌کنیم بعد جلسه را ختم می‌کنیم.
وزیر مالیه- سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر عدلیه تقدیم می‌کنم یک فقره لایحه هم از طرف دولت برای برقراری یک حقوقی برای ورثه مرحوم عمید کفیل وزارت امور خارجه تقدیم می‌کنم لایحه هم راجع به اعتبارات فوق‌العاده برای خرید اسلحه برای نظمیه است.
نایب‌رئیس- به کمیسیون‌های مربوطه رجوع می‌کنم. آقای عراقی
عراقی- تصور می‌کنم آقای فیروزآبادی از روی اطلاع پیشنهاد کرده بودند زیرا عده کافی نیست و بیرون هم دیگر کسی نیست. این است که بنده هم تقاضای ختم جلسه را می‌کنم.
نایب‌رئیس- تصور می‌کنم که علت ختم جلسه از این جهت است که خیلی از شب رفته است والا نمی‌توان گفت اکثریت نیست برای اینکه اغلب آقایان هستند بنابراین اساساً با ختم جلسه موافقت می‌کنیم و برای شرفیابی حضور اعلیحضرت استقراع می¬¬کنیم.
(اقتراع به عمل آمده آقایان ذیل معین شدند)
آقایان: فهیمی - بزرگ‌نیا - حاج آقا حسین رهبری - طباطبایی وکیلی - عامری - احتشام‌زاده - آقا میرزا سید ابراهیم ¬خان شریفی - دکتر سنگ - وهاب‌زاده - اسکندری - ظفری - دکتر لقمان
نایب‌رئیس- به اطلاع آقایان می‌رسانم مطالبی در دستور داریم که لازم است در جلسه ۲۳ اسفند که برحسب معمول سابق سه ساعت و نیم قبل از ظهر باید جلسه منعقد شود مطرح بشود.
احتشام‌زاده- سه ساعت قبل از ظهر.
بعضی از نمایندگان- سه ساعت و نیم قبل از ظهر خوب است.
نایب‌رئیس- بله حالا بعد صحبت می‌کنیم. در درجه اول تصویب بودجه ۱۳۰۸ مجلس در درجه دوم قراردادهای منعقده بین دولتین ایران و آلمان در درجه سوم لایحه دولت راجع به عهدنامه تحریم جنگ. آقای وزیر مالیه
وزیر مالیه- لایحه معافیت نقره از حقوق گمرکی تمام شده بود فقط یک ماده آن به واسطه پیشنهادی که قبل توجه شده بود به کمیسیون برگشته بود در کمیسیون گویا تصویب شده خبرش به مجلس آمده تمنا می‌کنم چون چیز مختصری است مقرر فرمایند در اول دستور باشد بعد کارهای مفصل‌تر.
نایب‌رئیس- بسیار خوب نسبت به وقت جلسه آقایان چه نظری دارند.
بعضی از نمایندگان- سه و نیم قبل از ظهر.
نایب‌رئیس- پنجشنبه ۲۸ اسفند سه و نیم قبل از ظهر.
(مجلس ساعت شش از شب گذشته ختم شد)