مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ دی ۱۳۳۷ نشست ۲۵۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ دی ۱۳۳۷ نشست ۲۵۷

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی

شماره

شنبه ماه ۱۳۳۷

سال چهاردهم

شماره مسلسل

دوره نوزدهم مجلس شورای ملی

مذاکرات مجلس شورای ملی

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۱۹

جلسه: ۲۵۷

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه هجدهم دی‏ماه ۱۳۳۷

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت مجلس

۲- بقیه مذاکره در لایحه مربوط به ششصد و نود و هفت میلیون و پانصد هزار ریال بقیه پذیره قرارداد شرکت نفت پان آمریکن و ارسال به مجلس سنا

۳- طرح لایحه مربوط به تحصیل اعتبار برای احداث تأسیسات انتقال آب سد کرج به تهران‏

۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای حکمت تشکیل گردید.

تصویب صورت مجلس‏

رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‏شود.

(به ‏شرح زیر خوانده شد)

غایبین بااجازه- آقایان: فرود- دکتر حسن افشار- مهندس فروغی- اخوان- دادگر- مسعودی- عبدالحمید بختیار- دکتر عدل- موسوی- مهندس اردبیلی- ذوالفقاری- مهندس ظفر- صراف‌زاده- سنندجی- بوربور- اورنگ- قراگزلو- محمودی- قنات‏آبادی- حکیمی- شادمان- دکتر امیر حکمت- ثقه‌الاسلامی- امامی خویی- برومند.

غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری- کورس- دکتر فریدون افشار- صادق بوشهری- اریه- دکتر اصلان افشار- عامری- قرشی- مهندس فیروز.

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: سالار بهزادی- ساگینیان- خرازی- بزرگ‏نی.

رئیس- نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای صدرزاده‏

صدرزاده- اصلاحاتی در بیانات بنده هست تصحیح می‏کنم می‏دهم به تندنویسی‏.

رئیس- بدهید اصلاح می‏کنند دیگر نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‏مجلس تصویب شد.

۲- بقیه مذاکره در لایحه مربوط به ششصد و نود و هفت میلیون و پانصد هزار ریال بقیه پذیره قرارداد شرکت نفت پان آمریکن و ارسال به مجلس سنا

رئیس- در جلسه قبل موضوع پذیره مطرح بود مذاکرات تمام شد و نسبت به کفایت مذاکرات رأی گرفتیم حالا پیشنهادات ماده واحده قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏نمایم وجوه منظور در بند (ج) و (ه) به مصرف بند (د) برسد و بند (د) به طریق زیر اصلاح شود.

د- برای تکمیل هزینه‏های عمرانی و فرهنگی و بهداشتی شهرستان‏های کشور

دکتر محمد شاهکار

مرآت اسفندیاری- خود آقای دکتر شاهکار نیستند- بنده مخالفم با پیشنهاد.

رئیس- ولی اول خود پیشنهاددهنده باید توضیح بدهد.

مرآت اسفندیاری- بنده عرض کردم که خودشان نیستند.

رئیس- شما هم مگر امضا کرده‏اید؟

مرآت اسفندیاری- عرض کردم که ایشان نیستند. اجازه بفرمایید بنده مخالفم‏

رئیس- اگر نیستند می‏ماند که خودشان حضور پیدا بکنند والا نمی‌شود، پیشنهاد دیگر قرائت می‏شود. (به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏نمایم در بند (ج) این تبصره اضافه شود.

تبصره- در استفاده از این اعتبار شهرستان‏ها مقدم می‏باشند.

عمیدی‏نوری‏

رئیس- آقای عمیدی‏نوری‏

عمیدی‏نوری- پیشنهادی که بنده دارم عطف به توجه نمایندگان معظم مجلس شورای ملی بود که در جلسه قبل فرمودند که ساختمان‏های نیمه‏تمام در شهرستان‏ها خیلی زیاد است و مبلغ هم مبلغ زیادی نیست فقط ۹۷ میلیون و پانصد هزار ریال است یک چنین رقمی بیشتر نیست اگر این رقم را بخواهیم بدین ترتیب که اینجا نوشته شده‏است برای مرکز و شهرستان‏ها خرج کنیم این به یک نحوی تقسیم می‌شود که هیچ اثری هم ممکن است در ساختمان‏های شهرستان‏ها بوجود نیاید یک فکری هم در بین نمایندگان مجلس شورای ملی مطرح بود که مرکز را اصلاً حذف کنیم و اختصاص بدهیم به شهرستان‏ها این فکر را بنده در خارج مذاکره کردم با جناب آقای ذوالفقاری دیدم این را به طور کلی دولت قبول نمی‏کند چون ممکن است که یک کار خیلی فوری از نظر ساختمان‏های مرکز باشد و اما آن وقت نمی‏توانند انجام بدهند در این پیشنهاد بنده برای شهرستان‏ها حق تقدم قایل شدم همان‏طور که خود دولت هم تذکر داد که بیشتر خرج‏ها برای شهرستان‏ها می‌شود این راه وسطی بود که بنده پیشنهاد دادم که در استفاده از این اعتبار در مرکز و شهرستان‏ها، شهرستان‏ها مقدم باشد این پیشنهاد هم نظر مجلس را تأمین می‏کند (صحیح است) و هم نظر دولت را که مورد اعتماد ماست و این نظر مجلس شورای ملی را که قانون است اجرا می‏کند و هم اینکه ما به‌طور مطلق نگفتیم شهرستان‏ها که ایجاد اشکال بکند به این جهت بود که اگر نمایندگان محترم موافقت بفرمایند خیال می‏کنم تا حدی نظر تأمین بشود و رفع اشکال هم بشود.

رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟

صدرزاده- موافقم. ‏

رئیس- آقای ارباب مخالفید؟

ارباب- موافقم. ‏

رئیس- آقای مرآت اسفندیاری مخالفید؟ بفرمایید.

مرآت اسفندیاری- عرض کنم

استدلال مخالفت بنده همان بیانات خود جناب آقای عمیدی‏نوری بود فرمودند در مورد این مبلغ نظری که داریم این بود که به کلی کلمه مرکز را حذف کنند و بنده هم نظرم همین بود و دلیلش هم این است که از این ۹ میلیون تومان چه مبلغش به مرکز می‏رسد با این مبلغ ناچیز در مرکز چه می‏توانند بکنند در صورتی که همین مبلغ ناچیز را اگر ملاحظه بفرمایید برای یک استان و دو استان بخواهند طرح کنند یک مبلغ هنگفتی است که یک اقدام و عمل اساسی می‌شود برای استان‏ها انجام داد بنابراین بنده شخصاً یک پیشنهادی تقدیم کردم که به کلی قسمت مرکز حذف بشود و این بودجه فقط صرف شهرستان‏ها بشود. (صحیح است)

رئیس- آقای انواری‏

معاون وزارت دارایی (انواری)- به طوری که در جلسه قبل هم به‌استحضار آقایان رسانیده شد بنده اینجا توضیحاتی عرض کردم در شرح این اعتبار قید شده‏است برای مرکز و شهرستان‏ها دولت در نظر داشت یک قسمت کمتر برای مرکز و یک قسمت بیشتر برای شهرستان‏ها صرف کند و چون نظر دولت هم همین است و این نظر با پیشنهاد جناب آقای عمیدی‏نوری مطابقت می‏کند بنده با پیشنهاد ایشان موافقم که این قسمت این طور اصلاح شود.

رئیس- آقای صدرزاده‏

صدرزاده- عرض کنم حقیقت امر همین است که جناب آقای مرآت اسفندیاری فرمودند این مبلغ این قدرها قابل نیست که در مرکز خرج بشود اگر تمام آن را تحویل بانک رهنی هم بکنند به جایی نمی‏رسد اما چیزی که هست لایحه‌ای که دولت تقدیم کرده مرکز و شهرستان‏ها را نوشته ممکن است ما برخلاف تمایل دولت یک رأی بدهیم و بعد بیفتد در یک دست‏انداز و اشکال، استدعا می‏کنم آقای مرآت هم با همان پیشنهادی که جناب آقای عمیدی‏نوری فرمودند موافقت بفرمایید بلکه این قانون تصویب بشود هر مقداری که دولت در شهرستان‏ها خرج بکند باز از ایشان متشکریم بهتر از حالا است که هیچ چیزی خرج نمی‏کند.

رئیس- پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود.

(به شرح سابق خوانده شد)

رئیس- رأی گرفته می‌شود بدین پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. آقای پرفسور اعلم.

پرفسور اعلم- بنده یک سؤال از وزارت فرهنگ دارم که تقدیم می‏کنم.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم قسمت (خرید یا ساختمان بعضی از سفارتخانه‏های ایران) از ماده واحده تجزیه شود و تا وصول پیشنهاد مفیدتری از طرف دولت در خزانه مملکت باقی بماند.

احمد مهران‏

رئیس- آقای مهران‏

مهران- در ۱۱ تیر ۱۳۳۶ قانونی برحسب پیشنهاد دولت به تصویب مجلس شواری ملی رسیده که چون یک ماده واحده است می‏خوانم‏ «ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود تا میزان مبلغ چهار میلیون و پانصد هزار دلار به ارز خارجی برای خرید و ساختمان خانه جهت نمایندگی‏های سیاسی ایران در کشورهای زیر دول متحده آمریکای شمالی، اسپانیا، ژاپن، پاکستان، اندونزی، مصر، عربستان سعودی، لبنان، سوریه، عراق، اردن، سویس، سرکونسولگری‏ها ایران در بصره، سانفرانسیسکو، کربلا، کنسولگری نجف از بانک ملی ایران وام گرفته و مبلغ دریافتی را با بهره تا مدت ده سال از تاریخ دریافت کارسازی دارد وزارت امورخارجه مکلف است در بودجه سالیانه خود مبلغی که بابت اصل و بهره باید در سال بپردازد پیش‏بینی نموده و به بانک ملی ایران پرداخت نماید» به طوری که ملاحظه می‏فرمایید این قانون تصویب شده خیلی جاها را هم نوشته‌اند اساسش هم این است که وزارت خارج چهار میلیون و پانصد هزار دلار وام بگیرد و محل‌هایی که لازم دارد بخرد دیگر موردی ندارد از محل پذیره بیاید پانصد هزار دلار هم جدیداً بگیرد بنده تصور می‏کنم خرید این محل‏های سفارت خارج از مملکت در مقامی که در خود کشور خرج‏های ضرور است و احتیاجات اولیه‌ای هست احتیاج زیادی نیست (صحیح است) استدلالی که می‏کنند این است که دو ساختمان یکی در مادرید و یکی در کلن می‏خواهند بخرند و اینها را ارزان می‏دهند می‏خواهند ارزان بدهند یا گران بنده تصور می‏کنم اگر پول پذیرد مثلاً خرج تعلیمات اجباری بشود یا خرج ساختمان مدارس بشود یا خرج بهداشت عمومی بشود به مراتب بهتر است مثلاً خرج آب بوشهر که آقای بوشهری در فراکسیون می‏گفتند آب آشامیدنی عادی و شیرین آنجا نیست بنابراین من این‏طور به نظرم می‏رسد و آقایان هم تصدیق می‏فرمایید خرید سفارت به این درجه ضرور نیست (صحیح است) که از پذیره نفت که خرج احتیاجات اولیه باید بشود این کار بشود.

رئیس- پیشنهاد سر کار تجزیه است در موقعش باید رأی بگیریم دیگر نمی‌شود موافق و مخالف صحبت کند.

مهران- بنده می‏خواستم یک توضیح لازم دیگری را هم عرض کنم.

رئیس- راجع بدین قسمت است؟ بفرمایید

مهران- اینجا پانصد هزار دلار تقاضا کرده‏اند در حالی که بنده اطلاعی که کسب کردم این است که در مادرید به ۱۳ میلیون پزتا ساختمان را می‏خواهند بخرند و در گلنی به ۶۵۰ هزار مارک (صحیح است) اولی معادل می‌شود با ۲۳۰ هزار دلار و دومی هم ۱۵۰ هزار دلار فرضاً که بخواهند این کار را بکنند جمع اینها می‏شود ۳۸۰ هزار دلار و حالا نمی‏دانم که ۱۲۰ هزار دلار اضافیش را برای چه می‏خواهند (معاون نخست‏وزیر- در لاهه هم می‏خواهند بخرند) در لاهه هنوز جناب آقای ذوالفقاری نمی‏خواهند بخرند ۳۸۰ هزار دلار با پانصد هزار دلار ۱۲۰ هزار دلار تفاوت دارد جناب آقای ذوالفقاری ما باید یک قدری در مورد خرج دقیق‏تر حرف بزنیم بنده از ابتدای این دوره که افتخار نمایندگی داشتم نظرم یک چیز است که به اصطلاح می‏گویند حساب حساب است کاکا برادر آخر این نمی‌شود شما اگر ۳۸۰ هزار دلار می‏خواهید خانه بخرید چرا می‏نویسید پانصد هزار دلار اجازه بفرمایید که ما یک قدری دقیق‏تر حرف بزنیم یک قدری بیشتر به جمع و خرج مملکت توجه داشته باشیم بنده می‏خواستم توجه دولت را جلب بکنم اگر ممکن است نخرند و اگر هم می‏خرند مان ۲۸۰ هزار دلار باشد.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود این پیشنهاد تجزیه است در موقع خودش باید به تجزیه رأی گرفت.

(پیشنهاد دیگری به شرح زیر خوانده شد)

اینجانب پیشنهاد می‏کنم بنده و او به طریق ذیل اصلاح بشود:

برای امور مرزی که با تصویب هیئت‏وزیران مصرف می‌شود ۰۰۰/ ۵۰۰/ ۷۴ ریال هم از یک ارز یک میلیون دلار

خلعتبری‏

چند نفر از نمایندگان- ایشان نیستند.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم تبصره ذیل به‌قسمت (و) اضافه شود.

ساختمان راه گنو- بندرعباس برای تأسیس آسایشگاه مسلولین جزء این برنامه باشد.

مهدی ارباب‏

رئیس- آقای ارباب‏

ارباب- به طوری که قبلاً به استحضار آقایان محترم رسانده‌ام مسلول در جنوب خیلی زیاد است خاصه در نواحی بندرعباس در آنجا یک محل خوش آب‏وهوایی وجود دارد در نزدیک بندرعباس به نام کوه گنو مردم حاضر شدند به هزینه خودشان در این کوه گنو یک آسایشگاه مفصلی ایجاد کنند و تأسیس کنند ولی این محل از راه عمومی که منشعب می‌شود به آنجا راه ندارد و ساختن این راه حداکثر بیش از یک میلیون تومان هزینه ندارد چندین سال است که وزارت راه وعده ساختمان این راه را می‏دهد و تاکنون هیچ اقدامی نشده گذشته از اینکه مسلولین جنوب در آنجا نگاهداری می‏شوند به مرکز هجوم نمی‏آورند آن ناحیه ناحیه‌ای است که در تابستان خود مأمورین دولت و مردم هم می‏توانند آنجا زندگی کنند و همه فرار نکنند از گرمای آنجا این یکی از خرج‏های بسیار کم است که جزو برنامه آنجا اگر برنامه‌ای باشد که اجرا بشود عده زیادی را راحت می‏کند و فشار مسلول را به مرکز کمتر می‏کند مردم آنجا هم در رفاه قرار می‏گیرند در آبادی و عمران آنجا هم بسیار کمک می‏کند در ازدیاد نسل و حفظ بهداشت هم اثر بسیار مؤثری دارد استدعا می‏کنم آقایان محترم توجه بفرمایید البته مطمئن هستم با حسن همدردی که دارید یک توجه خاصی مبذول می‏فرمایید.

رئیس- آقای ارباب باید پیشنهادشان را اصلاح کنند یعنی بگویند از یک محل دیگری کسر شود و صرف این کار شود (ارباب- از محل واو) نه از محل واو نمی‌شود برای اینکه مستلزم خرج است باید بگویید از چه محلی کسر بشود و به این مصرف برسد یکی از این اقلام را باید نشان بدهید که از آن کسر بشود حالا تا اصلاح پیشنهاد ایشان پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم تبصره ذیل به قسمت واو اضافه شود. برای ساختمان مرزی جنوب از اعتبار بقیه پذیره استفاده شود.

مهدی ارباب‏

رئیس- پذیره بقیه ندارد فقط این را اصلاح کنید که این اقلامی که اینجا است از چه محلی بردارند و به جای او بگذارند پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم برای دفع آفات ملخ بومی لارستان و بندرعباس و میناب از اعتبار بقیه پذیره استفاده بکنند.

ارباب‏

رئیس- باز بقیه شد بقیه ندارد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‏نماید که بند (ج) لایحه مورد شور به صورت ذیل اصلاح شود.

ج- برای تکمیل بقیه ساختمان‏های نیمه تمام شهرستان‏ها کشور

محسن مرآت اسفندیاری‏

رئیس- آقای مرآت اسفندیاری.

مرآت اسفندیاری- اجازه بفرمایید بنده عرضم را از همین جا بکنم چون پیشنهاد جناب آقای عمیدی‏نوری مورد توجه واقع شد و آقایان رأی دادند بنده پیشنهاد را پس می‏گیریم. (احسنت)

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏نمایم تبصره زیر به لایحه دولت اضافه شود.

تبصره- دولت مکلف است صورت ریز هزینه‏هایی را که از محل پذیره انجام شده و می‏شود به اطلاع مجلس شورای ملی برساند. دکتر بینا

یک نفر از نمایندگان- آقای دکتر بینا نیستند.

دکتر بینا- بند اینجا هستم.

رئیس- بفرمایید.

دکتر بینا- یکی از وظایف مجلس شورای ملی نظارت بر هزینه‌های مملکتی است که قانون اساسی برای مجلس شورای ملی تعیین و تصریح کرده است عادیات مملکتی و دولت از هر محلی که باشد نحوه تحصیل عایدی فرق نمی‏کند خواه پذیره و خواه مالیات باشد باید مجلس شورای ملی از طرز خرج آن اطلاع داشته باشد برای اینکه مجلس شورای ملی دست دولت را نبندد اینجا نیامدند بگویند که در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مطرح بشود و یا این هزینه‏ها به تصویب کمیسیون بودجه برسد بنده اینجا پیشنهاد کردم که دولت هزینه‏هایی که انجام داده و انجام می‏دهد زیر اریز عملکرد کارهایی که در این راه انجام می‏دهد بیاورد به اطلاع مجلس برساند این دو حسن دارد یکی اینکه ما فهمیده‏ایم ولی را که به دولت واگذار کردیم چطور عمل کرده دیگر اینکه صحبت‌هایی که هفته قبل اینجا شد جلوی این صحبت‌ها گرفته می‌شود برای اینکه یکی گفت در کردستان قرار بود فلان خرج بشود و نشده این صحبت‏ها که شده هم برای دولت خوب نیست و هم مجلس شورای ملی از نحوه خرج دولت اطلاع حاصل نمی‏کند و فکر نمی‏کنم کسی باشد که بدین پیشنهاد رأی ندهد (صحیح است)

رئیس- آقای ذوالفقاری‏

معاون نخست‏وزیر (ذوالفقاری)- طبق قانون اساسی کلیه خرج‏هایی را که می‌شود هر موقع که مجلس می‏خواهد دولت موظف است که صورت آن را به مجلس بیاورد اینجا هم که پیشنهاد می‏فرمایید مانعی ندارد قبول می‏کنیم ولی همان‏طور که عرض کردم قانوناً دولت موظف است که بیاورد این وظیفه دولت است.

رئیس- آقای انواری مطلبی دارید بفرمایید.

انواری- پیشنهاد آقای دکتر بینا این است که تبصره‌ای اضافه شود به نظر بنده این تبصره ضرورت ندارد در جلسه قبل آقای دکتر شاهکار صورت جزء ۱۴ میلیون را از بنده خواستند تا یک هفته دیگر تقدیم می‏کنم (دکتر بینا- در قانون قید بشود بهتر است) به نظر بنده ضرورت ندارد هر موقع بخواهید صورت می‏دهم (دکتر بینا- ضرورت دارد)

رئیس- آقای صدرزاده موافقید؟

صدرزاده- بلی.

رئیس- پس مخالفی نیست‏.

اردلان- اجازه بفرمایید یک توضیحی لازم دارد عرض کنم‏.

رئیس- موافقید یا مخالف؟

اردلان- مخالف‏

رئیس- بفرمایید

اردلان- توجه بفرمایید بنده مقصودم این است که مضمون این پیشنهاد مفهوم مخالف پیدا نکند یعنی هر اعتباری که ما می‌گذرانیم نباید تبصره‌ای زیرش بنویسیم که باید صورت خرج را بیاورند اینجا هم به صورت تأکیدی هست و بنده موافقم ولی مفهوم مخالف پیدا نکند. (صحیح است)

رئیس- پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود.

(به شرح سابق خوانده شد)

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم تبصره ذیل به قسمت (و) اضافه شود.

ساختمان راه گنو- بندرعباس برای تأسیس آسایشگاه از اعتبار امور عمران مرزی انجام شود.

مهدی ارباب‏

رئیس- شما قبلاً توضیح دادید که منظور این بود که محلش را تعیین کند.

ارباب- توضیح همان بود که عرض کردم.

رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟ بفرمایید.

صدرزاده- بنده با کمال ارادتی که به آقای ارباب دارم با این پیشنهاد ناگزیرم مخالفت کنم ایران نقاط مرزیش منحصر به بندرعباس نیست تمام اطراف ایران نقاط مرزی است و همه جا هم احتیاج دارند اگر ما بنا بشود برای بندرعباس به خصوص یک قیدی در این لایحه بکنیم این یک ظلمی است که به نقاط دیگر کرده‌ایم الان بیان شد که آقای باقر بوشهری در فراکسیونی که خود جنابعالی عضویت آن را دارید بیان کرده است که بوشهر آب شیرینی برای آشامیدن ندارد (صحیح است) حالا ملاحظه می‏فرمایید انصافاً اگر بنا باشد ما در این لایحه قید بکنیم اصلاح آب آنجا لازم است یا راه فلان نقطه کشیده شود تمنا می‏کنم از قید اینکه این پول‏ها به فلان نقاط برسد صرف‏نظر بکنید بر فرض اگر دولت رعایت الاهم فالاهم را نکرد ما اینجا دولت را مورد سؤال قرار می‏دهیم. (صحیح است)

ارباب- اجازه بدهید، توضیح بدهم.

رئیس- نه شما توضیح‌تان را دادید محل خرج را تعیین کردید.

ارباب- می‏خواستم توضیح بدهم که مربوط به بندرعباس نیست و عمومیت دارد از تمام جنوب مسلولین می‏روند آنجا و معالجه می‏شوند.

رئیس- مقصودتان این است که عمومیت دارد و تنها مربوط به بندرعباس نیست پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.

(به شرح سابق خوانده شد)

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود.

(به شرح زیر خوانده شد)

پیشنهاد می‏کنم تبصره ذیل به قسمت (و) اضافه شود. آفت ملخ بومی لارستان و بندرعباس و میناب از اعتبار امور مرزی دفع شود. مهدی ارباب.

رئیس- آقای ارباب‏

ارباب- عرض کنم این پیشنهادی که تقدیم کردم درست موافق نظر جناب آقای صدرزاده است این اعتبار برای عمران امور مرزی است عمران مرزی یکی از عواملش دفع ملخ است برای اینکه همه سال محصول آنها را از بین می‏برد و به وزارت کشاورزی که مراجعه می‌کنیم اداره دفع آفات می‌گوید دفع ملخ بومی مربوط به ما نیست این را باید خود مردم انجام بدهند اگر از خارج سیل ملخ حمله بکند به کشور ما مأمور دفع آن هستیم مأمور دفع ملخ بومی نیستیم مردم نه سم دارند نه سبوس دارند و نه وسیله دارند یک دستگاهی می‏خواهد برای مردم وسیله فراهم بکند و اگر همه سال زراعت بشود و محصول بوجود بیاید و ملخ زراعت را از بین ببرد من نمی‏دانم دیگر چه عمران و آبادی باقی می‏ماند عمران این بستگی دارد به عمران مرزی استدعا می‏کنم توجه بفرمایید خود دولت بیاید این ملخ بومی را دفع کند این ملخ بومی نه تنها خودش شامل حال مرز است به شهرستان‏ها مجاور مرز هم ضرر هم می‏زند با این تفصیل و توضیحی که عرض شد بنده خیال می‏کنم چیزی بیشتر از این مورد مربوط به ‏عمران مرزی نیست بسته به نظر آقایان است.

رئیس- آقای انواری‏

معاون وزارت دارایی- پیشنهاد جناب آقای ارباب مورد ندارد برای اینکه اعتبار برای دفع ملخ در بودجه کل کشور تصویب شده در بودجه وزارت کشاورزی هم هست در سازمان برنامه هم هست و دولت عمل می‏کند هیچ تناسب ندارد که از محل پذیره یک مبلغی تخصیص بدهیم برای یک موضوعی که اعتبارش موجود هست و دولت اقدام می‏کند.

رئیس- آقای فرهودی در همین موضوع می‏خواهید صحبت بکنید؟

معاون وزارت کشور (فرهودی)- بنده عرضی ندارم.

رئیس- آقای صارمی مخالفید؟ بفرمایید

صارمی- ما با آفت ملخ در تمام نقاط کشور مواجه هستیم و هر تصمیمی که لازم است خود دولت نسبت به ‏کلیه نقاط کشور اتخاذ می‌کند خاصه نقاطی که کشاورزی هستند بندرعباس که کشاورزی نیست هر تصمیمی که راجع به آن نقاط کشاورزی که حایز اهمیت است اتخاذ می‏کنند بالنتیجه راجع به بندرعباس هم این عمل را خواهند کرد و این پذیره هم برای کارهای فوق‌العاده است مضافاً بدینکه آقای انواری متذکر شدند که اعتبار دفع ملخ در بودجه وزارت کشاورزی هست و اگر هم این اعتبار وجود نداشته باشد نقاط فلاحتی و کشاورزی که تأمین ارزاق عمومی کشور را می‏کند مقدم بر بندرعباس می‌باشد و باید آنها را مورد توجه قرار دهیم بندرعباس نقطه‌ای است بی‏آب و علف‏.

رئیس- رأی گرفته می‏شود به این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (به ‏شرح زیر خوانده شد) مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‏نماید بند (ه) به ‏شرح زیر اصلاح گردد.

بند ه- برای خرید ساختمان بعضی از سفارتخانه‌های ایران که تعیین سفارتخانه‌ها به ‏تصویب کمیسیون خارجه مجلس شورای ملی خواهد بود.

رامبد

رئیس- آقای رامبد

رامبد- جناب آقای ذوالفقاری در خارج از مجلس به بنده تذکر دادند که احتیاجات و توجه زیادی ایجاب کرده است که دولت نسبت به خرید ساختمان برای بعضی از سفارتخانه‏ها در خارج اقدام بکند اگر خاطر مبارک آقایان باشد بنده شرحی عرض کردم که بعضی اوقات تشخیص مطالب از دریچه چشم مردم و متصدیان امور متفاوت است (صحیح است) برای اینکه هم نظر مصلحت بین دولت عمل شده باشد و هم از نظریات مردم برای اجرای نظریات خودش آگاه باشد بدین جهت بنده پیشنهاد کردم که آن سفارتخانه یا کنسولگری که دولت خریدش را لازم می‏داند این را به کمیسیون امورخارجه مجلس شورای ملی هم اطلاع بدهد شاید آقایان اعضای کمیسیون هم اطلاعاتی داشته باشند که دولت را روشن‏تر کند، بنابراین در اینکه نمایندگان کمال علاقه را دارند به

حفظ شئون مملکت در خارج. شکی نیست اگر سفارتخانه‏ها لازم بود کمیسیون خارجه هم تصویب می‏کند و دولت هم خواهد خرید.

رئیس- آقای وزیر امورخارجه‏

وزیر امورخارجه (علی اصغر حکمت)- بنده خیلی متشکرم از آقای رامبد که این موضوع را فرمودند و در عین حال خیلی گله‌مندم از آقای مهران با اطلاعی که دارند از اوضاع ایران در ممالک خارجه چطور شد با این موضوع مفید بسیار لازم موافقت نفرموده بودند هم چنانکه ملاحظه می‏فرمایند این یک مبلغ قلیلی است که از محل پذیره برای خرید بعضی از سفارتخانه‏ها تعیین شده‏است موضوع سفارتخانه‏ها یک موضوع اعتباری و حیثیتی است، عملاً ملاحظه می‏فرمایند بسیاری از ممالک کوچک در همین تهران برای خودشان عمارات ملکی دارند، برای مملکت شاهنشاهی ایران که چند هزار سال دوام داشته و ان‏شاءالله صدهزار سال دوام خواهد داشت ساختن چند عمارت و یا خردین چندین محل در ممالک خارجه نه تنها بی‌ضرر است بلکه لازم است و موجب آبرومندی است حتماً باید این کار را کرد چون جنبه حیثیت است و از نقطه‏نظر اقتصادی هم مفید است برای اینکه بنده حاضرم صورت کرایه محل‏هایی را که از بابت اجاره محل سفارتخانه‏ها می‏پردازیم بیاورم کمیسیون امورخارجه تا ملاحظه کنند ببینند که در سال چقدر پول صرف می‌شود برای عمارات اجاری در صورتی که اگر عمارات ملکی باشد از پرداخت این مال‌الاجاره‌های گزاف معافند و از طرف دیگر این پانصد هزار دلاری که اینجا نوشته شده از این بابت است که در دو سه جا یک پیشامدهای خوبی کرده که به اصلاح اکازیون می‏گویند، یعنی تصادف خوبی کرده و یک معامله‏ای پیدا شده که بسیار به نفع دولت است و اگر بخواهیم بگذاریم در بودجه این مورد از بین می‏رود و مواردش را هم عرض می‏کنم یکی آلمان است که دولت آلمان خودش یک عمارت بسیار خوبی به قیمت مناسبی به اختیار دولت ایران گذاشت و طرف هم دولت آلمان است و دیگری جده است که به طوری که مسبوق هستید همه ساله عده زیادی نفوس مسلمان برای انجام مراسم حج می‏روند آنجا و باید حتماً دولت ایران در آنجا عمارتی داشته باشد، مملکت ایران یک مملکت اسلامی است و باید در جوار مکه معظمه ما عمارت داشته باشیم دیگری هم در مادرید است که امروز دولت اسپانیایی از ممالک مهم است و ما در آنجا مسافرت داریم و مناسب است که یک عمارتی در آنجا داشته باشیم و اما اینکه پیشنهاد فرمودند به اطلاع کمیسیون امور خارجه باشد بنده مانعی نمی‏بینم، البته همیشه بنده همه مطالب را با کمیسیون خارجه در میان می‏گذارم و با کمال میل از افکار اعضای کمیسیون خارجه هم همیشه استفاده کرده‏ام، حالا هم مجدداً از آقایان اعضای کمیسیون خارجه که بنده را راهنمایی و ارشاد می‏فرمایند تشکر می‏کنم. (احسنت)

رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی‏

دکتر مشیر فاطمی- بنده با پیشنهاد آقای رامبد موافقم.

رئیس- آقای مهران‏

مهران- بنده با توضیحاتی که جناب آقای حکمت دادند و همیشه نسبت به ‏نظرات ایشان کمال احترام را دارم و همان‏طور که فرمودند اصولاً برای حفظ حیثیت ملت ایران خرید این عمارات لازم است بنده پیشنهادم را پس می‏گیرم.

رئیس- آقای رامبد

رامبد- با بیاناتی که جناب آقای وزیر امورخارجه فرمودند و از نظر احترام و اعتقادی که بنده نسبت به ایشان دارم پیشنهادم را پس می‏گیرم.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود:

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‏نمایم ‏وجوه منظور در بند (ج) و (ه) به مصرف بند (د) برسد و بند (د) به طریق زیر اصلاح شود:

د- برای تکمیل هزینه‏های عمرانی و فرهنگی و بهداشتی شهرستان‏ها کشور.

دکتر محمد شاهکار

رئیس- چون پیشنهاد آقای عمیدی‏نوری تقریباً در این زمینه بود و مجلس قبول کرده این است که ایشان مسترد داشتند.

عمیدی‏نوری- آن فقط مربوط به مقدم بودن است ولی آقای دکتر شاهکار چند قلم را با هم جمع کرده‏اند.

رئیس- خودشان گفتند که لازم نیست و مسترد داشتند، پیشنهاد دیگر قرائت می‏شود. (به ‏شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‏نماید که جمله زیر به آخر تبصره ماده واحده اضافه شود دولت مکلف است در ظرف دو ماه لایحه برای طرز جدید مناقصه و مزایده‌های دولتی پیشنهاد نماید.

ابتهاج‏

رئیس- این وارد نیست، برای اینکه ما یک چنین قانون محکمی داریم که همه امور باید با مزایده و مناقصه باشد چنانکه در لوایحی که تقدیم می‏کنند اگر لازم بدانند رعایت مناقصه و مزایده نشود قید می‏کنند بدون رعایت قانون محاسبات. ‏

ابتهاج- بنده پیشنهادم را مسترد می‏دارم.

رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌نمایم بند (و) این‏طور اصلاح شود:

و- برای عمران مرزی جنوب که با تصویب هیئت‏وزیران مصرف می‌شود.

عمیدی‏نوری‏

رئیس- آقای عمیدی‏نوری‏

عمیدی‏نوری- موقعی که جناب آقای ذوالفقاری در جلسه گذشته توضیح فرمودند در مورد بند (و) که عبارتش این است: برای امور عمران مرزی که با تصویب هیئت‏وزیران مصرف می‌شود، رقم هم پانصد هزار دلار است که سه میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان می‌شود فرمودند که این ارتباطی دارد به ‏عمران مناطق جنوب که این کار هم دست هیئتی داده شده‏است که آقای وزیر جنگ در رأس آن هیئت هستند بنده همان موقع به یاد فیلمی ‏افتادم از مسافرت گذشته جناب آقای وزیر جنگ که هم خودشان گریه کردند و هم همه کسانی که آنجا تشریف داشتند همه متأثر شدند و شاید هم گریه کردند آن فیلم راجع به وضع بنادر جنوب بود و شاید نشان دادند برای اینکه نمایندگان محترم و مردم بدانند جنوب در چه وضعی است بنده برای تحکیم و تأیید نظر جناب آقای ذوالفقاری که فرمودند آن رقم اختصاص بدین موضوع دارد چون اغلب حرف‏ها تطبیق بدین موارد نمی‏کند در حالی که حسن‏نیت هست ولی وقتی که قانون گذشته بنده دیده‌ام از آن استفاده دیگر می‌کنند، این بود که بنده قید کردم برای امور عمران مرزی جنوب. ‏

رئیس- شما یک کلمه جنوب علاوه کرده‏اید.

عمیدی‏نوری- بله خواستم توضیح عرض کنم که بنده کلمه جنوب را اضافه کردم برای تأیید نظر آقایان که این رقم کوچک لااقل به مصرف مرزهای جنوبی برسد چون ما مرزهای وسیعی داریم که این رقم را اگر به طور کلی بنویسیم برای عمران مرزی خرج شود این پخش می‌شود در تمام مرزها و نمی‏توانیم استفاده بکنیم این اشکالی است بنده نظرم این است و علت اینکه بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم و پافشاری می‏کنم این است که بنده دو دفعه گریه از هیئت دولت دیدم و هر دو دفعه از وضع جنوب بود یکی در آن فیلم بود و دیگری هم بنده پریروز در اخبار خواندم هیئت‏ دولت که مسافرت کردند در خوزستان باز هم این تأثر برای‏شان دست داد و حقاً هم همین‏طور است آقایانی که به جنوب تشریف برده‌اند می‏دانند جنوب خیلی احتیاج به آبادی دارد البته اغلب ما نمایندگان شهرستان‏ها هستیم و به حوزه‌های انتخابی‏مان نهایت علاقه را داریم ولی به ایران که مملکت همه ماست علاقه داریم همه مرزها و نقاط کشور ما ایران است باید فکر کنیم که کجا بیشتر احتیاج به آبادی و عمران دارد بدین جهت بود که بنده کلمه جنوب را بعد از مرزی اضافه کردم و نظرم هم با نظر جناب آقای ذوالفقاری که توضیح فرمودند که این سه میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان برای کارهای آنجا است خواستم توضیح داده باشم و تأیید کرده باشم که آن پول به آن مصرف برسد.

رئیس- آقای ذوالفقاری‏

معاون نخست‏وزیر (ذوالفقاری)- همان‏طوری که در جلسه قبل به عرض آقایان رساندم این عمران مرزی بیشتر برای رسیدگی به کارهای جنوب است و ریاستش هم با آقای وزیر جنگ است ولی اگر قید شود که فقط به مصرف جنوب برسد آن وقت اگر لازم شود مبلغی در مرز آذربایجان یا مرز خراسان صرف شود و ضروری باشد از این محل نمی‏توانند خرج کنند بنده استدعا می‏کنم این کلمه را اینجا نگذارید ولی بنده اینجا قول می‏دهم که قسمت اعظمش را صرف مناطق جنوب بکنیم. (احسنت)

عمیدی‏نوری- با توضیحی که جناب آقای ذوالفقاری فرمودند و نظر بنده تأمین است پیشنهادم را مسترد می‏دارم. ‏

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‏نماید که بند (الف) ماده واحده به ‏شرح زیر اصلاح شود.

الف- برای توسعه آبیاری در نواحی مرزی با تصویب هیئت‏وزیران. ابتهاج‏

رئیس- آقای ابتهاج‏

ابتهاج- به طوری که اطلاع پیدا کردم گویا جناب آقای کهبد هم نظیر این پیشنهاد را داده‌اند (یکی از نمایندگان آقای رامبد ببخشید آقای رامبد و علت اینکه بنده این پیشنهاد را دادم این است که در جلسه قبل به حد کافی از وزارت کشاورزی تنقید شد و در آن جلسه به وسیله تیمسار سرلشکر صفاری بنده اطلاع پیدا کردم با نهایت تأسف که از وزارت کشاورزی به بانک کشاورزی دستور داده شده که مطلقاً به کشاورزان گیلان دیگر کمک نکنند (صحیح است) و این خیلی مضحک به ‏نظر آمد که اگر یک سد سفید رودی ساخته می‌شود این آیا تمام کشاورزان گیلان را بی‌نیاز می‏کند از اینکه وام بگیرند و توسعه بدهند کارشان را و این دستورات غلط که داده می‌شود موجب نهایت تأسف است بدین جهت این پیشنهاد آقایان نمایندگان گیلان است که بنده تقدیم کردم که خرج این پول برای آبیاری نقاط مرزی با اطلاع هیئت‏وزیران باشد که یک تبعیضی در کار نشود.

رئیس- مخالفی نیست با این پیشنهاد؟ (اظهاری نشد)

مجدداً قرائت می‌شود که رأی بگیریم. ‏

ذوالفقاری (معاون نخست‏وزیر)- خواستم عرض کنم که موافقم با این پیشنهاد.

رئیس- دولت هم موافق است پیشنهاد آقای ابتهاج

(مجدداً به ‏شرح سابق قرائت شد) رأی گرفته می‏شود بدین پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‏کنم در بند (ج) (برای تکمیل بقیه ساختمان‏های نیمه تمام کشور از مرکز و شهرستان‏ها) به یک کلمات (ساختمان‏های) و (نیمه‏تمام) جمله بهداشتی و فرهنگی اضافه شود.

احمد مهران‏

رئیس- آقای مهران‏

مهران- بنده این پیشنهاد را وقتی تقدیم کردم که از پیشنهاد همکار محترم آقای عمیدی‏نوری اطلاع نداشتم ولی اساساً فکر را تشریح می‏کنم که چه شد این پیشنهاد را تقدیم کردم اینجا نوشته شده ساختمان‏های نیمه‏تمام، این ساختمان‏ها می‏تواند انبار دخانیات و رسومات باشد، می‏تواند هم مدرسه و درمانگاه باشد (صحیح است) دولت اگر بخواهد ساختمان‏های نیمه تمام همه جا را تکمیل کند به نظر بنده در مقامی که یک درمانگاه نیمه‏تمام یا یک مدرسه نیمه‏تمام است مخصوصاً جناب آقای حکمت وزیر امورخارجه هم اینجا تشریف دارند که واقعاً خدماتی به فرهنگ این مملکت کرده‏اند این است که به نظر من باید درمانگاه را ساخت و مدرسه را ساخت و رسومات و دخانیات را گذاشت برای موقعی که بودجه دولت اجازه می‏دهد این کار را کرد، البته بسته به نظر آقایان است، بنده فکر می‏کنم که این پیشنهاد وقتی جمع بشود با پیشنهاد آقای عمیدی‏نوری تواماً نتایج خوبی برای شهرستان‏ها خواهد داشت، بسته به نظر همکاران محترم است.

رئیس- آقای انواری نظرتان را بگویید.

معاون وزارت دارایی- نظر آقای مهران به طور کلی صحیح است ولی قید این قسمت در این اعتبار مورد ندارد برای اینکه این را از خارج همه می‏دانیم که دولت همیشه ساختمان‏های فرهنگی و بهداشتی را مقدم داشته و قطعاً در این قسمت هم مقدم خواهد داشت (مهران- مثلاً در کجا؟) در همه موارد چنانکه الان در همه جای کشور می‏بینید (مهران- بنده همچو چیزی به خاطر ندارم) در همه جا ساختمان‏های فرهنگی و بهداشتی مقدم است‏.

رئیس- مخالفی نیست؟

عمیدی‏نوری- اگر یک جمله دادگستری هم اضافه شود بنده هم موافقم چون بناهای دادگستری هم نیمه‏تمام است.

رئیس- اگر آقای مهران هم موافق باشند آن یک کلمه هم اضافه می‏شود (مهران- بنده موافقم) پس پیشنهاد با این اصلاح قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‏کنم در بند (ج) (برای تکمیل بقیه ساختمان‏های نیمه تمام کشور اعم از مرکز و شهرستان‏ها) بین کلمات (ساختمان‏های) و (نیمه‏تمام) جمله بهداشتی و فرهنگی و دادگستری اضافه شود.

احمد مهران‏

رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

مقام معظم رئیس مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید. بند (ج) به ‏شرح زیر اصلاح گردد

بند (ج) برای تکمیل بقیه ساختمان‏های نیمه‏تمام کشور که نصف آن به احداث یا تکمیل ساختمان‏های دادگاه‌ها و دادگستری شهرستان‏ها اختصاص داده می‌شود.

رامبد

رئیس- دیگر این پیشنهاد مورد ندارد چون نظر شما در آن پیشنهاد الان تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‏شود.

(به ‏شرح زیر قرائت شد)

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‏نماید. در ماده واحده که مطرح است بند (الف) و (و) به ‏شرح زیر اصلاح شود.

بند الف- برای امور عمران و توسعه آبیاری در نواحی مرزی که با تصویب هیئت‏وزیران مصرف می‌شود.

رئیس- این تصویب شد (رامبد اگر اجازه فرمایید یک توضیحی دارم) بفرمایید توضیح بدهید.

رامبد- دو بند مختلف اینجا هست یکی برای توسعه آبیاری در نواحی مرزی و یکی هم برای امور عمران مرزی البته قسمت آبیاری که اخیراً مورد توجه دولت قرار گرفته به هر طرف مملکت نگاه می‏کنیم می‏بینیم که شروع به ساختمان سد شده بنگاه آبیاری و اداره آب زیاد شده و بسیار جای خوشبختی است ولی به طور قطع احتیاجات مردم منحصر به قسمت آبیاری نیست (صحیح است) خیلی کارهای دیگری هم هست که ممکن است خود دولت بعداً متوجه شود که از آبیاری هم مهم‏تر است و یا بالعکس دولت متوجه شود که همین آبیاری که پیشنهاد کرده اصلح است و به همین مصرف می‏خواهد برساند بنابراین بنده برای اینکه هم دست دولت باز باشد و بتواند واقعاً به مسئولیتی که قبول کرده عمل کند و هم اینکه حالا که پولی داده می‏شود برای مرزها و قرار است اقداماتی بشود مانع ورادعی نباشد که اگر از پول آبیاری زیاد آمد ندانند چه کاری کنند و یا اینکه از پول عمران زیاد آمد نگویند که فلان کار را می‏خواستیم اصلاح کنیم نشد.

رئیس- شما یک کلمه عمران علاوه کرده‏اید بر آبیاری.

رامبد- نه قربان دولت هم خودش عمران دارد در بند واو و آبیاری دارد در بند الف، بنده گفتم هر دوی آنها یکی بشود آنجایی که آبیاری لازم است آبیاری کنند آنجایی که عمران لازم است عمران کنند، چون به تنهایی نمی‏توانند از آن تجاوز کنند.

رئیس- آقای ذوالفقاری‏

معاون نخست‏وزیر- بنده استدعا می‏کنم بعد از این توضیحی که دادم پس بگیرید برای اینکه قسمت الف را که ملاحظه می‏فرمایید این قسمت جداگانه‏های است که دولت اقدام کرده استفاده می‏کنند از آن به قسمت عمرانی همان‏طوری که عرض کردم یک قسمت جداگانه‏های است و قسمت آبیاری هم اتفاقاً ممکن است بیشتر کارهای کوچکی باشد که در جنوب مورد لزوم است و از آن استفاده کنند مثلاً برای حفر چاه در بعضی جاها که آب نیست از این محل استفاده می‏کنند و یا اینکه می‏خواهند کارخانه برق تأسیس کنند (باقر بوشهری- چاه آب بوشهر) ان‏شاءالله آنجا هم اقدام خواهد شد پس بنده استدعا می‏کنم این پیشنهاد را پس بگیرید.

رامبد- چون قسمت اساسی نظر روی پیشنهادی بود که آقای ابتهاج دادند که توسعه آبیاری با تصویب هیئت‏وزیران باشد و تبعیضی نشود بنده این را پس می‏گیرم. (احسنت)

رئیس- دیگر پیشنهادی نیست، رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر ماده واحده مطرح است آقای ارباب بفرمایید.

ارباب- در کلیات آخر مخالف و موافق صحبت کردن مثل مشت بعد از جنگ می‏ماند و به کار نمی‏آید ولی یک تذکراتی است که ناچارم عرض کنم، آقایان اینکه در هر موردی برای تأمین حاجت مردم ما متوسل پیشنهاد و تبصره می‏شویم برای این است که بعضی از دستگاه‏ها کار خودشان را نمی‏کنند ما می‏گوییم بلکه به وسیله تصویب تبصره عوامل کار را در برابر دستور انجام شده قرار بدهیم والا این اندازه در ادوار مختلف که بنده در محضر آقایان تجربه اندوختم می‏دانم تبصره کجا باید پیشنهاد شود و برای کجای مملکت پیشنهاد کرد ولی با این احتیاجی که ما داریم چاره نداریم که متوسل بدین تبصره‏ها بشویم جناب آقای انواری فرمودند برای دفع ملخ دولت اعتبار دارد دولت اعتبار دارد ولی عمل نمی‏کند، بنده ۵ روز پیش رفتم وزارت کشاورزی آقایان آقای معاون وزارت کشاورزی که اینجا بودند و اسم ملخ را شنیدند فرار کردند از اینجا به من صریحاً گفتند که آقا ما بودجه نداریم اعتبار نداریم ملخ بومی را هم مردم خودشان باید دفع کنند فکر هم نمی‏کنند در لارستان مردم چه وسیله‌ای ایجاد کنند، اینها کار دولت است همین‏طور تأسیس بیمارستان که مردم می‏کنند فقط راهش را از دولت می‏خواهند و دولت باید اینها را عمل کنند، شش سال پیش که راجع بدین راه بنده پیشنهاد کردم جناب آقای وزیر راه قول دادند که امسال شروع کنند، شش سال گذشته و شروع نکرده‏اند، بنده خواستم این را توجه کنید اینکه ما متوسل به تبصره می‏شویم برای این است که کارها از الاهم فالاهم به مورد و به موقع انجام می‏شود.

رئیس- آقای صدرزاده

صدرزاده- این موضوع بحث در کلیات اول و آخر همان‏طور که مقام ریاست امروز فرمودند در کمیسیون آیین‏نامه مورد نظر واقع خواهد شد ولی یک فلسفه‌ای هم دارد، صحبت در کلیات اول برای این است که وارد در ماده بشویم و یا نشویم و صحبت در کلیات آخر هم برای این است که آیا رأی بدهیم یا ندهیم و ذهن آقایان برای دادن رأی روشن شود.

رئیس- رأی که دادند.

صدرزاده- به هر حال این موضوع پذیره همه می‏دانند در حقیقت این پذیره در این قرارداد نفت ابتکار شخص اول مملکت است، مجلس شورای ملی هم در موقع تصویب این لایحه قید کرد که آن اعتبار را بیاورند اینجا تصویب کنند و این نظر مجلس است که الان دارد صورت عمل پیدا می‏کند و بسیار نظر صحیحی است و بنده فقط یک نکته را می‏خواهم عرض کنم و آن این است که اغلب راجع به کارهای عمرانی از دولت گله می‌شود که تأخیر کرده او هم می‏گوید چون کارهای عمرانی دست یک سازمان دیگری است به نام سازمان برنامه و مسئولش او است و قانون جداگانه‏های هم دارد و اگر هم احیاناً تأخیری می‌شود ربطی به کار ما ندارد این درست ولی فعلاً این قانون و اعتبار را گذاشتیم به اختیار دولت حالا ببینیم دولت با این اعتبار چه می‏کند.

رئیس- آقای ابتهاج‏

ابتهاج- بنده می‏دانم که این ۲۵ میلیون دلار تمام به مصرف رسیده بنابراین در اطراف مصوبه‌ها و گذشته‌ها عرضی ندارم فقط می‏خواهم‏ دعا کنم که یک پذیره و یا یک پول دیگری پیدا شود که یکی از احتیاجات مبرم هم مسلکان و همکاران عزیز بنده آقای باقر بوشهری که در فراکسیون راجع باب بوشهر توضیح دادند و همه را متأثر کردند این تأمین بشود و در درجه دوم با وجودی که بنده نماینده شهرستان هستم ولی چون

خواندم و اطلاع پیدا کردم که جشن دو هزار و پانصد ساله سلطنتی در سال آینده گرفته می‌شود بنده از دولت تقاضا دارم به هر وسیله شده این عمارت شهرداری را که اسباب آبروریزی است یک اعتباری پیدا کنند و این عمارت را تمام کنند، چون حقیقتاً مفتضح است که در شهر تهران شهرداری دارای عمارتی نباشد که نماینده شهر باشد و امیدورام که دولت و مخصوصاً آقای معاون وزارت دارایی از امروز برای این کار فکر بفرمایند که این عمارت شهرداری تمام بشود.

رئیس- دیگر کسی اجازه صحبت در کلیات نخواسته، لایحه برای ابراز نظر مشورتی به سنا فرستاده می‌شود. (صحیح است)

۳ - طرح لایحه مربوط به تحصیل اعتبار برای احداث تأسیسات انتقال آب سد کرج به تهران‏

رئیس- لایحه تحصیل اعتبار جهت لوله‏کشی سد کرج به تهران مطرح است.

قرائت می‏شود

(به ‏شرح ذیل خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی چون ساختمان سد کرج که شروع شده‏است زودتر از دو سال دیگر به اتمام نمی‏رسد که به توان از آن بهره برداشت و در این مدت باید برای رسانیدن آب به تهران وسایل کار را تکمیل کرد و دو لوله فولادی که فعلاً از کرج به تهران برای این منظور در حال نصب است کافی نخواهد بود و ناگزیر باید وسیله اضافی دیگری فراهم گردد علی‏هذا ماده واحده ضمیمه را تقدیم می‏دارد تا مقرر فرمایند با قید یک فوریت در مجلس مطرح شود.

نخست‏وزیر- دکتر اقبال‏

ماده واحده- دولت مجاز است برای احداث تأسیسات انتقال آب از کرج به تهران تا معادل یک هزار میلیون ریال از طریق وام از بانک ملی ایران یا منابع خارجی تحصیل اعتبار نماید و قرارداد وام خارجی آن را پس از تصویب مجلسین به مورد ارجاء بگذارد.

تبصره- بانک ملی ایران مجاز است با همان شرایطی که قبلاً برای کار آب تهران وام داده است تا مبلغ فوق‌الذکر مجدداً به سازمان آب تهران وام بدهد اصل و فرع این وام از محل آب‏بهای وصولی یا وامی که مشترکین درخواست کننده آب پرداخت می‏نمایند مستهلک خواهد شد.

نخست‏وزیر دکتر اقبال وزیر کشور- سپهبد با تمانقلیچ

وزیر دارایی- ناصر

رئیس- در برگ مخالف و موافق کسی اجازه صحبت نخواسته، مخالفی نیست؟ (دکتر مشیر فاطمی- بنده در ماده اول اجازه خواستم) فعلاً کلیات مطرح است (گفته شد- مخالفی نیست) رأی می‏گیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است. آقای دکتر مشیر فاطمی‏

دکتر مشیر فاطمی- عرض بکنم بنده به طور کلی در این ماده واحده پیشنهاد اصلاحی هم تقدیم کرده‏ام که موقعش قرائت می‌شود و اگر توضیحات بیشتری هم لازم باشد به عرض می‏رسانم، ولی حالا چون فرصتی است می‏خواستم توضیحات پیشنهادم را حالا عرض کنم که بعد در این باب عرضی نداشته باشم اصولاً اینکه اداره لوله‏کشی و سازمان آب بسیار خوب کار کرده‏اند و زحمت کشیده‌اند و مهندسین ایرانی لیاقت خودشان را نشان داده‌اند جای هیچ شک و تردیدی نیست چه رئیس سابق جناب آقای مهندس میکده که از مهندسین عالی مقام ما بودند چه معاون سابق ایشان و مدیر کل فعلی آقای مهندس روحانی همه زحمت کشیدند و لوله‏کشی تهران را انجام دادند (مهندس جفرودی- مقاطعه‏کارها را هم بفرمایید) مهندسین دیگری هم انجام دادند و مقاطعه‏کاران راعرض می‏کنم زحمت کشیده‌اند بنده اصولاً با گرفتن وام از بانک ملی بدین صورت و برای هر چیزی مخالفم‏ برای خرید سفارتخانه برای لوله‏کشی از بانک ملی برای برق از بانک این سیستم پایدار نیست اگر بنا شود دولت اختیار همه کارهای عمومی را در اختیار خودش بگیرد و بعد برای سرمایه‏گذاری از بانک ملی وام بگیرد بعد هم به مردم بگوید اگر آب خواستی برق خواستی دو هزار تومان بده خوب این کار را بنده هم می‏توانم بکنم حالا برق می‏خواهید باید هزار تومان بدهید لوله‏کشی آب می‏خواهی متری ۷۵ ریال بدهی آقا تا یک حدودی دولت باید برای خودش انحصارات قایل بشود بنده می‏گویم اگر یک شرکت عادی همین سازمان دستش باشد اجازه می‏دهید هرچه دلش می‏خواهد بکند این خرجی که برای لوله‏کشی کردیم در ظرف ده سال که نباید مستهلک شود این در ظرف ۳۰ سال ۳۵ سال ۴۰ سال باید مستهلک شود آقایان می‏خواهند خرج خودشان را از جیب مردم در بیاورند و انحصار هم داشته باشند این اساس مطلب است دومش این است که آقا ما مقلد خارجی هستیم یا خودمان هستیم در آنجا اصولاً برای این‏طور کارهای‏شان اوراق قرضه منتشر می‏کنند (احمد طباطبایی- کی اوراق قرضه را می‏خرد؟) اما این راهی که داریم می‌رویم جناب آقای طباطبایی بدتر است (طباطبایی- راه نشان بدهید) و اوراق قرضه غیر از این است اوراق قرضه را ممکن است مقداری مردم بخرند و بقیه را بانک ملی بخرد مطلب دیگر که می‏خواهم عرض کنم این است که بگویید آقایان کسانی که می‏خواهند بیایند آب بگیرند به جای اینکه به بنده بگویند متری ۵/۷ تومان باید بدهید بگویند اگر آب جدید می‏خواهند باید سه تا سهم بخرند چهار تا اقلاً این سهم برای اعقاب و اولادش شاید پولی باشد اما الان شما ده هزار تومان ۵ هزار تومان ده هزار تومان می‏دهید معلوم نیست که این پول کجاست به چه نحوه‌ای هست درست نیست یک وقتی می‏رسد کسانی که آب لوله‏کشی جدید می‏خواهند باید مبلغ زیادی بدهند شما به موجب این لایحه هزار میلیون می‏خواهید فقط برای انتقال آب در صورتی که تا بال ۱۱۰۰ یا ۱۲۰۰ میلیون تومان خرج شده و ۳۶ کیلومتر هم لوله‏کشی شده‏است درست است که آن وقت دلار ۳۲ ریال بود و حالا ۹ تومان است (یکی از نمایندگان- ۷ تومان و نمی، کی ۳۲ ریال بوده؟) آقا اجازه بفرمایید در زمانی که لوله‏کشی شروع شد دلار برای کارهای دولتی ۳۲ ریال بود بدون مطالعه عرض نمی‏کنم حالا ۹ تومان است.

رئیس- حالا هشت تومان ونیم است‏.

دکتر مشیر فاطمی- در موقعی که لوله‏کشی شروع شد چون ولت ارز دولتی می‏داد به‌سازمان لوله‏کشی هر دلاری را به ۳۲ قران می‏داد ولی حالا برای همه یک سال است ۷۶ ریال است، بنابراین باید با این اعتبار به جای ۳۶ کیلومتر اقلاً ۲۰ کیلومتر را لوله‏کشی کنید تفاوت ارز دو برابر شده‏است این است که بنده یک پیشنهاد تقدیم کردم اولاً یک لغتی در تبصره نوشته‏اند که اگر این لغت به آبش مفتوح شود اشکال زیادی تولید می‏کند برای اینکه در تبصره نوشته شده اصل و فرع این وام از محل آب‏بهای وصولی یا وامی که مشترکین پرداخت می‏کنند مستهلک می‌شود اگر این را تصویب کردید پس فردا هر چه که خواستند به استناد وامی که مجلس تصویب کرده می‏گویند حالا اقلش این است که صورت تصویب‏ مجلس را ندارند توافق خصوصی است و هرگاه دل‏شان می‏خواهد می‏کنند بنده در آن پیشنهاد خودم توضیح دادم که اولاً این هزار میلیون را اوراق قرضه منتشر کنید آنچه را که مردم خریدند به مردم بفروشید و آنچه که مردم نخریدند بانک ملی ایران اجازه داشته باشد تحت شرایطی قبول بکند و خریداری کند چون معمول اوراق قرضه هم این است که اوراق قرضه به وسیله بانک باید به فروش رود این را بانک‌ها می‏خرند ۱۰ میلیون ۴ میلیون ۳ میلیون بانک‏ها می‏خرند و هرکس آب می‏خواهد یک ورقه یا دو ورقه از اوراق قرضه خریداری کنند حالا در موقعی که پیشنهاد بنده قرائت می‌شود از هم توضیح می‏دهم.

رئیس- آقای فرهودی‏

معاون وزارت کشور (فرهودی)- خوشبختانه فرمایشات جناب آقای دکتر مشیر فاطمی جنبه مخالفت نداشت جنبه ارائه طریق دیگری است این اصلاحی که به نظرشان رسیده نکته‌ای بود که در خود لایحه هم هست خواستم عرض کنم اینکه اظهار نگرانی فرمودید که چرا از بانک ملی وام گرفته شود در ماده واحده دو طریق ذکر شده‏است برای تحصیل این پولی که مورد احتیاج است یکی تحصیل اعتبار از خارجه یکی هم وام از بانک ملی بنابراین منحصر به بانک‏ ملی نیست که تا آن درجه مورد نگرانی باشد تحصیل اعتبار از خارجه هم یکی از طرقی است که برای تحصیل پول است مطلب دیگر فرمودند که ممکن است این مبلغ هزار میلیون ریال برای این کار زیاد باشد البته این را هم در اینجا نوشته‌ایم تا یک هزار میلیون ریال یعنی اگر صورت مناصه کمتر از یک هزار میلیون ریال بشود ما هم کمتر خواهیم خواست این مبلغ به عنوان‏ حداکثر احتیاج است اما اینکه فرمودند از وامی که از مردم می‏گیرند استفاده بشود و فرمودند قرضه ملی برای این کار گرفته شود توجه دارند که این یک کار فوری است یعنی مبالغ زیادی خرج شده تا یک آبی ذخیره شده‏است مردم تهران هم احتیاج به استفاده از این آب دارند اگر بنا شود انتقال این آب به تهران دچار تشریفات و طول و تفصیل شود احتیاجات مردم به تأخیر خواهد افتاد چون قرضه ملی اجباری نیست تا سال دیگر ممکن است خرید آن طول بکشد این یک امر طولانی است به اختیار آحاد و افراد است غیر از مسئله انتقال آبی است بنابراین توجه دارند که امر نسبتاً فوری را معلق کردن به یک امر اختیاری که اختیارش به دست آحاد و افراد است عملی نیست اما باز هم نظری که ایشان دادند رعایت شده یعنی گفته شده که این پول از بانک ملی گرفته شود و برای استرداد از مردم وام بگیرند و در حقیقت وامی که در این تبصره پیشنهاد شده‏است از طریق آب‏بها یا از طریق قینون از مشترکین وصول می‌شود بنابراین تصور می‏کنم منظور ایشان حاصل شده‏است. ‏

رئیس- آقای مشایخی‏

مشایخی- دو رشته لوله از کرج به تهران فعلاً موجود است که حقایق مربوط به طهران را می‏آورد به تهران پخش می‏کند حقابه‏ای که امروز مورد استفاده هست چهار نهم آب رودخانه کرج است به اضافه ۵۳ سنگ آب این مقدار آب به وسیله لوله تهران را مشروب می‏کند یک قسمت مهمی از نقاط تهران است که لوله‏کشی ندارد و با در نظر

گرفتن اهمیت شهر ما و نقشه طهران بزرگ و اینکه مردمان این محل‏ها احتیاج باب دارند باید برای آنها فکری کرد، سد کرج فعلاً در حال ساختمان است یعنی منتهی دو سال دیگر درست می‌شود و می‏توانیم از آبی که پشت سر ذخیره می‌شود استفاده کنیم و برای انتقال آن آب مجرای فعلی کافی نیست و لازم است مجرای دیگری در نظر گرفته شود و طول این مجری در حدود ۳۶ کیلومتر است که باید به توانی باشد ممکن است با لوله چدنی باشد و ممکن است به وسایلی که سهل‏تر باشد در نظر گرفته شود بنابراین تردیدی نیست که وقتی سد ساخته شد باید بلافاصله از آب استفاده کرد و برای استفاده بلافاصله باید از امروز برای انتقال آب فکر لوله سومی باشیم و راهش این است که لوله سومی احداث شود بدین جهت است که ساختمان احداث این لوله‏ها را دولت از حالا در نظر گفت و تقاضا کرد میزان اعتبار تا میزان ۱۰۰ میلیون تومان باشد بدیهی است نهایت صرفه‏جویی باید بشود که از حیث لوله و از حیث نوع مجری ارزان‏ترین قیمت و ارزان‏ترین نوع را انتخاب بکنند و این فکر بسیار خوبی است و لازم است که هرچه زودتر تأمین این نظر بشود که به محض پایان سد آب هرچه زودتر به تهران انتقال داده شود جناب آقای دکتر مشیر فاطمی تذکر دادند این اعتبار ممکن است از طریق وام غیر از بانک ملی ایران باشد تحصیل این اعتبار ممکن است از طریق وام از ممالک خارجی باشد آن قسمت که محتاج به ارز خارجی هست از کمپانی‌های خارجی استفاده شود آن قسمتی که مربوط به هزینه‌های ریال است از به بانک ملی ایران و وام به تناسب با پیشنهادهایی خواهد بود که کمپانی‏های فروشنده خواهند داد امکانات را دولت در نظر می‏گیرید و مقتضیات و مصلحت را در نظر دارد چرا اینجا باید تصویب کنیم که از بانک ملی وام گرفته شود برای این است که بانک ملی مطابق اساس‏نامه فقط می‏تواند سی درصد درآمد شهرداری‏ها را وام بدهد و شهرداری تهران آنچه باید قرض بگیرد گرفته است بنابراین لازم بود که مجوزی برای بانک ملی باشد که بتواند این قرض را پرداخت کند علی‏هذا چون به منظور بسیار مهم تأمین آب طهران آن قرضه تقاضا شده‏است و این قرضه ممکن است هم قرض ریال باشد و هم قرض ارزی باشد از این جهت تصور می‏کنم ضرورت دارد که این لایحه را تصویب کنیم. ‏

رئیس- آقای دکتر شاهکار مخالفید بفرمایید.

دکتر محمد شاهکار- بحث در این نیست که آب کرج باید بیاید به تهران لازم است یا نیست و آب مشروب این شهر باید تأمین شود بحث در این نیست که لوله بتونی است، چدنی است بحث در چگونگی تحصیل پول است از برای تأمین این نظر لازم و ضروری مطالبی که می‏آید‏ در مجلس شورای‏ ملی برای این می‏آید‏ که در اطرافش آقایان نمایندگان بحث کنند و دولت را هدایت بکنند (صحیح است) بنده پیشنهاد کردم که از راه قرضه ملی این فکر عملی شود در موقعی که بنده هم پیشنهاد را دادم نمی‏دانستم که آقای دکتر مشیر فاطمی چنین پیشنهاد داده‌اند که از پول قرضه ملی این مبلغ تأمین بشود و برای چند فکر بود که بنده این پیشنهاد را دادم و اینکه آقایان اشاره کردند که این سابقه خوبی ندارد آن موقعی که اوراق قرضه ملی می‏آید‏ بیرون در آن موقع دولت ایران اعتبارات خودش را به دست خودش از بین برد امروز وضع اقتصادی و سیاسی ما طوری است که سرمایه داران خارجی به مملکت ما اعتماد می‏کنند و پول گذاشته‏اند خوشبختانه وضعیت مالی و اعتباری مملکت ما کاملاً اطمینان بخش شده ثانیاً مطلبی که باید در اطرافش توجه کرد و عکس‌العمل اقتصادی این امر است تحصیل این وام چه از داخلی و چه از خارجی سبب انفلاسیون خواهد شد در بازار گردش این پول سبب خواهد شد که سطح زندگی برود بالا در شش ماه پیش د مؤسسه به فکر این افتادند که از مردم پول بگیرند و تولید کار اقتصادی بکنند یک مؤسسه در ظرف دو روز موفق شد یازده میلیون تومان پول بگیرد و مؤسسه دیگری ۲۲ میلیون تومان به قسمی که روز دوم اعلان کردند سهم برای فروش نیست امروزه که آقایان می‏بینند وضعیت اقتصادی خوب است و یا حداقل این تز دولت است که وضعیت خوب است این محک را بگذارید در وسط که برای تأمین آب تهران اوراق قرضه‌ای صادر کنند که مطمئناً پشتیبانی آن قوی است و در محل آب‏بهای وصولی این پول مسترد خواهد شد بنابراین برای این صد میلیون که احتیاج دارید اگر صد هزار سهم هزار تومانی صادر کنید مطمئناً آن سهام به فروش می‏رسد ولی اگر عجله‌ای دارید اگر یک مقدار کمتر هم فروش رفت بقیه را بانک‏های تهران می‌توانند بخرند ثانیاً یک آوانتاژهایی بدین آقایان بدهید و مردم این مملکت را عادت بدهید که برای امور عام‏المنفعه خودشان کمک کنند شرکت کنند ثانیاً بیایید یک منافعی اختصاص بدین کار بدهید البته این امر تحمیلی نیست ولی مردم استقبال خواهند کرد و این ترتیب اقتصادی را بین ذخیره کنندگان پول بدین وسیله مجلس شواری ملی باز کرده است و یک قدمی می‏توان برای این کار از این راه برداشت از این جهت بنده استدعا می‏کنم در این مطلب یک قدری تعمق بفرمایید این صحیح نیست که برای این کار قرض بکنیم و بعد بگوییم اصل و فرع مستهلک می‌شود از طریق آب‌بها و غیره راهی که عرض کردم دولت وقتی که مدافع یک لایحه‌ای است باید اینقدر به خودش زحمت بدهد که دو تا تز اقتصادی بگذارد پهلوی هم و ببیند کدام به نفع مردم است و این تصادفی نیست که دولت بگوید بند (ج) هم عوض شد صحبت در این است که لوله‏کشی لازم است و باید آب به تهران بیاید ما بسیار ممنونیم از دستگاه دولت هم که آب غیر سالم را دارد از بین می‏برد و آب صحیح و سالم می‏دهد صحبت برای تهیه هزینه‌اش است بنده عرض می‏کنم از طریق تحصیل به وسیله قرضه‌های عمومی با پشتوانه‏ای که در محل آب‏بها دارد عملی خواهد شد یک ادوکاسیون اقتصادی است و موجب انفلاسیون نخواهد شد و یک قدم مثبت و متفکرانه‏ای است که دولت ممکن است بردارد و امیدوارم از این قدم‏ها بیشتر بردارد که هم به نفع مملکت و هم به نفع مردم است. (مهندس هدایت- این پیشنهاد را بگذارید برای جاده سوم)

رئیس- جاده سوم که موضوعش متقضی است آقای عمیدی‏نوری موافقید (بله) بفرمایید.

عمیدی‏نوری- بنده معتقدم این کار آب تهران با خرج بزرگی که برای سد کرج می‏شود یک قدری دارای اهمیت است و یک عملی باید بکنیم که هماهنگ ساختمان سد کرج آبش را هم انتقال بدهیم به تهران و کار ناقص نشود و اما فکر اینکه این پول را از کجا به دست بیاوریم البته این فکر راجع به قرضه ملی یک فکر خوبی هست و از نظر آزمایش هم ممکن است خوب در بیاید اما ممکن است جناب آقای دکتر شاهکار که این فکر عملی نشود و از آن طرف سد ساخته شود و آب آنجا ‏بماند و بعد هم مردم تهران آب نداشته باشند بدین جهت است که اگر ترتیبی بشود که در درجه اول وام از طریق قرضه باشد اما یک مهلتی دو ماه سه ماه قایل شویم اگر نشد از منابع خارجی یا از بانک ملی وصول کنیم هم آن فکر درست در می‌آید و هم این نظر که کار ما لنگ نشود بدین جهت است که بنده با فکر یک چنین وامی از منابع داخلی یا خارجی موافق هستم چرا برای اینکه یک کار تولیدی است و یک کاری است که پولش بعد برمی‏گردد داده می‏شود ولی یک نکته‌ای است که نظری که جناب آقای فرهودی فرمودند می‏خواهم در اطرافش تذکر بدهم همان‏طور که قید شده‏است در ماده واحده اجازه داده‏است از منابع خارجی یا بانک ملی ولی یک کاری نباید بکنیم که مردم را دچار زحمت بکنیم نکته‌ای که در تبصره این ماده واحده ذکر شده که از محل آب‏های وصولی یا وامی که مشترکین درخواست کننده آب پرداخت نماید مستهلک خواهد شد این عین آن مواردی است که در آن لایحه سد لتیان و لار بوده که اسمی از قرارداد برده بودند و رسمی از آن نبود یک تصویب ضمنی از مجلس می‏خواستند وام به‏ نظر من یک امر اختیاری است و اصلاً وام اجباری وجود ندارد ما دو دستگاه داریم‏

یکی شرکت تلفن یکی هم دستگاه آب که آمدند اختراع وام اجباری کردند بدین عنوان که یک کسی که تلفن می‏خواهد یک کسی که آب می‏خواهد می‏گوید هزار تومان وام بده وام که اجباری نیست حالا این عملی است که می‏کنند مردم همه بدبخت هستند آب می‏خواهند به آنها نمی‏دهند مجبور هستند این وام اجباری را قبول کنند اما مجلس شورای ملی این عمل اجباری غیر قانونی را تسجیل بکنند و در این لایحه بگذارند این نکته‌ای است که بنده مخالف و با این جمله مخالفت دارم و الا در اصل اخذ وام از بانک ملی یا خارجه موافقم و این کار باید انجام شود و بنده پیشنهادی داده‌ام برای حذف این جمله مخصوصاً که پول‏های دیگری هم آقایان دارند به اسم جریمه می‏گیرند اگر یادتان باشد سازمان آب یک وقتی اعلان کرده بود که هرکس آب می‏خواهد فلان‏قدر پول بدهد یک عده‌ای دادند ولی یک عده‌ای چون اعتماد به کارها نداشتند ندادند حالا عنوان اینکه اینها خارج از نوبت هستند هر تقاضایی ۳۰۰ تومان برای خانه‌ها و ۵۰۰ تومان برای تشکیلات دیگر جریمه می‏گیرند (ابتهاج- نمی‏گیرند) بنده خودم دادم خارج از نوبت رفتم تقاضا کردم ۳۰۰ تومان جریه دادم و این مبلغ اضافه‌ای است از آب‏بها بنده پیشنهاد دادم که این وام را از سایر پول‏هایی که سازمان آب دارد با آب‏بها بدهند این قسمت حل است والا در اصل موضوع آب و راه افتادن کار سازمان آب همه موافقیم و باید داده شود ولی در موضوع وام گرفتن ممکن است خدای نکرده بعضی‌ها ندهند و بنده با فکر جناب آقای دکرت شاهکار موافقم ولی باید طوری باشد که اگر نشد یا مردم استقبال نکردند کار ما لنگ نشود و ما بتوانیم از بانک ملی یا منابع خارجی وام بگیریم‏.

رئیس- آقای فرهودی‏

معاون وزارت کشور (فرهودی)- بنده دو نکته می‏خواستم برای جلب توجه جناب آقای دکتر شاهکار عرض کنم یکی اینکه فرمودند قرضه از بانک ملی ممکن است انفلاسیون ایجاد کند انفلاسیون یک مطلب دیگری است و قرضه از بانک ملی مطلب دیگر انفلاسیون عبارت است از اینکه پول به مقدار کاری که در مملکت ایجاد می‌شود تناسب نداشته باشد. مطابق قوانینی که از مجلس گذشته است بانک ملی در یک حدودی اسکناس چاپ می‏کند و منتشر می‏کند و این هزار میلیون یا هر مقداری که اعتبار بدهند از مجموع آن چیزی است که مجاز به انتشار است (دکتر شاهکار- این‏طور نیست آقا) بنابراین چون ذکر این کلمه در مجلس آن هم در غیر مورد ممکن است یک‏قدری در خارج ایجاد تأثیری در قیمت‏ها بکند بنده خواستم این نکته را توضیح بدهم

که به هیچ‏وجه من‌الوجوه نه چنین قصدی هست و نه چنین چیزی می‌شود اما راجع به قرضه ملی آنچه مسلم است قرضه گیرنده دولت است و قرض دهنده هم مردم هستند در یک چنین کاری بدون اینکه دولت تصمیمش را گرفته باشد و لایحه خاصی بیاورد این عملی نیست راجع به بیاناتی که جناب آقای عمیدی‏نوری فرمودند در اینجا ذکر اینکه وام اجباری از مردم گرفته شود نیست پیشنهادی که فرمودید از آب‏های وصولی یا سایر درآمدهای سازمان آب گرفته شود امکان ندارد مقصود این است که مطلقاً قصد این نبوده که وام اجباری از مردم گرفته شود مقصود وام اختیاری بوده است حالا اگر تصور می‏فرمایید ذکرش در اینجا اشکالی دارد به همان صورت درش بیاورید.

رئیس- آقای دکتر جهانشاهی‏

دکتر جهانشاهی- موضوع آب تهران مطرح است و چون به خصوص از نظر ما وکلای تهران خیلی جالب توجه است حق این است که اینجا در اطراف این موضوع عرایضی بشود بنده خیلی متأسفم که مخالفت می‏کنم با بیانات جناب آقای دکتر مشیر فاطمی و جناب آقای دکتر شاهکار که خیلی به عقاید و افکار هر دو عقیده و احترام دارم ولی یک مطلب را می‏خواستم اینجا عرض کنم که پول برای تأمین آب تهران باید تأمین بشود از کجا و از چه طریق؟ طرق مختلفی هست که در اینجا بحث شد بدیهی است گرفتن قرضه یعنی در آنچه که جناب آقای دکتر شاهکار فرمودند برای کاری که به نظر من کار تولیدی نیست و یک کار اجتماعی است و کار غیرتولیدی مفیدی است که می‏بایستی صورت بگیرد و این کار می‏بایستی انجام شود اما این پول اگر از بانک ملی گرفته شود شک نیست که ممکن است یک اثرات غیرمفیدی داشته باشد ولی همان‏طور که در دو سال پیش پشت این تریبون به عرض آقایان رسانیدم بنا برجهاتی خطر انفلاسیون به معنای واقعی وجود ندارد و به این زودی‏ها هم نخواهد بود و این باید برای ما و مردم مسلم باشد ولی اگر فرض کنیم که در صورت چنین مخارجی که ضرورت دارد یک چنین تاندانسی پیدا شود تنها راهش همین راهی است که پیش‏بینی شده و این راه، راه تازه‏ای نیست راه اختراعی نیست که از طرف دولت ایران در نظر گرفته شده‏است و بلکه این کاری است که در تمام ممالک دنیا می‏کنند فقط اختلافی که هست روی قرضه ملی و این قرضه خاصی است می‏خواستم عرض کنم که قرضه ملی خیلی خوب است به‏ خصوص همان‏طور که آقای دکتر شاهکار اینجا بیان فرمودند احتیاج، یک عمل اقتصادی ملی است که شروع می‏شود در ایران و اینکه بعضی معتقدند که از این کار استقبال نمی‏شود عقیده راسخ دارم که استقبال خوب خواهد شد چرا؟ برای اینکه مردم اطمینان دارند ولی یک فرق است و آن این است که قرضه ملی همیشه در مواقع خاصی و برای مورد عمومی گرفته می‏شود نه برای یک مورد خصوصی: بدین معنی که برای ساختن برق شهرستان زنجان نمی‌شود قرضه ملی بین مردم توزیع کرد چرا؟ برای اینکه دولتی که قرضه ملی می‏فروشد باید ربح کمی بدهد حال آنکه ربح پول در بازار بین ۲۰ تا ۲۴ درصد است و هیچ آدم عاقلی نمی‏آید قرضة ملی بخرد و ۴ درصد ربح بگیرد برای اینکه از این پول برای دیگری لوله‏کشی کنند و برق بکشند (مهندس جفرودی- کاملاً منطقی است احسنت) فقط کسی می‌آید این قرضه را بخرد که می‌بیند برای خودش می‏خواهند برق بکشند می‌آیند به اشخاص خاص می‏گویند شما بیایید پول بدهید به جای بهره‌اش استفاده کنید از لوله‏کشی که برای‏تان می‌شود ولی اگر به من بگویند که قرضه ملی بخر برای اینکه در جنوب شهر تهران لوله‏کشی کنیم من این کار را نمی‏کنم از نظر منافع شخصی و فردی که در هر شخص عاقلی هست بنابراین من معتقدم این از جمله لوایحی است که خوب تهیه شده و باید عمل شود و این پول که گرفته می‌شود خودش آن توهمات و احتمالاتی که ممکن است موجود باشد از بین می‏برد بنابراین بنده معتقدم که این لایحه به همین ترتیب خوب است دیگر عرضی ندارم (احسنت)

رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟

صدرزاده- موافق هستم.

رئیس- آقای مهندس فروهر مخالفید؟

مهندس فروهر- تذکری داشتم‏

رئیس- تذکر نمی‌شود مخالفید یا موافقید؟

مهندس فروهر- مخالف مشروط هستم. ‏

رئیس- بفرمایید.

مهندس فروهر- بنده خواستم عرض کنم که تمام آقایانی که به عنوان‏ مخالف و موافق صحبت کردند با اصل این مطلب موافقت کردند. منتهی یک تذکراتی می‏دهند که این کار زودتر تمام شود، بنده چون در این کار لوله‏کشی سوابقی دارم خواستم توضیح بدهم از لحاظ گرفتن وام از مردم برای سد کرج در ۱۲ سال قبل وقتی حق انشعاب می‏خواستند و آن وقت هم هیچ‏گونه امکان تحصیل اعتبار از خارج نبود خدم در آن وقت یک مداخل مستقیم داشتم در آن وقت بیش از دویست سیصد هزار تومان نتوانستیم جمع کنیم و مطلب ماند که از طریق قرضه از بانک ملی این مبلغ تأمین شد و عملی شد و حالا آقایان از آب تصفیه شده ‏استفاده می‏فرمایید و اشخاصی که ندارند خیلی تلاش می‏کنند که آب تصفیه شده بگیرند. بنابراین بنده فکر می‏کنم اگر آب سد کرج را بخواهیم به منطقه تهران بزرگ بیاوریم آن وقت خواهیم توانست از مردم وام‏هایی بگیریم و آن را به عنوان‏ لوله‏کشی تهران بزرگ مصرف کنیم و آب را به مردم برسانیم این مطلب اگر مورد توجه آقایان قرار بگیرد فکر می‏کنم برای ما هم تحصیل اعتبار از بانک ملی اشکالی ندارد از لحاظ اقتصادی هم که یکی از متخصصین اقتصادی آقای دکتر جهانشاهی فرمودند انفلاسیون ایجاد نمی‏کند و این پول در یکی دو روز وارد بازار نمی‌شود مقدار زیادی از این پول صرف خرید مصالح و لوله‏های فولادی یا بتونی یا میله‏های آهنی خواهد شد که به هیچ‏وجه تولید انفلاسیون نخواهد کرد و یک مقداری ارز به خارجه خواهد رفت بنابراین در خاتمه خواستم خدمت آقایان عرض کنم که زمان در کار مؤثر است اگر ما در ظرف دو سال نتوانیم این آب را به تهران برسانیم فرصت فوت خواهد شد و بعداً جبرانش با اما و اگر و تأمین اعتبار از خارجه مؤثر نخواهد بود پس این لایحه بدین ترتیب صحیح است و باید انجام شود و راجع به جرایم هم که فرمودید جریمه هم گرفته می‌شود جریمه را بنده می‏دانم که گرفته نمی‌شود ولی کار فنی یک رویه‌ای دارد اگر در یک محل‏های یک دستگاهی می‏رود نمی‏تواند یک در میان سه در میان پنج در میان انشعاب بدهد بعد همین دستگاه می‏رود محله دیگر اگر کسی اعمال کرد و انشعاب نگرفت یک دستگاه فنی نمی‏تواند برگردد و انشعاب بدهد بدین کار خرج اضافی تعلق می‏گیرد اگر اضافه خرج حذف بشود این انشعاباتی که می‏دهند و به چند هزار تا در ماه رسیده، می‏رسد به ۳۰۰ تا ۵۰۰ تا در ماه بنابراین اگر کسی تأکرد یا خارج از نوبت خواست و به موقع در خواستش را نکرد باید این اضافه خرج را تحمل بکند تا بتواند کار خودش را راه بیندازد و هرکسی تأخیر کرده یا بخواهد جلو بیفتد باید این پول را بدهد و این پول به جیب لوله‏کشی نمی‏رود به جیب دستگاه اضافه خرج و دستمزد دادن می‏رود بنابراین به نظر من باید این لایحه زودتر تصویب شود تا آب هرچه زودتر به تهران بزرگ برسد.

رئیس- آقای صدرزاده‏

صدرزاده- عرض کنم هر وقت گفته می‏شود تهران بزرگ بنده یک قدری ناراحت می‏شوم چون این تهران کوچک به قیمت خرابی تمام شهرستان‏ها است وقتی بزرگ شد چه می‏شود (احسنت) این است که تمنا می‏کنم که هرچه کمتر بفرمایید بهتر است راجع به قرضه فرمودید حقیقت مطلب این است که قرضه دو عامل دارد، یا باید از نظر صرفه اقتصادی یک محرکی داشته باشد و انسان بداند قدر کفایت از پولش فایده می‏برد یا محرک احساسات باشد و یک امر نوع خواهی باشد قطع نظر از تمام این حرف‏ها شخصی که در گوشه بوشهر آب آشامیدنی گیرش نمی‏آید‏ پول نمی‏دهد که ما در اینجا آب لوله‏کشی نوش جان کنیم این موضوع نفع را هم حساب می‏کند در بازار و بانک‏ها صدی ۱۲ و صدی ۹ و صدی ۸ معامله می‏کنند این پولی که از بانک قرض می‏کند صدی شش است البته هیچ‏وقت کسی نمی‏آید‏ پول خود را صدی پنج و چهار برای قرضه بدهد پس بنابراین مطلب این است که از طریق بانک بگیرند اینکه راجع به بانک است و بنده با این نظر موافقم نکته‌ای که راجع به وام است به‏ نظر بنده ما یک نقاطی که خارج از یک حد معین است اشخاصی که در این قبیل نقاط سکونت دارند ممکن است یک وام بدهند که زودتر به آنها آب داده شود اینها در حقیقت یک نفعی می‏برند اینجا در تبصره این عبارت نارسا است چون نوشته است اصل و فرع این وام از محل آب‏بهای وصولی یا وامی که مشترکین درخواست‏کننده آب پرداخت می‏نمایند مستهلک خواهد شد. اولاً این وام را سازمان آب دریافت می‏نماید؟ ثانیاً اصول این وام چیست؟ یا چه مدتی است با چه ربحی است؟ به طور کلی در این لایحه باید یک نکاتی یک مرزی برای این کار معین بشود، چون ملاحظه فرمودید این وام‏هایی که می‏گیرند یا برای تلفن یا برای برق به میل خودشان است یعنی هر جور که خودشان بخواهند به هر مدت و هر شرط به ‏نظر بنده یک حدودی در این تبصره معلوم بفرمایید اما راجع به لوایحی که دولت می‏آورد و البته دولت مورد اعتماد اکثریت است ولی ما الزامی ندایم که هر لایحه‌ای را تصویب کنیم هر لایحه‌ای که با ذوق سلیم ما تطبیق کرد باید رأی بدهیم و اگر نکرد نبایستی رأی بدهیم.

رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود.

(به ‏شرح زیر خوانده شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد کفایت مذاکرات می‏نمایم.

دولت‏آبادی‏

رئیس- آقای دولت‏آبادی‏

دولت‏آبادی- بنده از اشخاصی هستم که معتقدم در مجلس باید بحث کرد و از بحث‏ها استفاده می‏کنیم مطالب روشن می‏شود وظیفه نمایندگی هم همین است که باید مطالعه بشود و از حاصل مطالعات به صلاح مملکت استفاده کرد، اما در این موضوع به نظر بنده بحث کافی شد و مجال بود که تمام آقایان بحث کردند و ای کاش می‏شد که همان‏طور که همکار محترم بنده آقای دکتر شاهکار بیان کردند از جهت اخذ وام این کار انجام می‏شد بنده شهردار تهران شدم از محل انشعاب که فکر می‏کردم پول داده شود ۱۲۶۰۰۰ تومان درآمد تهیه شده بود یک هیئت نظارتی هم نشسته بود آنجا و حقوق می‌گرفت و هیچ کاری هم نداشت.

به تجربه ثابت شد که تنها راه پیدا کردن است آن هم از راه وام از بانک که الان مستهلک شده نباید این تجربه را دور انداخت در مقابل یک امر حتمی خوشبختانه یکی از مشکلات این شهر نبودن آب بود که حالا که سد کرج را ساختیم آب پیدا کردیم و نبایستی برای ایجاد وسیله برای مشروب کردن مشترکین معطل شود بنده عرضم این است که این لایحه را باید زودتر یعنی وقتی که کلنگ ایجاد سد را به زمین می‏زدند می‏آوردند که تا الان عمل شده باشد بنابراین چون بحث شده و از مجرای وام هم من نمی‏گویم که مردم استقبال نمی‏کنند ممکن است مردم پول بدهند ولی فعالیت‌ها را نمی‌شود روی خیال معوق گذاشت آنهایی که در خانه آب دارند یادشان رفته که تهران آب آشامیدنی نداشت چون این نعمت فراهم شده‏است یادشان رفته است ولی آنهایی که احتیاج دارند تشنه‌اند وسیله ندارند منتظرند که هرچه زودتر مجلس شواری ملی دولت سازمان آب که بسیار خوب کار کرده آنها را هم سیراب کنند و همان‏طور که عرض کردم چون بحث کافی شده این است که پیشنهاد کفایت مذاکرات دادم البته بعد هر پیشنهاد اصلاحی هم که باشد مجلس با دقت مطالعه می‏کند.

رئیس- آقای طباطبایی قمی مخالفید؟ طباطبایی‏

قمی- بلی‏

رئیس- بفرمایید

طباطبایی قمی- موضوع آب موضوع صد میلیون تومان پول است که بنا است قرض شود و این قرض به گردن این مردم است و به طوری که آقایان مذاکره کرده‏اند این جریان هنوز معلوم نیست بهتر است در اطراف این قضیه بحث شود که وام باید از مردم باشد یا از بانک یا از خارجی این قضیه هنوز روشن نیست اما وام از مردم بعضی از آقایان تذکر دادند ولی بنده فکر نمی‏کنم که مردم وام بدهند دولت مورد اعتماد ما هست ولی مردم به آن اعتماد ندارند و اما راجع به موضوع ۱۰۰ میلیون این صحبت یک قران و صد تومان نیست موضوعی است که می‏خواهند برای شهر تهران ۱۰۰ میلیون قرض کنند و از مردم هم می‏خواهند بگیرند و مردم هم یک مردمی هستند که وام نمی‏دهند و زیر بارش نمی‏روند چون همین جناب آقای فرهودی پشت همین تریبون فرمودند وام را ۳۵ ریال می‏گیریم و در صورت مجلس هم قید شد حالا هم به عرایض بنده گوش نمی‏دهند، جناب آقای فرهودی عرض می‏کنم جناب عالی فرمودید پشت این تریبون که ۳۵ ریال وام می‏گیریم بعد رفتید همان هفت تومان را گرفتید خود دولت هم گوش نداد جناب راین یک چنین موضوعی که دولت خودش می‏آید‏ می‏گوید و عمل نمی‏کند چطور می‏خواهید که مردم گوش بدهند و دنبالش بروند بنابراین درباره این مطلب بگذارید آقایان نمایندگان یک قدری صحبت کنند و ببینند این ۱۰۰ میلیون تومان کجا مصرف می‌شود به هر حال بنده معتقدم که مذاکرات کافی نیست و باید بحث شود و آقایان هر نظری دارند بگویند.

رئیس- آقای ارباب مخافید؟

ارباب- عرض ندارم‏

رئیس- آقای مهران مخالفید یا موافق؟

مهران- موافقم‏

رئیس- بفرمایید

مهران- یکی از کارهایی که در این مملکت درآمد فوق‏العاده دارد مسئله آب و آب فروشی است که و مکرر در پشت این تریبون اشاره شده‏است که کارهای تولیدی که درآمدی دارد برایش قرض کردن هیچ مانعی ندارد چون غرب تهران به وسیله سد کرج و شرق تهران با قانونی که تصویب فرمودید به وسیله سد لتیان مشروب و مازاد این آب هم هزار گونه دارد یعنی یک تشکیلات صحیحی که از این آب بهره‏برداری کنیم کارهای دولت در گذشته نشود در هر ۱۰۰ میلیون قرض کردن نگرانی بنابراین تصور می‏کنم چون ۱۰۰ میلیون قرض کردن نگرانی ندارد و یک منبع سرشار بوجود می‏آورد خلی محتاج نیست و به نظر من هم مذاکرات در این موضوع کافی است.

رئیس- رأی می‏گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب پیشنهادات رسیده در جلسه بعد می‌شود.

۴ -تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

رئیس- جلسه را ختم می‏کنم‏

جلسه آینده روز یکشنبه دستور همین لایحه و قانون اصلاح دیوان خواهد بود.

(مجلس مقارن ظهر ختم شد)

رئیس مجس شواری ملی- رضاحکمت.