مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ خرداد ۱۲۹۰ نشست ۲۵۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۸ خرداد ۱۲۹۰ نشست ۲۵۸
است حالا بایـد رأی گرفته شـود اگر مجلس با راپورت کمیسیون موافقت کرد بکلی رد میشود و اگر موافقت نکرد باید مطرح شور شود .
حاج آقا ـ بـنده خـیلی تـعجب می کـنم کـه کمیسیون مبتکرات چه شده است که همچو طرح منطقی رارداست وقابل توجه ندانسته من تصور می کنم که اگر این طرح مجلس شورای ملی بگذردوجزءنظامنامه داخلی باشد یک ماده نشود هیچ رأیی که در اینجا گرفته می شود به قیام و قعود هیچ مطلب رد شده معلوم شود و بنده آن روزی که تفسیر میکردند قانون اساسی را عقیده خودم را مدافعه کردم ولی باکثریت عقیده بنده رد شدو درآنجا عرض کردم اگر بنا بشود ممتنعین را جزء رد کنندگان قبول بکنیم در هیچ مورد آن وقتی که به قیام و قعود رأی میگیرند نمیدانم که آن کسانیکه نشسته هستند جزء ردکنندگان هستند یا جزءممتنعین بواسطه این که آن ترتیبی که ما تفسیر قانون اساسی را کردیم اشخاص سه قسم هستند در موقع رأی بعضی قبول می کنند یک ماده قانونی را که در مجلس شورا ی ملی است بعضی رد می کنند بعضی امتناع میکنند وماقرار دادیم که هرچیزی که به اکثریت تامه رد یا قبولش معلوم نشد بلا تکلیف مانده یا رد شده محسوب نیست اگر ردکنندگان باندازه این میشدندکه اکثریت کامله مجلس را حائز باشند مطلب را باید رد شده دانست و هم چنین اگر قبول کننده باشند باید تصویب شده دانست و الا اگـر هیـچ طرف اکثریت کامله نداشته باشند مطلب بلاتکلیف میماند همانطور که حالا معمول به ما است در مطالب برای اینکه این مطلب را همانطورکه ما درمقام اخذرأی به ورقه بدست بیاوریم ملتفت می شویم که رد کننده بیش از نصف حـضار اعضای مجلس شورای ملی است یاقبول کننده یا بلاتکلیف میماند باید در مواقع اخذ رأی به قیام و قعود این مطلب معلوم شود والا بنده که یک نفر ازنمایندگـان هستم میتوانم عرض کنم که درتمام مطالبی که به قیام و قعود رأی گرفته بشود معلوم نمیشود که آن کسانیکه نشسته اند ممتنعشان چند نفر است میتوانم عرض کنم که آن هـیچ مـعلوم نیست و رد شده نمی توان محسوب داشت به واسطه این که ممکن است نصف قائدین امتناع کننده باشند پس نمیتوانیم قائدین راماردکننده بشناسیم البته نمیتوان امتناع کنندگان را رد کننده محسوب بداریم و بگوئیم که باکثریت رد شد پس من لازم میدانم بعد از تفسیری که آنروزشد وبنده هم همانروزمریض بودم و اینطرح را هم بنده امضاء نمودم و لازم می دانـم برای ایـن که ایـن مطلب معلوم شود ردکننده و قبول کنندگان وممتنعین متبین بشود والا هیچ طریقه ای را ما برای شناختن ممتنعین نداریم بعدازآنیکه ممتنعین رانتوانستیم بشناسیم هیچ قانونی را رد شده نمیتوانیم تصور کنیم .
افتخار الواعظین ـ بله بنده واقعاًحق میدهم به آقای حاج آقا که چـون یک تأمل و تعمقی در اینمسئله نفرمودندوتأمل عملیاتش را نفرمودند از رد شدن این طرح و اظهار عقیده کمیسیون تعجب میفرمایم ولی بعد از آنیکه وارد مطلب بشوم و عرایض بنده را کاملا توجه بفرمایند گمان می کنم تصدیق بفرمایند عقیده کمیسیون را عقیده کمیسیون در آن ماده که پیشنهاد شده است این بود در مواردی که قبـول یک مسئله معلـوم نیـست و رأی بـه قـیام و قـعود گرفته می شود یک رأی هم برای رد کنندگان گرفته بشود برای این که ممتنعین تشخیص داده شود عرض می کنم آن مـوقع مهـمه که بایـد قـبول کنندگان وردکنندگان وممتنعین بواسطه اهمیت موقع معلوم بشود درروزنامه جات اعلان بشود آنجا را خود نظامنامه داخلی به حکم ماده (۸۷ و۸۶) حق داده است که هر یک از نمایندگان حق دارند که تقاضا کنند که رأی بااوراق گرفته شود رأی با اوراق که گرفته شدمعلوم می شود اگر ورقه سفید داده قبول شده است واگر ورقه آبی داده است رد و اگر هیچ نداده است امتناع ولی حالا ما در این راپورت گفته ایم که قبول کردن این ماده اسباب این می شود که بیشتر قوانین درمجلس به حال تعویق و تعطیل بماند و وقت مجلس تلف خواهد شد این را چطور رأی داده ایم در اینجا وراپورت داده ایم (برای ثبات این استدعا می کنم این دو کلمه عرض مختصر بنـده را آقایان توجه بفرمایند امروز مطالب عملادرمجلس این شکل است که وقتی به قیام و قعود در مجلس رأی گرفته می شود اگر چنانچه اغلب آقایان قیام فرمودندو اکثریت با قیام کنندگان باشد آن مسـئله قبـول شده محسوب می شود و اگر قعود کنندگان اکثریت داشته باشند آن مسئله رد شده محسوب میشود بدون این که مجلس شورای ملی نظر داشته باشدکه این اشخاص نشسته بودندامتناع داشتند یااینکه ردکننده بودند همینکه اکثریت قیام کرد آن مطلب قبول شده محسوب است چنان چه وقتی که قعود کننده اکثریت داشت می گویند ایـن مسئله رد شد عملا این مشکل است ولی اگر آمدیم و در مطالب خواسته باشیم برای رد کنندگان هم رأی به قیام و قعود بگیریم تصور بفرمائید یک محلی راکه قیام کنندگان اکثریت نداشته باشند مثلاعده حضارمجلس شصت نفر باشد قیام کننده بیست نفر باشد آنوقت از برای ردکنندگان هم رأی بگیریم وبگوئیم هرکس رد میکند باز قیام کند باز برای رد کردن هم بیست نفر حرکت میکنند و بیست نفر هم متنع است و نشتسته اندکه رد کنندگان و قبول کنندگان و ممتنعین عده شان قریب به تساوی بـاشد آن مسئله چه محسوب خواهدشد بدیهی است آن مسئله معوق و بلاتکلیف محسوب می شود اما امروز اگر چنان چه اکثریت یا قیام کنندگـان باشد آن مطلب قبول شده محسوب می شود ولی اگر اکثریت یا قعود کنندگان رد شده است بدون این که نظر داشته باشیم به اشخاصی که نشسته اند ممتنع بوده اند یا ردکننده بوده اند و اگر تشخیص ممتنع را از ردکننده بآن شکل بخواهید بدهید بر خواهد خورد و بآن مواقعی که عده رد کنندگان و قبول کنندگان و امتناع کنندگان هر سه قریب بـه تساوی بـاشد بآن ترتیب که علوم نمیشود که آن مطلب رد شده است یا قبول شده محسوب میشودوبلا تکلیف و معوق میماند .
حاج سیدابراهیم ـ این بیاناتیکه مخبر فرمودند بیشازتفسیرآن اصل قانون اساسی عیب نداشت و خوب بود یعنی معلوم نبود که ممتنعی ملحق به رد کنندگان هستند یـا این که متـعین نه رد هستند نه این که جزء قبول کنندگان محسوب هستند اما بعدازآنکه آن تفسیرشدیعنی ممتنعین را نه جزء قبول کنندگان قرار دادند نه جزء ردکنندگان حالا این مسئله سه قسم است یک مرتبه قبول کننده است یکمرتبه رد کننده است یک مرتبه بلا تکلیف مثل این که رأی به ورقه باشد بیست نفر ورقه آبی می دهند بیست نفر ورق سفید میدهند بیست نفر هم هیچ نمیدهند این مسلماً بلا تکلیف و معـلوم است که رد کننده کیست وامتناع کننده کیست بازبلاتکلیف است پس بعد از آن تفسیر بایداین تفسیر بشود که معلوم میشود یعنی باید مثل این که آن ورقه را قبول کنند که معلوم شود که این واقعاً رد قطعی است یا ثبوت قطعی است پس این بیانات آقای مخبر و عملیات سابق ما منافات ندارد چون اگر آن ماده وآن اصل قانون اساسی تفسیر نشده بود و بعد ازاین که آن تفسیر شده باشد دیگرگمان میکنم که اشکالی نداشته باشد
افتخار الواعظین ـ بنده به همین فرمایشی که آقای حاج سید ابراهیم فرمودند به همین دلیل است که عرض می کنم کمیسیون این مـاده الحاقیه را رد کرده است اگر چنان چه ممتنعین راجزءرد کنندگان محسوب میداشتند باز اغلب مطالب یا قبول شده بودیا رد شده بوده بواسطه اینکه ممتنع منضم میشد به رد کنندگان بجهت اینکه اکثریت پیدامیکرد و آن مسئله بلا تکلیف نمی ماند یا قبول شده محسوب می شود یا رد میشد ولی چون ممتنعین را نه داخل در قبول کنندگان و نه داخـل در ردکنندگان محسوب میدارنداحتمال میدهدکمیسیون که دراکثرمواقع عده رد کنندگان و قبول کنندگان و ممتنعین از رأی مساوی باشد و آنوقت مطالب در مجلس بلا تکلیف و معوق بماند نه رد شده باشد و نه قبول شده باشد .
معزز الملک ـ بنـده خیلی مـتشکرم که آقای مخبر در ضمن نطق فصیح خودشان تمام این فرمایشاتشان بر عکس لازمه قبول این است نه رد به جهت این که ایشان بالاخره چه فرمودند فرمودند سه رأی ممکن است در مجلس گرفته شود یکی به مهره که تکلیف ممتنعین معلوم است یکی هم به ورقه که باز تکلیف ممتنعین معلوم است ولی یک رأی هم به قیام و قعود است که تکلیف ممتنعین معلوم نیست خوب من ورقه سفید خودم را می ندازم یکی رد است من ورقه کبود خودم
جلسه ۲۵۸
صورت مشروح روز شنبه ۱۲ شهر
جمادی الثانیه ۱۳۲۹
نائب رئیس آقای آقا میرزا مرتضی قلیخان سه ساعت و نیم قبل ازغروب آفتاب بمقام ریاست جلوس نموده و صـورت مـجلس روز قبل را آقای آقا میرزا ابراهیم خان قرائت نمود .
( غائبین جلسه قبل )
حاجی وکیل الرعایا ـ ناصرالاسلام بدون اجازه
معززالملک آقای حاج امام جمعه دروقت مقرر حاضر نشده اند .
بهجت بنده در ماده اول قانون تعرفه پستی عرض نـکردم که در تـخفیف مزیدی خواهد شد بـر دخل دولت اگر چـه عقیده ام هم این بود لکن آن چه بنده عرض کردم این بود که قراری را که کمیسیون پیشنهاد کرده است کلمه پنج شاهی مزید میشود بر آن چیزی که مقرر بوده است و عرض کردم و توضیح هم دادم که آنطورکه مقرر بوده میشود هرکلمه ای چهار شاهی عرض نکردم که تخفیف بدهند .
نائب الرئیس ـ دستور امروز انـتخـاب دو نـفر منشی ـ لایـحه سهـم متـوفیاتی که سهـم آنها کمتر از دوتومان است ـ بو دجه مجلس .
حاج شیخعلی ـدرنظامنامه داخلی نوشته است هرگاه لایحه ای ازطرف وزراء پیشنهاد بشود و فوریت آن هم تقاضا شود بعد از رأی دادن به کمیسیون مربوطه فرستاده میشود وممکن است خودمجلس هم بآن رسیدگی نمایدوبکمیسیون مربوطه هم فرستاده نشود درجلسه قبل که این لایحه از طرف وزارت مالیه پیشنهاد شد بنده تقاضا کردم که در جزء دستور جلسه آیـنده گذاشته شود که امروز باشد ولی چون در آخر جلسه بآن وجهی که مشاهده کردید مذاکره نشد و مسکوت عنه گذاشتند چون سابقه هم نـداریـم تـا بـدانیم از جـلسه سـابق که در آن نـظریات و مـطالعات خـود را کرده باشیم بنده عقیده ام این است که اگر مجلس موافق باشد همان لایحه ای که وزارت مالیه پیشنهاد کرده بود جزء دستور شده و امروز مطرح میشود .
نایب رئیس ـ پیشنهادی هم در این باب شده است خوانده میشود .
( بدین مضمون قرائت شد ).
معزز الملک ـ البته تصور میکنم تمام مجلس شورا مـتفق است در ایـن که از مستخدمین آمریکائی که جلب شده اند استفاده شود و تمام وسائلیکه لازم است آنها را بکار انداخت حاضر بشود ولی چیزی که هست خود مقنن هم از طرف خودش هیچ وقت دقت خودش را در امور نباید از دست بدهد مثلا این لایحه ای که از طرف وزارت مالیه پیشنهاد مجلس شورای ملی شدخود کمیسیون قوانین مالیه هم جدیت داشت که زودتر بلکه ایـن لایـحه را حاضر بکند که جزء دستور شود و برای همین مطلب امـروز فوق العاده کمیسیون تشکیل شد ولی متأسفـانه کمیسیون مـوفق نـشد که این را بتواندحاضربکند از برای دستور امروز وجهاتی هم داشت اولاً در بـاب مـالیه یـکی دو قـانون گذاشته شـده و از مـجلس گذشته است یـکی قانون محـاسبات عمومی یکی هم قانون دیوان محاسبات است که بـاید الـبته کمـیسیون وقت داشته باشد که بتواند مطالعات خودش را بکند و مطابقه کند این قانونی که تازه آمده است با آن قانونی که گذاشته است ثانیاً چون عبارت این لایحه از خودخزانه دارکل نیست و ترجمه شده است و میدانید عبارت ترجمه گی بعضی از اوقات ترجمه میشود درست دقت نمیشود و یک طوری ترجمه میشود که نه مقصود درست بدست میاید و نه یک عبارت صحیحی است که بتواند از مقام مقنن بگذرد باین جهت است که نتوانست یک استفاده صحیحی بکند و نه راپورت بمجلس شورا تقدیم بکندو مخصوصاً قرار شـده اسـت که پس فـردا باز یـک جلسه فوق العاده کمیسیون تشکیل بکند و بطور یقین می توان گفت برای روز سه شنبه جزء دستور خواهد آمد و در این مواد که یک تکالیف کلی برای خزانه داری معین می شود و البته این ها وظایف کلی است که برای ایشان معین میشود نباید عجله کرد بطوری که هیچ نشود وقتی در آن موادی که از مجلس میگذرد نمود وبعد ها به واسطه هـمین عجـله اسـباب اشـکالات فراهم بشود .
نایب رئیس ـ در این پیشنهاد حاجی شیخعلی تقاضا شده است که آن لایحه طبع و توزیع و بدون ارجاع به کمیسیون مذاکره شود و ماده (۷۶) نظامنامه داخلی حق میدهد که اگر تقاضا شد که حالا به تقاضای خودتان باقی هستید رأی میگیریم .
حاج شیخعلی ـ در آن جلسه که بنده پیشنهاد کردم به ملاحظه این بود که آنروز جزء دستور باشد حالا اگر روز سه شنبه جزءدستور خواهد بودبانظریات کمیسیون بنده ازامروزجزء دستور بودن صرفنظر میکنم .
نایب رئیس ـ حالا شروع می کنیم به انتخاب دو نفر منشی .
( نمایندگان محترم آراء خودشان را آورده در ظرف رأی که در محل نطق بود گذاشته مهره تفتیشیه اخذ نموده و مهره های مزبوره را در ظرف دیگر که در روی میز منشیان بود گذاشته سپس آقـای حـاج میـرزا رضاخان آقایان دکتر علیخان و حاج مـحمد کـریم خان و ابوالقاسم میرزا را به قرعه برای نظارت در احصاء آراء و مهره های تفتیشیه معین نموده و عده آرا ء و مهره های تفتیشیه به ۷۱ احصاء نمودند ).
نایب رئیس ـ استخراج در خارج میشود .
راپورت کمیسیون مبتکرات ماده واحده بعنوان ماده الـحاقیه نـظامنامه داخـلی ( بـعبارت ذیل قرائت شد ).
کمیسیون مبتکرات در تحت ریاست شاهزاده لسان الحکماء منعـقد ماده واحده ای که بعنوان الحاقیه به نـظامـنامه داخـلی از طـرف آقـای معززالملک به مجلس پیشنهاد و مشعر است بر این که در کلیه مواردی که رأی به قیام وقعود گرفته می شود در صورتی که اکثریـت به قبول حاصل نشد برأی رد نیز باید اخذ شود مگر در قابل توجه بودن اصلاحات که از این قاعده مستثنی خواهد بود و ارجاع به کمیسیون لازمه نظر باین که در مواقعی که تشخیص ممتنعین از رد کنـندگان اهـمیت داشـته بـاشد به حکم مواد (۸۶و۸۷) نظامنامه داخلی ازمجلس میتوان تقاضا نمود که رأی علنی با اوراق گرفته شود لهذا این طرح را که ممکنست اسباب تعطیل و تعویق قوانین و اتلاف وقت مجلس شورای ملی گردد بجهت اینکه شاید اغلب اوقات عده قبول کنندگان وممتنعین از رأی قریب بتساوی باشد قابل توجه نمیداند .
نایب رئیس ـ مطابق این راپورت کمیـسیون مبتـکرات ایـن مـاده واحـده را که آقـای معزز الملک پیشنهاد کرده اند کمیسیون مبتکرات رد کرده
Page 3 – 4 missing
تومان متجاوز نشود دولت چهار مقابل آنرا بدهد و آن حقوق را ضبط کند .
حاج شیخعلی ـ بنده اخطار نظامنامه ای دارم .
نایب رئیس ـ بفرمائید .
حاج شیخعلی ـ نـظامـنامه داخلی می نویسد ‹‹اگرطرح قانونیکه ازطرف نماینده ای پیشنهاد شده است ( با کمیسیون فرق نمی کند ) راجع به یکی از وزراء مسئول باشد موافق اصل (۴۰) قانون اساسی بایدآن وزیررا مطلع نمودکه خود یا معاون او حاضر شده مذاکرات در حضور او بعمل آید ›› مـا اصل اول که ایـن قـانون از کمیسیون قوانین مالیه پیشنهاد شد وزیر حاضر نبود در ثانی هم خـود کمـیسیون مـوافق ایـن راپورت این یک ماده را در واقع مسترد داشت و حالا که دو مرتبه آن را مطرح مذاکره قرار داده ایدبنده عقیده ام این است که تا وزیر مالیه حضور نداشته باشد مذاکره در این باب هیچ صورتی ندارد .
معزز الملک ـ ابتداء محض اطلاع آقای حاج شیخعلی عرض کنم که وزیر مالیه و معاونشان در کمیـسیون حـضور داشـته بـودند و ایـن تصمیماتیکه شده است مخصوصاً ایشان موافق بودند در اینکه این ماده پس گرفته شود از این که نوشته شده است که باید با حضور وزیر مذاکره بشود یعنی اوهم اطلاع داشته باشد اعم از اینکه در کمیسیون باشد یا در مجلس و در مدتی که زنده است خودش می گیرد و بعد از مردن او ۱۵ سال دیگر هم به ورثه تعلق خواهد گرفت ودراینصورت شما اجازه میدهید که آن حقوقی راکه در۱۵ سال باید وراث ببرند دولت به سه مقابل آن میخرد ویک پنج تومانی راکه ممکن است یک کسی پنجاه سال خودش و ۱۵ سال وراثش ببرد او را نخرند پس باین ملاحظات کمیسیون قوانین مالیه بـا کـمال موافقتی که با اصل مطلب دارد یعنی مایل باین است که یک طرحی که برای کلیه حقوق برها پیشنهاد مجلس بشود با این ماده مخالف است و این ماده را در اینجا بی موقع می داند که گنجانیده شود حالا دیگر بسته به رأی مجلس است .
نایب رئیس ـ مذاکره کافی است حالا اصل ماده دویم خوانده می شود و رأی می گیریم ( بعبارت ذیل قرائت شد ) .
ماده (۲) در صورتیکه حقوق سهمی وراث از دوتومان تجاوزبکندهریک از ورثه تقاضا نماید که بااو نیز همین معامله بعمل آید وزارت مالیه مجازاست که تقاضای اورا پذیرفته وسهمی آن وراث را در صورتی که متجاوز ازبیست تومان نباشد تا دو تومان آن را پنج برابر و اضافه از دو تومان را سه برابر باو داده و آن مبلغ را ابدی ضبط نماید .
نایب رئیس ـ رأی می گیریم در این ماده دویم که کمیسیون مسترد داشت و آقای حاج شیخ اسدالله اختیار کردند . آقایانیکه تصویب میکنند ورقه سفید خواهند انداخت .
( اوراق رأی اخذشده آقای حاج میرزارضاخان از قرار ذیل شماره نمود ).
ورقه سفید (۶) ورقه آبی (۲۵) .
نایب رئیس ـ یک پیشنهادی از طرف آقـای حاج عز الممالک شده است در ماده اول ولی ماده اول رأی گرفته شده است و گذشته است دیگر نمیشود ماده گذشته را تجزیه کرد .
حاج عز الممالک اجازه بـفرمائید تـوضیح عرض کنم .
نایب رئیس ـ این در صورتی است که در آن ماده رأی گرفته نشده باشد و درصورتی که آن نظرات کمیسیون هم اگر وزیر مخالفتی داشته باشد ممکن است مخبر کمیسیون همان عقاید وزیر را در اینجا اظهار بکند و دفاع هم بکند اما آنچه که راجع به فرمایش آقای حاج شیخ اسدالله بود گویا ایشان درست به عرایض بنده توجه نفرمودندکمیسیون قوانین مالیه هیچ وقت رد نمی کند این مسئله را نمی گوید بد است بلکه کمیسیون قوانین مالیه اینرا خیلی صحیح میداند که در باب کلیـه وظایفی که در وزارت مالیه موجود است یک ترتیب اتخاذ بشود و همین اجازه که فعلا در این جا در ضمن یک لایحه مخصوص داده شده است بطور کلیت در ضمن یک لایحه مخصوصی داده شود این مطلب اساساً منکر ندارد ولی چیزی که هست این است که اینجا یک نظریاتی هست که لازم است توضیح بشود اولا فرمودند که این جا اجازه است واجبارنیست بنده هم میدانم اجازه است واجبارنیست ولی اگراجازه است و اجبار نیست نمیدانم چرا مقید میکنند به بیست تومان ممکن است مطلقاً این اجازه بوزارت مالیه داده شود که هر کس خواست حقوق خودش را بفروشد وزارت مالیه بتواند این کاررابکند این یک چیز صحیحی است که یک فلسفه ای دارد و یک حکمتی را داراست لیکن شما بیایید در یک قانون که مد نظر این نوشته شده است که بارباینکه اشکالی برای دفتر وزارت مالیه نباشد که برای حقوقات جزئی فرمان صادرکندو ثبت نماید وزارت مالیه بتواند آن حقوق راپنج برابر بخرد و ابدی ضبط نماید در زمینه یک همچو قانونی یک ماده اش که اجباری است شما میخواهید یک ماده اختیاری برای وزارت مالیه وضع بکنید پس چرا محدود می کنید به ۲۰ تومان همین اجازه به عقیده بنده ممکن است در باب سی تومان همم بدهید علاوه براین چه جهت دارد که یک ورثه که ۱۷ تومان حقوق دارد باو چهار مقابل داده شود و حقوق آنها ضبط شودواگر یکی پنج تومان حقوق شخصی داشته باشدنتوانداین معامله را بکند در صورتی که اگر دقت بفرمائید منفعت در این است که بااو این معامله بشود چرا به جهت این که یک ماده گذشته است دیگر نمیتوان آنرا تجزیه کرد انتخاب منشی ها از این قرار است .
آقا میرزا رضاخان(۵۱) رأی .
آقای آقا میرزا قاسم خان با (۵۰) رأی حالا یک ربع تنفس میشود .
(مجدداً چهل دقیقه قبل ازغروب مجلس منعقد شد .)
نایب رئیس ـ ماده دوم قانون بودجه مجلس شورای ملی قرائت میشود .
ماده دوم ـ حقوق اجزاء تقنینیه ۱۳۲۵۴۰ قران .
نایب رئیس کمیسیون محاسبات در این جا ۳۶۰ تومان کسر کرده و بقیه را تصویب کرده است باین معنی که۶۰ تومانی کـه کسر کـرده است هیئت رئیسه و اداره مباشرت آن را اعتبار خواسته اندکه اینجا ذکرنشده است و کمیسیون آن را قبول کرده است این ۶۰ تومان اعتبار که خواسته بجای ۶۰ تومان که کسر کرده پس مطابق این شد ـ فقط۳۶۰تومان کسرشده است از این مبلغ که از حقوق مدیر کل و رئیس کابینه کسر شده است .
ارباب کیخسرو ـ مقصود آقای نایب رئیس که توضیح دادند نه این است که۶۰ تومان در سال کسر شده است بلکه ۶۰ تومان درماه کسر شده است چون در آنجا که پیشنهاد کرده بودیم ده نفر تـندنویس و یک نفر مدیر تند نویسی بود کمیسیون هشت نفر تندنویس بیشتر تصویب نکرده بود هیئت رئیسه هم به همان اکتفا کرد لـکن هیئت رئیسه ۶۰ تومان اعتبار خواسته بودندکه اداره مباشرت آن را از قلم انداخته بود دروقت طبع وتوزیع اینصورت بعددرکمیسیون محاسبات این مسئله را مدلل کردیم که لازم است کمیسیون این را قبول کرد پس اختلاف نظری که این جا هست بین اداره مباشرت و کمیسیون محاسبات یک ۳۶۰ تومان است که از ایـن سیزده هـزارو دویست و پنجاه وچهار تومان کـسر شـده راجع بـه حقوق یک رئیس کابینه و اداره مباشرت لازم میداند حالا در هر صورت چون این دفعه سیم است استدعـا میکنم که هر قسم ممکن است یک رأی بدهند که اداره مباشرت تکلیف خودش را بداند .
حاج سیدابراهیم ـ این که اداره مباشرت اعتبار مجددی خواسته اند و کمیسیون هم داده است خوبست توضیح بفرمائید که برای چیست این اعتبارمجدددرصورتیکه تمام جزئیات دربودجه مجلس مرتب و مطرح است و بودجه مجلس غیر از سایر جاها است در این باب لازم است که توضیح بدهند .
ارباب کیخسرو بنده تصور مـی کنم برای هیئت رئیسه که اداره میکند هیئت تقنینیه را ۶۰ تومان اعتباردرسال زیاد نباشد و مخصوصاً یک نظامنامه دوائری طبع و توزیع شده است امروز به وکلاء داده شده است که آقایان نمایندگان بدانند که چقدر مستخدمین برای دوائر مجلس لازم است بموجب همان نظامنامه داخلی که در مجلس تصویب شده است این برای این است که شاید در ظرف سال دو نفر اجزاء لازم شود و آن وقت نمی شود که از هیئت رئیسه یا اداره مباشرت مـتصلا پیشنهاد بشود کـه فلان مبلغ لازم است برای فلان مخارج فوق العاده این یک اعتباری است که داده میشود اگر لازم شد که به مصرف برسد می رسد و اگر محتاج نشدیم که چیزی از بین نرفته است .
دکتر اسمعیل خان ـ این ایرادی که آقای حاج سیدابراهیم فرمودندگمان میکنم که هیچ
ایرادی نیست در بودجه ایت ائیل یک اعتباری بـاداره مباشرت داده شده بود برای خرج فوق العاده اگر درست دقت فرموده باشند در صورت اول غیرازذغال سنگ که امسال بواسطه سرما قدری زیاد تر شد بقیه را به همان شکلی که بود در دفاترش ثبت است و آن اعتبارات را به مصرف نرساند فقط یک مقداری را لازم دیدبه مصرف برساند به مصرف رسانید به قدری که احتیاج داشت بمصرف رساندبقیه را بطوریکه ملاحظه فرمودید زیاد آورد اینجا هم همین طور است برای اینکه ممکن است از برای ده روز پانزده روز برای صورت مجلس یا برای سایر کارهای مجلس دو نفر منشی فوق العاده لازم داشته باشند و بعد از آن کـه کارهایشان تـمام شد مرخصشان کنند از برای آن ده پانزده روز یک اعتبار فوق العاده نمی شود خواست حالا یک
اعتباری درباره ۶۰ تومان میخواهند در صورتی که لزوم پیدا کرد مصرف می شود والا از بین نخواهدرفت معلوم است چیزی که محل خرج پیدا نکند مصرف نمیشود .
معزز الملک ـ بنده موافقم با آن پیشنهادی که از طرف اداره مباشرت شده است و مخالفم با راپورت کمیسیون محاسبات به جهت این که مجلس شورای ملی را بهیچوجه نمی توان یک اداره گفت که کمتر از یک وزارت خانه باشد و بنده تمام کارهائی که در یک وزارت خانه موجود است در مجلس هم موجود می بینم و تمام آن حقوقی که در وزارتخانه مجری است البته بایددرمجلس شورای ملی هم مجری باشد بله ممکن است بگـویند در وزارتخانه ها هم حقوق را زیاد میدهند بنده هم تصدیق میکنم ولی تا وقتی که حقوق را در کلیه وزارتخانه ها میدهند باید در مجلس هم مجری باشدو شامل مجلس هـم باشد بـدون این که یک ترتیب دیگری داده شود ببینم یـک رئیس کـابینه وزارتخانه چه میگیرد تقریباً از هفتاد هشتاد الی یکصدتومان میگیرندواین هفتاد یا هشتاد تومان که در کمیسیون محاسبات یا کمیسیون بودجه پیش خودمان معین کرده اند بنده ضمناً عرض میکنم تمام تصویب های کمیسیون بودجه در مجلس تصویب نخواهد شد به جهت اینکه در کسر کردن حقوق کار مملکت اصلاح نمیشود و آنچه که تقریباً در وزارت خانه ها میدهند تقریباً هفتاد وهشتادوصدتومان الی صدو بیست تومان است پس حقیقتاً خیلی ظلم است که بگوییم در مجلس شورا رئیس کابینه که کارش خیلی زیـادتـر است از رئـیس کابـینه سایر وزارتخانه ها باو پنجاه تومان بدهند این چه اثر خواهد کرد این اثر را خواهد کرد که اشخاصی که خوب کار میکنند در مجلس شورا مستخدم نخواهد شد و میروند به سایر وزارت خانه ها مستخدم می شوند پس تا وقتی که در ادارات کلیه حقوق این قبیل اشخاص کم نشده است و مساوی نشده است باین پنجاه تومان که در اینجا پیشنهاد شده است باید همان که اداره مباشرت پیشنهاد کرده است منظور شود و بنده مخالف هستم با پیشنهاد کمیسیون محاسبات و همان پیشنهادی که اداره مباشرت کرده است بهتر است و بالاخره این مسئله سه مرتبه به مجلس آمده است و برای یک سی تومان این همه اصرار ازطرف کمیسیون محاسبات میشود و خیلی غریب است و جای تعجب است .
دکتر اسماعیل خان ـ این جا گمان نمی کنم مخالفت چندانی باشدونظر کمیسیون محاسبات هم دراین نیست که داخل جزئیات و اشخاص بشود از طرف هیئت رئیسه از برای معاون کل و رئیس کابینه دویست و سی تومان تصویب شده بود کمیسیون محاسبات دویست تومان تصویب کرده است کار ندارد که پنجاه تومان کی صد و پنجاه تومان کی حقوق داشته باشد یـاصد تومان یکی صد تومان به کی داده شود فقط از برای این دو جـمله دویـست تـومان تصویب کرده است و ازبرای سایرفقرات دیگر چندان اختلافی پیدا نمی کند زیرا که از طرف هیئـت رئیسه ۱۳۲۵۴ تومان از برای ماده ۲ تخصیص داده شده بود که برای هیئت تقنینیه باشدوکمیسیون فقط۳۶۰ تومان کسرکرده است و یک قسم هم ۷۲۰ تومان کسر کرده است و آن را دو مرتبه اعتبار نمی دهد به هیئت رئیسه حالا چیزیکه کسر شده است همان ۳۶۰ تومان است که هیئت رئیسه برای رئیس کابینه منظور کرده است که از برای معاون اداری و رئیس کـابـینه ۲۳۰ تـومان تـصویب کـرده بـودند و کمیسیون محاسبات دویست تومان تصویب کرده است در اینصورت تصویبی هیئت رئیسه میشود۱۳۲۵۴تومان وتصویبی کمیسیون میشود ۱۲۸۹۴ تومان فقط ۳۶۰ تومان کسر کرده است این هم بسته به رأی مجلس است لکن گمان میکنم نظر کمیسیون دراین خصوص ودر سایر مواد خیلی دقیق بوده است .
نایـب رئیس چـون سـه دفـعه در ایـن باب مذاکره شده است مذاکره کافی است رأی میگیریم پیشنهاد کمیسیون محاسبات که مـاده ۱،۲ ـ ۱۲۸۹۴ تومان تصویب کرده است .
آقایانی که راپـورت کمیـسیون مـحاسبـات را تصویب میکنند ورقه سفید خواهند انداخت و آقایانیکه تصویب نمی کنند ورقه آبی ( در این موقع شروع باخذ رأی شد و آقای حاج میرزا رضاخان اوراق را به قرار ذیل احصاء نمود:)
ورقه سفید ۲۸
ورقه آبی ۳۲
نایب رئیس ـ باز هم مبهم ماند .
آقای بهجت سئوالـی از وزارت داخـله در خصوص حکومت عربستان داشتید بفرمائید.
بهجت چون جواب کتبی داده اند منتظر اقدامات ایشان هستم .
نایـب رئیس آقای ادیـب التـجار سئوالی از وزارت داخله کرده بودند در خصوص کمی اعضاء ادارات و مأمورین ولایات بفرمائید .
ادیب التجار در باب مأمورین ولایات آنچه که راجع به وزارت داخله است مدتی است که سئوال کرده ام که بواسطه ضیق مالیه مملکت و کمی عایدات بودجه ملت چه اقدامی فرموده ـ اند کـه ادارات قدری از ایـن وسعت ظاهری کاسته شود کم باشند وخوب باشند چه اقدامی فرموده اند جواب بفرمایند مسبوق باشیم این یـک سئوال بنـده است سئوال دیـگر بـنده در خصوص سالار الدوله است که بعضی شایعات به گوش مردم میرسد و اسباب تخدیش اذهان شده است مخصوصاًدرآنموقع سرحد و اهمیتی که وزارت داخله بآن محل میدهدکه ساوجبلاغ باشد حالا خواستم بدانم حقـیقتش چیست و اقداماتی که دولت کرده است که بتواند رفع زحمت دولت را بکند و رفع تخدیش اذهان را بکند اگر اطلاعی دارند بفرمایند .
معاون وزارت داخله ـنماینده محترم دوسئوال کردندیکی راجع بتضییق ادارت که مقصودشان گویا درتسویه وزارت خانه ها باشد و یکی هم راحع بسالارالدوله امادرخصوص تسویه اداری چـون نـظامـنامه اسـاسی برای ادارات وزارت داخله تـرتیب داده نشده بود نمی شد مـوفق بشویم براین که تصفیه کامل بکنیم ولی اخیراً موفق شده ایم باین که یک نظامنامه اساسی نوشته شده و پاک نویس هم شده است که عنقریب به مجلس شورای ملی تقدیم می شود و امـیدواریم کـه از ایـن حـیث رفـع نگرانی نمایندگان عظام بزودی بشود اما در باب سالار الدوله همانطوری که شنیده اید گفته شد آمده است به سرحدات لکن از طرف وزارت داخله تعلیمات لازمه به مأمورین سرحدی داده شد و عنقریب رفع نگرانی خواهد شد و این چندان اهمیتی ندارد .
نایب رئیس ـ آقـای حـاج عـزالـممالـک در خصوی حکومت عربستان شما هم سئوالی از وزارت داخله داشتید بطوری که آقای بهجت اظهار کردند قانع هستید یا سئوال می فرمائید .
حاج عـز المـمالـک چـون جواب رسمی نفرمودند بنده سئوال میکنم حکومت عربستان تعیین شده است یا خیر ؟
نایب رئیس ـ آقـای افتـخار الواعظین در باب انعقاد مجامع ارتجاعی سئوالی از وزارت داخله داشتند .
افتخار الواعظین ـ این جا محتاج به اظهار بنده نیست که عرض کنم واضح است که مجلس شورای ملی چه اندازه اهمیت می دهد بعضی حـرکات ارتـجاع کارانه مرتجعین که مردمان ارتجاع کارکه باساس مشروع میخواهند مقاصد غیر مشـروع خودشان را انجام بدهند و آرزو میکنند که آن دوره استبداد و دوره تاریکی ثانیاً عود بکند و هرج و مرج خواهد شد و چنـدی پیش یک انجمن غیر محترمی بایک اسم خیلی محترمی بر وزارت داخله معلوم شد که تشکیل یافته است و اعضاء غیر محترم او معلوم شد بر وزارت داخله که بعضی خیالات مستبدانه و حرکات ارتجاع کارانه دارند اشخاصی که جزء مؤسسین این انجمن بودند از طرف وزارت داخله گرفتار و بعد شنیده شد که آنها رها شدند بدون اینکه از طرف دولت یک مجازاتی سخت که اسباب عبرت دیگران شود بآنها داده شود از قبیل نصیر لشگر و امین الوزاره و صدر السلطنه و سایرین بنده عرض میکنم دراینگونه امور وزارت داخله بایدبدانندکه اشخاص مفسد مرتجع حرکات آنها بامقتضیات
امروزه مملکت امروزه مملکت بلکه با مقتضیات اساس مشروطیت بهیچوجه قابل عفو واغماض نیست علت عفو و اغماض ازآنها و علت استخلاص آنها و اغماض از آنها و علت استخلاص آنها و اغماض از آن ها و استخلاص آنها بدون اینکه مجازات به آنها داه شود که موجب عبرت دیگران شود چه بوده است و بعد هم جلب میکنم نظر وزارت داخله را باجتماعات ارتجاع کارانه دوباره تشکیل شده است و امروزه در ای شهر با کمال علنی و آشکارابودن بنده اطلاع دارم تشکیل مییابد و بعضی از رؤسای مرتجعین مستبدین سابق که اساس خرابی این مملکت مستقیماً مربوط بآنها است آنها در کمال آشکارائی بعضی مجامع تشکیل میدهند و شب و روز مشغول فسادند و مشغول اغتشاشند و سدوال مبیکنم او معاون وزارت داخله که کی شروع خواهد شد به مجازات دادن آنهاو کی شروع خواهد شد باین که اینگونه مردمان مفسد مستبدر ا از مملکت ایران خارج بکنند و کبی اطمینان میدهند بما که مملکت ایران از دسایس مرتجعین راحت بالکلیه و آسوده خواهد شد .
معاون وزارت داخله ـ سئوال جناب آقای افتخار الواعظین بی شباهت باستیضاح نبود اما در خصوص مرتجعین که فرمودند عرض میکنم مملکت ایران مشروطه است و ملت ایران هم کاملا مشروطه خواه است اگر یک عده از اشخاص مفسد مرتجع پیدا شوند دولت که مظهر قواء ملت است در دفع آنها به هیچ وجه محظوری در جلوی خودش نمی بیند چنانچه در چندی قبل که خاطر نمایندگان مستحضر است انجمنی بنام مقدس اسلامی تشکیل شده بود ولی چون مقصود آنها نامقدس بود از طرف وزارت داخله به نظمیه امر شد که بآنها اخطار کند که اگر متفرق نشوید بقوه جبریه متفرق خواهد کرد چنانکه همین طور کرد و شاید آنها را دستگیر کرد چنانچه بقیه آنها هم حبس هستند حالا میفرمائید چرا چند نفر از آنها را مرخص کرده است دولت البته غرضی با آنها ندارد و این اشخاص هم در صورتیکه یک خلافی کردند در دفعه اول باید تنبیهی بآنها بشود اگر تنبیهی حاصل کردند نعم المطلوب اگر تنبیه حاصل نکردند در دفعه ثانی بآنها مجازات سخت
خواهد داد چنانچه این اشخاص را هم که گرفته بودند مدتی محبوس بودند خود آقایان بهتر میدانند اینها اشخاصی بودند که تا حال حبس ندیده بودند و عادت بعه ترتیبات حبس نداشتند جداً محبوس بودند پس از آن چندنفر ناخوش شدند و قرار شد که التزام سخت بدهند که دیگر داخل یک چنین مجامع مضره نشوند و مرتکب حرکات ارتجاع کارانه نشودند التزام دادند و اخراج شدند و البته دولت نگران حال آنها خواهد بود در صورتی که باز در آتیه مرتکب حرکات خلافی بشوند البته دولت از مجازات دادن جانی آنها از قبیل تبعید یا حبس هیچ فروگذار نخواهد کرد و تمام این اشخاص هم خارج نشدند بعضی از آنها هنوز حبس هستند و باز هم عرض میکنم که دولت در جلوگیری از این مجامع مضره هیچ محظوری ندارد و در صورتیکه باز علنی بشود جلوگیری خواهد کرد و باز هم اداره نظمیه تأکید میشود که ناظر اعمال آنها باشد که به محض اینکه در یک نقطه این حرکات را کردند باز هم جلوگیری بکند خاطر نمایندگان محترم مطمئن و آسوده باشد .
افتخار الواعظین ـ بنده میخواستم بآقا عرض کنم بعضی اعمال رأفت آمیز دولت بنده را به خیال این میاندازد که مردمان مرتجع مردمان خیلی خوشبخت هستند به جهت اینکه مادامی که استبداد است و دولت مستبده است جان و مالو ناموس مردو بدبخت دست آنها است و بنده بدبخت را اگر در اقصی مملکت گیر بیاورند قطعه قطعه و ریز ریز میکنند ولی وقتی که دولت مشروطه میشود هر حرکت مفسدانه مرتجعانه میکنند فوراً چند نفر وسائط غیر مشروع برای استخلاص آنها پیدا میشود برای آن وسائط غیر مشروع آنها را رها کند و اشخاصی که امروز مصدر اغتشاش و مفسده هستند چون آخر اسم آنها لقب آنها یک دوله و یک سلطنه است .
نائب رئیس ـ این اظهارات بکلی از حدود سئوال خارج است خواهش میکنم از حدود سوال خارج نشوند .
افتخار الواعظین ـ بله بنده از معاون وزارت داخله سئوال میکنم به هیچ وجه من الوجوه که فرقی بین عالی و دانی نگذارند و از تمام مرتجعین از هرکسی حرکت مرتجع صادر شد فوراً‌وزارت داخله جلوگیری کنند چون هر کسی هر حرکت خلافی که میکند در واقع از رأفت دولت استفاده میکند وجلوگیری نشود
معاون وزارت داخله ـ امیدوارم نماینده محترم تصدیق بکند که تا حال تبعیض نشده است مرتجع یا عالی یا دانی باشد دولت در جلوگیری از آنها ابداً مضایقه ندارد و مخصوصاً تاکید شده است به نظمیه که بدون تبعیض و بدون ملاحظه هرکس که مرتکب خلافسی شد او را دستگیر نمایند .
نائب رئیس ـ آقای آقا شیخ غلامحسین سئوالی از معاون وزارت داخله داشتید در خصوص وجهی که از برای اجازه عروسی گرفته بودند بفرمائید .
آقا شیخ غلامحسین ـ در زمان استبداد معمول بود که هر دهاتی بیچاره که میخواست دختر خودش را شوهر بدهد یا برای پسرش زن بگیرد میبایست یک مبلغی تقدیمی بدهد به کدخدا و مباشر و صاحب ملک یا هرکسی که از جانب صاحب ملک آنجا است از برای اجازه دادن ازدواج ما منتظر بودیم وقتیکه دولت مه مشروطه باشد این اعمال غیر مشروع در مملکت ما واقع نشود بدبختانه چندی قبل در روزنامه گیلان دیدم که این عمل را تجدید کرده اند و یک دختر بیچاره را بواسطه اینکه مبلغی که کدخدا و مباشر و غیره خواسته اند و پدرزش نداشته نگذاشته اند دخترش شوهش بکند حالا از معاون وزارت داخله سئوال میکنم که آیا اطلاعی دارند در این خصوص اقدامی کرده اند و بحکام عموماً اعلان کرده اند که جلوگیری بشود از این اعمال یا خیر.
معاون وزارت داخله ـ از این قبیل عادات ممکن است در زمان استبداد زیاد بشود البته مشروطیت اجازه نمیدهد این ترتیبات را پس از آنکه سئوال نماینده محترم به وزارت داخله رسیدمخصوصاًمن تحقیق کردم در دوسیه های علت استخلاص آنها و اغماض از آن ها و استخلاص آنها بدون اینکه مجازات به آنها داه شود که موجب عبرت دیگران شود چه بوده است و بعد هم جلب میکنم نظر وزارت داخله را باجتماعات ارتجاع کارانه دوباره تشکیل شده است و امروزه در ای شهر با کمال علنی و آشکارابودن بنده اطلاع دارم تشکیل مییابد و بعضی از رؤسای مرتجعین مستبدین سابق که اساس خرابی این مملکت مستقیماً مربوط بآنها است آنها در کمال آشکارائی بعضی مجامع تشکیل میدهند و شب و روز مشغول فسادند و مشغول اغتشاشند و سدوال مبیکنم او معاون وزارت داخله که کی شروع خواهد شد به مجازات دادن آنهاو کی شروع خواهد شد باین که اینگونه مردمان مفسد مستبدر ا از مملکت ایران خارج بکنند و کبی اطمینان میدهند بما که مملکت ایران از دسایس مرتجعین راحت بالکلیه و آسوده خواهد شد .
معاون وزارت داخله ـ سئوال جناب آقای افتخار الواعظین بی شباهت باستیضاح نبود اما در خصوص مرتجعین که فرمودند عرض میکنم مملکت ایران مشروطه است و ملت ایران هم کاملا مشروطه خواه است اگر یک عده از اشخاص مفسد مرتجع پیدا شوند دولت که مظهر قواء ملت است در دفع آنها به هیچ وجه محظوری در جلوی خودش نمی بیند چنانچه در چندی قبل که خاطر نمایندگان مستحضر است انجمنی بنام مقدس اسلامی تشکیل شده بود ولی چون مقصود آنها نامقدس بود از طرف وزارت داخله به نظمیه امر شد که بآنها اخطار کند که اگر متفرق نشوید بقوه جبریه متفرق خواهد کرد چنانکه همین طور کرد و شاید آنها را دستگیر کرد چنانچه بقیه آنها هم حبس هستند حالا میفرمائید چرا چند نفر از آنها را مرخص کرده است دولت البته غرضی با آنها ندارد و این اشخاص هم در صورتیکه یک خلافی کردند در دفعه اول باید تنبیهی بآنها بشود اگر تنبیهی حاصل کردند نعم المطلوب اگر تنبیه حاصل نکردند در دفعه ثانی بآنها مجازات سخت
خواهد داد چنانچه این اشخاص را هم که گرفته بودند مدتی محبوس بودند خود آقایان بهتر میدانند اینها اشخاصی بودند که تا حال حبس ندیده بودند و عادت بعه ترتیبات حبس نداشتند جداً محبوس بودند پس از آن چندنفر ناخوش شدند و قرار شد که التزام سخت بدهند که دیگر داخل یک چنین مجامع مضره نشوند و مرتکب حرکات ارتجاع کارانه نشودند التزام دادند و اخراج شدند و البته دولت نگران حال آنها خواهد بود در صورتی که باز در آتیه مرتکب حرکات خلافی بشوند البته دولت از مجازات دادن جانی آنها از قبیل تبعید یا حبس هیچ فروگذار نخواهد کرد و تمام این اشخاص هم خارج نشدند بعضی از آنها هنوز حبس هستند و باز هم عرض میکنم که دولت در جلوگیری از این مجامع مضره هیچ محظوری ندارد و در صورتیکه باز علنی بشود جلوگیری خواهد کرد و باز هم اداره نظمیه تأکید میشود که ناظر اعمال آنها باشد که به محض اینکه در یک نقطه این حرکات را کردند باز هم جلوگیری بکند خاطر نمایندگان محترم مطمئن و آسوده باشد .
افتخار الواعظین ـ بنده میخواستم بآقا عرض کنم بعضی اعمال رأفت آمیز دولت بنده را به خیال این میاندازد که مردمان مرتجع مردمان خیلی خوشبخت هستند به جهت اینکه مادامی که استبداد است و دولت مستبده است جان و مالو ناموس مردو بدبخت دست آنها است و بنده بدبخت را اگر در اقصی مملکت گیر بیاورند قطعه قطعه و ریز ریز میکنند ولی وقتی که دولت مشروطه میشود هر حرکت مفسدانه مرتجعانه میکنند فوراً چند نفر وسائط غیر مشروع برای استخلاص آنها پیدا میشود برای آن وسائط غیر مشروع آنها را رها کند و اشخاصی که امروز مصدر اغتشاش و مفسده هستند چون آخر اسم آنها لقب آنها یک دوله و یک سلطنه است .
نائب رئیس ـ این اظهارات بکلی از حدود سئوال خارج است خواهش میکنم از حدود سوال خارج نشوند .
داخله ابداً چیزی در باین خصوص نبود یعنی سابقه نداشت و مخصوصاً به حکمران گیلان تاکید شده است کـه اگر یک چنین عادت مضره از سابق معمول بوده است و الان هم مجری است مخصوصاًجلوگیری کنندومرتکب را مجازات کنندهنوزجواب ازحکومت گیلان نرسیده است همین قدرعرض میکنم که آسوده باشند دراینکه وزارت داخله مراقب خواهد بود که اینگونه وقایع اتفاق نیافتد .
نایب رئیس ـ آقای ابوالقاسم میرزا درخصوص حکومت کرمانشاهان سئوالی داشتید .
ابوالقاسم میرزا ـ موقع سئوال بنده گذشت .
نایب رئیس آقـای اربـاب در خـصوص زرتشتیان کرمان سئوالی داشتید .
ارباب کیخسرو ـ سئوالی ندارم .
نـایب رئیس شاهـزاده سـلیـمان مـیرزا در خـصوص انـجمن اسلامـی سئوال ی داشتید بفرمائید .
سلیمان میرزا ـ باید اول عرض کنم که یک وضعی پیش آمـده است برای سئوالات که وقتی شخص سئوال می کند شاید دو ماه از آن وقت میگذرد و در جراید که می خوانید مردم تعجب می کنند که مگر وکلاء خواب بوده اند دو ماه است از این مسئله گذشته و حالا سئوال می کنند مجبواً باید عرض بکنم که از این عدم رعایت نظامنامه داخلی مجلس از طرف وزراء است نه از طرف وکلاء چنان چه بنده از وزیر خارجه سئوال که کردم تقریباً پس از یک ماه بود که حاضر شدند برای سئوال بنده تقریباً این سئوال راهم وقتیکه اعضای انجمن اسلامی گرفته شدند و مرخص شدند پس از سه چهار روز آنها را رها کردند از وزارت داخله نمودم و تا امروز که مدتی از آن گذشته است یک وقتی را پیدا کرده ام که آقای معاون محترم وزارت داخله را در پایان مجلس حضورشان راموفق شده ایم به سئوال پس آقایان ندانند که مطلبی که در تهران واقع شده است فاصله اش ازسنگلج تابهارستان یک ماه نیست بلکه فاصله کابینه وزراءتا مجلس یک ماه است حالا رجوع می کنم به سئوال خودم و استدعا می کنم کـه تعلیمات لازمه را منضم به اقدامات لازمه دوره سابق بفرمایندکه هروقت سئوال میکردندآنوقت می شنیدیم که می فرمودند اقدامات لازمه شده است این دوره هم ع ماًقریب می بینم که جوابهای ما یک (فورمول)معین است تعلیمات لازمه و دستورالعملهای کافیه است اگر این دو فورمول را بخواهند همیشه به ما جواب بدهند خوبست ما دیگر هیچ سئوالی نکنیم بنابراین بعد ازآنکه بنده تقاضا میکنم که غیراز تعلیمات لازمه واقدامات کافیه مطلب دیگری که جواب باشد بفرمایند آنوقت بنده شروع میکنم بسئوال و آن این است که پس از گرفتن اعضاء انجمن اسلامی با وجود داشتن اختیارات تام به این نحوکان و بعضی اقداماتی که در این راه شروع شد حتی بعضی شاگردهای مدرسه راگرفتند و حبس
نمودند متوقع بودیم به مرتجعین هم این اقدامات شود محبوسینی که در محبس هستند و آنها مدت ها است حبس کشیده اند و ابـداً کسی نمی داند که آنها برای چه محبوسند فقط تقصیر اینها این است که آنها بطوری که آقای افتخار الواعظین فرمودند یک شخصی نیستند که دوله وسلطنه درآخر اسمشان باشد یا توسط کنننده بزرگی نداشتند در صورتی که توسط در دولت مشروطه مرتفع است قانون باید اجرا شود و هیچ از آنها کسی احوالی نمی پرسد و کسی در صدد نیست آنها را از محبس نظمیه مسنخلص بکند لکن وقتیکه انجمن اسلامی در تهران پایتخت رسماً تشکیل می شود و تقریباً مرام او بر همه واضح است و احزاب سیاسی مجلس در وقتی که بالاتفاق می توانم ازجانب همه عرض کنم که متفق هستندو هیچ اختلاف نظر ندارند و آن مقاومت با ارتجاع است وزراء در عوض اینکه در این موضوع به یک اکثریت اتکال داشته باشند به یک اتـفاق تـام و تـمامی اتکال دارند معذالک از چنین هیئت دولتی چه متوقع باشیم متوقع آن هستیم که کاملااقداماتی بکنند و قطع بکنند ماده را نه اینکه آن ماده را زخمی بکنند و رها بکنند که بیشتر کار بکنند می بینیم یعنی دیده شده که قبل از آنکه رؤساء انجمن اسلامی راگرفتندبفاصله مختصری بدون هیچ مجازاتی و هیچ محاکمه آنها را مرخص کردندبه توسطهای غیر مشروع باستثنای بعضی کـه فرمودند بـنده عرض می کنم که بعضی نیستند و واحد است یک نفررابرای نمونه نگاه داشته اند و آن هم کسی است که دوله ندارد و مابقی را رها کردند باز می بینم و لابد وزارت داخله بـواسطه داشتند نـظمیه و پـلیس های مخفی بهتر از من یک نفر نماینده می بیند چرا کوتاهی میکنند .
نایب رئیس ـ این سئوال است یا استیضاح .
سلیمان میرزا ـ بله سئوال می کنم این حرف اسباب این شده است که آنها مشغول کار هستند و بر جدیت خودشان افزوده اند در این موقع سئوال می کنم از معاون محترم وزارت داخله که آیا این اشخاص را گرفتنددر صورتی که مرتجع بودند . معلوم بود فقط نظرشان این بود که یک اخطار و تنبیه آنها را رها کنند یا خیال دارند در آتیه مجازات بکنند یا این که همان طور آنها باید مشغول اقداماتشان باشند و آن تعلیمات لازمه رااگرداده اند آن تا چه مدتی در مقام عمل میآید که ما هم بدانیم چه ترتیبی اتخاذ کرده اند با وجود داشتن اختیارات تام به نحو کان در موضوع مرتجعین آیا چه اتخاذ کرده اند درصورتیکه قانون بآنها اجازه می دهد و اتفاق تام هم با آن ها همراه است و یا آنها را وا می گذارند وبهمان تنبیهی که فرموده اند اکتفاخواهند کردیا اینکه مجازاتی بآنها خواهند داد واینکه سئوال بنده چون خیلی طول کشیده است در ایـن مدت طول سئوال بـنده وزارت داخله چه اقدامی کرده است و چه نتیجه گرفته است از این دولـه ها و سلطنه ها که مشغول ارتجاع هستند .
معاون وزارت داخله شاهزاده سلیمان میرزا مقدمه را سئوال کردند قرار دادند و بنده جداً عرض میکنم که این سئوال نبود و و استیضاح بود وهمه اش چرا بودوچند مرتبه هم تعلیمات لازمه که از زبان بنده شنیده بودند تکرار کردند و بنده خیلی متأثرم از اینکه دراین مورد جناب رئیس اخطار قانونی نفرمودند بسیار خوب این از وظیفه مجلس شورای ملی بود ربطی به بنده
ندارد و در مـوضوع انجمن اسلامی سئوالات کردندوجوابها شنیده بودند اما جوابها تعلیمات لازمه نبود وروزاول هم آنها را مرخص نکردند و به توسط کمی آنها را رها نکردندچند نفر که عماید آنها از قبیل صدر السلطنه و امین الوزاره و نصیر لشگر و سایرآنها تحقیق بفرمائید ببینید چند روز حبس بودند و از آنها التزام گرفتند و قرار شد که چند نفرآنها تبعید شوند ازاین شهر آنوقت خلاص بشوند یک نفر پیرمرد که هفتاد سال ازعمرش میگذردناخوش است و راپورت میدهند که این شخص مشرف بموت است در صورتی دیگر مرتکب این عمل نمی شود او را رها بکنند اینکه میفرمایند دولت اختیارات تامه دارند بمناسبت همان اختیارات تامه حق دارد آن کسی را که گرفته است حبس کرده است بنام ارتجاع پس ازحبس واستنطاق اورامرخص بکند ودرصورتی که شما آنقدر اعتماد به هیئت دولت ندارید من نمی دانم به چه مناسبت این سئوالات را می کنید خوب است که استیضاح بکنید تا تکلیف یک مرتبه معلوم شود عرض می کنم انجمن اسلامی را وزارت داخله امر کرد به نظمیه متفرق کرد و چند نفر عماید آنها راگرفت آنهائی که بیگـناه بودند رها کرد و آن دوله ها و سلطنه ها که حضرت والا میفرمایند چندروز حبس کرد بلکه مدتی در حبس بودند و اگـر سرکار والا نمی دانند بفرستند سئوال بکنند و این که می فرمائید دو ماه طول کشیده است سئوال من خوب است یک نظری به آن سئوال خودتان بفرمائید که چندوقت است این سئوال را کردید و این مسئله ای که وزارت داخله دارد خود بنده که معاون وزارت داخله هستم چند دفعه حاضر شدم یک روز چهارده سئوال نمایندگـان را جواب دادم بعد وقت نداشتیدموکول شدبه جلسه آتیه اگـر شما وقت نداشته باشید و مجلس وقت نداشته باشد تقصیر بـنده چیست الان قریب چهل سئوال است باید سئوال شود بنشینید تا ساعت پنج و سئوال کنید تا جواب عرض کنم مقصود این است که سرکـار حـضرت والا خـوب است رعایت نزاکت را بکنید .
(در مرکز صحیح است صحیح است .)
سلیمان میرزا ـ محققاًوظیفه اکثریت نگاهداری کابینه خودش است .
به هر صورت خیلی خوب است اما اول آقای معاون وزارت داخله دو سهو بزرگ فرمودند یکی که وظیفه نیابت ریاست مجلس را بعهده گرفتند ویکی دیگر (در مرکز صدا بلند شد این ها جزء سئوال نیست ).
سلیمان میرزا ـ بله بازهم سئوال میکنم و چون و چرا را باید در استیضاح گفت اما باز سئوال می کنم که آیا این اشخاص را اگـر مجازات داده اند ( دیگر این لفظ چرا در او نیست ) آیا آن مجازات علنی است و چیست در کجانوشته شده است و کی میداند یکی از آنها بنده هستم بدون نیش این حرف را می زنم اگر مجازاتی داده اند و تحقیق کرده اند اگر میتوانید بفرمائید و این محاکمه که خود آنها می خواهند و لابداً هرکس حق دارد بـخواهد آیـا کـرده اند ایـن محاکمه را آیا می توانند بگویند که در موضوع این اشخاص که الان اسم بردند چه مجازاتی دولت معین کرده است و کی مجری داشته اند و چه وقت خواهند فرمود گمان میکنم که این سئوالات در نهایت نزاکت است اقدامات هم باید در حال نزاکت باشد .
معاون وزارت داخله ـ قـانـون مـجازات کـه برای این اشخاص هنوز از مجلس شورای ملی نگذشته است ولی معلوم است اشخاصی که حرکات آن ها یک هیجانی درمملکت تولید میکند دولت با مسئولیت تامی که در انتظامات مـملکتی دارد الـبته به هـر ترتیبی که صلاح دانست در جلوگیری آنها اقدام میکند حالا این اقدامات لازمه هـم یـکی لـغاتی است کـه مجبوریم بگوئیم اولا این را عرض کنم که تأسیس این انجمن اسلامی در این دوره جدیداً نشده است مدتها است که تشکیل شده تحقیق بفرمائید پس از این که علنی شد اول سری بود وظیفه وزارت داخله این بود که بآنها اخطاری بکنداگرپذیرفتندومتفرق شدندکه نعم المطلوب و اگرنپذیرفتند همینطور که اقدام کرد به نظمیه امر بکند که آنها را توقیف بکند و چون اخطار وزارت داخله بتوسط نظمیه در اول منتج یک نتیجه ای نشد این بود که امر به گرفتاری و توقیف آنها شد و رفتند آنها را گرفتند و حبس کردند مجازات موضوع خارجیش چیست در مملکت مشروطه کـه کسی نمی تواند بدون قانون منعرض کسی بشود و خودش این یک مجازاتی است که این ها را گرفتند وچند مدت حبس کردند و استنطاق کردند پس از آن آنها التزام دادند که بعد از این مرتکب این کارها شوند مرا منامه ای هم از آنها بدست نیآمد که از آنجا علامت ارتجاع بدست نیآمد که از آنجا علامت ارتجاع بدست بیایدوالا همان را دولت دست آویز می کرد و آن مجازاتی را که منظور نظرسرکار والا هست درباره آنها مجری میشود وحالامقصودنمایندگـان اینست که جلوگـیری تااینگونه مجامع بشود عرض کردم که به نظمیه تأکید شده است و اینها بعد از این قوه تأسیس اینکاررانخواهندکردو اگر در دفعه ثانی مرتکب شدند قول می دهم از طرف دولت که اینها یا آنکه تبعید یا اینکه در یک مدت متمادی حبس شوند و این خودش اقدامی است که دولت می تواند بکند و اینکه عده چند صد نفر تصور می شود این ها راکه دولت به نظر مفسد متمرد نمی تواند نظر بکند چند نفری بودند که القاء شبهات و خودشان هم میدانستند که انجمن را اسم گذاشته بودند و می خواستند بوسیله این اسم مقدس مردم را فریب بدهند دولت ملتفت شد میباید آنها را دستگیر کرد و البته آنها متنبه شدند و رؤسای آنها هم بعد از مرتکب اینکار نخواهند شد بلکه چند نفر را که مؤسس این اساس بوده اند قرار گذاشته ایم تبعید بکنند حالا این را دیگرتلگرافی نمی دانند چه عرض کنم .
نایب رئیس ـ آقای آدینه محمد خان راجع به قتل اهالی استر آباد سئوالی داشتید ؟
آدینه محمدخان ـ سئوال بنده درمورد مقتولین تراکمه بود ششماه از این هشت نفر
Page 9 - 10 missing