مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۸ تیر ۱۳۲۳ نشست ۴۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
دوره چهاردهم قانونگذاری
جلسه ۴۴
شماره مسلسل - ۱۳۰۱
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱۸ تیرماه ۱۳۲۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- اعلام جرم نسبت به آقای محمود پدر وزیر سابق پیشه و هنر
۳- سئوال آقای دکتر معاون و پاسخ آقای وزیر بهداری
۴- تصویب هشت فقره مرخصی
۵- تصویب و تمدید مدت رسیدگی به پرونده مربوط به اعلام جرم آقایان سهیلی و تدین
۶- قرائت دو فقره گزارش کمیسیون دادگستری مربوط به اعلام جرم آقایان سهیلی و تدین
۷- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یکساعت و ربع قبل از ظهر بریاست آقای سید محمد صادق طباطبائی تشکیل گردید.
صورت مجلس روز پنجشنبه ۱۵ تیرماه را آقای طوسی (منشی) قرائت نمودند.
- تصویب صورت مجلس
(۱- تصویب صورت مجلس)
رئیس- آقای اقبال.
اقبال- بنده را در صورت مجلس غایب بی اجازه نوشته‌اند در صورتیکه کسالت داشتم و بوسیله آقای یمین اسفندیاری بمقام ریاست تذکر داده شد و کسب اجازه کرده بودم.
رئیس- اصلاح می‌شود- آقای طوسی.
طوسی- بطوریکه در جلسه قبل بعرض رسید آن طرح پیشنهادی که تقدیم شد علی القاعده بایستی در جلسه تکلیف آن معلوم می‌شد و کمیسیونی از شعب یا هرطور که رأی مجلس اقتضا می‌کرد تکلیف آن طرح را معلوم می‌کرد بهر صورت جزء دستور است و تقاضا می‌کنم که تکلیف آن معلوم شود.
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت مجلس تصویب شد. سه نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند.
فاطمی- بنده اخطار قانونی دارم.
رئیس- بفرمائید.
فاطمی- اصل یازدهم قانون اساسی که مورد توجه آقایان هست عبارتش این است که می‌گوید: اعضاء مجلس بدواً که داخل مجلس می‌شوند بترتیب ذیل قسم خورده و قسم نامه را امضاء می‌نمایند. یک عده از آقایان هستند که قسم نخورده‌اند و این انعکاسش در خارج خوب نیست و موجب یک مذاکراتی می‌شود که برای مجلس شایسته نیست. بنده معتقدم آقای رئیس مقرر فرمایند صورت آقایانی که قسم نخورده‌اند از اداره بیاورند و در آخر جلسه اعلان بفرمایند و یک روز مخصوصی را در نزدیکترین روزها معین بفرمایند که در فلان روز آن آقایان حاضر شوند و قسم بخورند که دیگر ایرادی در کار نباشد (صحیح است)
رئیس- خود بنده هم همین نظر را داشتم و حالا که اخطار کردید برای روز پنجشنبه قرار می‌گذاریم که بقیه آقایانی که قسم نخورده‌اند قسم بخورند.
بعضی از نمایندگان- دستور.
مهندس فریور- بنده با ورود در دستور مخالفم.
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند چون عده زیاد نیست تصور می‌کنم مانعی ندارد اجازه داده شود (صحیح است) آقای فریور.
- اعلام جرم نسبت به آقای محمود بدر وزیر سابق پیشه و هنر
(۲- اعلام جرم نسبت به آقای محمود بدر وزیر سابق پیشه و هنر)
مهندس فریور- بنده خودم از آنهائی هستم که زیاد به نطق قبل از دستور معتقد نیستم ولی بعضی وارد پیش می‌آید که جای دیگری ندارد و باید قبل از دستور گفته شود و یکی از آن موارد مطلبی است که بنده دو سه مرتبه اجازه خواسته‌ام بعرض مجلس برسانم و موفق نشده‌ام و امروز موفق شدم و آن راجع باعلام جرمی است که بر علیه آقای محمود بدر وزیر سابق بازرگانی و پیشه و هنر بنده اعلام می‌کنم و تقدیم مقام ریاست می‌کنم و اگر بنا است خوانده شود خود بنده بخوانم (بعضی از نمایندگان- بفرمائید) (آقای مهندس فریور بشرح آتی اعلام جرم را قرائت نمودند) ریاست مجلس شورای ملی. اینجانب غلامعلی فریور بشرح ضمیمه برعلیه آقای محمود بدر وزیر سابق بازرگانی و پیشه و هنر طبق بند ۱ از ماده ۲ قانون محاکمه وزراء مصوب ۱۶ تیر۱۳۰۷ اعلام جرم می‌نمایم. در اوائل سال ۱۳۲۲ که آقای بدر متصدی وزارت پیشه و هنر بوده‌اند پیشنهادهائی از طرف چند نفر برای تهیه و فروش تخم نوغان بوزارت پیشه وهنر می‌شود که حاضرند هر جعبه تخم نوغان را بقیمت ۳۷ تا ۴۵ ریال تهیه و تحویل نمایند. از طرف اداره کل نوغان به کلیه اشخاصی که سابقه تهیه تخم نوغان دارند کتباً اطلاع داده می‌شود که آخرین قیمت پیشنهادی ک رسیده ۳۷ ریال است و از آنها تقاضا می‌شود که نظر خود را مرقوم و قیمت پیشنهادی خود را تعیین نمایند. در نتیجه استعلام قیمت فوق آقایان داود زاده- لاسکاریدیس سر کیسانس که از همان پیشنهاد دهنده‌های سابق بوده‌اند قبول می‌کنند که هر جعبه تخم نوغان را در رشت یا پهلوی از ۳۷ تا ۴۵ ریال تحویل نمایند و ضمناً با ارسال مدارک لازم مدلل می‌کنند که هم سابقه تحصیلات و هم سابقه عمل در این کار را دارند من جمله آقای داودزاده برای جلوگیری از هر اشکال احتمالی می‌نویسد علاوه بر اینکه در اروپا سالهای متمادی اداره کل تخم نوغان در وزارت پیشه و هنر بوده بعلاوه حاضر به سپردن تضمین بانکی است که در صورت عیب و نقص در عمل از عهده جبران کلیه خسارات وارده برآید. آقایان خانجیان و پاپادولیوس قیمت را از ۶۹ تا ۸۰ ریال معین می‌کنند. در اینموقع از طرف وزارت پیشه و هنر اعلان مناقصه برای تهیه تخم نوغان منتشر می‌شود (ملاحظه فرمودید که قبلاً قیمت را استعلام کرده بودند) و در نتیجه آگهی مناقصه آقایان داودزاده- سرکیسانس- لاسکاریدیس قسمت را به ۳۷ ریال تعیین ولی آقایان خانجیان و پاپا دولیوس پیشنهادی نمی‌دهند. در گزارشی که بعد از عمل مناقصه از طرف اداره کل نوغان بشماره ۱۷۹۲ مورخ ۱۳۲۲/۳/۱۱ برای عرض بمقام وزارت تهیه می‌شود این عبارت جالب توجه‌است. چون حسب الامر مقرر بود که سی تا چهل هزار جعبه به آقایان خانجیان و پاپادولیوس در نظر گرفته شود (این دو نفری که اصلاً در مناقصه نبوده‌اند) و میرساند که از طرف مقام وزارت باداره کل نوغان در این موضوع امر مخصوص صادر شده. با اینکه درگزارش نامبرده اداره کل نوغان بمقام وزارت صریحاً می‌نویسد که اگر بنا باشد در یک منطقه تهیه مقداری تخم نوغان به یکنفر و مقداری به نفر دیگر واگذار شود و در عمل هریک موجب اشکال دیگری را فراهم خواهد نمود معذلک آقای بدر در حاشیه این گزارش نوشته‌است «بآقای خانجیان و شخص دیگر نوشته شود که اگر حاضرند هر یک چهل هزار جعبه از قرار هر جعبه ۳۸ ریال قبول کنند برای عقد پیمان مراجعه کنند و الا به سهمیه این سه نفر اضافه شود» موضوع مدتی معطل و در این اثناء از طرف سه برنده مناقصه مکاتبات و تلگرافهای مفصلی به وزارتخانه ها- اداره نوغان- نخست وزیری می‌شود که فصل نزدیک بگذشتن است و استدعا می‌کنند که تکلیفشان معلوم شود. یکمرتبه و بدون مقدمه نامه‌ای از طرف وزارت پیشه و هنر بوزارت دارائی تهیه می‌شود مشعر بر اینکه در نتیجه مناقصه این قیمت‌ها بدست آمده ولی اگر از اشخاصی که سابقه صلاحیت دارند با قیمت گرانتر خریداری شود باطناً بر صلاح و ظاهراً بزیان دولت است (نامه شماره ۱۲۲۷۶/۲۱۲۴ مورخ ۲۲/۳/۲۳) در جواب این نامه وزارت دارائی در تاریخ ۲۲/۴/۱ می‌نویسد که موافقت می‌شود از هر کس که صلاح میدانند خریداری شود و طرح تصویبنامه لازم این کار را برای موافقت وزارت دارائی بفرستند. مطلب مورد توجه این که قبل از رسیدن این جواب از طرف وزارت دارائی که تاریخ آن ۲۲/۴/۱ است وزارت پیشه و هنر طرح تصویبنامه وزارت دارائی را در تاریخ ۲۶و۱۳۲۲/۳/۲۸ تهیه نموده و در پرونده موجود است بهر صورت در همان تاریخ ۲۲/۴/۱ که نامه وزارت دارائی می‌رسد فوراً طرح تصویب نامه برای موافقت وزارت دارائی فرستاده می‌شود. مطلب مورد توجه دیگر اینکه در حاشیه نامه شماره ۲۷۰۸ مورخ ۲۲/۴/۹ که اداره نوغان بعرض مقام وزارت رسانیده آقای وزیر نوشته‌است «مگر قرار نشد تخم نوغان تولیدی که از آقای خانجیان معادل چهار هزار و از آقای میکائیل پاپادولیوس نیز چهارهزار باشد در تصویبنامه غیر از این است» این مطلب میرساند که موضوع مورد علاقه بوده‌است. در جواب این موضوع اداره نوغان طی نامه شماره ۲۸۵۷ تاریخ ۲۲/۴/۱۴ گزارشی بعرض وزیر میرساند که از لحاظ صرفه جوئی شش هزار جعبه از غیر تولیدی دو مقاطعه کار کسر و بمقدار تولیدی آنها اضافه شد که/۱۲۰۰۰۰ ریال صرفه جوئی شود و اضافه نباید که حسب الامر قراردادهای آنها اصلاح شد (معلوم می‌شود امر مخصوص در این موضوع نیز صادر شده) ولی چون طرح تصویب نامه بایستی از همین قرار اصلاح شود و بدون موافقت وزارت دارائی عمل مزبور ممکن نبود شرحی جهت موافقت وزارت دارائی با طرح تصویبنامه به پیوست تهیه و تقدیم می‌شود» این نامه بود که اداره نوغان بعرض وزیر میرساند. در حاشیه این گزارش نوشته شده «گزارش و نامه وزارت دارائی برای امضای مقام وزارت حضوراً تقدیم مقرر فرموده‌اند احتیاجی بصدورنامه وزارت دارائی ندارد و طرح تصویبنامه اصلاحی به هیئت فرستاده شود که در تصویب آن اقدام فرمایند» (اینجا لازم است یک مطلبی را بعرض آقایان برسانم برای روشن شدن اذهان آقایانی که کمتر از کارهای اداری اطلاع دارند و آن این است که تصویبنامه‌ای که از هیئت وزیران صادر می‌شود باید بموجب قانون محاسبات عمومی قبلاً طرحش بموافقت وزارت دارائی رسیده باشد و همان طرح برود بهیئت وزیران و باین ترتیب تصویب نامه از هیئت وزیران صادر می‌شود: که هیئت وزیران در جلسه فلان بپیشنهاد وزارت پیشه و هنر باتکاء موافقت قبلی که وزارت دارائی بموجب نامه شماره فلان کرده‌است اینطور موافقت می‌کند) باین ترتیب تصویب نامه‌ای از هیئت وزیران باستناد موافقت قبلی وزارت دارائی صادر شده که از خانجیان ۳۱۰۰۰ تا ۴۱۰۰۰ جعبه غیر تولیدی از قرار ۵۹/۵ ریال که از خانجیان ۴۰۰۰ جعبه تولیدی از قرار ۶۹/۵ ریال برای رشت و از:
آقای پاپادولیوس ۳۱۰۰۰ تا ۴۱۰۰۰ جعبه غیر تولیدی از قرار /۵۰ ریال
آقای پاپادولیوس۴۰۰۰ جعبه تولیدی از قرار ۶۰ ریال برای پهلوی
و از آناتول فران ۲۸۰۰۰ جعبه غیرتولیدی از قرار ۳۷ ریال
و از آناتول فران ۱۲۰۰۰ جعبه تولیدی از قرار ۴۷ ریال
برای تربت حیدریه خریداری شود. در این جا باید تذکر داده شود که در طرح مورد موافقت وزارت دارائی مقدار خریداری از خانجیان و پاپادولیوس ۲۵ تا ۳۵۰۰۰ جعبه ذکر شده ولی در تصویب نامه هیئت وزیران که به اتکاء همان موافقت قبلی وزارت دارائی تهیه شده مقدار خریداری از خانجیان و پاپادولیوس ۳۱ تا ۴۱۰۰۰ است و این موضوع به دستور شخص آقای بدر انجام گرفته‌است (این جا است که طرح تغییر داده‌اند و به هیئت وزیران هم نگفته‌اند که این را تغییر داده‌ایم و آن چیزیکه مورد موافقت وزارت دارائی است این نبوده‌است. حالا یک مطلب دیگری است که این موضوع که رویش تصویب نامه صادر شده‌است اساساً عمل صحیحی نبوده‌است برای این که آنهائیکه در مناقصه شرکت کرده بودند صلاحیت فنی شان محرز بوده و خود وزارت پیشه و هنر و اداره نوغان هم آنرا قبول داشته‌اند بدلیل این که همین آقای داود زاده پسر داود زاده معروف تحصیلات مخصوصی در تخم نوغان داشته و چندین سال هم معاون فنی اداره نوغن بوده‌است و تحصیلات فنی او هم محرز است و صلاحیت مالی هم داشته‌است برای این که نوشته‌است که من تضمین بانکی می‌دهم و املاک خودم را تضمین می‌کنم و تعهد کرده‌است که اگر خسارتی پیش آمد به این وسیله جبران آن خسارت را می‌کنم پس این شخص هم صلاحیت فنی در تخم نوغان داشته و صلاحیت مالی او هم مسلم بوده‌است معذلک رفته‌اند از دیگری خریده‌اند درصورتی که آن اشخاص پیشنهاد هم نداده بودند پرونده عل به هیئت عالی بازرسی رجوع و نظری که هیئت مزبور داده‌است این است که: خرید تخم نوغان بعد ازاجرای عمل مناقصه به هیچوجه احتیاجی بصدور تصویب نامه نداشته و این عمل مخصوصاً از طرف وزارت پیشه و هنر بمنظور لوث مسئولیت بوده که در نتیجه بوده که در نتیجه آن ضرر عمده‌ای بخزانه دولت وارد نموده‌است. بعلاوه چون متن تصویب نامه صادره از هیئت وزیران با طرح مورد موافقت وزارت دارائی مغایرت دارد و در اعداد آن متعمداً تغییر داده شده مشمول ماده ۱۰۲ مربوط بجعل و تزویر در اسناد دولتی است. در خاتمه برای مزید بر اطلاع نمایندگان محترم اضافه می‌نماید که پس از بدست آمدن نتیجه عمل در سال جاری معلوم گردیده که تخم نوغان هائیکه بدین ترتیب خریداری و تحویل شده چون اغلب آنها مریض و فاسد بود علاوه بر زیانیکه توجه رعایای گیلان نموده از محصول نوغان بمقدار معتنابهی کاسته و بنابراین به تولید کشور صدمه و خسارت قابل توجهی وارد آمده‌است.
مدارک: پرونده‌های متشکله در اداره نوغان وزارت پیشه و هنر که قسمتی از آن به هیئت عالی بازرسی نخست وزیری و از آنجا بدیوان کیفر فرستاده شده‌است. یک مطلب دیگری که می‌خواهم مختصراً تذکر بدهم و رد شوم موضوع بودجه‌است نظر آقایان هست که روزهای آخر یک سه دوازدهم آوردند و با عجله فوق العاده تصویب شد و قرار شد که بودجه را بیاورند بعد دولت رفت یک صورتی آوردند که به همه چیز شبیه بود جز بودجه و یک روز که بنده بعنوان مستمع آزاد رفته بودم در کمیسیون بودجه خود دکتر میلسپو می‌گفت این بودجه نیست این یک قلم گلبال دخل است و یک قلم گلبال خرج است و این بودجه نیست و قرار شد بودجه را بیاورند و امروز روز هیجدهم ماه است و آخر این ماه ادارات حقوق ندارند این است که خواستم از مقام ریاست تمنا بکنم تأکید شود زودتر بودجه را بیاورند.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- چون موضوع بودجه را آقای مهندس فریور فرمودند خواستم برای اطلاع مجلس عرض کنم که پس از آنکه بودجه بکمیسیون آمد در نتیجه مطالعاتی که کمیسیون کرد این طور تشخیص داد که باید بودجه‌های تفصیلی هم بکمیسیون بودجه بیاید و توأماً با خود بودجه تصویب شود زیرا این نقض غرض می‌شود که ما بودجه تصویب کنیم و از اقلام جزء آن اطلاع کامل نداشته باشیم این بود که قرار شد بودجه‌های تفصیلی را تا ۱۵ تیر بیاورند و در صورت مجلس کمیسیون بودجه هم قید شد که متعهد شدند بودجه‌های تفصیلی را تا ۱۵ تیر بیاورند و چون تأخیر شد با اطلاع اعضاء کمیسیون بودجه روز دهم تیر یک نامه از کمیسیون بودجه بوزارت دارائی نوشتیم که شما باید تا ۱۵ تیر بودجه‌های تفصیلی را بکمیسیون بودجه بدهید و نباید در این کار تعویقی بشود و تاکنون هم که نفرستاده‌اند بایستی تا روز مقرر فرستاده شود و این تذکر بجائی هم بود و لازم است از طرف مقام ریاست هم تذکر داده شود که هر چه زودتر بودجه را بیاورند و فعلاً هم با آنکه فصل تابستان است و شاید تعطیل شود معذلک اعضاء کمیسیون بودجه همه برای طرح و مطالعه و تصویب بودجه حاضر هستیم ولی تاکنون از طرف دولت بودجه داده نشده‌است.
رئیس- آقای طباطبائی
محمد طباطبائی- بنده هم یک مختصر تذکری خواستم عرض کنم و آن این است که همه میدانیم که تصویب بودجه به آخر این ماه نخواهد رسید و باید یک دوازدهم تصویب کنیم که کار ادارات و وزارت خانه معطل نشود ولی فعلاً خواستم از مقام ریاست تقاضا کنم که یک ترتیبی بفرمایند که یک فاصله بیشتری بین جلسات مجلس واقع شود که با این فاصله فرصت بیشتری برای کمیسیون پیدا شود که بتوانند وارد بودجه‌های تفصیلی بشوند و خیال می‌کنم مطلب لازم تر ازبودجه هم درمجلس نداریم و هوا هم گرم است اگر یک فاصله برای جلسات در نظر بگیرند تصور می‌کنم بتوانیم بودجه را در کمیسیون بگذرانیم.
جمعی از نمایندگان- خیلی کار لازم در مجلس داریم.
رئیس- عجالتاً این مطلب مطرح نیست.
- سئوال آقای دکتر معاون و پاسخ آقای وزیر بهداری
(۳- سئوال آقای دکتر معاون و پاسخ آقای وزیر بهداری)
رئیس- آقای وزیر بهداری برای جواب سئوال آقای دکتر معاون حاضرند و تقاضا کرده‌اند که این مطلب را جلو بیندازیم و بعد به باقی مسائل می‌رسیم. آقای دکتر معاون.
دکتر معاون- بطوریکه خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است اوضاع بهداشت مملکت چندان رضایت بخش نیست و الآن تقریباً سه ماه است که جناب آقای دکتر لقمان الملک متصدی وزارت بهداری شده‌اند می‌خواهم بدانم که در این سه ماه با سوابق ممتدی که در صحیه کل مملکتی داشته‌اند چه اقداماتی برای بهبودی اوضاع بهداشت مملکت کرده‌اند. سئوال بنده این بود.
وزیر بهداری (آقای دکتر مالک)- بنده خیلی خوشوقتم از اینکه آقای دکتر معاون نماینده محترم نظر بعلاقه‌ای که در پیشرفت امور بهداری دارند از بنده راجع باینموضوع سئوال فرمودند و قبل از اینکه بسئوالشان جواب عرض کنم چند توضیح مختصر باید عرض کنم. از زمان تصدی بنده بوزارت بهداری یک مدت خیلی طولانی نگذشته‌است شاید هنوز سه ماه هم نشده‌است و در مدت سه ماه هم مسلم است که کارهای مهم اساسی نمی‌شود انجام داد حتی این مدت برای انجام کارهای جزئی هم در یک مملکت باین وسعت که در یک میلیون و ششصد هزار کیلومتر پخش است کافی نیست مخصوصاً بنده بجهت اینکه الآن نزدیک دوازده سال است که از امور بهداری کناره گیری کرده بودم و رفته بودم پشت میز بیمارستان و کار فنی خود را می‌کردم و اصلاً وارد این قضایا نبودم و پیش بینی هم نمی‌کردم که یک وقتی بنده را آقایان احضارخواهند کرد به مشاغل دولتی در هر حال بعد از چند سال که بنده واردکار شدم وضعیت را خیلی خوب ندیدم. در اینمدت مسلم است اقداماتی شده‌است و این اقدامات را بطور خیلی اختصار خدمت آقایان عرض می‌کنم و امیدوارم آقای دکتر معاون هم که یکی از نمایندگانی است که بیش از همه شاید از امور بهداری اطلاع دارند و نظر به اینکه یکی از همکاران بنده هستند و بنده همیشه بنظر احترام به ایشان می‌نگرم زیرا یکی از متخصصین فنی جراحی هستند و بنده به ایشان ایمان دارم و امیدوارم ایشان را دراین قسمت متقاعد کنم. در ابتدائی که بنده شروع به کار کردم اول اوضاع داخل خود مرکز وزارت بهداری را یکقدری مرتب کردم که نظر و ترتیبی در آنجا حکمفرما باشد و کارها می‌بایستی با سرعت جریان پیدا کند و این کار شده‌است و از وقتی که بنده آنجا رفته‌ام وضعیات خیلی مرتب تر شده‌است و کارها خیلی سریعتر شده‌است بنده با همان افراد واعضاء و با همان چرخها کار می‌کنم و تصور می‌کنم که مرتب تر شده باشد و اگر اقداماتی که وزارت بهداری کرده‌است در خارج انعکاسی پیدا نکرده‌است بنده خودم اعتراف می‌کنم که بروزنامه‌ها خبری نداده‌ام که درج شده باشد برای اینکه اعتقاد بتظاهر ندارم و اعتقاد ندارم باینکه شخص تا مختصر قدمی برداشت فوری جار و جنجال برپا کند که من فلان کار را کردم خیر این وظیفه من است من حقوق می‌گیرم از دولت که بروم انجام وظیفه کنم انجام وظیفه کردن هم احتیارج به جار و جنجال ندارد (صحیح است) این است که بنده بجائی خبر ندادم ولی کارهائی شده‌است بنده در روزهای اولی که بوزارت بهداری رفتم دستور دادم که در تمام ولایات مشغول تلقیح بشوند برضد آبله و برضد حصبه و بر ضد شبه حصبه و این اقدامات همه جا شده‌است آنچه گزارش رسیده‌است راجع به آبله کوبی متجاوز از ۱۵۵ نفر (به بخشید پانزده هزار و پانصد. باز هم به بخشید) صد و پنجاه و پنج هزار و سیصد و ده نفر تلقیح شده‌اند و آنهائی که تلقیح ضد حصبه شده‌اند گزارش تمام شهرستانها هنوز نرسیده‌است ولی گزارشی که رسیده ات یکی درگرگان است که در نتیجه زلزله خیلی احتمال داشت که وضعیت خوب نباشد و حصبه بطور اپیدمی پیدا شود فوری آنجا تلقیح شروع شد ۹ هزار نفر تلقیح برضد حصبه در آنجا شده‌است در سمنان تقریباً هفتصد نفر در جاهای دیگر هم تلقیح شده‌است دستوراتی بمأمورین بهداری داده شده‌است که همه جا مشغول تلقیح شوند در تهران هم همینطور آگهی داده شد ولی متأسفم از اینکه عرض کنم که مردم را دعوت می‌کنند که بیایند مجانی تلقیح کنند ولی آنطور که باید استقبال نمی‌کنند و نمی‌آیند در صورتیکه تلقیح مجانی است (طباطبائی می‌ترسند) ممکن است بترسند ولی همه شان که نمی‌ترسند یکقدری هم بی علاقگی سبب شده‌است وقتی که مریض شدند و اویلا شروع می‌شود که چرا بچه من حصبه گرفت امروز که مریض نیست می‌گویند بیا تلقیح کن اعتنا نمی‌کند موقعی که دستور تلقیح داده شد مقدار زیادی واکسن ضد تیفوس و واکسن ضد حصبه به ولایات فرستاده شد تقریباً ۴۳۶۷ شیشه واکسن ضد تیفوس که تقریباً برای تلقیح ۸۷۲۴۰ نفر کافی است و هزار و سیصد شیشه واکسن ضد تیفوئید که برای بیست هزار نفر کافی بود فرستاده شد و یک مقداری هم در ولایات ما ذخیره داشتیم و برای احتیاط اینها را هم فرستادیم که کم نیاید در اول فروردین همانموقعی که بنده آمدم برای بهداری با ژنرال ریدلی که یکی از مستشاران نظامی است در وزارت جنگ با او داخل مذاکره شدم راجع بهمکاری در جلوگیری از مالاریا در خرم آباد چون در آنجا متخصصین بودند ما یک مأمورینی فرستادیم که بروند با آنها همکاری کنند و سیستم کار و طرز کار آنها را به بینند و یاد بگیرند و این کار شد و یک عده رفتند آنجا و مشغول کار شدند و فعلاً هم مشغول عملیات هستند، مساحتی که مالاریا خیز است در حدود ده کیلومتر در بیست و چهار کیلومتر است آنجا مشغول هستند و آن دکتر امریکائی را که بنده چند روز قبل بسمت مشاور فنی پیشنهاد کردم به مجلس که استخدام شود فرستادم که برود بازرسی کند رفت و بازرسی کرد و گزارش داد که عملیات آنها رضایت بخش است و کار خوب پیشرفت می‌کند و امیدواری هست که اگر مالاریا بکلی برطرف نشود خشکانیدن باطلاقها بکلی عملی شود چون درخانه‌ها حوض‌ها و آب انبار باقی می‌ماند که باید آنها را هم تحت نظر گرفت تا بکلی برطرف شود و برای خشکانیدن باطلاقها مقداری نفت ما تهیه کرده‌ایم که پاشیده شود و از بین برود. موضوع بهداری دهستانها از مسائل بسیار مشکل وزارت بهداری است برای اینکه اعزام طبیب بدهستانها و اطباء سیاری که باید بروند وسیله می‌خواهد سابق بر این بهر وسیله بود اقداماتی می‌شد ولی حالا نه اتومبیل است و نه وسیله‌است باین مناسبت وزارت بهداری دچار اشکالات زیاد گردید و برای عمل سیاری مذاکره کردیم با آن مقاماتی که باید اقدام بکنند که بما ۴۸ آمبولانس و اتومبیل بدهند و ما این آمبولانسها و اتومبیل‌ها را مجهز کنیم و برای ارسال طبیب و دوا در هر استانی از دو تا سه تا به نسبت وضعیت استانها و به نسبت تعداد اتومبیلی که داریم بفرستیم سیاری کنند و معلوم است که با این ترتیب وضعیت بهداشت بهتر خواهد شد و آن جاهائی که آمبولانس و اتومبیل نمی‌تواند برود در نظر گرفتیم که پنجاه موتورسیکلت که دو نفر بتوانند سوار شوند برای راههای باریک شهرستانها در نظر گرفته شده‌است و با مقامات مربوطه مذاکره شده‌است که اینها را بما بدهند و البته وقتی بودجه از مجلس شورای ملی گذشت فوراً اقدام می‌شود پیش از تصدی بنده تقریباً چند ماه بود که دوا بولایات فرستاده نشده بود و یک اشکالاتی پیش آمده بود که نتوانسته بودند دواها را بدهند و بنده که آمدم این بنگاه کل داروئی را بمحض اینکه رفتم بوزارت بهداری مجبور کردم که دوا بفرستند در حدود ۱۲۳۱ صندوق دوا بولایات فرستاده شده‌است و شاید بیش از این هم فرستاده شده‌است ولی البته چون وسائل حمل و نقل در دست ما نیست باین جهت ممکن است بعضی‌ها دیرتر و بعضی‌ها زودتر برسد ولی در هرحال از بنگاه کل داروئی فرستاده شده‌است و رفته‌است و دیگر اینکه ارسال دارو تنها بولایات کافی نبود زیرا دارو را ما می‌فرستادیم و بعضی آقایان شکایت می‌کردند که این دارو به فقرا نمی‌رسد برای اینکه این نظر آقایان هم تأمین شود بنده دستور دادم که در هر محلی از معتمدین محلی پنج نفر معین شود یکی فرماندار باشد و چهار نفر دیگر که یکی از علمای محل و یکی از اعیان و یکی از تجار و از معتمدین باشند که با نظر آنها دارو داده شود و بدون اطلاع آنها دارو بکسی داده نشود و تفریط نشود (صحیح است- بسیار خوب نظری است) بطوری که آقایان اطلاع دارند علل مهم سرایت بیماری تیفوس که متأسفانه در این دو ساله اخیر زیاد انتشار داشته‌است شپش است و برای اینکه این جانور یا حشره از بین برود یک اقدامات مجدانه بایستی بشود باید سعی کرد که مردم حتی الامکان تمیز باشند وبرای اینکار درست است که باید تبلیغات کرد و حمام ساخت و افراد را شست و شو داد ولی این کاملا فایده ندارد یک دوای جدیدی است که تازه اختراع شده‌است این دوا را بوسیله تلمبه می‌زنند از لای پیراهن به تن آدم و آنوقت تا پانزده روز دیگر شپش جرأت ندارد به تن آن شخص بیاید (البته اینطور می‌گویند و امیدواریم همینطور هم باشد) بهر حال در موقعی که این مرض درناپل پیدا شد بمورد تجربه گذارده شده‌است نتیجه خوب هم گرفته‌اند بنده این دوا را خواسته‌ام و آن اسبابهایش را هم خواسته‌ام که بیاورند و امیدواریم که تا دو سه ماه دیگر برسد.
امینی- از کجا خواسته اید؟
وزیر بهداری- از کمیته خاورمیانه و امیدواریم که این دواها بیاید و قبل از آن که زمستان شروع بشود ما باید اقدام بکنیم که امسال مثل سالهای دیگر نشود. بودجه وزارت بهداری را آقایان مسبوق هستند که بودجه زیادی نیست (طباطبائی- خیلی کم است) با این وصف بنده عرض می‌کنم که به قسمت‌های فنی تا حدی افزوده می‌شود ولی عوضش به پرسنل اضافه نشده‌است و تشکیلات جدیدی هم که داده شده‌است آن تشکیلات احتیاج به بودجه زیادتری خواهد داشت و البته تشکیلات را از اول امسال همه را نمی‌توانیم اجرا کنیم ولی بتدریج باید تکمیل بشود اجرا بشود برای اینکه وزارت بهداری بتواند اشخاصی را داشته باشد که امور بهداری را در ولایات متعهده بشوند با دانشکده پزشکی قرار گذاشته‌ایم که یک آموزشگاههائی را برقرار کند و در خراسان هم الآن مشغول هستند و یک مقدار از بودجه اش را هم وزارت بهداری بدهد تا یک عده پزشک تهیه بکند برای ولایات در بودجه هم برای اینکه وجهی تأمین شده‌است همچنین برای تأسیس یک محلی که در آن جا اطبای بهداری را برای امور بهداری تربیت می‌کنند آن هم در بودجه امسال تأمین شده‌است. برای جلوگیری از امراض تراخم و مالاریا و امراض تناسلی و غیره یک اعتباراتی در بودجه امسال تأمین شده‌است و امیدواریم وقتی که تصویب شد بتوانیم داخل عمل بشویم یکی از امور مهمه که وزارت بهداری می‌بایستی کرده باشد آن تشکیل سازمان وزارت بهداری بود که در این چند ماه تکمیل شد که صورتش خدمت آقایان تقدیم شده‌است و امیدواریم بزودی تصویب بفرمایند و اجرا بشود. وقتی که بنده به وزارت بهداری رفتم خیلی صحبتها بود و بنده ناچار شدم که بفرستم و به بینم این صحبت هائی که شده‌است حقیقتاً صحت دارد یا خیر باینجهت به چند نقطه یک عده مفتش بازرس یعنی یک هیئت تفتیش و بازرسی فرستادم که بهتر بتوانند قضایا را رسیدگی کنند و مطابق آن گزارشهائی که داده‌اند قضایا را تعقیب کنند و اگر کسی واقعاً تقصیری دارد باید کشف کنند و تعقیب بکنند و اگر تقصیری ندارند آنها را راحت بگذارند که بعدها بهشان کاری داده شود (صحیح است)
اردلان- نسبت به اطبای ولایات هم یک توجهی بفرمائید.
وزیر بهداری- چشم.
رئیس- آقای دکتر معاون فرمایشی دارید؟(خیر)
جمعی از نمایندگان- دستور دستور
رئیس- از سه نفر آقایان که اجازه خواسته بودند یک نفر دیگر باقی است.
جمعی از نمایندگان- باشد برای جلسه آتیه حالا وارد دستور بشویم.
- تصویب هشت فقره مرخصی
(۴- تصویب هشت فقره مرخصی)
رئیس- با دستور مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) پس وارد دستور می‌شویم. در دستور آقا چند چیز داریم و یک عده گزارشهائی است که از کمیسیون عرایض و مرخصی راجع بمرخصی هائی که تقاضا شده‌است باید قبلاً بعرض آقایان برسد.
گزارش مرخصی آقای ملک مدنی:
آقای ملک مدنی برای اصلاح امور اجتماعی حوزه انتخابیه خود مسافرتی نموده و در نتیجه پنجاه و یکروز از تاریخ ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۲۳ غایب بوده‌اند و درخواست اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای دکتر شفق شما مخالف هستید؟
دکتر شفق- بنده مخالف هم نیستم و برخلاف نظر آقایان بنده معتقدم به اینکه برای تعیین تکلیف این لوایح و طرحهای قانونی باید هیئت رئیسه از وزرای مربوط دعوت کند تا مطرح شود. الآن یک طرحی است که ۴ ماه است در مجلس خوابیده‌است و الآن هم وزراء حاضر نیستند و وارد دستور هم که شده‌ایم تازه صحبت از مرخصی‌ها است وقتی مجلس نباید باین جور چیزها بگذرد.
هاشمی- بنده استدعا می‌کنم از آقایان که مخصوصاً در تشکیل کمیسیونهای مربوطه بیشتر اظهار علاقه بفرمایند آنوقت کار مجلس قهراً بهتر پیش می‌رود.
رئیس- طرح و لایحه که می‌فرمایند آنچه بایستی آقایان وزراء حاضر بشوند اعلام شده‌است و آمده‌اند و مسبوق هم هستند و مخصوصاً امروز آن گزارش دادگستری مطرح است و اول او است ولی آقای وزیر جنگ اتفاقاً حاضر نیستند این است که لوایحی داریم که مربوط به کمیسیون مبتکرات است و باید بقابل توجه بودن آنها رأی گرفته شود و همچنین یک راپرت هائی از کمیسیون دادگستری که باید آنها هم خوانده شود و رأی گرفته شود مرخصی هم فرق نمی‌کند آن هم باید تکلیفش معلوم بشود و تکلیف حسابداری مجلس معلوم بشود. (صحیح است) نسبت به گزارش مرخصی آقای ملک مدنی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
گزارش مرخصی آقای ذوالفقاری:
آقای ذوالفقاری درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ ۲۸ خرداد ماه ۱۳۲۳ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس- آقایانیکه با ۲۰ روز مرخصی آقای ذوالفقاری موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای نراقی:
آقای نراقی بواسطه خستگی و کسالت و لزوم معالجه و استراحت درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده که شروع آن در تیرماه ۱۳۲۳ خواهد بود نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس- آقایانی که با یک ماه مرخصی آقای نراقی به شرحی که خوانده شد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد گزارش مرخصی آقای جواد مسعودی:
آقای جواد مسعودی بواسطه کسالت مزاج بیست و دو روز از تاریخ دهم اردیبهشت از حضور در مجلس معذور بوده‌اند و درخواست اجازه نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با درخواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس- آقایانیکه با بیست و دو روز مرخصی آقای جواد مسعودی موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای خاکباز:
آقای خاکباز درخواست چهل و پنجروز مرخصی از تاریخ حرکت نموده‌اند کمیسیون عرایض و مرخصی با یکماه آن موافقت نموده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای خاکباز قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای بیات:
آقای بیات درخواست یکماه مرخصی از تاریخ هیجدهم تیرماه ۱۳۲۳ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
رئیس- آقایانیکه با مرخصی آقای بیات موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش مرخصی آقای رحیمیان:
آقای رحیمیان برای انجام امور محلی درخواست یک ماه مرخصی از تاریخ استفاده نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش آن بعرض مجلس شورای ملی می‌رسد.
رئیس- آقایان موافقین با مرخصی آقای رحیمیان قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
گزارش مرخصی آقای خلعت بری
آقای خلعت بری درخواست ۲۰ روز مرخصی از تاریخ اول تیرماه ۱۳۲۳ نموده‌اند و مورد موافقت کمیسیون عرایض و مرخصی واقع شده اینک گزارش تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- عرض کنم بنده خواستم آقایان توجه بفرمایند که این طور مرخصی‌ها قانون لازم ندارد و شأن مجلس هم این نیست که ما جلسه را معطل بکنیم برای بیست روز یک ماه مرخصی اگر تصویب بفرمائید خود مقام ریاست تا یک ماه موافقت کند (خیر این نمی‌شود) با تصویب کمیسیون عرایض و مرخصی در حدود یک ماه آقای رئیس بتوانند بیک نفر مرخصی بدهند (خیر نمی‌شود برخلاف نظامنامه‌است) وقتی که این اجازه از طرف آقایان داده شد آن در حکم نظامنامه‌است
رئیس- آقای مهندس فریور
مهندس فریور- بنده بعنوان مخبر کمیسیون عرایض و مرخصی لازم بود که عرض بکنم که این طرحی که پیش گرفته شده‌است مطابق نظامنامه بوده‌است (صحیح است) اما این کثرت مرخصی‌ها که بنظر آقایان می‌رسد زیاد خاطر آقایان را زننده نکند زیرا اینها مرخصی هائی است که سابقاً استفاده شده‌است بنابراین راپرت‌ها جمع شده و خیلی بنظر می‌رسد چون یک مرتبه بعرض مجلس می‌رسد. یک مطلب دیگری هم که خواستم بعرض آقایان برسانم این است که در کمیسیون عرایض و مرخصی قرار گذاشتیم که آقایانی که تمکن مالی شان زیاد است بطوری که اگر حقوق مجلس را بگیرند یا نگیرند برای آنها علی السویه‌است حق این است که مقداری از حقوق مرخصی شان را برای صندوق اعانات بدهند. البته ما نمی‌توانستیم که مرخصی شان را نگاه داریم و موکول باین امر بکنیم ولی چون عده مراجعه کنندگان به مجلس و جناب آقای رئیس هم زیاد است برای اعانات حق این است که هر کدام از آقایان که تمکن مالیشان کافی است یک مقدار از حقوقشان را به آن صندوق اعانه بدهند (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر شفق
دکتر شفق- بنده هم می‌خواستم عرض کنم قبل از اینکه یک ماده واحده برای اینکار تنظیم شود و بمجلس بیاید خواستم استدعا بکنم که آقایانی که تمکن مالی شان کافی است یکمقدار حقوقشان را بنفع مجلس صرف نظر بفرمایند
رئیس- آقای نبوی
نبوی- بنده با مرخصی آقای خلعت بری مخالفتی ندارم خواستم عرض کنم که حالا این گزارش‌ها انده‌است همه را یکمرتبه مطرح نفرمائید.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- یکی اجازه داده نشود مگر اینکه مریض باشد. با این ترتیب کاملاً مخالفم و به عقیده خودم باید این ترتیبات را تذکر بدهم.
رئیس- راجع باین قسمت که فرمودند کمیسیون رعایت عده را می‌کند و اجازه نمی‌دهد. رأی می‌گیریم به بیست روز مرخصی آقای خلعت بری آقایانیکه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. گزارش از کمیسیون دادگستری:
- تصویب تمدید مدت رسیدگی بپرونده مربوط به اعلام جرم آقایان سهیلی و تدین
(۵- تصویب تمدید مدت رسیدگی بپرونده مربوط به اعلام جرم آقایان سهیلی و تدین)
ریاست محترم مجلس شورای ملی- نظر بتراکم امور در کمیسیون قوانین دادگستری و پیش آمد کارهای فوق العاده در مجلس کمیسیون دادگستری موفق نگردیده بپرونده‌های اعلام جرم نسبت به آقای علی سهیلی از طرف آقای فرخ نماینده محترم و مدیران جراید و نسبت به آقای سید محمد تدین از طرف آقای طباطبائی نماینده محترم در ظرف مدت قانونی رسیدگی و گزارش خود را تقدیم نماید بنابراین استدعا دارم موافقت مجلس شورای ملی را برای دو ماه مهلت اضافی جلب و بکمیسیون اعلام فرمایند تا فرصت کافی برای رسیدگی بپرونده‌های مزبور پیدا شود. مخبر کمیسیون قوانین دادگستری- دکتر عبده.
رئیس- آقای روحی
روحی- بنده می‌خواستم عرض کنم حالا که تمدید می‌خواهند راجع بکار آقای بدر هم ضمیمه کنند
جمعی از نمایندگان- نمی‌شود نمی‌شود.
روحی-… برای اینکه نتیجه بهتر حاصل شود یک مرتبه تصمیم بگیرند و بمجلس اطلاع بدهند.
رئیس- آقای نقابت
نقابت- یک پرونده‌ای است راجع بخواربار تبریز و در آن پرونده آقای تدین اتهاماتی دارند ولی این پرونده رسیدگی نشده حتی برای یک مرتبه هم در کمیسیون مطرح نشده و موعد قانونی هم نگذشته‌است حالا که اینجا اسمی از سهیلی برده می‌شود بهتر است که نسبت به آقای تدین هم رسیدگی شود که کارشان یکمرتبه درست شود (رئیس- مال هر دو هست) خوب اگر مال هر دو هست که بنده عرضی ندارم.
مخبر (آقای دکتر عبده)- راجع بمطلبی که آقای نقابت فرمودند همانطور که آقایان ملاحظه فرمودند این تقاضای تمدید هم نسبت به آقای سهیلی است و هم نسبت به آقای تدین است اما چنانچه آقایان ملاحظه فرموده‌اند این اتهامات آقای سهیلی و آقای تدین چندین قسمت بود نسبت ببعضی از این قسمت‌ها که رسیدگی شده و گزارش آن تقدیم مجلس شده و نسبت به آن قسمت هائی که رسیدگی نشده‌است تقاضای تمدید شده‌است.
رئیس- رأی می‌گیریم … (طباطبائی- بنده عرضی دارم) بفرمائید.
طباطبائی- عرض کنم از موقعیکه نسبت بآقایان اعلام جرم شده‌است تا بحال بیشتر از دو ماه است و به طوری که باطلاع آقایان رسید هنوز کمیسیون وظیفه خودش را انجام نداده و حالا هم دو ماه وقت خواسته شده و بنظر من دو ماه خیلی است اگر نظر این نیست که این دست و آن دست بکنیم و امرار وقت شود (البته این نظر هم نیست) تقاضا می‌کنم موافقت بفرمائید که تا ۲۰ روز یا یکماه مهلت بدهیم که کمیسیون دادگستری این کار را انجام دهد.
رئیس- آقای بهبهانی.
بهبهانی- بنده چون افتخار عضویت این کمیسیونرا دارم می‌خواهم عرض کنم که کارهای کمیسیون منحصر باین نبوده‌است و یک کارهای فوق العده دیگری داشته که باید کمیسیون بآن کارها رسیدگی بکند و البته یک لوایحی بوده‌است که بکمیسیون آمده‌است و آقایان ملاحظه می‌کنند که علاوه بر این رسیدگی باعلام جرم هم یک لوازمی دارد برای این که باید به پرونده‌های مختلف از وزارتخانهای مختلف و حسابداری‌های مختلف و نماینده‌ای مختلف از وزارتخانه‌ها و غیر وزارتخانه‌ها احضار شوند و از آنها هم یک سئوالاتی شود بنابراین یکماه که مطابق قانون معین شده‌است خیلی کم است در هر حال کمیسیون و کارمندان کمیسیون تقصیری در این کار نکرده‌اند فقط چیزیکه هست امتداد مدت یک طوری بوده‌است که نتوانسته‌است انجام دهد و حالا هم چون کارهای کمیسیون زیاد است و وقت کم است این است که بنظر بنده دو ماه زیاد نیست و آقایان هم موافقت بفرمایند تا کمیسیون بتواند کار خودش را انجام دهد
مخبر کمیسیون- بنده نظر آقای بهبهانیرا تأئید می‌کنم ملاحظه بفرمائید کار کمیسیون مثل کار یکنفر مستنطق می‌ماند که باید تحقیقاتی بکند و دقیقاً رسیدگی بکند مخصوصاً اگر محل وقوع جرم در تهران نباشد مخصوصاً در مورد اعلام جرم نسبت بآقای تدین که محل وقوع جرم در تبریز است این است که رسیدگی کامل باین قضیه محتاج بیک تحقیقاتی است که باید انجام شود و قبل از رسیدگی و بررسی کامل از طرف کمیسیون نمی‌شود رأی داد این است که بنده تصور می‌کنم که دو ماه تقاضای تمدید کافی باشد
رئیس- آقای نبوی مخالفید؟
نبوی- بنده در ضمن اینکه می‌خواهم از مقام ریاست استدعا بکنم که تذکر بدهند که کمیسیونها جلسات خودشان را تشکیل بدهند بنده هم چون عضو کمیسیون دادگستری هستم می‌خواهم عرض بکنم که کمیسیون دادگستری هستم می‌خواهم عرض بکنم که کمیسیون دادگستری تنها کمیسیونی بوده‌است که جلسات خود را مرتباً تشکیل داده‌است و تصور می‌کنم فقط شاید یکی دو دفعه تشکیل شده‌است و کارهائیکه داشته‌است مطرح نموده‌است و مرتباً رد شده‌است و الآن هم در کمیسیون لوایحی موجود است که از طرف وزارت دادگستری داده شده‌است و همچنین طرحهائی است که از طرف آقایان نمایندگان پیشنهاد شده‌است بنابراین با بودن آن طرحها که بعضیهاش فوریت دارد و تصور می‌کنم که مدت دو ماهی که تقاضا شده کافی است و نمی‌شود کمتر کرد
رئیس- بالاخره رأی می‌گیریم
محمد طباطبائی- بنده مخالفم، مذاکرات کافی نیست اجازه میفرمائید؟ شما خیال کردید که کمیسیون عدلیه باید وارد ماهیت دعوی بشود و مثل یک محکمه طرف را بخواهد و تحقیق کند شما یک اعلام جرم کرده‌اید این می‌آید
به کمیسیون دادگستری کمیسیون دادگستری باید مطالعه کند ببیند با مقرراتی که دارد آیا وفق می‌دهد یا نه برای محاکمه یک وزیر از لحاظ اعلام جرمی که شده آیا کافی است یا نه و اینطور نیست که شما بخواهید تمام موارد را رسیدگی کنید و مأمورین را از آذربایجان بخواهید الآن دو ماه است که این موضوع داده شده بکمیسیون دادگستری و کمیسیون دادگستری حتی برای یکمرتبه هم وارد رسیدگی نشده‌است و الآن آقای نبوی با این ترتیبی که فرمودند تصور نمی‌شود تا دو ماه دیگر هم کمیسیون دادگستری این کار را انجام بدهد.
رئیس- آقای مخبر جواب بدهید.
مخبر کمیسیون دادگستری- عرض کنم بطوری که مسبوقید رسیدگی برای اینکار دو مرحله‌است یکی مرحله تعقیب است و یکی مرحله تحقیق در مورد محاکمه کمیسیون دادگستری کار مستنطق را می‌کند یعنی مرحله تعقیب در کمیسیون دادگستری جریان پیدا می‌کند کمیسیون دادگستری وقتی می‌تواند تصمیم بگیرد که تعقیب بکند کمیسیون نگاه می‌کند می‌بیند دلایلی که از لحاظ تعقیب یا عدم تعقیب موجود است کافی است یا خیر بنابراین کمیسیون احتیاج بوقت دارد تنها از لحاظ تشریفات رسیدگی نمی‌کند مستنطق وقتی که یک کاریرا رسیدگی می‌کند می‌گوید باین دلایل کافی است که ما بتوانیم این اتهام را تعقیب کنیم و بفرستیم بمحکمه و کمیسیون هم الآن همین عمل را نسبت بوزراء اجراء می‌کند یعنی دلایلی پیدا می‌کند راجع باعلام جرم اگر دلایل را رسیدگی کرد ملاحظه می‌نماید که آیا این دلایل ایجاب می‌کند تعقیب قضیه را در دیوان کشور یا نه بنابراین تنها کمیسیون دادگستری برای ظاهر قضیه نیست راجع بماهیت قضیه‌است بدلایل موضوع رسیدگی می‌کند و بعد از رسیدگی بدلایل تصمیم می‌گیرد و غالب اینها احتیاج بوقت و رسیدگی دارد.
بعضی از نمایندگان- رأی بگیرید.
رئیس- گمان می‌کنم مذاکرات کافی باشد رأی می‌گیریم بتقاضای کمیسیون دادگستری نسبت بدو ماه تمدید آقایانی که موافقند قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
- قرائت دو فقره گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اعلام جرم مربوط به آقایان سهیلی و تدین
(۶- قرائت دو فقره گزارش کمیسیون دادگستری راجع به اعلام جرم مربوط به آقایان سهیلی و تدین)
رئیس- گزارشی است از کمیسیون دادگستری خوانده می‌شود و ارجاع می‌شود بوزارت دادگستری راجع بقضیه آقای تدین:
بتاریخ دهم فرودین ماه ۱۳۲۳ آقای فرخ نماینده محترم مجلس شورای ملی اعلام جرمی نسبت بآقای سید محمد تدین وزیر سابق کشور راجع بدخالت در امر انتخابات بندر عباس وبلوچستان و شهرضا نموده دلائل خود را از اینقرار ابراز داشتند.
در قسمت بندرعباس
۱- تلگرافات وزارت کشور بامضای آقای نصر به فرمانداری بندر عباس باین عنوان (با بررسی دقیق بطرزانتخابات انجمن نظارت لازم است معلوم دارید که آیا مطابق مقررات تشکیل شده یا نقص قانونی دارد تا دستور داده شود و تمایل اشخاص ملاک خوبی یا بدی انجمن نباید باشد با دقت کافی نتیجه گوئید)
۲- جواب فرمانداری بوزارت کشور که (انجمن نظارت بمنظور طرفداری از شخص معین تشکیل و بیطرف نیست)
۳- تلگرافات وزارت کشور بفرماندار بمفاد اینکه (نظریه و مطالعه فرمانداری نسبت بزمینه اشخاص برای انتخابات چیست)
۴- تلگرافات فرماندار باین مضمون (با این انجمن زمینه برای انتخاب دکتر مصباح زاده فراهم است)
۵- تلگرافات وزارت کشور بفرمانداری باین عنوان که (عمل شما باید غیر محسوس و محرمانه باشد در قسمت زاهدان
تلگرافات وزارت کشور بفرمانداری زاهدان باین عنوان «تعقیب تلگرافات سابق لزوماً تذکر می‌دهد که صلاح کشور در این است که نماینده مکران بلوچ باشد بجهاتی آقای ریگی که مدتی است آشنا باوضاع و احوال شده‌است بر غیرترجیح دارد لازم است با نهایت دقت ترتیب اینکار را بدهید تا دستور رفع توقیف داده شود» علاوه از تلگرافات فوق تلگرافات دیگری بشرح زیر از طرف وزارت کشور راجع به بندرعباس برحسب تقاضای کمیسیون عرایض فرستاده می‌شود که در پرونده موجود می‌باشد.
تلگراف فرماندار بندرعباس
۱- وزارت کشور کاندیدهای انتخابات اینجا به ترتیب زیر از اینقرار است اول دکتر مصباح زاده- دوم مشیردوانی- سوم گله داری- امضاء فرماندار.
۲- عباسی- فرمانداری- البته اولی مقدم است امضای وزیر کشور»
اعلام جرم مزبور پیوست اوراق فوق بر طبق قانون محاکمه وزراء بکمیسیون عرایض ارجاع کمیسیون عرایض پس از رسیدگی و مراجعه باصل تلگرافات مزبور در قسمت شهرضا که مدارکی موجود نبود ادامه تحقیقات را غیر لازم تشخیص و در قسمت بندرعباس و بلوچستان ادامه تحقیقات را لازم و گزارش خود را ضمن گزارش مربوط بآقای سهیلی به مجلس تقدیم نموده در جلسه دهم اردیبهشت ماه ۱۳۲۳ در جلسه علنی قرائت و بکمیسیون دادگستری ارجاع گردید کمیسیون دادگستری به شرح زیر اقدام برسیدگی نمود
۱- تلگرافاتی که فوقاً ذکر شد مورد رسیدگی واقع و چون خواستن توضحاتی از آقای تدین لازم بود مشارالیه در کمیسیون احضار و توضیح خواسته شد که مقصود از این دو تلگراف به بندرعباس چه اشخاصی زمینه دارند» و پس از آنکه فرماندار جواب می‌دهد «دکتر مصباح زاده و دو نفر دیگر زمینه دارند وزارت کشور تلگراف می‌کند اولی مقدم است» چه بوده‌است. آقای تدین توضیح دادند اولاً اطلاع از زمینه انتخابات برای وزارت کشور لازم و عمل مشروعی است ثانیاً من معتقد هستم که معنی آزادی انتخابات این است که اشخاص متنفذ و پولدار حق اشخاص زمینه دار و با استحقاق را نباید زیر پا بگذارند بنابراین چون اول تلگراف شده بود که دکتر مصباح زاده زمینه کامل دارد و انتخاب خواهد شد وزارت کشور قانع نگردید تلگراف کردیم که زمینه کلیه اشخاصیکه کاندید هستند بدهد بعد از آنکه تلگراف رسید که مصباح زاده در درجه اول زمینه دارد و بعد دو نفر دیگر لذا این تلگراف صادر شد که بهمان جهات ایشان مقدم هستند که مبادا فرماندار اقداماتی برای انتخاب دیگران نماید بعلاوه اظهار داشتند که ایشان معتقدند وزارت کشور با اشخاصیکه زمینه طبیعی داشته باشند تا حدیکه نظارت دارد می‌تواند کمک کند و نظر خاصی و سوء استفاده‌ای در بین نبوده و دکتر مصباح زاده هم کسی نبوده که برای انتخاب شدن خرج نماید. راجع به تلگراف وزارت کشور باین مضمون به بندرعباس که «عمل شما باید غیر محسوس و محرمانه باشد» توضیح خواسته شد که منظور چه بوده‌است آقای تدین جواب دادند چون فکر کردم ممکن است فرماندار تلگراف وزارت کشور را که اولی مقدم است دستوری برای خود تصور و تظاهراتی نماید باداره مربوطه دستور دادم تلگرافی تهیه نمایند که فرماندار در قمست انتخابات تظاهراتی نکند که مردم تصور ننمایند دستور مخصوصی از مرکز رسیده‌است اداره مربوطه هم این تلگراف را تهیه کرده و من جزو مقداری تلگراف آنرا امضاء کردم ولی منظور این بوده که توجه فرمانداری بدکتر مصباح زاده غیر محسوس باشد بعلاوه این تلگراف و یا تلگرافات قبلی هیچکدام منشاء اثری نبوده و نتیجه‌ای هم حاصل نشده‌است در زمان بنده هم که انتخابات شروع نشد و بالاخره مداخله صریح و غیر صریح نبوده و البته وزیر کشور که روزی هزار تلگراف امضاء می‌کند ممکن است یک جزئیاتی از نظرش دور شود. در قسمت زاهدان گفته شد منظور از این تلگراف «نماینده بلوچستان باید بلوچ باشد الی آخر» چه بوده‌است آقای تدین جواب دادند غیر از ریگی آقای ارباب مهدی یزدی کاندید بلوچستان بود و از من خواهش کردند که مأمور وزارت کشور در آنجا مراقب وضعیت انتخابات و اعمال
- 14
بندر عباس دائر بآنکه «دکتر مصباح زاده را فراموش ننمائید دستور انتخابات آنجا می‌رسد»
۲- تلگراف فرماندار بندرعباس به نخست وزیر بمفاد اینکه «۱۵۵۹ اطاعت می‌شود»
در قسمت شهرضا
۱- تلگراف فرماندار شهرضا به نخست وزیر «انتخابات شروع نشده بوده که کاندیدی شکایت داشته باشد بدیهی است اوامر مبارک کاملاً اجرا خواهد شد».
۲- تلگراف فرماندار شهرضا به نخست وزیر بمفاد اینکه «شیروانی بواسطه مخالفت خسرو قشقائی و صارم الدوله در اقلیت است و دکتر کیان بهمین جهت زمینه مناسب دارد چنانچه بنده بی طرف بمانم موفقیت با کیان خواهد بود اگر شخص ثالثی انتخاب شود بهتر است».
۳- تلگراف نخست وزیر بفرماندار بمفاد اینکه «نظر همان است که حضوراً مذاکره شد اهتمام نمائید همانطور عمل شود ممکن است انتخابت چند روز بتعویق افتد».
۴- تلگراف فرماندار شهرضا به نخست وزیر دائر بر اینکه «تشکیل انجمن به تعویق افتاد ولی صارم الدوله و قشقائی شیروانی را در اقلیت گذاشته و چون لنجان از حیث سیاست محلی تحت نظر صارم الدوله‌است اگر نتیجه خلاف انتظاری پیش آمد نماید فدوی را مقصر ندانید».
۵- تلگراف وزارت کشور بفرماندار دائر بر اینکه شما منتظر خدمت می‌شوید.
۶- تلگراف دیگری بعنوان نخست وزیری و وزیر کشور دائر بشروع انتخابات و شکایات اهالی و تغییراتی در اعضاء انجمن که بعنوان گزارش تهیه شده‌است.
اعلام جرم مزبور پیوست اوراق و مدارک فوق طبق قانون محاکمه وزرا بکمیسیون عرایض ارجاع کمیسیون عرایض پس از رسیدگی و بدست آوردن مینوت تلگرافاتی از دفتر نخست وزیری راجع بانتخابات بندرعباس و شهرضا ادامه تحقیقات را غیر لازم تشخیص داده‌است.
گزارش کمیسیون عرایض در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۲۳ در مجلس علنی قرائت و بکمیسیون دادگستری ارجاع گردید.
کمیسیون دادگستری پس از مذاکره در اطراف اینکه عمل مداخله غیر مشروع در انتخابات مشمول کدام یک از مواد جزائی است و بعضی آنرا مشمول ماده ۱۲۹ و بعضی آنرا مشمول ماده ۸۳ قانون مجازات می‌دانستند شروع باقداماتی بقرار ذیل کرده‌است:
۱- طبق ماده چهارم قانون محاکمه وزراء آقای علی سهیلی در کمیسیون احضار و از ایشان توضیحاتی راجع بتلگرافاتی که مخابره شده بود خواسته شد.
در باب تلگراف بفرماندار بندرعباس که «دکتر مصباح زاده را فراموش نفرمائید» توضیح دادند اولاً چون رئیس دولت از نظر مصالح کشور می‌تواند راجع بزمینه اشخاص در انتخابات تحقیقات نماید و ثانیاً چون دکتر مصباح زاده در اینجا اظهار می‌کرد که من در بندرعباس زمینه دارم و چنانچه در آنجا اقداماتی بر علیه من نشود انتخاب خواهم شد بفمراندار بندرعباس که عازم محل بود گفته شد که در آنجا مطالعه نموده به بیند آیا دکتر مصباح زاده زمینه دارد یا خیر واطلاع دهد چون جوابی از فرماندار نرسید من تلگراف نمودم که دکتر مصباح زاده یعنی موضوع داشتن یا نداشتن زمینه ایشانرا فراموش نکند و بعد هم جوابی بمن داده نشد و بطور خلاصه نه در امر بندرعباس و نه در امر شهرضا دستوری برای انتخاب شخص معین داده نشده و نظر خاص و سوء استفاده‌ای هم در بین نبوده‌است و تلگراف دیگری که از طرف آقای علی سهیلی بفرماندار بندرعباس شده بود که در تشکیل انجمن فعلاً تأمل نمائید جواب دادند چون در اینجا آقای مشیردوانی کاندید بندرعباس اظهار داشت انجمن از عوضی‌ها تشکیل شده و آنها اعمال نفوذ کرده‌اند برای جلوگیری از نزاع بین شعبه و سنی مقتضی بود انتخابات چند روزی بتعویق افتد.
در قسمت تلگراف آقای علی سهیلی به فرماندار شهرضا که «نظر همان است که حضوراً مذاکره شد ممکن است انتخابات چند روز تأخیر افتد» آقای سهیلی توضیح دادند چون استاندار تلگراف نموده بود که ممکن است در شهرضا خونریزی شود این دستور برای جلوگیری از اغتشاش و نزاع بوده و مذاکرات شفاهی مربوط به آقای شیروانی بوده‌است که ایشان اظهار می‌داشتند در شهرضا آراء طبیعی دارند و اگر بی طرفی کامل را رعایت نمایند ایشان انتخاب خواهند شد دستور شفاهی بفرماندار همین قسمت بود که بی طرفی کامل را در امر انتخابات رعایت نماید و تلگرافاتی که به استاندار و سرلشگر جهانبانی شده این نظر را تائید می‌کند. راجع بحکم انتظار خدمت میکده فرماندار شهرضا توضیح خواسته شد جواب دادند دستوری از طرف من در این قسمت داده نشده‌است.
۲- از گرگانی فرماندار پیشین بندرعباس راجع به تلگرافات فوق در قسمت شهرضا توضیحاتی خواسته شد ایشان چنین اظهار داشتند که قبل از حرکت بشهرضا آقای سهیلی مرا احضار و باتفاق آقای شیروانی خدمت ایشان رسیده فرمودند چون از قرار آقای شیروانی در محل محبوبیت دارند ولی قشقائی‌ها با ایشان مخالفت می‌کنند شما سعی کنید از نفوذ آنها تا حدی که مقدور است جلوگیری و جدیت کنید ایشان وکیل شوند و مخصوصاً فرمودند از صندوق اسم شیروانی بیرون آید و من جواب دادم البته اگر ایشان زمینه مناسب داشته باشند من کمک می‌کنم که انتخاب شوند پس از رفتن بمحل سران قشقائی بنده را ملاقات و گفتند اگر شیروانی از اینجا انتخاب شود سمیرم یک پارچه آتش خواهد شد بنابراین بنده مبادرت بصدور این تلگراف کردم که خسرو با شیروانی مخالف است صارم الدوله نیز خوش بین نیست و شیروانی زمینه مناسبی ندارد و اگر انتخابات آزاد باشد موفقیت با کیان خواهد بود در نتیجه آقای سهیلی دستور تلگرافی صادر کردند که دستور همان است که شفاهاً گفتم بعد از چندی که بطهران آمده و مراجعت کردم حکم انتظار خدمت من از وزارت کشور صادر شد.
راجع به موجبات انتظار خدمت آقای میکده بعداً شرحی توسط آقای علی سهیلی پیوست نامه وزارت کشور بکمیسیون دادگستری رسید که مفاد آن از اینقرار بود:
چون آقای میکده به بانوئی بدهکار بود و از طرف اداره ثبت اسناد فشار بوزارت کشور وارد می‌شد وزارتخانه هم به میکده مراجعه و چند بار تذکر داده شد که قراری برای پرداخت دین خود با بانوی نامبرده بگذارد چون مشارالیه اقدامی نکرد و اداره ثبت اسناد هم حکم توقیف ایشانرا صادر نمود وزارت کشور مبادرت بصدور حکم انتظار خدمت ایشان نمود.
کمیسیون دادگستری با توجه به محتویات پرونده و اظهارات آقای علی سهیلی و آقایان گرگانی و میکده و ملاحظه مینوت تلگرافاتی بدون نمره و تاریخ که از طرف آقای علی سهیلی راجع بآزادی انتخابات شهرضا و بندرعباس شده بود نسبت به مداخله در انتخابات بندرعباس رأی گرفته ۱۲ رأی از ۱۴ رأی ایشان را قابل تعقیب ندانسته و یکنفر هم ممتنع و سپس نسبت بمداخله آقای سهیلی در امر انتخابات شهرضا اتخاذ رأی شده از ۱۵ نفر عده رأی دهندگان باکثریت ۱۲ رأی آقای علی سهیلی را قابل تعقیب دانسته و یکنفر هم ایشانرا قابل تعقیب دانسته و دو نفر هم ممتنع بودند و بنابراین کمیسیون دادگستری در هر دو مورد نظریه کمیسیون عرایض را تأیید و آقای علی سهیلی را در امر دخالت در انتخابات قابل تعقیب ندانسته اینک گزارش آنرا تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
رئیس- در این گزارش مباحثه می‌شود اگر گزارش تصویب شد که هیچ اگر تصویب نشد مثل گزارش سابق
به کمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.
اقبال- بنده پیشنهادی دارم.
رئیس- بفرمائید.
اقبال- عرض کنم وقت گذشته‌است و در این موضوع هم البته موافق و مخالف صحبتهائی خواهند کرد بنده پیشنهاد می‌کنم که این موضوع را بگذارید برای جلسه بعد و آقایان هم گزارش را که تازه رسیده‌است مطالعه نمایند (صحیح است)
رئیس- بسته بنظر مجلس است اگر موافق باشند می‌ماند برای جلسه بعد آقای فرخ موافقید؟
فرخ- بنده با این پیشنهاد موافقم با محفوظ بودن اجازه‌ای که خواسته شده‌است.
نمایندگان- صحیح است
رئیس- پس می‌ماند برای جلسه آینده یک فقره مرخصی است که این را هم تمام می‌کنیم.
بعضی از نمایندگان- عده کافی نیست.
رئیس- پس می‌ماند برای جلسه بعد.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(۷- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه)
رئیس- چون هیئت رئیسه و کمیسیونها روز سه شنبه کارهائی دارند جلسه آینده بروز پنجشنبه موکول می‌شود
بعضی از نمایندگان- خیر خیر پنجشنبه دیر است جلسه روز سه شنبه باشد.
رئیس- آقای هاشمی.
هاشمی- معمول نبوده‌است که راجع بموقع و تعیین روز جلسه بعد از اعلام تغییر و تبدیلی داده شود.
رئیس- بنده نظرم بروز پنجشنبه‌است.
جمعی از نمایندگان- صحیح است
(مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- سید محمد صادق طباطبائی