مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ فروردین ۱۲۸۹ نشست ۷۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۷ فروردین ۱۲۸۹ نشست ۷۶
جلسه ۷۶
صورت مجلس روز پنجشنبه ۲۶ شهر ربیع الاول ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و نیم قبل از غروب به ریاست آقای مستشار الدوله تشکیل صورت مجلس قبل را آقای معاضدالملک قرائت کردند.
ابوالقاسم میرزا ـ بنده چون در کمیسیونهای دیگر بهتر می توانم خدمت نمایم از عضویت کمیسیون عرایض استعفا می دهم .
وکیل التجار ـ بنده خبر ورود دو نفر از نمایندگان را به زنجان در تلگراف دیدم و حال آنکه از مسافرت و مرخصی آنها در مجلس مذاکره نشده بود.
رئیس ـ چون یک کاری بود که خیلی اهمیت و فوریت داشت و اگر موقوف به اجازه مجلس می شد موقع می گذشت این بود که بنده اجازه دادم که بعد به مجلس اطلاع بدهم و مطابق نظامنامه داخلی رئیس این حق را دارد که در صورت فوریت اجازه بدهد و هنوز موقع آن نشده بود که مجلس را مسبوق نمایم .
متین السلطنه راپورت کمیسیون داخله را در خصوص کارهائی که در مدت تشکیل در کمیسیون مذاکره شده بود قرائت شده آقای ناصر الاسلام را در چهار جلسه غائب نوشته بودند چون کمیسیون داخله کار منظمی نداشته بود که جلسات آن معین باشد و هر زمان کاری رجوع می شد پس بایستی اطلاع بدهند که اعضاء حاضر شوند و در این چهار جلسه که بنده را غایب نوشتند بنده اطلاع از انعقاد کمیسیون نداشتم .
متین السلطنه ـ صورت حاضر و غایب از روی کتابچه کمیسیون که به خط منشی کمیسیون است نوشته شده شاهزاده لسان الحکما راپورت کمیسیون نظام و مبتکرات راجع به اعمال تشکیل آنها و دکتر اسماعیل خان ـ راپورت کمیسیون فوائد عامه را قرائت کردند.
( شاهزاده ابوالقاسم ) راپورت کمیسیون عرایض را در خصوص تظلم اشخاصی که حقوق دیوانی آنها در هذه السنه قطع شده بود قرائت شده کمیسیون از مجلس کسب تکلیف کرده بود.
رئیس ـ در خصوص کلیه مقطوعات وزارت مالیه همین روزها جوابی به مجلس نوشته ولی چون قابل توجه است باید در یک جلسه معینی خوانده شود تا رأی آقایان نمایندگان معلوم شود شاهزاده اسدالله میرزا سئوالی داشتید از معاون وزارت داخله در خصوص آن .
اسدالله میرزا ـ اگر چه تمام نمایندگان در تمام امور این مملکت شریکند ولی نمایندگان طهران که بنده یکی از آنها هستم بیشتر از سایر آقایان باید در آسایش اهالی این شهر کوشش و مراقبت داشته باشند ولی بدبختانه بس که وضع امروزه طهران در خصوص نسان طوری شده است که مردمانی که باید از صبح تا غروب مشغول تحصیل معاش و فکر کسب باشند از صبح تا ظهر باید پی تحصیل نان بروند آن هم نان مشوش که باعث ناخوشی و مرض آنها خواهد شد و بنده امروز برخودم لازم دانستم و سایر آقایان نمایندگان شاید همراه باشند که از معاون وزارت داخله سئوال کنم که علت کمی نان چیست و مسئول این کار کیست و امیدوارم که جواب ایشان ما را قانع کند زیرا که پریروز بعضی از آقایان به واسطه سختی امر نان خواستند سئوال را بدل به استیضاح کنند و بنده گمان می کردم که جوابی بدهند که ما را قانع کرده محتاج به استیضاح نشود.
قوام السلطنه ـ اولاً می فرمایند علت کمی نان چیست بنده علت کمیابی را در چند وقت قبل عرض کردم اولاً بیشتر علت کمی بر آن این است که امسال نسبت به سال گذشته یعنی در تخاقوی ئیل زراعت گندم خیلی نقصان کرد و به علاوه علل دیگر هم پیدا شده است وبنده تا یک اندازه اقرار میکنم که از طرف وزارت داخله قدری غفلت شده است ولی بایستی نمایندگان محترم اصناف بفرمایند که علت این غفلت چه بوده است همیشه قریب بیست الی سی خروار گندم موجودی در انبار دولت ذخیره بوده که ناچار وزارت داخله در چنین مواقع به خبازها میدادند در شش هفت ماه قبل از این به این اطمینان وزارت داخله که همیشه این مقدار در انبار دولتی موجود است به صرافت این نیفتاد که برای یک همچو روزی تهیه ببیند به علاوه معلوم است که به واسطه اینکه ابتدای دولت جدید بود وزارت داخله کارهای زیاد داشته که اسباب غفلت از این مسئله شده است در هر صورت قدری قصور شده است و این بیست هزار خروار گندم انبار علل دیگری هم داشته است و آن این است که این مقدار میبایستی از خالصجات اطراف تهران به انبار وارد شود و به واسطه حرکات و کارهای اولیای زمان استبداد که همیشه کارهای آنها ما را به زحمت میاندازد وان طوریکه شد باید عمل شود در خالصه جات نشد یک وقت وزارت داخله رجوع کرد به انبار دولتی دید بیش از سه هزار خروار موجود نیست این بودکه خبازها را خواسته و از علت سئوال کردیم آنها به علاوه این عللی که عرض شد اظهار کردند که به واسطه اینکه ایام عید بوده از اطراف گندم به تهران حمل نشده است و همیشه همینطور بوده است که در این ایام حمل گندم تعطیل بوده این اظهارات را اگر چه بعضی تصدیق کردند ولی وزارت داخله متقاعد نشد اقدامات لازمه که باید در این کار بکند از خارج گندم خواسته است به علاوه خبازها را به توسط حکومت و به توسط بلدیه احضار کرده از آنها التزام سخت گرفت که تا سر خرمن نان را از قرار یک من یک قران بفروشند و یک علت دیگری که باعث اختلال امر نان شده و بنده فراموش کردم عرض کنم این بود که در زمانی که بلدیه میخواست برای نان کمپانی تشکیل بدهد تا وزارت داخله ملتفت شود و جلوگیری کند و نگذارد کمپانی تشکیل شود کمپانی فرستاده بود در جاهائیکه ممکن بوده گندم خریده بود که در حقیقت فروش گندم منحصر به آنها شده بود و این اقداماتیکه به عرض رسید از اطراف خواسته شد یک مبلغی هم پول قرض شده برای اینکه گندم خریده شود از یک خباز باشی دیگر هم التزام گرفته شده که نان را به ارزانی و فراوانی و خوبی چنانچه عرض شد بفروشند و اشخاصی هم تا اندازه مسبب این کار شده بودند گرفته و هر قدر متعذر به عذار شدند نپذیرفته حکم به مجازات آنها گردید و تا چند روز دیگر میتوانم اطمینان کامل به آقایان نمایندگان بدهم که امیدوارم این امر اصلاح شود و اینکه فرمودند مسئول اینکار کیست خوب است قدری به امور گذشته و حرکات اولیای امور اواخر دوره استبداد توجه نظری بفرمائید ببینید که چه مفاسدی برای اوضاع امروزه ما مهیا کرده اند مثلاً در عمل خالصه جات چنانکه عرض شد بعضی ترتیبها فراهم آوردند که آن طوریکه باید عمل شود در آنها نشده است و عمده آن از اختلافاتی بود که در ورامین و اطراف آن پیدا شده بود و به این ترتیب امیداورام که به زودی یعنی تا چند روز دیگر اسباب آسایش عموم اهل تهران فراهم شود.
اسدالله میرزا ـ بنده فرمایشاتی را که فرمودند تصدیق میکنم ولی یک قدری از طرف وزارت داخله قصور شده است برای اینکه در آن مرتبه که در خصوص نان استیضاح شد در ضمن اظهارت بنده عرض کردم که امسال زراعت گندم نقصان داشته و از بیست الی سی هزار خروارگندم لازم است و این مقدار را که برای کفایت نان اهل تهران تا سر خرمن لازم است نداریم و گفتیم وزارت داخله باید تهیه کند الحمدالله ما در میانه نمایندگان اشخاصی را داریم که اگر به ایشان گفته میشد شاید تا به حال تهیه میکردند پریروز آقای وکیل التجار تا به حال اظهار کردند که اگر به من میگفتند شاید ده روز بیست هزار خروار یا بیشتر هر قدری که محل احتیاج بود وارد میکردم غرض این است که قدری قصور شده است حالا از گذشته صحبت کردن بی فایده است میخواهم عرض کنم در سابق وعده هائی که در این باب کردند که در واقع تعهد نبود ولی حالیه اگر تعهد میکنند که امر نان از این به بعد منظم شود و تا سر خرمن حادثه واقع نشود و مجلس شورای ملی دچار محظورات دیگری نشود به اندازه ای که برای تهران لازم است که تقریبا روزی سیصد خروار است فراهم و تسلیم میکننم بنده با این جواب قانع میشود حالا سایر آقایان اگر قانع شوند گمان میکنم که مربوط به بنده نباشد.
قوام السلطنه ـ این مسئله را که میفرمایند که قصور شده است بنده نمیتوان تصدیق کنم که این اقداماتی که وزارت داخله تا این تاریخ نموده بنا به چه بوده است به همان مذاکرات بوده است و در این مدت قریب ۱۲ هزار خروار گندم که حاضر کرده و مردم چه خورده اند وزارت داخله حاضر کرده و تمام صرف این شهر شده است باز هم امیداوری میدهم که در آتیه تا سر خرمن طوری خواهد شد که اسباب آسایش اهالی شود.
رئیس ـ حالا که شروع به انتخابات کمیسیونها میشود و اسامی اقایانی که در کمیسیونها عضویت دارند به ثانی خوانده میشود که آقایان بدانند کدام یک از آقایان در کدام یک از کمیسیونها عضویت دارند.
سلیمان میرزا ـ بنده میخواهم عرض کنم که آن دفعه از هیئت رئیسه در کمیسیونها انتخاب کردیم و نتوانستند حاضر شوند مثلاً آقای ممتاز الدوله در کمیسیون عدلیه فقط در دو سه جا توانستند حاضر شوند و اگر باز این طور باشد اسباب تعطیل کار کمیسیون خواهد شد بنده خواستم عرض کنم که اگر باز نمیایند ایشان را انتخاب نکنیم که رأیمان باطل شود و اگر میتوانند انتخاب شوند و همین طور رئیسه و هم در کمیسیون ها باشند ولی تصور میکنم ایشان را در یک کمیسیون انتخاب کنیم که هیئت رئیسه هم یک کمیسیون باشد.
رئیس ـ فرمایش شاهزاده را تصدیق میکنم آن وقت هم گفتند که نمیتوانیم هم در کمیسیونها کار کنیم هم در هیئت رئیسه و تصور میکنم در یک کمیسیون میتوانند کار بکنند که هیئت رئیسه هم یک کمیسیون تصور شود.
میرزا ابراهیم خان ـ بنده با شاهزاده موافقم و میخواهم عرض کنم که کثرت کارهائی که هیئت رئیسه متراکم شده و هر روزه هم در ازدیاد است به اندازه ای است که خیلی امیدوار خواهم بود که همان کارها را بگذرانند و مخصوصاً می خواستم از آقایان نمایندگان خواهش کنم که ایشان را در کمیسیون هم انتخاب نکنند وتصور می کنم که همان کارها را که در هیئت رئیسه است اگر آنها را بگذرانند خیلی کار کرده اند.
متین السلطنه ـ بنده استدعا می کنم که در کمیسیون داخله بنده را انتخاب نکنند.
معاضد الملک ـ بنده استدعا می کنم که بنده را در هیچ کمیسیونی ننویسند به جهت اینکه تکلیف بنده در هیئت رئیسه خیلی است که از صبح باید بیایم و تا دو از شب گذشته بلکه بیشتر مشغول هستم و با این ترتیب حاضرم که این شغل را انجام بدهم ولی بنده را در کمیسیون انتخاب نفرمائید.
اسدالله میرزا ـ بنده تصور می کنم اگر بنا بشود که از هیئت رئیسه در هیچ کمیسیون انتخاب نشوند به ملاحظه اینکه عده وکلا هنوز کامل نشده شاید کسر بیاید به این جهت خوب است همان طوری که شاهزاده فرمودند ایشان را در یک کمیسیون انتخاب کنیم که هیئت رئیسه یک کمیسیونی باشد.
سلیمان میرزا ـ هر کس به هر کمیسیون میل ندارد مثل آقای متین السلطنه اظهار نماید که دیگر بعد از انتخاب اگر استعفا نمایند اسباب اشکال خواهد شد.
رئیس ـ خوب است اول مسئله انتخاب هیئت رئیسه حل شود تا تکلیف معین شود.
وزیرزاده ـ بنده را چون در هیئت رئیسه انتخاب کرده اند استدعا می کنم که در هیچ کمیسیون انتخاب نفرمایند.
رئیس ـ بنا بر آنچه شاهزاده سلیمان میرزا بیان کردند اگر هیئت رئیسه را در هیچ کمیسیون انتخاب ننمایند و آنها را معاف بدارند گمان می کنم بهتر است.
کاشف ـ اینکه فرمودید صحیح است ولیکن این سبب می شود که از معلومات بعضی از آقایان که در هیئت رئیسه هستند محروم می شویم مثلاً آقای معزز الملک برای کمیسیون نظام و آقای ممتاز الدوله برای کمیسیون عدلیه وجودشان خیلی لازم است که اطلاعات ایشان را بدانند و در صورتی که حاضر نشوند گمان می کنم دیگران هم اطلاعاتی که دارند نتوانند اظهار کنند.
رئیس ـ تدارک این را ممکن است بکنیم که در هر موقعی که وجود یکی از هیئت رئیسه لازم شد اطلاع بدهند حاضر شده اطلاعات خود را اظهار نمایند.
وکیل الرعایا ـ بنده تجدید می کنم آن چیزی را که در ابتدای تشکیل کمیسیونها در سابق عرض کردم اگر بخواهیم در یک ساعت یک نفر در دو جا کار کند این از قوه بشر خارج است و ما به تجربه معلوم کردیم که هیئت رئیسه بیشتر از آن تکلیفی که قانون برای آنها معین نموده حاضرند و انجام می دهند دیگر در کمیسیون انتخاب آنها صلاح نیست.
حاج آقا ـ گمان می کنم اگر هیئت رئیسه انتخاب نشوند اولی باشد منتهی در موقع لزوم به آنها اطلاع خواهند داد.
رئیس ـ چون در نظامنامه داخلی در این باب صراحت چیزی ذکر نشده لازم است برای قطع رأی بگیریم.
سلیمان میرزا ـ این محتاج به رأی نیست تمام کارها از روی تجربه است و ما می دانیم که نمی توانند برای این کار در تمام این سه ماه آقای ممتاز الدوله فقط دریک جلسه یا دو جلسه درکمیسیون عدلیه حاضر شدند فرض کنید باز به اتفاق انتخاب شدند وقتی که نمی توانند فایده ندارد بلکه اگر رأی ندهیم دو جنبه دارد یعنی خود آقایان مثل آقای معزز الملک که وجود ایشان برای کمیسیون نظام مفید است و لازم است ممکن است اگر میل دارند اظهار نمایند که انتخاب شوند و اگر میل ندارند ایشان را نمی نویسند.
رئیس ـ گویا رأی غالب بر این است ( ادیب التجار اظهار کرد من مخالفم ).
رئیس ـ چون مخالف دارد لازم است رأی بگیریم.
تقی زاده ـ این را نمی شود رأی گرفت یک نفر مثلاً بنده یا غیربنده برمی خیزند می گویند مخالفم آن وقت رأی می گیرید و این قانونی می شود و از مجلس می گذرد و حال اینکه شاید امروز یا یک ماه بعد یک نفر منشی مایل شد که در یکی از کمیسیونها انتخاب شود و در صورتی که رأی بگیرید نمی تواند بر فرض تمام هیئت رئیسه را بالاتفاق در یک یا دو کمیسیون انتخاب کردیم مجبور نیستند قبول کنند ممکن است بر می خیزند ( اغلب گفتند رأی لازم نیست ).
رئیس ـ پس رأی نمی گیریم اسامی اشخاصی که در کمیسیون ها عضویت دارند خوانده می شود ( معاضد الملک اسامی را قرائت کرد ).
کمیسیون بودجه
منتصر السلطان . دکتر اسمعیل خان . مصدق الممالک . حسن علی خان . حاج میرزا رضا خان . تربیت . آقا سید جلیل . مؤتمن الملک . صدیق حضرت . متین السلطنه . وکیل الرعایا . معین الرعایا . ابوالقاسم میرزا . معتمد التجار . حکیم الملک . میرزا اسدالله خان . نوبری . فهیم الملک .
کمیسیون مبتکرات
آقا محمد رضا . آقا سید حسین اردبیلی . آقا میرزا احمد . ذکاء الملک . لسان الحکما . آقا شیخ ابراهیم زنجانی .
کمیسیون عرایض
ابوالقاسم میرزا . حاج آقا . ناصر الاسلام . ادیب التجار . شیبانی . آقا شیخ محمد خیابانی.
ابوالقاسم میرزا ـ بنده عرض کردم که از عضویت استعفا می دهم .
حاج آقا ـ بنده هم استعفا می دهم .
ذکاء الملک ـ بنده هم استدعا می کنم که از عضویت مبتکرات معذورم بدارند.
رئیس ـ عجالتاً از آقایان خواهش می شود همین طور قبول نمایند که محتاج به تجدید انتخاب نشود بعد البته قراری در این باب داده خواهد شد.
ناصر الاسلام ـ بنده تأیید می کنم فرمایشات رئیس را باید در باب کمیسیونهائی که کارشان زیاد است قراری داده شود و الا معلوم است یکی یکی خواهند استعفا داد.
رئیس ـ عجالتاً برای کمیسیون خارجه رأی گرفته می شود مثل سابق شش نفر کافی است ورقه توزیع برای استخراج آقایان فهیم الملک میرزا داود خان عز الملک به قرعه معین شدند تقی زاده ۴۸ رأی ذکاء الملک ۳۹ مؤتمن الملک ۵۵ رأی اسدالله میرزا ۳۷ رأی نواب ۳۹ رأی سلیمان میرزا ۲۱ رأی وحید الملک ۲۱ رأی گرفته شد باید بین شاهزاده سلیمان میرزا و وحید الملک قرعه کشیده یکی را معین کرد.
سلیمان میرزا ـ چون بین بنده و آقای وحید الملک تساوی آراء است و بنده میل دارم در کمیسیون استعفا می دهم قبول باشد.
رئیس ـ حال کمیسیون داخله انتخاب می شود.
میرزا داود خان ـ تشکیل این کمیسیونها برای این است که از وزارتخانه ها لوایحی که می آید به آنها رجوع شود و به موجب راپورتی که از کمیسیون داخله و نظام قرائت شد در این مدت که این دو کمیسیون تشکیل شده بود لوایحی به آنها نرفته بنده می خواستم عرض کنم برای چه خود مان را معطل کنیم که دو مرتبه کمیسیون داخله انتخاب کنیم می خواهیم خودمان را گول بزنیم یا مجلس را.
رئیس ـ در راپورت نوشته بود لوایح قانونی رجوع نشده ولی مطالب دیگر رجوع شده است گذشته از این شاید در این سه ماه لایحه قانونی نداشتند و بعد از این بخواهند پیشنهاد کنند اینکه در این مدت رجوع نشده دلیل نمی شود که بعداً هم نخواهد شد.
میرزا داودخان ـ مگر هیئت رئیسه امیدوار باشند که بعد از این رجوع شود.
وحید الملک ـ بنده را استدعا می کنم که برای کمیسیون داخله ننویسید ولی اعضاء کمیسیون معارف داوطلب هستند خوب است آنها را انتخاب نمایند.
کاشف ـ بنده هم استدعا می کنم که مرا در کمیسیون داخله انتخاب نکنند اگر صلاح بدانند در کمیسیون فوائد عامه انتخاب نمایند شاید در آنجا بهتر می توانم کار کنم .
تقی زاده ـ بنده عرض می کنم که اسم مرا در هیچ کمیسیونی ننویسند برای اینکه کمیسیون فوق العاده هم دارم مثلاً در این یک ماه گذشته پنج کمیسیون داشتم سه تای آن فوق العاده بوده است .
رئیس ـ عده کمیسیون داخله سابقاً ده نفر بوده گمان می کننم زیاد است هفت نفر کافی است .
میرزا مرتضی قلیخان ـ علت ازدیاد عده کمیسیون داخله برای این است که مطالبی به آنها رجوع می شود اغلب از ولایات است و باید از هر ولایتی یک نماینده در آنجا باشد که از ترتیب ولایت خودش مسبوق است و اطلاعات خود را اظهار می نماید و بنده گمان می کنم که اقلاً باید نه نفر باشد.
سلیمان میرزا ـ این فرمایشی که مرتضی قلیخان کردند اگر منطقی فرض شود به اعضاء کمیسیون داخله ۴۵ نفر انتخاب شود و بنده عقیده ام این است که باید نقطه نظر را اهمیت کار قرار داد و شش نفر گمان می کنم کافی است .
حاجی میرزا آقا ـ قرار شد هر کس استعفا می دهد قبل از وقت اظهار نماید این اظهار از یمین و یسار بنده شد بنده هم چون در امور تجارت بیشتر بصیرت دارم استدعا می کنم مرا در کمیسیون فوائد عامه انتخاب نمایند.
کاشف ـ اینکه از هر ولایت و ایالات گفتند باید نماینده در کمیسیون داخله باشد لازم نیست هر موقع هر یک از آقایان را بخواهند اطلاع م یدهند حاضر می شود.
فاتح الملک ـ بنده تأیید می کنم اظهار آقا میرزا مرتضی قلیخان را ولی اینکه گفته شد که باید ۴۵ نفر باشد این را نمی گوئیم ولی می گویم چه ضرر دارد از هر ولایات وایالات در آنجا انتخاب شود.
رئیس ـ عجالتاً همان هشت نفری که گفته شد انتخاب می شود بعد که سایر نمایندگان آمدند هر قدر لازم شد بر آنها افزوده می شود ورقه توزیع و به قرعه آقایان میرزا ابراهیم خان ـ حاجی میرزا رضاخان . معتمد التجار. برای استخراج آراء معین شدند.
معاضد الملک ـ آقا میرزا اسمعیل نوبری ۴۸ رأی . عز الملک ۴۲ رأی . ناصر الاسلام ۳۲ رأی . فاتح الملک ۲۶ رأی . محمد هاشم میرزا ۲۱ رأی . حاجی شیخعلی خراسانی ۲۳ رأی . آقا سید حسین کزازی ۲۱ رأی . آقا شیخعلی شیرازی ۲۱ رأی . حاجی محمد کریم خان ۲۴ رأی .
رئیس ـ دو نفر بیست و یک رأی دارند باید به قرعه یک نفر از آنها معین شود و الا سه نفر خواهد شد.
( به قرعه آقا سید حسین کزازی معین شد ) .
رئیس ـ برای کمیسیون نظام رأی گرفته می شود مثل سابق شش نفر کافی است.
حاجی شیخ علی ـ میخواستم سئوال کنم آقای معزز الملک حاضر هستند برای کمیسیون که اسم ایشان هم نوشته شود یا خیر.
معزز الملک ـ بلی بنده در سابق هم در هیئت رئیسه کار میکردم هم در کمیسیون نظام و این هر دو به عقیده بنده منافاتی ندارد.
رئیس ـ خوب خودشان که هستند چه ضرر دارد.(ورقه رأی منتشر و آقایان ذیل به قرعه برای استخراج آراء معین شدند آدینه محمد خان و هشترودی و آقا میرزا احمد.)
رئیس ـ آقایان مشغول استخراج باشند عجالتا ده دقیقه تنفس میشود.(مجددا جلسه تشکیل گردید معاضد الملک نتیجه استخراج را قرائت کرد معزز الملک ۵۰ رأی محمد کریم خان ۵۰ رأی دکتر امیر خان ۴۹ رأی حاج فاتح الملک ۴۴ رأی لسان الحکما ۴۹ رأی آقا سید محمد خان ۲۹ رأی.
رئیس ـ حال کمیسیون عدلیه را انتخاب میکنیم همانطوری که بود شش نفر.
افتخار الواعظین ـ وقتی که کمیسیون عدلیه را در ابتدا انتخاب میکردیم در مجلس استدعا میکردیم هفت نفر انتخاب شوند حالا باز آن استدعا خودم را تجدید میکنم.(گفتند صحیح است.)
رئیس ـ بسیار خوب هفت نفر باشد.
میرزا احمد ـ اسامی اقایانی که در کمیسیون عضویب دارند قرائت شود.(معاضد الملک اسامی را قرائت کرد.)
مؤتمن الملک ـ ذکاءالملک ـ ناصرالاسلام ـ لسان الحکما.(ورقه توزیع شد برای استخراج آراء آقایان هاشم میرزا، آدینه محمد خان معین الرعایا معین گردید.)
معاضد الملک ـ آقا شیخ ابراهیم زنجانی ۵۷ رأی سلیمان میرزا ۵۱ رأی آقا شیخ اسمعیل هشترودی ۵۰ رأی سید محمد رضا ۳۸ رأی صدر العلما ۲۷ رأی حسن علی خان ۲۶ رأی شیخ رضا ۲۹ رأی.
رئیس ـ برای کمیسیون قوانین مالیه ده نفر بود مثل سابق انتخاب میشود.(گفتند ۱۲ نفر بود.)
اسدالله میرزا ـ بنده به واسطه کسالت مزاج و ضعف بنیه که دارم در بیش از یک کمیسیون نمیتوانم عضویت قبول نمایم.
رئیس ـ آقا مرتضی قلیخان مایل هستند که در این کمیسیون باشند.(اسامی اشخاصیکه در کمیسیون عضویت دارند.)
موتمن الملک ـ ناصر الاسلام ـ لسان الحکماء ـ فاتح الملک ـ سید محمد رضا ـ حسن علی خان ـ شیخ ابراهیم زنجانی.(ورقه منتشر گردید به قرعه آقای قوام الاسلام و نجات و شیبانی برای استخراج معین گردیدند.)
رئیس ـ آقا وکیل الرعایا حاضر شده اند که تا غره جمادی الاولی بیست هزار خروار گندم وارد تهران کنند باید اظهار امتنان کرد.
وکیل الرعایا ـ این چیزیکه عرض میکنم قدری توضیخ واضح است لکن برای اینکه شاید یک نفر در این مملکت در اشتباه باشد آن اشتباه رفع شود ناچارم عرض کنم و آن این است که همه حربه هائی که داشته اند آن اشخاصیکه با ما دشمن بودند برای ما انداختند لکن خداوند ما را موفق کرد که از آنها مدافعه کردیم و تنها چیزیکه برای خودشان اسباب امیدواری قرار دادند همین کاری است که امروز در دست گرفته و بنده در ابتدای فتح تهران در نظر داشتم که شاید یک روزی به کار بیندازند و همیشه در این خیال بودم که پیش بینی کرده باشم لکن بدبختانه گرفتاری دیگر چون مقدم بر این بود مانع از این پیش بینی شد و اینکه خواستم از نمایندگان محترم برای این خدمت اجازه بگیرم برای آن روزی است که وقتی ما آن گندم زیاد را که در دور دست به زحمت وارد کردیم بعد آنچه را آقایان نگهداشته و اسلحه خود قرار دادند و وسیله امیدواری خود دانستند قرار بگذاریم حمل کنند به آنجاهائیکه الان این گندم را از آنجا ها میاوریم و چون تا اینکه زراعت جدید خوردنی شود سی هزار خروار گندم لازم داریم ده هزار خروار آن در دست اشخاصی است که خبر خواهند که در حقیقت غفلت کردند از اطراف حاضر کنند و گمان نمیکردند این طور خواهد شد تا ۱۵ روز دیگر میرسد برای بعد از این مدت بنده با یک امیدواری زیادی اول به توفیق و کمک خدا و بعد به معاونت شماها تدریجا این مقدار را به تهران میرسانیم و شماها باید وعده کنید که پس زا ورود این گندم با بنده همراهی کنید که یک تلافی با آنها بکنیم.(عموم نمایندگان تحسین کردند.)
رئیس ـ چون وکلای آذربایجان جلسه دارند مجلس را ختم میکنیم انتخاب کمیسیون معارف و فواید عامه برای روز شنبه به علاوه دستور آن روز قرائت راپورت کمیسیون راجع به انتخاب نماینده ارامنه انتخاب سه نفر نمایندگان و اگر وقت باقی ماند شور در قانون وزارت معارف و اوقاف.
(مجلس یک ساعت و ربع از شب گذشته ختم شد.)