مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ دی ۱۳۰۶ نشست ۱۹۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۹۰
صورت مشروح مجلس یکشنبه ۱۷ دی ماه ۱۳۰۶ مطابق ۱۴ رجب‌المرجب ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-تصویب مرخصی آقای بیات
۲- اخذ رأی نسبت به اجرا و کلیه لایحه تخصیص اضافه عایدات سنه ۱۳۰۶ به مخارج معینه و تصویب آن
۳- قانون اجازه پرداخت و اعتبارات مخصوصه از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای پیر نیا تشکیل گردید
صورت مجلس یوم شنبه ۱۶ دی ماه قرائت شد غائبین با اجازه جلسهٔ قبل
آقایان جمشیدی – دشتی – حشمتی – فومنی – میرزا ابراهیم آشتیانی –
غائبین بی اجازهٔ جلسهٔ قبل
آقایان حاج علی اکبر امین – شیروانی – اسدی – بیات – ذوالقدر – آیه الله زاده خراسانی – امام جمعه شیراز – اعظمی – نظام مافی – زارع – قوام – فرمند – حاج حسن آقا ملک – بنی سلیمان – عدل – میرزا حسن خان وثوق – حاج غلامحسین ملک
دیر آمدگان با اجازه جلسهٔ قبل آقایان:
دهستانی – افخمی
دیر آمدگان بی اجازه آقایان:
ملک مدنی – نجومی – وکیلی – جهانشاهی – جوانشیر – یحیی خان زنگنه – آیه الله زاده اصفهانی
رئیس – آقای دکتر رفیع
دکتر رفیع – آقای فرشی را در صورت جلسه غائب بی اجازه نوشته‌اند در صورتی که ایشان مریض بوده‌اند و کتبا هم استجازه نموده بودند
رئیس – آقای امامی
امامی – آقای قائم مقام عدل را جزو غائبین بی اجازه نوشته‌اند در صورتی که ایشان مریض هستند ودر مریضخانه می‌باشند و از کمیسیون هم استجازه شده است استدعا دارم مقرر فرمایید اصلاح شود
رئیس – مراجعه می‌شود وبعد اصلاح می‌شود
رئیس – صورت مجلس ایرادی ندارد
گفتند خیر
رئیس – صورت مجلس تصویب شد خبر کمیسیون عرایض راجع به مرخصی آقای بیات به شرح ذیل خوانده شد
آقای بیات – نماینده محترم به واسطه کسالتی که در نتیجه فوت مرحوم خلد آشیان آقای حاج سهم الملک رحمه الله علیه عارضشان شده است تقاضای یک ماه مرخصی از تاریخ ۶ آذر نموده کمیسیون تقاضای نماینده محترم را تصویب و خبر آن را تقدیم می‌دارد
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – بنده بارها عرض کرده‌ام اگر کسی اجازه بخواهد بدون استفاده از حقوق موافقم و اجازه‌های با استفاده از حقوق را نمی‌توانم موافقت کنم از این جهت ابدا موافق نیستم با مرخصی‌های با استفاده از حقوق حالا اگر چه یک مصیبت بزرگی به آقای بیات وارد شده وحق دارند برای اصلاح کارهاشان یک مدتی توقف کنند از این حیث مخالف نیستم ولیکن به طور کلی مخالفم که هر کس هر گرفتاری دارد و یا کارهای شخصی دارد یا بخواهند بروند به اروپا آن وقت اسم ناخوشی یا اسم‌های دیگر از حقوقش هم استفاده کند و ماهی سیصد تومان از ملت بگیرد به این ملاحظات بنده تا زنده هستم با این قبیل مرخصی‌ها موافق نیستم
رئیس – آقای عراقی
عراقی – آقای فیروز آبادی می‌فرمایند من با مرخصی‌ها مخالف نیستم ولی با گرفتن حقوق مخالفم اگر نخواهد حقوق بگیرد اجازهٔ مرخصی معنی ندارد ولی چیزی که هست آقای بیات بعدا ز این که مرخصی خواستند و رفتند یک گرفتاریهایی بر ایشان پیدا شد که همه آقایان مسبوقند آقای بیات هم یکنفر نماینده هستند که خود حضرتعالی تصدیق دارید که هیچ وقت از مشاغل و خدمات ملی کوتاهی نکرده و همیشه سرکارخودشان بوده‌اند وهیچ وقت غائب نبوده‌اند شما می‌فرمایید تا من زنده هستم به این قضایا رأی نمی‌دهم معلوم نیست که بنده و جنابعالی تا زنده هستیم در مجلس باشیم اگر به هفتاد سال رسیدیم دیگر نیستیم
فیروز آبادی – انشاءالله نیستم اگر باشم
عراقی – در هر صورت آقای بیات به این علت مرخصی خواسته‌اند نه این که خواسته باشند در آنجا بمانند و مسئله فاتحه خوانی در عراق یک طوری است که حضرتعالی نمی دانید که وقت حاج سهم الملک و امثال آنها مرحوم
می‌شوند فاتحه آنها غیر از اینجا است که سه روز باشد تا وقتی که چله ایشان تمام شود همین طور مشغول فاتحه وغیر این‌ها هستند بنابراین خوبست آقا هم موافقت بفرمایند
رئیس – رأی گرفته می‌شود به مرخصی آقای بیات آقایان که موافقید قیام فرمایند
اغلب قیام نمودند
رئیس – تصویب شد لایحه اضافات مذاکره درش شده است ولی رایش باقی مانده است که امروز باید رأی گرفته شود چون بنده درجلسهٔ قبل نبودم پاره مطالب را قبلا بایستی استعلام کنم بعد رأی گرفته شود پیشنهاد تجزیه شده است از طرف آقای بامداد و آقای روحی
بامداد – بنده دو پیشنهاد دیگر تقدیم کردم
روحی – بنده مسترد می‌دارم
رئیس – تقاضای تجزیه را مسترد می‌کنید؟
روحی – بلی
فیروز آبادی – بنده تقاضای تجزیه می‌کنم
رئیس – چند جزئش را؟
فیروز آبادی – تمامش را
رئیس – آقایانی که تقاضای رأی مخفی کرده‌اند برای رأی قطعی است که در آخر گرفته می‌شود؟
مدرس – خیر فقره به فقره باید رأی مخفی گرفته شود
رئیس – در پیشنهاد نوشته نشده است که یازده رأی مخفی گرفته شود
مدرس – مقصود امضاء کنندگان پیشنهاد این است که در هرجزء رأی مخفی گرفته شود
رئیس – بسیار خوب
یاسائی – اجازه می‌فرمایید
رئیس – این مسئله که دیگر صحبتی ندارد در چه موضوع است
یاسائی – راجع ب همین مسئله که فرمودید
رئیس – بفرمایید
یاسائی – همانطور که فرمودید در متن تقاضا راجع به اجراء ماده تقاضای رأی مخفی نشده و عبارتی که در جلسه گذشته قرائت شد حاکی از این بود که راجع به کلیه ماده تقاضای رأی مخفی کرده‌اند یکی یکی این تقاضا را بکنند زیرا مفاد آن عبارت کافی نیست
رئیس – خوب آن تقاضا خوانده می‌شود اسامی امضا کنندگان هم خوانده می‌شود هر کس خواست تقاضا می‌کند پیشنهاد مزبور این طور خوانده شد امضا کنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم که در مورد لایحه اعتبارات از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ رأی مخفی گرفته شود سید حسن زعیم
رئیس – آقای زعیم
زعیم – بله بنده تقاضا می‌کنم که در جزء به جزء رأی گرفته شود چون پیشنهاد تجزیه بعد آمده
رئیس – آقای بهار
بهارموافقم
رئیس – آقای حاج شیخ بیات
حاج شیخ بیات – موافقم
رئیس – آقای شیخ الاسلام
شیخ الاسلام موافقم
رئیس – آقای بامداد
بامداد – موافقم
رئیس – آقای بهبهانی
بهبهانی – موافقم
رئیس – آقای معتمد التولیه
معتمد التولیه – موافقم
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – موافقم
رئیس – آقای اهری
اهری – موافقم
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده هم موافقم عرض دارم رئیس – آقای فومنی
حاضر نبودند
رئیس – آقای تقی زاده
تقی زاده – موافقم
رئیس – آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق – موافقم
رئیس – آقای زنجانی
زنجانی – موافقم
رئیس – آقای حاج میرزا مرتضی
حاج میرزا مرتضی – موافقم
رئیس – آقای مدرس
مدرس – موافقم
یکی از نمایندگان – آقای فومنی نیستند
نگهبان – به جای ایشان آقای مدرس هستند
رئیس – راجع به اجزاء رأی می‌گیریم به اقلام هم یکی یکی مطرح می‌شود رأی که گرفته می‌شود یا به رد یا به قبول یا به کسر است ترتیب رأی را هم هرچند آقایان مطلعند ولی احتیاطا عرض می‌کنم به هر یک از آقایان دو مهره داده می‌شود یکی سفید یکی سیاه سفید علامت قبول سیاه علامت رد بعد از این که اعلام شد که رأی می‌گیریم تشریف می‌آورید پای کرسی نطق اول یک مهره تفتیشیه از آقایان منشی‌ها می‌گیرید یکی از آن دو مهره‌ها هر کدام را که می‌خواهید به دلخواه می‌اندازید توی این ظرف فلزی آن مهره دیگر نزد خودتان باقی می‌ماند تشریف می‌آورید بالا مهره تفتیشیه را می‌اندازید توی ظرفی که اینجا است بعد یکی از آن دو مهره که پهلوتان باقی مانده اس در ظرفی که در دست آقای نگهبان است خواهید انداخت و بعد به جای خودتان تشریف می‌برید نسب به مهر ه‌ها هم چون در جلسه گذشته اشکال پیدا شده بود از قراری که اداره مباشرت اطلاع می‌دهد آن مهره‌ها را عوض کرده‌اند و مهره‌های جدیدی تهیه کرده‌اند آقا سید یعقوب – یک تبصره راجع به ماده عرض کرده‌ام
رئیس – تبصره موقعش حالا نیست
آقا سید یعقوب – شاید ماده به کلی از بین رفت
رئیس – تبصره اول گفته شود یعنی اول به فرع رأی بگیریم بعد به اصل
آقا سید یعقوب – می‌خواهم ببینم این تبصره قابل توجه می‌شود یانه؟
رئیس – اگر ماده قبول شد تبصره قرائت می‌شود توضیح می‌دهید بعد رأی می‌گیریم و اگر ماده تصویب نشد تبصره موضوعی ندارد آقای ارباب
ارباب کیخسرو – عرض بنده همان بود که فرمودید
رئیس – عده حضار صد نفر است در قسمت اول پیشنهادی نرسیده است رأی می‌گیریم به قسمت اول مهره‌های رأی توزیع شد
رئیس – آقایان ممکن است تشریف بیاورند اخذ آراء به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل حاصل شد
مهره تفتیشیه ۹۹ مهره سفید علامت قبول ۶۰
مهره سیاه علامت رد ۳۹
رئیس – قسمت اول با ۶۰ رأی تصویب شد در قسمت دوم آقای فیروز آبادی پیشنهادی کرده‌اند پنجاه هزار تومان داده شود رأیی که گرفته می‌شود به پنجاه هزار تومان است
دادگر –پیشنهاد بنده مقدم است رئیس – آقای فیروز آبادی پیشنهاد کرده‌اند راجع به سجل احوال پنجاه هزار تومان داده شود آقای دادگر ۹۹ هزار تومان آن کمتر را باید اول رأی گرفت اینجا گفته شد رأی مخفی که پیشنهاد شده است به تمام اقلام است راجع به قابل توجه بودن اصل لایحه دولت در اقلامش رأی مخفی خواهیم گرفت ولی در این پیشنهاداتی که می‌شود بیست هزار تومان و ده هزار تومان با قیام و قعود رأی گرفته می‌شود
بعضی از نمایندگان – صحیح است پیشنهاد آقای فیروز آبادی به شرح ذیل خوانده شد بنده پیشنهاد می‌کنم که نوشته شود فقره دوم برای جبران کسر عایدات سجل احوال پنجاه هزار تومان
فیروز آبادی – اولا عقیده بنده این است که این صد هزار تومانی که باری بودجه سجل احوال پیشنهاد شده بماند تا بودجه سجل احوال بیاید در مجلس تا ببینیم چقدر است آن وقت رأی بدهیم این که نشد به این ملاحظه بنده پنجاه هزار تومان پیشنهاد کردم که فعلا همین مبلغ کافی است اگر معلوم شد که باز هم کسر داریم ممکن است که رأی بدهیم ولی وقتی که معلوم نیست همین مبلغ پنجاه هزار تومان کافی است
مخبر – کمیسیون این پیشنهاد را قبول نمی‌کند
رئیس – رأی گرفته می‌شود به قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند
چند نفری برخاستند
رئیس – قابل توجه نشد
دادگر – بنده پیشنهاد خودم را استرداد می‌کنم
رئیس – این را باید عرض کنم که این ترتیبی که حالا پیش آمده است سابقه نشود چون قبل از این که رأی بگیریم باید توضیحات داده می‌شد ولی چون در جلسه قبل توضیحاتی داده نشده بود این است که بنده حالا به آقای فیروز آبادی عرض کردم که توضیح بدهند فعلا رأیی که گرفته می‌شود به صد هزار تومان است عده حضار ۹۹ نفر است مهره‌های رأی توزیع شد
رئیس – آقایان ممکن است تشریف بیاورند اخذ آراء به عمل آمده نتیجه به ترتیب ذیل حاصل شد
مهره تفتیشیه ۹۹ مهره سفید ۵۹ مهره سیاه ۴۰
رئیس – عدهٔ حضار ۹۹ با ۵۹ رأی تصویب شد چند دقیقه تنفس داده می‌شود در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصلهٔ نیم ساعت مجددا تشکیل گردید
رئیس – قسمت چهارم مطرح است آقای فیروز آبادی پیشنهادی کرده‌اند قرائت می‌شود این طور خوانده شد پیشنهاد می‌کنم که فقرهٔ چهارم که سیزده هزار تومان چراغ دریایی را معین کرده نوشته شود شش هزار تومان
فیروز آبادی – چون از حالا تا آخر سال دو ماه بیشتر باقی نمانده اینجا نوشته شده مخارج چراغ دریایی سیزده هزار تومان ما باید بدانیم که در این دو ماه ونیم چقدر خرج چراغهای دریایی می‌شود اگر برای این دو ماه و نیم است که مبلغ سیزده هزار تومان خیلی زیاد است پس باید اینجا توضیح بدهند که این مبلغ برای این دو ماه ونیم است یا یک سال است بالاخره مقصود از این پیشنهاد این است که توضیح بدهند که اگر این مبلغ برای همین دو ماه ونیم است معلوم شود و این پیشنهادی را که بنده کرده‌ام برای این دوماه ونیم کافی است و اگر غیر از این است که بعد از توضیح دادن بنده پیشنهاد خودم را پس می‌گیرم
مخبر – این سیزده هزار تومانی که ملاحظه می‌فرمایید
قیمت این چراغها است و نمی‌شود کسرش کرد
فیروز آبادی – غرض بنده این بود که بدانم این سیزده هزار تومان برای چیست اگر قیمت چراغ است پس می‌گیرم
مخبر – در آنجا باید نوشته شود قیمت و مخارج نوشته شده است قسمت اصلاح بفرمایید
رئیس – قیمت و مخارج چراغهای دریایی؟ رأی گرفته می‌شود به مبلغ سیزده هزار تومان به رأی مخفی
فیروز آبادی – بنده یک عرضی داشتم که به طور کلی است و راجع به این فقره تنها نیست اجازه می‌فرمایید؟
رئیس – نمی‌شود آقا عده حضار نود و هشت نفر است مهره‌ها ی رأی توزیع شد
آقا سید یعقوب – بنده عرض نظامنامه‌ای دارم اگر اجازه می‌فرمایید عرض کنم
رئیس – خود نظامنامه می‌گوید در بین رأی نمی‌شود حرف زد
آقا سید یعقوب – پس کی این عرض را بکنم؟ خبر فوت ماده نظامنامه را می‌خواهم بدهم
رئیس – آقایان تشریف بیاورند رأی بدهند عدهٔ حضار ۹۸ نفر است اخذ آراء به عمل آمده
نتیجه به ترتیب ذیل حاصل گردید
مهره تفتیشیه ۹۸ مهرهٔ سفید علامت قبول ۶۷ مهرهٔ سیاه علامت رد ۳۱
رئیس – عدهٔ حضار را عرض کردم نود وهشت نفر است ولی بعد آقای ارباب هم آمدند و نودونه تا شد با شصت وهفت رأی تصویب شد آقای فیروزآبادی راجع به قسمت پنجم دو پیشنهاد دارید کدامش مطرح شود؟
فیروز آبادی – عرض کنم اولا پیشنهاد حذف کردم و چنانچه ممکن شود این ماده را به جهت مطالبی که بارها عرض کرده‌ام حذف کنند ما که تلگراف بی سیم در مملکت هیچ نداریم و خودمان نباید منکر بشویم که چیزی نداریم این چهل وهشت هزار تومان را حذف کنند آن وقت با این وجه و با یک چهل و هشت هزار تومان دیگری که از جاهای دیگر کسر شود ممکن است یک کارخانه‌ای در این مملکت بیاورند و هزار قسم استفاده ازش بکنند برای این تلگراف بی سیم تا به حال صد هزار تومان بیشتر یا کمتر پول داده‌ایم ولی فایده اش را هنوز نفهمیدیم چیست حالا آقایان می دانند بنده نمی دانم چیست و تصور می‌کنم این چهل وهشت هزار تومان هم که تصویب شود و باز به همان حال بی فایده بماند بنده هم مثل سایر آقایان علاقه به مملکت دارم ولی اصلاح مملکت را به این چیزها نمی دانم اصلاح مملکت را این می دانم که این پولها را برداریم و یک کاری کنیم که نان به جهت مردم پیدا شود کار به جهت مردم پیدا شود دیگر بیشتر از این سزاوار نیست مردم را گرسنه نگه داشتن به این ملاحظه بنده پیشنهاد حذف این قلم را کردم اگر صلاح می دانند حذف کنند و الا پیشنهاد بعدیش را کرده‌ام که لااقل بیست هزار تومان تصویب شود و به همین اکتفا کنند و آن بیست وهشت هزار تومان دیگر را به مصارف لازمهٔ دیگری رسانیم
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – اگر فرضا به پیشنهاد فعلی آقای فیروز آبادی ما موفق می‌شدیم یک کارخانهٔ چهل وهشت هزار تومان وارد این جا می‌کردیم و یک مهره یا پیچی از آن کارخانه خراب می‌شد که در حدود هزار تومان قیمتش بود آیا باید بقیهٔ آن کارخانه را خراب کرد یا این که باید هزار تومان دیگر داد و آن را تکمیل کرد؟ یک میلیون پول خرج مؤسسهٔ تلگراف بی سیم شده بالاخره دویست هزار تومان دیگر هم خرج دارد باید این پولها را خرج کنیم تا از این مؤسسه استفاده کنیم تلگراف بی سیم در دنیا ی کنونی از فنون استقلالی مملکت است جنابعالی هم راجع به فقرا و ضعفا که می‌فرمایید جایش اینجا نیست آن را در جای دیگر با هم صحبت می‌کنیم
رئیس – در موقعی که رأی قطعی می‌گیریم در این ماده تکلیف حذفش هم معلوم می‌شود آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده مکرر در این موضوع عرض کرده‌ام نظامنامه یا قانون اختصاص به یک دستهٔ دون دستهٔ دیگر ندارد نفعش عاید همه است امروز اگر بنده در اقلیت هستم شاید خدای نخواسته یک روزی در اکثریت شما بیایم یا شما در اقلیت وارد شوید ولی خدا نکند شما اقلیت بشوید پس یک چیزی که برایش قانون یا نظامنامه گذاشته می‌شود نفعش برای همه است بنده می‌خواهم عرض کنم یکی از اصول آزادی عقیده در مجلس همین موضوع رأی مخفی است که حقیقتا رأی مخفی کاملا معنای مشروطیت و آزادی وکیل و آزادی ملت را حفظ می‌کند و این معنا را نظامنامه به موجب یک ماده‌ای حفظ کرده است در یک مسائلی که بعضی‌ها عقیده ندارند و بعضی‌ها عقیده دارند تقاضا ی رأی مخفی می‌کنند ولی عرض کردم رأی مخفی برای بنده تنها نافع نیست برای همه است اگر نظامنامه حضورتان هست مراجعه کنید و اگر نیست بنده عرض می‌کنم شاید فردا یک اکثریتی پیدا شود که من هم داخل آن باشم و شما را پایمال کنم بنده ماده هشتاد ونه را قرائت می‌کنم
مادهٔ ۸۹- ترتیب اخذ رأی از این قرار است هر نماینده‌ای پس از این که یک مهرهٔ تفتیشیه از یکی از منشیان گرفت ورقه رأی خود را در ظرف رأی که در محل نطق است انداخته مهره را در ظرفی که در روی میز منشیان دست راست است می‌اندازد این جا دیگر در نظامنامه همچو چیزی ندارد که دو نفر منشی آنجا بنشینند وظرف رأی را بگیرند و آقایان مهرهٔ رأی خودشان را بیندازند بنده می‌خواهم کاری بکنم که فلسفهٔ رأی مخفی در یک موضوعی که هیچ اهمیت ندارد از بین نرود یک نفر تقاضا کرده بود رأی مخفی گرفته شود چون مطلب معلوم شد یک مهره سفید می‌دهد یک مهره سیاه من اساس را عرض می‌کنم حالا باز اختیار با آقایان است اکثریت دارید می‌توانید نظامنامه را از بین ببرید و به کلی نابود کنید قانون را از بین ببرید ولی بنده عرض می‌کنم بترسید از آن روزی که مثل بنده گرفتار اقلیت بشوید امر با خودتان است ولی این ترتیب بر خلاف نظامنامه است که آنجا دونفر منشی بایستند حالا آقای رئیس می‌فرمایند بر خلاف نیست چه عرض کنم ولی بنده عرض می‌کنم فلسفهٔ آزادی رأی را حفظ کنید منشی آنجا نباید بایستد
رئیس – این ترتیب بر خلاف نظامنامه نیست
مدرس – مخفی نیست
رئیس – نظامنامه تصریحی در این باب ندارد
آقا سید یعقوب – نظامنامه نگفته است منشی باید آنجا بایستد
مدرس – بسیار خوب رأی علنی است
رئیس – حالا اگر می‌فرمایید که نظامنامه تفسیری لازم دارد چه عرض کنم ولی در دوره دوم و سوم وچهارم و پنجم تا حالا همین طور عمل شده است
نمایندگان – صحیح است اگر در نظامنامه می‌فرمایید عیبی هست ممکن است بعد پیشنهاد بفرمایید آن را اصلاح کنید
مدرس – بنا علیهذا اگر رأی علنی است ما تقاضامان را پس می‌گیریم
بامداد – اصلا رأی مخفی بی خود پیشنهاد شد
رئیس – رأی گرفته می‌شود به قسمت پنجم آقایان ممکن است تشریف بیاورند رأی بدهند عده نودو پنج نفر
اخذ آراء به عمل آمده نتیجه به قرار ذیل حاصل گردید
مهره تفتیشیه ۹۷
مهرهٔ سفید علامت قبول ۶۲
مهرهٔ سیاه علامت رد ۳۵
رئیس – عرض کردم عدهٔ حضار ۹۵ است ولی آقایان ثابت و دکتر مصدق بعد تشریف آوردند عدهٔ حضار
۹۷ با شصت ودو رأی تصویب شد قسمت ششم اعانهٔ سلماس ده هزار تومان آقای روحی
روحی – بنده می‌خواستم از مخبر محترم یک توضیحی راجع به این اعانه بپرسم و بدانم که این اعانه به چه مصرف می‌رسد
رئیس – حالا موقعش نیست باید پیشنهاد بشود بعد بفرمایید عدهٔ حضار ۹۵ نفر است
اخذ آراء به عمل آمده نتیجه به این ترتیب حاصل شد
مهرهٔ تفتیشیه ۹۵
مهرهٔ سفید علامت قبول ۶۴
مهرهٔ سیاه علامت رد ۳۱
رئیس – عدهٔ حضار نود وپنج نفر با شصت وچهار رأی تصویب شد قسمت هفتم مطرح است راجع به قسمت هفتم پیشنهادی نرسیده است آقای حاج شیخ بیات راجع به رأی اظهاری دارید بفرمایید
حاج شیخ بیات – البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که ما پانزده نفری که پیشنهاد رأی مخفی کردیم یک فلسفه‌ای به نظر خودمان گرفتیم و از نقطه نظر آن فلسفه این پیشنهاد را تقدیم مقام ریاست کردیم و آن فلسفه درحقیقت عبارت از آزادی عقیده است یعنی هر کس روی عقیدهٔ واقعی خودش رأیش را بدهد پیشنهاد رأی مخفی از نقطه نظر حفظ عقیده است و این که آقای آقا سید یعقوب هم تذکری را جع به نظامنامه دادند به واسطه این بود که چون در نظامنامه ایستادن منشی را در پشت تریبون قید نکرده از این جهت برای حفظ نظر پیشنهاد کنندگان آن بیان را فرمودند که خوبست منشی‌ها در پشت تریبون نایستند و هر کسی بیاید رأی خودش را بیندازد و برود از این نظر بود والا اگر نظامنامه تصریح کرده بود که باید منشی اینجا بایستد البته نمی‌شد خلاف آن عمل کرد مقصود بنده این است بنده که یکی از پیشنهاد کنندگان بودم فقط از نقطه نظر آزادی عقیده این پیشنهاد را کردم و رفقای بنده هم از همین نقطه نظر پیشنهاد کردند ولی با دیدن این وضعیت و این صورت بنده شخصا پیشنهاد خودم را برای خاتمه دادن به این وضعیت استرداد می‌کنم رئیس- آقای دادگر دادکر – عرض کنم بنده توجه آقای حاج شیخ بیات را به این مسئله جلب می‌کنم که همه ماها بحمدالله شریفیم و عمل می‌کنیم بر همان چیزی که معتقدیم
نمایندگان – صحیح است وواقعا اگر بنا شد که یک مختصر پوششی اجازه بدهد که انسان دارای الوان مختلفه بشود یک چنین انسان قابل زیست و زندگانی نیست ما تمام با فراغ خاطر و بدون این که تحت تأثیر هیچ یک از عوامل مؤثره واقع شده باشیم رأی داده‌ایم وخواهیم داد و بالاخره توجه جنابعالی را جلب می‌کنم که فراموش نفرمایید تعبیر کردن این که شصت نفر رأیشاذن از روی عقیده و اراده نیست این برای مؤسسه مضر است و نباید اجازه داد که این طور تعبیر و تفسیر بشود که یک عدهٔ شصت نفری که مبعوث از طرف ملتی هستند برای خاطر یک ملاحظاتی که مثلا اگر دست روی ظرف بگذارند یا نگذارند عقیده شان متغیر و متلون می‌شود ما و رفقای ما از روی معتقدات خودمان رأی داده‌ایم و هیچ چیزی هم در ما تأثیر نداشته است
جمعی از نمایندگان – صحیح است
رئیس – بقیه را به قیام و قعود رأی می‌گیریم رأی گرفته می‌شود به قسمت هفتم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند اغلب قیام نمود ند
رئیس – تصویب شد قسمت هشتم مطرح است آقای فیروز آبادی در قسمت هشتم پیشنهاد کرده‌اند که مبلغ دویست هزار تومان صد هزار تومان بشود
فیروز آبادی – پیشنهاد را بخوانند به شرح ذیل خوانده شد
بنده پیشنهاد می‌کنم که در فقره هشتم جهت ساختمان محبسها به طرز جدید در تهران و ایالات وولایات نوشته شود یک صد هزار تومان
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – بنده بارها عرض کرده‌ام باز هم عرض می‌کنم ما اگر ساختمان خانه‌های ملت را به طرز جدید کنیم بهتر از محبسهای ملت است ما باید کاری کنیم که هیچ وقت مردم به محبس نروید نباید کاری بکنیم که آنها تشویق به محبس بشوند و بارها عرض کرده‌ام که این محبس‌هایی که هست خدا می داند خیلی بهتر از منزل‌های ما است حالا چند نفر از آقایان که خانه هایشان خیلی بزرگ و عالی است استثناء کنیم به مراتب بهتر از تمام خانه‌های ما است با وجود این در بیست نقطه از ایران هم که بخواهند محبس به طرز جدید بسایزند دویست هزار تومان زیاد است فرض بفرمایید در دزدآب یا دامغان که بخواهند محبس بسازند باید ببینند وضعیت دامغان چطور است مگر چند تا شهر است بیست تا شهر است شما می‌خواهید در آنجا محبس بسازید دویست هزار تومان چرا؟ تهران که محبس دارد یک قدری هم می‌خواهید ترقی بدهید بسیار خوب ده هزار تومان که خرج کنیم خیلی بهتر از این می‌شود با این وضع مالیهٔ مملکت دویست هزار تومان ما خرج تعمیر و ساختن محبسها بکنیم اینیک چیزی است که به عقیدهٔ بنده صلاح ما نیست صلاح ما این است که قسمی کنیم که کسی در مملکت ما جنایت نکند که هر روز برود محبس و آن هم وقتی است که مردم نان داشته باشند ولی اگر به این وضع باشد همه دزد می‌شوند و صد تا محبس هم بسازید کفایت نمی‌کند ما باید کار و نان جهت مردم پیدا کنیم و این پولها را خرج کار برای این‌ها بکنیم خرج کارخانجات بکنیم نرویم محبس برای این بیچاره‌ها درست کنیم محبس خوب کدام است محبس خوب همان خانه هایشان است که بروند در خانه‌هاشان زندگانی کنند به این نظریات بنده با اصلش مخالف بودم اما چون می‌دیدم که با اصلش مخالفت کنم پیش نخواهد رفت مثل این که حالا هم می دانم پیش نمی‌رود این پیشنهاد را عرض کردم که صد هزار تومان خرج محبسها بکنید صد هزار تومان دیگر را به مصارف لازمهٔ مملکت برسانید
مخبر – این که فرمودید که باید یک کاری کرد که مردم به محبس نروند شرطش ساختن محبس است
فیروز آبادی – خیر اشتباه است
مخبر – و این مبلغی هم که منظور شده است کافی نیست فقط برای چند محبس به طرز جدید کفایت می‌کند و تعمیر بعضی محبسهای فعلی است و اگر بخواهید تمام محبسها را بسازید بیش از این مبالغ پول می‌خواهد حالا که برای الغاء کاپیتولاسیون و اجرای قانون جزا که حبسها را مقرر می‌کند فقط برای دزد هم نیست این حبسها شاید یک اشخاص دیگر هم آنجاها بروند باید محبسهای ما طوری باشد که دینای متمدن بپسندند این مبلغ هم کافی نیست بیش از این‌ها هم لازم است فقط برای چند محبس در مرکز و بعد هم در سرحدات و بعد تعمیر محبسهای موجوده است
رئیس – رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای فیروز آبادی آقایانی که قابل توجه می دانند قیام فرمایند عدهٔ
قلیلی قیام نمودند
رئیس – قابل توجه نشد رأی گرفته می‌شود به دویست هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
اکثر نمایندگان قیام نمودند
رئیس – تصویب شد آقای بروجردی پیشنهادی داده بودند راجع به ختم جلسه بنده فراموش کردم بخوانم
بروجردی – در اصل مطلب کسی مخالفتی ندارد اشخاصی که باید موافق باشند موافقند ولی هفت فقره
از لایحه که آمده است تصویب شده است و گذشته است پنج فقره دیگر باقی داریم اگر بخواهید تصویب بفرمایید دو ساعت دو ساعت و نیم طول می‌کشد بنده به این مناسبت پیشنهاد ختم جلسه کردم رئیس – آقای دادگر
دادگر – عرض کنم ملاحظه فرمودید که آقای بیات از تعقیب آن رویه که اسباب امرار وقت بود صرف نظر فرمودند و بنده از این کار قلبا از ایشان متشکرم و چیزی هم باقی نمانده است یکی دوتا رأی دیگر مانده است آن هم با این تسهیلاتی که برای ما کردند ما تمام می‌کنیم و بعد ختم می‌کنیم
بروجردی – بنده استرداد می‌کنم
رئیس – قسمت نهم مطرح است در قسمت نهم کسی پیشنهادی نداده است رأی می‌گیریم به قسمت نهم خرید لابراتوار‌ها دوازده هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند اغلب برخاستند
رئیس – تصویب شد قسمت دهم
روحی – بنده پیشنهادی تقدیم کرده‌ام
رئیس – پیشنهاد جنابعالی ممکن نیست قبول شود مخالف نظامنامه است چون تقاضای تجزیه شده است پیشنهاد آقای روحی
به مضمون ذیل قرائت شد پیشنهاد می‌کنم که فقره هشت ونه در یک قلم ذکر شود
رئیس – تقاضای تجزیه شده است رأی می‌گیریم به قسمت دهم آقایان موافقین قیام فرمایند
غالب نمایندگان قیام نمودند
رئیس – تصویب شد قسمت یازدهم مطرح است آقای دادگر پیشنهادی داده‌اند
به شرح ذیل قرائت شد
بنده پیشنهاد می‌کنم راجع به ساختن و تعمیر قصور سلطنتی ۱۳۵ هزار تومان به ۱۳۰ هزار تومان رأی گرفته شود
دادگر – عرض کنم که اینجا در روزی که این قضیه در کلیات مورد بحث بود آقای وزیر مالیه در این خصوص یک مدافعاتی کردند ولی چون آقای وزیر مالیه عضودولت بودند و از طرف وکلا آقای رفیع مبرما خواستند که در این موضوع بحثی شده باشد گفتند کفایت می‌کند و به طریق اجمال بود بنده به نوبهٔ خودم دریغ دارم که آن حرفها بی مورد باشد و مخصوصا آمدم که از آن حرفها دفاع کنم عرض کنم که یک قدری اصولی شویم از مقدمات کار کاررا جلو ببریم بنده عادتم به طول کلام نیست کوتاه می‌کنم هر کس هر شخصی هر مؤسسه‌ای از طرف یک جماعتی معین و تشخیص شد باید مور احترام خود آن جماعت لاقل باشد بالاخره از این همه کوشش زیادی که برای رئیس الوزراء می‌کنم بالاخره گمان نمی‌کنم ایشان از بابت حقوقشان سهم به بنده بدهند فقط برای حمایت از عزت نفس و تقوای خودم است بنده و تمام رفقا معتقد هستیم که باید آن مراجع و مواقعی که جاهای اول ومراحل اول یک ملتی شناخته می‌شود مجلل و محتشم باشد صحیح است باید آنجاها بالاخره مورد احترام باشد برای این که احترامش عاید به خود ملت است وقتی یک ملتی احترام می‌کند شکوه و تجلیل برای یک مؤسسه که از خودش منبعث است از خودش مبعوث است احترامی است مستقیما به خودش احترام به بیرق خوب بالاخره برای این است که سربازها زیر او می‌میرند برای این که نمایندهٔ اقتدار قشون است بنده که یک نفر ایرانی هستم و به سهم خودم از طرف موکلین خودم با جرأت عرض می‌کنم که ما میل داریم که مؤسسه‌های سلطنتی ما قوی باشد محتشم باشد و بالاخره آنهایی که مظاهر اقتدار ما هستند توانا باشند قدرت داشته باشند سکنی و مسیر و بالاخره تمام آنچه مربوط به آنهاست تمام آنها حشمت و جلال داشته باشند چرا به همان فلسفه که عرض کردم
وبه علاوه قطع نظر از این که بنده بخواهم بروم روی آن حرفهای عادی و عرفی که غالبا گفته می‌شود و شماره می‌شود محسنات آن موقع و اهمیت‌های آن موقع به قدری بر ملاء است که نمی‌خواهم عرض کنم بنه فقط خواستم عرض کنم که تعمیر قصور سلطنتی و داشتن قصور مجلله برای یک ملتی از رسوم و عادات ملی است و این مسئله را ما بهش با کمال رغبت رإی می‌دهیم و نسبت به این مسئله بخصوص اگر ممکن بود رإی مضاعف بدهیم رأی مضاعف می‌دادیم صحیح است
رئیس – پیشنهادی از طرف آقای فیروز آبادی رسیده است که مقدم است
دادگر – بنده استرداد می‌کنم
رئیس – پیشنهاد آقای فیروز آبادی به مبلغ هشتاد هزار تومان است به مضمون ذیل قرائت شد بنده پیشنهاد می‌کنم که در فقره یازدهم نوشته شود برای ساختمان تعمیرات قصور سلطنتی به مسئولیت وزارت مالیه هشتاد هزار تومان
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – بنده در این پیشنهاد دو مقصود دارم یک مقصودم این است که ممکن است قصور سلطنتی را به هشتاد هزار تومان هم تعمیر کرد یک قدری ازش که درگذشته خرج شده و یک قدری باقی است آن قدری که خرج شده بدهند و آن قدری که باقی است صرف مخارج لازمهٔ دیگر بکنند و هشاد هزار تومان هم کفایت می‌کند عرض دیگرم در این پیشنهاد این است که نوشته توسط وزارت دربار وزیر دربار که مسئول مجلس نیست باید یک کسی کار بهش واگذار شود که مسئول مجلس باشد آقای وزیر دربار مسئول مجلس نیستند که ما از ایشان توضیح بخواهیم که در کجا خرج شده یا در کجا نشده به این ملاحظه بنده پیشنهاد کردم که توسط وزیر مالیه بشود او خودش می داند به هر که واگذار می‌کند بکند که فردا ما بتوانیم از او سؤال کنیم که این هشتاد هزار تومان کجا خرج شده است بنده به این ملاحظه این پیشنهاد را کردم
وزیر عدلیه – در اینجا در جلسهٔ قبل راجع به همین موضوع یک مذاکراتی شد و سوء تفاهمی ایجاد شد بنده مخصوصا این موقع را مغتنم می شمارم برای این که رفع آن سوء تفاهم را کرده باشم اساسا این مبلغی را که آقا ملاحظه می‌فرمایند در اینجا نوشته شده از برای تعمیرات قصور سلطنتی این یک تاریخچه‌ای دارد پس از نهم آبان البته آقایانی که رفته بودند و دربار را دیده بودند خرابی اوضاع دربار و عمارات آنجا را به خاطر دارند بنا شد که یک تعمیراتی بشود و یک تعمیراتی که خیلی فوریت و ضرورت داشت از برای این کار به وزارت فوائد عامه و مالیه مراجعه شد وزارت فوائد عامه فرستاده بازدید کردند مخارجش را عین این مبلغی که در اینجا ملاحظه می‌فرمایید بازدیدی است که شده بود از برای تعمیرات در آن موقع پولی حاضر نبود یعنی اعتباری اجازه داده نشده بود و تعمیرات را هم نمی‌شد گذاشت بنابراین اعلیحضرت خودشان یک مبلغ پولی که لازم بود دادند و شروع شد به تعمیرات تمام این مخارج در تحت نظر و توسط مأمورین وزارت فوائد عامه ووزارت مالیه بوده و قسمتی که در این جا خرج شده است اسناد خرجش الان در مالیه موجود است آن قسمتی از این کار راجع به وزارت دربار بوده است که گمان می‌کنم هر کس تصدیق می‌کند که به عهدهٔ وزارت دربار است و آن عبارت از دستورالعمل کار بوده است یعنی دستور تعمیرات که کجاها را بایستی تعمیر کرد این دستور را البته تصدیق می‌فرمایید از طرف کسی باید داده شود که بصیر کار بوده است ولی مخارج به طوری که عرض کردم و هر کدام از آقایان که بخواهند می‌توانند ملاحظه کنند در تحت نظر وزارت مالیه واقع شده است و بازدید مخارج هم وزارت فوائد عامه
کرده است یک مبلغی به این ترتیب خرج شده است یک مبلغی که بنده صورتش را ندارم آقایان کمیسیون بودجه باید اطلاع داشته باشند عده از کسبه و اشخاصی که کار کرده‌اند نجار و کوره پز و امثال این‌ها طلب دارند در هر حال بنده می‌خواستم این را عرض کنم که این خرج که از ابتداء توسط دربار شده بازدید منظمی شده و در تحت نظر وزارت مالیه بوده است و این اعتباری را که آقایان تصویب می‌فرمایند گمان نمی‌کنم از هیچ حیثی از این قسمتها اصل تماسی با وزرات دربار داشته باشد مگر در آن قسمتی که عرض کردم و بنابراین مسئولش هم وزارت مالیه است رئیس – آقایانی که پیشنهاد آقای فیروز آبادی را قابل توجه می دانند قیام فرمایند
عدهٔ قلیلی قیام نمودند
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد آقای زعیم
به این مضمون قرائت شد
بنده پیشنهاد می‌کنم عبارت توسط وزارت دربار حذف شود
رئیس – آقای زعیم
زعیم – این لایحه به طوری که آقایان ملاحظه فرموده‌اند چندین قلم خرج است که هر کدامش تحت نظر وزارت مالیه می‌شود و این البته با دستورالعمل و بازدید و انجام منظور وزارتخانهٔ مربوطه است مثلا قسمت لابراتوار ساختن مدرسه ساختن محبسها البته ساختن محبسها را هم وزارت عدلیه در ش نظر دارد هم وزارتداخله و هیچ هم در این لایحه نوشته نشده و اسم برده نشده است بنده یک نظر اصولی داشتم لازم نیست در اینجا نوشته شود توسط وزارت دربار خود وزارت مالیه توسط هر کس که می‌خواهد البته وزیر دربار بهترین شخصی خواهد بود که بتواند انجام این مقصود را بنماید این دیگر محتاج به ذکر نیست بنده عرض کردم که این عبارت حذف شود ودر اصل مبلغش عرضی ندارم
رئیس – آقای رفیع
رفیع – بنده از آنهایی هستم که معتقدم که اگر می‌دانستم راجع به این قلم این قدر مذاکرات در مجلس می‌شود در همان روز اول پیشنهاد می‌کردم که خارج از دستور شود زیرا یک مخارجی در آنجا شده است بالاخره همهٔ آقایان می دانند سوابق دارد بالاخره یکی از مسائلی که حقیقتا به شئونات ملی ما بر می‌خورد همین موضوعات است یک قلم بود راجع به سفارت افغان از نقطه نظر ی که خود مجلس تشخیص داده بود رویش حرف نزد برای این که یک مسائلی است که به شئونات خودمان بر می‌خورد یک مخارجی هم شده است و هر روز هم می‌شود هر وقت هم بیل می‌زنند آن مرده‌هایی که قجر در آن باغچه‌ها دفن کرده‌اند باید آنها را بیرون بیاورند آقا پیشنهاد می‌کنند وزارت دربار نباشد بنده نمی دانم چرا نباشد وزارت مالیه پیشنهاد می‌کند بنده می‌خواهم به توسط فلان کس خرج بکنم این هم باید واضح باشد دیگر این ایرادی ندارد
رئیس – آقایانی که پیشنهاد آقای زعیم را تصویب می‌کنند قیام فرمایند عده
قلیلی قیام نمودند
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد آقای یاسائی هم قرائت شود؟
یاسائی – بنده پیشنهادی نکرده‌ام
رئیس – آقای زوار چطور
زوار – پس می‌گیریم
رئیس – رأی گرفته می‌شود به قلم یازدهم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
اغلب برخاستند
رئیس – تصویب شد رأی گرفته می‌شود به مجموع اقلام ۶۶۷ هزار تومان
یکی از نمایندگان – ششصد و هفتاد هزار تومان
رئیس – سی ودو هزار تومان کسر می‌شود ۶۶۷ هزار تومان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند اغلب نمایندگان قیام نمودند
رئیس – تصویب شد
بعضی از نمایندگان – ورقه لازم است
رئیس – ورقه لازم است ولی تبصره‌هایی پیشنهاد شده است پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب به شرح ذیل قرائت شد پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل اضافه شود وزارت مالیه مکلف است صورت جمع و خرج این لایحه را به مجلس بیاورد
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده که این پیشنهاد را کردم از نقطه نظر حفظ اصول است خود آقایان اکثریت هم تصدیق دارند با این که چند دوره است پی در پی ما مجلس داشته‌ایم هنوز لایحهٔ تفریغ بودجه به مجلس نیامده و با این که یکی از وظایف اولیه ما این است معذلک تا کنون عمل نشده است و یکی از اصول مسامه مشروطیت این است که آقایان نمایندگان کاملا در دخل و خرج مملکتی نظارت کنند و ما باید همیشه این اصل را رعایت کنیم و در این لوایح مالی که متدرجا می‌آید ما باید لایحهٔ تفریغ بودجه راهم ببینیم و اورا در نظر بگیریم مستحضر شویم که در خزانهٔ مملکت چه وارد شده و چقدر خرج شده است مطابق قانون مسئول این دخل و خرج و مسئول این کار در مملکت وزیر مالیه است ودر سال وزیر مالیه باید بگوید و اعلان کند که از این ملت چقدر گرفته می‌شود و مثلا فلان مقدار هم خرج می‌شود بنده که یکی از اعضاء مجلس هستم می دانم چقدر از این مردم می‌گیرند ولی نمی دانم چقدر خرج می‌کند خرج کردن را فقط می‌شنویم و لوایح را می‌آورند این جا و از تصویب مجلس می گذرانند ما تاکنون موفق نشده‌ایم یعنی وزیر مالیه تا حالا نتوانسته لایحهٔ تفریغ بودجه را به مجلس بیاورد و تاکنون دولت‌های وقت موفق نشده‌اند بر طبق قانون محاسبات لایحهٔ تفریغ بودجه را بیاورند و ما از صورت دخل و خرج مطلع شویم و البته پس از آن که آن لایحه این جا آمد آقایان مستحضر خواهند شد و دیگر بر نمی‌دارند یک دفعه دوهزار وپانصد تومان اتومبیل بخرند یا هفت هزار تومان بدهند به کسی که فقط می‌گوید من طلب دارم و گمان نمی‌کنم این نظریه مخالف با نظر اکثریت باشد بلکه یک مسئله اساسی است بنده می‌گویم صورت دخل و خرج را به مجلس بیاورند و نتیجه این خواهد بود که وقت یدولت مجبور شد لایحه تفریغ بودجه را به مجلس بیاورد یا این که فهمید باید بیاورد آن وقت قطعا در مخارج بیشتر ملاحظه می‌کند و تکلیف خودش را بهتر می‌فهمد از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم و گمان می‌کنم که بد نباشد حالا دیگر اگر آقای مخبر یادولت یا آقایان اکثریت قبول نکنند مختارند
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – بنده خیلی متأسفم که آقای آقا سید یعقوب دو سه روز است رویه خودشان را تغییر داده‌اند خودشان تصدیق دارند که قانو محاسبات عمومی مصرح است که دولت باید لایحه تفریغ بودجه را تهیه و به مجلس بیاورد این لایحه خرج هم جزو یک لایحه است که ما کرارا در این جا تصویب کرده‌ایم و یک همچو تبصره هم پیشنهاد نشده است بالاخره اگر لایحه تفریغ بودجه را دولت در مجلس آورد ممکن است شما در تمام قسمت‌هایی که خرج شده و به مصرف رسیده است آن وقت نظارت کنید مخصوصا نسبت به این قلم درشت که ششصد وپنجاه هزار تومان است می‌توانید نظارت و رسیدگی کنید علاوه این تعریضات و تلویحاتی که در آنجا شده در اینجا مورد ندارد همان اندازه که ما علاقه به اداره مباشرت داریم و اجازه ندادیم
که مالیه در امور ادار مباشرت دخالت کند همین طور هم راضی نشوید که نسبت بهمقامات عالیه یک حرف‌هایی گفته شود تیمور تاش آدمی است که پول باریک پهلوی او یکی است بالاخره لازم به تعریض و تلویح نیست این لوایحی که شما می گذرانید در تحت نظارت‌های مختلفه می‌رود آن وقت خرج می‌شود مثلا نماینده وزرات فوائد عامه هست نمایندهٔ وزارت مالیه هست و این‌ها در کلیه قسمتها نظر دارند بنابراین هیچ جای نگرانی نیست و خواهش می‌کنم آقایان کمتر از این مذاکرات بفرمایند
آقا سید یعقوب – اجازه می‌فرمایید
رئیس – بفرمایید
آقا سید یعقوب – چون بنده می‌ترسم به این چیزهایی که خارج از موضوع است جواب بدهم ولی عرض می‌کنم صحبت وزیر دربار در بین نبود بنده خواستم یک اصل مشروطیت را تذکر بدهم و برای این که آقایان مرا اذیت نکنند استرداد می‌کنم چیز غریبی است !!!
رئیس – پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
به شرح ذیل خوانده شد
ماده الحاقیه را پیشنهاد می‌کنم
ماده الحاقیه – اعتبار محبسها در درجه اول برای ساختن محبسها درمرکز و ولایات سرحدی مصرف شود
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سیدیعقوب – با ارادتی که به آقای یاسائی دارم غالبا در یک مسائلی اشتباه می‌کنند بنده از آسمان صحبت می‌کنم ایشان به ریسمان جواب بنده را می‌دهند بنده از محبسها صحبت می‌کنم ایشان از جای دیگر حرف می‌زنند صورت محبسها که در این مدت تنظیم شده قضاوت می‌کند واز آقایان استدعا دارم که به عرایض بنده توجه بفرمایند بنده نسبت به آن موضوعی که آقای یاسائی اشاره کردند هیچ نظری نداشتم عقیده‌ای که ایشان به وزیر دربار دارند بنده خیلی بیشتر دارم بنده خوب میدانم که چقدر در آزادی خواهی زحمت کشیده‌اند و کار می‌کنند آقای یاسائی خوب نیست که این حرفها را به خرج من بدهید بنده پیر مرد هستم و رفیق ایشان ولی شما پریروز آمدید و حالا در این مورد بعداز بیست سال تازه می‌خواهید وزیر دربار را به من بشناسانید حالا در این موضوع ماده الحاقیه هم گمان می‌کنم آقای یاسائی بامن موافقت کنند بنده با آقای وزیر عدلیه مذاکره کرده‌ام وبا آقای دکتر طاهری هم صحبت نموده‌ام و البته تصدیق می‌فرمایند حالا که ما یک قدمی برای الغاء کاپیتولاسیون برداشته‌ایم و حاضر شدیم که یک مخارجی برای ساختن محبسها بکنیم اقلا خوب است که نتیجهٔ اساسی از این کار بگیریم بنده هیچ نظر ندارم مقصودم این است که حالا این قدم را برداشته‌ایم و بینی بین الله اول از اعلیحضرت شروع شد و بعد هم مجلس و دولت در این کار اقدام کرد و گفت که کاپیتولاسیون باید لغو شود و این حقیقتا یک مسئلهٔ اساسی و حیاتی برای ملت و حیثیت مملکت ایران است و برای عملی شدن این طرز مهم یکی از قدمهای خوب و اولیه این است که محبسهای خوب به طرز جدید بسازیم و چون ما می‌خواهیم یک قدم‌هایی به طرف ترقی برداریم و در این مورد هم چون بیشتر ملاحظات ما در بودجه است مثلا در بندر پهلوی و بنارد جنوب است و بیشتر در این نقاط سرحدی قنسول‌ها قضاوت و حکومت می‌کنند فعلا که بحمدالله ما موفق شده‌ایم و عدلیه ما موفق شده است که تمام شعب خودش را بسط دهد ودر ایالات و ولایات شعبهٔ عدلیه تأسیس کند بهتر این است که این اقدام یعنی ساختن محبسها اول از دروازه مملکت یعنی از سردات شروع شود و ما اول باید این نقاط سرحدی را تحت نظربگیریم عبارتی که از کمیسیون گذشته بود این بود که در تهران وایالات و ولایات و بنده از نقطه نظر حفظ وتقدم سرحدات این پیشنهاد را کردم و به آقای وزیر عدلیه هم عرض کردم و ایشان هم موافق بودند که
اول یعنی در درجه اول این کار از مرکز ولایات سرحدی شروع شود بعد همین طور بالا برویم و به ایالات و ولایات بپردازیم چون چنانچه عرض کردم ولایات سرحدی به منزله دروازه مملکت است و اول جایی است که در آنجا قنسول قضاوت می‌کند و حقوق ما را پایمال می کرده‌اند و حالا بحمدالله موفق شده‌ایم که یک عدلیه قانوی که حقوق همه را به طور تساوی حفظ کند دایر کنیم و کاپیتولاسیون را لغو کرده‌ایم بهتر این است که این نکته هم رعایت شود و این کار از سرحدات شروع شود دیگر بسته به نظر آقایان است می‌خواهید به عرایضم گوش بدهید مختارید گوش نمی‌دهید خود دانید به هر حال این عرایض بنده بود
مخبر – با این نظر کسی مخالفت ندارد ولی چون ناچار وزیر عدلیه و وزیر داخله خودشان در کار هستند ودر ساختن و تعمیر محبسها نظارت دارند البته نظریه آقای آقا سید یعقوب را مراعات خواهند کرد و البته اگر به نظر خودشان باشد بهتر است برای این که هر جا که صلاح دانستند مقدمه شروع می‌کنند و چون اکثریت کمیسیون به من اجازه نداده قبول کنم لذا این پیشنهاد را نمی‌توانم قبول کنم
آقا سید یعقوب – من گفتم خدا یکی است
رئیس – آقای حاج آقا رضا رفیع حاج آقا رضا
رفیع – عرض می‌کنم نظریه آقای آقا سید یعقوب وقتی باید تأمین شود که دولت طرف اعتماد مجلس نباشد ولی یک دولتی که طرف اعتماد مجلس است و بالاخره خودش لایحه می‌آورد که فلان مبلغ باید خرج محبسها شود این را دیگر نباید خیلی مقید کرد برای این که ممکن است یک نقطه که نه در مرکز باشد ونه نقطه سرحدی بیست تومان تعمیرات لازم داشته باشد آن وقت با این پیشنهاد دیگر دولت نمی‌تواند خرج کند زیرا آزاد نیست ما باید دولت را آزاد بگذاریم و البته خود دولت از نقطه نظر الغاء کاپیتولاسیون این پیشنهاد را به مجلس کرده خودش تمام نظریات و نکات لازمه را مراعات خواهد کرد وهر وقت صلاح دانست خودش طبعا از سرحدات شروع خواهد کرد بنابراین گمان نمی‌کنم ما دست دولت را ببندیم چندان فائدهٔ خوبی داشته باشد
آقا سید یعقوب – بنده که امروز لااله الاالله هم بگویم پذیرفته نیست استرداد می‌کنم
رئیس – جمع اقلام را که عرض کردم ششصد و شصت و هفت هزار تومان است اشتباه شده ششصد و شصت ویک هزار و دویست تومان است حالا با اوراق رأی می‌گیریم به این ماده واحده در این موقع اخذ و شمارش آراء به عمل آمده به ترتیب ذیل نتیجه حاصل شد ورقه سفید علامت قبول ۷۰ ورقه کبود علامت رد پنج
رئیس – عده حضار ۸۸ با هفتاد رأی تصویب شد
حاج آقا رضا رفیع – هفتاد و یک رأی سفید بود
رئیس – آن ورقه محسوب نمی‌شود معمول این طور بوده که آن اوراقی که اداره مباشرت طبع می‌کنند و می‌دهند همان مناط است گفته شد صحیح است
اسامی موافقین – آقایان:
جهانشاهی – وکیلی طباطبایی – دیوان بیکی – میرزا عبدالحسین – نگهبان – سلطان محمدخان عامری – دکتر لقمان – فرهمند – محمد ولی میرزا – میر ممتاز – حقنویس – خویی – مولوی – مفتی – اسکندرخان – مقدم – اعظمی – ابراهیمی – ملک آرائی – دکتر رفیع خان امین – سید حسین آقایان – فهیمی – اعتبار – نجومی –غلامحسین میرزا مسعود – سید کاظم – افشار لیقوانی – دهستانی – حیدری – ملک ایرج پور تیمور – کلالی – احتشامزاده – محمد تقی خان اسعد – وزیری – دولتشاهی – جوانشیر – ساکینیان – ارباب کیخسرو
شریعت زاده – موقر – اسفند یاری – امیر اسدالله خان عامری – محمد آخوند – یاسائی – اسکندری – دکتر سنگ – نوبخت – پالیزی – دکتر طاهری – کی استوان – محمود رضا – عصر انقلاب – دادگر – صالحی لرستانی – روحی – افخمی – عمادی – ملک مدنی – خطیبی – حاج آقا رضا رفیع – طباطبایی دیبا – ثقه الاسلامی – ثقه الاسلام بروجردی – عباس میرزا – عراقی – ایلخان – خواجوی – افسر – جلایی – میرزا عبدالله خان وثوق
اسامی مخالفین:
آقایان زعیم – تقی زاده – دکتر مصدق – فیروز آبادی – شیخ العراقین بیات
رئیس – آقای دکتر مصدق
دکتر مصدق – نظر به فرمایشی که نماینده محترم آقای دادگر فرمودند لازم بود که بنده به طور اختصار عرض کنم هر قدر مخاطب اهمیتش بیشتر باشد متکلم چون خیلی کوچکتر است در عرایض خودش گستاختر است مثلا اگر بخواهیم با خدا صحبت کنیم چون نمی‌توانیم برای خدا یک القابی قائل شویم از این جهت می‌گوییم خدایا تو برای این که مقام خدا به قدری بزرگ است که هر لقبی ما درست کنیم باز مقتضی با آن مقام نخواهد بود و به عبارت اخری هر چه بگوییم کم است بنده اگر آن روز عرایضی عرض کردم مقصودی نداشتم فقط مقصودم اظهار عقیده بود که در فقرات هفت و یازده به عرض رساندم و باز هم به همان عقیده خودم باقی هستم و فرقی نکرده و حالا هم عرض می‌کنم که در مجلس شورای ملی شخص نماینده آزاد است و می‌تواند عقیده خودش را آزادانه اظهار کند بنابراین هیچ وقت نباید مورد گله همقطاران خودش واقع شود بنده عقیده‌ام همان بود که عرض کردم تغییر سلطنت برای آن بود و اشخاصی که این اقدام را کردند گفتند که در این مملکت یک کسی باید سلطان شود که از بین توده مردم بیرون آمده باشد ودر نتیجه از حالت ملت با اطلاع باشد و با ملت هم درد باشد به این جهت بنده گفتم که تا خانهٔ ملت آباد نشود قصر سلطنت باید به همین حال باقی باشد اول باید خانه ملت را آباد کرد بعد قصور سلطنتی را و عقیده‌ام این است که هیچ وقت در هیچ جا مقام و عظمت پادشاه به داشتن قصور عالیه مربوط نیست بلکه مربوط به خدماتی است که آن پادشاه به ملت خودش کرده و امیدوارم انشاءالله اعلیحضرت همایونی همین طور که از اول در زندگانی سربازی یک خدماتی کرده‌اند و همین طور هم که فرزند رشید این مملکت و فرزند ارجمند این مملکت هستند و امیدواریم همه ایرانی‌ها در تحت توجهات ایشان به مقامات بزرگ و به حیثیات و بالاخره به همه چیز بهره مند شوند
رئیس – آقای تقی زاده
تقی زاده – بنده یک کلمهٔ خیلی مختصری می‌خواهم عرض کنم ودر این مطالب نظری داشتم ولی نوبت به بنده نرسید راجع به این صحبتهایی که در اینجا مذاکره شد از طف دو سه نفر ازآقایان یک نکته در اینجا گفته شد که اگر بنده یا یک کسی دیگر جواب ندهیم و از آن صحیتی نکنیم شاید همچو تلقی شود که این حرف از طرف تمام مجلس بوده خصوصا که آقای وزیر عدلیه که در اینجا بودند هیچ اظهاری نکردند ودر این باب چیزی نفرمودند بنده عقیده‌ام این است که اگر چند نفر در مجلس شورای ملی عقایدشان این باشد ولی اکثریت مجلس بر خلاف این عقیده است در اینجا اظهار شد که ما محبسهای خودمان را مرتب و منظم می‌کنیم برای این که یکی از اتباع ممالک خارجه مقصر شود در آنجا برود ولی باید عرض کنم که ما هیچ این نظر را نداشتیم که افراد ملت خودمان را اگر مقصر شوند به سیاه چال ببریم واتباع دیگران را به این محبسها بیاوریم مقصود این نیست این که در مورد محبسها مکرر در مکرر از کاپیتولاسیون صحبت می‌شود به عقیدهٔ بنده بی جا است و اگر بعضی از آقایان صحبتی می‌کردند شاید برای تأکید مطلب بود ما زودتر محبسهای خودمان را درست کنیم چنانچه خود
بنده در چندی قبل در اینجا سؤال کردم و راجع به محبسها و محبوسین از دولت سؤال کردم و گفتم چرا این محبسها درست نمی‌شود و اگر این بیچاره‌ها تقصیری کرده‌اند دیگر محکوم به این عذاب‌های فوق العاده که نیستند غرض این است که نظر ما و مجلس از اول اصلاح و تعمیر و ساختمان محبسها بود و چون این مذاکره در مجلس شد لازم بود جوابی داده شود از طرف نمایندگان صحیح است
وزیر عدلیه – گرچه نماینده محترم در این باب اشاره کردند ولی این که بعضی از آقایان مذاکراتی فرمودند و جواب عرض نکردم برای این بود که مطلب را خیلی واضح می‌دانستم حتی در یک مورد دیگر خود بنده راجع به این موضوع محبسها صحبت کردم و مخصوصا خاطرم است که گفتم محبسها را برای اشخاصی که محکوم و محبوس می‌شوند باید ساخت و نیز عرض کردم که باید یک کاری بکنیم که محبسهای ما قابل تحمل باشد و این اظهار البته از نقطه نظر مملکت و افراد خودمان بود و مربوط به کسی نیست و بنده این مسئله را خیلی واضح و روشن می‌دانستم به طوری که لازم نمی‌دانستم در مورد اظهار آقایان جوابی عرض کنم حالا که آقا این اظهار را فرمودند گمان نمی‌کنم هیچ کس با آن مخالف باشد و گمان می‌کنم نظر همه آقایان نمایندگان است و دولت هم کاملا با این نظر موافق است
رئیس – جلسه آتیه روز سه شنبه دستور هم اگر صلاح می دانید و تصویب می‌فرمایید لایحه بلدیه
وزیر عدلیه – لایحه تاکس بندرها یک لایحه ایست که خیلی فوریت دارد برای این که چند روز است پرت را تحویل داده‌اند و لازم است که این لایحه زودتر بگذرد و یک لایحهٔ دیگر است راجع به حقوق رئیس بانک این دولایحه نهایت لزوم و اهمیت را برای دولت دراد بعد هم البته لایحهٔ تمدید اختیارات رئیس مالیه
مجلس یک ساعت و نیم از ظهر گذشته ختم شد
قانون
اجازهٔ پرداخت اعتبارات مخصوصه از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵
مصوب ۲۷ دی ماه ۱۳۰۶
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است اعتبارات ذیل را از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ تادیه نماید
۱- برای اعطاء قرضه به کارخانه پارچه بافی اصفهان که مطابق قانون ۲۵ دی ماه ۱۳۰۵
اعتبار آن تصویب شده و اینک محل آن از اضافه عایدات ۱۳۰۵ تأمین می‌شود ۱۰۰۰۰۰۰قران
۲- برای جبران کسر عایدات سجل احوال در ۱۳۰۵ وسرمایه جهت عملیات اداره سجل احوال در ۱۳۰۶ ۱۰۰۰۰۰۰ قران
۳- قیمت چراغهای دریایی بحر خزر ۱۳۰۰۰۰ قران
۴- برای مخارج ابتدایی و غیرجاری مربوط به تلگراف بی سیم ۴۸۲۰۰۰ قران
۵- برای اعانه سلماس ۱۰۰۰۰۰ قران ۶- برای تهیهٔ مصالح و لوازم کارخانه مدرسه صنعتی ۱۰۰۰۰۰ قران
۷- برای ساختمان محبسها به طرز جدید در تهران و ایالات و ولایات ۲۰۰۰۰۰۰قران
۸- برای خرید لابراتوارهای مدارس متوسطه ایالات و ولایات و اثاثیهٔ مربوطه آنها ۱۲۰۰۰۰ قران
۹- برای تهیه لابراتوار مدرسهٔ طب و اثاثیه مربوطهٔ به آن ۱۰۰۰۰۰ قران
۱۰- برای مخارج ساختمان و تعمیرات قصور سلطنتی توسط وزارت دربار ۱۳۵۰۰۰۰ قران
جمع ۶۳۸۲۰۰۰ قران
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسهٔ هفدهم دی ماه یک هزار و سیصد و شش شمسی به تصیوب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی حسین پیرنیا