مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ تیر ۱۲۸۹ نشست ۱۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۷ تیر ۱۲۸۹ نشست ۱۱۴
صورت مشروح روز شنبه دوم شهر رجب المرجب ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و ربع قبل از ظهر در تحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل و صورت جلسه قبل را آقای معاضد الملک قرائت نمودند.
رئیس ـ در صورت مجلس ملاحظه هست؟
سلیمان میرزا ـ آقایان که استعفا داده اند رسمی و کتبی نبوده فقط در مقام استعفا لسانا کلماتی را بیان کردند استدعا میکنم که آن کلمات را هم پس بگیرند و به خدمات خودشان مشغول باشند و وقت ما را برای انتخاب دو نفر منشی دیگر تلف نکنند و بالاخره هم باز خودشان ایشان انتخاب خواهند شد.
رئیس ـ در جلسه گذشته هم بنده عرض کردم استعفای آقایان شفاهی است و رسمیت ندارد آقای ارباب کیخسرو و وکیل التجار را هم بنده بعد از ختم مجلس ملاقات کرده دلایل موجه عرض کردم و راضی شدند به اینکه استعفای خودشان را پس بگیرند.
ادیب التجار ـ بنده در صورت مجلس عرضی دارم و آن این بود که در باب منتصر السلطنه فقط شکایت را قید کرده بودند در صورتی که بنده گفتن هم شکایت و هم رضایت از رفتار ایشان رسیده است.
معاضد الملک ـ صحیح است.
نواب ـ بنده فقط میخواستم عرض کنم آن لفط منبع را بعد از لفظ مقام بردارند برای اینکه ریاست مجلس شورای ملی منبع هست لازم نیست بنویسند.
معاضد الملک ـ لفظ منبع نداشت.(عین عبارت صورت مجلس را قرائت نمود که لفظ منبع نداشت.)
ارباب کیخسرو ـ استعفائی که بنده و وکیل التجار در جلسه گذشته اظهار کرده بودیم در مقام گریز از کار نبوده به واسطه محظوراتی بود که در کار داشتیم و آقای رئیس اظهار فرمودند که من رفع موانع شما را میکنم علی العجاله بنده قبول میکنم ولی اگر آن موانع را رفع نفرمایند بر استعفای خودم باقی هستم.
رئیس ـ به من آقای ارباب کیخسرو و وکیل التجار همین طور اظهار کردند ولی بنده عرض کردم همیشه اشکالات در کار پیدا خواهد شد و نباید شخص به اندک سختی دست از کار بکشد و از طرف نمایندگان محترم به ایشان قول دارم که همه قسم مساعدت را خواهند کرد و هر گاه نقصی در کار باشد رفع بکنند و ایشان هم بهبنده اطمینان دادند که قبول کنند امیدوارم که همان طوری که وعده داده ام بتوانم به وعده خود وفا کنم.
مرتضی قلیخان ـ بنده خدمت آقایان عرض میکنم که بدون رویه نخواستم عرض نمایم که مسبوق به علتی باشد و حالا مجبور باشم علت را عرض کنم استعفای بنده به جهت این بود که به کلی مقید و محبوس بودم و افکارم به واسطه عمل انشا حبس بود و به اینجهت نمیتوانستم در هیچ یک از قوانین که در این مدت مطرح شد تاملی نمایم و آنچه در این مدت رأی داده ام از روی رویه و صحت فکر نبود به این واسطه استدعا میکنم که مرا از این خدمت معاف داشته دیگری را به جای بنده معین نمایند که افکار بنده آزاد باشد و در مجلس مشغول خدمت باشم و حاضر هستم مثل اینکه در سابق در سه کمیسیون مستخدم بودم حالا هم حاضرم در سه کمیسیون مشغول خدمت باشم و هر خدمتی باشد اقدام نمایم چنانه اگر در نظر آقایان باشد زمانی که کمیسیونها انتخاب میشد با وجود اینکه بعضی از آقایان هم قطار من حاضر نشدند در کمیسیون دیگر کار کنند و گفتند اشخاصی که در هیئت رئیسه مشغولند نمیتوانند در کمیسیون دیگر انتخاب شوند بنده یکی از آنهائی بودم که قبول کردم در کمیسیون دیگر هم انتخاب شود و حالا استدعا میکنم استعفای مرا قبول کنند و یک نفر دیگر به جای بنده انتخاب کنند به جهت اینکه هستند خیلی از اشخاصی که از بنده برای این کار بهترند آنها
را معین نمایند و بنده همان طوری که عرض کردم مشغول خدمات خود باشم.
رئیس ـ پس معلوم میشود در صورت مجلس ملاحظه نیست.
(اظهاری نشد رئیس صورت مجلس را امضاء کرد.)
رئیس ـ حالا شروع میکنیم به انتخاب کسر اعضاء هیئت رئیسه اول باید یک نفری نا به جای آقای ممتاز الدوله انتخاب شود.
دکتر علیخان ـ بنده عرض میکنم اینکه برای مجلس که نایب رئیس انتخاب میشود به جهت این است که لازم است زیرا که گاهی از اوقات اتفاق میافتد که رئیس و یکی از نایبان به واسطه داشتن کاری یا مانعی نمیتوانند حاضر شوند آن وقت نایب رئیس دیگر تشریف آورده مجس را منعقد بنماید و آقای حاجی سید نصر الله الان مدتی است تشریف نمیاورند نمیدانم علت عدم حضور ایشان در مجلس چیست اگر میرضند و به این واسطه نمیتوانند تشریف بیاورند که معین شود و اگر هم استعفا دادند معلوم شود تا دیگری را به جای ایشان انتخاب نمائیم.
رئیس ـ آقای حاجی سید نصر الله استعفا ندادند البته یا به واسطه کسالت یا موانع دیگر نمیایند بعد از رفع محظورشان خواهند تشریف آورد.
ارباب کیخسرو ـ عرض بنده هم در خصوص آقای حاجی سید نصر الله بود که الان بیشتر از چهل روز است تشریف نمیاورند و علاوه بر مقام نیابت ریاست خوب است اخطا شود که علت عدم حضور ایشان در این مدت در مجلس چیست.
رئیس ـ بلی این لازم است بعد توضیح شود که غیبت ایشان در این مدت برای چه بوده است.(در این مدت اورق برای انتخاب نایب رئیس توزیع شده و اخذ رأی شد و آقای حاجی میرزا رضا خان آقایان وحید الملک ادیب التجار و محمد هاشم میرزا را به قرعه برای استخراج آراء معین نموده و از قرار ذیل استخراج آراء نمودند.)
اسدالله میرزا ۳۹ رأی نواب و حسن علی خان هر کدام ۴ رأی صدیق حضرت معزز الملک هر کدام ۳ رأی فهیم الملک ۲ رأی معاضد السلطنه متین السلطنه حکیم الملک لسان الحکماء سلیمان میرزا آقا شیخ ابراهیم زنجانی هر کدام یک رأی ورقه سفید ۲.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۳ شاهزاده اسدالله میرزا با اکثریت ۳۹ رأی منتخب شدند.(گفتند مبارک است.)
اسدالله میرزا در مقام نیابت رئیس تشریف برده و در حال قیام اظهار نمودند از این حسن ظن کمال تشکر را دارم و در آن مقام جلوس نمود.)
رئیس ـ حالا دو نفر منشی انتخاب میکنیم با انتخاب جمعی(به جای آقای معزز الملک و آقای مرتضی قلیخان)موزع اوراق رأی را توزیع و اخذ نموده آقای حاجی میرزا رضا خان به قرعه برای استخراج آراء آقایان صدیق حضرت و نواب و نجات را معین نموده آراء مندرجه ذیل را استخراج نمود.)
عزالملک ۲۷ رأی - معزز الملک ۲۱ رأی - میرزا ابراهیم خان ۱۶ رأی - عزالممالک ۱۲ رأی سلیمان میرزا و حسن علی خان و متین السلطنه هر کدام ۷ رأی - فهیم الملک ۵ رأی - مرتضی قلیخان و کاشف هر کدام ۴ رأی - اسدالله خان ۳ رأی - لسان الحکماء و دهخدا و معتمد التجار و سید حسین اردبیلی هر کدام ۲ رأی - صدیق حضرت و دکتر علی خان هر کدام ۱ رأی - ورقه سفید ۲.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۴ آقای عزالملک ۲۷ رأی آقای معزز الملک ۲۱ رأی آقای میرزا ابراهیم خان ۱۶ رأی حاجی عزالممالک ۱۲ رأی سایرین هر کدام ۶ رأی ۷ رأی.
رئیس ـ اکثریت حاصل نشد تجدید انتخاب میشود.
عزالملک ـ استدعا میکنم اشخاصی که آن دفعه اسم بنده را نوشتند دو مرتبه ننویسند.
متین السلطنه ـ اشخاصی که متفرق رأی میدهند به عقیده بنده آراء خودشان را هدر میدهند به جهت اینکه اشخاصی هستند که در هسئت رئیسه هیچ شغلی قبول نمیکنند و یکی از آنها هم بنده هستم استدعا میکنم اسم مرا دیگر ننویسند.
(ثانیاً اخذ رأی شده و مستخرجین سابق آراء را از قرار ذیل استخراج نمودند.)
معزز الملک ۳۰ رأی - عزالممالک ۲۱ رأی - میرزا ابراهیم خان ۱۸ رأی - سلیمان میرزا ۱۷ رأی - عزالملک ۱۰ رأی - دهخدا ۵ رأی - حسن علی خان ۴ رأی - سید حسین اردبیلی و مرتضی قلیخان و کاشف و معتمد التجار هر کدام ۳ رأی - لسان الحکماء و فهیم الملک هر کدام ۱ رأی.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۱ آقای معزز الملک ۳۰ رأی حاجی عزالممالک ۲۱ رأی میرزا ابراهیم خان ۱۸ رأی آقای عزالملک ۱۰ رأی.
رئیس ـ این دفعه هم اکثریت تام حاصل نشد باز تجدید انتخاب میشود ولی این دفعه اگر اکثریت تام حاصل نشد اکثریت نسبی کافی است.
(ثالثا اخذ رأی شد مستخرجین مزبور به قرار ذیل آراء را استخراج نمودند.)
معزز الملک ۳۷ رأی - میرزا ابراهیم خان ۲۶ رأی - سلیمان میرزا ۲۱ رأی - حاجی عزالممالک ۱۶ رأی - عزالملک ۷ رأی - دهخدا ۴ رأی - کاشف و اسدالله میرزا و حسن علی خان هر کدام ۳ رأی - معتمد التجار و آقای شیخ رضای دهخوارقانی و مرتضی قلیخان و فهیم الملک هر کدام ۱ رأی ورقه سفید ۲.
معاضد الملک ـ عده حضار ۶۱ آقای معزز الملک ۳۷ رأی آقا میرزا ابراهیم خان ۲۲ رأی.
رئیس آقای معزز الملک اکثریت تام پیدا کردند و آقا میرزا ابراهیم خان در هر سه مرتبه دارای اکثریت نسبی بودند.
حاجی شیخ علی ـ آقا میرزا ابراهیم خان جزء مباشرین است.
رئیس ـ صحیح است باید یکنفر باشد به جای ایشان انتخاب شود ولی حالا چون آقای وزیر جنگ تشریف آورده و تقاضای جلسه خصوصی کرده اند مجلس خصوصی میشود و انتخاب یک نفر مباشر میماند برای جلسه آتیه.
(در این وقت که یک ساعت و نیم قبل از ظهر بود جلسه علنی مبدل به خصوصی گردید.)