مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۱۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز شنبه ۱۷ آذر ۱۳۴۵ نشست ۳۱۰
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۲۱
جلسه: ۳۱۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه (۱۷) آذرماه ۱۳۴۵
فهرست مطالب:
۱-قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۲-بیانات آقای رئیس به مناسبت سالگرد روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر
۳-بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر رشتی - مهندس اخوان - کهزاد البرزی
۴-تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای کبیری
۵-مذاکره در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم کشور در مواد ۱۹و ۲۰
۶-تصویب صورت جلسه
۷-ادامه مذاکره و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمرانی سوم
کشور و ارسال به مجلس سنا
۸-اعلام وصول ۲ فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
۹-قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس در ساعت نه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید
۱. قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس ـ اسامی قایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه – آقایان:
دکتر غنی ـ دکتر عدل ـ کیوان ـ مهندس اخوان ـ ریگی ـ رهبر ـ دکتر صالحی ـ دکتر حاتم ـ مبارکی ـ دکتر مدنی ـ علی مرادی ـ متولی باشی ـ بالا خانلو ـ لفوطی ـ معتمدی ـ ذبیحی ـ زرگر زاده ـ تبریزی ـ مهندس عدلی ـ ختائی ـ موسوی ـ بانو ابتهاج صمیعی ـ دکتر ضیائی ـ مهندس جلالی نوری ـ
غائبین بی اجازه – آقایان:
ناروئی ـ طهماسبی ـ مهندس زنجانچی ـ رضوی فهیمی ـ دکتر مصباح زاده.
غایبین مریض - آقایان:
فیصلی - بهادری - کمال‌وند - سلیمانی - دکتر جعفری - سرلشکر همایونی - پرویزی - دکتر قراگزلو - دکتر مهدی‌زاده - مهرزاد - نوربخش - دکتر یگانگی - بانو دکتر دولتشاهی.
۲- بیانات آقای رئیس به مناسبت سالگرد روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر
رئیس - به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است، روز شنبه نوزدهم آذرماه مصادف با آغاز نوزدهمین سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر است و این روز به همین مناسبت به «روز حقوق بشر» نامگذاری شده و در تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد از روز دوازدهم تا روز نوزدهم آذرماه یعنی «هفته جهانی حقوق بشر» مراسمی برگزار می‌شود و مردم گیتی با شرکت در این مراسم علاقه خود را به این اعلامیه ابراز و اظهار می‌دارند.
اعلامیه جهانی حقوق بشر در تاریخ ۱۹ آذرماه ۱۳۲۷ مطابق با ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید و پس از تصویب و رسمیت به کشورهای عضو سازمان ابلاغ شد تا به منظور تأمین آزادیهای فردی و مدنی و اجتماعی مردم جهان و رعایت حقوق و حدود و احترام افراد بشر و بهره‌مندی آنها از مواهب این آزادی‌ها بدون تبعیض نژادی و اختلافات جنسی و زبان و مذهب به موقع اجرا بگذارند.
ممالک عضو بنا به توصیه سازمان ملل متحد، اجرا مواد اعلامیه را در قلمرو خود تعهد نمودند. در طی این هجده سال اکثر کشورهای عضو سازمان ملل متحد در راه اجرا کامل مواد اعلامیه و تقویت و تحکیم اصول آن با همکاری و اشتراک مساعی کمیسیون مخصوص حقوق بشر در سازمان ملل متحد، اقدامات مفید و مؤثری به عمل آوردند و در مورد کشورهایی که پس از تصویب این اعلامیه پا به عرصه سیاست جهان گذاشتند، با توصیه و ارشاد این کمیسیون مواد اعلامیه حقوق بشر در قوانین اساسی آنها ملحوظ و منظور گردید تا افراد ملل تابعه این کشورها نیز از مزایای حقوق انسانی متمتع شوند.
کشور شاهنشاهی ایران که خود از اعضا اولیه و صمیمی و وفادار سازمان ملل متحد می‌باشد، سرفراز و مفتخر است که اصول اعلامیه حقوق بشر و تساوی حقوق در طول مدت بیست و پنج قرن شاهنشاهی با توجه به مبانی متین و استوار مذهبی و سیاسی او منظور و معمول و مجری بوده (صحیح است) و در هر دوره از ادوار تاریخ سیاسی و اجتماعی این کشور اصول واقعی حقوق بشری کاملاً متبع و مورد احترام بوده است. نیاکان نامدار ما با ایمان و اعتقاد کامل طرفدار صلح و صفا، دوستی و محبت و مجری عدالت اجتماعی و پابند به اصول انسانی و اخلاقی و احترام به شخصیت و حیثیت و شئون افراد بشر و مساوات و برابری مردم و مخالف با امتیازات طبقاتی و اختلافات نژادی بوده‌اند و صفحات درخشان تاریخ شاهنشاهی ایران شاهد این مدعا است که ملت ایران در راه تحقق و اجرا و بسط و توسعه این اصول چه فداکاری‌ها نموده و چه خون‌های پاکی نثار کرده است (صحیح است).
در آغاز مشروطیت ایران، با تحول اساسی که در ارکان اجتماعی ما بوجود آمد و ملت به حکومت دموکراسی و قانونی رسید و اینک شصت و یک سال از آن تاریخ می‌گذرد، اصول حقوق بشری تحت عنوان: حقوق ملت ایران، در قانون اساسی و متمم آن قید شد، تا این که به ابتکار و هدایت و رهبری شاهنشاه خردمند و واقع‌بین ما، در تکمیل اصول مشروطیت و مبانی آن و تحقق کامل حقوق افراد، افتخارات بیشتری نصیب ملت ایران گردید (صحیح است) و آن انقلاب شاه و مردم در ششم بهمن ماه ۱۳۴۱ و منشورهای نه‌گانه شاهنشاه آریامهر بود که مورد تأیید قاطبه ملت ایران می‌باشد (صحیح است).
با تصویب و اجرا این اصول مقدس یعنی:
تأمین و تثبیت و شناسایی حقوق مدنی و اجتماعی زنان و تساوی حقوق آنها با مردان.
الغاء رژیم ارباب و رعیتی.
قانون اصلاحات ارضی.
حفظ و حمایت حقوق کارگر و کشاورز و توجه به بهبود وضع آنها وعائله آنها از طریق بهداشت و بیمه‌های اجتماعی و سهیم شدن کارگر در منافع کارخانه.
ایجاد سپاه بهداشت و سپاه آبادانی و ترویج.
تحولی بس عظیم در کلیه شئون کشور ایجاد گردید (صحیح است) که همه اینها از هدفهای اعلامیه جهانی حقوق بشر و از مقاصد اساسی سازمان ملل متحد بود که با همت و اراده محکم و متین شاهنشاه آریامهر بمنظور بالا بردن سطح زندگی عموم افراد و بهره مندی آنها از آزادیهای بشری و بسط مردم عدالت اجتماعی و تأمین رفاه و آسایش و زندگانی بهتر مردم جامة عمل بخود پوشید بطوریکه با اعتقاد و ایمان کامل می‌توان گفت ملت ایران امروز با رهبری شاهنشاه محبوب و مفخم خود از مزایا و مواهب حقوق بشری و رفاه و آسایش و امنیت کامل برخوردار است (صحیح است).
ایجاد سپاه دانش و مبارز با جهل و بیسوادی که آوازة بلند آن جهانی را بکشور ما متوجه ساخته و در دنیا با اعجاب و تحسین تلقی گردیده و در سازمان ملل متحد و سازمان فرهنگی یونسکو و تمام مراجع مذهبی و فرهنگی و علمی و اقتصادی دنیا مورد قدردانی و تجلیل واقع شده و بانی و مبتکر آنرا یکی از بزرگترین و خردمندترین رهبران جهان میشناسدومیستایند، ازابتکارات بی نظیروازثمرات اندیشه هاوافکارعمیق پیشوای عظیم الشأن ما، شاهنشاه آریامهرمیباشد (صحیح است) که جهانی را مرهون این خدمت پر ارج خود ساخته‌اند.
پیام شاهنشاه آریامهر، به سران وپیشوایان جهان و تشکیل کنگره جهانی پیکار با جهل و بیسوادی و دعوت رهبران عالم به تجهیز تمام نیروهای مادی انسانی در این پیکار بزرگ و اختصاصیک روز از بودجة ارتش برای نبرد با جهل و نادانی، شاهد صادقی است از علاقه و توجه خاص شخص شخیص شاهنشاه آریامهر برعایت و احترام حقوق بشر و مبین این حقیقت است که شهریار دانشمند ما با اتکاء بافکار عالی و آرمانهای بلند خود با توجه به سنن و آداب پر افتخار و فرهنگ و تمدن کهن کشور خویش و در راه ترقی و تعالی و سعادت مردم گیتی وتحکیم مناسبات دوستانه بین کشورهای جهان و رفع اختلافات بین المللی مساعی فراوان بکار برده و همواره در صف مقدم خیر خواهان و مصلحین عالم بشریت قراردارند. (صحیح است) من از طرف خود و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی، این روز فرخنده را بملت ایران و سایر ملل جهان و بسازمان ملل متحد تبریک و تهنیت عرض می‌کنم، و به روان پاک مردان و زنانی که در راه آزادی جوامع بشری و بهره مندی مردم از حقوق انسانی و آزادیهای مدنی، خون خود را نثار کرده‌اند در دوره می‌فرستم. از خداوند قادر متعال مسئلت دارم شاهنشاه معظم و محبوب ما را که یکی از عواملی مؤثر حفظ و استقرار صلح و سلم جهانی و علاقمند باصول حقوق بشری است سلامت و مؤید بدارد (انشاءالله) و بسازمان ملل متحد در عملی ساختن هدفهای عالی خود در استقرار صلح و آرامش در گیتی و تأمین سعادت و رفاه مردم دنیا و ایجاد حسن تفاهم کامل بین کشورها و تضمین کامل حقوق انسانی توفیق کامل عنایت فرماید (انشاءالله).
۳ ـ بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر رشتی ـ مهندس اخوان ـ کهزاد البرزی
رئیس ـ نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای دکتر رشتی تشریف بیاورید.
دکتر رشتی ـ با گکسب اجازه از مقام معظم ریاست و نمایندگان محترم مجلس امروز بمنظور بزرگداشت روز حقوق بشرکه ملل متحددرآستانة برگزاری جشن بیستمین سال آن قرارداردچنددقیقه مصدع می‌گردم، ضمناًشمه‌ای از مقام شامخی را که کشور عزیز ما در فعالیتهای بین المللی بدست آورده بعرض میرسانم.
همانطوریکه نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مستحضرند همه ساله کشورهای عضو سازمان ملل متحد روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر را جشن می‌گیرند، در روز ۱۰ دسامبر مطابق با ۱۹ آذر ماه روزیست که اعلامیه جهانی حقوق بشر نافذ گردید یعنی کافی از اعضای سازمان ملل متحد آنرا تصویب کردند بطوریکه
آن اعلامیه بصورت یک میثاق بین المللی نافذ و لازم الاجرا شد.
کشور شاهنشاهی ایران که همیشه بر طیق سنن تاریخی و اجتماعی خود طرفدار رعایت اصول حقوق فرد و عزت و مقام انسانی بوده از جمله کشورهایی بود که اعلامیه مزبور را با طیب خاطر به تصویب قوة مقننه خود رسانید و با سایر کشورهای پیشرو که در اثر تجربه تلخ خود در جنگ گذشته برای جلوگیری از تعدی و تبعیض نژادی و مذهبی و ملی تلاش می‌کردند همگام گردید.
برای ایران که همواره حامی حقوق اولیه بشر بوده است قبول اصول مندرج در منشور ملل متحد و یا اعلامیه جهانی حقوق بشر امرعادی تلقی می‌شد بخصوص که هم زمان با اعلام این حقوق از طرف مجمع عمومی ملل متحد ملت نجیب ایران جهادواقعی ومبارزه حقیقی خودرادرگسترش صلح تحت رهبری پیشوای خردمندخودآغازکرده بود و وهرسال که از عمر اعلامیه جهانی حقوق بشر می‌گذشت از طرف ملت ایران گام جدیدی در تحقق بخشیدن به اصول این اعلامیه برداشته می‌شد. بدیهی است که در تاریخ تحولات اجتماعی ما روز ششم بهمن ۴۱ پرافتخارترین که انطباق حقوق بشر در زندگی روزمره دولت ایران به معنای واقعی آن مسجل شد و تمام طبقات مردم این کشور عملا خود را در مقامی مشاهده کردند که هر فرد آزادو وظیفه شناس باید در جامعه خود خویش را مشاهده کند. خوشبختانه پیشوای دور اندیش ملت ایران به این اصول مقدس نیز اکتفا ننمودند و از همان روزی که قاطبه ملت ایران اصول منشور ۶ بهمن را به تصویب رسانید به فکر برطرف کردن سایر قیود و محدودیت‌هایی افتادند که هنوز نیمی از جمعیت کشور را از فعالیت اجتماعی و بهرهمند شدن از مزایای زندگی در یک اجتماع آزاد و مترقی محروم می‌داشت و آن عبارت بود از آزادی بانوان کشور از تبعیض سیاسی و اجتماعی.
درست همان اصلی که دراعلامیه جهانی حقوق بشر برای برطرف نمودن تبعیض بین مرد و زن ذکر شده در ایران یکماه پس از روز تاریخی ۶ بهمن یعنی روز ۸ اسفند آزادی سیاسی و اجتماعی بانوان به وسیله ناجی آزادی بخش ملت ایران اعلیحضرت محمد رضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر اعلام گردید (صحیح است).
خانمها و آقایان نمایندگان محترم به خاطر دارند که حتی تا چند هفته قبل در یکی از ایالات یا کانتونهای سوئیس که خود از کشورهای دموکرات و پیشرفته امروز است در رفراندامی که برای تفویض آزادی سیاسی و اجتماعی به بانوان آن سرزمین به عمل آمد مردها حاضر نشدند به زنان حق رای بدهند و در این عصر و زمان غلب ممالک دنیا دوش به دوش مردان قدم برمیدارند و در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی شریک سهیمند زنان سوئیس نتوانستند چنین حق مسلمی را کسب نمایند.
اما در ایران مردم حق شناس و شاه دوست چنان معتقد و مؤمن به تدبیر و عقل و بصیرت پیشوای خود می‌باشد ((صحیح است) که از دل وجان دستور رهبر خود را پذیرفته و از آن اطاعت نمودند و زنان را در کلیه شئون زندگی سهیم و شریک خود ساختند. این است اجرای واقعی اصول حقوق بشر در یک اجتماع و این است بیداری ملتی که دلسوزی و خیراندیشی ناجی خود را درک نموده و منویات او را از دل و جان شعار و هدف خود می‌سازد.
همین طور است سایر فصول و اصول منشور ۶ بهمن که هر کدام بجای خود دسته و طبقه‌ای از مردم این سرزمین کهنسال را از قید بدبختی و عقب افتادگی نجات می‌بخشد و امید به زندگی تازه و نشو و نمای فکر و روح را به یک یک اعضای این جامعه پر افتخار و بزرگ یعنی ایران عزیز می‌بخشد.
نمایندگان محترم! آوازه کفایت و درایت پیشوای عزیز ما حتی از این مرز و بوم نیز گذشته است بنده خود در اغلب مجامع بین المللی شاهد بوده‌ام که چگونه از بصیرت و تدبیر شاهنشاه م تحسین و تمجید گردیده است خود شما شاهد بودید که هم در کنفرانس مبارزه با بیسوادی که سال گذشته در تهران تشکیل شد و هم در کنفرانس بین المجالس که خود شما میزبان نمایندگان پارلمانهای ۶۳ کشور در تهران بودید چگونه
میهمانان ما با حیرت و تعجب پیشرفتهای بعد از انقلاب اجتماعی ایران توجه می‌کردند و چگونه از نقشی که ایران در این اجتماعات بعهده داشت اظهار خرسندی می‌کردند (صحیح است).
عده‌ای از نمایندگان که مراکز نمونه سپاههای دانش و بهداشت و ترویج را در اطراف تهران مشاهده کردند براستی بحیرت افتاده بودند که در یک فاصله کوتاه چگونه مردم از دل و جان برای بثمر رساندن انقلابی که رهبر عالیقدرشان برایشان پی ریزی کرده است تلاش می‌نمایند. روزی که عده‌ای از رؤسای نمایندگیها در کنفرانس بین المجالبس بحضور می‌رفت پس از ساعتی درک فیض از حضور شاهنشاه آریامهر مهروشهربانوی معظم ایران و استماع فرمایشات سنجیده و مدبرانه پیشوای ما هنگام خروج از کاخ سعدآباد اغلب آنها پی برده به بنده و عده‌ای دیگر از همکاران پارلمانی می‌گفتند پرارزش ترین دقایق دوره کنفرانس همین شرفیابی بود زیرانه فقط از زبان بانی و ترسیم کننده انقلاب عظیم اجتماعی شما مطالب را شنیدیم بلکه بحضورکسی رسیدیم که بتمام معنی یک آزاد مرد شعاع و مجرب و مسلط بتمام مسائل دنیای امروز می‌باشد و اکنون دنیا به ادای احترام و ستایش ایشان پرداخته است. همینطور درباره علیا حضرت شهبانوی معظم و محبوب ایران که باوقار و متانت کامل و تبحر بمسائل اجتماعی کلیه بار یافتگان را مورد تفقد قرار می‌دادند. شهبانوئیکه هم اکنون در یکی از دورافتاده ترین ولی تاریخی ترین و با ارزش ترین نقاط مملکت بمشاهده وضع مردم و امور عمرانی آنها پرداخته و رنج سفر را برای دیدن زندگی هموطنان و درک مشکلات روزانه آنها تحمل فرموده‌اند.
پس نظر باحترامی که ملت ایران و رهبر خردمند آن بمبانی و اصول حقوق بشر دارند امسال وزیر امور خارجه که از که مردان کاردان و ازخدمتگزاران صدیق شاهنشاه آریا مهر می‌باشند در نطق خود در مجمع سازمان ملل متحد رسماًدعوت نمودکه درسال ۱۹۶۸کنفرانس جهانی حقوق بشربه بمناسبت بیستمین سال تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشرتشکیل میشودودرتهران برگزارگرددیعنی پایتخت کشورعزیزماباردیگرمرکزفعالیت جهانی میشودوبار دیگرجهانیان متوجه قدمهائی که بسرعت برای پیش بردن برنامه‌های عمرانی مملکت برداشته می‌شود می‌کردند (صحیح است).
نمایندگان محترم ثبات سیاسی وآمادگی فکری ایرانیان وبیداری رهبرعالیقدرایرانست که شرکت ملت مارادر فعالیتهای صلح طلبانه بین المللی میسرمیسازدزیراهستندکشورهائی که وسائل مادی وتوانائی علمی این نوع فعالیتهارانیزدارندولی وضع مشوش ورژیم ساختگی وپوشالی آنهااجازه نمی‌دهند که سازمانهای بین المللی ازروی اطمینان خاطرورغبت کامل خاک آنها را محل فعالیت یا اجتماع خود قرار دهند. خوشبختانه سیاست کشور ما متکی بر صلح و همزیستی مسالمت آمیز است و این مطلب را تمام کشورهائی که با ما سروکار دارند بخوبی درک کرده‌اند. در عین صلح طلبی کشور عزیز ما تحت هدایت و سرپرستی رهبری مقتدر وخیراندیش خود کاملاً واقف به اوضاع و احوال بین المللی می‌باشد و اندکی از منافع حقه خود صرف نظر نمی‌کند و جائیکه تمامیت سیاسی و ارضی و اقتصادی مطرح باشد با شدیدترین و قاطع ترین لحنی از حقوق مسلم خود دفاع می‌کند.
ما نمایندگان مجلس شورای ملی مانند تمام افراد ملت در این هفته‌های اخیر شاهد بودیم که چگونه از منافع اقتصادی ایران در زمینهه صنعت نفت دفاع شد و چگونه کسیکه سکان کشتی رادردست دارد ما را از تمام امواج سیاسی و دسیسه‌های اقتصادی ک متداول دنیای استثمار بوسیله سرمایه گذاری است نجات بخشید. این آمادگیها و این بیداریها بدون زحمت و بدون فداکاری بدست نیامده ات اینها همه از تراوشات فکر قوی و تدبیر و عظمت و وسعت دامنه اطلاعات و دانش رهبر ما است (صحیح است).
در هر زمان و در هر مکان که چنین منافعی پیش آید ملت ایران صدای خود را بگوش جهانیان میرساند. همین چند هفته قبل بود که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره حاکمیت کشورها برمنابع طبیعی آنها بحث و گفتگو
شد. نمایندگی ایران با الهام گرفتن از رویه‌ای که همیشه شاهنشاه آریامهر اعلام داشته‌اند نظر خود را دائر بربدون قید و شرط بودن حاکمیت ملتها بر منابع طبیعی خودشان ابراز داشت و حتی در ردیف مبتکرین قطعنامه ایکه چندین کشور برای پیش بردن این مسئله طرح کرده بودند قرار گرفت و در حقیقت نقش رهبری امضاء کنندگان قطعنامه مزبور را بعهده داشت تا آنجا که با موفقیت آنرا در کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی و سپس در خود مجمع بتصویب رسانید. از تشریح تمام قطعنامه مزبور می‌گذرم تا وقت نمایندگان محترم مجلس شورای ملی گرفته نشود ولی اجازه بفرمائید بند اجرائی قطعنامه مزبور را به عهده داشت تا آنجا که با موفقیت آن را در کمیسیون اقتصادی مجمع عمومی و سپس در خود مجمع به تصویب رسانید.
از تشریح تمام قطعنامه مزبور می‌گذرم تا وقت نمایندگان مترم مجلس شورای ملی گرفته نشود ولی اجازه بفرمائید بند اجرائی قطعنامه را که مختصر است به عرض برسانم «سازمان ملل متحد این حق را به تمام کشورها و الخصوص کشورهای در حال توسعه قائل است که سهم خود را اداره امور مؤسسات انتفاعی که جزئاً یا کلاً با سرمایه خارجی اداره می‌شوند تحصیل کنند و آن را افزایش دهند و در مزایا و منافع حاصله از مؤسسات مزبور براساس انصاف و با توجه به نیاز‌های توسعه و هدفهای مردم خود سهم بیشتری دارا باشند و تعهدات خود را براساسی که متقابلاً مورد قبول باشند انجام دهند، و از کشورهای سرمایه گذار تقاضا دارد از هر عملیکه مانع استفاده از حق فوق الذکر می‌شود خودداری نمایند.
ملاحظه میفرمائید دو مطلب در اینجا است که شایان تعمق است یکی اینکه سازمان ملل متحد دستور می‌دهد که منافع حاصله از منابع طبیعی کشورها باید متناسب با هدفهای اقتصادی و سرمایه‌های کشورهای در حال توسعه و صاحب منابع طبیعی باشد و آن همان ست که اساس سیاست کنونی ایران را تشکیل می‌دهد. دیگر اینکه کشورهای سرمایه گذار نباید مانع استفاده کشورهای در حال توسعه از بهره برداری کامل از منابع خود گردند.
خانمها، آقایان جان کلام در همین دو عبارت است:
زیرا کشور ما که یکی از کشورهای در حال توسعه است هرگز اجازه نخواهد داد که حدود بهرهبرداری از منابعش به وسیله کشورهای سرمایه گذار تعیین گردد و این همان است که چند لحظه قبل عرض کردم و اساس سیاست پیشوای معظم ما بوده و مایه آن افتخار می‌کنیم (صحیح است) و خوشبختانه با تعالیم و توصیه‌های سازمان ملل متحدنیز مطابقت کامل دارد سازمان ملل متحد نیز معتقد است که بهره برداری از منابع طبیعی فقط نباید برای ایجاد منفعت برای سرمایه گذاری باشد ولو اینکه کشور در حای توسعه نیز منفعت بیشتری ببرد باید هر بهره برداری هماهنگ با سرمایه‌های عمرانی کشور در حال توسعه باشد. این سیاست غیر مستقیم کشورهای توسعه یافته و سرمایه گذار را نیز در وضع بهتری قرار می‌دهد و حتی بسیاری از رجال کشورهای پیش رفته خودشان این مسئله پی برده و به صحت این مسئله پی برده و به صحت آن اعتراف دارند.
از مسائل اقتصادی که بگذریم و فرضاً به مسئله صلح و نگاهداری آرامش جهان نیز اگر توجه کنیم می‌بینیم که کشور ما از کشورهای دیگر عقب نیست بلکه از روی صمیمیت و واقع بینی سیاست صلح طلبانه خود را دنبال کرده است.
نظری به مسئله خلع سلاح و جلوگیری از گسترش تسلیحات اتمی می‌اندازیم تا ببینیم چگونه در این مورد نیز با وجود یکه کشور ما هیچوقت وارد مسابقه تسلیحات نبوده و مستقیماً در این زمینه مورد خطر قرار نداشته است باز سیاست آرامش طلبی دولت شاهنشاهی ایجاب کرده است که ما در این خصوص ساکت نباشیم و هر وقت ضرورت احساس گردیده به نفع برطرف شدن خطر جنگ و از میان بردن وسائل آدمکشی قدم برداشته‌ایم از همان دوره اول بعد از جنگ دوم جهانی یعنی زمانی که ملل متحد می‌کوشیدند کشورهای بزرگ را وارد خلع سلاح نمایند و از صرفه جوئی حاصل از این متارکه انباشتن سلاحهای مخرب برنامه‌های عمرانی وسیع جهت ملل توسعه نیافته تنظیم و اجرا نمایند تاکنون که خطر تسلیحات اتمی عموم جهانیان را به وحشت انداخته و مساعی
عمومی در راه متوقف ساختن مسابقه تسحیلات به کار می‌رود همیشه ملت ایران و رهبر بشر دوستش در راه سازش و صلح و صفا کوشیده‌اند ولی این صلح طلبی را هیچوقت نباید با بی اعتنائی نسبت به خطر جنگ و برهم خوردن آرامش جهانی اشتباه کرد. ملت ایران به خوبی میداند که تا زمانیکه کشورهای بزرگ دست از ساختن سلاحهای اتمی و خطرناک برنمیدارند و مادام که تحریکات بعضی از نقاط عالم وجود دارد و نیروهائیکه لازم برای حفظ صلح است در اختیار سازمان ملل متحد نیست کشورهای کوچک باید خود را در حال آماده باش نگاهدارند.
همانطوری که ایران و بزرگ ارتشان این کشور به کرات تذکر داده‌اند یک نیروئی که بتواند سازمان ملل متحد بمنظور پاسداری صلح از آن استفاده کند لازم و ضروری است. بهمین منظور شاهنشاه آریامهر دستور صادر فرمودند که قسمتی از ارتش رشید و شجاع ایران در این راه یعنی در راه پاسداری صلح همیشه آماده خدمت باشد. زیرا تا ریشه اختلافات که همان عدم تعادل اقتصادی بین کشورهای غنی از یکطرف و ممالک نیازمند کمک از طرف دیگر وجود دارد ملل متحد باید احتیاط را از دست ندهد و در هر جا که عده‌ای بخواهند از این عدم تعادل سوء استفاده کرده آتش بر پا کنند از خرابکاری ژانها و بر هم زدن صلح جلوگیری بعمل آورند.
خوشبختانه سیاست عاقلانه و مدبرانه ایکه از طرف شاهنشاه خردمند ما ترسیم و دولت شاهنشاهی را در محافل بین الکللی راهنمائی نموده و نتیجه‌ای کاملاً رضایتبخش ببار آورده است و هم در زمینه سیاسی و هم از لحاظ اقتصادی و اجتماعی ایران در ردیف کشورهای پیشرو و بیدار و عضو بسیار مفید و با وفای جامعه بین المللی قرار دارده است.
برای ما مایه سربلندی است که وقتی در یک قاره‌ای از عالم کشوری هست که باتبعیضات نژادی و غیره روزگار را بر میلیونها نفر اکثریتی که در مقام اقلیت مورد عذاب و شکنجه قرار می‌دهد سیاه کرده است و سرزمینی را با چند میلیون نفر سکنه آن بصورت برده در وضع بسیار نا مطلوب نگاه می‌دارد و از دستورات و توصیه‌های سازمان ملل متحد نیز سرپیچی می‌کند کشور ما از طریق انقلاب آرام و عمیق اجتماعی خود برای بر انداختن جهل و بیسوادی مجاهدت می‌کند و در تمام فعالیتهای صلح طلبانه بین المللی سهیم و شریک می‌گردد. با همسایگان خود از روی صفا و برادری رفتار می‌کند و با ملل دور دست نیز بر اساس احترام متقابل ارتباط حاصل می‌نماید. بخصوص وقتی مشاهده می‌کنیم که در منطقه‌ای از جهان که قسمت مهم منابع طبیعی بعضی از ملل صرف جاه طلبیها و سیاست غلط و مخرب دیکتاتورهای آنها می‌گردد کشور عزیزما تحت رهبری پادشاه جوان بخت خود همیشه در پی صلح و برادری بین ملتها مجاهدت می‌ورزد بخود می‌بالیم و میدانیم که راهی که پیش گرفته‌ایم راهی است مستقیم و طریقی که برای بالا بردن سطح زندگی مردم این سرزمین بما ارائه شده است طریقی است صحیح.
این بود مختصری از موفقیت سیاسی و بین المللی کشور عزیزمان که خواستم بمناسبت میمنت هفته حقوق بشر بعرض همکاران گرامی برسانم. از توجهی که بعرایضم فرمودید سپاسگزارم (صحیح است).
رئیس ـ آقای مهندس اخوان بفرمائید.
مهندس اخوان ـ بنام خدا.
بمدت ۱۰ روز با کسب اجازه از مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی برای سرکشی از حوزه انتخابیه مشهد و زیارت مرقد مطهر امام هشتم علیه السلام مشهد بودم در ایم مدت بنا بدستور حزبی در مراسم افتتاح خانه دهقان وابسته به حزب ایران نوین در روستاها شرکت کردم در آنجا چیزی که بچشم می‌خورد احساسات بی شائبه و علاقه شددی بود که کشاورزان نسبت بشاهنشاه آریاهر ابراز می‌داشتند و همگی دعا برای سلامتی و بقاء سلطنت شاهنشاه آریامهر می‌نمودند در این دهات که قبلاً کمتر از فرهنگ و بهداشت خبرواثری بود اینک سپاهیان دانش و سهیان بهداشت به تقویت روح و جسم آنها مشغول هستند ازلحاظ آبادانی آن روستاها و دیگر روستاهای خراسان باید در اینجا یادآور شوم اداره عمران وابسته بوزارت کشور کمک چشم گیری نموده است و همانطور که همکار گرامی
جناب آقای دکتر مهذب عقیده دارند بایستی اعتبار بیشتر با تسهیلات ساده تری تحت اختیار اداره عمران گذاشت تا خدمات ارجمند خود را بتوانند برابر خواسته‌های روستانشین‌ها ادامه دهند (صحیح است).
مطلب دوم اینکه در شهر مقدس مشهد در سالهای اخیر از طرف مردمان خیر درمانگاهها و بیمارستانهای تقریباً مجانی دایر شده که کاملاً با عملیات خود توانسته‌اند در راه خدمت بمردم از لحاظ بهداشت قدمهای مؤثری بردارند در بازدیدیکه در این سفر از یکی از آن درمانگاهها بنام (درمانگاه جوادائمه) نمودم حقیقتاً از ک. شش و جدیت یکعده افرادیکه بدون هیچگونه پاداش قسمتی از اوقات خود را در ان درمانگاه صرف می‌کنند لذت بردم (صحیح است) از دکترهائیکه با کار طاقت فرسا فقط ماهانه ۴۵۰ تومان که فقط بعنوان ایاب و ذهاب دریافت می‌دارند باید سپاسگزاری نمود و امیدوارم خداوند بهمه این توفیق را عنایت فرماید که بمردم تنگدست کمک کنند (انشاءالله)
از ابتدای تأسیس ۴۵/۹/۲۳ الی دوم آبان ۴۵ مریضهای ویزیت شده درمانگاهها ۲۳۴۵۱۱ نفر و کل رایگان دریافت کرده‌اند (آفرین).
بنده لازم میدانم از شخص خیری بنام جناب آقای حاج عباس آصف که اهل دزفول بوده و در مسافرت زیارت بمشهد ده میلیون ریال از وجه نقد خرید وقف نصف هتل سپید مشهد و یک رقبه ملک مزروعی واقعه در دزفول به این درمانگاه جانی بخشیده‌اند سپاسگزاری کنم ابته خدمت بیشائبه این مرد خیر و شریف در نزد خدا و خلق مأجور خواهد بود عکس این مرد خیر زینت بخش مجله‌ها است. این نشریه جواد الائمه است (نشریه را ارائه دادند) در این درمانگاه برای عمل جراحی از هر نوع باشد از ۱۰۰ تومان تا ۲۰۰ تومان دریافت می‌شود و برای هر تخت بیمار با دوای مجانی و غذای خوب و کافی فقط ۷ تومان دریافت می‌شود برای تکمیل اعمال جراحی این درمانگاه احتیاج بدستگاه رادیولوژی می‌باشد که اخیراً دست نیاز بسوی اشخاص خیری دراز نموده که برای اغلب نمایندگان مجلس شورای ملی نیز اورای مخصوص را فرستاده است بدیهی است کسانیکه از آن کمک دریغ نفرمایند توفیق خدمت بزوار حضرت رضا علیه السلام و مردم بینوا را من غیر مستقیم پیدا نموده‌اند (صحیح است) در خاتمه این موضوع بایستی از آقای دکتر برادران رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل این درمانگاه که بدون پاداش مادی اوقات خود را صرف اداره این مؤسسه می‌نماید قدردانی و سپاسگزاری نمایم. مطلب سوم بنده راجع به اراضی بایر است همانطور که همکاران گرامی استحضار دارند در اجرای قانون اصلاحات ارضی املاک بایر تحت اختیار سازمان اصلاحات ارضی قرار گرفته که اگر املاک را با زمینهای خالصه موات و محدوده دهات جمع بزنیم بیش از صدهاهزار هکتار در اغلب استانها می‌شود در استان خراسان بیش از ۱۲۰ رقبه املاک بایر بعلاوه بایره خالصه و موات صدها هزار هکتار وجو دارد که با همه متقاضیانی که دارد تاکنون به کسی واگذارنشده بنده در سال اول این دوره مجلس از جناب آقای وزیر کشاورزی تقاضا کردم که آئین نامه اراضی بایر هر چه زودتر تدوین و منتشر شود تا کسانیکه در سراسر مملکت بخصوص در خراسان کاری جز زراعت ندارند و قبلاً مستأجرین املاک آستان مقدس ومسجدگوهرشادوسادات رضوی بوده اندبتوانندباکوشش وسرمایه گذاری ازاین زمینهای بایربهره برداری نموده هم خود سود برده و هم در اثر تولید محصول به اقتصاد ملکت کمک کنند متأسفانه تاکنون اگرآئین نامه آن تدوین هم شده باشد منتشر نشده عملی نگردیده است یا اینکه مجلس شورای ملی قانون توسعه کشاورزی را که فقط بمنظور کمک به کسانی که خواسته باشند ین زمین‌ها را احیاء کنند گذرانیده است اقدامی از طرف وزارت کشاورزی برای واگذاری زمینهای بایر نشده است امیدوارم این تذکر بنده مورد توجه اولیاء مسئول قرار بگیرد و توضیحاتی در باب علل عدم امجام آن بدهند تا بتئانم به موکلین خود که مرتباً طی نامه یا حضوری در باب آن سؤال می‌کنند جوابگو باشم (دکتر اسفندیاری ـ سؤال
کنید) دیگر عرضی نداشته و از توجهی که همکاران گرامی بعرایضم مبذول فرمودند متشکرم (احسنت).
رئیس ـ آقای کهزاد البرزی بفرمائید.
کهزاد البرزی ـ با اجازه مقام معظم ریاست محترم مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم. قبلاً از پشت تریبون مزاحم وقت مجلس بخاطر تقاضاهای مردم حوزه انتخابیه‌ام را می‌کردم و منتهای آرزویم بود که بیایم پشت تریبون و گزارش اتمام کارها را باطلاع ساحت مقدس مجلس شورای ملی برسانم خوشبختانه این آرزو را دارد یکی پس از دیگری براورده می‌شود و تقاضاهای مردم صورت عمل بخود می‌گیرد، در تمام استان خوزستان نهال هائی سودمند بدست استاندار وقت آن موقع وزیر کشور فعلی آقای مهندس انصاری کاشته شد که هم اکنون یکی پس از دیگری به ثمر می‌رسد، درحدود یکسال پیش کلنگ دو دبیرستان نمونه و ۳۲ خانه برای فرهنگیان و مرکز بهداشت و فرهنگ مسجد سلیمان بدیت آقای وزیر کشور در مسجد سلیمان زده شد و روز ۲۷ آبانماه بوسیله رئیس هیذت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایان بنام نامی شاهنشاه آریامهر افتتاح شد و اجازه بهره برداری از آنها داده شد و در آن روز مردم مسجد سلیمان عالیترین احساسات خود را نسبنت به شاهنشاه ابراز داشتند هزینه این ساختمانها که در حدود دو میلیون و دویست هزار تومان شد بوسیله مردم و شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای عامل پرداخته شد و بنده وظیفه دارم از کمکهای آقای دکتر اقبال و شرکتهای عامل و زحمات شبانه روزی اعضای انجمن فرهنگی مسجد سلیمان و رئیس آموزش و پرورش آن شهرستان و همچنین از آقای مهندس انصاری که بانی این اقدام شدند تشکر و قدردانی بکنم، همچنین در مسافرتی که باتفاق آقای دکتر شاهقلی وزیر بهداری و همکاران محترم نمایندگان خوزستان کردیم چنر مرکز درمان و بهداشت آن شهرستان در روزی که مصادف با میلاد ولی عصر عجل الله تعالی فرجه بود بنام نامی شاهنشاه آریامهر افتتاح شد و شاهد و ناظر عالیترین احساسات مردم نسبت به رهبر عالیقدر ملت ایران بودیم. بنده وظیفه دارم از جناب آقای دکتر شاهقلی وزیر محترم بهداری و آقای دکتر دانشی مدیر کل بهداری استان خوزستان و رئیس بهداری وقت که آقای دکتر بختیار بودند تشکر بکنم نکته‌ای که در این مسافرت جلب توجه بنده را کرد این بود که موقعی که باتفاق همکاران عزیز که به آبادان و خرمشهر رفته بودیم دردورترین نقطه ایران یعنی مرز ایران و عراق لوله کشی آب تصفیه شده و آب آشامیدنی مردم و عشایر سلحشور و مرزداران ایران بوسیله آقای دکتر شاهقلی افتتاح شد و مردم همه جا عالیترین حساسات خود را نسبت به شاهنشاه آریامهر بزبان محلی ابراز می‌داشتند، واقعاً مردم، مردم حقشناسی هستند، عرض دیگری ندارم (احسنت).
۴ ـ تقدیم یک فقره سؤال بوسیله آقای کبیری
رئیس ـ آقای کبیری فرمایشی دارید؟
کبیری ـ در اجرای مادة ۱۵۲ بعلت ازدیاد قاچاق تریاک در شرق و غرب سؤالی از دولت نموده‌ام که تقدیم مقام ریاست می‌شود و استدعا می‌کنم بفرمائید قرائت شود.
۵ ـ مذاکره در گزارش شور دوم کمیسیون برنامه راجع به برنامه عمران سوم کشور در مواد ۱۹و۲۰
رئیس ـ وارد دستور می‌شود بقیه مذاکره در ماده ۱۹ لایحه برنامه عمرانی سوم مطرح است. آقای شیخ الاسلامی بفرمائید (چند نفر از نمایندگان ـ تشریف ندارند) نظر دیگری در ماده ۱۹ نیست؟ (اظهاری نشد) به مادة ۱۹ رأی می‌گیریم از خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایید (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۰ قرائت می‌شود:
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۰ ـ برای تشویق و بکار انداختن سرمایه گذاری خصوصی در فعالیتهای عمرانی و تولیدی که در جهت هدفعای برنامه سوم باشد سازمان برنامه می‌تواند مستقیماً یا از طریق مؤسسات اعتباری وجوه لازم را بصورت وام در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی بگذارد و یا در سرمایه گذاری با این مؤسسات مشارکت نماید همچنین سازمان برننامه می‌تواند کمکهای فنی لازم برای تهیه طرحهای عمرانی و تولیدی خصوصی که منطبق با برنامه سوم باشد بعمل آورد.
رئیس ـ در ماده ۲۰ نظری نیست؟ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ در مواد قبل سازمان برنامه مکلف بوده است که برای اجرای طرحهای عمرانی رعایت اولویت را بکند و چون رعایت اولویت را نکرده بود بنده در این مورد در جلسه قبل صحبت کردم و سؤالی تقدیم کردم در مورد مادة ۲۰ اختیار داشته است که برای طرحهای عمرانی و خصوصی به افراد و مؤسسات کمک بکند بنابراین این سؤال پیش می‌آید که اگر در شهرستانها افراد و یا مؤسسات خصوصی طرحهائی داشته‌اند برای عمران منطقه خودشان آیا سازمان برنامه این کمک را کرده یانکرده (دکتر اسفندیاری ـ بله کرده است) برای اینکه معلم بشود در حوزه انتخابیه جناب آقای دکتر اسفندیاری این عمل انجام شده و در حوزه خواف انجام نشده بنده شرحی را که در یکی از روزنامه‌های کشور منتشر شده راجع به حوزه خواف عرض می‌کنم که در مورد نداشتن کشتارگاه و در مورد نداشتن حمام و در مورزد نداشتن حتی آمبولانس و در مورد نداشتن غسال خانه و در مورد نداشتن پزشک و دارو و بیمارستان و چاه عمیق و راه آسفالته در آنجا اشخاص آنطور که بنده اطلاع دارم حاضر بوده‌اند که در این کارها شرکت کنند ولی از طرف سازمان برنامه توجه لازم نشده پول هائی را که سازمان برنامه می‌توانسته با اشخاص شرکت کند برای عمران و آبادی منطقه‌ای مسلماً صرف محل‌های دیگری شده گو اینکه جناب آقای دکتر الموتی بموجب شرحی که در روزنامه کیهان نوشته شده بود استدلال فرمودند که مقداری از این اعتبارات سازمان برنامه صرف کارهای جدید یعنی سپاه دانش و سپاه بهداشت شده ولی جمع آن مبلغی که از طرف ایشان گفته شد ۵ میلیارد بیشتر نیست بنابراین ۱۴۵ میلیارد وقتیکه رسید به ۲۳۰ میلیارد ۸۵ میلیارد اضافه شده و از این ۸۵ میلیارد ۵ میلیاردش صرف سپاه دانش و بهداشت و ترویج و آبادانی شده و ۸۰ میلیارد دیگر معلوم نیست که به چه مصرف رسیده و برای اینکه به همکاران محترم روشن بود که این مبالغ چه شده بنده سؤال مجددی در مورد مادة ۲۰ تهیه کرده‌ام که دولت بیاید و بگوید این مبالغی که در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی گذاشته یا در سرمایه گذاری در مؤسسات خصوصی مشارکت نموده اینها را یک لیستی بما بدهند تا ما ببینیم که از این مادة ۲۰ سازمان برنامه چه استفاده‌ای کرده و یا به چه مصرفی رسیده ببینیم به حوزه انتخابیه بنده یا حوزه انتخابیه جنابعالی داده یا آمده صرف آسفالت تهران کرده باید روشن شود ببینیم چه مؤسساتی این بذل و بخشش را کرده است.
رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه)ـ بنده بسیار مت؟ أسفم که جناب آقای دکتر مبین برخلاف اصل کلی که همیشه در نظر دارند رعایت آئین نامه را بکنند در اینجا امور را بهم ریختند ماده ۲۰ فقط مربوط بوامها و سمایه گذاریهای خصوصی از طرف افراد و یسازمان برنامه و مؤسسات دولتی است نه طرحها و برنامه‌های عمرانی خواف طرحهای عمرانی خواف مثل تمام شهرهای دیگر تابع یک مقررات خاصی بوده که یک مقدار از آن در برنامه اول پیش بینی شده و یک مقدار دیگر در برنامه دوم پیش بینی شده و با توجه به اینکه آنچه که کمک بشهرستانها در برنامه دوم شده شهرستانها درجه بندی شده در برنامه سوم مقدار کمکی که شده تغییر کرده البته وروی همان شهرها و شهرداریها درجه بندی شد که بهر یک آیا وام بلاعوض بدهند یا ندهند چه مبلغ سرمایه گذاری بوسیله شهرداری باشد چه مبلغ بوسیله سازمان برنامه و چند درصد یبشود بهر صورت آن قسمت مربوط به ماده ۲۰ نیست در مورد ماده ۲۰ که جنابعالی فرمودید بوسیله بانک رهنی یا بانک توسعه صنعتی و معدنی و سایربانکهای وابسته بدولت سرمایه گذاری زیادی شده از جمله کارخانه‌های قندی که در این مملکت تأسیس شده یا دارد تأسیس می‌شود یک مقدار زیادی از این کارخانه‌ها با کمک مردم و بانک توسعه صنعتی و معدنی است و یک مقدار دیگری از آنها در شهرستانها در آتیه تأسیس خواهد شد که من خود ناظر هستم که در کرمان تأسیس خواهد
شد بانک البته کمکهای شایانی از طریق سازمان برنامه و هیأت مدیره بکرمان و سایر جاها خواهد کرد بنابراین در این قسمت دولت کوشش می‌کند که حداکثر ممکنات مردم را در بیرون آوردن سرمایه هایشان از بانکها عمل کند یعنی از صورت پس اندازهایشان خارج کند تا بیایند در سرمایه گذاری شرکت کنند و در این قسمت باید عرض کنم که دولت نهایت کوشش و کمک خودش را کرده این را بنده باید حضورتان عرضکنم که سرمایه‌ها را نباید بهم ریت درمورد خواف یا غیروذلک در جای دیگر اگر مطرح بفرمائید جواب حضورتان عرض می‌کنم.
رئیس ـ نظر دیگری در ماده ۲۰نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به مادة ۲۰ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۶ ـ تصویب صورت جلسه
رئیس ـ راجع بصورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای حبیبی
حبیبی ـ یک شکایتی از طرف جوانان شهرستان همایونشهر رسیده است که از تربیت بدنی شکایت دارند کمافی السابق استدعا دارم اگر اقدام می‌شود تقدیم کنم.
۷ ـ ادامه مذاکره و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون برنامه عمرانی سوم کشور و ارسال به مجلس سنا.
رئیس ـ ماده ۲۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۱ ـ هر یک از وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی باید بمنظور تهیه طرحهایعمرانی دفتری برای طرح ریزی ایجاد نماید سازمان برنامه می‌تواند طرحهای عمرانی را مستقیماً عهده دارگرددویا بوزارتخانه‌ها و دستگاههای دولتی و مؤسسات عمومی و عام المنفعه محول و در صورت ضرورت تهیه طرحها بآنها کمک نماید.
رئیس ـ در مادة ۲۱ نظرینیست؟ (اظهاری نشد) بمادة ۲۱ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش مبیکنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۲۲ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۲ ـ دستگاههای اجرائی مکلفند در پیشرفت طرحهای عمرانی عملیات مستمر و غیر مستمر مراقبت دائم بعمل آورند و منظماً گزارشهائی بسازمان برنامه بدهند. سازمان برنامه از جهت رعایت دستورالعملها و مقررات برنامه و پیشرفت طرحها طبق برنامه کار پیش بینی شده و تطبیق عملیات با مشخصات تعیین شده و عدم تجاوز از اعتبارات مصوب طرح نظارت خواهد نمود.
نظارت در اجرای طرحهائی که توسط اشخاص و مؤسسات خصوصی انجام می‌شود و سازمان برنامه طبق مادة ۲۰ از راه مؤسسات اعتباری به آنها وام می‌دهد بنمایندگی از طرف سازمان برنامه در موارد لازم مستقیماً نظارت خواهند نمود.
رئیس ـ در مادة ۲۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادة ۲۲ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۳ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۳ ـ برای انجام مطالعات فنی و تهیه برآوردها و نقشه‌ها و نظارت فنی در اجرای طرحها در مواردیکه ضرورت ایجاب می‌کند سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی می‌توانند با مهندسین مشاور و دیگر کارشناسان (اعم ازافراد یا مؤسسات ایرانی وخارجی) قرارداد منعقد نمایند. تشخیص صلاحیت مهندسین مشاور یا کارشناسان باید با موافقت هیئت عالی برنامه بعمل آید.
رئیس ـ آقای دکتر مهذب بفرمائید.
دکتر مهذب ـ در این ماده بطوریکه ملاحظه می‌شود
بسازمان برنامه اجازه داده شده که قراردادهای استخدامی با مهندسین مشاور و کارشناسان داخلی و خارجی منعقد کنند طبعاً نسبت به انعقاد قرارداد با متخصصین و مشاورین ایرانی اشکالی ندارد و سبب افتخار هم هست ولی نسبت بکارشناسان خارجی عقد قرارداد در هر حال یک عمل استخدامی است و بنابراین با قرارداد شخص خارجی را به استخدام دولت ایران در می‌آورد اگر این تفسیر بنده صحیح باشد این ماده مخالف قانون ۱۳۰۱ مربوط به استخدام کارشناسان خارجی است البته جناب آقای دکتر اسفندیاری مخبر کمیسیون در همه امور و بخصوص در این امر بیشتر از بنده وارد هستند و توضیح کامل خواهند داد ولی بهر حال قرارداد استخدامی است و بنظر شخص بنده فرقی نمی‌کند که شما یک کسی را قرارداد ببندید مستخدمش بکنید یا قرارداد ببندید که برای شما کار بکند در هر دو حالش نظر قانون ۱۳۰۱ براین است که اگر یک خارجی آمد در ایران کار کند این را باید بمجلس شورای ملی یعنی ملت ایران از بودن یک چنین آدمی آگاه باشد، حقوقش معلوم باشد مدت قراردادش معلوم باشد، امتیازش معلوم باشد ودر امور سیاسی هم طبق تبصره آخر قانون ۱۳۰۱ دخالت نکند طبعاً در این جا که نوشته با موافقت قبلی هیئت عالی برنامه باشد اصولاً این قانون را مورد نظر قرار ندادن یعنی هر اندازه حققوق به این جنابان دادن یعنی هر اندازه به اینها امتیاز دادن در هر حال آنطوریکه بندة کم استعداد در ک می‌کنم این ماده خلاف قانون ۱۳۰۱ است در این قانون صراحتاً جناب آقای دکتر اسفندیاری تصریح دارد مواد قرارداد مستخدمین خارجی اینهم یک کنترات است در اینجا نوشته قرارداد، قرارداد یعنی کنترات در قانون ۱۳۰۱ تصریح دارد کنترات مستخدمین خارجی باید یه تصویب مجلس شورای ملی برسد، ملیت مستخدم، مدت استخدام، سمت مستخدم و حقوق سالیانه مستخدم، تبصره‌ای هم دارد مربوط به این که در امور سیاسی دخالت نکنند، طبعاً در این قراردادها این کارها انجام نمی‌شود بنابراین تاآن اندازه‌ای که بنده عرض کردم می‌توانم درک بکنم مادة ۲۳ با قانون ۱۳۰۱ مباینت دارد و از لحاظ مباینتش بنده شخصاً با این ماده مخالفم مگر اینکه توضیحی داده بشود تا روشن شود و لا اقل از حالا ببعد این ماده طوری تفسیر بشود که هماهنگی پیدا بکند با قانون ۱۳۰۱ که مشکلی ایجاد نشود.
رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری بفرمایید.
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه) ـ فرمایشات جناب آقای دکتر مهذب شامل چند قسمت بود یکی مربوط به اجازه کار بود که اجازه کار در واقع با وزارت کار است اشخاص خارجی که می‌آیند در ایران کار بکنند باید از وزارت کار یک پروانه مخصوص کسب کنند شغلشان معین باشد محل کارشان معین باشد و این از نظر اجازه کار به یکنفر خارجبی بود ولی جناب آقای دکتر مهذب در مادة ۲۳ اجازه داده شده چنانچه ضرورت ایجاب می‌کند یعنی در مواقعی که ما خودمان متخصص کافی در مورد خاصی نداشته باشیم از این اشخاص استفاده کنیم آنهم بصورت استخدامی که مخالف و مغایر موازینی باشد که در قانون ۱۳۰۱ تصویب شده اگر یک مشاور فنی (دکتر مهذب ـ به آنها پول میدهند یا نمی‌دهند ؟) از نظر پولی که به او میدهند این اشخاص اکثراً در خدمت مؤسسات ایرانی هستند، این مؤسسات ایرانی طبق مقررات داخلی مملکت می‌توانند عمل کنند مثلاً فرض کنید شرکت آبکا ویک شرکتی را مثال می‌زنیم مثل شرکت آبکا که چند نفر مهندس خارجی در اختیار دارد و این مهندسین خارجی طبق این قوانین موجود مملکت با اجازه وزارت کار مشغول کار شده‌اند و فقط بصورت مشاوره از آنها استفاده می‌شود و در واقع هیچ حق و امتیازی با این افراد داده نشده و در واقع این افراد طرف دولت قرار نگرفته‌اند که ما بگوییم یک متخصص خارجی با یک امتیازات خاصی کار انجام می‌دهد یک رکت هائی که در سابق از طریق مجلس به آنها اجازه داده شده مثلاً فرض بفرمائید شرکت کامپساکس، شرکت کامپساکس از سال ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ مشغول کارست و با مقررات موجود مملکت و با اجازه‌ای که در اینجا داده شده مشغول کار شده و در واقع حالا یک شرکت ایرانی است بر حال خواستم حضورتان عرض کنم که این یکنیست یک مشاوره فنی است جناب آقای دکتر مهذب این دو تا
را اگر بهم نریزیم روشم می‌شود بنابراین بنده استدعا می‌کنم مخالفتتان را پس بگیرید و اجازه بدهید بهمین صورت عمل شود.
دکتر مهذب ـ بنده روشن شدم.
رئیس ـ نظر دیگری در مادة ۲۳ نسیت (اظهاری نشد) بمادة ۲۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۴ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۴ ـ سازمان برنامه و دستگاههای اجرائی در مورد اجرای طرحهای عملیات عمرانی غیر مستمر تابع آئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی خواهند بود که بنا به پیشنهاد سازمان برنامه بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید. در مورد طرحهای عملیات عمرانی مستمر از نظر تبعیت ازآئین نامه‌های حسابداری و معاملاتی سازمان برنامه و یا مقررات جاری وزارت دارائی نحوة عمل طبق توافق بین سازمان برنامه و وزارت دارائی خواهد بود.
تبصره ـ سازمان برنامه می‌تواند در مورد طرحهائی که بتشخیص سازمان ماهیت و طرز اجرای آن ایجاب می‌کند تبعیت از آئین نامه‌ها و مقررات خاص دستگاههای اجرائی را تصویب نماید.
رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ بنده می‌ترسم اگر راجع به این ماده صحبت کنم باز هم همکار عزیز بنده جناب آقای دکتر اسفندیاری بفرمایند که اینها را بهم نریزید (دکتر اسفندیاری ـ از نظر رعایت آئین نامه بنده عرض کردم) جناب عالی میوانید نظر خودتان را استدلال بفرمایید که این مطلب صحیح نیست و موافق آئین نامه نیست ولی نمی‌شود فت به نمایندگی که شما اینطور رفتار بکنید یا نکنید اگررفتار بنده موافق آئین نامه نبود بفرمائید بنده سعی می‌کنم بهم نریزم پس حالا که قرار شد موضوعها بهم نریزید جنابعالی تشریف بیاورید استدلال بفرمائید که برای رسیدگی به این ماده چرا لایحه به کمیسیون دارائی نرفته که بنظر بنده بر خلاف ماده ۲۹ آئین نامه است که مربوط است به نحوه رسیدگی راجع به هرگونه نقل و انتقال اموال دولتی و مربوط به خرید و فروش است بدون رعایت آئین نامه معاملات دولتی و این می‌بایست به کمیسیون دارائی می‌رفت و در آنجا رسیدگی می‌شد وطابق ائین نامه که استناد فرمودید و حالا تشریف بیاورید و بفرمایید چرا به کمیسیون دارئی نرفته مسلماً استدلال می‌فرمایید که مقام ریاست دستور ارجاع نفرمودند البته مقام ریاست در موقع تردید تشخیصشان صحیح است اینجا بیایید و ببیت=نید جای تردیدی هست ممکن است گفت در اینجا تردید است که این ماده بکمیسیون دارائی باید برودیا نرود؟
رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه)ـ بنده باید حضور جناب اقای دکتر مبین عرض کنم در پاره‌ای از موارد آئین نامه داخلی مجلس نقض شده به این علت که یا نظر جناب آقای ررئیس مجلس این نبوده است و یا نظر مجلس این نبوده است که به بعضی از کمیسیونها فرستاده بشود ولی از نظر اصولی چون مجلس یکدفعه رأی داده از نظر من در شور اول صلاح این بوده که به بعضی از کمیسیونها نرود آئین نامه داخلی مجلس هم اگر مجلس رأی بدهد چون آنچه که مجلس رأی می‌دهد اگر مخالف با قانون اساسی نداشته باشد شما از نظر خودتان حق اعتراض در شور دوم را دارید ولی از نظر آئین نامه داخلی اشکالی نداشت که در کمیسیونهایی که رسیدگی شده مثل کمیسیون دادگستری و غیره رسیدگی بشود و چون مجلس یکبار رأی داده درواقع سلب حق از کمیسیون دادگستری کرده البته بسته به نظر آقایان است.
رئیس ـ بنده باید به اطلاع همکاران برسانم که لایحه برنامه نمی‌تواند بکمیسیونی مربوط نباشد بتمام کمیسیونها مربوط است اگر الان نظر می‌فرمایید هر لایحه‌ای به بیشتر کمیسیونها مربوط می‌شود نظر دیگری در ماده ۲۴ نیست؟ (اظهاری نشد) خانمها و آقایانیکه که با ماده ۲۴
موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
(در این موقع مقام ریاست جلسه را ترک نموده و اداره جلسه را آقای دکتر خطیبی «نائب رئیس» بعهده گرفتند).
نایب رئیس ـ مادة ۲۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۵ ـ سازمان برنامه هر سه ماه گزارشی از پیشرفت عملیات برنامه را تسلیم نخست وزیرخواهد نمود.
سازمان برنامه منتهی تا سه ماه پس از پایان هر سال گزارش جامع از فعالیتهای عمرانی که از شروع برنامه سوم تا پایان سال مزبور صورت گرفته به انضمام صورت حسابی از درآمدها و پرداختهای دورة مزبور برای تقدیم به مجلسین به نخست وزیر تسلیم می‌نماید. در این گزارش توجه خاصی به این موضوع که هدفهای برنامه تا چه حدتحقق یافته است خواهد شد.
نایب رئیس ـ نسبت بمادة ۲۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۲۵ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قثیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۶ ـ دستگاههای اجرائی مکلفند منظماً کلیه ارقام واطلاعاتی که برای تهیه گزارشهای موضوع مواد ۲۵و۲۸ این قانون ضروری است به سازمان برنامه تسلیم دارند و کلیه اوراق و اسناد خرج دفاتر مربوط به اجرای طرحها را در اختیار سازمان مزبور بگذارند و وسائل نظارت و رسیدگی دقیق را از هر حیث فراهم سازند.
در صورت تخلف دستگاههای اجرائی از مقررات این ماده و ماده ۲۲ و تأخیر و مسامحه در انجام کار سازمان برنامه اقدامات لازم را معمول و در صورت اقتضاء از پرداخت وجه برای اجرای بقیه عملیات طرحها به دستگاههای مزبور خودداری می‌نماید و این عملیات را بنحوی که مقتضی بداند به اتمام خواهد رسانید و مراتب را بدولت گزارش خواهد داد.
در مواردی که پرداخت هزینه‌های عملیات عمرانی توسط وزارت دارائی بعمل می‌آید سازمان برنامه در موارد تخلف نظرات خود را بوزارت دارائی اطلاع خواهد دادتا اقدامات لازم را از طرف آن وزارت بعمل آید.
نایب رئیس ـ نسبت بمادة ۲۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رآذ می‌گیریم بمادة ۲۶ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۲۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۲۷ ـ «هیئت حسابرسی برنامه» مرکب خواهد بود از سه نفر حسابرس با تجربه و بصیر که دو نفر از آنان از طرف مجلس شورای ملی از میان فهرست ۶ نفری و یک نفر دیگر از طرف مجلس سنا از میان فهرست سه نفری که دولت پیشنهاد می‌نماید برای مدت یکسال انتخاب می‌شوند و تا انتخاب جانشین خود به این سمت باقی خواهند ماند. در صورت فوت یا استعفای هر یک از اعضای هیئت مزبور جانشیناو بترتیب مقرر در فوق از طرف مجلس شورای ملی یا مجلس سنا انتخاب خواهد شد.
حقوق و مزایای اعضای هیئت حسابرسی برنامه از طرف هیئت وزیران تعیین و از محل بودجه اداری سازمان برنامه پرداخت خواهد شد. اعضای هیئت حسابرسی موظفاً انجام خدمت نموده و جز انجام این وظیفه حق ندارد هیچ نوع شغل یا سمت دولتی وغیردولتی دیگر داشته باشند.
نایب رئیس ـ نسبت بماده ۲۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بمادة ۲۷ خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۲۸ ـ سازمان برنامه حسابهای نهایی عملیات مالی هر سال خود را شامل اقلام کلیه درآمدها و اعتبارات مصوب و کلیه هزینه‌ها که اسناد مربوط ممیزی می‌شود بمنظور حسابرسی تسلیم هیئت حسابرسی برنامه
می‌نماید و آن قسمت از اسناد هزینه را که هیئت مزبور بخواهد ارسال می‌دارد.
تسلیم صورتحسابها و اسناد و مدارک فوق باید بنحوی باشد که تمام آنچه مربوط به هر سال است حداکثر تا اخر آبانماه سال بعد به هیئت حسابرسی برنامه تسلیم گردد. هیئت مزبور مکلف است محاسبات سال قبل را از جهت تطبیق هزینه‌ها با اعتبارات و طرحهای مصوب و مقررات مربوط رسیدگی نموده چنانچه ایراد و اشکالی دید نظر خود را به مدیر عامل سازمان برنامه بدهد.
درصورتیکه بین مدیرعامل سازمان برنامه و هیئت حسابرسی اختلاف نظری باقی بماند مرجع رسیدگی به ان نخست وزیر می‌باشد.
حسابهای نهایی هر سال که به ترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد بوزارت دارائی ارسال و ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد. هیئت حسابرسی موظف است یک نسخه از گزارش خود را بکمیسیون برنامه مجلسین تقدیم دارد.
نایب رئیس ـ نسبت بمادة ۲۸ نظری نیست؟ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ با اتکای به فرمایشات جناب اقای دکتر اسفندیاری که فرمودند مطلبی را که مجلس در شور اول پذیرفت در شور دوم باید پذیرفته تلقی کنیم و با توجه به اینکه کمیسیونها در حدود پیشنهادات واصله می‌توانند تغییر بدهند در مواد و مفاد مواد باید عرض کنم در مادة ۲۸ در شور دوم وظیفه‌ای راکه در شور اول هیئت حسابرسی داشته است از این جهت که گفته بوده است در ماده ۲۸ هیأت حسابرسی مکلف بوده است خسابهای نهایی هر سال را تا ۱۵ اسفند سال بعد بکمیسیون برنامه مجلسین تقدیم بدارد پیشنهادی رسیده بود بکمیسیون توسط یکی از همکاران محترم که اضافه بشود که این حسابهای نهایی به وزارت دارائی هم ارسال بشود ولی درآن پیشنهاد گفته نشده بود که این هیأت حسابرسی معاف بشود از ارسال نسخه خودش به کمیسیون برنامه مجلسین تا ۱۵ اسفند در صورتی که شما عبارت تا ۱۵ اسفند سال بعد را در شور دوم حذف کردید ولی هیئت حستبرسی مکلف شده یک مسخه از گزارش خودش را بکمیسیون برنامه مجلسین بدهد ولی تاریخش روشن نیست در صورتی که در شور اول بوده است تا ۱۵ اسفند ماه سال بعد و این را بکمیسیون به چه مناسبت و بر اثر کدام پیشنهاد اینکار را کرده است شما توجه بفرمائیدد در قسمت اخیر می‌گوید که حسابهای نهائی هر سال که بترتیب فوق رسیدگی می‌شود حداکثر تا ۱۵ اسفند سال بعد بوزارت دارائی ارسال بشود این تکلیفش روشن است یک مطلب دیگری هم که هست که این حسابها را تا ۱۵ اسفند سال بعد بکمیسیون برنامه مجلسین بدهد که شما در شور بعد عین این را گرفتید بدون توجه به اینکه تا ۱۵ اسفند سال بعد را حذفش کردید بنابراین کمیسیون در شور دوم حق نداشته است مطلب دیگر که می‌خواستم عرض کنم این است که سازمانبرنامه مکلف شده است که حسابهای خودش را بوزارت دارائی بدهد که ضمن لایحه تفریغ بودجه تقدیم مجلس بشود بنابراین وقتی که سازمان برنامه قبول کرد که باید حسابها ضمن لایحه تفریغ بودجه رسیدگی شود باید بودجه اش هم رسیدگی شود در صورتیکه بودجه اداری سازمان برنامه را هیئت دولت تعیین می‌کند بودجه هیچیک از سازمانها را هیأت دولت نمی‌تواند تعیین کند تمام بودجه‌ها را مجلس شورای ملی باید رسیدگی و قبول کند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- بنده خواستم به استحضار جناب اقای دکتر مبین برسانم دو مطلبی که فرمودید استنباط شخص بنده هم از لحاظ لایحه همان نطری است که آقا اتخاذ مردید یعنی استحضار دارید که بودجه اداری سازمان برنامه بتصویب کمیسیون برنامه مجلسین می‌رسد این ماده پیشنهاد حذفش داده شده و بنده هم با حذفش موافقم. آن ماده را جنابعالی تغییر داده شده تلقی فرمائید برای اینکه در آن جلسه قبلی هم عرض کردم بودجه سازمان برنامه هم یعنی بودحه هر وزارتخانه‌ای
باید به تصویب شورای ملی و برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا و به طور خلاصه به تصویب مجلسین برسد بنا براین هیئت دولت نبود در آنجا کمیسیون مشترک مجلسین بود آنهم پیشنهاد حذفش شده نماینده دولت هم صد درصد موافق است بنده ایمان دارم با نظری که نمایندگان محترم راجع به بودجه نویسی دارند با حذف آن ماده موافقت خواهند فرمود بنابراین چون خود بودجه اش به تصویب دو مجلس می‌رسد تفریغ بودجه اش هم به تصویب مجلس شورای ملی برسد و البته در مورد دوم، هیئت حسابرسی تصریح شده که آنها هم همان ۱۵ روز باید باشد یعنی سیاق عبارت طوری است در ماده که در ان ۱۵ بند یک نسخه اش را باید به وزارت دارائی بفرستند و یک نسخه اش را هم به کمیسیون برنامه مجلسین و فرضاً اگر یکی از اینها فراموش شود موقعیکه لایحه تفریغ بودجه به مجلس می‌آید بعد کمیسیونها و همه نمایندگان مطلع هستند و به هر صورت استنباط بنده هم این است جناب آقای مخبر هم موافق هستند که به کمیسیون برنامه هم همان ظرف ۱۵ روز باشد.
نایب رئیس ـنظر دیگری در مادة ۲۸ نیست؟ (اظهاری نشد) رای می‌گیریم به مادة۲۸ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۲۹ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
مادة۲۹ ـ به منظور اینکه هیئت حسابرسی برنامه بتواند به نحو احسن انجام وظیفه نماید سازمان برنامه باید کارکنان و وسائل و تسهیلات لازم را در حدود بودجه سالانه مصوب در اختیار هیئت مزبور بگذارد.
هزینه حسابرسی برنامه و تعداد کارکنان مورد نیاز ضمن بودجه اداری هر سال سازمان برنامه به طور مشخص تعیین می‌شود و اعتبار مربوط طبق مقررات و آیئن نامه‌های سازمان برنامه به مصرف می‌رسد.
نایب رئیس ـ در ماده ۲۹ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رای می‌گیریم به ماده ۲۹ خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۳۰قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۳۰ ـ هر گاه برای اجرای طرحها احتیاج بخرید اراضی (اعم ازدائروبایر) و ابنیه وتأسیسات متعلق به افراد یا مؤسسات خصوصی پیدا شود بطریق زیر عمل خواهد شد:
۱ ـ چنانچه نسبت به بهای اراضی و ابنیه وتأسیسات بین دستگاههای اجرائی و ممالک توافق حاصل نشود بوسیله هیئتی مرکب از وزیر کشور ـ دادستان کل ـ مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه بنظر کارشناسان فنی تعیین گردید و رأی هیئت قطعی است.
۲ ـ ملاک تعیین قیمت عبارتست از بهای عادله اراضی و ابنیه و تأسیسات مشابه واقع در حوزه عملیات در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و بدون در نظر گرفتن منظور از خرید و تأثیر اجرای عملیات در قیمت‌ها.
۳ ـ پرداخت قیمت اراضی و ابنیه و تأسیسات بمالک آن براساس قیمت عادله فوق به اضافه پنج درصد آن خواهد بود. هر گاه مالک در محل ساکن باشد علاوه بر پنج درصد فوق ده درصد دیگر بقیمت عادله افزوده خواهد شد و هر گاه ممر اشاعه او منحصر بدر امد ملک متصرفی باشد پانزده درصد قیمت عادله نیز از این بابت به او پرداخت خواهد گردید.
۴ ـ در مورد املاک مزروعی علاوه بر آنچه طبق بندهای ۲و۳ فوق مالک پرداخت می‌شود معادل پانزده درصد قیمت عادله مذکوردربند ۲فوق بین زارعین وخوش نشینان و برزگران محل که از انجا کوچ می‌نمایند به نسبت تعداد عائله تحت تکفل انها بوسیله فرماندار محل تقسیم خواهد شد.
۵ ـ در صورتیکه نظر ادارة کشاورزی محل زارعین حقوقی در آن ملک داشته باشند حقوق زارعین ذینفع از قیمت ملک کسر و بذوی الحقوق پرداخت و بقیه بمالک پرداخت خواهد شد.
۶ـ تصرف اراضی و ابنیه و تأسیسات بعد از پرداخت
تمام قیمت معین شده به مالک یا تودیع آن در صندوق ثبت محل مجاز و نسبت به املاک موقوفه‌ای که فروش آنها مجاز نیست به طریق اجاره طویل المدت یاتبدیل به احسن استفاده خواهد شد.
۷- در صورتیکه مالک به انتقال ملک و تحویل ان رضایت ندهد دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع قیمت در صندوق ثبت امضاء و ظرف یکماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
۸ ـ اراضی واقع درخارج ازمحدودة شهرهاکه درمسیرراههای اصلی و فرعی ویا خطوط مواصلاتی وبرق ومجاری آب ولوله‌های گازونفت قرارمیگیرد با رعایت حریم موردنیازازطرف صاحبان این اراضی مجاناً برای این منظورتخصیص داده خواهد شد و در صورتیکه مستحدثات و اعیانی وجود داشته باشد که بر اثر احداث تأسیسات فوق الذکر از بین برود و یا خساراتی به آنها وارد شود مؤسسات دولتی مربوط باید قیمت اعیانی از بین رفته را طبق مقررات این قانون بپردازند و یا خسارات وارده را جبران کنند.
نایب رئیس ـ آقای اوزار بفرمایید.
اوزار ـ نمایندگان محترم اگر بخاطر داشته باشند در تبصرة ۴ مادة ۹۶ در مورد لایحه اصلاح بعضی از مواد قانون شهرداریها که در دو ماه قبل در این مجلس بتصویب رسید و بنده با اجازه همکاران عین آن را قرائت می‌کنم:
«تبصره ۴ ـ شهرداری و مؤسسات مذکور در این قانون مکلفند حق سرقفلی کسانی را که محل کسب آنها در اثر تخریب و توسعه معابر از بین می‌رود طبق آئین نامه که از طرف وزارت کشور تهیه و بتصویب کمیسیون دادگستری و کشور مجلسین خواهد رسید پرداخت کند»ملاحظه میفرمائید صراحتاً اینجا قید شده است که حق سرقفلی کسبه و پیشه وران را بپردازند (دکتر اسندیاری ـ جنابعالی در شور اول پیشنهادی دادید یا خیر ؟) با تصویب این ماده اشکال پیش می‌آید مضافاً به اینکه در لایحه مالیاتهای مستقیم که جندی قبل در همین مجلس مطرح بود وزارت دارائی این حق سرقفلی را برسمیت شناخته و درآمد حاصله از سرقفلی را مالیات می‌گیرد و تاکنون هم به اینصورت عمل شده بنده استدعا می‌کنم مخبر محترم کمیسیون اینجاتوضیح بدهند با تصویب این مادة ۳۰ آیا مغایرت پیدا نمیکندبا آن تصمیمی که مجلسین گرفته‌اند. این را خواهش می‌کنم توضیح بفرمایند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری ـ چون در شور اول پیشنهادی در این خصوص نرسیده با همه اینکه می‌توانم بگویم حق با جناب اوزار است البته طرحش در اینجا از نظر آئین نامه موردی ندارد بنده از جناب آقای دکتر یگانه و دولت تقاضا می‌کنم حق سرقفلی را که در قانون شهرداریها پیش بینی کنند و بگذارند در آنجا باشد و البته اگر به آن صورت با این مغایرتی نخواهد داشت در آنجا می‌توانید حق سرقفلی را بمالکین مستغلات پرداخت کنید (احسنت صحیح است).
نایب رئیس ـ نظر دیگری در مادة ۳۰ نیست؟ (اظهاری نشد) بمادة ۳۰ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنیم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۳۱ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
مادة ۳۱ ـ اضافه ارزشی که در نتیجه اجرای عملیات عمرانی توسط دستگاههای جرائی اعم از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته بدولت و همچنین شهرداریها در املاک خصوصی واقع در حوزة آن عملیات و بدون سعی و عمل مالک حاصل می‌گردد مشمول مقررات زیر خواهد بود.
اضافه ارزش عبارتست از تفاوت بین قیمت ملک در سال قبل از تاریخ تصویب طرح و قیمت آن در تاریخ شروع بهره برداری از تأسیسات ایجاد شده.
۱ ـ هرگاه تفاوت حاصله بیست درصد یا کمتر از آن باشد از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است و از مازاد بیست درصد نصف آن متعلق بدولت یا شهرداری محل خواهد بود.
۲ ـ اضافه ارزش به اراضی دائر و بایر تعلق خواهد گرفت و اعیانی و اراضی زراعتی که در آغاز برنامه عمرانی سوم سابقه زراعت داشته تا وقتی که زراعت می‌شود و باغات تاوقتی که مالک استفاده محصول از آن می‌نماید از پرداخت اضافه ارزش معاف است و در صورتیکه مالک اراضی زراعتی و باغات از آبی که در اثر عملیات عمرانی بدست آمده بمقدار بیشتری استفاده نماید حقا به مناسبی خواهد پرداخت.
برای تعیین شعاع حوزه‌ای که مشمول پرداخت حق اضافه ارزش حاصله و میزان آن کمیسیونی مرکب از دادستان محل و رئیس ثبت و رئیس کشاورزی و یکنفر نمایندة مالک یا مالکینی که ملک آنها مشمول پرداخت حق اضافه ارزش می‌شود و تشخیص اضافه ارزش حاصله و میزان آن کمیسیونی مرکب از دادستان محل و رئیس ثبت و رئیس کشاورزی و یکنفر نماینده مالک یا مالکین که ملک آنها مشمول اضافه ارزش می‌باشد و در صورت استنکاف مالک یا مالکین یک نفر معتمد محل و نماینده دستگاهی که عملیات عمرانی را انجام داده است تشکیل خواهد شد و نظر این کمیسیون قاطع خواهد بود.
مالک می‌تواند حق اضافه ارزش تعیین شده را ر مدت پنج سال به اقساط مساوی سالانه پرداخت کند و یا مقداری از اراضی خود را که قیمت آن معادل حق اضافه ارزش است تحویل دهد. هر گاه مالک از پرداخت تمام یا بعضی اقساط و یا تحویل اراضی امتناع نماید دادستان شهرستان محل به تشخیص کمیسیون فوق از طرف او سند انتقال آن مقدار از اراضی را که قیمت آن معادل حق دولت یا شهرداری محل از اضافه ارزش حاصله باشد برای واگذاری به دولت یا شهرداری امضاء خوهد نمود.
۳- انجام عملیات عام المنفعه از قبیل لوله کشی آب آشامیدنی ـ برق روشنائی ـ امور فرهنگی ـ امور بهداشتی و امثال آن موجب مطالبه اضافه ارزش از املاک واقع در حوزة آن عملیات نخواهد بود ایجاد تاسیسات برق صنعتی موجب پرداخت حق اضافه ارزش خواهد بود.
۴- موقوفات عام از پرداخت حق اضافه ارزش معاف است ولی موقوفات اولادی مشمول پرداخت این حق خواهد بود به اقساطی که کمتر از پنجسال و زائد بر هفت سال نباشد.
نایب رئیس ـ در این ماده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رای می‌گیریم به این ماده خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۲ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۳۲ ـ دستگاههای تابعه دولت و بنگاهها و شرکتهای دولتی مجاز نیستند بدون موافقت قبلی وزارت دارائی و سازمان برنامه گرفتن وام یا اعتبار از موسسات خارجی اقدام کنند و یا برای گرفتن کمک فنی خارجی تعهداتی بنمایند.
نایب رئیس ـ آقای مهندس صائبی بفرمائید.
مهندس صائبی ـ بنده فکر می‌کنم که انشا الله این ماده اینجا هیچ ضرورت ندارد چون طبق اصل ۲۵ قانون اساسی استقراض دولتی از هرجا که باشد خواه از داخله و خواه از خارجه با تصویب و اطلاع مجلس شورای ملی خواهد بود بنابراین ذکر اینکه بنویسیم با اجازه وزارت دارائی سازمان برنامه و دستگاههای دولتی برای گرفتن وام اقدام کنند به هیچ وجه ضرورت ندارد چون قانون اساسی تکلیف این موضوع را تعیین کرده است و به هیچ وجه لازم به ذکر در اینجا نیست به خصوص که مفهوم مخالفش این است که با اجازه سازمان برنامه و وزارت دارائی می‌توانند وام بگیرند در صورتیکه طبق اصل ۲۵ قانون اسای گرفتن وام مختص به اجازه مجلس شورای ملی است بهتر است در این باره توضیحی داده شود.
نایب رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ عرض کنم که چند سال قبل در مملکت ما تا حدودی این کار شده بود که هر شرکت دولتی و هر مؤسسه دولتی که می‌خواست کاری انجام بدهد می‌گفت اینقدر اعتبار از دولت می‌گیرم و اینقدر وام از خارج و اعتبار از فلان بانک از فلان مملکت یک وقت شرکتهای دولتی ایران فکر وام و قرض خارجی افتاده بودند که معلوم نبود این تعهدات چقدر است چطور باید انجام بشود و از کجا باید تامین بشود و از این جهت به فکر افتادند که در این باب یک فکری بکنند که وامهای خارجی یک وضعی داشته باشد یک دستگاهی باشد که کنترل بکند و این
سلب حق از مجلس نمی‌کند و قانون اساسی هم تکلیف ما را از لحاظ وام روشن کرده و به موجب آن هیچ دستگاهی حق گرفتن وام ندارد این صرفاً به خاطر این است که تمرکز پیدا کند و یک دستگاه و یک سازمان و یک عده برای گرفتن وام قضاوت کنند و به بینند آیا این مقدار وام و اعتبار لازم است یا خیر صرفاً این ماده برای این نوشته شده و به نظر بنده این ماده کاملاً لازم و ضروری است و نباید دست مؤسسات دولتی باز باشد که هر شرکتی بتواند وام بگیرد به نظر بنده نظر جناب آقای مهندس صائبی درست است ولی این ماده صرفاً از این جهت نوشته شده که یک بی نظمی و هرج و مرج برای گرفتن وام در مملکت وجود نداشته باشد. (آقایان ـ اخذ وام هم به مجلس می‌آید) بله به مجلس می‌آید.
نایب رئیس ـ نظر دیگری در ماده ۳۲ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده ۳۲ رای می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۳۳ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۳۳ ـ سازمان برنامه مسؤل تصفیه حساب برنامه هفت سال دوم و وصول مطالبات و پرداخت دیون آن می‌باشد کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونی که برای اجرای طرحهای برنامه هفت سال دوم به شرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
الف ـ هزینه‌های اجرائی عملیات طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در حال اجراء بوده است.
ب ـ تعهدات و دیون مربوط به طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجرا بوده است.
ج ـ تعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه یافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی به حسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط به طرح خاص نیست و یا دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور در این قانون را تقلیل دهد.
نایب رئیس ـ در ماده ۳۳ نظری نیست؟ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ راجع به تصفیه حساب برنامه هفت سال دوم قبلاً قانون گذشته است و در انجا نسبت به تصفیه حساب رویه‌ای دارد که می‌بایستی با نظر کمیسیون مشترک مجلسین باشد بنابراین شما آن را مجدداً لغو کردید و به عهده سازمان برنامه گذاشتید که حسابهای معوقه برنامه هفت ساله دوم را بنشیند خودش تصویب و تصفیه بکند این درست نیست شما قبلا راجع به این مطلب قانون داشتید توضیح بدهید که قانون اجرا شده است یا نشده؟ اگر اجرا شده شما به چه مناسبت به سازمان برنامه اجازه می‌دهید که برود مطلبی را که قبلا قانون داشته و عمل کرده حالا به طریق دیگری بیاید اجرا کند (دکتر اسفدیاری ـ قانون کجا است) بنابراین شما مجدداً رویه قبلی را نقض کردید و به عهده سازمان برنامه گذاشتید این قانون داشته است و باید اجرا بکنند قانون هفت ساله دوم خیال می‌کنم در بند ج در مادة ۱۱ همان قانون راجع به برنامه عمرانی دوم تکلیف را روشن کرده و سازمان برنامه مکلف بوده است بر این اساس کارش را تمام بکند اگر تمام نکرده باز باید به همان اسا تمام بکند شما به چه مناسبت این اختیار را می‌گیرید از هیئت نظارت و می‌دهید به سازمان برنامه که خودش برود و تصفیه حساب بکند در آنجا سازمان برنامه موظف بوده است که بیاورد نظر هیئت نظارت را به کمیسیونهای مجلسین و باید اجراء شود.
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ آنطوری که بنده الساعه بخاطر دارم در لایحة قانون عمرانی برنامة دوم که در سال ۳۴ به تصویب رسید ماده‌ای جناب اقای دکتر مبین هست برای تصفیه حساب برنامة هفت سال اول که طبق آن به تصویب رسید که وقتی لایحه قانونی برنامه دوم
بتصویب رسیدتمام مقررات برنامه دوم همچنان باقی بماندوبعدالبته دربرنامه دوم درج شدکه هنوزباقی است وبعد د خاتمه هربرنامه است که بایدبرای تصفیه اش تعیین تکلیف بشود وبعید بنظرمیرسدکه دربرنامه عمرانی دوم برای تصفیه حساب خودبرنامه عمرانی دوم فکری بشوددرآنجا هست وبنده هم بخاطرم هست ولی برای برنامه عمرانی اول این ماده را برای این گذاشته است. البته تمام هزینه هاوپول از محل درآمد عمرانی برنامه سوم پرداخت نمی‌شود که مشمول یکی از این شقوق الف و ب و ج باشد از محل درآمدهای برنامه عمرانی سوم هم تعهداتش پرداخت می‌شود و هم مطالباتش وصول می‌شود ولی معهذا بعد از این جلسه بنده تا این حد بحافظهخودم عقیده داشتم بعد به برنامه عمرانی دوم مراجعه می‌کنم اگر در آنجا تغییری داده شده چون متأسفانه در شور دوم است بنده خودم در مجلس سنا خواهش می‌کنم رسیدگی بشود.
نایب رئیس ـ آقای دکتر رهنوردی بفرمایید.
دکتر رهنوردی ـ بنده می‌خواستم بطور کلی توضیحاتی عرض بکنم در اینمورد که اصولاً رسم بر اینستکه در اداره یا دستگاهی انتهای هر سال یا دو سال یا پنج سال یک هیأتهائی ترتیب برای ارزیابی آن مؤسسه ی دستگاه که ببینند این مؤسسه در کار خودش پیشرفت کرده پیشرفت نکرده، علل پیشرفت چه بوده و علل عقب افتادگی چه بوده و معمولاً این هیأت که برای ین کار تعیین می‌شود از خود آن مؤسسه یا اداره نمی‌تواند باشد حالا در اینجا این اصولی کلی راکنارگذاشتیدیعنی سازمان برنامه که خودش آمده برنامه عمرانی هفت ساله دوم رااجراءکرده درچه قسمتهایی با مشکلاتی روبروودرچه قسمتهائی موفق شده و در بعضی قسمتها موفق نشده همین سازمان برنامه رامأمور کرده‌اند که شما تصفیه حساب بکنید بنده وارد جزئیات نمی‌شوم بنده فکر می‌کنم این صحیح نیست و باید در اینطور موارد مأموریت به یک دستگاهی غیر از خود سازمان برنامه بدهند که بکار ینها رسیدگی بکند که ببیند چه برنامه‌ای انجام داده‌اند چه برنامه‌ای را انجام نداده‌اند (مهندس کمانگر ـ اشتباه می‌کنید بازرسی نمی‌کنند) بازرسی نیست این سازمان برنامه مسئول برنامه سوم است باید ببینید از کجا طلبکار است بکی بدهکار است همین سازمان برنامه است که امروز ببینید چه بساطی راه انداخته است ما باید حقیقت بگوییم ببینید این شرکتها چه می‌کشند از دست سازنا برنامه مه ناراضی هستند درست است که این مجلس نیست که بیاید از مقاطعه کار دفاع بکند و ما بهیچ وجه این کاررا نکرده‌ایم ولی آنها هم بالاخره افراد این مملکت هستند و سرمایه گذاشته‌اند شما تشریف ببرید به آبادانی و مسکن بعضی شرکتها هستندده میلیون تومان پول می‌خواهند پنجاه هزار تومان باینها میدهند پس اینها همه بر اثر عدم لیاقت سازمان برنامه بوده است حالا در برنامه دوم آمده‌اند این کارها را کرده‌اند خودشان هم مأمور رسیدگی آن هستند که بهر کسی دلشان خواست پول بدهند من روی اصول کلی این کار را صحیح نمیدانم بنده عرض کردم روی اصولی کلی صحبت می‌کنم من وارد جزئیات نمی‌شوم اگر سازمان برنامه، برنامه سوم، را اجراء کرده باید یک هیئت دیگر برود مأمور رسیدگی بشود ببیند چه قسمتهائی اجراء شده و چه قسمتهائی اجراء نشده کی طلبکار است کی بدهکاراست.(معتمدی ـ آقای دکتر رهنوردی مهندسین مشاورقسمتی ازپولهای این مملکت راتفریط کرده‌اند صد میلیون تمان پول را گوی اصفهان را بکلی از بین برده‌اند) بنده یکسال یا یکسال و نیم پشت همین تریبون مقدس عرض کردم من حاضرم در اینجا طبق یک حساب دقیق ثابت کنم که بیشتر بودجه سازمان برنامه بجیب بیست نفر، سی نفر مهندس مشاور می‌رود و تمام بدبختیهائی که مامیکشیم برای این است، ملاحظه بفرمائید جاده‌ای را که مردم با دست خودشان می‌سازند و کیلومتری ده هزار یا بیست یا سی هزار تومان تمام می‌شود همان راه را سازمان برنامه با کیلومتری صدوپنجاه هزارتومان می‌سازد (صحیح است) بنده طرفداردولت هستم وی حقایقی را هم باید گفت (مهندس کمانگر ـ ولی به این شوری هم نیست)(معتمدی ـ بهمین شوری است که
میگویند) به همین شوری است جناب آقای مهندس کمانگر.
حبیبی ـ دولت می‌سازد صد هزار تومان. ما می‌سازیم ده هزار تومان.
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمائید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور) ـ شاید به نظر جناب آقای دکتر رهنوردی اینطور رسیده بود که تصویب این ماده اجازه خواهد داد به سازمان برنامه که اگر خدای نکرده عمل خلافی انجام شده آن عمل خلاف تمام شده و رسمی تلقی شده باشد اگر واقعاً این منظور در این ماده باشد بنده فرمایشاتتان را قبول می‌کنم که به حساب و کتاب یک دستگاه و اعمال خوب آن یا فرضاً اگر تخلفی شده باشد مسلماً باید دستگاه دیگری رسیدگی بکند ولی منظور از این ماده این است که چون هیچوقت برنامه هفت ساله در آخرین روز هفت سال که تمام نمی‌شود فرض بفرمائید سفید کردن یک مریضخانه باقی مانده پس از آن آخرین روز برنامه است فردای آن روز سازمان برنامهیک مطالبتی مردم دارند باید اینها را بپردازد کی می‌تواند اینها را بپردازد دستگاه مربوطه یهنی همان دستگاهی که در برنامه دوم بوده و سوم هم بوده هنوز اختلافی پیش نیامده که ما بگوییم یک دستگاه ثالثی به اختلاف رسیدگی بکند البته آن موضوعی که فرمودید درست است که اگر کار به مرحله اختلاف بود و رسیدگی به اعمال سازمان برنامه مطرح بود قطعاً باید یک شخص ثالثی رسیدگی بکند و آن مطلبی که می‌خواهید در دو ماه قبلی بود این است که باید در آخر سال تفریغ بودجه خودش را بدهد که به تصویب دو مجلس برسد وزارت دارائی صحت تمام مخارج را در وقتیکه لایحه تفریغ بودجه را می‌آورد باید تمام مخارج را تصدیق کرده باشد دوم اینکه گزارش را باید به کمیسیون برنامه مجلسین بدهند و هیئت حسابرسی حسابرسهائی که کارمندان سازمان برنامه نیستند خود آقایان انتخاب کردند از بین هیئت نه نفری که هیچوقت لازم نبود عضو سازمان برنامه باشند بنابراین آن سیستم نظارت که در حقوق اداری فرمودید که باید انجام بشود یک هیات ذیصلاحیتی که آنها این کار را انجام میدهند در بقیه فرمایشتتان هم بحثی نیست و اگر در اخرین روز برنامه هفت ساله دوم از قسمتی از برنامه باقی باشد و سه چهار ماه بعد از برنامه هفت ساله دوم ادامه داشت این سه چهار ماه طلب مردم را سازمان برنامه باید بدهد و یا ممکن است سازمان برنامه مطالباتی داشته باشد خودش بگیرد منظور از این ماده همین است که بنده عرض کردم و لا غیر و آنهم البته به شروطی می‌تواند در اینکار عمل بکند که در شقوق الف و ب و ج است ستدعل می‌کنم عرض بنده را نسبت به این ماده قبول بفرمائید و به هیچ وجه تصویب این ماده و عمل برطبق این ماده معنایش این نیست که آن عملی که واقع شده است حق بوده یا نبوده مهم یک مطلب دیگری است این فقط همان مطلبی است که شما فرمودید و تایید نظری است که آقای می‌خواهید یعنی کسیکه طلبکار است از سازمان برنامه باید بهش بدهند و سازمان برنامه هم مطالباتی دارد از مردم باید بگیرد فقط همین است و ما اسمش را تصفیه قضائی می‌گذاریم نه آن تصفیه به عنوان تخلف است که میفرمائید.
معتمدی ـ به هر کس بخواهند پول را میدهند به هر کسی هم نخواهند نمی‌دهند قرار معینی در کار نیست.
نایب رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمائید.
دکتر الموتی ـ بنده مطالبی که در اینجا عرض می‌کنم صرفا از این نظر است که ما در کمیسیون برنامه ساعتها با این آقایان مطالبی عنوان کردیم و بحث شده و به یک نتایجی رسیده‌ایم که آن نتایج باید اینجا گفته بشود به نظر بنده گفتن این جمله که تمام پولهای سازمان برنامه نفله شده یا نفله می‌شود بسیار غلط است (حبیبی ـ پنجاه درصد آن نفله می‌شود) باید با واقعیت قضاوت کرد بنده در کلیات اخر عرض خواهم کرد اینجا عدد و رقم برایتان می‌خوانم و بعد قضاوت کنید اینجا یک وضع خاص پیش آمده و سازمان برنامه را در ماده ۲۱ اصلا در کار اجرائی محدود کرده‌ایم و کار اجرائی دیگر با سازمان برنامه نیست و به تدریج کار اجرائی از سازمان برنامه گرفته می‌شود و سازمان برنامه صرفاً یک دستگاه تصویب طرح است و نظارت می‌کند به طرحهائی که در وزارتخانه‌ها
اجرا می‌کنند این مهندسین مشاور که شما میگوئید و شاید بنده هم از بعضی از آنها ناراضی هستم و خوب بین اینها هست و بد هم هست اینها فرض کنید که در دستگاه آبادانی و مسکن هستند اینها را هم جدا کنید تمام طرحهائی که در مملکت اجرا می‌شود دستگاه اجرائی تهیه می‌کند سازمان برنامه پولش را تامین می‌کند و نظارت می‌کند در اجرا یک وزارتخانه‌ای کارش را خوب انجام می‌دهد مثل آب و برق و مثل وزارت راه و یک وزارتخانه دیگر ممکن است کارش را بد انجام بدهد (مندس صائبی ـ همه وزارتخانه‌ها کارشان را خوب انجام میدهند) (حاذقی ـ ما مطلقاً از سازمان برنامه راضی نیستیم هر طرحی را که صلاح بداند اجرا می‌کند و هر طرحی را که صلاح نداند اجرا نمی‌کند) آقای حاذقی شما به عرض بنده توجه بفرمائید سازمان برنامه یک دستگاهی است که طرحها را بر اساس خط مشی اقتصاد مملکت تهیه و در اختیار وزارتخانه‌ها می‌گذارد (دکتر رهنوردی ـ با بودجه اداری سازمان برنامه می‌شود تمام راههای فرعی مملکت را ساخت) آقای دکتر رهنوردی این صلاحیت را بنده ندارم که بگویم تمام راههای مملکت را می‌توانم بسازم یا شما بسازید در مملکت یک سازمانهائی است یک سازمانهای مختلفی هست مطالعاتی می‌شود ممکن است اشتباه بشود ممکن است نشود و ممکن است تفریط بشود ولی بنده نمی‌توانم بگویم اگر دو میلیون تومان در اختیار بنده بود همه راهها را درست می‌کردم و باز هم عرض می‌کنم مدافع دستگاهها نیستیم و چنین کاری را نمی‌توانم بکنم در هر دستگاهی ممکن است اشتباه بشود ولی کلی قضاوت کردن که پولها نفله می‌شود این صحیح نیست (حبیبی ـ من عرض کردم پنجاه درصد نفله می‌شود در حوزه انتخابیه‌ام ثابت می‌کنم که آقایان مهندسین مشاور در یک جاهائی هست که افراط می‌کنند ول باید جلو اینها را گرفت در اینمورد نباید قضاوت خاص کرد همینطور که آقای معتمدی گفتند ممکن است دراگوی اصفهان فراط و تفریط شده باشد بسیار خوب طرح بدهید و بفرمائید که جلوی آنها را بگیرند (دکتر رهنوردی ـ جنابعالی رئیس کمیسیون برنامه هستید جلویشان را بگیرید) بنده به آن صورت که جنابعالی میفرمائید صلاحیت ندارم و اصلا موافق نیستم بآنصورت که بگویم بنده حاضرم بروم راه فرعی بسازم این نه در صلاحیت بنده هست و نه راهسازم (دکتر رهنوردی ـ بنده بعنوان مثال گفتم) ولی بنده اینطور فکر می‌کنم که طرز فکر بنده با جنابعالی فرق می‌کند من می‌گویم وزارت راه داریم وزارت آبادانی و مسکن داریم بعضی معتقدند که وزارت آبادانی و مسکن کار خوب انجام میدهند و بعضی معتقدند که بد انجام می‌دهد و میگویندبدهید به وزارت راه این در صلاحیت مجلس است ای در کمیسیون برنامه این موضوع طرح شد آقای معتمدی در آنجا پیشنهاد دادند و بعد در کمیسیون برنامه مطرح شد و قرار شد در برنامه چهارم تماکم کارهای راهسازی مملکت با وزارت راه باشد و آقای مهندس اصفیا گفتند که این کار را قبول داریم واین کار خواهد شد دستگاههای اجرائی ما چه در دولت و چه در سازمان برنامه آنها همه فکر می‌کنند که از حداقل امکان حداکثر استفاده بشود ولی در عمل ممکن است اشکالاتی پیش بیاید آقایانی که در دستگاههای اجرائی بودند میدانند اینطور به سهولت نمی‌شود که فرض بفرمایید با یک پول مختصری ذوب آهن ساخت. مطالعه دارد، طرح دارد، یک نکته‌ای را بنده اشاره بکنم که آقای دکتر مبین اشاره فرمودند راجع به اینکه این پول یک اقدامی که خوانده شده اصل اقلام را بنده نگاهداشته‌ام بنده در شور اول عرض کردم و حتی اعتبارات تقسیم شده بین استانهای مختلف هم اینجا با رقم عرض کردم بنده فعلاً به آنها کاری ندارم و بنده از آن اقلام یک نمونه را ذکر می‌کنم که از ۲۳۰ میلیارد ریال هفده میلیارد ریال از این اعتبارات عمرانی سوم که ۷/۵ درصد کل حجم برنامه می‌باشد به آموزش و پرورش مملکت اختصاص یافته که از این مبلغ ۶۳ درصد به تعلیمات ابتدائی که اولویت دارد داده شده و تعداد اطفال دبستانهای ابتدائی که در ابتدای برنامه سوم ۱/۵ میلیون نفر بودند به دو میلیون و دویست هزار نفر
افزایش خواهد یافت ضریب افزایش تعلیمات ابتدائی در سال سوم الی آخر ...
نایب رئیس ـ آقای دکتر الموتی اینها که مربوط باین مطلب نیست.
دکتر الموتی ـ اینکه اشاره فرمودند که این پولها بچه شکل خرج می‌شود یا اشاره کردند که در برنامه سوم پولها بچه صورت خرج شده خواستم عرض کنم اقلام هست اعدادهست اینها را باید دید مطالعه کرد نظارت مجلس صد در صد صحیح است فرمایشات آقایان لازم است نقاط ضعف این برنامه باید گفته شود که کجا پول نفله می‌شود آنجا که صحیح کار می‌شود باید بگوئیم و آنهم که اشتباه می‌شود باید بگوئیم و از حداقل پول حداکثر نتیجه را بگیریم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین بفرمائید.
دکتر مبین ـ مطالبی که بنده عرض کردم در مادة ۳۳ جواب کافی داده نشد و جوابی که جناب دکتر یگانه لطف فرمودند البته چون شاید قانون برنامه هفت ساله دوم در اختیارشان نبود شاید فکر کردند مربوط به برنامه عمرانی اول است بنده می‌گویم طبق همان بند ج از مادة ۱۱ که عرض کردم و صحیح است در بند ج از مادة ۱۱ یکی از ارکان سازمان برنامه را هیئت نظارت تعیین کرده و بعد در موردی که راجع به وظائف هیئت نظارت بحث کرده است گفته که نظارت در اجرای برنامه بکند ولی در مادة ۳۳ گفته‌اند کلیه هزینه‌ها و تعهدات و دیونی که برای اجرای برنامه هفت ساله دوم ایجاد شده است بنابراین می‌بینید که دیون اجرای برنامه هفت ساله دوم مربوط و وارد است در بند ول از وظائف هیئت نظارت برنامه هفت ساله دوم که گفتهاست این هیئت باید نظارت کند از جهت تشخیص و مطابقت آنها باقانون و طرحها و برآوردها و مصوبات کمیسیونهای مشترک مجلسین شورایعالی ملاحظه فرمائید وقتیکه شما در مادة ۳۳ گفتید که برود و کلیه تعهدات و دیون و هزینه‌ها را تصفیه کند قبل از رسیدگی هیئت نظارت که در خود قانون گفته شده و جناب آقای دکتر رهنوردی اشاره فرمودند که باید هیئتی باشد به هیئت تعیین شده قانونی اجازه نمی‌دهید نظر خودش را بدهد این هیئت مسئول بوده هر جا نقضی در قوانین شده بمدیر عامل گزارش بدهد طبق بندهای ۲و۴ مربوط به وظایف هیئت نظارت و گر مدیر عامل توجه نکرد باید مراتب را بدولت و به مجلس و کمیسیونهای مشترک مجلسین گزارش بدهد شما وقتی که این هیئت را با این اختیار قانونی قبول می‌کنید آن هیئت باید برود کلیه برنامه عمرانی ۷ ساله دوم را رسیدگی بکند و ببیند تخلف شده یا نشده اگر شده بمدیر عامل گزارش دهند اگر او هم توجه نکرد به کمیسیون برنامه مجلس و دولت تذکر بدهد وقتی در ماده ۳۳ گفته شد سازمان برنامه خودش برود رسیدگی بکند یعنی هیت نظارت وظیفه و کاری ندارد و بده هم منظورم همن بوده که این ماده فقط برای جلوگیری از رسیدگی بهکلیه تخلفاتی که در برنامه ۷ ساله دوم شده است تنظیم شده این است تقاضا می‌کنم نمایندگان محترم توجه بفرمایند این ماده بچه مناسبت تنظیم شده است؟
نایب رئیس ـ آقای فخر طباطبایی فرمایشی داشتید؟
فخر طباطبایی ـ خیر.
نایب رئیس ـ نظر دیگری در مادة ۳۳ نیست ؟آقای حاذقی فرمایشی داشتید بفرمایید.
حاذقی ـ ما اینجا سوگند یاد کرده‌ایم که آنچه درک می‌کنیم و بصلاح مملکت هست بگوییم بدون هیچگونه ترس که حقوق این ملت محفوظ بشود (صحیح است) و روی سهل انگاری و عدم اظهار نظر بموقع خودش یک خساراتهائی بخزانه مملکت نرسد این که جناب دکترالموتی فرمودند کارهائی شده است البته باید کار بشود ما که منکر نیستیم دوره دوره انقلاب است دوره‌ای است که تمام مجاهدات شاهنشاه آریامهر صرف نوسازی ایران می‌شود دولت دارد تلاش می‌کند برای کار ولی مامیبینیم سازمان برنامه با این تحول و ترقی و انقلاب هماهنگ نیست اگر قرار باشد چند برنامه انجام بشود این را سبک و سنگین کنند در سازمان برنامه کهیک عده که در خارج هستند نگاه می‌کنند که ببینند رقم‌های کلان برای انجام کارها چقدر است با هم
دسته بندی می‌کنند سازش می‌کنند و فوری می‌روند اگوی اصفهان را صد میلیون تومان میگیرندو کار ناقص تحویل میدهند اما برای یک گکاری که ده هزار تومان ۵۰ هزار تومان خرج دارد هذر چه استاندار و فرماندار، دستگاههای دولت تقاضا می‌کنند که آقا این کار لازم است مگر بخرجشان می‌رود مگر میدهند کارهایی که اشخاص منتقع می‌شوند انجام می‌گیرد و کارهائی که بنفع عموم است انجام نمی‌شود و این موضوع باید رسیدگی بشود من استدعا کردم دولت مخصوصا برای تسکین افکار عمومی یک کمیسیونی خاصی تعیین کند که رسیدگی کنند چراپولهای مملکت اینطورنفله می‌شود جناب آقای خواجه نوری تشریف داشتند مگر استاندار فارس نمی‌گفتند اگر یک دهم این اعتبار را بدهند من کار این استان را درست می‌کنم همه جا این حرفها هست ولی هرچه التماس کردیم سازمان برنامه کوشش بدهکار نیست میکوید من تیپیک می‌خواهم صد غسالخانه بیرون شهر بسازیم آقا زنده‌ها که تکلیفشان را معین کنید کاری بکنید که زنده‌ها راحت باشند میگویند ما غسالخانه می‌رویم درست کنیم ما می‌خواهیم دویست کشتارگاه بسازیم میگویند آقا نصف این پول را بدهید تا کوچه‌های کج و معوج را درست کنیم تا ما این برنامه هرا عمل کنیم میگویند این پول را نمی‌دهیم چرا برای اینکه غسالخانه بساز کشتارگاه بساز با هم سازش کرده‌اند و بهمین دلایل سازمان برنامه با آنها موافق است بنابراین من خواهش می‌کنم مجلس نسبت به تصویب این ماده توجه خاصی بفرمایند.
نایب رئیس ـ پیشنهاد حذف هم برای این ماده رسیده است آقای دکتررهنوردی بفرمائید.
دکتر رهنوردی ـ همانطوریکه جناب آقای حاذقی فرمودندمااینجاسوگندخورده‌ایم جزحق وحقیقت حرفی نزنیم (صحیح است) و افکار خودمان و نظرات خود را با کمال شهامت بگوئیم اگر بنده اینجا حرفی می‌زنم اطمینان داششته باشید جریاناتی را می‌بینیم که دلمان مسوزد و من نمی‌توانم حرفی نزنم من نمی‌توانم وقتیکه اینجا ماده‌ای مطرح است وهمه دیدهاند چند کیلومتر راهی که این همکار عزیز آقای حبیبی بدست خودشان و کمک مردم کیلومتری چقدرساخته‌اید (حبیبی ـ ده هزار تومان) سازمان برنامه آن راه را کیلومتری صد و پنجاه هزار تومان می‌سازد من نمی‌توانم ساکت بنشینم دلیل ندارد با دولت مخالف باشم من صد درصد با کارهای خوبش موافق هستم از کارهای خوبش تعریف می‌کنم ما نگفته‌ایم کاری انجام نشده جناب دکتر الموتی بنده از جنابعالی انتظار ندارم حرفی را که می‌زنم طور دیگری وانمود کنید بنده کی گفتم کاری انجام نشده بنده افتخار می‌کنم که مملکت ما بزرگترین پیشرفتها ا تحت رهبری شاهنشاه گرده با سرعت رو به جلو می‌رویم (صحیح است) و روی همین اصل است که انتظارزیاد داریم بنده عرض کردم که حاضرم بشما ثابت کنم که اگر فقط خرج پاداشهاو خرج اداری و مایا و حقوق سازمان برنامه را شما بگذارید کنار اگر تمام راههای فرعی مملکت درست نشد گفتم این شرط را می‌بندم ولی بنده نگفتم که راهساز هستم (دکتر سعید ـ با نصفش هم می‌شود ساخت) جناب آقای دکتر سعید هم می‌فرمایند با نصفش هم می‌شود ساخت اینها حقایقی هستند که ما بچشم خود می‌بینیم و همانطوریکه عرض کردم این دستگاهباعث می‌شود که مردم ناراضی بشوند شما باور بفرمایید شرکتهائی هستند و بما روی می‌آورند و گریه می‌کنند که ماده تومان نداریم در حالیکه دومیلیون تومان سه میلیون تومان طلبکار هستیم اگر قدرت پرداخت ندارند چرا کار میدهند مردم می‌روند امضاء می‌کنند و از طرف دیگر امضاء نمی‌کنند این کارهائی است که جناب آقای دکترالموتی من انتظار دارم جنابعالی که شخص باسوادی هستید و میدانم همیشه از حقیقت طرفداری می‌کنید شما این را نفرمائید من ادعا نکردم که راههای فرعی را درست می‌کنم من مهندس ساختمان نیستم ولی باز این ادعا را می‌کنم در سازمان برنامه میشودتمام راههای فرعی مملکت رادرمدت یکسال درست کردولی نه بدست مهندسین مشاور (صحیح است) و یکیدر ماده ۳۳ جناب آقای دکتر یگانه اگر منظور اتمام کا است چرا نوشته‌اند تصفیه حساب برنامه سوم بنویسید مسئول اتمام کار برنامه عمرانی سوم هستند چرا تصفیه حساب اینها مطالبی
است که ما با کمال صداقت همانطور که آقای حاذقی فرمودند گاهی کارها آنقدر شلم شوروا می‌شود که انسان دلش می‌سوزد که می‌آید اینجا می‌گوید آقا شما یک تصمیم بگیرید چطور می‌شود راه کیلومتری ده هزار تومان کیلومتری ۱۵۰ هزار تومان می‌شود آخر این ده هزار تومان بشود ۲۰ هزار تومان ۵۰ هزار تومان آخر این چکاری است باید یک ترتیبی به این کارها داده شود.
دکتر الموتی ـ بنده با این فرمایش جنابعالی موافق هستم.
نایب رئیس ـ آقای خواجه نوری بفرمائید.
خواجه نوری ـ مطالبی که همه دوستان فرمودند مورد تصدیق وتأیید است که باید وجوه دولت بطریق صحیح مصرف شود و از اسراف جلوگیری کنیم و حداکثر نتیجه را از اقدامات و فعالیت دولت و از خزانه دولت بدست بیاوریم ولیکن این ماده‌ای که آقای دکتر یگانه وضیح دادند راجع به بازرسی به اعمال گذشته سازمان برنامه نیست و اگر قرار باشد به این موضوع رسیدگی بشود و همیشه هم قرار است این رسیدگی بشود و مجلس شورای ملی که نماینده مردم است در هر احوالی می‌تواند به این امور رسیدگی کند یا راجع به موضوع خاصی سئوال بفرمایند ملزم هستند بیایند بشما جواب بدهند و یا خود این مجلس مجاز است که یک هیئت بازرسی تعیین بکند که بروند به امور سازمان برنامه رسیدگی کنند اما این ماده بخصو مربوط به این است که کارهای جاری که تا انتهای برنامه سوم جریان دارد اگر بعد از مدت جریان خاتمه پیدا نکرده بود جریان خودش را پیدا کند و بتوانند بمحاسبات خودشان رسیدگی بکنند و کارها رامعلق نگذارند و این در همان جهتی است که آقای دکتررهنوردی میفرمایندما اگراین ماده راتصویب نکنیم بمحض اینکه مدت قانونی دوره سوم سازمان برنامه منقضی بشوداینهاناچارهستندبکلی دفاترشان را ببندندوازپرداخت خودداری کنندونسبت به انجام کارهای خاتمه نیافته اقدامی نکنندوکارهابکلی درحال تعطیل بماندوهیچ کس دراین مجلس چنین نظری نداردبنده استدعا می‌کنم که توجه بفرمایید که‌ایم ماده مربوط به این موضوع نیست و تصویب شود و سازمان برنامه بتواند کماکان کارهای خودش را انجام بدهد راجه به تحقیق و رسیدگی و تفتیش حق مجلس بجای خود باقی است و هر موقع که بخواهیم میوانیم اقدام کنیم چه در دوره عمل چه بعد از انقضای مدت.
معتمدی ـ رسیدگی که ضمانت اجرائی نداشته باشد فایده اش چیست.
نایب رئیس ـ آقای دکتر اسفندیاری بفرمائید.
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه) ـ همینطور که همه آقایان تذکر دادند امکان این است که در اجرای همه برنامه‌ها حیف و میل هائی شده باشد من البته از نظر قضایی و دادگستری می‌گویم امکان این است که اگر تخلفی شده است در مورد اگوی اصفهان یا هر جای دیگر به مراجع قضایی یا مجلس مراجعه شود و رسیدگی شود و در واقع احقاق حق دولت و ملت بشود ولی آنچه در اینجا مطرح است در ماده ۳۳ خود منهم نظر جناب آقای دکتر مبین را به آنچه که خود ایشان اشاره نمودند جلب می‌کنم وظابف هیئت نظارت که در برنامه دوم پیش بینی شده یک قسمت آنرا می‌خوانم: «۱ـ نظارت در مخارج برنامه از جهت تشخیص مطابقت آنها با قانون و طرحها و برآوردها و مصوبات کمیسیون مشترک برنامه مجلسین و شورایعالی و آئین نامه‌های سازمان برنامه ۲ـ اظهار نظر در آئین نامه‌ها و مقرراتی که باید بتصویب برسد از جهت مطابقت با قوانین و مقررات الی آخر .» بهر صورت در این وظایفی که برای هیئت نظارت معین شده یک چیزهائی بوده که در برنامه دوم بوده است و چون برنامه دوم بطور کلی تمام شده و هیئت نظارت هم در برنامه سوم پیش بینی نشده ولی آنچه در ماده ۳۳ پیش بینی شده بطور کلی بعد از رسیدگی هیئت نظارت است و در حقیقت وصول مطالبات و پرداخت دیون است و در واقع عملیات حسابرسی بعد از خاتمه برنامه دوم است نه اینکه با آن ترتیبی که هیئت نظارت تعیین شده عمل کنیم بعد از عملیات هیئت نظارت به این ترتیب عمل
می‌کنیم بنابراین ا مجلس محترم تقاضا می‌کنم به این ماده بهمین صورت که هست رأی بدهند.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین پیشهاد حذف این ماده را داده‌اند بنابراین از این ماده می‌گذریم و بعداً رأی می‌گیریم. ماده ۳۴ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۳۴ ـ تأسیساتی که طبق برنامه هفت ساله دوم بوجود آمده و د موقع تصویب این قانون در اختیار سازمان برنامه می‌باشد با اعتبارات مربوط بوزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتهای دولتی مسئوا منتقل می‌شود. تأسیسات مزبور در وضعی تحویل شود که از هر جهت برای بهره برداری آماده باشد.
دستگاههای دولتی موظفند بمحض اعلام سازمان برنامه نسبت به تحویل کرفتن تأسیسات اقدام نمایند.
نایب رئیس ـ در ماده ۳۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۴رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۵ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۳۵ ـ دولت می‌تواند تأسیسات انتفاعی و تولیدی موجود متعلق بخود و همچنین تأسیساتی را که در اثر اجرای برنامه بوجود می‌آید اعم از تمامشده و یا در هر مرحله احداث کلاً یا قسمتی از سهام آن را بنا به پیشنهاد دستگاه ایجادکننده یا اداره کننده این تأسیسات به ترتیبی که در هر مورد مقرر خواهد داشت بفروش برساند.
نایب رئیس ـ نسبت بماده ۳۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادژة ۳۵ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادة ۳۶ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۳۶ ـ اختیارات صاحب سهام شرکتهای تابعه سازمان برنامه در مجامع عمومی با مدیر عامل سازمان برنامه می‌باشد که طبق سیاست کلی از طرف هیئت عالی برنامه تعیین می‌شود اقدام نماید.
نایب رئیس ـ نسبت بماده ۳۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بمادة ۳۶ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۷ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
مادة ۳۷ ـ سازمان برنامه می‌تواند به ترتیبی که بموافقت بانک مرکزی خواهد رسید عملیات بانکی مربوط بخود و یا مؤسسات تابعه بوسیله بانک اعتبارات صنعتی انجام دهد و تمام یا قسمتی مربوط را در بانک مزبور نگاهداری نماید.
نایب رئیس ـ نسبت بماده ۳۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) بماده ۳۷ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۳۸ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۳۸ ـ آئین نامه‌های اجرائی این قانون که بتصویب هیئت وزیران رسیده است تا پایان برنامه سوم قابل اجرا می‌باشد و تغییر آن با تصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد بود.
نایب رئیس ـ آقای دکتر مبین فرمایشی داشتید بفرمائید.
دکتر مبین ـ بنده می‌خواستم تقاضا کنم این آئین نامه‌های اجرائی که برای اجرای این قانون که عبارت است از تصویبنامه‌های جایگزین قانون اگر آئین نامه‌های اجرائی تصویب شده با نظر هیئت وزیران خوب ما ببینیم اگرتغییری داده‌اند که مجاز بوده‌اند فقط با تصویب کمیسیونهای مشترک مجلسین باشد اگر تغییر نداده‌اند پس وقتیکه می‌گوید دولت سازمان برنامه را از پایه عوض کرده و کار اجرائی را ازش گرفته پس تکلیف آئین نامه اجرائی چه می‌شود پس این سازمان برنامه
فقط باید طرح بریزد طبق قوانین که برقرار گردید و تصویب شده بعداً پس از نظر اجرائی قسمتهای مالی بایست آئین نامه‌های فعلی تغییر پیدا کند اگر تغییر نداده‌اند کار جدید را بر چه اساس انجام میدهند اگر تغییر داده‌اند تغییرش باید با تصویب کمیسیون برنامه مجلسین باشد اینکه نمی‌شود یک مطلبی را هم اجرا بکند هم بگویند نباید اجرا بکند وهم بگوید که باید با تصویب کمیسیونهای مجلسین باشد و هم خودتان تغییر داده باشید اینکه با هم جمع نمی‌شود این را روشن بکنید خودتان دارید در ماده ۳۸ تصویب می‌کنید تا پایان برنامه سوم باید اجرا بشود و قبلاً اجرایش را متزلزل کرده‌اید.
نایب رئیس ـ آقای دکتر یگانه بفرمایید.
دکتر یگانه ـ برای استحضار جناب آقای دکتر مبین خواستم عض کنم الساعه قانونی که مورد عمل است همان تصویب نامه قانونی است و تصویبنامه قانونی هم می‌گوید آئین نامه‌های اجرائی این قانون بتصویب هیئت وزیران می‌رسد و لازم الاجرا است طبق این مجوز قانون فعلی عبارت از آئین نامه معاملاتی، آئین نامه مالی آئی نامه استخدامی و چند آئین نامه دیگر که در ایام فترت بتصویب هیئت دولت رسیده و طبق قوانین فعلی هر تغییری که در آن لازم باشد داده می‌شود و تغییر داهع شده (دکتر مبین ـ با تصویب هیئت دولت نمی‌شود) اینکه ملاحضه میفرمائید ئدر کمیسیون برنامه اضافه شده این وقتی لازم العمل است که بتصویب دو مجلس برسد و وقتی کامل شد ده روز پس از انتشار اگر بخواهند تجدید نظری در آئین نامه بکنند آن موقع با تصویب کمیسیون برنامه مجلس خواهد بود.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم بماده ۳۸ خواهش می‌کنم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است آقای دکتر مبین بفرمایید.
دکتر مبین ـ بنده چون در بعضی از مواد صحبت کردم در کلیات آخر خیلی خلاصه صحبت می‌کنم بنظر بنده این لایحه با این ترتیب قابل تصویب نیست اول اینکه در مورد تصویب ماده ۶ چون مربوط به وام است نظر کمیسیون دارائی مجلس شورای ملی گرفته نشده است دوم از نظر اینکه ماده ۱۴ موضوعی مربوط بکمیسیون دارائی مجلس بوده نظر کمیسیون دارائی گرفته نشده سوم از نظر ماده ۲۴ مربوط به این لایحه نظر کمیسیون دارائی مجلس گرفته نشده .۴ـ در مورد حذف ماده ۵ لایحه دولت بدون اینکه نظر کمیسیون دارائی مجلس گرفته شود چون آن ماده لایحه اصلی بمالیات بوده و این ماده حذف شده است. ۵ ـ از نظر اینکه این لایحه مالی است وزیر دارای آن را امضاء نکرده و ظاهراً هیچگونه مسئولیتی را در قبال مجلس قبول ندارد و مجلس هم سعی نکرده است امضایش را بگیرد که بعد بیاید اینجا جواب بدهد ۶ ـ از نظر اینکه کمیسیون دادگستری در موقع رسیدگی به این لایحه بدون توه به پیشنهادات رسیدگی کرده در صورتیکه طبق ماده ۱۰۴ آئین نامه می‌باید کمیسیون به پیشنهادات رسیدگی بکند و بنده یکی از پبشنهاد دهندگان بودم که بهیچوجه از طرف دادگستری دعوت نشدم و بطوری که تحقیق کردم کمیسیون برنامه کار خودش راکرده ات ولی کمیسیون دادگستری اصلاً پیشنهادها را ندیده چون برای آنها نفرستاده‌اند، اشکال هفتم، اشکالی است که از نظر حذف ماده اصلی برنامه دولت است که کمیسیونها در موقع حذف گزارش به مجلس نداده‌اند این ماده اصلی که دولت را مقید میکرده است از نظر اینکه هزینه پرسنلرا از ۷/۵ درصد زیادنکننداین ماده راحذف کرده اندکه دست دولت باز باشدکه هزینه پرسنل را از ۷/۵ درصد تا هر میزان که ودش مایل است ببردبالا امروز نمایندگان محترم اینجا ایراد می‌کنند و بایرادات جواب کافی داده نمی‌شود از این جهت که موضوع ده هزار تومانی را به ۱۵۰ هزار تومان تمام می‌کنند چرا برای اینکه هزینه پرسنل زیاد است برای اینکه برای هر کار جزئی ۶ نفر مهندس راه میفتند با دم و دستگاه و تمام مخارج را می‌کشند روی مخارج آن طرح برای اینکه مهندس مشاوری که می‌رود بمحل و دعوائی می‌کند و بابت اصلاح دعوا پولی می‌دهد و بحساب
گذاشته می‌شود و برای اینکه پول مخارجی که مهندسین مشاور میدهند ۱۰% هم گرفته می‌شود بابت مشاور نمایندگان مجلس شورای ملی که در معیت جناب منصور رفته‌اند رسیدگی کرده‌اند شما ملاحظه بفرمایید تمام پولی که حتی بابت اصلاح دعوی داده اندحساب کرده اندوبعدازآن پول حق المشاوره گرفته‌اند. اشکال دیگر راجع به تغییر تقسیم سنواتی اعتبارات است دولت چنین درخواستی نکرده بود پولی موظف بوده است خرج بکند کمیسیون برنامه اگر تغییر داده توجه نداشته وظیفه دولت راازگردنش برداشته دولت موظف بوده است در نیمه اول سال ۴۱وتمام سال ۴۲ مبلغی بپردازد و کمیسیون برنامه وقتی این مبلغ را با کمتر موافقت کرد یعنی دولت را مکلف کرده در کم خرج کردن از حهت عمران و آبادی شهرستانها این تغییر بدون درخواست دولت بوده و کمیسیون برنامه صحیح نبوده این تغییر را بدهدمطلب نهم تغییردرماده ۶ است بدون تقاضای دولت به بنده جواب داده شدکه ۶۰/۹ میلیاردریال اجازه اخذوام از طرف مجلسین داده شده ابداً چنین چیزی نیست آن روز این صحبت شد گفته شد که وامهائی کهبرای برنامه عمرانی سوم گرفته می‌شود از ۶۰/۹ میلیارد ریال تجاوز نکند ولی اجازه اخذ وام که داده نشده است نسبت بهرمورد وام باید طبق قانون اساسی بیاید اینجا وتصویب بشود بنابراین وقتی گفته شد از این مبلغ تجاوزنکنداین اجازه اخذوام نیست بنابراین این استدلال قاطعی نبوده وچون دولت تقاضا نکرده که مبلغ ۴۰ میلیارد ریال کمیسیون برنامه بدون درخواست دولت این مبلغ را اضافه کرده است مطلب دهم حذف مؤسسات داخلی است از ماده ۶ در ماده ۶ از لایحه اصلی دولت ذکر شده بوده است که این ماده ۴۰ میلیارد ریال را می‌بایست از مؤسسات داخلی و خارجی بشود وام گرفت و تی مؤسسات داخلی را حذف کردید یعنی تمام مبلغ باید از مؤسسات خارجی گرفته شود و وقتی ۴۰ میلیارد ریال را ۶۰ میلیارد ریال کرده‌اید یعنی تمام این مبلغ ۶۰ میلیارد ریال از مؤسسات خارجی گرفته شود و منظور اصلی دولت این نبوده است منظور دولت این بوده است که اجازه بدهد وام را حتی الامکان از مؤسسات داخلی و خارجی بگیریم که اگر نتوانستیم از مؤسسات داخلی بگیریم از مؤسسات خارجی گرفته شود بنده چندین مرتبه عرض کردم چراغی که بمنزل رواست به مسجد حرام است شما وقتی که وام با ربح سنگین می‌گیرید از مؤسسات داخلی ودتان بگیرید بچه مناسبت کمیسیون این را حذف کرده دولت چنین تقاضائی نکرده است اشکال یازدهم تنظیم ماده ۲۳ است مغایر با قانون مربوط به استخدام کارشناسان خارجی که جناب آقای دکتر مهذب توضیح کافی دادند اشکال دوازدهم ماده ۳۳ که نقض می‌کند بند ج ماده ۱۱ قانون برنامه هفت ساله دوم را که پیشنهاد حذف کردم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد حذف که توضیح ندارد.
دکتر مبین ـ در کلیت عرض می‌کنم و در کلیات راجع به تمام مواد می‌توانم صحبت کنم لذا چون تکلیف حساب برنامه هفت ساله دوم ضمن قانون مربوطه روشن شده بروید قانون را جلویتان بگذارید هر چه گفته اجرا کنید اینجا گفته که حسابها و مخارج را هیئت نظارت باید رسیدگی بکند هیئت نظارت باید گزارش بدهد بنده سؤالی تقدیم کردم که این نظر هیئت نظارت را بمانشان بدهند ببینیم چشممان قدرت خواهد داشت که ان نظر هئت نشارت را ببینیم یا وجود خارجی ندارد اگر وجود خارجی دارد معلوم می‌شود قانون اجرا شده و هیئت نظارت خود وظیفه خود را انجام داده ما نگاه می‌کنیم بنظر هیئت تا ببینیم تخلفاتی شده یا نشده و اگر خلفاتی شده استفاده می‌کنیم از نظریا جناب اقای دگتر اسفندیاری و مراجعه می‌کنیم بمقامات قضائی و برای اینکه از آن راههائی که شمافرمودید استفاده شود باید یک گزارش نشان بدهند اول باید بگویند ایننظر هیئت نظارت کجا است اول نظر ه۹یئت نظارترا بیاورید ببینیم اگر تلفی نشده که هیچ اگر شده که مراجعه کنیم به قسمت صلاحیتدار لذا با این طریق قابل تصویب نیست و باید برگردد به کمیسیون قبل از رأی نهائی و ضمن کلیات آخر هر نماینده‌ای حق دارد
این تقاضا را بکند بنده تقاضا می‌کنم از مقام ریاست از اختیار خودشان استفاده بکنندواین لایحه که به این صورت تنظیم شده واشکالات زیاد داربد برگردانند به کمیسیون که رسیدگی بیشتری بشود.
نایب رئیس ـ آقای صادق احمدی بفرمائید.
صادق احمدی ـ موقعیکه این لایحه در کمیسیون دادگستری طرح شد بجناب رئیس محترم کمیسیون دادگستری عرض کردم این قابل طرح در کمیسیون به این شکل نیست. استدلالم این بود تکرار می‌کنم که چون درشور اول این لایحه به کمیسیون دادگستری ارجاع نشده نمیشودابتدا بساکن برای شور دوم به کمیسیون برودچون اگر قرارشد لایحه‌ای مراحل قانونی اش راطی کند طبق آئین نامه بایستی دوشوری اگر باشددوبار به کمیسیون برود که در دفعه اول هر جرح و تعدیلی هست بشود ودردفعه دوم باتوجه به پیشنهاد بین الشورین کمیسیون تصمیم نهائی اتخاذ کند اما دراینجا چکار می‌توانیم بکنیم چون برای شوردوم است نسبت بمواد پیشنهادی نشده است نمی‌شود بحث کرد پس چرا فرستادید چرا ارجاع شده است بنده یک بار عرض کردم آئین نامه داخلی ضابطه کارماست ملاک کار قانونگذاری است این محترم است برای ماوبعداز قانون اساسی لازم الرعایه است مادام که تغییر پیدا نکرده است برای بعضی از آقایان این سوءتفاهم پیش آمده که چون آئین نامه داخلی یک قانون عادی است که مجلس تصویب کرده خود مجلس هم فی المجلس می‌تواند تصمیمات دیگری مغایر بگیرددرحالیکه مجلس چنین حقی ندارد که فی المجلس تصمیمی بگیرد مغایر با آئین نامه اگر قرار باشد تغییری پیدا بکند باید طی تشریفات قانونی طرحی داده شود به امضای۱۵ نفر این طرح همانطوریکه طرحهای دیگر به کمیسیون فرستاده می‌شود از طرف مقام ریاست می‌رود به کمیسیون مربوط یا یک کمیسیون خاص تشکیل می‌شود بحث می‌کند بعد وقتی که طی مراحل قانونی شد آن ماده تغییر می‌کند والا اینطور صحیح نیست درست نیست بنابراین طبق همین آئین نامه لوایح دو شوری معنی اش این است استدعا می‌کنم نمایندگان محترم توجه بفرمایند چون در سرنوشت لوایح مؤثر است بزعم بنده و نظر بنده که شاید غلط باشد فلسفه دو شوری بودن لوایح این است و ترتیب کارش اینطور باید باشد که در شور اول می‌رود به کمیسیون نماینده دولت می‌رود تغییراتی داده می‌شود با توجه به نظر اعضای کمیسیونهای مربوط و لایحه ارجاع می‌شود بجلسه علنی، میگویند نمایندگان محترمی که درکمیسیون نبودند، کمیسیون دادگستری، کمیسیون برنامه، کمیسیون راه لایحه دولت را یا کلاً قبول کردیم یا این تغییرات را داده‌ایم برای اطلاع شما اعلام می‌شود ماده بماده آقایان می‌آیند بحث می‌کنند و بعد پیشنهاد داده می‌شود، اگر در جلسه علنی هیچ پیشنهادی در آن داده نشده است معنی اش این است که اکثریتی که پیشنهاد نداده است، این را بهمین شکل که کمیسیون قبول کرده است تصویب می‌کند قبول کنید اگر بنا باشد جناب دکتر موثقی که عضو کمیسیون دادگستری نیستند لایحه یا ماده‌ای را بهمان شکل قبول بکنند من عضو کمیسیون دادگستری نمی‌توانم باز بروم بدون اینکه پیشنهادی روی این ماده از طف مجلس یا بین الشورین شده باشد و طبع و توزیع شده باشد برای اطلاع سایرین که صادق احمدی نسبت به این ماده این نظر را دارد تغییرش بدهم چون ممکن است آقای فولادوند نسبت به این ماده که قبول کرده در بست قبول کرده و فارغ است از اینکه بنده یدفعه فی المجلس می‌خواهم تغییرش بدهم ممکن است نظر داشته باشد و بگوید این پیشنهادی را که صادق احمدی داده این اشکال را دارد و در شور دوم پیشنهاد فی المجلس ولو از طرف اعضای
کمیسیون مربوط نمی‌شود داد و این را بنده ثابت می‌کنم چرا چون دور و تسلسل پیدامیکند وقتی این تغییر بعمل میاید این جا آقای فولادوند نگاه می‌کنند میبینند این ماده ماده اولی نیست و می‌گوید این غلط است و من پیشنهاد دارم میگویند شور دوم است نمی‌شود پیشنهاد داد بنابراین اگر بخواهیم پیشنهاد ایشان را قبول کنیم این درست نیست دو شوری بودن به این ترتیب باید باشد که بین الشورین هر پیشنهادی داده می‌شود طبع و توزیع شده و کلیه نمایندگان
مطلع کردند اگر نظری دارند می‌روند میدهند این صحیح است این قابل طرح است ولی ماده‌ای که در آن هیچ پیشنهادی داده نشده و طبع و توزیع نشده من عضو کمیسیون نمی‌توانم در آن تغییری بدهم ان را عرض کردم که مجلس محترم رون بکنند چون اکثرکمیسیونها بلاتکلیف هستند اکثر کمیسیونها بنده دیدم که مصوبه قبلی را بدون اینکه دادهباشند بدون اینکه پیشنهادی طبع و توزیع شده باشد میدهند خوب من دستم بسته می‌شود (خواجه نوری ـ این خلاف است و خلاف اصول است) (دکتر سعید ـ این صحیح نیست و خلاف اصول است) این خلاف است تشکر می‌کنم خوب با این مقدمات این لایحه طرح شد بنده عرض کردم این را بعنوان شور اول طرح می‌کنید یا شور دوم؟ گفتند شور دوم چطور ممکن است لایحه‌ای در شور اول بمیسیون نیامده باشد ولی در شور دوم آمده باشد گفتند آقای رئیس دستور دادند در شور دوم بیاید گفتم این بر خلاف آئین نامه است نمی‌شود اگر ریاست محترم مجلس تشخیص فرمودند که یک لایحه‌ای بایستی به کمیسیون برود غیر از کمیسیونهای قبلی عیناً باید برود بکمیسیونهای مربوط و بعد برای شور اول برگردد به مجلس نه اینکه بین الشورین بیک کمیسیون تازه‌ای فرستاده شود. ه بعنوان شور اول ونه بعنوان شور دوم که با آن عرایضی که قبلاً کردم بگویند نمی‌شود روی آن پیشنهادی داد چون شو دوم است بنابراین چه منطقی دارد رفتنش بکمیسیون و اگر بخواهند تغییری بدهند بعنوان شور اول که آش شله قلمکاری می‌شود بنابراین طرحیک لایحه باین کیفیت و تصویب آن مغایر است با آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی این لایحه بایستی برگردد بکمیسیونهای مربوط با توجه به اینکه بنده دیدم واقعاً مطالب فوق البعاده قابل توجهی از طرف دوستان عنوان شد بخصوص جناب دکتر مبین که بار بنده ر سبک کردند بنده هم یاددشتهائی کرده بودم ولی چون دیدم بعضیها تکرار است و تکرار مطالب صحیح نیست بنابراین همانطور که جناب دکتر مبین فرمودند بنده هم پیشنهاد می‌کنم که در درزجه اول برگردد به کمیسیون (دکتر یزدان پناه ـ به چه صورت ؟) این لایحه اساساً قابل طرح نیست چون بعدازشوراول تمام تشریفات آمدنش به مجلس خلاف آئین نامه است باید برگردد به کمیسیونهای مربوط و دوباره به مجلس بیاید. اما نسبت بماده ۶ چون امکان دارد مایندگان محترم اکثریت مجلس که از نظر من قابل احرام هستند تصمیم بگیرند و تصویب بکنند و بگویند که نظر تو درست نیست و رأی بدهند خوب البته نظر اکثریت مورد احترام بوده و هست و مورد احترام شخص بنده هم هست ولی بنده عرض می‌کنم ماده ۶ همانطوری که دوستان عزیز تذکر دادند بخصوص جناب دک مبین برخلاف قانون است در اینجا یک ماده‌ای کلی تصویب کردن که دولت اینقدر وام خارجی بگیرد اگر شما میگوئید این تشریفات را بعد طی خواهد کرد در مجلس بعد خواهند گفت آقا ده میلیارد از دولت فلان با بهره فلان بمدت فلان با شرایط فلان خواهیم گرفت در این صورت صحیح نیست چون امکان داد ماده را مجلس رد کند فقط مطلب جناب دکتر مبین درست است که می‌گوید آقا این وامیکه قرار است بگیرید و بیاورید به مجلس بصورت قانونی درآید از فلان مبلغ نباید تجاوز کند این درست است اما اگر دولت فکر می‌کند که مجلس تصویب می‌کند در این ماده که اینقدر وام بروید بگیرید و بگویید مجلس تصویب کرد در برنامه سوم این برخلاف قانون است و صحیح نیست چون طبق قانون اساسی باید با تصویب مجلس در هر مورد با ذکر تمام خصوصیات باد نه اینکه سربسته (صحیح است). بنده دیدم اینجا دوستان عزیزم راجع بسازمان برنامه فرمایشات خیلی زیادی کردند ایکاش اولیای سازمن برنامه، متصدیان سازمان برنامه، مسئولین سازمان برنامه در این جلسات بودند و میدیدند که اکثریت اگر نگویم اکثریت (حاذقی ـ بگوئید اکثریت) نمی‌توانکم این حرف را بزنم این اجازه را ندارم ولی بنده از وجنات اکثریت تشخیص دادم شاید هم استنباطم غلط باشد که اکثریت با وضع سازمان برنامه بصورتیکه در گذشته بوده موافق نیستند
(صحیح است) آقا این مسئله سکرتر بازی، این مسئله مشاور بازی واین مسئله حق المشاوره مهندسین مشاور را یک قدری نمی‌گویم تعطیل کنید ولی لااقل تقلیل بدهید (معتمدی ـ تفریط پول مملکت است) مسئله این است وقتیکه یک برنامه‌ای بیک صورت یک مدتی اجرا شد و نتیجه مطلوب نداد در تمام دنیا شاید رسم بر این باشد که زعمای قوم می‌نشینند و آن وضع را تغییر میدهند میگویند از این راه رفتیم به نتیجه مطلوب نرسیدیم ول نمیدانم چرا ما همیشه لجبازی می‌کنیم در یک راه غلطی که می‌رویم ادامه می‌دهیم آقا سازمان برنامه با این شکلی که در گذشته بود همه آقایان اطلاع دارند که این مشاورین خارجی شرکتهای خارجی که بودند چه مبالغ هنگفتی از پول و بودجه مملکت از بین رفت ما خوشحال شدیم و گفتیم جان مولم و فلان و فلان دیگر نیست ولی متأسفانه یک شبه جان مولم هائی هم درست شده است که مطالعه یک طرحی ماهها طول می‌کشد الان شما آقا یک برنامه هائی را می‌بینید که ابتدا مثلاً بگروه مشاور هنر رفته، باز می‌رود بوزارت آبادانی و مسکن و باز میگویند برگردد بسازمان برنامه بعد دوباره می‌رود بوزارت آبادانی و مسکن باز دوباره گروه مشاور می‌رود واقعاً تعطیل کنید این مسخره بازی را یک وزلرت ؟آبادانی و مسکن است بسیار خوب یک وزارتخانه‌ای است سازمان برنامه است وزارت اه است آدم گیج می‌شود که کار بکند راجع به اینکار باید وزارت راهصحبت کند میگویند شما بروید بوزارت آبادانی و مسکن و بعد میگویند بروید بسازمان برنامه مربوط بسازمان برنامه است اصلا قرار بر این بود که تشکیلات سازمان برنامه محدود بشود و فقط برای طرح ریزی و برنامه ریزی باشد و یک دستگاه اجرائی نباید باشد در سازمان برنامه این تشکیلات عریض و طویل چیست؟ اساساً شمایک دولتی دو دولت تشکیل داده‌اید که اثرات روانی فوق العاده نامطلوب در دستگاههای دولتی ایجاد کرده است شما هر دستگاهی را می‌بینید کارمند درست کار نمی‌کند میگویند چرا؟ میگویند اینجا آقا شندرغاز حقوق میدهند سازمان برنامه ببینید آنجا ماشین نویس سه هزار تومان پول می‌گیرد ممکن است این حرف صحیح نباشد و به این شلوغی هم که بعضیها میگویند نباشد (حبیبی ـ صد در صد صحیح است) ولی بهر صورت شاید چیزی باشد که بعضیها میگویند و هست که گفته می‌شود این دستگاه که شما درست کرده‌اید این حقوقهای هنگفتی که میدهند با راندمانش با کارش تطبیق نمی‌کند مطمئن باشید اینجا جناب آقای دکتر رهنوردی تذکر فرمودندکه بااین بودجه سازمان برنامه خیلی کارهای بیشتر و بهتر میشدکرد من مدعی نیستم که بتوانم کار بهتر بکنم و اصلا وارد نیستم به اینکار ولی اینقدر عقلم می‌رسد اینقدر شعورم می‌دهد که عرض کنم برای یک اسفالت شندرغازی شهرستان حوزه انتخابیه بنده که مجموعاً به یک میلیون تومان نرسیده است ۶۰۰، ۷۰۰ هزارتومان همه اش بود این را سه سال تمام از آن دستگاه به این دستگاه از این دستگاه بآن دستگاه حواله کردند چطور می‌خواهید نتیجه بگیرید به پیمانکاری که پول در موقع خود و در حین عمل داده نشده از طریق تقلب ئارد می‌شود و تقلب می‌کند وقتیکه می‌بیند صاحب کار بکارش توجه ندارد ناچار از تقلب است اگر بنده سیتواسیون را تنظیم کردم ؟آوردم دولت پول نداد تقلب می‌کنم جنسش را خراب می‌کنم قیر سوخته می‌ریزم قیر فاسد می‌ریزم که دو ماه، سه ماه دوام دارد بعد از دوماه خاکستر می‌شود و همه اش هدر می‌رود (کبیری ـ یکعده گاو باز بنام پیمانکار آمدند) جناب کبیری می‌فرمودند که دیده شده که یکعده بع ایلام آمده‌اند یک هیئتی آمده‌اند که یک ماندولین دستشان بوده و ازآن کلاههاو لباس کابوئی گفته‌اند این هیئت از کجا است گفتند این هیئت مشاورین سازمان برنامه‌اند من نمیدانم این چه اصراری است واقعاً آقایان من استدعا می‌کنم دولت در درجه اول کار را بکاردان بدهد نه بمدرک تحصیلی آقا بنده اگر رفتم آمریکا دیپلم گرفتم آمدم اینجا صحیح نیست که بهترین کار را بمن بدهند بایستی بآنکه بهتر کار را انجام می‌دهد بدهید همه اش مدارک تحصیلی نباید دخالت داشته باشد همه فارغ التحصیلان آمریکائی محترمند همه فارغ التحصیلان اروپائی محترمند همه ایرانی هستند همه هموطنان ایرانی ما هستند فارغ التحصیلان دانشگاههای خود ما هم محترمند ولی
مدرک تحصیلی برای ارجاع کار کافی نیست چون آقا از دانشگاه کالیفرنیا است و آمده بلافلاصه اولین ابلاغش معاون وزارتخانه است (دکتر اسفندیاری ـ شرکت خرم خوبست ؟) این درست نیست این چه مسخره بازی است آقا این چه تشکیلاتی است که درست کرده‌اید هر کس فورا یک سکرتر می‌خواهد آقا نماینده مجلس کار دارد می‌رود آنجا اصلا سرش را بلند نمی‌کند شما چیزی شنیده‌اید راجع به سکرتر‌ها ولی در دنیا سکرتر از مؤدب ترین افراد است اینجا اصلا جواب سلام شما را هم نمی‌دهند اینها مسخره بازی است من مدتها است تصمیم دارم که نیایم اعصاب خودم را ناراحت کنم چون می‌بینم اثر ندارد صرفنظر کردم (حبیبی ـ اینها نورچشمی‌ها و فامیلهایشان هستند) بهر حال چون بنده اعتقادم این است که این لایحه قابل تصویب نیست و قابل این نیست که مجلس به آن رأی بدهد باز هم تکرار می‌کنم و استدعا می‌کنم از مقام ریاست و نمایندگان محترم که موافقت بفرمایند که این لایحه برگردد به کمیسیون و مجدداً بررسی بشود و موادش تصحیح بشود و آن راه قانونیرا طبق آئین نامه طی بکند و برای تصویب مجلس برگردد عرایض دیگری هم در مواد دارم چون به اصل آن معتقد نیستم وارد شدن بجزئیات موادش را دیگر فکر نمی‌کنم صحیح باشد (احسنت، آفرین)
نایب رئیس ـ اقای دکرت الموتی بفرمائید.
دکترالموتی ـ فرمایشات جناب آقای دکتر مبین و جناب اقای صادق احمدی بسیار آموزنده بود (حبیبی ـ بسیار عالی بود) و خیلی از مطالبی که لازم بود گفته شود درباره این لایحه برنامه ریزی گفته شد ولی ما به بینیم در چه وضعی هستیم و چه داریم می‌کنیم اگر در بدو تهیه لایحه برنامه بودیم و می‌خواستیم لایحه‌ای تهیه کنیم که دولت مصوبات ما را اجرا بکند ممکن بود دولت خیلی از ان نظرات استفاده بکند و در مملکت اجرا بشود ولی الان این مصوباتی که اینجا هست در اساس ماده واحدهای که در بدو دوره از مجلس گذشت قابل اجرا است تأخیر در تصویب ان مصوبات موجب خواهد شد ان محدودیتهائی که ما در این لایحه گنجاندیم اجرا نشود یعنی چه در مجلس شور اول و چه در کمیسیون برنامه‌ها ما یک مقدا اختیرات برای مجلس در این لایحه گنجانده‌ایم (صادق احمدی ـ برگردد بکمیسیون) فرض کنیم این لایحه برگردد به کمیسیون یعنی تمام مذاکراتیکه در این مدت شده هیچ (دکتر کیان ـ آقای دکتر الموتی برنامه دوره عملش تمام شده چرا خودمان را گول بزنیم) اجازه بدهید بنده عرض می‌کنم این مطالب که اینجا گفته شد درست مثل این است که اولین روزی است که دارند در مملکت ما لایحهبرنامه تهیه می‌کنند و آورده‌اند در مجلس که بر اساس این برنامه می‌خواهند برنامه سوم را اجرا بکنند (حاذقی ـ ایکاش اینطور بود) بهیچ وجه اینطور نیست (حاذقی ـ که همه با حسن نیت تصویب می‌کردند) انشاءالله در برنامه چهارم اینطور خواهد شد و این مطالب هست و ضمناً باید قبل از تهیه و تصویب برنامه این مطالب گفته شود و لازم هم هست ضروری است (حبیبی ـ ما نباید کارهای غلط را صحه بگذاریم) ما کار غلط را صحه نمی‌گذاریم آقای حبیبی مجلس همیشه مرکز قانونگذاری و باید وظیفه خودش عمل کند و همیشه هم عمل می‌کند و ما از اختیارات خودمان باید حداکثر استفاده را بکنیم و می‌کنیم که عرض کردم توضیح مطلبی بود که باید گفته می‌شد ا همه اینها مهمتر این لایحه شور اول در مجلس آورده شد تمام مواد خوانده شد دو سه سال است که لایحه به مجلس آمده دوسه مرتبه آقای دکتر مبین اخطار کردند که چرا این لایحه را برای مجلس نمی‌آورند و وقتیکه آقایان همکاران ما هم در کمیسیون برنامه فرمودند ما نشستیم آن اندازه‌ای که فرصت بود و وقت بود این مسائل را مطرح و بررسی کردیم و همین حرفهائی که راجع به مهندسین مشاور میگویند ما مطرح کردیم مهندسین مشاور خارجی که بسیار بد عمل کردند مثل جان مولم مثا ایتال کنسول اینها بسیار بد عمل کردند رفتند بنده خودم نمونه اش را در بلوچستان دیدم که بسیار پولها نفله کردند (احتشامی ـ بله بسیار بد بود) ولی این مشاورین که عده زیادی از آنها ایرانی هستند وعده زیادی
از اینها خیلی خوب هستند و ممکن است تعدادی از اینها در کارشان اشتباهاتی باشد ولی به حال از نظر طراحان برنامه سوم این مطلب که مهندسین مشاور برای طرح برنامه و نظارت در این کار ضروری است آنها معتقدند اگر این مشاورین نباشند خرج ما زیادتر است گرفتاری زیادتر است مشکلات زیادتر است میفرمائید صحیح نیست برنامه چهارم به مجلس میاید در آن برنامه مهندسین ماور حذف بکنید ولی الان که منهدسین مشاور دارند عمل می‌کنند در حوزه‌های مختلف می‌بینید طرحی که تهیه می‌شود اول مهندس مشاور تهیه می‌کند ناظر آنمهندس مشاور است من یک مورد را درباره انتخابیه خودم عرض می‌کنم یک راهی ما داریم که در طارم سفلی دارند می‌سازند بنده همانطور که گفتم این نظرات را داشتم راجه بمهندسین مشاور و مخالف بودم ولی در عمل این کار مهندسین مشاور را که می‌بینم و خودشان را نمی‌بینم تا حدودی وجودشان لازم است. اینها برای این راه ۶ میلیون تومان اعتبار قائل شده‌اند و در مزایده رقم شده چهار میلیون و الان نظارتی که این مهندسین مشاور می‌کند بسیار دقیق و بسیار حساس است و راهیکه سابقاً شاید چند سال طول می‌کشید اینها نظارت کردند م با کوشش وزارت آبادانی و مسکن ظرف یکسال درست شد که برای خود بنده جداً باور کردنی نبود عکس آن هم صادق است ممکن است در یک منطقه مهندس مشاور بد کار کند و خیلی پول بگیرد من قبول دارم اینها باید تفکیک شود یک مورد خوب را که بنده دیدم باید عرض کنم بر صورت لازم است بگویم واقعاً دستگاه اجرائی سازمان برنامه نیست و الان سازمان برنامه اجرا نمی‌کند یکی از مسائلی که در کمیسیون برنامه مطرح شد و در این لایحه هم گفته شد این بود که اساساً باید سازمان برنامه دستگاه طراح باشد و دستگاه اجرائی نباشد کارهای اجرائی ب وزارتخانه‌ها است طرح را باید آن مراحل را طی بکند بگویند این طرح است اینقدر هم اعتبارش است این را اجرا بکنید حالا اگر یک دستگاهی نظارت نکرد و بد عمل کرد مسئول ؟آن دستگاه اجرائی است حالا کار سازمان برنامه در حقیقت اینطور شده است آن جور کارهائیکه خوب از آب در میاید بحساب وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی گذاشته می‌شود آن مقدار از کارها که بد از آب در میاید بحساب سازمان برنامه گذاشته می‌شود من نمی‌خواهم بگویم همه اش اینطور است کار بد هم می‌شود ولی چون هدف این است که سازمان برنامه کار اجرائی نباید بکند سازمان برنامه باید مغز متفکر باشد این طرحها را ببیند اگر درست بود بگوید برو اجرا کن این دستگاه نظارت کند که این طرح درست عمل شود میفرمائید این سیستم غلط است خوب باید درستش کرد باید پیشنهاد کرد و عوض کرد باید دید چه سیستمی خوب است عرض کردم یک مورد در مورد راههای فرعی بود که آقای معتمدی پیشنهاد دادند و موقع طرح پیشنهادشان به کمیسیون آمدند و مسئولین سازمان برنامه هم خودشان معتقد به این مطلب هستند که اگر تمام کارهای راهسازی مملکت متمرکر در یک سازمان باشد که آنهم وزارت راه است بسیار بهتر است (معتمدی ـ راه جرقویه راهم قرار شد بسازند) انشاءالله آقای معتمدی راه جرقویه راهم خواهند ساخت این دو تا توأم بود بنظر من این نظارتها این انتقادات این مطالبی که گفته می‌شود بسیار لازم است که دستگاههای اجرائی بدانند چون گفتند در تمام کارها از نظر وظیفه قانونی خودشان نظارت می‌کنند و جلوافراط و تفریط رامیگیرند و بر دستگاههای اجرائی است که منبعد در کار خودشان نظارت بکنند که از این بی ترتیبی‌ها پیش نیاید (حاذقی ـ ؟آقای دکتر الموتی سازمان برنامه سازمان بی برنامه است یعنی سازمان برنامه برنامه‌ای را اجرا نمی‌کند حرف سر این است باید بکند و نمی‌کند) شما آقای حاذقی مسئول فرمایشات خودتان خودتان ستید و مهنم مسئول عرایض خودم، خودم هستم من عرایض خودم را عرض می‌کنم و استنباطات خودم را بیان می‌کنم و ز کسی دفاع نمیکم مطالبی در کمیسیون برنامه بود صحبت کردیم بحث کردیم شما تشریف نداشتید (حبیبی ـ آنچه در حوزه انتخابیه واقعیت دارد بفرمائید) بله چون در حوزه انتخابیه بنده انجام شده عرض می‌کنم این مطلب در کمیسین برنامه مطرح شد آقای ارسنجانی اینجا تشریف دارند یا نه؟ ایشان در مورد یک راهی که در حوزه انتخابیه شان
قرار بود ساخته بشود و ۵ میلیون تومان خرجش بود پیشنهاد کردند که راه دیگری ساخته بشود که مفیدتر است خرجش پانصد هزار تومان می‌شد ما در کمیسیون طرح کردیم آقای ارسنجانی هم آمدند بررسی شد دقت شد معلوم شد که تا یک حدودی نظرشان صحیح است آقای ارسنجانی تشکرکردند از کمیسیون برنامه که این مطلب را من طرح کردم آقا آنها هم مثل ما هستند (دکتر عدل ـ آقا۵میلیون تومان تا ۵۰۰ هزار تومان خیلی تفاوت دارد) نه آقای دکتر عدل بنده توضیح عض می‌کنم یک راهی که قرار بود ۵ میلیون تومان خرجش بشود ایشان معتقد بودند که یک راه دیگر را بسازند بنده تأیید کردم که نظر آقای ارسنجانی صحیح است و عرض کردم از نظرات ایشان استفاده بکنند و اگر در بدو دوره بود و می‌خواستم لایحه‌ای تهیه کنیم خیلی از موادش را تغییر می‌دادیم. اما در مورد ۶۰ میلیارد وام که گفته شد این ۲۳۰ میلیارد باید از محلی تأمین بشود که خرج بشود. ایرادی که ا نظر پرداخت به مقاطعه کاران یک مقدار دچار اشکال شده کاملاً صحیح است برای این است که مبالغی که تعهد شده آن مبالغ بیشتر از مقداری است که می‌توانند پرداخت بکنند اگر قرار بشود همین راههای فرعی را که الان می‌سازند کل راه فرعی یازده هزار کیلیومتر است و باید انجام بشود اعتبار اینها از کل آن بیشتر خواهد شد و اینها بمناسبت طرحهای تازه‌ای که در مورد ذوب آهن و سد شاه عباس کبیر و غیره پش آمده یک مقدار از طرحها رادچار محدودیت کرده روی این اصل است که راههای فرعی که ۱۱ هزار کیلومتر بوده است بمقدار ۸ هزار کیلومتر تقلل پیدا کرده است این اشکال کارشان بوده است و عرض کردم در جلسه قبل که این برنامه سوم اصولا از بدو طرحش تا به امروز که ۳ سال و خرده‌ای است گذشته مرتباً تغییرکرده اگر از این جهت میفرمائید که بی برنامه است از اینجهت قبول دارم ولی این تقصیر طراحان سازمان برنامه نیست در مملکت ما تحولاتی و انقلاباتی پیش آمده (خواجه نوری ـ اهداف عوض شده) اهداف عوض شده انقلاب شاه و مردم سیستم اجتماعی مملکت را عوض کرده باید بر اساس هدفهای تازه انقلابی برنامه تنظیم می‌شد این بود که یکمقدار از اعتبارطرحها و برنامه هائی که مربوط به برنامه‌های سوم بوده و قبلا تهیه شده برای سپاهیان دانش وبرنامه‌های جدید و برنامه‌های بعداز انقلاب سپاهیان بداشت اختصاص داده شد از طرفی بازیک برنامه انقلابی مهمی کمثل ذوب آهن و پتروشیمی پیش آمد که باز این برنامه سوم تغییرکرد مرتب این برنامه سوم از بدو تهیه تاکنون چندین بار تغییر کرده این اعتبار از ۱۴۰ میلیارد شده ۲۰۰ میلیارد و از ۲۰۰ میلیارد به ۲۳۰ میلیارد و درمورد این مبلغ شده ۶۰ میلیارد وام که جناب آقای دکتر مبین فرمودند قانون از مجلس گذشته که حداکثر تا ۶۰/۹ میلیارد بتواند بگیرد (دکتر مبین ـ قانون گذشت که تجاوز نکند) یعنی تا ۶۰میلیارد بید بگیرد (دکتر مبین ـ باید قانون بیاورند) من متن قاون را خواندم عرض کنم که بدولت اجازه دادند که بروند این مبلغ را بهر ترتیب بگیرند (دکتر مبین ـ اینطور نیست) و گزارش به مجلس بدهد عرض می‌کنم متن قانون است ملاحظه بفرمائید بهرحال آن وظیفه قوه قانونگذاری است تصویب کرده بدولت داده اگر آن مصوبات را بخواهند اجرا بکنند براساس آن بایستی برنامه سوم ۶۰/۹ میلیارد وام بگیرند (دکتر مبین ـ اگر آن تصویب شده استو اجازه داده‌اید چرا اینجا آورده‌اید) بآنجا هم می‌رسیم وقتی که اینجا پیش بینی منابع مالی این ۲۳۰ میلیارد ریال را می‌کند از کجا باید تأمین بشود در اینجا سهم سازمان برنامه از درآمد نفت ۱۴۵/۱ میلیارد ملاحظه بفرمائید که این پولی است که تا آخر برنامه بیشان میدهند پذیره نفت ۸/۶ میلیارد وامهای داخلی که فرمودید اینجا هست (اشاره به ارقامی که در دست داشتند نمودند) اسناد خزانه ۱۲/۵ میلیارد ریال وام بانک مرکزی برای پالایشگاه و لوله دوم نفت ۱۰ میلیارد وام بانک مرکزی برای سایر طرحهای مشخص عمرانی ۵/۲ میلیارد که جمعش می‌شود ۲۷/۷ میلیارد متفرقه و انتقالی و فلان آنوقت استفاده از این اعتبارات که گفتیم وامهای خارجی ۶۰/۹ میلیارد کل اعتباری که برای برنامه سوم لازم است ۲۳۰ میلیارد است
که وام خارجی است از درآمد نفت هم هست پذیره نفت هم هست وام داخلی هم هست اسناد خزانه هم هست ای را هم عرض کنم که آقایان اعضاء کمیسیون برنامه حضور داشتند بحث شد خود مدیر عامل سازمان برنامه صریحاً در کمیسیون گفت که ما صد درصد ذیعلاقه هستیم که تا آنجا که در که امکان هست از وام داخلی استفاده کنیم ولی یک مقدار کالا احتیاج دارند که اینها را ریال نمی‌شود داد و احتیاج به مبادله کالا است آن اعتبار خارجی است لایحه‌ای است که تصویب شده از طرفی در بعضی از ممالک می‌توانند بابهره کم وام بگیرند ۲/۵ درصد ۳% و ۴% باید بروند دنبال آن اعتباراتی که با بهره کم میدهند (دکتر مبین ـ نمی‌دهند و بهره‌ها ۸ درصد شده) خوب جای تأسف است که نمی‌دهند هدف این است که وام ارزان تری گرفته بشود و این برنامه‌ها اجرا بشود همین که میفرمائید بعضی برنامه‌ها متوقف شده این بخاطر همین است که پولشان کم است اگر میفرمائید که این وام رانگیرید خوب برنامه شان متوقف می‌شود باید بروند آن وام را بگیرند و از وام داخلی اسفاده بکنند و اینبرنامه‌ها را بمرحله عمل نزدیک بکنند اما این مطلب که گفته شد که این ۲۳۰ میلیارد چطور بمصرف برسد این تمام اقلام و اعدادش این جا هست. برنامه سوم عمرانی کشور از اول مهرماه ۴۱ شروع وتا پایان ۱۳۴۶ باید اجرا گردد رقمها هست کشاورزی و آبیاری ۴۹ میلیاردصنایع و معادن ۲۷ میلیارد بهر حال این ۲۳۰ میلیارد ارقام و عددش اینجا هست (دکتر کیان ـ اصولا این صحیح نبوده است دریک مملکت کشاورزی اعتبار کشاورزی ۱/۳ خانه سازی باشد) اینها مکن است نظر جنابعالی و نظر بنده این باشد که یک مقدار از اعتبارات مملکت در راه صنعت باشد بهتر است یا در راه کشاورزی این نظرات مختلف است باید از بهترین نظر استفاده بکنند بعلاوه بنده فکر کردم چون کلیات آخر لایحه است و برای اینکه این مطلب گفته شود یک مطالبی هست که باید در مجلس گفته بشود که همکاران عزیز مطلع باشند عرض کردم در چند قسمتی که از ۲۳۰ میلیارد در سرمایه گذاری شده است بنده نتیجه اش را بعرض میرسانم مثلا در مورد آموزش و پرورش از ۲۳۰ میلیارد ریال اعتبار برنامه عمرانی سوم ۱۷ میلیارد ریال که ۷/۵ درصد کل جم برنامه می‌باشد به آموزش و پرورش اختصاص داده شده است از این مبلغ ۶۳ درصد بتعلیمات تبتدائی که اولویت دارد اختصاص داده شده تعداد اطفال دبستانی که در ابتدای برنامه سوم ۱/۵ میلیون نفربوده‌اند به دو میلیون و دویست هزار نفر افزایش خواهد یافت ضریب افزایش متوسط سالانه تعلیمات ابتدائی در برنامه سوم ۱۲/۹ درصد بوده است ایجاد سپاه دانش در تعلیمات ابتدائی بسیار مؤثر بوده است تعداد ۲۷ هزار سپاهی دانش تا پایان سال ۴۴ بروستاها رفته‌اند و در سال تحصیلی ۴۴ـ۴۵ در حدود ۳۰ درصد از فعالیتهای تعلیمات ابتدائی مربوط به سپاه دانش بوده است تعداد دانش آموزان دردبیرستانها تا پایان برنامه به ۴۰۰ هزار نفر بالغ هواخد شد یعنی ۱۴۰ هزار نفر دانش آموز اضافی یعنی دو برابر میزان پیش بینی شده برای برنامه سوم (حاذقی ـ شکایت از برنامه‌های عمرانی سوم است) پول را کی می‌دهد پول سپاهی دانش را کی می‌دهد از همین ۲۳۰ میلیارد است و بنده می‌خواهم عرض کنم از این پول همانطور که آقای حاذقی گفتند بعضی مهندسین مشاور سوءاستفاده کردند اینهم سپاه دانش است که پولش را سازمان برنامه داده است و ممکن است بسیار خوب عمل شده باشد ما بایستی بدانیم که چه کارهائی شده است و چه نتایجی گرفته شده (دکتر مهذب ـ ارقامش را بفرمائید که سپاه دانش چقدر خرجش شده) بنده در کلیات اول که عرض کردم ارقام سپاهیان دانش و اصلاحات ارضی را تمامش هست در کار ۱۱/۷ درصد از کل اعتبار برنامه سوم ببخش صنایع و معادن اختصاص داده شده و بیش از بیست درصد از این مبلغ برای صاحبان صنایع خصوصی از طریق وام و استخدام کارشناس داخلی و خارجی اختصاص داده شده و بیش از ۶۰% اعتبار فصل برای سرمایه گذاری بکار رفته این صنایع جدید عبارتست از ذوب آهن، پتروشیمی، و کارخانه‌های ماشین سازی، آلومینیم و همچنین صنایع مصرفی از قبیل کارخانه‌های قند، سردخانه‌ها و کارخانه تلفن سازی، با تأسیس کارخانه ذوب آهن که ظرفیت آن
۶۰۰/۰۰۰ تن در سال و قابل افزایش به ۱/۲۰۰/۰۰۰ تن خواهد بود مبلغی در حدود شش میلیارد ریال صرفه جوئی ارزی در هر سال برای کشورخواهد بود برای صنایع پتروشیمی ۵ میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده شد که در حدود ۶۰/۰۰۰ شغل ایجاد خواهد کرد ملاحظه میفرمائید که لایحه ذوب آهن که آمد به مجلس و تمام نمایندگان بالاتفاق به آن رأی دادند و کار بسیار اصولی و بسیار صحیحی اس اعتبار آن یک مقدار خارجی است و یک مقدار از آن این ۲۳۰ میلیارد تأمین شده که میفرمائید ۲۳۰ میلیارد کجا خرج شده و یک رقمش را بنده گفتم تمام این کارهای صنعتی و نهضت صنعتی ما از همین اعتبارات استفاده کرده‌اند ۱۱/۷ % از اعتبارات برای این کار اختصاص داده شده (دکتر مهذب ـ لازم بود) در مورد برق من معتقدم که همه ما این مطلب را شاهدیم که کار برق در این چندسال خیلی بسرعت پیش رفته ودارد پیشترمیرود، بنده عقیده دارم خودم راعرض می‌کنم من شخصاازمتصدیان وزارت آب وبرق متشکرم برای اینکه کارخودشان راخوب انجام داده اندبرق ـ درابتدای برنامه سوم ظرفیت تأسیسات برقی درکشور ۴۰۰/۰۰۰ هزارکیلووات بوده است. ازاول برنامه سوم تاکنون ۲۰۰/۰۰۰ هزارکیلووات اضافه شده است و تاآخربرنامه سوم کل ظرفیت برق کشور به ۹۰۰ کیلووات افزایش خواهد یافت.
واحدهای مهم تولید برق که تاکنون مورد بهره برداری قرار گرفته‌اند عبارتست از:
۱ـ سد محمد رضا شاه پهلوی ۱۳۰ هزار کیلووات
۲ـ سد شهبانو فرح ۳۵ هزار کیلووات
۳ـ برق شیراز ۱۰ هزار کیلووات
۴ـ برق تهران ۲۵ هزار کیلووات
جمع ۲۰۰ هزار کیلووات
واحدهائیکه تا اخر برنامه سوم مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت عبارتند از:
۱ـ تهران سه واحد ۲۴۷ هزار کیلووات
۲ـ اصفهان ۷۵ هزار کیلووات
۳ـ مشهد ۲۵ هزار کیلووات
۴ـ تبریز ۱۲ هزار کیلووات
۵ـ سد لتیان ۲۰ هزار کیلووات
۶ـ شهبانو فرح ۵۲ هزار کیلووات
۷ـ سدمحمدرضاشاه ۱۳۰ هزار کیلووات
جمع ۵۶۱ هزار کیلووات
در نتیجه رمایه گذاریهای سازمن برنامه و افزایش تولید و نصب مولدهای جدید در حدود ۲۷ درصد از نرخ برق مصرفی کاهش یافته است.
اینها یک ارقام رسمی است ودر کمیسیون برنامه مفصلاً درباره آنها بحث شده و ارقام دیگر هم بنده زیاد دارم که اگر بخواهم همه را بخوانم فکر می‌کنم وقت مجلس گرفته شود و شاید ضروری هم نباشد می‌خواهم عرض کنم که در مملکت ما امروز یک وضعی هست که دستگاههاو اکیپ‌های مختلفی در جاهای مختلف انجام وظیفه می‌کنند و همه می‌کوشند که هدف عالی شاه مملکت ماکه عمران وآبادی وپیشرفت کشور است سریع تروصحیح تراجرابشود ماهم باید در این کارنظارت بکنیم باین صورت که توجه داشته باشیم که ازاین اعتبارات وپول هاحداکثر استفاده بشودوبهترنتیجه گرفته بشودوهیچگونه افراطی پیش نیاید، یک مقاطعه کار که بدعمل می‌کند اوراباید تنبیه کردوکسی که خوب کار می‌کند باید تشویق بشودبنظر بنده تصویب این لایحه با مطالعاتی که درکمیسیون برنامه شده لازم است ومتشکرمیشدم که آقایان درکمیسیون برنامه بیشتر بما کمک میکردندتامامی‌توانستیم بیشتر ازنظرات آقایان استفاده می‌کردیم درموردبرنامه سوم، همانطورکه عرض کردم این کار تمام شده است وتعهد شده ویکسال ونیم ازکار برنامه بیشتر باقی نیست ودر این یکسال ونیم دست بدست هم بدهیم وازطراحان برنامه ودولت بخواهیم که برنامه چهارم را بصورتی بهتر تهیه بکنند که هدفهای انقلابی ماصحیح تروسریع تروبهتر انجام بشوداین پیشنهادات رامطرح کردو
بنده ازهمه آقایان دعوت می‌کنم ازطرف اعضای کمیسیون برنامه که تشریف بیاورند ودرکارکمیسیون برنامه باماهمفکری وهمکاری کنند تاانشاالله موفق بشویم لایحه برنامه چهارم وقتیکه بمجلس می‌آید طوری بشود که همه بالاتفاق به آن رای بدهیم واین اشکالات هم پیش نیاید.
نایب رئیس ـ آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخرطباطبائی ـ عرض کنم بنده فکرمیکنم که نظر آقایان محترم که راجع به این لایحه بعنوان مخالف توضیح دادند چه آقای دکتر مبین وچه جناب آقای صادق احمدی این نیست که درمملکت کاری نشده (صحیح است) کار دراین مملکت شده وخیلی هم زیاد شده ولی نظراساسی این است که درمقابل این اعتبار۲۳۰ میلیارد وکسری بایستی کارها بیشتر وبهتراز طرف دستگاههای اجرائی انجام شده باشد (صحیح است) وبحث آقایان روی این لایحه نمودار شوق وذوق باطنی همة ماست نسبت به پیشرفت امور مملکت والاهمه ما میدانیم، جناب آقای خواجه نوری هم توضیح دادندکه این لایحه اجرا شده‌ای است واین همه بحث‌ها که اینجا می‌شود برای اینست که در اجرای کارهای عمرانی مملکت دقت بیشتری بشود، جناب آقای دکتر یگانه علت اساسی کارحق انتقال این مقاطعه هاست که بنده مقاطعه‌ای می‌گیرم ودرمنزلم میشینم وبایک تلفن بیکی دیگر واگذار می‌کنم آن یکی بیکی دیگر آن آخری که می‌خواهد این نقشه راپیاده کند ازماتریال ومواد کارمیزند وکار بآن کیفیت تحویل نمی‌شود ومجبور است سودش را از آن طریق تامین کند درحالیکه منکه دراطاقم نشسته‌ام وکاری انجام نمی‌دهم وهیچ زحمتی هم نکشیده‌ام بایک تلفن چند میلیون تومان بعنوان واگذاری استفاده می‌کنم اینجاست که من خیال می‌کنم مورد توجه تمام نمایندگان ومردم است وشخص اول مملکت کمال دقت رادارد که کارهای این مملکت خوب انجام شود (صحیح است) ومبارزه بافساد بشود (صحیح است) وظیفه ما مبارزه با فساد است (صحیح است) بنده اگر انتخاب شدم بعنوان نماینده نیامده‌ام که اینجا بنشینم وفساد را ببینم وحرفی نزنم باید مبارزه بافساد کنیم نظراتی که داده شد بنده فکر می‌کنم درجهت این است در اصل مطلب حرفی نیست، سیاهی دانش یکی از ابتکارات بزرگ اعلیحضرت است (بدر صالحیان- ایجاد سپاه دانش از ابتکارات خاص شاهنشاه است) ما اگر سپاهی دانش را نداشتیم با چند میلیارد تومان هم نمی‌توانستیم فرهنگ را بروستاها ببریم (صحیح است) در این میانه نباید جناب آقای دکتر الموتی سپاه دانش را مخلوط کنند و بفرمایند فلان کار مقاطعه خوب شده این حسابش جداست (دکتر الموتی ـ عرض کردم همه را تفکیک کردند یک مقدار بسپاه دانش داده شد یک مقدار برای راهسازی) اما در مورد تشریفات قانونی این لایحه همانطور که تذکر فرمودند در شور دوم متوجه شدند که بعضی از مواد این لایحه بکمیسیون دادگستری ارتباط دارد و فرستادند بکمیسیون دادگستری جناب آقای صادق احمدی هم تشریف داشتند و اعتراض خودشان را فرمودند خدمتتان عرض کردیم که اگر در شور اول نفرستادند و در شور دوم متوجه شدند که حقی فوت شده و شور دوم فرستادند و ما هم گزارش خودمان را بهمین کیفیت که این لایحه در شور دوم فرستاده شده دادیم و پیشنهاد هائی همکه داده شده است علت اینکه دعوت نکردیم جناب آقای دکتر مبین این بود که گفته چون در کمیسیون برنامه این پیشنهادها رسیدگی شده و دیگر پیشنهادی نبود که ما با حضور پیشنهاد دهندگان مربوط بکمیسیون دادگستری بود مطابق آئین نامه با آن مواد رسیدگی کردیم و گزارش را عیناً بعرض مجلس رساندیم وراجع باینکه در شور دوم نمی‌شود دیگر تغییری داد البته استنباط است و هر کس استنباطی دارد ولی آنچه که من استنباط می‌کنم تا آخر شور دوم حتی بین الشورین هم می‌شود پیشنهاد داد و می‌شود هر قسمتی را اصلاح کرد والا اگر بگوئیم که در شور اول پیشنهادی داده نشده در شور دوم نمی‌توانیم اصلاح کنیم این نقض غرض است پس شور دوم منطقی است بنابراین در شور دوم هم هر پیشنهادی که مطرح بشود و هر نظر و پیشنهادی که باشد مجلس آمادگی دارد ولی در اصل مطلب بنده با جنابعالی موافق هستم و لوایحی که طبق آئین نامه باید به
کمیسیونهای مختلف بیاید باید در موقعش بکمیسیون ارجاع بشود نه در شوردوم کاملا نظر جنابعالی صحیح است ولی در مقابل امری بودیم انجام شده در شور دوم این لایحه آمده بود و نمی‌توانستیم بگوییم که بما ارتباطی ندارد و مطابق آئین نامه باید نظر خودمان را نقیاً یا اثباتاً می‌دادیم این کار را هم کردیم و عیناً گزارش را هم خدمت آقایان تسلیم کردیم تصویب و ردش هم با نظر مجلس است بنده چون رئیس کمیسیون دادگستری هستم این تعصب را ندارم که حتماً چون رئیس کمیسیون هستم از لایحه دفاع کنم بنده با اصل لایحه مخالف هستم و نماینده اقلیت هستم و مخالفم و هر تصمیمی که آقایان می‌گیرند که برگردد به کمیسیون یانه بنده عرض می‌کنم یک لایحه‌ای که اجرا شده برگردد به کمیسیون چه کنند؟ البته تصمیمش با اکثریت است در این مورد هیچ نظری ندارم.
نایب رئیس ـ این که گفته میشودلایحه برگرددبه کمیسیون موادقبلاًبه تصویب رسیده چرابرگرددبه کمیسیون (چند نفر از نمایندگان ـ دوشورانجام شده) دو شور انهم انجام شده توجه بفرمایید مطالبی که بحث می‌کنیم باید بنتیجه برسد در دو شور مواد را یک یک خواندیم نتیجه گرفتیم فقط اگر برود بکمیسیون از جهت تنظیم مواد است در اصل مواد نمی‌تواند تغییری بدهد (صادق احمدی ـ ولی برخلاف آئین نامه عمل شده) در هر صورت برخلاف آئین نامه عمل نشده البته تشخیص اینکه به کدام کمیسیونهای لازم برود موادی دارد که باید به تمام کمیسیونها برود باین جهت به کمیسیون مادر که کمیسیون برنامه است رفته و خلاف آئیننامه هم نبوده آقای مهندس والا بفرمائید.
مهندس والا ـ بنده انتظا دشتم که در مورد این لایحه مقدمات دولتی بخصوص شخص آقای نخست وزیر که مسئول سازمان برنامه هستند و بهترین فرصت در اختیارشان بود تشریف داشتند تا در اطراف لایحه عمرانی برنامه سوم صحبت کنند ونمایندگان محترم را از اقدامات این سازمان مطلع بکنند زیرا واقعاً اقداماتی که شده فعالیتهائی که شده کارهائی که شده که تبلیغ در این کارها و گفتن در این امور هم بنفع دولت بوده هم بنفع مردم از نظر آگا شدن به برنامه عمرانی بشهادت دوستان عزیزم و همکاران گرامی بنده در صف اقلیت مجلس هستم دفاع ازلایحه و تعریف از کارهای دولتی با آقایان نمایندگان اکثریت است ولی چون عضو کمیسیون بودم و باین قانون رأی دادم و توضیحات مسئولین امر را در کمیسیون برنامه شنیدیم و مذاکرات مفصلی درباره این لایحه بوجود آمد سکوت در این مورد را جائز ندانستم ولواینکه عرایض بنده تحویلاً دفاع از این لایحه باشد ابائی ندارم از اینکه مطالبی گفته بشود بدون تردید برای هر کشوری که در حال رشد و فعالیت است آنطوریکه باید و شاید آنطوریکه صد درصد انتظار می‌رود توفیق در یک برنامه‌ای نمی‌تواند جامعیت داشته باشد چرا؟ برای اینکه در درجه اول تجربه مان کم است نباید خودمان را گول بزنیم برنامه سوم تابحال شاید درطول برنامه گذاری در جهت فعالیتهای صنعتی و عمرانی بیش از ۱۵ سال از عمر این برنامه گذاری نمی‌گذرد ملاحظه برمایید ۱۵ سال با کشورهائی که صد سال یا پنجاه سال در راه برنامه گذاری برنامه‌های صنعتی تجربه دارند ما افراد بی تجربه‌ای هستیم انگیزه دیگری که مرا وادار کرد صحبت کنم اعتراف صد در صد صحیح و منطقی جناب آقای مهندس اصفیا در کمیسیون برنامه بود که بشهادت آقایان اعضاء کمیسیون برنامه و یکی دو نفر از رفقائی که پیشنهاد داده بودند مسئول سازمان برنامه حتی از منقدین پایش را جلوتر گذاشته بود و عنوان می‌کرد ما اذعان داریم م معترفیم که آنطوریکه باید و شاید نتوانستیم راجع به (معتمد ـ راههای فرعی) راههای فرعی همانطوریکه جناب آقای وعتمدی می‌فرمایند و راجع به بعضی امور نیت باطنی و اصلی خودما را بدست بیاوریم و گناهی هم نداریم برای اینکه هر چقدر برنامه ریزی و طرح برنامه با پیش بینی‌های لازم توأم باشد معهذا چون یک امور قبلی استو نتایج بعدش متصور نیست نمی‌شود قبلاً طرح این موضوع یا مسئله را از جمیع جهات بطرزی ریخت که کوچکترین اشکالی بعداً پیدا نکند اما چو در یک مرجع رسمی صحبت می‌شود و مذاکرات ما اینجا مستند است تاریخی خواهد داشت بنده با اینکه عضو اقلیت هستم ناگزیرم
اعتراف کنم واذعان کنم که درمملکت ماحقیقتاًکارشده حقیقتاًفعالیت شده حقیقتاًکارهائی شده که شایدتصورش هم برای بعضیهامحال بود (صحیح است) بنده عرض کردم که بهیچوجه ازدولت نمی‌خواهم دفاع کنم وشایددربعضی از مواردهم مخالف بابعضی ازکارهای اجرائی باشم وبهمین دلیل هم عضواقلیت هستم ولی سازمان برنامه ومسئولین امردرسطح بالامنتهای حسن نیت رادارندیک موردراعرض می‌کنم اگردوستان عزیزبنده بخاطرداشته باشندیکی از مواردی که بنده اینجاهمیشه صحبت می‌کردم راجع به حوزه انتخابیه‌ام بودراجع به راه خلخال بود (حاذقی ـ ممنون آقای وزیرراه بایدبودکه درست شد) عرض کنم جناب آقای حاذقی بنده بدودلیل همانطورکه عرض کردم یکی بعلت اقلیت بودن یکی بعلت رزوزنامه نگاری؛ شأن من وحرفه من انتقاداست ومن اگرازامری انتقادبکنم خرده گیری بمن روانیست زیراقانون مطبوعات اولین مطلبی که عنوان میکندوظیفه روزنامه نگاری راانتقادوارشادمعین کرده است پس بنابراین اگرمن انتقادی می‌کنم دلیل برتذکرات وانتقادات اصلی من دربعضی ازاموراست ولی دراینجابایدبعرض مبارکتان برسانم که جناب آقای حاذقی سازمان برنامه حسن نیت خودش رانشان دادچرا؟ درموردراه خلخال بنده تعصب دارم علاقه دارم یک مأموریت وجدانی ومسئولیتی دارم که جزءخواسته‌های اولیه موکلین من است درطرح برنامه ریزی چندکیلومتری راه فرعی برای خلخال گذاشته بودندبااولین ملاقات باجناب آقای مهندس اصفیاازایشان خواهش کردم که بجای اینکه راههای فرعی رادرداخل حوزه انتخابیه بنده عمل بکنند قسمتی ازراه فرعی رابرای ارتباط بین دواستان گیلان وآذربایجان اختصاص بدهندبااینکه برنامه‌ها تصویب شده بود حتی دربعضی ازجاها اقدامات اولیه شده بود معهذادرمقابل این حرف منطقی آقای مهندس اصفیاء قبول کردندارجاع به کمیسیون کردند کمیسیون رأی دادوبعدهم آمدند این راه راشروع کردندوالان قسمتی ازاین راه مهم که راه بین دواستان است گرچه یک راه فرعی است ولی باسرعت بسیارزیادی با اقدامات وزارت آبادانی ومسکن پیشرفت میکندوامیدوارم تاسال آینده این کارعملی بشودبنابراین درمقابل این واقعیتی که من روبروهستم دراین موردحق دارم ازدستگاه اجرائی ولو اینکه درصف اقبیت باشم تعریف وتمجیدبکنم (احسنت) این یک واقعیت است مادراین مملکت بخصوص نمایندگانی که دردوره انقلاب هستیم من بارهاگفته‌ام کسانی هستندکه چوب لای چرخ دولت نمی‌گذارند (صحیح است) واگرمطالبی عنوان می‌کنند وتذگراتی میدهنداین تذکرات درجهت بهبودو تسریع کاراست در جهت استنتاج و نتیجه گیری فوق العاده بهتری است بدون تردید بهیچ وجه این استنباط نباید بشود که اگر یک شخص انتقادی می‌کند یا موردی را تذکر می‌دهد خدی نکرده مخالف با تمام امور است این است که بنده تذکر دادم که آقایان وزارائی که مربوط به کارهای عمرانی و اجرائی بودند و آقای نخست وزیر در این لایحه عنوان مطلبمیکردند نتیجهبهتری می‌گرفتند بحق باید گفت کتاب تهیه کردن و چندجزوه فرستادن برای چند نماینده کافی نیست جناب آقای دکتر یگانه کلیه آحاد و افراد مملکت نسبت به پیشرفتهائی که در مملکت بوجود می‌آید باید مطلع باشند ما باید تبلیغ را در جهت حقیقت امر بکنیم حتی در مواردی که بتوانیم از جنبه‌های انتفقادی موضوع استفاده بکنیم در موردی که جناب آقای صادق احمدی فرمودند باید عرض کنم که البته آئین نامه محترم است و ما هم به آن تمکین می‌کنیم و ما همه واقعاً از آن تبعیت می‌کنیم ولی جناب آقای دکتر مبین و سایر دوستانی که پیشنهاداتی عنوان کرده بودند و ساعتهای متمادی در کمیسیون برنامه به آن رسیدگی کردیم و چون در کمیسون برنامه سه چهار نفر از دوستان اقلیت بنده تشریف دارند آنجا هم بحث زیادی شد خوشبختانه مخبر کمیسیون برنامه هم ازحزب اقلیت هست بنابراین بنده تصور می‌کنم باندازه کافی و شافی در اطراف برنامه و برنامه ریزی ما صحبت کردیم نظرات انتقادی خودمان را عنوان کردیم تذکرات را دادیم تا آنا که به عقلمان میرسدراهماییهای لازم را کردیم خوشبختی در این است که در تمام موارد هر نکته‌ای که ما عنوان می‌کردیم مسئول امر سازمان برنامه آقای مهندس اصفیاء در مقابل مطالب منطقی ما تمکین می‌کرد و مقداری از این قانون که تغییر کرده و تصحیح و
تنقیح شده در اثر مذکراتی که در کمیسیون برنامه عنوان گردید بنابراین وقتی در اینجا این موضوع عنوان می‌شود من بعنوان یک عضو اقلیت که وظیفه خودم را در منتهای صداقت انجام داده‌ام و هم چنین تقدیر از مسئولین امر که در منتهای حسن نیت مطالبی را قبول کردند باید توضیح بدهم باضافه اینکه من معتقد بودم که دولت پیش از بیش باید در امر صحبت می‌کرد و مردم را روشن می‌کرد نمایندگان را روشن می‌کرد که چه کرده است بدون شک در هر کاری هر چقدر دقت و مهارت بخرج بدهند یک مقدار افراط و تفریط هائی وجود دارد شما وقتی یکدست کت و شلوار می‌خواهید بدوزید بدون تردید در مقابل قیچی خیاط یک مقداری از پارچه دور ریخته می‌شود این امر ساده در یک سطح فوق العاده عالیری کاملاً مصداق دارد بدون تردید اگر هر تذکری در مورد افراط و تفریط هائی که در سازمان برنامه بوجود آمده و در برنامه ریزی شده اگر تذکر داده بشود مورد توجه و مطالعه قرار می‌گیرد و من تصور نمی‌کنم وضع مملکت ما آنطورباشد که سوءاستفاده وجود داشته باشد اگر نمایندگان محترم بخصوص جناب آقای حاذقی اطلاع نسبت باین امور دارند بعقیده من بهتر این است که بیایند ئ تذکر بدهند اما خوب ممکن است یک کارهایی بشود در نهایت حن نیت این را نمی‌شود بحساب سوءنیت افراد و اشخاص مسئول گذاشت چون درباره این لایحه صحبت زیاد شده بنده خلاصه عرض می‌کنم تا آنجائی که من اطلاع دارم سازم برنامه در حد خودش کارهای خودش را خوب انجام داده است و ایکاش این تذکرات و رسیدگی باین لایحه سه سال قبل این لایحه را مود رسیدگی قرار می‌دادند یک مقدار از خواسته‌های مردم که مبینش نمایندگان محترم بودند جامه عمل بخودمیگرفت و همانطوریکه انتظار می‌رود برای برنامه چهارم نظرات نمایندگان محترم و خواسته‌های اهالی شهرستانها و توقعات آنها و احتیاجات آها ملحوظ نظر و مورداجرا قرار بگیرد در کمیسیون برنامه که بنده افتخار دارم عضو آن کمیسیون هتم منتهای دقت ررا بکار خواهیم برد که منویات اعلیحضرت همایون و نظرات نمایندگان محترم و موکلین جامعه عمل بپوشد.
نایب رئیس ـ چون نظر دیگری در کلیات آخر لایحه نیست (دکتر اسفندیاری ـ بنده می‌خواهم توضیحی بدهم) (نمایندگان ـ رأی، رأی) کلیات آخر توضیحی نداردآقای دکتر اسفندیاری، البته رأی بمجموع لایحه با ورقه خاهد بود و چون نسبت بدو ماده ۱۰ و ۳۳ پیشنهاد حذف رسیده است ابتدا به لایحه بدون ماده ۱۰ و ماده ۳۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد رسیده راجع به حذف ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
احتراماً تقاضای حذف ماده ۱۰ می‌شود.
دکتر مهذب
نایب رئیس ـ ماده ۱۰ که پیشنهاد حذف آن شده است مجددا قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۰ ـ بودجه اداری سازمان برنامه توسط مدیر عامل تهیه و بتصویب کمیسیونهای برنامه مجلسین خواهد رسید.
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه)ـ بنده با حذف این ماده موافقم چون مخالف قانون اساسی است.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)ـ دولت هم با حذف این ماده موافق است.
نایب رئیس ـ بنابراین بماده ۱۰ رأ می‌گیریم خانمها و آقایانبکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (کسی برنخاست) تصویب نشد ماده ۱۰ حذف شد. پیشنهاد مربوط بحذف ماده ۳۳ قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
پیشنهاد می‌نمایم ماده ۳۳ حذف شود.
دکتر مبین
دکتر اسفندیاری (مخبر کمیسیون برنامه)ـ بنده با حذف این ماده مخالفم.
نایب رئیس ـ ماده ۳۳ یک بار دیگر قرائت می‌شود.
(بشرح زیرقرائت شد)
ماده ۳۳ ـ سازمان برنامه مسئول تصفیه حساب برنامه هفت ساله دوم وصول مطالبات و پرداخت دیونآن می‌باشد برنامه هفتساله دوم بشرح زیر ایجاد شده است از محل اعتبارات منظور در این قانون پرداخت خواهد شد:
الف ـ هزینه‌های اجرائی عملیات طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در حال اجرا بوده است.
ب ـ تعهدات و دیون مربوط به طرحهائی که در آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ در دست اجرا بوده است.
ج ـ تعهدات و دیون مربوط به طرحهای خاتمه یافته تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱ سایر دیون سازمان برنامه مانند دیون مربوط به هزینه‌های اداری و یا آنچه پس از رسیدگی بحسابهای برنامه دوم تعیین شده و می‌شود و مربوط بطرح خاص نیست و یا دیونی که در اثر حکم مراجع قانونی ایجاد شده و می‌شود از محل درآمد برنامه پرداخت خواهد شد بدون اینکه اعتبارات عمرانی منظور دراین قانون را تقلیل دهد.
نایب رئیس ـ بماده ۳۳ رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد و حالا بمجموع مواد با حذف ماده ۱۰ با ورقه رأی می‌گیریم.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی وسیله آقای مهندس صائبی (منشی) اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)
آقایان ـ توسلی ـ مهندس جلالی ـ حبیبی ـ مهندس کمانگر ـ دکتر زعفرانلو ـ دکتر رشتی ـ دکتر کلالی ـ مهندس ارفع ـ خواجه نوری ـ بانو تربیت ـ دکتر نجمی ـ بانو نفیسی ـ دکترسعیدحکمت ـ سیفی ـ سرتیپ پورـ بوشهری ـ بهادری ـ دکتر جعفری ـ دکتر عدل ـ ملکزاده آملی ـ قاسم مرادی ـ لفوطی ـ بانو جهانبانی ـ مصطفوی ـ دکتر صاحبقلم ـ دکتر مبین ـ دکتر مهذب ـ دکتر وحیدنیا ـ هیراد ـ دکتر موثقی ـ مهندس معینی زند ـ دکتر رضوانی ـ دکتر حکیم شوشتری ـ باغمیشه ـ دکتر الموتی ـ دکتر والا ـ دکتررهنوردی ـ معتمدی ـ موسوی ماکوئی ـ ضابطی ـ ملکشاه ظفر ـ دکتر رمضانی ـ ثامنی ـ حقشناس ـ سرتیپ حکیمیان ـ صائب ـ امیر احمدی ـ نیری ـ دکتر اسدی ـ دکتراعتمادی ـ طهماسبی ـ میر افضل ـ ساگینیان ـ اولیاءـ شاخوئی ـ البرزی ـ پاک ذات ـ جهانگیری ـ شفیعی پورـ کرمانی ـ نوربخش ـ مهندس برومند ـ دکتر سعید ـ دکتر یزدان پناه ـ مهندس آصفی ـ میر هادی ـ دکتر حسینی ـ شیخ الاسلامی ـ بدر صالحیان ـ صادق احمدی ـ فخر طباطبایی ـ طالب زاده ـ کبیری ـ امام مردوخ ـ مهندس عطائی ـ مهندس صدقیانی ـ مهندس مجتهدی ـ مجید محسنی ـ دکتر فربود ـ دکتر یگانگی ـ کورس ـ کشفی ـ پور ادبی ـ فهیمی ـ تهرانی ـ زهتاب فردـ کلانتر هرمزی ـ اوزار ـ فولادوند ـ مهندس مالک ـ حکمت یزدی ـ پروین ـ کنگرلو ـ کسرائی ـ احتشامی ـ مهندس زرآور ـ ادیب سمیعی ـ مهندس اخوان ـ حیدر صائبی ـ رجائی ـ دکتر خطیبی ـ مهندس صائبی ـ مهندس کیاـآقایان ـ طباطبایی ـ مجدـ دکتر اسفندیاری ـ دکترکیان ـ مهندس انصاری ـ سرلشکر نکوزاد ـ مهندس ریاضی ـ مهرزاد ـ مهندس پروشانی ـ مهندس قاسم معینی.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیه بقرار زیر اعلام گردید).
آراء موافق ۸۳ رأی
آراء سفید بعلامت امتناع ۲۸ رأی
مخالف ۱ رأی
نایب رئیس ـ از ۱۱۲ نفر عده حاضر لایحه با ۸۳ رآی موافق و ۲۸ رأی ممتنع و یک رأی مخالف بتصویب رسیده برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
موافقین ـ آقایان: زرآور ـ سرتیپ حکیمیان ـ سیفی ـ مهندس برومند ـ مهندس جلالی ـ اولیاءـ کنگرلو ـ ملک زاده آملی ـ لفوطی ـ حکمت یزدی ـ مهندس عطایی ـ فولادودـ آقایان ـ هیرادـ مهندس صائبی ـ مهندس انصاری ـ دکترموثقی ـ ضابطی ـ بدرصالحیان ـ دکتر وحیدنیا ـ دکتر کیان ـ دکتر سعید ـ دکتر رضوانی ـ مهندس کیا ـ مجد ـ دکتر اسفندیاری ـ فهیمی ـ احتشامی ـ پاک ذات ـ پور ادبی ـ ادیب سمیعی ـ زهتاب فرد ـ دکتر مهذب ـ تهرانی ـ دکتر خطیبی ـ دکتر صاحبقلم ـ قاسم مرادی ـ میر افضل ـ امیر احمدی ـ بانو جهانبانی ـ مهندس آصفی ـ نوربخش ـ مهندس صدقیانی ـ مصطفوی ـ اوزار ـ شاخوئی ـ دکتر الموتی ـ دکتر نجمی ـ شفیعی پور کرمانی ـ دکتر کلالی ـ باغمیشه ـ محسنی مهر ـ مهندس ارفع ـ بوشهری ـ مهندس والا ـ دکتر حکیم شوشتری ـ دکتر یزدان پناه ـ بانون تربیت ـ دکتر رشتی ـ مهندس محتهدی ـ حبیبی ـ توسلی ـ حقشناس ـ دگتر اعتمادی ـ خواجه نوری ـ ثامنی ـ دکتر عدل ـ بهادری ـ حیدر صائبی ـ مهندس ریاضی ـ دکتر یگانگی ـ کورس ـ موسوی پروشانی ـ مهندس مالک ـ دکتر فربود ـ مهندس قاسم معینی.
ممتنعین ـ آقایان: صادق احمدی ـ مهندس اخوان ـ دکتر اسدی ـ امام مردوخ ـ جاوید ـ دکتر جعفری ـ حهانگیری ـ حاذقی ـ دکتر حسینی ـ دکتر رهنوردی ـ رجائی ـ دکتر رمضانی ـ ساگینیان ـ سرتیپ یور ـ شیخ الاسلامی ـ طالب زاده ـ طباطبایی ـ طهماسبی ـ ظفر ـ فخرطباطبائی ـ کلانتر هرمزی ـ کبیری ـ میر هادی ـ سرلشکر نکوزاد ـ نیری ـ دکتر سعید حکمت.
مخالف ـ آقای دکتر مبین.
۸ ـ اعلام وصول فقره لایحه قانونی از مجلس سنا
نایب رئیس ـ دو لایحه از مجلس سنا رسیده برای اطلاع همکاران قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شماره ۴ در خصوص لایحه شماره ۶۴۶۳-۴۵/۳/۱۸ دولت راجع به اصلاح ماده دوم قانون اصلاح قانون انحصار دخانیات مصوب ۱۳۱۰/۱۲/۲۶ که ضمن مرقومه شماره ۸۵۹/۴۴۸۲۱ ل ق ـ ۱۳۴۵/۸/۲۲ از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه چهاردهم آذرماه ۱۳۴۵ مطرح و به تصویب سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس مجلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ برای رسیدگی به اصلاحات به کمیسیونهای مربوطه فرستاده می‌شود.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
گزارش کمیسیون شماره ۴ در خصوص لایحه شماره ۳۶۰۷ ـ ۱۳۴۵/۲/۲۱ دولت راجع به اجازه فروش مصنوعات آموزشگاههای حرفه‌ای تا میزان یکصد هزار ریال بدون رعایت آئین نامه معاملات دولتی که ضمن مرقومه شماره ۴۳۱۲۷ /۸۰۰ ل ق ۱۳۴۵/۸/۲۱ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روزدوشنبه چهاردهم آذرماه ۱۳۴۵ مطرح و بتصویب مجلس سنا رسید اینکه لایحه قانون مزبور برای اخذ رأی نهائی به پیوست ارسال می‌شود.
رئیس جلس سنا ـ مهندس شریف امامی
نایب رئیس ـ نسبت به این لایحه در جلسه آینده اخذ رأی بعمل می‌آید.
۹ ـ قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
(بشرح زیر خوانده شد)
دستور جلسه ۳۱۱
روز یکشنبه ۱۳۴۵/۹/۲۰
۱. سئوال آقای شیخ الاسلامی از وزارت آبادانی و مسکن.
۲. گزارش شور مجدد لایحه واگذاری اموال منقول و غیر منقول کاخ جوانان. شماره چاپ ۲۰۴۹
۳. گزارش شور دوم لایحه اخذ یکریال عوارض از هر کیسه بنفع انجمن آثارملی. شماره چاپ ۲۰۵۱
۴. اخذ رأی نهائی لایحه اجازه فروش مصنوعات اموزشگاههای حرفه‌ای تا میزان یکصد هزار ریال بدون رعایت آئین نامه معاملات دولتی.
نایب رئیس ـ جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده بروز یکشنبه هفته آینده ساعت ۹ صبح موکول می‌شود
(چهل و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ دکتر حسین خطیبی
سئوالات
ریاست محترم مجلس شورای ملی
چون کشفیات اخیر تریاک قاچاق در آذربایجان غربی و مشرق کشور مؤید ازدیاد روز افزون این کالا می‌باشد و دولت را موظف می‌نماید از نظر اقتصادی و بهداشتی توجه و تدابیرلازم مبذول دارد علیهذا خواهشمند است مقرر فرمائید در اجرای ماده ۱۵۲ بدولت ابلاغ نمایند برای پاسخ بسئوال‌های زیر در جلسه علنی مجلس شورای ملی حضور بهمرسانند:
۱. طرح و تدابیری که از طرف دولت برای مبارزه اثولی با ورود تریاک قاچاق و جبران اقتصادی آن اتخاذ شده است اعلام گردد.
۲. میزان تریاک مکشوفه را از تاریخ اجرای قانون منع کشت خشخاش که از خارج کشور وارد شده است تعیین نمایند.
۳. بنظر دولت چند درصد از اصل کالا تاکنون وسیله مأمورین کشف شده است؟
۴. معمولاً قاچاقچیان این تریاکها از کدام کشورها با چه قیمتی تهیه می‌نمایند.
۵. تعیین آمار قاچاقچیانی که تاکنون دستگیر و یا بازداشت شده‌اند و میزان جرائم وصولی.
۶. نتیجه حاصله از اجرای قانون منع کشت خشخاش از نظر مادی و معنوی؟
با تقدیم احترام ـ کبیری
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمایید بجناب آقای نخست وزیر اطلاع دهند در جلسه علنی بسئوال زیر پاسخ لازم لطف فرمایند:
سازمان برنامه در اجرای ماده ۲۳ تصویبنامه جایگزین قانون مربوط ببرنامه عمرانی سوم چه مبلغ در اختیار افراد و مؤسسات خصوصی گذارده و یا در سرمایه گذاری با موسسات مشارکت نموده است و در صورت این افراد و مؤسسات خصوصی را نیز در گزارش مربوط قید فرمایند. دکتر مبین
ریاست محترم مجلس شورای ملی
خواهشمند است مقرر فرمائید به جناب آقای نخست وزیر اطلاع فرمایند در جلسه علنی بسئوال زیر پاسخ لازم لطف فرمایند.
در اجرای مقررات بند ج از ماده ۱۱ قانون برنامه هفت ساله دوم نظر هیئت نظارت در مورد کار سازمان برنامه و انطباق کارها با مصوبات قانون و کمیسیونهای مشترک مجلسین اخذ گردیده است یا خیر و اگر این نظر موجود است جهت استحضار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی ارائه شود. دکتر مبین