مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آذر ۱۳۴۲ نشست ۱۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۷ آذر ۱۳۴۲ نشست ۱۸
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۸
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان منصور - رئیس - دکتر خوشبین - یغمایی‌کیهان - فولادوند - مهندس والا - منصور
۳ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تصویبنامههای زمان فترت مجلسین و ارجاع مجدد به مجلس سنا
۴ - تقدیم لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی.
۵ - طرح و تصویب یک فوریت لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی
۶ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
| مجلس دو ساعت و چهل دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای مهندس ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه –
- آقایان مجد – حاذقی – طهماسبی – ایلخان – کلانتری هرمزی – رجائی – ابطحی- ارسنجانی – مهندس پرویز بهبودی – دیهیم - مصطفوی نائینی – رامبد – دکتر خطیبی. غائبین بی اجازه – آقایان: دکتر اسدی – دکتر مصباح زاده – فیصلی – مهندس عدلی – حبیبی.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه –
- آقایان: جهانگیری ۳۰ دقیقه – حسینی ۳۰ دقیقه – پاکذات ۳۰ دقیقه.
رئیس – نسبت بصورت مجلس نظری نیست؟ آقای حبیبی بفرمائید.
امام علی حبیبی – بنده برای غیبتم اجازه داشتم، مرخصی داشتم تا یک هفته. بنده اجازه گرفتم و جنابعالی موافقت فرمودید.
رئیس – یک هفته که نمی‌شود اجازه گرفت، شاید به کمیسیون محاسبات رفته است. (حبیبی – خود جنابعالی موافقت فرمودید) بهر حال مطالعه می‌کنم.
رئیس – آقای دکتر عاملی.
دکتر عاملی – پنج فقره شکایت و اعتراض بلایحه استخدام کشوری است از طرف پزشکان وزرات بهداری کارمندان اداری دادگاههای استان مرکزی – کارمندان دون پایه – کارمند غیررسمی استان خراسان که تقدیم می‌کنم که بکمیسیون ارجاع می‌شود.
رئیس – آقای صائب.
صائب – چند فقره شکایت است که از طرف چاپخانه‌های ملی خراسان – پزشکان وزارت بهداری- کارمندان غیر رسمی و کارمندان پایه ۹ دولت رسیده است که تقدیم می‌کنم که بکمیسیون مراجعه شود و مورد رسیدگی قرار گیرد.
رئیس – آقای دکتر مهذب.
دکتر مهذب – در جلسه گذشته تلگرافی بود از کامیونداران از فسا که تقدیم مقام ریاست شد متاسفانه در صورت مجلس انعکاسی ندارد.
رئیس – اصلاح می‌شود. آقای دکتر یزدان پناه.
دکتر یزدان پناه – شش فقره شکایت از لایحه استخدام بوسیله بنده رسیده است که تقدیم مقام ریاست می‌شود.
رئیس- آقای مهندس صائبی.
مهندس صائبی – شکایتی از پزشکان وزارت بهداری راجع به لایحه استخدام رسیده تقدیم می‌شود.
رئیس' – آقای پروشانی.
مهندس پروشانی – پنج فقره شکایت رسیده است تقدیم می‌کنم.
رئیس – آقای روحانی.
روحانی – یک تلگرافی از کارمندان ادارات فردوس رسیده که تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای مجید محسنی.
مجید محسنی – یکفقره شکایت از طرف زارعین همند آب سرد و عین ورزان رسیده است تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای حیدر صائبی.
حیدر صائبی – چند فقره شکایت است که تقدیم می‌کنم.
رئیس – آقای مرتضوی.
مرتضوی – شکایاتی است که از طرف کارمندان قدیمی و کارمندان شهرداریهای اهواز نسبت بلایحه استخدام ر سیده است تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای فولادوند.
فولادوند – دو فقره شکایت است که عینا تقدیم می‌کنم.
رئیس – آقای کبیری.
کبیری – شکایاتی است از رئیس جنگل داری ایلام رسیده تقدیم می‌کنم که مورد توجه قرار گیرد و همچنین اعتراض کارمندان غیر رسمی خراسان به لایحه استخدام و راجع به لغو عوارض و کسر درآمد شیر و خورشید از بروجرد رسیده است تقدیم می‌کنم.
رئیس- آقای حکمت یزدی.
حکمت یزدی – دو نامه در جلسه قبل تقدیم کردم در صورت مجلس نوشته نشده.
رئیس – اصلاح می‌شود. آقای حبیبی.
حبیبی – نامه‌ای است بعنوان جنابعالی رسیده تقدیم می‌شود.
رئیس – اقای روستا
روستا – پنج، شش فقره شکایت راجع به قانون مالک و مستأجر تقدیم می‌کنم.
رئیس- آقای جهانگیری.
جهانگیری – چند فقره شکایت است که تقدیم می‌کنم.
رئیس – آقای جهانشاهی.
جهانشاهی – شکایتی است از طرف کارمندان غیر رسمی خراسان از لایحه استخدام کشوری تقدیم می‌شود.
رئیس – آقای اقبالی.
اقبالی – شکایتی است از طرف پزشکان وزارت بهداری از لایحه استخدام تقدیم می‌شود.
رئیس- آقای کهزاد البرزی
کهزاد البرزی – شکایت پزشکان وزارت بهداری و یکی هم شکایت کارمندان غیر رسمی که تقدیم می‌شود
رئیس – آقای معتمدی.
معتمدی – طوماری است بطول دو متر ببخشید طومار که دیگر منسوخ شده شکایتی است از طرف کارمندان وزارت پست وتلگراف راجع به لایحه استخدام و طومار دیگری است از کارمندان ثبت اسناد و چند فقره شکایت دیگر راجع به لایحه جدید استخدام تقدیم می‌کنم.
رئیس – آقای شاه خوئی.
شاه خوئی – چند فقره شکایت رسیده است تقدیم می‌کنم.
رئیس- آقای احمدی.
صادق احمدی – در بیانات جلسه گذشته بنده چند اشتباه چاپی هست که به تندنویسی می‌دهم.
رئیس – اصلاح می‌شود. در صورت مجلس نظری نیست ؟(اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب می‌شود
- بیانات قبل از دستور آقایان منصور و رئیس و دکتر وشبین و یغمائی کیهان – فولادوند – مهندس والا – منصور
۲- بیانات قبل از دستور آقایان منصور و رئیس و دکتر وشبین و یغمائی کیهان – فولادوند – مهندس والا – منصور
رئیس – نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای فولادوند.
فولادوند – جناب آقای منصور خواهش کرده‌اند که از نوبت بنده استفاده کنند بنده هم قبول کردم اجازه فرمائید ایشان استفاده فرمایند بعد بنده.
رئیس- آقای منصور بفرمائید.
منصور – موضوع قانون استخدام که دولت برای تصویب بمجلس تقدیم کرد در فاصله کوتاهی از زمانی که تقدیم مجلس گردید مورد مطالعه کلیه طبقات مملکت که علاقمند باین امر بودند قرار گرفت و نظریات زیادی بآقایان و خانمهای نماینده مجلس رسیده است که جا دارد یک توجه خاصی بآن مبذول بشود. (صحیح است). در فراکسیون نهضت ائتلافی ششم بهمن این موضوع با دقت و علاقه مورد مطالعه قرار گرفت و بحث شد و عده زیادی از آقایان و خانمهای نماینده درباره آن صحبت کردند وبنده اطمینان دارم که سایر دوستان و همکاران ما هم که خارج از فراکسیون هستند بطور قطعی همگی متحد و متفق هستند که این قانون استخدام برای مملکت بسیار مهم است و باید درباره آن توجه دقیقی مبذول بشود. به بنده مأموریت داده شد که از طرف فراکسیون نظریات آن فراکسیون را بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم بنده عقیده دارم که باید کار مملکت صحیح انجام بشود و همین طور که منافع حقه طبقات مختلف کارمند دولت و مؤسسات وابسته بدولت باید واقعا ملحوظ بشود و محفوظ بماند همین طور هم باید توجه بوضع عمومی مملکت کرد و منافع عامه و فدای منافع خاصی نکرد این مسائل نباید روی احساسات قضاوت بشود بلکه باید روی منطق و بیان مستدل با توحه بمفاد قانون وبا یک نظر کاملا بیطرفانه و عادلانه قضاوت بشود منتهی آنچه که هست این است که بطور قطع و یقین در این مجلس کاری نخواهد شد که خلاف مصلحت عمومی مملکت باشد (صحیح است) و اگر احتمالا یک شایعاتی است که بعضی از قوانین یا یک نظریاتی احتمالا خدای نکرده بیمطالعه و بی مداقه از مجلس می‌گذرد این خلاف حقیقت است (صحیح است) نمایندگان مجلس در تمام موارد مخصوصا نسبت بمسائلی که مربوط است بتمام ملت نهایت توجه و علاقه را دارند. بنده از ارباب جراید استدعا می‌کنم که عرایض بنده را امروز یا با دقت مرقوم بفرمایند یا چیزی مرقوم می‌فرمایند بطوری که اظهار شد نوشته شود (صحیح است) بنده راجع به این لایحه در عرض این دو سه روز بعد از توجهی که فراکسیون کرد مطالعه کردم وهمه با مقامات دولتی و شورای عالی اداری و هم در شرفیابی روز پنجشنبه نظر خودم را به پیشگاه اعلیحضرت همایونی عرض کردم و ایشان هم نهایت توجه و مرحمت را نسبت باین طبقه خدمتگزار دارند و بهیچوجه من الوجوه مایل نیستند کوچکترنی اقدامی بشود که حقی از کسی ظایع گردد (صحیح است - صحیح است) و بدون تردید ما هم از همین رویه و از همین سیره واقعا حمایت می‌کنیم و بهمین ترتیب عمل خواهیم کرد. بنده تصور می‌کنم از این ببعد هم از آقایان و خانمها کارمند باید تقاضا کرد که دیگر شکایتی نکنند وتوجه داشته باشند باین ترتیبی که بنده پیشنهاد خواهم کرد و اطمینان دارم که مورد توجه هم قرار خواهد گرفت بدون تردید هیچگونه نگرانی برای هیچکس باقی نخواهد ماند. قانونی است تنظیم شده رویش دقت و مطالعه هم شده و بنظر یک عده کارشناس اینطور آمده، دولت هم این را تقدیم مجلس کرده و وجود مجلس و وجود مشروطیت و وجود دویست نفر وکیل هم در مجلس برای همین منظور است که اگر ایراداتی بلوایح دولت هست این ایرادات رفع بشود (صحیح است). پس هیچگونه نگرانی در این مورد نیست و ما هم تحت هیچگونه تأثیری برای تصویب قوانین قرا نمی‌گیریم (صحیح است). بنده در اینجا از مقام ریاست مجلس و همچنین از کمیسیون استخدام استدعا می‌کنم بطوری که با مقامات دولتی هم صحبت شد و مورد تأیید ذات شاهانه هم هست یک سو کمیسیونی از کمیسیون استخدام تشکیل بشود و چند نفر از کارشناسان شورای عالی اداری هم که در تنظیم این قانون شرکت داشته‌اند با این سو کمیسیون همکاری کنند و ما برای مدت سه الی شش ماه وقت می‌دهیم بکلیه طبقات مختلف کارمندان دولت از هر طبقه‌ای هر کدام نمایندگان خودشان را سه، چهار الی پنج نفر معین بکنند، زیادتر از این هیچگونه ضرورتی ندارد. نمایندگان تام الاختیار خودشان را تعیین بکنند و در روزهای مشخص در این سو کمیسیون مرکب از کمیسیون استخدام و نمایندگان شورای عالی اداری و اگر کسانی را دولت ضرورت بداند در این سو کمیسیون شرکت بکنند هیچ مانعی ندارد، با حضور نمایندگان طبقاتی که معترض هستند باین لایحه واقعا رسیدگی بشود (نمایندگان – بسیار خوب است) یا طبقاتی که اعتراض دارند نظریات سو کمیسیون استخدام و کارشناسان شورای عالی اداری و نمایندگان دولت را قبول دارند و قبول می‌کنند یا بآنها قبولانده می‌شود که این بنفع عموم طبقات مردم است و یا واقعا اعتراضات آنها وارد است و مجلس با نهایت علاقه اعتراضات آنها را قبول می‌کند (صحیح است) بعد از این که این مسائل رسیدگی شد گزارش کاملش در کمیسیون استخدام مطرح می‌شود و می‌آید بمجلس برای تصویب و در حقیقت مجلس این قانون را کاملا بررسی کرده و کاملا مورد مطالعه و مداقه قرار داده وبدون تردید با توجه بتمام نکات تصویب خواهد کرد این قانونی که با زندگی سیصد هزار نفر ازکارمندان دولت که با خانواده شان در حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر می‌شود بدون تردید ما مایل نیستیم که بر خلاف مصلحت آنها قدمی برداریم و اگر جناب آقای رئیس مجلس وخانمها و اقایان نماینده موافق باشند این نظریه و این پیشنهاد مورد عمل قرار بگیرد و هر چه رودتر ولی یک مدتی تعیین می‌کنیم حداکثر تا ششماه این قانون با دقت و با حضور نمایندگان طبقات مختلف مملکت مورد مطالعه و مداقه قرار بگیرد و هیچگونه توهمی واقعا برای اجرای قانونی که عجولانه تصویب بشود نرود (احسنت) این مدت بنظر بنده اشکالی هم در وظایف ما و در علاقه مجلس شورایملی باصلاح وضع اداری مملکت پیدا نخواهد کرد و همانطور که بنده در نطقی که در برنامه دولت عرض کردم عقیده بنده را هم همه آقایان وخانمها تأیید فرمودند باینکه اصلاح وضع اداری با قانون استخدام حل نمی‌شود (صحیح است) قوانین در مملکت ما زیاد است، منتهی باید این قوانین در دستگاه‌ها صحیح اجرا بشود (صحیح است). تشکیلات اداری باید منطبق با احتیاجات مملکت بوجود بیآید و اصلاح بشود بعد قانون استخدام با این تشکیلات صحیح منطبق بشود یک دستگاهی اگر اصولا زاید باشد و باید آنرا منحل کرد، اگر قانون تصویب بشود که افراد این دستگاه زاید از آن استفاده‌ای ببرند، این بنظر بنده اصلاح اداری ر اشامل نمی‌شود، بلکه اول باید تشکیلات مملکتی را منطبق با احتیاجات روز، منطبق با روح و فلسفه انقلابی که در مملکت بوجود آمده است تنظیم کرد و بدون ملاحظه دستگاههای زاید منحل بشوند و دستگاههای ضروری بوجود بیآیند تا احتیاجات مملکت تامین بشود وبرای این احتیاجات و برای این تشکیلات یک مقرراتی هم وضع بشود که واقعا ناظر بر عدالت واقعی بین کارمندان دولت وخدمتگزاران مملکت و جلوگیری از هر گونه تبعیض و اجحاف نسبت باین طبقه خدمتگزار بشود، پس در این فاصله هم بنده تصور می‌کنم که هیچگونه فرصتی فوت نمی‌شود و دولت هم با نهایت همکاری با مجلس انشاءالله موفق خواهد شد که هم در اصلاح تشکیلات اداری بکوشد و هم با تصویب این قانون یک خدمت برجسته‌ای باین مملکت بکند بنده می‌خواستم از پشت این تریبون از کلیه کارمندان دولت اعم از زن و مرد اعم از رسمی و غیر رسمی، دون پایه ی پایه دار، دکتر و یا اعضای ساده اداری، لیسانسیه و یا دیپلمه خواهش کنم که از امروز به بعد دیگر شکایتی نکنند و اطمینان داشته باشند که خانه ملت حافظ منافع حقه انها هست (صحیح است، احسنت) بنده خیلی تشکر می‌کنم از جناب آقای دکتر معتمدوزیری رئیس کمیسیون استخدام که نهایت کوشش وعلاقه و دقت را دارند خواهش می‌کنم که کمیسییون استخدام را هر چه زودتر تشکیل بدهند و بیک راه صحیح و منطقی نسبت بلایحه استخدام اقدام بفرمایند و بنده خیلی خوشوقتم همینطوریکه قبلا به جناب آقای دکتر وشبین نماینده محترم دولت عرض کردم با اعضای شورای عالی اداری نیز قبلا صحبت شده و نتیجه را هم بعرض پیشگاه ملوکانه رساندیم همه و همه از مقام بالا و پائین علاقمند می‌باشند که این کار با نهایت دقت و نهایت مراقبت انجام بشود باینجهت هیچگونه نگرانی برای آقایان کارمندان دولت باقی نمی‌ماند و باید وقت و فرصت بدهند که یک عده‌ای بی نظر وبی غرض باین مسأله رسیدگی کنند ولی این را بنده عرض می‌کنم که برای تهیه این لایحه زحمت زیادی کشیده شده است و این لایحه شامل دو قسمت است یک قسمت اقداماتی است، تشکیلاتی است، مقرراتی است که باید از زمان تصویب ببعد نسبت بتشکیلات آینده مملکت ملحوظ بشود ما باید بکلی عوامفریبی و با مسائل خصوصی را بگذاریم کنار زیرا که یک مساله قطعی است و یک طبقه که در راه نوسازی اقدام می‌کنند باید هر چیزی با فکر نو و مستند نو و برنامه تازه باشد و مسائل کهنه وفرسوده را باید گذاشت کنار ولی از طرف دیگر یک حقوق حقه‌ای است برای یک عده‌ای که نسبت بآن باید احترام گذاشت و توجه کرد حداکثر توجه و دقت را برای احقاق حق افراد کرد ولی این توجه نباید مانع از منافع عموم مردم مملکت بشود و اگر توقعات دسته‌ای یا اشخاصی مانع از پیشرفت سریع کارها بشود و یا موجب تزلزل خرانه مملکت بشود باید بطور قطع و یقین مردود باشد، ما در اینجا حفظ منافع اشخاصی را می‌کنیم ولی منافع ملت را فداری منافع طبقه خاصی نخواهیم کرد واین نکته‌ای بود که می‌خواستم عرض کنم، ضمنا هم در جلسه گذشته جناب آقای دکتر بقائی همکار عزیزم راجع بمطبوعات اشاره‌ای کردند بنده هم برای اولین بار علاقه وافری که برای یکی از ارکان اساسی مشروطیت دارم خواستم در اینجا از دوستان عزیزم از ارباب جراید که در مجلس تشریف دارند وسایر مدیران محترم جراید که خارج ازمجلس تشریف دارند استدعا کنم که توجه بفرمایند این مجلس مظهر انقلاب ششم بهمن است (صحیح است) و احترام باین مجلس وقوه مقننه مملکت احترام بروح فلسفه انقلابی است که ما را در این جا نشانده و خادم ملت کرده (صحیح است) در اینجا نکته‌ای که باید عرض کنم و آن اینست که در یکی از جراید خواندم، اصولا شوخیخائی که در جراید می‌شود خوب است و باعث تفریح ما هم هست و روزهای پنجشنبه و جمعه که بیکاری داریم از آنها لذت می‌بریم ولی این شوخیها نباید از حدود معمول خارج بشود و بنده تصور می‌کنم اگر نسبت بلباس ویا رفتار و یا حرکات ما در اینجا چیزی نوشته شود، اگر فرض بفرمائید کسانی در اینجا باشند که قیافه ساده‌ای دارند این بنظر بنده موجب افتخار بنده وافتخار نمایندگان مجلس شورای ملی است (صحیح است) ما افتخار می‌کنیم که از دوران سابق یک وزیر مثل خود بنده که مراحل حساسی را در مملکت گذرانیدم با یک کارگر ساده در یک طبقه در این جا می‌نشینیم (صحیح است، احسنت) و همینطور افتخار می‌کنم که یک دهقان ساده از پشت تراکتور و یا گاوآهن آمده است در اینجا درسرنوشت ملت شریک و سهیم شده است، بدین جهت ایراد گرفتن بنظر بنده آنهم ایراد گرفتن بلباس بنده و یا آن کارگر و یا دهقان دون شأن روزنامه نگاری است، بنده در اینجا با نهایت احترام وعلاقه‌ای که بجراید و مطبوعات مملکت دارم استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند که تا بحال قدری نسبت بمقام مجلس آنطور که لازم و شایسته بوده است توجه نشده و اگر احتمالا یک کلمه‌ای اشتباها از دهان کسی خارج شده یا بنده حقیر بعلت عدم توجه کافی در امور پارلمانی در اینجا اشتباهی شده این اشتباه را نباید درباره اش زیاده روی کرد و نباید بپای مجلس نوشت و نمایندگان مجلس شورایملی را لکه دار بکنند. بنده می‌خواستم از اینجا استدعا بکنم خیلی دوستانه که این توجه خاص از طرف مدیران محترم جراید بشود، موضوع دیگری را که باز درچندی پیش عنوان شده بود ……….
رئیس – آقای منصور وقت جنابعالی تمام شده است.
منصور – اجازه بفرمائید دو دقیقه دیگر تمام می‌شود.
یغمان کیهان – بنده از وقت خودم تقدیم می‌کنم.
رئیس – بفرمائید.
منصور – چندی پیش لایحه‌های از مجلس سنا برگشت که در آن اصلاحی شده بود، البته یک لایحه مالی بود جناب آقای مهندس والا یک تذکر اصولی فرمودند که این نظریه مورد تأیید نمایندگان مجلس شورایملی قرار گرفت (صحیح است) که بهیچ وجه من الوجوه نباید این نگرانی یا نارضائی یا گله مندی در جراید عنوان اختلاف نظر بین مجلس شورایملی و مجلس سنا تلقی بشود (صحیح است) قوه مقننه تشکیل شده است از مجلس شورایملی و مجلس سنا و ما که نسبت بقوه مقننه ممکلت احترام می‌گذاریم شامل هر دومجلس یعنی مجلس شورای ملی و مجلس سنا است، بخصوص که در مجلس سنا افراد ورزیده و رجال مجربی هستند که واقعا ما همگی نسبت بآنها نهایت احترام و علاقه را داریم (صحیح است) و هیچ دلیلی ندارد که عنوان یک مطلب اصولی و خصوصی قانونی در مجلس شورایملی درجراید بعنوان اختلاف نظر بین مجلس سنا و مجلس شورای ملی تلقی گردد اگر مسأله‌ای بود و گذشته بود حرفی ندشتیم ولی متاسفانه می‌بینم که این مساله ادامه پیدا کرده و بنده در این جا با احترام کامل از طرف نمایندگان ملت بنمایندگان مجلس سنا عرض می‌کنم که بهیچوجه من الوجوه اختلافی وجود ندارد و اگر احیانا یک مسائلی پیش میاید با نهایت احترام و دوستانه حل می‌شود و ما بقوه مقننه این مملکت احترام میگذارمی و باید کوشش کنیم که این مشروطیت را حفظ کنیم که این اساس مستدام و مستقر باشد و ما هم بتوانیم در تحت لوای یک دمکراسی معقول و یک دمکراسی که واقعا با دیسیپلین و نظم باشد در مملکت از این آزادی برخوردار باشیم، کلمه دمکراسی درتاریخ مشروطیت ایران متاسفانه با هرج و مرج همراه است و ما باید دراین دوه نشان بدهیم که دمکراسی ما یک دمکراسی واقعی و یک دمکراسی امروزی دنیا ومنطبق با اصول صحیح مشروطیت و نظم و اداره مملکت است وخارج از اینهم نیست و هم ما و هم مجلس سنا در حفظ این مشروطیت و در حفظ این دمکراسی کوشش خواهیم کرد. بنده دیگر عرضی ندارم (احسنت).
رئیس – راجع به بیانات جناب آقای منصور درباره قانون استخدام باید عرض کنم که مجلس شورایملی همیشه مترصد نظرات اشخاص مختلف اعم از کارمندان یا اشخاصی که در این باره ذی نظر بوده‌اند بوده و بهیچ وجه من الوجوه هم در این مساله بسیار مهم مملکتی عجله‌ای نکرده و صلاح نمیداند که اصولا عجولانه‌ای بشود بنظر بنده اینطور می‌آید که پیشنهاد بسیار خوبی است اگر خانمها وآقایان اجازه بفرمایند که این سو کمیسیون تشکیل بشود و با کمک آقایانیکه از طرف شورایعالی معرفی می‌شوند دستجات مختلف کارمندان دولت نظراتشان را بیایند بطور مستقیم در آنجا مطرح بکنند و از انچه نظر صحیح در این باره داده می‌شود موادی تهیه و تصویب بشود و قانون استخدامی که بتواند واقعا جوابگوی احتیاجت امروزی مملکت باشد از تصویب مجلس شورایملی بگذرد. (نمایندگان – بسیار خوب است)
رئیس- جناب آقای دکتر وشبین.
دکتر وشبین (وزیر مشاور)- بنده هم دراینجا خواستم از طرف دولت بعرض نمایندگان محترم برسانم که این قانون استخدامی که تهیه شده است روی این قانون بیش از یکسال و خورده‌ای کار شده و بعد از اینکه این قانون (چند نفر ازنمایندگان – لایحه) ببخشید لایحه قانونی تهیه و آماده شد دولت چند نفر را مأمور کرد که یکدفعه دیگر این لایحه را با کمال دقت ببینند اینکار هم چهار ماه طول کشید و تأخیر آن هیچ اسباب تأسف نیست برای اینکه یک چیزی یا قانونی که می‌خواهد تقدیم بشود و با سرنوشت دستگاه ادار ممکت بستگی دارد بدون هیچ تردیدی باید وقتهای بسیاری درش بشود هر قدر مدت لازم داشته باشد از اینمدت نباید باکی داشته باشیم (صحیح است) و بعد هم که بدولت آمده و چندین جلسه در دولت مطرح شد، دولت بطوریکه ملاحظه فرمودید این را بعنوان یک لایحه عادی تقدیم مجلس کرد برای اینکه کاملا بررسی بشود وکاملا تمام نظرات مجلسین راجع باین لایحه کاملا رسیدگی شود بررسی شود آن قسمتیکه واقعا منطقی است حق است مداقه بشود بنابراین این قسمت را خواستم بعرض مجلس شورایملی برسانم که دولت هم کاملا برای این رسیدگی دقیق آماده است چه نمایندگان شورای اداری چه از طرف خود دولت در کمیسیون حاضر می‌شوند مجلس محترم هم هرتصمیمی بگیرد با کمال میل برای دادن هر گونه توضیحی اینجا حاضریم ولی بطوریکه جناب آقای منصور هم مکرر فرمودند و چند دفعه هم دیدیم روی این کلمه تکیه فرمودند و بسیار بجا تکیه کردند منافع حقه مستخدمین منافعی که با منافع مملکت و کشور تطبیق داشته باشد البته مورد ملاحظه و مورد نظر واقع خواهد شد. (صحیح است).
رئیس – آقای یغمائی کیهان.
یغمائی کیهان – با اجازه مقام ریاست بنده افتخار دارم از طرف کمیسیون مستقل فرمایشات جناب اقای منصور را درکلیات مواردی که فرمودند تأیید کنم .(احسنت) اینکار از هر جهت واقعا مورد تایید فراکسیون مستقل هست و با کمال کوشش و جدیت سعی خواهیم کرد در این راه با نهضت هم آهنگ باشیم تا حفظ مصالح عالیه مملکت و وضع طبقات مختلف کارمندان دولت از هر جهت تأمین بشود و خیال آنها هم راحت بشود، مطالبیکه فرمودند ضمن دعوت شورای اداری نمایندگان مختلف کارمندان دعوت بشود بنده خیال می‌کنم اگر این اجازه را مقام ریاست و نمایندگان محترم بدهند که آنهائیکه در گذشته لوایح استخدام را تنظیم می‌کردند در وزارت دارائی و اطلاعاتی کافی در این باب دارند و خوشبختانه یکی چند نفرشان را بنده می‌شناسم مثل آقای عاطفی که نسبت بگذشته کارمندان دولت خیلی اطلاعات دارند دعوت بشود شاید مصلحت باشد بدلیلی که عرض می‌کنم ممکن است یکی از نمایندگان طبقه مستخدمین تشریف بیاروند به کمیسیون استخدام مطالبی داشته باشند تذکرات بحق یا نافعی داشته باشند که مورد تصویب شورا قرار گیرد یا نگیرد اگر آن آقایان بیایند و بین این دو دسته قضاوت فرمایند و یک لایحه بهتر و جامع تری تدوین بشود بهتر است (پاینده – از رؤسای کار گزینیها) همچنین از رؤسای کارگزینی آنهائیکه در گذشته لوایح استخدام را تنظیم می‌کردند اگر دعوت شود بجا خواهد بود (صحیح است) که سازمان نوینی درمملکت داده می‌شود وتحولی داده می‌شود آنهائیکه ۲۵ و۲۸ و۲۹ سال بهترین عمرشان صرف خدمت این مملکت کرده‌اند طوری نشود حق واقعی انها تسلیم سازمان نوینی بشود (صحیح است) این یک مطلب خیلی حساسی است بنظر بنده بطور کلی فرمایشات جناب آقای منصور که بسیار متین ومؤثر بود مورد تأیید فراکسیون مستقل است ولی ضمن ساختن یک تحول نوین و یک انقلاب نبایستی خدمات گذشته آنها را که در همین مجالس بتصویب رسیده ندیده گرفت و حتما باید دیده گرفت ما کوشش خواهیم کرد بسهم خودمان که آن نگرانی که بین کارمندان دولت هست انشاءالله ضمن حفظ مصالح عالیه مملکت حفظ شود و هیچگونه نگرانی نداشته باشند بنده معذرت می‌خواهم که آقای مهندس والا قسمتی از وقتشان را به بنده داده‌اند اگر وقت بنده تمام شد از وقت ایشان استفاده می‌کنم (مهندس والا – هر قدر می‌خواهید استدعا می‌کنم) خیلی متشکرم کمال تشکر را دارم مطلب دیگری که ضمن فرمایشات جناب آقای منصور بود و از هر جهت مورد تأیید فراکسیون مستقل هم هست و استدعای اعضای فراکسیون مستقل بهمین اساس است این است با کمال تأسف بیاناتیکه همکار محترم بنده جناب آقای دکتر بقائی در جلسه گذشته فرمودند مطبوعات آن قسمتیکه مصلحت دانستند چاپ کردند و آن قسمتی را هم که مصلحت ندانستند نکردند (فولادوند – باب طبعشان نبود) این لطیفه مربوط به جنابعالی است این بر عهده جنابعالی است که باب طبع را تشخیص بدهید، مطلب دیگر موضوع تشکیلات اداری است که ایکاش دولت قبل از آوردن لایحه استخدام لایحه سازمان‌های مملکت و تشکیلات مملکتی را می‌آورد به مجلس و بعد لایحه استخدام می‌آید تا یک قسمتی از این ابتلائات که در مملکت است رفع می‌شد و بعد لایحه استخدام آورده می‌شد با کمال تاسف لایحه استخدام جلوتر آمده امیدواریم با همت دولت و دولتی که فعلا تشریف دارند این اشکال هم برطرف بشود و برای اینکه یک تیکه کوچکی بنده مثال بزنم که تشکیلات چطور بوجود می‌آید اتفاقا یک نامه یی به بنده از مدیران چاپخانه‌های دو استان خراسان واصفهان (معتمدی – برای بنده هم رسیده است) رسیده مثلا بنده مثلی می‌زنم برای شرکت بیمه مشهد یک چاپخانه آورده‌اند این چاپخانه یک رئیس دارد و یک معاون و ده تا کارگر کار این چاپخانه این است که ده تا یادداشت طبع کند این تشکیلات بکلی زائد است اگر یک چاپخانه‌ای از طرف دولت برای شهرستانها یا لااقل مراکز استانها داشته باشد یک چاپخانه مدرنی مثل چاپخانه بانک ملی کارهای چاپی تمام استان را چاپ می‌کند (مهندس والا – چاپخانه دولتی هست) این چاپخانه هم چاپخانه دولتی است ولی حالا برای هر استان چاپخانه علیحده برای دانشگاه علیحده برای بیمه علیحده برای آستان قدس علیحده برای تمام تشکیلات یک چاپخانه هائی بوجود می‌آورند و هر کدام ۱۰-۱۵-۲۰-۳۰- کارگر و رئیس و معاون و اتومیبل داشته باشند و همه هم بیکار باشند و کار را بجایی برسانند که رقابت کنند با چارپخانه‌های ملی و آن بیچاره‌ها بیکار بمانند (مهندس والا – چاپخانه‌های ملی ورشکست شده‌اند) نکته دیگر راجع بچاپخانه دانشگاه مشهد البته چاپخانه دانشگاه مشهد موقع افتتاحش بنه شرفیاب بودم در آنموقع استاد بزرگوار آقای دکتر سامی راد ریاست دانشگاه را داشتند خیلی زحمت کشیدند بنیان گذار این چاپخانه بودند چاپخانه بسیار مجهز و مدرنی بود نظیرش درخراسان که نیست در استانهای دیگر هم نیست شاید در تهران باشد، این چاپخانه برای دانشگاه مشهد است قصد و غرض این بود که این چاپخانه نباید تجارت کند نه اینکه رقابت کند با چاپخانه‌های ملی این چاپخانه برای این بود که تألیفات خودب و مفیدی که از طرف صاحب نظران حاضر می‌شود آنها را چاپ کند متاسفانه بنده می‌بینم که این چاپخانه رقیب شده برای چاپخانه‌های دیگر مشهد عوض اینکه کار خودش را انجام بدهد و امیدی نیست که چاپخانه‌ها بتوانند کار بکنند و قطعا از کار می‌افتند. این چاپخانه باید تألیفات خوب را ارفاقا و مجانی طبع کند نه اینکه با چاپخانه‌های زوار و طوس و غیره وغیره رقابت کند و چاپخانه دولتی رقیب چاپخانه ملی باشد. این را بنده مثل زدم که روشن شود که تشکیلات ما خوب بود قبل از لایحه استخدام اصلاح می‌شد. طوماری یا شکایتی است از خورده مالکین خراسان یک مقدار حرفهایشان بجا است و یک قسمت بیجا می‌باشد که بند تقدیم مقام ریاست می‌کنم چون حائز اهمیت است استدعا می‌کنم که مورد توجه قرار بگیرد. مطلب دیگری بود راجع به جناب آقای منصور که بعد از این دیگر کارمندان دولت شکایتی نکنند و وقت نمایندگان مجلس و هیأت رئیسه را نگیرند (منصور- در این مورد) درمورد شکایت کاملا صحیح است که نباید بشود اما بنظر بنده تذکر مفید است ارائه طریق و تذکر مفید است ممکن است یک طبقه از کارمندان دولت دردهائی داشته باشند و آن شورای عالی اداری که سطحش خیلی بالا بوده و این لایحه را تنظیم کرده متوجه درد کارمندان نباشد. اجازه بفرمائید اگر تذکری باشد نظری باشد تقدیم هیأت رئیسه بشود و شاید نظریات مفیدی باشد از طبقات مختلف کارمندان تسلیم هیئت رئیسه و تقدیم نمایندگان بشود شاید مؤثر واقع شود (منصور – توسط نمایندگانشان) نمایندگانشان که یکی بنده هستم که کار من کشاورزی است که بنده چیزی از استخدام نمی‌فهمم ممکن است نتوانم رعایت حالشان را بکنم (منصور – دوستانتان هستند) دوستان ما هستند البته اسباب افتخار ما هستند. بنده استدعایم این بود که اگر تذکری داده می‌شود مثل اینکه ۵ شش تا تذکراتی داده‌اند و تذکراتشان صحیح بوده است و تقدیم مقام ریاست می‌کنم. نامه‌ای از آقایان پزشکان است از جامعه پزشکان خراسان رسیده است که خیلی بنظر بنده جالب است و مطالب حقه‌ای دارند این را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم. این هم مطلب جدیدی راجع به لایحه استخدام است معذرت می‌خواهم. جناب آقای حسین معتمدی همکار محترم مرقوم فرموده‌اند که از اعضای کانون بازنشستگی که اشخاص مجربی هستند در این سو کمیسیون دعوت شوند و حقا چون درسرنوشت دههاهزار نفر بازنشسته این لایحه مؤثر است بنظر بنده خیلی مؤثر است. اگر فراکسیون نهضت و مستقل و آقایان موافقند از کانون بازنشستگان بسیار بجا و شایسته است. بنده دیگر عرضی ندارم (صحیح است – احسنت)
رئیس- آقای فولادوند.
فولادوند – بنام خدواند – بنده امروز چون لایحه دولت هم در دستور است سعی می‌کنم که خیلی مختصر تر عرایضم را بسمع نمایندگان محترم مجلس شواریملی برسانم و البته سعی هم کردم شاید منصرف از این عرایض بشوم ولی وظیفه ‹‹ نبود بر سر آتش می‌سرم که نجوشم ›› عرض می‌شود حضور مبارک نمایندگان مختصرا عرض می‌کنم چند روز قبل تلگرافی رسیده بود از حوزه انتخابیه خودم که از پشت صندلی خودم تقدیم مقام ریاست کردم و بعدا هم به کمیسیون عرایض مراجعه فرموده‌اند کمیسیون عرایض هم قطعا بمقا مسئول، یعنی وزارت کشور ارسال داشته‌اند ولی بنده بعدا البته از طریق دیگر هم تعقیب کردم قضیه را با وزارتخانه متبوع، ولی دیدم باز شکایتها باقی است. متاسفانه بنده می‌ترسم هم وقت بگذرد و سعی هم کردم خدمت جناب اقای نخست وزیر شرفیاب شوم ولی گرفتاری معظم له مانع شرفیابی شد این است که می‌خواهم این عرایض را اینجا عرض کنم انشاءالله در آن باره چاره جوئی بشود، یا بنده ارشاد بشوم یا وزارتخانه منصرف شود. راجع به شکایت انجمن شهر الیگودرز از انتزاع تعدادی قراء و انتقال آنها به خمین ویا جای دیگر است. نمیدانم از حوزه‌های آن حاشیه، نه حاشیه آن تلگراف را که چند روز قبل تقدیم مقام ریاست معظم داشتم، چون شکایات ادامه دارد می‌خواهم به آقای وزیر کشور تذکر بدهم همان طوریکه متاسفانه درمتن تلگراف نامبرده مذکور است، ببخشید خطی گم کردم (خنده نمایندگان) چون فقط عده‌ای ازمالکین که از اقوام آقای دکتر پیراسته هستند از این عمل متمتع می‌شوند بمصداق ‹‹ اتقوا من مواضع التهم ›› از انجام این عمل لطفا منصرف شوند و مردم را بیجهت بحکومت جناب آقای علم بدبین نکنند انشاءالله که این طور نیست و بنده اشتباه می‌کنم. البته حین تحقیق درباره انتقال این قراء صرفنظر از جنبه خصوصیت و تبعیضی که بآن نسبت می‌دهند در وزارت کشور می‌گویند که موضوع مربوط بچند ده بیشتر نیست و علی اتصادف همان چند قریه‌ای است که مربوط باقوام آقای وزیر کشور است، لذا بنده دو خواهش دارم یکی از خود آقای دکتر پیراسته است بدین معنی که جناب ایشان لطفا همان کاریرا بکنند که جناب آقای علم می‌کنند یعنی با امساک از رفیق بازی و اعمال نظریات شخصی تبعه شاهنشاه را نسبت به ایران و شاهنشه بی سبب و بیجهت دلسر نفرمایند (صحیح است) تشکر می‌کنم، و بامور مهمتر و عمومی تر وایران آباد کن تری همت بگمارند و بیشتر جناب دهقانان آزاد شده را مراعات فرمایند. بدانند که خود بنده در الیگودرز پاسبان خوب و صمیمی و فداکار در راه اجرای دستورات ششگانه شاهنشاه دادگستر هستم و بشهادت حاضرین در این مجلس محترم کمتر از هیچکس خدمتکار ملک و ملت و شاهنشاه دادگستر عظیم الشان نبوده‌ام و نخواهم بود (چند نفر از نمایندگان – انشاءالله) خواهش دیگر بنده مثل همیشه تمنای صمیمانه تقویت از نمایندگن محترم مجلس شورایملی ایران است زیرا بنده قویا اعتقاد دارم که اگر نطقی و بیانی در این مکان مقدس مورد تایید واقع شود مؤید شاه ومردم است حالا بپردازیم به چند کلمه آزادانه تر، یعنی از رونخوانم، بنده خیلی خوشوقت شدم که جناب آقای منصور و جناب آقای کیهان یغمائی با کمال انصاف اشاره بنطق بسیار بجا و آن قسمت از بیانات جناب آقای دکتر محمد بقائی یزدی راجع بمطبوعات فرمودند. یعنی نکات است که هر چه بآن اشاره بکنند زیاد نیست و آن مطلب این است که البته ما سعی داریم که دوروی سکه را ببینیم. مطلب اینجاست که باید دید مطبوعات چه می‌گویند و مجلس شورایملی چه نظری دارد؟ مطبوعات اگر دنبال سوژه می‌گردند همین گفته‌های نمایندگان که با کمال خلوص نیت و ارادت و صداقت در راه احیای حقوق حقه ملت ایران و خود روزنامه نگاران محترم است منعکس بفرمایند. بعقیده بنده اینجا باصطلاح خوراک کافی برای روزنامه نویسان محترم و باصطلاح جراید یومیه صحب و عصر هست و بجای بعضی مطالب که یکهفته دو هفته سه هفته یک صفحه و دو صفحه و ده صفحه روی آن مطلب می‌نویسند اگر منظور فقط فروش روزنامه است مطالبیکه مربوط به مملکت خودمان است و دردهای خودشان است بنویسند و این برنامه عظیمیکه ما در پیش داریم اینها را منعکس بفرمایند. بنده به آقایان قول می‌دهم افراد مردم اینها را خیلی تشنه هستند و می‌خوانند وبعد هم این روزنامه نگاران هستند که سلیقه و ذائقه مردم یک کشور را دانسته یا ندانسته تربیت می‌فرمایند یعنی عادتشان می‌دهند بخواندن مطالب مثل سینما مردم آنچه را می‌خوانند که روزنامه نگاران می‌نویسند و انچه در سینما می‌بینند که بهشان نشان می‌دهند، یعنی نمایش می‌دهند، در فرهنگ هم همینطور است شاگرد آنچه را می‌خواند که در کتاب درسی فرهنگ است. آقایان خوراکی را می‌گذارند دراختیار مردم، این پولی هم داده، هرچه گرفته می‌خواند، خوب اینها یک چیزهائی است که بر خلاف وظیفه روزنامه نگاری است و آموزنده ملی و ساطنده نیست و بجای اینحرفها و این مطلب باید مملکت و مردم خودمان را عادت بدهند که در راه واقعی قدم بردارند والا پاره‌ای از مطالب روزنامه‌ها که مملکت را بکلی عقب می‌برد مثل این بد آموزیهائیکه من در سایر کشوره میبیم اینها مثل کتابهای پلیسی، جنائی و فلان و فلان برای اینکه فروش برود، بقول آقای دکتر بقائی ۱۵ صفحه راجع به شاه پسند بنویسند و پولشرا بگیرند، اما اگر مخبرین روزنامه‌ها اینجا تشریف میاورند پس یک احترامی هم بما بگذارند و آن مطالبیکه گفته می‌شود بسمع ملت عزیز ایران برسانند و اگر تشریف می‌آورند که ما را مسخره بفرمایند این واقعا خیلی بیهردی است این را بنده می‌بینم باهر کسیکه خوب است هر چه دلش خواست می‌نویسد و خدای نکرده اگر بایک کسی بد باشد اصلا اسمش هم گفته نمی‌شود ولو اینکه دقیق ترین و مفیدترین مطالب را اینجا بعرض آقایان نمایندگان محترم برساند، بهر صورت بنده بسهم خودم تمنی می‌کنم که اقایان هم یک تجدید نظری دراین راه بفرمایند و جراید و اوراق خودشان را بیش از پیش همگام با این انقلاب عظیم شاه و مردم بفرمایند و برای ارشاد مملکت ایران یک تجدید نظری در طرق روزنامه نگاری لطفا اتخاذ بفرمایند. (احسنت)
رئیس – آقای مهندس والا.
مهندس والا – بنده امروز بعنوان ناطق قبل از دستور تقاضا کرده بودم بمن اجازه صحبت بدهند و عرایضیکه می‌خواستم بعرض مجلس شورای ملی برسانم بدنباله شکایات و اعتراضاتی بود درباره لایحه استخدام که خوشبختانه جناب اقای منصور همکار عزیز و ارجمند بنده و جناب آقای کیهان یغمائی در این باره مطالبی اشاره فرمودند و بعد از اینک صحبتهای جامع وکافی بعمل آمد قصدم این بود وقتی را که تقاضا کرده بودم استرداد کنم اما متاسفانه درباره مطبوعات مطالبی عنوان شد که اگر بنده در این باره سکوت بکنم هم بخودم خیانت کرده‌ام هم بملت ایران خیانت کرده‌ام و هم بجامعه مطبوعات، بنده تعجب می‌کنم ما وقتی چوب را بر می‌داریم و می‌خواهیم درباره یک مطلب حرفی یا یک تقاضائی یا یک تذکری عنوان کنیم آن چنان محکم می‌زنیم که خیال می‌کنیم آن کسی که در مقابل ما قرار گرفته دیگر نفسی نباید از او بیرون بیاید و نفسی بکشد اینطور نیست آینه چون عیب تو بنمود راست خودشکن آئینه شکنی خطا است (فولادوند – صحیح است قربان) وظیفه مطبوعات، خدمات مطبوعات را همه بیاد دارند مطبوعاتی که در مواقع حساس و در مواقعی که درمملکت تمام صداه خفه شده بود در لحظات سیاهی که قشون اجانب این مملکت را اشغال کرده بود خودشان را هدف تیر تهمت‌ها قرار دادند و حتی جانشان را در این راه نثار کردند این مطبوعات بودند که با خون خودشان درخت مشروطیت را آبیاری کردند (بانو دولتشاهی – نباید مسخره کنند) این مطبوعات بودند که مشروطه را به این مملت دادند ونباید اینجا پشت تریبون مجلس به محض اینکه فلان مطلب را برخلاف میل مشاهده کردید چشمتان رابه بندید و راجع به مطبوعات ناجوانمردانه قضاوت کنید (همهمه نمایندگان) اگر ما در مجلسی هستیم که افتخار می‌کنیم محصول نهضت انقلابی ششم بهمن است ملاحظه بفرمائید چه دسته‌ای بیشتر از مطبوعات می‌تواند درباره تحقق این نهضت ادعا بکند که سهم دارد این مطبوعات بودند که درهمه حال حامی و پشتیبان مظاهر استقلال و مشروطیت مملکت بودند (صحیح است) این مطبوعات بودند که نسبت به شاهنشاه خودشان نسبت به مملکت خودشان نسبت به وطن خودشان جانفشانی کردند وخدماتی انجام دادند نباید راجع به اینکه اگر فلان نطق را خلاصه می‌کند یا شاید در این قسمت بنده خودم هم گله مند باشم از دو همکار عزیزم روزنامه نگاران یومیه که چرا مطالب مجلس را بیشتر منعکس نمی‌کنند (فولادوند – آقای والا مطلب همین است) خوب همین را عنوان بفرمائید نها ینکه راجع به مطبوعات صحبت بفرمائید آنهم از پشت تریبون مجلس (دکتر الموتی – مطبوعات آزادی دارند مجلس را در مقابل مطبوعات قرار ندهید وکیل که نمی‌تواند به مطبوعات حمله بکند حمله بمطبوعات شأن مجلس نیست) کاملا صحیح است (دکتر الموتی – مطبوعات پشتیبان مشروطیت مشروطیت است) کاملا صحیح است بنده در اینجا بالصراحه عرض می‌کنم اگرقرار است مملکت ما رژیم ما و ارکان مشروطه ما حفظ بشود آزادی مطبوعات در درجه اول است (صحیح است) اگر آزادی مطبوعات حتی بنده معتقدم آزادی مطلق مطبوعات حفظ بشود تحقق دمکراسی و مشروطیت در مملکت بوجود می‌آید و این انتقادات و یا ایرادات یا حتی شوخیهایی که می‌کنند بنده تمنا دارم عینک سیاه بدبینی را از چشمتان بردارید اگر یک نماینده محترم نطق جامع و کافی در مجلس بکند و مطبوعات تشخیص بدهند جناب آقای فولادوند بدون تردید و بدون اینکه شما رجوع بکنید بدون اینکه شما بخواهید یا راجع باساس مطلب شما بپرسند مطبوعات نه تنها آن را منعکس می‌کنند بلکه در اطرافش قلمفرسائی هم می‌کنند (فولادوند – انشاءالله چنین باشد ما هم تصدیق می‌کنیم اگر چنین باشد) و اما درباره وظیفه مطبوعات نسبت به نوشتن نطق نمایندگان من تصور نمی‌کنم چنین قراری مطبوعات داشته باشند (فولادوند – حال به بینید نطق سرکار را چه جور منعکس می‌کنند) (خنده نمایندگان) اگر هم منعکس نکنند معهذا بنده بخودم اجازه نمی‌دهم نسبت به مطبوعات خدا نکرده حرمتی را فرو گذار بکنم (فولادوند – مطبوعات مال ما است شما منفعتش را می‌برید ما نمی‌بریم اینقدر بخودتان نگیرید مطبوعات مال ما است) (دکتر الموتی – بخاطر اینکه چند سطر نطق شما را چاپ نمی‌کنند لازم نیست که حمله کنید هوچیگری نمی‌خواهد) (فولادوند – هوچی خودت هستی) (زنگ ممتد رئیس دعوت بسکوت) بنده بسیار متاسفم ایراد مطالب بجائی می‌کشد که اسباب نهایت تاسف ما است چه بهتر بود جناب آقای منصور و جناب آقای فولادوند راجع به نظری که داشتند خصوصی عنوان می‌فرمودند و این را در پشت تریبون مجلس صحبت نمی‌فرمودند (چند نفر از نمایندگان – آقای منصور درست گفتند) اینطور نیست، درست نگفتند (چند نفر ازنمایندگان – درست گفتند) (همهمه نمایندگان – زنگ رئیس) مطبوعات بگردن این مملکت حق دارند بگردن مشروطیت حق دارند مطبوعات بود که ما توانستیم مشروطه را بدست بیاوریم (فولادوند – بنده از ماده ۷۳ استفاده می‌کنم ایشان به بنده خطاب فرمودند).
رئیس – کسی به مطبوعات اهانت نکرد.
مهندس والا – اگر تذکر معقولانه‌ای بود بنده هم تذکر معقولانه عرض کردم (خواجه نوری – شما به همه مجلس توهین کردید آقای مهندس والا) اینطور نیست بنده افتخار می‌کنم عضو مجلس هستم بهیچ وجه در این باره صحبتی نکردم (فولادوند – قربان یک ربع وقت ایشان تمام شد ؟یک ربع ایشان خیلی طولانی شد).
رئیس - بمطبوعات کسی اهانت نکرده است.
ملک زاده آملی – بنده روزنامه اطلاعت را می‌آورم در وقایع شهریور بمقام سلطنت اهانت کرده است.
مهندس والا – اینطور نیست، بنده دفاعی از اینها نمی‌کنم راجع به شخص صحبت نمی‌کنم با تمام جریاناتی که شد آقای فولادوند بنده از شما خواهش می‌کنم (فولادوند – به مجلس احترام بکنید کسی حرف ندارد) بدون تردید مجلس مورد احترام و نهایت احترام مطبوعات است و بدون تردید مطبوعات یکی از ارکان مشروطیت است و همکاری مجلس ومطبوعات الزامی است و نمی‌تواند ازهم جدا باشد این مسائلی است که بنظر بنده هم مطبوعات به وظیفه خودشان معترف هستند و هم مجلس باید حدود را رعایت بکند و من تصور می‌کنم در اینجا بهیچ وجه من الوجوه قصد من از این جهت نبود بنده منظورم این بود که در اینجا شما اگر ایرادی و انتقادی هم دارید این ایراد و انتقاد را بصورتی عنوان نفرمائید که خدای نکرده جامعه مطبوعات آن را ‹‹ باز هم دنبال کلمه می‌گردم یک کلمه‌ای که تطبیق بکند ››بصورت گله‌ای منعکس بکند بدون تردید حدود این دورکن یا سه رکن یا چهار رکن بایستی از طرف همدیگر ملحوظ باشد من اطمینان دارم بهیچ وجه من الوجوه مطبوعات نظرخاص نسبت به آقایان ندارند اگر شما می‌بینید بعضی از مطالب عنوان نمی‌شود اگر شما می‌بینید که بعضی از مسائل صحبت نمی‌شود (ملکزاده – کریم پورشیرازی هم روزنامه نویس بود) بلی آنها راکی آورد. ما خودمان هم از آن جهت ناراحت هستیم وقتی که دولت آمد بوسیله تصویب نامه یک عده‌ای از مطبوعات را اصلاح کرد وعده‌ای را گذاشت کنار و با اینکه عده‌ای از بهترین آنها را هم کنار گذاشت ولی چون یک نظر اصلاحی بود ما تمکین کردیم اگر در گذشته کسانی بودند در مطبوعات که خدای نکرده راه خطا و راه خیانت را طی کردند آنها مورد تنفر و انزجا ما هستند از این جهت بنده هم با شما هم صدا هستم.
رئیس – آقای مهندس والا وقت شما تمام شد.
مهندس والا –چشم بنده الان عرایضم را تمام می‌کنم در بین صف مطبوعات هم عده‌ای از افراد خائن را آوردند در بین صف مطبوعات کسانی را آوردند که باعث ننگ مطبوعات بودند ولی آنها از بین رفته‌اند بنده خیال می‌کنم که مطبوعات به مملکت خودش خدمت کرده (صحیح است) بمشروطیت خدمت کرده و این را عرض می‌کنم که کمال افتخار بنده است که یکی از افراد کوچک مطبوعات هستم و اگر دراین باره صحبت بشود جناب آقای فولادوند بنده هم صدایم بلندتر است و هم حاضرم بهتر جواب بدهم.
منصور – بنده اخطار دارم.
رئیس – آقای منصور.
منصور - آقای فولادوند استدعا می‌کنم اینجا محیط مجلس است باید کوشش بکنیم و هیچوقت متانت و خونسردی را از دست ندهیم (صحیح است – احسنت) بنده به شهادت مطالبیکه آقایان تندونویس‌ها مرقوم فرمودند اگر تجدید نظر بشود درعرایض بنده ملاحظه خواهند فرمود عرض کردم با نهایت احترام وارادتیکه بیکی از ارکان و اساس مشروطیت ایران یعنی مطبوعات دارم از ارباب جراید احتراما استدعا می‌کنم که در این راه وروش و انقلابیکه صورت گرفته و ما در اینجا جمع شدیم یک تشریک مساعی کامل بکنند حالا بنده متاسفم چون جناب آقای والا میدانند بنده صدایم را هیچگاه بلند نمی‌کنم (احسنت) چون اشاره به نطق بنده فرمودند بنده استدعا می‌کنم از حضور آقایان برای اینکه بهتر است یک مطلب آنا حل بشود تا دیگر درباره اش صحبتی نشود اگر دوستان ما هم غیر ازعالم مطبوعات روی احساسات بیانی فرمودند بنده از جناب آقای فولادوند استدعا می‌کنم از حقیکه خواستند استفاده بکنند بهمین مختصر اکتفا بفرمایند تا این بحث با عرایض بنده خاتمه پیدا بکند (فولادوند – آنهم چشم) در اینجا باز با صدای بلند خیر ولی با قلبی باز چون روی مطالب بنده اشاره کردند بنده در اول مجلس سه نکته را اشاره کردم که خود جنابعالی تایید فرمودید و نسبت به مطبوعات هم تنها مطلبی را که عرض کردم استدعائی بود برای همکاری این نهضتیکه بوجود آمده و احتمالا اگر در بعضی از موارد چنانچه عده‌ای از دوستان ما گله کردند و به بنده مراجعه کردند که بنده اینجا تذکر بدهم و بنده بارها گفته‌ام که زیباست که مطبوعات آزادی کامل خودشان را حفظ کنند و حتی یک ایرادات اساسی و عاقلانه هم بگیرند و ضمنا بعضی شوخیها که نمک مطبوعات است انجام بشود در بعضی از روزنامه هائیکه سبکشان این است این بسیارخوب است بنده خیلی خوشوقتم از این موضوع بهترین راه هدایت، دلالت و راهنمائی مردم از راه مطبوعات صورت می‌گیرد و هیچگونه نظر خاصی نبوده اگر اسم بنده را اشاره نمیفرمودیدد هیچگونه عرایضی نمی‌کردم ولی چون اشاره فرمودید بنده عرایضی کردم و خیلی معذرت می‌خواهم اگر احتمالا اینگونه سوء تفاهم‌ها از طرف دوستان دیگری بوجود آمده باز هم بنده معذرت می‌خواهم چون قبول شد که مطلبی دیگر گفته نشود جناب آقای صفی پور مرقوم فرمودند شما که اهل حمله کردن نیستید ولی این دفعه به بنده حمله کنید که این عنوانی بشود که بنده هم صحبت بکنم ولی بنده از ایشان استدعا می‌کنم و همچنین از طرف مجلس شورای ملی همکاری بسیار صمیمانه و بسیار دوستانه‌ای را با عالم جراید و مطبوعات اعلام می‌کنم (احسنت) و استدعا می‌کنم از مطبوعات که درهمین بحث دوستانه ایکه پیش آمده راه گزافگوئی و اغراق را نپیمایند بلکه با نهایت علاقه همچنین علاقه کلیه نمایندگان بهمکاری با مطبوعات و لطف و محبت مطبوعات را نسبت بمشروطیت ایران و نسبت بنمایندگی محتر م که اینجا همکاری می‌کنند در نظر بگیرند آقایان اینچا هیچ تفاوتی نیست اگر خدای نکرده بساحت مقدس مجلس کوچکترین اهانتی بشود فرق نمی‌کند ک روزنامه نگار باشد با نباشد اطمینان داریم این همکاری و هم آهنگی برای همیشه برقرار خواهد بود و ما از مطبوعات و این ارکن اساسی مشروطیت ایران حداکثر استفاده را برای پیشرفت برنامه‌های مملکتی خواهیم کرد و اطمینان دارم که مطبوعات هم از رویه مجلس و این حسن نیت و علاقه‌ای که در اینجا هست کمال عنایت و هدایت را خواهند فرمود بنده استدعا می‌کنم که در این مورد دیگر صحبتی نشود و از عامه مطبوعات و دوستان عزیز استدعا می‌کنم ولو اینکه در برابر اسحاسات قرار گرفتند ولی شأن و حرمت مجلس و دوستی و همکاری خودمان را حفظ کنیم (صحیح است – احسنت).
فولادوند – جناب آقای رئیس بنده معذرت می‌خواهم چون در حین فرمایشات جناب آقای منصور حوصله چا کر سر جایش آمد و همانطور که فرمودند می‌خواهم این بحث انشاءالله بخوبی وخوشی مختومه بشود و دنباله هم پیدا نکند بنده خواستم عرض کنم هیچ کس جز تحسین برای اعمال شرافتمندانه روزنامه‌های مجاهد مملکت در ظرف این ۵۰،۶۰ سال چیزی ندارد بگوید (صحیح است) و چیزی نمی‌تواند داشته باشد ما در راه تکمیل و اعتلاء مطبوعات محترم تذکر دوستانه‌ای در مجلس دوستانه و محفلی صمیمانه دادیم دوست ما جناب آقای عبدالله والا یک قدری شاید سوء تعبیر فرمودند و بنده می‌خواهم که ایشان بدانند که مجاهدات روزنامه شان و خودشان منظور نظر ملت ایران وهر آدم ایران دوست و شرافتمند و وطن پرست هست و نباید بهیچوجه سوء تعبیر بشود (صحیح است) بنده اینجا همانطور که عرض کردم مقاله‌ها راجع بمطبوعات دارم و م تزدارم و روزنامه را واقعا رکن چهارم مشروطیت میدانم و پایه‌ای است که اگر زیر میز نباشد میز لقی است همیشه پایه چهارم لازم است بنده استدعا می‌کنم اقایان این را بدل نگیرند و این موضوع باخوبی و خوشی و نتایج بهتری برای مطبوعات خاتمه پیدا کند (احسنت).
رئیس – مطبوعات مورد احترام مجلس شواری ملی است و همه خانمها وآقایان نمایندگان واقعا بمطبوعات احترام می‌گذارند و اگر اینجا صحبت شد فقط انتظار مجلس بود که مطبوعات توجه بیشتری بمجلس داشته باشند (صحیح است) وارد دستور می‌شویم لایحه دولت مطرح است قرائت می‌شود (بشرح زیر خوانده شد)
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع بطرز اجرای تصویب نامه‌ها زمان فترت مجلسین و ارجاع مجدد آن به مجلس سنا
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع بطرز اجرای تصویب نامه‌ها زمان فترت مجلسین و ارجاع مجدد آن به مجلس سنا
گزارش کمیسیون دادگستری بمجلس شورای ملی
کمیسیون دادگستری لایحه ارسالی از مجلس سنا بشماره ۱۱۰۵ را که فوریت آن در تاریخ یکشنبه دهم آذر ماه ۴۲ بتصویب مجلس شورای ملی رسیده بود مربوط به تصویبنامه هائیکه از تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ تا تاریخ افتتاح مجلسین (۱۴ مهرماه ۱۳۴۲) از هیئت وزیران صادر شده است در جلسات متعدد با حضور آقای نخست وزیر و آقایان وزراء مشاور دادگستری مورد بررسی قرار داده و چون اصلاحاتی بنظر رسیده سوکمیسیون انتخاب وسو کمیسیون مزبور لایحه را اصلاح و برای جلب نظر مشورتی اعضای کمیسیون مجلس سنا در تاریخ سه شنبه ۱۲ آذرماه ۱۳۴۲ یک مجلسه مشترک مشورتی تشکیل و در نتیجه با اصلاحات لازم لایحه را تنظیم و گزارش سو کمیسیون درتاریخ ۱۳ آذرماه در کمیسیون دادگستری مطرح وباجزئی اصلاح عبارتی بشرح زیر تنظیم و اینک گزارش آنرا جهت تصویب نهائی تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
ماده واحده – دولت ملکف است ظرف مدت یکماه از تاریخ تصویب این قانون هر یک از تصویبنامه هائی را که احتیاج بتحصیل مجوز قانونی داشته و از تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ تا تاریخ افتتاح مجلسین (۱۴ مهرماه ۱۳۴۲) از هیئت وزیران صادر و اجراء شده و ادامه اجرای آنرا ضروری میداند و یا اجرای آن تمام شده است ضمن لوایح جداگانه بر حسب مرود به مچلس سنا یا مجلس شورای ملی تقدیم نماید. چنانچه هر یک از تصویبنامههای مزبور از طرف مجلسی که بدوا بآن رسیدگی می‌نماید در شور اول رد شد تصویب نامه مزبور از تاریخ رد منسوخ و موقوت الاجراء خواهد بود. و هرگاه اصلاحی درمواد آن بعمل آید از تاریخ تصویب نهائی بطوریکه اصلاح شده است بموقع اجراء گذاشته خواهد شد.
رئیس هر یک از مجلسین مجاز است هر یک از تصویبنامههای غیر مالی تقدیم شده را که مقتضی بداند با استفاده از مادهه۴ آئین نامه مشترک مجلسین بکمیسیون مشترک مربوط ارجاع نماید که ظرف مدت سه ماه مورد رسیدگی و اظهار نظر قرار دهد. مقررات فعلی تصویبنامههای ارجاع شده بکمیسیون مشترک تا اظهار نظر نهائی آن کمیسیون موقتا قابل اجراء می‌باشد. تصویبنامههای مزبور به نحوی که مورد تصویب کمیسیون مشترک قرار می‌گیرد تا تصویب نهائی مجلسین اجراء خواهد شد و گزارش آن به مجلسی که آنرا به کمیسیون ارجاع کرده است تقدیم می‌شود که طبق مقررات مورد رسیدگی قرار گیرد تصویبنامه هائی که کمیسیون مشترک رد نماید تا تصویب نهائی مجلسین قابل اجراء نیست.
- تیصره – تصویب نامه هائی که مستلزم مجوز قانونی بوده و ظرف مدت مذکور در این قانون ضمن لوایح جداگانه بمجلسین تقدیم نشود از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.
مخبر کمسیون دادگستری – دکتر مبین.
رئیس – در کلیات لایحه نظری هست؟ اقای سرتیپ پور پیشنهاد شما راجع باصل ماده است اگر در کلیات لایحه نظری دارید بفرمائید.
سرتیپ پور – لایحه ازسالی از طرف مجلس سنا از یک نظر قابل بحث نمی‌تواند باشد برای اینکه در قوانین مملکت ما مبادی انشاء قانون شناخته شده‌اند و معرفی شده‌اند اگر مقاماتی غیر از مبادی انشاء قانونی، قانون انشاء کنند وآنرا بمعرض اجرا بگذارند می‌توان گفت کار صحیحی انجام نشده است تصویب این لایحه بهمین صورت اگر بوده باشد درحقیقت مجوزی تحصیل می‌شود برای دولتها در آینده که جانشین مجلس‌ها در زمان فترت بشوند و اقتدارات قانونی ملت را سلب بکنند و ای بسا که به بسیاری ازاصول قانونی اساسی که مورد احترام ما است صدمه‌ای وارد بکنند بنابراین قابل بحث نمی‌تواند باشد گواینکه در آن لوایح نوشته شده باشد که مجوز بعدا از مجلسین تحصیل می‌شود (صحیح است) تحصیل مجوز بعد از وقوع عمل بمنزله این است که ما کسی را اعدام بکنیم و بعد بنویسیم حکم محکومیتش را بعد از اعدام از محکمه خواهیم گرفت و اینکار باز هم صحیح نیست ما در کشوری تجربه اندوخته‌ایم که گاهی دولتها یا بمقتضای مصالح وقت یا خود بر اثر اعتماد آمدند زمام مملکت را بدست گرفتند و کارهائی خارج از قاعده مشروطه و خارج از کادر قانون اساسی انجام دادند رویه شان محکوم شد وای بسا که هنوز بعضی از آنها در نتیجه چنین عملی معاقبند و ما چگونه می‌توانیم در عین حالیکه مسئولین را برای چنین کاری تعقیب می‌کنیم بمسئولین موجود اجازه بدهیم در غیاب مجلسین بکند آنچه را نشاید (صحیح است) باید در نظر داشت که در فاصله مجلس ۲۰ و۲۱ در این مملکت جریاناتی رخ داده است که بآن جریانات نام انقلاب سفید گذاشته شده است و این انقلاب سفید از طرف ملت ایران شناخته شد (صحیح است) اهداف این انقلاب بتصویب ملی رسید در نتیجه این انقلاب و این اهداف و سائقه خصوصیاتی که انقلاب دارد یعنی کوبیدن آن چیزی که نارسا است و موجود است و افکندن طرح نو برای ساختن آینده‌ای بهتر لازم می‌آید که بسائقه جریانات شدید انقلابی سفید شاه تصمیماتی گرفته بشود که تصمیمات بحکم پیروزی انقلاب مطاع ومتبع است تحصیل مجوز بعد از دوران انقلاب فقط باید باین منظور بوده باشد که اگر مصوباتی از طرف انقلاب بمرحله اجرا گذاشته شد چون بر اثر خصوصیات انقلابی تصمیماتش سریع و اجرایش بصورت چالاکانه‌ای صورت گرفته و پس از پایان انقلاب نمی‌توان بسیاری از تصمیمات سریع و چالاک بمرحله اجرا گذاشت بلکه حزم و اعتدال پس از انقلاب مطلوب است بنابراین می‌توان بعد از انقلاب تصمیماتی انقلابی را اجازه داد که متعادل کنند ومتناسب با دوران سازندگی (احسنت) آنچه که بنده می‌توانم بفهمم از این لایحه این است که دولت با تصدیق بموازین انقلاب تصمیم گرفته است لوایحی را که بسائقه خصوصیات انقلابی بمرحله صدور و اجرا رسیده است از نظر هم آهنگ کردن با طبیعت اعتدالی بعد از انقلاب اجازه می‌خواهد که آن را درست کند و بمجلس بیاورد. اگر چنین موضوعی باشد بنده می‌توانم موافق باشد والا از نظر مصالح مملکت مخالفم. (آفرین، احسنت).
رئیس – آقای نخست وزیر.
نخست وزیر – بنده فقط دو کلمه می‌خواهم عرض کنم وآن اینست که فرمایشات اقای سرتیپ پور بهترین دلیل قاطع بود از اینکه واقعا این ماده از جهت همان نظری که خودتان فرمودید بمجلسین تقدیم شده است همینطور که فرمودید یک انقلابی انجام گرفت و در این انقلاب کارها بسرعت باید پیش می‌رفت نمی‌توانستیم منتظر بشویم که با جریانات عادی کارها انجام بشود وبگذرد، اصل انقلاب که با پیشنهاد شاهنشاه بود تبصویب و تأیید ملت رسید و خواه ناخواه دولتیکه مجری این انقلاب بزرگ بود ناچار بود که وسایل پیشرفت کارها را فراهم بکند من باب مثال عرض می‌کنم همین پولیکه در مقابل خرید املاک داده شده است بهر صورت با یک تصویبنامه بوده است که حالا برای تصویب تقدیم مجلس شورایملی خواهد شد بنابراین همینطور که فرمودید ما برای پیشرفت کار ناچار بودیم یک عملیاتی را با سرعت بکنیم و برای انجام آن عملیات هم وسائلی لازم بود که همان تصویب تصویبنامههای قانونی بود و بنده بسیار شکر گذارم که باین نکته بزرگ توجه فرمودید که بهر حال مملکت ما از یک ثبات بینظیری برخوردار است الان به دوره سازندگی افتاده است و در دوره سازندگی و این اعتدال و وجود مجلسین کارها از طریق عادی خودش باید جریان پیدا کند تا انشاءالله بهدفهای عالی که داریم برسیم و فکر می‌کنم که فرمایشات جنابعالی بهترین مؤید دولت بود، بجای اینکه بصورت مخالف تلقی شود خیلی متشکردم.
رئیس- اقای یغمائی کیهان
نمایندگان – مخالفید یا موافق؟
یغمائی کیهان – موافق مشروط هستم، خواستم عرض کنم لوایحی که بعد از انقلاب آمده محترم است ولی لوایح قبل از انقلاب تکلیفش چیست، این را باید برای بنده روشن بفرمائید، لوایحی که بعد از انقلاب و در دولت جناب آقای علم است کاملا صحیح بود و محترم است ولی اگر لوایحی باشد مربوط به قبل از انقلاب و غیر از دولت ایشان مورد قبول بنده نیست باید بنده را روشن بفرمائید.
رئیس – آقای نخست وزیر.
نخست وزیر – لوایحی که تقدیم خواهد شد و آقایان در مجلس رسیدگی می‌فرمایند ملاحظه خواهید فرمود که تمام مرتبط است و بنده بیش از این توضیحی ندارم که عرض کنم وقتی لوایح تقدیم شد ملاحظه خواهید فرمود که ارتباط دارد و کاملا روشن خواهد شد که تمام ارتباط دارد با انقلاب سفیدی که انجام گرفته است.
رئیس- دیگر در کلیات لایحه نظری نیست (اظهاری نشد) رأی گرفته می‌شود بورود درشور ماده خانمها وآقایانیکه موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است. آقای سرتیپ پور نسبت بماده واحده نظری دارید. بفرمائید.
سرتیپ پور – خیلی خوشوقت هستم که جناب آقای نخست وزیر تأیید فرمودند که لوایح تقدیم شده به مجلس لوایحی است که بر اثر انقلاب سفید و مصوبه ملی و بسائقه انقلاب سفید طرح، تصویب و اجر شده است. بنابراین سند زنده و سند تاریخ غالبا همین اوراق است که در مجلس محفوظ می‌شود حال که ایشان تصدیق فرموده‌اند که مطلب آنچنان است که مجلس توضیح می‌دهد میل داشتم که موافقت بفرمایند جمله‌ای بر این ماده واحده اضافه شود. باین معنی دولت مکلف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ تصویب این قانون هر یک از تصویب نامه هائی را که احتیاج بتحصیل مجوز قانونی داشته و از تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ تا تاریخ افتتاح مجلسین ۱۴ مهر ۱۳۴۲ اضافه شود ‹‹ بر اثر جریان تحول و انقلاب شاه و تصویب مالی و سائقه آن از هیئت وزیران صادر و اجرا شده ››و ادامه اجرای آنرا ضروری میداند با اجرای آن موافقت می‌شود یک چنین جمله‌ای اضافه شود ‹‹ برا ثر جریان تحویل و انقلاب شاه و تصویب ملی و بسائقه آن از هیئت وزیران صادر و اجرا شده، با اضافه شدن این جمله ‹‹ تحول و انقلاب شاه و تصویب ملی و سائقه آن››هم ناظریم بزمانیکه انقلاب تکوین میشده وهم ناظریم بزمانیکه انقلاب خودش را نمایانده و هم ناظریم زمانیکه بعد از انقلاب لازم بود مقدماتی فراهم بشود که سازندگی باشد که هر سه مرحله واقع بین دومجلس را بتوانیم بسط بدهیم با همین جمله یا اینکه ممکن است اگر جمله دیگری که مفاد آن همین معنی را بدهد داشته باشد که بنده ممکن است با آن موافقت بکنم این نظر بنده است.
رئیس – آقای نخست وزیر.
نخست وزیر – وقتیکه لایحه بمجلس سنا تقدیم شد در مقدمه لایحه این موضوعی را که جناب آقای سرتیپ پور اشاره فرمودند و تذکر فرمودند کاملا تشریح شده، البته این گزارش کمیسیون دادگستری مربوط به ماده واحده است ولی همانطور که جنابعالی فرمودید برای ضبط در تاریخ و برای ضبط در تاریخ مشروطیت ایران، ما این مقدمه را خیلی بتفصیل بیان کردیم که البته هم در ان مجلس و هم در این مجلس مضبوط خواهد بود بنابراین نظر جنابعالی تأمین است.
رئیس – راجع باصل ماده دیگر نظری نیست (اظهاری نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود.
در ماده واحده مربوط بلایحه ارسالی از مجلس سنا درباره تصویب نامه هائی که احتیاج به تحصیل مجوز قانونی داشته پیشنهاد می‌کنم: پس از جمله ‹‹هر یک از تصویب نامه هائی را که احتیاج به تحصیل مجوز قانونی داشته واز تاریخ ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۰ تا تاریخ افتتاح مجلسین ۱۴ مهرماه ۱۳۴۲ ›› اضافه شود ‹‹ براثر جریان تحول و انقلاب شاه و تصویب ملی و بسائقه آن از هیئت وزیران صادر و اجرا شده ››
سرتیپ پور.
رئیس- آقای سرتیپ پور توضیح فرمودید حالا پیشنهادتان را مسترد میفرمائید یا خیر؟
سرتیپ پور – با توضیحی که جناب آقای نخست وزیر دادند و قطعا در صورت جلسه مجلس منعکس می‌شود بنده پیشنهادی را پس می‌گیرم. (احسنت)
رئیس- بنابراین راجع به اصل ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. چون در مجلس شورای ملی در این لایحه تغییری داده شده است برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. اقای نخست وزیر فرمایشی دارید بفرمائید.
نخست وزیر – از توجهی که نمایندگان محترم فرمودند صمیمانه سپاسگزاریم و امیدواریم همانطورکه بیان فرمودند واقعا با تمام معنی دوره سازندگی در کشور کهن سال ما پیش برود. متشکرم.
- تقدیم لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی.
۴- تقدیم لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی.
رئیس – آقای دکتر پیراسته.
وزیر کشور (دکترپیراسته)- همانطور که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است به پیروی از منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاه و طبق امر شاهنشاه یکی از مواد برنامه دولت فعلی سپردن هر چه بیشتر کار مردم بدست مردم است، در اجرای این ماده از برنامه دولت تا کنون قدمهائی برداشته شده است که از جمله تشکیل انجمنهای ده در تمام نقاط کشور است برطبق لایحه‌ای که تنظیم شده است قرار شده است که انتخاب بشوند وبه این ترتیب کار مردم ده نشین تا آن حدودی که مصلحت است بدست خودشان خواهد بود و کمک هائیکه از طریق دولت خواهد شد بوسیله انجمنهای ده و دهیاران و دهبانانیکه منتخب خود مردم هستند انجام خواهد شد، همچنین انجمنهای شهر آنچه که تا بحال بعللی منحل شده است یا انتخابات آن انجام نگرفته است (یکنفر ازنمایندگان – بقیه هم باید منحل بشود) آنچه که تا کنون منحل شده است و مصلحت بوده که منحل بشود یا اینکه انتخابات آن انجام نشده است دستور داده شده که شروع بشود گزارشاتیکه رسیده است در همه نقاط مقدمات تشکیل انجمنهای شهر فراهم شده طبیعی است که اگر انجمنی مصلحت نباشد به حیات خودش تا آخر دوره ادامه بدهد طبق پیش بینی که در قانون شده است منحل خواهد شد یکی دیگر از برنامه هائیکه دراین جهت یعنی در اجرای اصل سپردن کار مردم بدست مردم در نظر است و مکلف است دولت طبق برنامه خودش که پیروی از منویات اعلیحضرت همایونی شاهنشاه تنظیم شده است انجمنهای ایالتی و ولایتی است بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است در سال گذشته دولت تصویب نامه‌ای صادر کرد که در اجرای اصول ۲۹، ۹۰،۹۱ ،۹۲ ،۹۳ متمم قانون اساسی انتخابات انجمنهای ایالتی و ولایتی را انجام بدهد بعد‌ها در عمل ملاحظه شد که این لایحه محتاج باصلاحاتی است و لایحه‌ای که فعلا تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود لایحه‌ای است که با اصلاحات جدید تنظیم و بررسی شده وبا قید یک فوریت تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنم اما مطلبی که حالا در اینجا نبودم و شنیدم که یکی از نمایندگان محترم اشاره کرده‌اند چون صورت جلسه را ندیده‌ام که چه فرموده‌اند جوابی نمی‌دهم فقط مطلبی که یکی از آقایان نمایندگان به بنده تذکر دادند این بود که در خلال آن گفته شده است که بنده نظریات خصوصی خودم را در کارها دخالت می‌دهم تصمیم گرفتم چند ده را از یک جابجای دیگر منتقل بکنم و تابع شهرستان دیگری شود البته طبق سنت طبق قانون نمایندگان محترم اگر مطلبی را مورد نظر دارند سؤال بفرمایند بررسی می‌شود وجواب می‌دهم و اما راجع باین مطلب باید عرض بکنم که لایحه تقسیمات کشور که مورد علاقه همهاست دردست بررسی است چون تقسیمات کشور با توسعه‌ای که مملکت پیدا کرده غلط است و خیال می‌کنم نمایندگان محترم هم بیشتر مراجعاتشان به بنده راجع باین موضوع بوده است صحیح نیست که چند ده یا چند شهر را که راه دارد وسیله دارد، خط شوسه دارد تابع شهرستانی بکنیم که هیچ ارتباطی با آن ندارد (پروین – غالبا این مشکلات در کار است) راجع باین مورد دلیلش در همان مطلبی است که نمایندگان محترم قبل از بنده بیان کرده‌اند اگر مصلحت مردم اقتضاء ندارد که چند ده از یک شهرستانی جدا بشود وبیک شهرستان نزدیکتری که راه دارد وشوسه دارد وسیله ارتباط دارد متصل بشود طبیعی است بنده که بقول ایشان آن منطقه را می‌شناسم یا کسانی را دارم که قطعا بر خلاف مصلحت خودم عملی نخواهم کرد این دلیلش با خودش همراه است عرض کردم خوب است نمایندگان محترم اگر مطلبی بر ایشان ابهام دارد سؤال بفرمایند بررسی می‌شود و بعرض مجلس محترم خواهد رسید ولی این کارهائی که خواهد شد تنها این دهات نیست تمام تقسیمات کشور است مخصوصا طبق دستور جناب آقای نخست وزیر و تصمیم دولت مشغول بررسی هستیم که عنقریب لایحه تکمیلی تقسیمات کشور با اصول صحیح با اصولی که مربوط باحتیاجات مردم با در نظر گرفتن خطوط ارتباطی و مناسباتی که بین مردم هر محل هست تقدیم مجلس محترم خواهیم کرد (پروین – این آرزوی قدیمی تما مردم کشور است) چون عرض کردم نمیدانم ک در غیاب بنده چه گفته شده است منتظر خواهم شد که صورت مجلس را ببینم اگر لازم باشد توضیحات بیشتری بعرض نمایندگان محترم خواهم رسانید (احسنت).
- طرح و تصویب یک فوریت لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی
۵- طرح و تصویب یک فوریت لایحه تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی
رئیس – فوریت این لایحه مطرح است لایحه قرائت می‌شود (بشرح زیر خوانده شد).
دراجرای منویات مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه و برنامه دولت در توسعه اصول دموکراسی و سپردن کارهای محلی بدست مردم محل وبرای اجرای اصول ۲۹ و ۹۰ و ۹۱ و۹۲و ۹۳ متمم قانون اساسی پس از مطالعات کافی که نسبت باصلاح و تکمیل قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی مصوب ربیع الثانی ۱۳۲۵ قمری بعمل آمد. دولت در ۱۴ مهر ۱۳۴۱ لایحه قانونی تشکیل انجمنهای ایالتی وولایتی ر امشتمل بر ۹۲ ماده و ۱۷ تبصره طی تصویبنامه شماره ۲۶۳۰۶ تصویب نمود و مقارن افتتاح مجلسین اصلاحاتی در مواد ۵و۴۱و۴۸ تصویبنامه مزبور انجمنهای ایالتی و ولایتی را بقید یک فوریت بدینوسیله برای تصویب تقدیم می‌نماید.
نخست وزیر اسدالله علم – وزیر کشور دکتر پیراسته.
رئیس- یک فوریت لایحه مطرح است آقای دکتر عاملی مخالفید ؟بفرمائید.
دکتر عاملی – لایحه ایکه از طرف دولت تقدیم بنده است یکی از لوایح بسیار مفیدی است که مدتها انتظار اتخاذ تصمیم در مورد این لایحه از طرف مردم می‌رود و مطلبی که هست این است که با تصویب این لایحه مسلما کار مردم بخود مردم سپرده خواهد شد این لایحه لایحه‌ای است که مطالعه و دقت در آن بسیار بسیار ضرورت دارد و مخصوصا اتخاذ تصمیم مواجه خواهد شد با نظریات زیادی که از طرف مردم تقدیم خواهد شد بنابراین بنده خیال می‌کنم که این کار محتاج باشد اجازه مطالعه و دقت بیشتری بمجلس داده شود تا اینکه نظریاتیکه اتخاذ می‌شود در اختیار مردم بگذارند بصورت تصمیمات کمیسیون نهای مربوطه نظریات مردم همه در این موضوع جلب بشود در کمیسیون متخصص این موضوع مورد مطالعه قرار بگیرد و نتیجه بمجلس تقدیم بشود چنانچه این مطلب تصویب دولت هم باشد خیال می‌کنم که خودشان هم مطلب را بدون فوریت و دو شوری مطرح بفرمایند تا با دقت کافی در این موضوع تصمیم گرفته بشود واگر جهتی دارد که بایستی خیلی زود در این موضوع تصمیم گرفته بشود آنرا هم اعلام بفرمائید که ما متوجه بشویم.
رئیس – آقای وزیر کشور.
دکتر پیراسته (وزیر کشور) – بسیار خوشوقتم که می‌بینم نمایندگان محترم مجلس شورایملی با دولت هم عقیده هستند در اهمیت و اثر مطلوب این لایحه در حسن انجام کارها و دخالت دادن بیشتر مردم در کارهای خودشان غیر از این هم نمی‌تواند باشد برای این که طبعا نمایندگان مردم باید معتقد باشند که مردم بیشتر در کارهای خودشان مطالعه داشته باشند فرمایشات جناب آقای دکتر عاملی از این نظر بسیار صحیح است که باید در این لایحه دقت کافی و بررسی لازم بشود چون اهمیت فوق العاده‌ای دارد و بخصوص که برای اولین بار است لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی باین صورت مورد اجرا و عمل قرار خواهد گرفت بهمین دلیل هم بود که دولت فقط با یک فوریت تقدیم کرد و اگر این نظر نبود که بررسی شود وبه کمیسیون برود و مورد شور قرار بگیرد و نظر آقایان اهل فن و اهل نظر مورد توجه قرار بگیرد دولت با دو فوریت تقدیم می‌کرد ولی چون این لایحه متاسفانه قدری تأخیر شده است و علت تأخیر هم همین لزوم مطالعه بیشتر بوسیله اشخاص ذیصلاحیت و اهل فن و مطلع بوده که علاوه براینکه درکمیسیون‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته چندین جلسه هم هیئت دولت با دقت این مواد را مورد دقت و بررسی قرار داده بنابراین بنده استدعا می‌کنم همانطور که نظر دولت است با یک فوریت مطرح بشود و برود بکمیسیون در کمیسیون اگر آقایان اهل فن و اهل نظر، نظری داشته باشند دولت با کمال میل و دقت و حوصله مورد توجه قرار خواهد داد و اگر نظری مفیدتری باشد با کمال میل قبول می‌کنیم بخصوص که در موقع افتتاح مجلسین اعلیحضرت همایون شاهنشاهی اشاره باین لایحه مهم فرمودند همینطور که عرض کردم علت تأخیر لزوم دقت و بررسی بیشتر بود بنابراین نظر جناب اقای دکتر عاملی باینصورت تأمین می‌شود که یک فوریت تصویب بشود و بکمیسیون برود و در کمیسیون هم مورد دقت قرار بگیرد و اگر نظری هست بررسی بشود بنابراین تقاضا می‌کنم که آقای دکتر عاملی هم مخالفت خودشان ر اپس بگیرند.
رئیس – آقای صفی پور موافقید بفرمائید.
صفی پور – درمورد این لایحه اقای دکتر عاملی فرمودند باید قبلا در اختیار افکار عمومی قرار بگیرد و مردم بحث و انتقاد بکنند و بعد نتیجه گیری بشود این لایحه دومین بار است که در افکار عمومی گذاشته شده و مردم عموما رویش اظهرا نظر نموده‌اند یک بار بود که بر اثر اظهرا نظر مردم دولت مجددا این لایحه را برد در کمیسیون مخصوصی و اصلاح کرد بطوریکه بنده با مردم ارتباط دارم و حرفه واقعی من مطبوعات است می‌بینم که تسریع در این کار مورد خواست مردم است و اکثرا که با مجله امید ایران ارتباط دارند معتقدند که این کار یکی از کارهای بزرگ و اساسی مملکت است که هر چه زودتر اگر جنبه اصولی بخودش بگیرد و بمرحله عمل برسد خیلی از گرفتاری شهرستانیها مرتفع می‌شود و بنده بعنوان موافق معتقدم که آقایان با همین پیشنهاد دولت موافقت بکنند.
دکتر عاملی – با توضیحاتیکه دادند بنده مخالفتم را پس می‌گیرم.
رئیس – بنابراین رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که با فوریت این لایحه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بکمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود.
- تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
۶- تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس- چون مطلبی در دستور نداریم جلسه را ختم می‌کنیم جلسه روز یکشنبه آینده خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی