مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۲

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۷ آبان ۱۳۴۳ نشست ۱۱۲

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱

جلسه: ۱۱۲

فهرست مطالب:

۱ - تصویب صورت‌جلسه‏

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: روحانی - روستا

۳ - شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی دائر به اجازه چاپ تمبر برای کمک به طرح نجات دنیا از گرسنگی و ارسال به مجلس سنا.

۴ - اخذ رأی نهایی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا راجع‌به بودجه ۱۳۴۱ کل کشور

۵ - شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع‌به اجازه چاپ تمبر برای کمک به زلزله‌زدگان کشور و ارسال به مجلس سنا

۶ - اخذ رأی نهائی و تصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا به اجازه خرید ۱۵ دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راه‌ها.

۷- شور اول گزارش کمیسیون راه راجع‌به ساختمان شاه‌راه تهران کرج‏

۸ - قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه‏

مجلس ساعت نه وده دقیقه صبح بریاست اقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- تصویب صورت جلسه

۱- تصویب صورت جلسه

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه

آقایان مهندس آصفی –ادیب سمیعی –البرزی –مهندس انصاری –بختیار بختیاریها-پروین –حبیبی –دکتر حکیم شوشتری –سرتیپ حکمیان-دیهیم-رضوی-دکتر زعفرانلو-شاخوئی-شیخ الاسلامی –مهندس عطائی-دکتر کلانی –کنگرلو –کیوان-مهندس معینی-دکتر مهذب- بان وتربیت.

غائبین بی اجازه

آقایان مهندس ارفع-دکتر اسفندیاری-اهری-رهبر –مهندس زرآور –طهماسبی –دکتر فربود-فیصلی-دکتر مصباح زاده –مرتضوی-دکتر نجیمی-دکتر جعفری.

غائبین مریض

آقایان دکتر حاتم –سلیمانی-شکیبا-فخر طباطبائی-دکتر مبین-متولی باشی-مهرزاد.

رئیس- نسبت به صورت جلسه دقعه گذشته نظری نیست؟ آقای مهندس ارفع.

مهندس ارفع – بنده تقاظای مرخصی کرده بودم غیبت بنده بدون اجازه نبوده است.

رئیس- به کمیسیون محاسبات فرستاده شده است اصلاح می‌شود. آقای سیفی.

سیفی-اصلاح مختصری در بیانات جلسه قبل بنده است به اداره تند نویسی می‌دهم

رئیس - اصلاح می‌شود. نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آ قای معتمدی.

معتمدی - هشت فقره طومار و شکایت از اصفهان رسیده برای رسیدگی تقدیم می‌شود استدعا می‌کنم دستور فرمایند نتیجه رسیدگی به بنده اعلام شود.

رئیس - آفای صائب.

صائب - تلگرافات و نامه‌های زیادی رسیده برای رسیدگی تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای حبیبی.

حبیبی - سه فقره تلگراف از طرف خرده مالکین شهرستانهای آمل و بابل و آموزگاران روز مزد کشور که بیش از شش هزار نفر هستند رسیده آموزگاران اظهار می‌دارند که وزارت فرهنگ بخواسته‌های آنان توجهی نکرده است و بوسیله بنده استدعا کرده‌اند که بکارشان رسیدگی شود تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس - خانم جهانبانی

بانو جهانبانی - نامه‌ای از یک نفر زندانی رسیده برای رسیدگی تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای ریگی.

ریگی - دو فقره شکایت از زاهدان رسیده برای رسیدگی تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس - آقای کبیری

موسوی کبیری - چندین فقره تلگراف و نامه از نقاط مختلف رسیده برای رسیدگی تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای موسوی.

موسوی - دو فقره شکایت رسیده برای رسیدگی تقدیم می‌شود.

رئیس - آقای اوزار.

اوزار - ۷فقره شکایت رسیده که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

- بیانات قبل از دستور آقایان: روحانی – روستا

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: روحانی – روستا

رئیس - نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای روحانی بفرمائید.

روحانی - دوچیز طیره عقل است ء دم فرو بستن بوقت گفتن ء گفتن بوقت خاموشی (احسنت) از خدا می‌خواهم مطالبی که بعرض میرسانم از مواردی باشد که گفتن آن ضرورت دارد زیرا معتقدم جز در موارد مهم و ضروری که جنبه عمومی داشته باشدنبایستی وقت گرانبهای مجلس گرفته شود.

نکته دیگر که قبلا باید بعرض برسانم آنست که بنده نه در مقام نمایندگی مجلس شورای ملی بلکه وظیفه تمام افراد کشور میدانم در هر مقام و کاری هستند هنگام اندیشه و عمل بحقوق و شئون تمام افراد و مصالح تمام نقاط کشور توجه داشته باشند و خود بین نباشند بنابراین اگر ضمن صحبت نامی از نقاط و امور و سازمانهائی برد می‌شود نظری جز مطلب و مقصد نیست. آنچه باعث شد بنده بعنوان قبل از دستور عرایضی بکنم لزوم توجه بمسئله راه سازی و اصلاح راه‌های موجود در استان خراسانست (یک نفر از نمایندگان - همه استانها) که متأسفانه با همه وسعت و اهمیت و ضرورت باید عرض کنم فراموش شده است. و حال اینکه طرق ارتباطی در یک کشور حکم شریانهای بدنست و کلمه فوائد عامه (بنده صحبت رفقا را بیش از صحبت خودم می‌شنوم) و کلمه فوائد عامه که در سابق نام وزارت راه بود چه خوب انتخاب شده بود روز جمعه که فراغت و فرصتی پیدا کردم روزنامه‌های خراسان و نامه هائی که چند روز بود نتوانسته بودم بخوانم مطالعه نمایم در جراید خبری بود که در راه قوچان بمشهد اتومبیل حامل سه نفر مهندس جوان که درپی انجام وظیفه بوده‌اند بواسطه وجود گرد و خاک و خرابی راه با یک ماشین دیگر تصادف کرده و دو نفر از آنها در دم جان سپرده‌اند و دیگری را به بیمارستان منتفل کرده‌اند خدا کند او معالجه شود و از مرگ نجات یابد.

نامه دیگری از یک نفر جوان کارمند فرهنگ که دانشجوست بود او نوشته بود چند ماه فبل پدرم با چهار نفر از بستگانم در یک اتومبیل سواری از مشهد عازم طبس بودند درگردنه‌های راه تربت حیدریه که گردنه مرگ نام نهاده‌اند با یک تانکر تصادف و همه از بین رفتند و این حادثه جانگداز که زندگی ما را مختل کرده حواس مرا مختل نموده قادر بکار و تحصیل نیستم با فروش آخرین ما یملک بخارج می‌روم شاید معالجه و بتوانم تحصیلاتم را ادامه دهم و عضوی مفید بکشور بازگردم از بنده خواسته بود که وزارت فرهنگ با مرخصی او و یا انتظار خدمت موافقت کند خواندن این نامه و خبر روزنامه خاطرات گذشته بود از حوادث ناگوار در راه‌های خراب خراسان یادم آورد وبفکر چاره اندیشی بودم که رادیو جزو اخبار مسافرت جناب آقای منصور نخست وزیر بفارس موضوع ساختمان راه بوشهر را اعلام کرد. خبر چنین بود :۲۸۰ کیلومتر راه را ظرف ۱۸ ماه با ۲۳۵ میلیون تومان خواهند ساخت یعنی برای هر راه هزار تومان ایکاش با این مبلغ تمام شود زیرا کمتر دیده وشنیده‌ایم با اعتبار پیش بینی شده کاری تمام شود تازه این مبلغ گزاف غیر ازهزینه مطالعه است که سازمان برنامه مستقیم ووسیله موسسات مشاور وسازمان وسیع نقشه برداری خود خرج کرده است. شنیدن این خبر که حاکی از وجود اعتبار گزاف است بنده را بران داشت که توجه مجلس محترم ودولت را به ضرورت تسطیح واصلاح راه‌ها ی خراسان جلب کنم (دکتر شفیع امین –راه آذربایجان بدتر از راه مشهد است) آقایان همه مسبوقند مشهد که مرکز خراسان است محل مرقد منور حضرت ثامن الا ئمه ومورد توجه کلیه شیعیان ایران وجهانست وهمه ساله عده کثیری باین شهر می‌روند وخرابی راه‌های خراسان مایه زحمت وزیان همه مردم ومسافرین است که گاه از اوقات سبب اتلاف نقوس می‌شود خراسان یکی از مراکز مهم تولید انواع محصولات می‌باشد واگر راه‌ها خوب وسهل العبور باشد محصولات ارزانتر وبهتر، سریعتر بمقصد می‌رسد وبدیهی است سود ان عاید همه مردم کشور می‌گردد ولی راه‌های خراسان همه همان راه‌های کاروان رو سابق است که اندکی بتدریج وسعت یافته ومسلم است که با تحول وتغییری که در میزان ظرفیت قدرت سرعت وافزایش وسائط نقلیه رخ داده مطلقاًًتناسبی ندارد در همین راه قوچان –مشهد این ایام علاوه بررفت وآمد معمولی وعادی روزانه بیش از چهار کامیون برای حمل چغندر قند بکار خانه‌های آبکوه چناران، شیروان وفریمان در آمد ورفت می‌باشند خوب تصور فرمائید چه طوفانی درراه خاکی که زیر سازی هم ندارد بپا می‌شود وعبور ومرور چه زحمت ومرارت وخطری دارد سای گذشته آقای وزیر راه در یک جلسه حضور نمایندگان خراسان اظهار داشتند راه از مشهد بقوچان وبجنورد که امتداد راه تهران –گرگانست ساختمان اساسی آنرا از اول سال ۱۳۴۳ شروع کنند گردنه‌های بین مشهد وتربت حیدریه را تغییر دهند یا اصلاح نمایند راه از مشهد بفریمان وجام تا مرز افغانستان را اصلاح واسفالت کنند وبرای اتصال راه کرمان بخراسان از طریق راور دیهوک پنجاه میلیون ریال اعتبار خواستند که بسازند. همچنین راه‌های فرعی وسیع دیگر که جزءبرنامه عمرانی سوم دیگر است بموقع شروع کنند ولی متأسفانه تا این تاریخ از هیچکدام از این اقدامات ووعده‌ها اثری نیست وانچه می‌شنویم پرت شدن اتومبیل‌ها تصادفات وتلفات نفوس است (احسنت) بوزارت راه هم که مراجعه می‌شود میگویند اعتباری ندارد وبا کمال تأسف چند روز قبل که از اولیاء زارت راه خواستم لااقل چند دستگاه ماشین برای جنوب خراسان اختصاص دهند واعتباری بدهند که تعمیرات ضروری انجام شود گفتند اعتباری ندارد که کارهای جاری شن ریزی معمولی را هم انجام دهند حتی مدیر کل راه برای فرستادن چند دستگاه ماشین موجود به شهرستانهای جنوبی پیشنهاد می‌کرد هزینه سوخت وفوق العاده مأمورین را شهدارها انجام بدهد ملاحظه فرمائید آقایان چه تناقضی در کار است در یک سازمان برای یک کیلومتر راه یک میلیون تومان اعتبار تأمین ومصرف می‌شود اما دستگاه دیگر مملکت آنهم دستگاه مسئول یعنی وزارت راه برای دویست وپنجاه کیلومتر راه بین راور دیهوک که کرمان وبنادر جنوب را بخراسان متصل می‌کند پنج میلیون اعتبار می‌خواهند سازمان برنامه اعتبار نمی‌دهد مردم کرمان از مسیر یزد، اصفهان، تهران به مشهد بایستی ۳۷۰فرسنگ راه طی کنند در طورتیکه از طریق راوربه دیهوک تا مشهد ۱۵۰ فرسنگ راه است (یک نفر از نمایندگان –۱۳۰ فرسنگ) خیلی متشکرم ۱۳۰ فرسنگ که یکصدو ده فرسنگ آن شوسه ومورد استفاده است وبا صرف پنج میلیون تومان استان وسیع کرمان که در بن بست واقع شده با خراسان ارتباط مستقیم پیدا می‌کند واز هزینه هنگفتی که برای تأسیسات بندر عباس می‌شود استان خراسان که از لحاظ وسعت وجمعیت وتولید یک ششم کشور است بهره مند می‌شود ولی این فکر راکه خواست مردم خراسان وکرمانست ومورد توجه سازمان برنامه واقع نمی‌شود و می‌خواهند مسیری را انتخاب کنند که مثل راه بوشهر میلیارد‌ها خرج داشته باشد و فرسنگها دورتر شود بنده یکدفعه دیگر هم در موقع طرح لایحه سازمان نقشه برداری عرض کردم نمیدانم این سازمان برنامه که اتفاقاً جوانان دانشمند و کاردان کشور در آنجا جمع شده‌اند و غالب آنها را که می‌شناسم مردمانی وطن پرست و درست و مطلع می‌باشند چرا برای صرف اعتبارات مملکت چنین چاه ویلی شده است امیدوارم جناب آقای منصور نخست وزیر چنانکه در آغاز کار برای اصلاح ادارات و سازمانها وعده دادند و در بعضی موارد هم حتی موفق با صلاحات اساسی شده‌اند هر چه زودتر اقدام فرمایند سازمان برنامه بصورتی در آید که خود مختاری‌ها و خرج تراشی‌ها بکلی موقوف شود معایب این طرز کار و خرج تراشیها این است عده معدودی که بعناوین مختلف از این اسراف و تبذیر بهره مند می‌شوند زندگی غیرعادی برای خود درست می‌کنند و دیگر افراد همطراز خود را بهوس می‌اندازند و چون از طریق معقول و صحیح تحصیل عواید گزاف میسر نیست سبب انحراف افراد می‌شود. اعتباراتی که باید صرف انجام امور مفید بشود و عامه مردم بهره مند گردند هدر می‌شود و اجرای منویات ملو کانه که عمران و آبادی مملکت رفاه و آسایش عامه مردم است بتأخیر و تعویق می‌افتد و با لطبع نارضایتی هم ایجاد می‌کند. شواهد و موارد بیشماری در ایناب هست که بامید توجه عاجل دولت از ذکر آنها خود داری می‌شود و بامعذرت از آقایان محترم عرایض خود را خلاصه می‌کنم:

۱- وزارت راه هر چه زودتر با تحصیل اعتبار از همین مبالغی که دویست سیصد میلیون تومان خرج می‌شود برای اجرای پروژه‌های راهسازی خراسان مرمت و اسفالت راههای آن استان که مورد استفاده تمام مردم کشور و زائرین پاکستان و افغانستان و سایر نقاط جهانست اقدام نماید (دکتر امین - توجهی براههای دیگر استانهای کشور بشود) همینطور است که میفرمائید. همانطور که عرض کردم جناب آقای دکتر امین معتقدم که ما و همه افراد بفکر همه جای کشور باشیم خاطر شریف هست که افتخار خدمتگزاری تبریز را داشتم روزی با آقای گلشائیان استاندار از شهر بخارج برای سر کشی می‌رفتیم آقای گلشائیان توی اتومبیل به بنده گفت اصلاع حاصل کرده‌ام که ریلهای موجود در میانه را به شاهرود می‌برند برای راه شاهرود به خراسان و تهران تلگراف کنید که این اقدام صحیح نیست بنده هم گفتم چشم بعد از چند دقیقه‌ای که راه طی کردیم دیدم که آقای گلشائیان میخندند گفتم چه فکر کردید که می خندید گفتند به روحانی خراسانی می‌گویم تلگراف کنید ریل راه آهن از میانه به شاهرود را برای خراسان نبرند با کمال خونسردی گفتید چشم. گفتم از روی ایمان گفتم برای من خراسان و آذربایجان ندارد تمام نقاط مملکت باید مورد توجه باشد و بخصوص سکونت من در این مرحله از اینجهت است که آذربایجان را با اطلاعی که بدست آورده‌ام الان مورد توجه بیشتری است و خراسان می‌تواند اینکار را به تأخیر بیندازد و الا همه باید بفکر همه جا باشیم.

رئیس - آقای روحانی وقت جنابعالی تمام شد.

روحانی - دو سه دقیقه ممکن است آفای روستا از وقت جنابعالی استفاده کنم؟

روستا -دو سه دقیقه اشکالی ندارد.

روحانی - دوم اتصال راه کرمان بخراسان از طریق راور دیهوک را جزو برنامه سوم بپذیرند و بمصداق یک روز خرج مطبخ تو رزق سال ماست اعتبار ۵ کیلو متر راه بوشهر را برای رفع احتیاج ضروری مردم دو استان کشور اختصاص دهند.

۳- دولت اعتبار اسفالت راههارا که طبق قانون خاص وصول می‌شود ومتجاوز از بیست سال است سالی لااقل سیصد میلیون ریال از این بابت دریافت وسهمی بخراسان اختصاص داده نشده باتوجه بوسعت وطول راههای کشور به استانها تقسیم نمایند ودر مرکز هر استان کمیسیونی تحت نظر استاندار با شرکت رؤسای راه، آبادانی ومسکن فرمانداران، شهرداران استان برنامه‌ای که بارعایت الا هم فالاهم تنظیم وبه مصرف برسد تا همه استان استفاده نمایند ومتدرجاًراه‌ها اسفالت شود. چون وقت بنده تمام شداز ذکر مطالب دیگری که داشتم صرفنظر می‌کنم ومطالب دیگر را بعداًعرض خواهم کرد (احسنت)

رئیس- آقای روستا

روستا- بااجازه همکاران گرام، امروز می‌خواهم از طرف قاطبه تجار واصناف وپیشه وران کشور درباره موضوعی بسیار مهم وحساس که جنبه بین المللی بخود گرفته است و بایستی بدان شاهکار جهانی نام داد مطالبی به استحضار برسانم. اینموضوع عبارتست از پیام تاریخی شاهنشاه به کنفرانس یونسکو در مورد مبارزه با بیسوادی وتشکیل سپاه دانش بین المللی که بنده معتقدم درباره اثرات نیکوی آن هر چه بگویند وبنویسند باز هم یک در هزار حق ادا نشده است. رهبر والا مقام ما که درتمام دوران پرافتخار سلطنت همواره وجودشان مایه برکت وافکار بلند ومترقی شان منشاءخیر وصلاح ملک وملت بوده وهست وخواهد بود در حساس ترین موقعیت با نواختن نا قوس هشیاری دنیا را متوجه وجود چندین میلیون مردم بیسواد گیتی که چون غده سرطانی پایه واساس ملیت وقومیت بشر را به نیستی تهدید می‌کند فرمودند وبارساله تکان دهنده وتاریخی خود از سران دول خواستند که برای تأمین صلح ونجات بشر از محو ونابودی به مؤثرترین عامل آن یعنی بوجود میلیونها نفربیسواد ومحروم از علم ودانش بیندیشند وباهمکاری بین المللی وتجمع نمایندگان فرهنگی خود بهترین وفوری ترین طرح را تهیه نمایند و مبارزه با بیسوادی را که بالاترین وسیله دفاع از صلح و بقاء بشر است آغاز نمایند.

پیام ۱۹ اکتبر (۲۷مهر ماه) شاهنشاه که در سیزده همین دوره مجمع یونسکو بوسیله هیئت نمایندگی ایران خوانده شد و برای سلاطین و روسای جمهوری کشورها ارسال گردید یکبار دیگر نام ایران و ایرانی را با این افکار و ایده‌های ترقی خواهانه و صلح طلبانه بر سر زبانها انداخته و جالبترین مطلب روز برای دستگاههای انتشاراتی کشور هاشد پاسخهای مثبت و مهیج که از طرف زمامداران ممالک کوچک و بزرگ رسیده و می‌رسد و از رادیو پخش ودر جراید درج می‌گردد شنیدن و خواندنش چنان غرور آور و شادی بخش است که درک لذت توأم با افتخار آن آدمی را سر مست و از خود بیخود می‌سازد (صحیح است) در دنیائی که کشورهای بزرگ و متمدن دائماً برای خورد کردن یکدیگر نقشه طرح می‌کنند و در عین تظاهر به طرفداری از خلع سلاح پیوسته در تقویت و توسعه قوای دفاعی خود می‌کوشند و مخترعین و مکتشفین آنها هر روز وسیله کشنده تری برای محو و نابودی بشر ارائه میکنندء در عهدی که حوادث خلق الساعه و هولناک از هر طرف هجوم آور و بوی خون و باروت و گرد انفجارات اتمی از دور و نزدیک شامه‌ها را رنج می‌دهد و برادرکشی و خونریزی از کارهای عادی و روز مره است و هر زمامدار مال اندیشی بفکر آنستکه لااقل بتواند کشور خود را از حوادث مصون و محفوظ بدارد و اوضاع داخلی خود را جمع و جور کند در یک چنین موقعیتی از یک مملکت۲۰ میلیون نفری آسیائی رهبری توانا و عدالتخواه و بشر دوست قدمردانگی برافراشته و جهانیان را برای مبارزه دسته جمعی با دیو جهل و نادانی دعوت می‌نماید و ندا در می‌دهد که من خود ابتدا در کشورم عمل کردم و نتیجه نیکو گرفتم ای جهانیان بیائید و شما هم از این تز پیروی کنیدو در نجات میلیونها مردم بیسواد کشورهای خود دست یگانگی و اتحاد بیکدیگر بدهید و متفقاً گام موًثر و مفیدی در اینراه بردارید و کمک کاملا شایسته‌ای بصلح و آرامش بین المللی بنمائید. این دعوت چنان قاطع و تکان دهنده بود که بی اختیار سران کشورها را به تحسین و تکریم واداشت و آنان را چنان تحت تاُثیر قرار داد که بدون درنگ از این پیشنهاد نجات بخش بشر حسن استقبال نموده و آمادگی بدون قید و شرط خود را جهت این همکاری اعلان داشتند. اینها اظهار نظر و ادعای بنده وامثال بنده نیست بلکه مفاد پیامهائی است که مرتباً می‌رسد و در جراید منتشر می‌گردد و همه کم و بیش از آن آگاهند با این تفاصیل ما نباید بخود ببالیم؟ و بداشتن چنین شاهنشاهی دانا و توانا و مال اندیش که داروی قطعی نجات بشر از جهل و نادانی را کشف و بجهانیان ارائه فرموده‌اند فخر و مباهات کنیم افتخار و مباهات ما روزی تکمیل خواهد شد که این ایده مقدس شاهنشاه بوسیله کلیه کشورها بمرحله عمل و اجرا در آید و ما شاهد و ناظر نتایج بسیار عالی آن باشیم که انشاء الله آنروز هم دیر نخواهد آمد.

از خداوند متعال خواهانیم که شاهنشاه محبوب و میهن عزیز ما را از گزند حوادث و کینه دشمنان در پناه خود حفظ و حراست فرمایند (احسنت) و بمانیز این سعادت رانصیب کند که در راه اجرای منویات مقدس رهبر لایق و کاردان خود توفیق کامل حاصل نموده ووظیفه‌ای را که نسبت به مملکت و مردم برعهده داریم صادقانه و بنحو احسن و رضایتبخشی انجام دهیم (انشاء الله).

انشاءالله ضمناً دو فقره شکایت بود یکی راجع (چند نفراز نمایندگان –راجع بمالک ومستأجر) البته آقایان انتظار دارند مربوط به مالک ومستأجر باشد ولی فقیه مالک ومستأجر فعلاراکد مانده یکی مربوط به کارمندان ثبت اسناد است ودیگری مربوط به یک مشت پینه دوز یا واکسی است که در هر حال که نسبت به اجرای بیمه‌های اجتماعی نظراتی دارند که عیناًتقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس- آقای کنگرلو (عده‌ای از نمایندگان نیستند).

- شور دوم وتصویب گزارش کمیسیون دارائی دائر به اجازه چاپ تمبر برای کمک بطرح نجات دنیا از گرسنگی وارسال بمجلس سنا

۳- شور دوم وتصویب گزارش کمیسیون دارائی دائر به اجازه چاپ تمبر برای کمک بطرح نجات دنیا از گرسنگی وارسال بمجلس سنا

رئیس –وارد دستور می‌شویم شور دوم گزارش راجع به چاپ تمبر برای کمک بطرح نجات دنیا از گرسنگی مطرح است فرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی درجلسه ۱۱آبان ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای کشاورزیان معاون وزارت پست وتلگراف وتلفن لایحه شماره ۱۶۸۴-۴۲/۱۰/۱۵دولت راجع بچاپ تمبر برای کمک بطرح نجات دنیا از گرسنگی را که گزارش شور اول آن بشماره ۱۰۱۰چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد وبا توجه به پیشنهادات واصله با اصلباحی بشرح زیر تصویب نمود:

ماده واحده- بوزارت پست وتلگراف وتلفن اجازه داده می‌شود از تمبر‌های یادگاری که به مناسبت طرح نجات دنیا از گرسنگی مرکب از سه قطعه ۲و۶و۱۴ریالی (دو-شش-چهارده) بهای هر سری ۲۲ریال (بیست ودو ریال) طبع واز اول فروردین ماه ۱۳۴۲ منتشر نموده است از هر نوع یکصد هزار قطعه (۱۰۰۰۰۰)مجموعاًسیصد هزار قطعه(۳۰۰۰۰۰)که بهای آنها بالغ بردومیلیون ودویست هزار ریال (۲۲۰۰۰۰۰ریال) میگرددبنفع سازمان خواربار کشاورزی ملل متحد اختصاص وبرایگانت از طرف خزانه داریکل بانظر وزارت پست وتلگراف وتلفن عیناًبوزارت کشاورزی تحویل شود تا بسازمان خواربار کشاورزی ملل متحد(F.A.O)برای اهداءبسازمان مزبور ارسال گردد.

رئیس کمیسیون قوانین دارائی –خواجه نوری.

گزارش شور دوم از کمیسیون پست وتلگراف و تلفن بمجلس شورای ملی

در جلسه ۱۲آبان ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای کشاورزیان معاون پست وتلگراف لایحه شماره ۱۶۸۴-۴۲/۱۰/۱۵دولت راجع بچاپ تمبر برای مکم بطرح نجات دنیا از گرسنگی رابرای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد وگزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید نمود اینک گزارش انرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون پست وتلگراف وتلفن –کهندس معینی زند.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به ماده واحده وکلیات اخرش یکجا رأی می‌گیریم خانها وآقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند۹تصویب شد برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.

-اخذ رأی نهائی وتصویب لایحه قانونی واصله ا زمجلس سنا راجع به بودجه ۱۳۴۱ کل کشور

۴-اخذ رأی نهائی وتصویب لایحه قانونی واصله ا زمجلس سنا راجع به بودجه ۱۳۴۱ کل کشور

رئیس- لایحه بودجه سال ۱۳۴۱از مجلس سنا برگشته قرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترک مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۴ مربوط به لایحه شماره ۲۸۲۰-۱۳۴۱/۶/۲۰دولت ۰مربوط به تصویبنامه‌ها) راجع به بودجه سال ۱۳۴۱کل کشور که طی شماره ۱۲۸۲۳-۱۳۴۳/۳/۱۸از ان مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۹آبانماه ۱۳۴۳ مطرح ویک فوریت وبعداًلایحه مزبور عیناًبتصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور برای اخذ رای نهائی بضمیمه ایفاد می‌شود.

رئیس مجلس سنا –مهندس شریف امامی.

رئیس- نسبت به این لایحه با ورقه رأی گرفته می‌شود.

(اسامی نمایندگان بترتیب ذیل بوسیله منشی اعلام ودر محل نطق اخذ رأی بعمل آمد):

خواجه نوری - دکتر ضیائی - مهندس ریاحی - مهندس کمانگر - دکتر معتمدی وزیری - خانم جهانبانی - روحانی - مهندس ارفع - دکتر کیان - ریگی - مهندس پروشانی - کنگرلو - دکتر رهنوردی - مافی - موسوی زند - سعید وزیری - دکتر یزدان پناه - مهندس برومند - دکتر مهدی زاده - دکتر یگانگی - مهندس صدقیانی - مهندس معینی زند - مهندس جلالی - بانو ابتهاج سمیعی. مهندس آصفی - ثامنی - مهندس مجتهدی - مهندس عدلی - مهندس بهبودی - مهندس زنجانچی - دکتر خطیبی مهندس صائبی - کسرائی - دکتر نجیمی - زرآور - مهندس اسدی سمیع - مهندس اخوان - ادیب سمیعی - دکتر شفیع امین - دکتر مصباح زاده - اهری - مهندس والا - بوشهری - ملکشاه ظفر - معتمدی - دکتر الموتی - دکتر پور هاشمی - صائب - سیفی - حقشناس - دکتر سامیراد - باغمیشه - صائبی - قراچورلو - دکتر سعید حکمت - محدث زاده - لفوطی - پاک ذات - نیاکان - هیرا د - محسنی - حاذقی - دکتر حسینی - امینی خراجی - طالب زاده رودسری - سرتیب پور - اقبالی - میرهادی - مهندس آراسته - مهندس ریاضی - حبیبی - دیهیم - نکوزاد - کورس - دکتر قراگزلو - نصیری - رهبر - رجائی آموزگار - کمالوند - دکتر صالحی - کبیری - کیهان یغمائی - ارسنجانی - جهانگیری پور ادبی - بهادری - علی مرادی - دکتر غنی - تبریزی - فهیمی - زهتاب فرد - میرزاختائی - قاسم مرادی - حکمت یزدی - کلانتر هرمزی - ابراهیمی - زرگرزاده - پژند - ضابطی طرقی - شفیعی پور کرمانی -اولیاء - مبارکی - ساگینیان - مللک زاده آملی - میرافضل - فولاد وند - دکتر وحیدنیا - بانو نفیسی - دکتر بقائی یزدی - نیری - دکتر رمضانی - مهندس بهبودی - روستا - اوزار - موسوی ماکوئی - مهندس کیا - دکتر اسدی – صادق احمدی.

(آراء مأخوذه شماره شدو نتیجه بشرح زیر اعلام گردید)

• موافق ۱۲۸ -
• مخالف ۱ ورقه -
• سفید بی اسم علامت امتناع سه برگ.

رئیس- لایحه با ۱۲۸ رأی موافق تصویب شد وبدولت ابلاغ می‌شود.

اسامی موافقین

آقایان دکتر عدل –دکتر المدتی –موسوی ماکوئی-مهندس اخوان-بدر صالحیان-تبریزی –فهیمی-ادیب شمیعی- باغمیشه-ساگینیان-ریگی –اوزار-ملکزاده املی-دکتر غنی-دکتر وحیدنیا-پژند-میر افضل-طالب زاده دودسری –محسنی –حسینی-شکیبا-حاذقی-مهندس ریاضی۰محدث زاده قراچورلو-بانوابتهاج سمیعی-دکتر یگانگی –ارسنجانی-مهندس معینی زند –مهندس بهبودی-معتمدی-دکتر شفیع امین –دکتر پور هاشمی-هیراد-نوربخش-حیدر صائبی-لفوطی-میرهادی-دکتر مصباح زاده حبیبی-مهندس جلالی نوری –سرلشگر نکوزاد –مهندس زنجانچی-دکتر نجیمی-دکتر سعید حکمت-مهندس اراسته رهبر –مهندس والا-اقبالی –نصیری-دکتر قراگوزلو-دیهیم-کورس-دکتر مدنی-کیهان یغمائی-جهانگیری-آموزگار-دکتر صالحی-رجائی-قاسم مرادی-بهادری-پورادبی-زهتاب فرد-ختائی قلعه جوقی-کلانتر هرمز ی-فولادوند-حکمت یزدی-علی مرادی-بانونفیسی-زرگرازده حاجی باغلو-اولیاء-مهندس اسدی سمیع –شفیع پور کرمانی-مهندس کیا-صفی پور –مبارکی-صادق احمدی-کسرائی-مهندس زراور –مهندس صائبی-مهندس عدلی-دکتر خطیبی-دکتر موثقی-سعید وزیری-مهندس ریاحی-روحانی-مهندس کمانگر مهندس مجتهدی-روستا-دکتر ضیائی-مهندس پروشانی-خواجه نوری-دکتر مهدی زاده –دکتر معتمد وزیری-مهندس ارفع-زند-دکتر رهنوردی-مافی-دکتر یزدان پناه-بانوجهانبانی-پزشکی-مهندس آصفی-دکتر عدل طباطبائی-موسوی-کمالوند-مهندس برومند-مهندس جلالی-دکتر بقائی یزدی-مهندس صدقیانی- توسلی-امینی خراجی-ثامنی-دکتر کیان-صائب-نیری-سیفی-دکتر سامی راد-بوشهری-ضابطی طرقی-پاک ذات-ظفر-ویلیام ابراهیمی-کنگرلو-غلام نیاکان-حق شناس-اهری.

- شور دوم وتصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع به اجازه چاپ تمبر برای کمک بزلزله زدگان کشور وارسال بمجلس سنا

۵- شور دوم وتصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع به اجازه چاپ تمبر برای کمک بزلزله زدگان کشور وارسال بمجلس سنا

رئیس- شور دوم گزارش مربوط به چاپ تمبر برای کمک بزلزله زدگان کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۱۱ آبان ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای کشاورز یان معاون وزارت پست و تلگراف و تلفن لایحه شماره ۱۶۸۴- ۱۵|۱۰|۴۲دولت راجع بچاپ تمبر برای کمک بزلزله زدگان کشور را که گزارش شور اول آن بشماره ۱۰۰۹ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهاد‌های واصله با اصلاحی بشرح زیر تصویب نمود:

ماده واحده - بوزارت پست و تلگراف و تلقن اجازه داده می‌شود بمناسبت کمک به زلزله زدگان کشور یک قطعه تمبر یادگاری با دو نرخ ۱۴ ریال بعلاوه ۶ ریال جمعاً بیست ریال و به میزان دومیلیون قطعه چاپ و بهای کاغذ از در آمد حاصله مبلغ شش ریال از هر قطعه تمبر مزبور برای کمک بزلزله زدگان اختصاص و بحساب مخصوص خزانه دار یکل منظور گردد که در اختیار شیر و خورشید سرخ ایران قرار گیرد و مازاد آن جزء در آمد پستی محسوب شود.

• تبصره - مدت اعتبار این تمبر تا پانزدهم بهمن ماه ۱۳۴۴ خواهد بود.

رئیس کمیسیون قوانین دارائی - خواجه نوری.

گزارش شور دوم از کمیسیون پست و تلگراف و تلفن بمجلس شورای ملی

کمیسیون پست و تلگراف و تلفن در جلسه ۱۲ آبانماه ۱۳۴۳ با حضوز آقای کشاورزیان معاون وزارت پست و تلگراف لایحه شماره ۱۶۸۴- ۱۵|۱۰|۴۲ دولت راجع به چاپ تمبر برای کمک بزلزله زدگان را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارم.

رئیس کمیسیون پست و تلگراف - مهندس معینی زند.

رئیس - ماده واحد مطرح است نظری نیست؟ آقای مهندس صائبی.

مهندس صائبی - در تبصره ماده واحده مدت اعتبار نوشته شده در صورتیکه مدت انتشار باید باشد.

خواجه نوری - مدت اعتبار است.

رئیس - آقای کشاورز یان.

کشاورزیان –(معاون وزارت پست وتلگراف)-مدت اعتبار وانتشار هر دو یک معنار امید هد چون همیشه در متن لایحه نوشته شده اعتبار ودر حقیقت ناظر بر انتشار می‌باشد ما هم اینجا نوشته‌ایم اعتبار وفرق نمی‌کند نظر جنابعالی تأمین است چون مادامیکه این تمبرها اعتبار دارد منتشر می‌شود تمبر جاری مملکت نیست ۰نمایندگان –بفرمائید پشت تریبون) عرض می‌کنم که این تمبرها تمبرهای مخصوصی است وتمبرهائیکه تمبر رایج باشد مادامیکه انتشار دارد معتبر است این تمبرها انتشارش برای یک مدت محدودی است بنابراین مادامیکه این تمبرها انتشار دارد مفتبر است ودر واقع همان نظر جنابعالی است و فرقی نمی‌کند.

رئیس- نظر دیگری نیست؟۰(اظهاری نشد) بماده واحده وکلیات آخر آن یکجا رأی می‌گیریم خانمها و؟ آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب بمجلس سنا فرستاده می‌شود.

- اخذ رأی نهائی وتصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا به اجازه خرید ۱۵دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راهها

۶- اخذ رأی نهائی وتصویب لایحه قانونی واصله از مجلس سنا به اجازه خرید ۱۵دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راهها.

رئیس- لایحه مربوط بخرید ۱۵دستگاه کامیون کمپرسی برای راههای اسفالته از مجلس سنا رسیده است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۸مربوط بلایحه شماره ۱۸۴۶۵-۱۳۴۲/۱۰/۴دولت (مربوط به تصویب نامه‌ها) راجع بخرید ۱۵ دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راههای اسفالته که ضمن شماره ۳۹۲۵-۱۳۴۳/۱/۲۹از آن مجلس محترم بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه شنبه ۹آبانماه ۱۳۴۳مطرح ومورد شور واقع وبه تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانونی مزبور جهت اخذ رأی نهائی بضمیمه ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا –مهندس شریف امامی.

فانون راجع به خرید ۱۵ دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راههای اسفالته:

ماده واحده-وزارت راه مجاز است پانزده دستگاه کامیون کمپرسی برای حفاظت راههای اسفالت شده کشور از محل اعتبار دوازده میلیون ریالی که چهار میلیون ریال آن از اعتبارات سازمان برنامه و هشت میلیون ریال بقیه از محل اعتبارات بودجه وزارت خانه مزبور می‌باشد با رعایت کامل مقررات مربوطه خریداری نماید.

لایحه قانونی فوق مشتمل بریک ماده که لایحه آن بموجب ماده واحده مصوب بیستم آذر ماه یکهزار و سیصد و چهل و دو تقدیم شده بود در جلسه روز شنبه نهم آبانماه یکهزارو سیصد چهل و سه شمسی بتصویب مجلس سنا رسد.

رئیس مجلس سنا - مهندس شریف امامی.

رئیس - نسبت این لایحه با ورقه رأی می‌گیریم.

(اسامی نمایندگان بترتیب ذیل بوسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی بعمل آمد)

اسامی رأی دهندگان

آقایان خواجه نوری - مهندس جلالی نوری - مهندس ریاحی - مهندس کمانگر - روحانی - دکتر مبین - دکتر ضیائی - بانو جهانبانی - بانو ابتهاج سمیعی مافی - زند - موسوی - دکتر دهنوردی - دکتر وحیدنیا - مهندس پروشانی - ریگی - مهندس ارفع - مهندس صائبی - مهندس برومند - دکتر یزدان پناه - مهندس آصفی - توسلی - پزشکی - زنجانچی - دکتر مدنی - مهندس بهبودی - مهندس عدلی - دکتر بقائی یزدی - مهندس مجتهدی - دکتر عدل طباطبائی - ثامنی - مهندس آراسته - مهندس صدقیانی - ارسنجانی - مهندس معینی زند - دکتر کیان - محسنی مهر - دکتر رمضانی - کسرائی - احتشامی - بدر صالحیان - مللک زاده آملی - سعید وزیری - مهندس جلالی - دکتر نجیمی - مهندس زرآور - دکتر مهدی زاده - مهندس اخوان - مهندس اسدی سمیع - ادیب سمیعی - دکتر یگانگی - حبیبی - دکتر الموتی - دکتر سعید حکمت - کنگرلو - کورس - دکتر غنی - دکتر قراکزلو - نصیری - حاذقی - امینی خراجی - سرتیب پور - اقبالی - شیخ الاسلامی - میر هادی - محدث زاده - رهبر - لفوطی - پاک ذات - غلام نیاکان - هیراد - دکتر پور هاشمی - سیفی صائب - حق شناس - باغمیشه - صائبی - قراچور لو - دکتر شفیع امین - اهری - روستا - مهندس والا - بوشهری - معتمدی - دکتر سامیراد - یغمائی - جاوید - جهانگیری - طالب زاده - رودسری - رجائی - دکتر صالحی - موسوی کبیری - فولادوند - کمالوند - آموزگار - پور ادبی - نور بخش - بهادری - علی مرادی - تبریزی - فهیمی - ایلخان - تهرانی - ذهتاب فرد - ختائی - فاسم مرادی - حکمت یزدی - اولیاء - دکتر صائب قلم - ابراهیمی - ذبیحی سلطان احمدی - زرگرزاده - پژند - ضابطی - شفیعی پور کرمانی - مبارکی - دکتر عدل - ساگینیان - بانو نفیسی - نیری - دکتر اعتمادی - بالاخانلو - ظفر - کلانتر هرمزی - موسوی - ماکوئی - اوزار - کشفی - دکتر خطیبی - مهندس کیا - صادق احمدی - مهندس ریاضی - مهندس مالک - دیهیم.

(شماره آراء بعمل آمده ۱۴۰ ورقه سفید موافق شمرده شد)

رئیس - لایحه با ۱۴۰ رأی موافق تصویب شد و بدولت ابلاغ می‌شود.

اسامی موافقین

مهندس زنجانچی - مهندس فیروز عدلی - سعید وزیری - دکتر عدلی طباطبائی - مهندس بهبودی - دکتر نجیمی - احتشامی - کسرائی - ملکزاده - آملی - دکتر مهدی زاده - دکتر بقائی یزدی - مهندس زرآور - دکتر اسدی - دکتر اسفندیار یگانگی - مهندس اخوان - مهندس اسدی سمیع - دکتر سعید حکمت - حاذقی - مهندس مجتهدی - شیخ الاسلامی - دکتر قراگوزلو - دکتر مبین - رهبر - نصیری - محدث زاده - مهندس جلالی - کنگرلو - اقبالی - شفیعی پور کرمانی - موسوی - مهندس کمانگر - دیهیم - ریگی - بانو جهانبانی - مهندس صدقیانی - زند - امیراحمدی - بانو نفیسی - مهندس ارفع - مهندس پروشانی - مهندس صائبی - حکمت یزدی - نیری - مهندس مالک - کلانتر هرمزی - پژند - کبیری - موسوی ماکوئی - مهندس کیا - ضابطی طرقی - اوزار - زرگرزاده حاجی باغلو - علی مرادی - اولیاء - ذبیحی سلطان احمدی - قلعه جوقی - ظفر - بالاخانلو - روحانی - توسلی - مبارکی - حسینی - مهندس جلالی نوری - دکتر مدنی - مهندس ریاضی - میرهادی - کورس - خواجه نوری - دکتر غنی - دکتر ضیائی - ساگینیان - سرتیب پور - مهندس ریاحی - ما فی - دکتر اعتمادی - پزشکی - دکتر رهنوردی - دکتر موثقی - دکتر کیان - مهندس آصفی - حبیبی - مهندس معینی زند - مهندس برومند - غلام نیاکان - محسنی مهر - حق شناس - بوشهری - هیراد -مهندس صائبی - مهندس والا - دکتر پور هاشمی - سیفی - دکترشفیع امین - بانو ابتهاج سمیعی - معتمدی - دکتر سامی راد- جهانگیری - امینی خراجی - روستا - پاک ذات - کیهان یغمائی - جاوید - طالب زاده رودسری - بدر صالحیان - کشفی - دکتر خطیبی - فولادوند - نوربخش - رجائی - دکتر صالحی - بهادری - کمالوند - ایلخان - فهیمی - تبریزی - باغمیشه - آقا میر ارسنجانی - مجد - دکتر یزدان پناه - یعقوب تهرانی - زهتاب فرد - دکتر صاحب قلم - دکتر وحیدنیا - آموزگار - شکیبا - ویلیام ابراهیمی - ادیب سمیعی - لفوطی - صائب - قراچور لو - مهندس آراسته - پور ادبی - قاسم مرادی - ثامنی - اهری - دکتر الموتی - دکتر رمضانی - صفی پور - دکتر عدل - صادق احمدی.

- شور اول گزارش کمیسیون راه راجع به ساختمان شاهراه تهران - کرج

۷- شور اول گزارش کمیسیون راه راجع به ساختمان شاهراه تهران - کرج

رئیس - شور اول گزارش ساختمان شاهراه تهران کرج مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون راه بمجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه ۱۰ آبانماه ۱۳۴۳ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لایحه شماره ۱۸۴۳۵- ۴| ۱۰|۴۲ دولت راجع بساختمان شاهراه تهران - کرج را که طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۲۸۸ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود: اینکه گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده ۱- بوزارت راه اجازه داه می‌شود که ساختمان شاهراه تهران - کرج راطبق مسیرپیشنهادی ومشخصات طبق برآورد وزارت راه از طریق مناقصه در هشت قسمت مختلف شروع نماید.

ماده ۲- وزارت راه همه ساله مبلغ قابل پرداخت بمقاطعه کاران در بودجه مصوبه خود منظور خواهد نمود وبعد از بهره برداری راه که با وصول عوارض وسائط نقلیه عملی خواهد شد بخزانه پرداخت و مستهلک خواهد کرد.

ماده ۳- اعتبار لازم برای ایم طرح بوسیله تحصیل اعتبار بانکی تهیه خواهد شد وزارت راه و خزانه داریکل در قبال آن قسمت از صورت کار کرد‌های ماهیانه مقاطعه کاران که پرداخت نشده سفته هائی بسر رسید حداکثر تا پنج سال ااز تاریخ صدور بمقاطعه کاران خواهند داد.

ماده ۴- بمبلغ این سفته‌ها از تاریخ صدور تا تاریخ سر رسید ۶% بهره سالیانه تعلق خواهد گرفت و حساب بهره در هر ششماه تصفیه خواهد شد.

ماده ۵ - وزارت راه مجاز است از مقاطعه کارانی که در مناقصه‌های انجام این طرح شرکت می‌نمایند تضمینی مطالبه نماید که یکی از بانکهای ایرانی تعهد پرداخت مخارج ساختمان را در قبال سفته‌های وزارت راه و خزانه داریکل می‌نماید و در چنین صورت برای دریافت کلیه مطالبات مقاطعه کار بانک جانشین مشارالیه خواهد بود و تضمین حسن اجرای پیمان از طرف بانک نامبرده بدون شرط داده خواهد شد.

• تبصره - مقاطعه کارانی که بخواهند با اعتبار شخصی در این کار مشارکت نمایند باید قدرت مالی آنها قبل از مناقصه بتصدیق وزارت راه رسیده و در این صورت فقط موظف بدادن ضمانت نامه بانکی برای حسن اجرای تعهد خود خواهد بود.

ماده ۶- بوزادت دارائی اجازه داده می‌شود از تاریخ بهره برداری شاهراه کرج شروع بوصل عوارض نماید. مقدار و موارد آن عوارض بموجب آئین نامه‌ای خواهد بود که بتصویب کمیسیون راه و دارائی مجلسین برسد وجوه حاصله ار این عوارض در حساب مخصوصی در خزانه داری کل نگهداری شده و منحصراً بمصرف پرداخت دیون وزارت راه بابت شاهراه تهران - کرج خواهد رسید و بعد از تصفیه حساب ساختمان راه بقیه در آمد بابت استهلاک وجوهی مصرف خواهد شد که از طرف خزانه دایکل بحساب بودجه وزارت راه برای انجام این طرح پرداخت شده است و بعد از استهلاک کامل وجوه هزینه ادامه دریافت عوارض محتاج بتحصیل مجوز قانونی خواهد.

ماده ۷- بوزارت راه اجازه داده می‌شود اراضی مورد نیاز برای احداث شاهراه تهران - کرج راطبق قانون اصلاح امور اجتماعی و عمرانی دهات (ماده ۲۷) تصرف و بهای عادله اعیانی و مستحد ثاتیکه دراثر ایجاد این جاده از بین می‌رود بمالکین پرداخت نماید.

مخبر کمیسیون راه - کلانتر هرمزی.

گزارش شور اول از کمیسیون قوانین دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی در جلسه ۱۰ آبانماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۱۸۴۳۵- ۴|۱۰|۴۲ دولت راجع به ساختمان شاهراه تهران - کرج را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون راه در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارم.

رئیس کمیسیون قوانین دارائی - محسن خواجه نوری.

رئیس - کلیات این لایحه مطرح است آقای دکتر - حسینی بعنوان مخالف صحبت می‌فرمایند.

دکتر حسینی - شاید در وهله اول بنظر مستحسن نباشد که مخالف با احداث راه بشود ولی بنده باین دلیل با احداث این راه مخالف هستم که فکر می‌کنم دولت بر خلاف آنچه که همیشه مدعی است که عطف توجه بجانب طبقات محروم و ستمدیده دارد متأسفانه عملا باز توجهش بمرکز و مرکز نشینان است (صحیح است) شاید استدلال دولت این باشد که چون جاده کرج بتهران بمنزله گلوگاهی است که تمام راهها مربوط می‌شود بکرج واز کرج بتهران تراکم عبور ومرور و احیاناً تصادفی که ممکن است از این راه بشود باعث این شده است که دولت این شاهراه را احداث بکند (صحیح است) در صورتیکه بهیچ وجه این مطلب صحیح نیست یعنی تصادفات در نتیجه تراکم عبور ومرور نیست تصاوفات عوامل متعدده دارد بلکه در جاده هائیکه عبور ومرور بر آن معمولا زیاد است وسایل نفلیه سرعتش کمتر است و تصادف هم کمتر انجام می‌گیرد البته احداث راه خوبست ولی بشرطی که دولت توجه بجائیکه فوریت و ضرورت ایجاب می‌کند واز داشتن راههای درجه ۲و۳ هم محروم هستند داشته باشد البته راههای لوکس وراههای زیاد قشنگ در درجات بعدی ممکن است برای مملکت احداث بشود (صحیح است) اینجا می‌آیند راه می‌سازند برای اینکه عزیز بی جهت‌ها ی تهرانی که می‌خواهند بروند بسواحل شمال برای خوشگذرانی و عیاشی احیاناً حوصله شان سر نرود (صحیح است) (مهندس صائبی - راه تجارتی است به کنار دریا کاری ندارد).

رئیس - اجازه بفرمائید صحبتشان رابکنند.

دکتر حسینی - ولی بآن طبقه محروم بآن طبقه ایکه مولد ثروت است و آن کسیکه تولید می‌کند برای مملکت اگر توی بیابان مار بگزدش نمی‌تواند بعلت نداشتن راه خودش را بیک مرکز درمانی برساند (صحیح است) شما دارید راه فانتزی اتوبان درست می‌کنید اتوبان بجای خود ولی آقایان یک کیلومتر جاده اتوبان معادل است با ۳۰ کیلومتر ۵۰ کیلومتر کیلومتر راه معمولی بنابراین حضرت سر کار علیه خانم شوکت ملک جهانبانی خواهران روستائی شما والله در موقع زایمان بعلت اینکه دسترسی ندارند با وسایل نقلیه خودشان را بمرکز درمانی برسانند از بین می‌روند ودولت راه معمولی برای شهرستانها ندارد و حالا راه اتوبان ایجاد می‌کند بنده باین دلیل مخالف ایجاد این راه هستم دلایل دیگری هم دارم که بموقع عرض خواهم کرد.

رئیس - آقای مهندس بهبودی.

دکتر مهندس بهبودی - من موافق لایحه صحبت می‌کنم (احسنت) عرض کنم که من نماینده شهرستانی هستم که از وضع راه چندان وضع درخشانی ندارد (دکتر الموتی - راه ساوه که اسفالت است) اگر اجازه بفرمائید عرایضم را بکنم خیلی متشکرم می‌شوم فقط این اواخر از محل برنامه‌های عمرانی ۷ ساله دوم ساوه تونست باصفهان و تهران بوسیله جاده اسفالت وصل بشود من در موقع خود بنمایندگی از طرف مردم شهرستان ساوه از این موهبت ار دولت وفت تشکر کردم ولی دفاعی که الان می‌خواهم بکنم از این لایحه بعلت اینست که که مشاغل فنی را بااحساسات و خصوصیات نباید مخلوط کرد (صحیح است) ترافیک و عبور مرور از جاده کرج که در سال ۱۳۳۷ء ۳۵۳۸ ماشین در روز بود در ۱۳۴۰ به ۵۸۳۹ ماشین درروز رسیده است این را نباید حمل به این کرد که عزیز در دانه‌های تهرانی می‌خواهند بگردش بروند (احسنت) سطح زندگی مردم ایران بالنتیجه تهرانی که پایتخت است بالا رفته و بالارفتن این سطح زندگی ایجاب می‌کند که مردم از وسائل تفننی بیشتر استفاده کنند باعث خوشوقتی ماست که اکثر مردم تهران وسیله نقلیه دارند ما آرزو می‌کنیم که سطح زندگی مردم دورتر ین نقاط کشور هم همینقدر بالابرود و بتوانند وسایل آسایش خود را فراهم بیاورند ولی اگر بعلت سیاست غلطی که تمام تمرکز کارها در تهران است مردم تهران متمول شده‌اند و توانسته‌اند وسائل آسایش و استراحت برای خودشان تهیه کنند گناهی نکرده (موسوی ماکوئی - به ازاء خرابی شهرستان است) آن یک سیاست کلی است که بنده هم باآن مخالفم ولی بواسطه ترافیک بسیار زیادی که بین تهران و کرج هست می‌بایستی این اتوبان ساخته بشود این یک اصل عملی و فنی است که عدد آن را نشان داده موقعی که ترافیک بیک حدی رسیده جاده‌های معمولی نمی‌توانند اجازه عبور بدهند ممکن است ایراد بگیرند که حق این بود که جاده را تعریض میکرند ولی جاده تعرض شده هم نمی‌تواند جوابگو باشد چون زمان سرعت است و سرعت است که می‌تواند این حجم بسیار زیاد عبور و مرور را در خود تحلیل ببرد جاده عریض هم نمی‌تواند این کار را بکند (محدث زاده - در بعضی جاها حتی جاده معمولی هم نیست حتی بین دو استان جاده ندارد) اجازه بفرمائید بنده بفرمایش جنابعالی هم می‌رسم بنابراین از نقطه نظر فنی لزوم ساختن یک جاده اتوبان بین تهران و کرج حتمی و غیر قابل انکار است این از نقطه نظر فنی ولی ببینیم چه موقعی این کار شد موقعی شد که یک حکومتی که ادعا می‌کرد در علم اقتصاد متخصص هستند و فرمان داده بود کمربند‌ها را سفت ببندید مردم را بدترین وضعیت انداخته بود بازار کساد بود کار نبود بی کاری تهدید می‌کرد بزرگترین تهدیدی که آن روز در تهران بود مسأله بیکاری بود دولت دولت بودجه نداشت دولت خواست ایجاد کار بکند بنده تصور می‌کنم سروان عزیز من به متن این لایحه توجه نفرموده‌اند چون این کار با بودجه دولت ساخته نشده که بیایند بجای اتوبان کرج جاده یک دهکده را می‌ساختند اگر با بودجه و سرمایه دولت بود ایرادی که آقایان می‌گیرند وارد بود و منهم شخصی بودم که با این لایحه مخالفت می‌کردم ولی سرمایه این کار را بانکها داخلی دادند لایحه را ملاحظه بفرمائید سرمایه این کار را بانکها دادند بانکها بودند که آمدند و تعهد انجام این کار را کردند و شش در صد هم بهره گرفتند بنابراین از بودجه نیست که دولت مورد افترا باشد که چرا باید بیایند در تهران جاده سازی کنند منهم در صورتیکه از بودجه دولت باشد با آقایان موافق بودم (حبیبی - فرق نمی‌کند از پول مملکت است) از پول مملکت است ولی همانطور که جناب آقای حبیبی اگر پولی داشته باشند ترجیح می‌دهند که در حوزه انتخابیه خودشان خرج بکنند تا در حوزه انتخابی بنده بانکها هم اختیار پول خودشان را دارند بانکها در جایی سرمایه گزاری می‌کنند که امید برگشت باشد (حبیبی - پس چرا از مجلس اجازه می‌خواهند ؟) اجازه می‌خواهند که مجلس تصویب کند تا شش درصد بهره را بتوانند بپردازندبانکها حاضر بودند در مورد ساختمان اتوبان کرج که بعدها عوارض وضع خواهد شد و پولش وصول خواهد شد سرمایه گزاری کنند در هر راهی موافق نبودند این کار را بکنند این است که دولت وقت که ریاستش با جناب آقای علم بود برای رفع بیکاری بمنظور تحرک بمنظور ایجاد کار و بمنظور بکار انداختن سرمایه‌های داخلی که تاان روز همه اش از سرمایه بانکهای خارجی وام می‌گرفتند برای کارهای عمومی و عمرانی امدند ساختمان این راه را که از لحاظ فنی ساختنش لازم بود ساختنش را تقبل کردند و من تصور می‌کنم این جاده باید تا قزوین ادامه پیدا کند چون (محدث زاده - بین دو استان مهم کشور راه نیست) بودجه عمرانی سازمان برنامه وبودجه پنج ساله سوم مراجعه بفرمائید نباید پا روی حق گذاشت الان هزار کیلو متر راه فرعی درجه اول در کشور در حال ساخت است شش هزار کیلو متر راه فرعی درجه سه دارند می‌سازند هزار کیلو متر راه شوسه درجه اول در حال ساخت است در هیچ جای دنیا سابقه ندارد شش هزار کیلو متر راه درجه دوم در یکسال بسازند این راهها را دستور ساختنش را وزارت راه داده مهندسین مشاور طرههایش را اماده کرده‌اند و به مناقصه گذاشته شده (محدث زاده - چند دقیقه پیش آقای روحانی صحبت کردند که بین دو استان مهم کشور کرمان و خراسان راه نیست) ساختن راه وقت می‌خواهد مطالعه می‌خواهد راه سازی بی مطالعه در این کشور دیگر منسوخ شده است دیگر نمیایند بمیل یک مقاطعه کار یا بمیل یک مهندس خارجی بین دو نقطه یک راهی بسازند راه سازی در این کشور متکی بیک اصول مدون صحیحی مثل همه نقاط دنیا است باید مطالعه کنند از نقطه نظر اقتصادی براورد کنند اگر از نقطه نظر اقتصادی صحیح بود راه بسازند انهم راهی که با اصول فنی تطبیق بکند لابراتوارهای زمین شناسی از نظر وضع خاک باید گزارش بدهند انوقت پروژه قطعی تهیه بکنند بعد ان پروژه قطعی را با اذصول فنی تطبیق بدهند یعنی لاباتوار نتیجه تجزیه خاک را بدهد آنوقت سازمان برنامه ششهزار کیلومتر راه درجه ۲ را آماده برای ساختن دارد (صحیح است) و به منا قصه می‌گذارد و بزودی شروع خواهد شد همه از وضع شهرستانها صحبت کردند شاید وضع شهرستان بنده هم از وضع شما بهتر نیست ولی ان چه که هست کار می‌شود اقدام می‌شود منتهی حوصله می خوا هد (صحیح است) شما به همین ترتیب ملاحظه بفرمائید کمکی که امسال نسبت به وام بذری به کشاورزان شده اقدامی است که مثبت است و کار مثبت را باید گفت و کار منفی را هم باید گفت این شاهراهی که ساخته شده برطبق اصول فنی بایستی ساخته بشود و چون از نقطه نظر بودجه و سازمانها و بانکها وام می‌دادند راه حلی غیر از ساختن اتوبان برای دولتی که میخوا سته کار در مملکت ایجاد کند نبوده راه منحصر به فرد این بوده که این اتوبان را از محل کمکهای بانکها بسازند اگر این کمک را می‌گرفتند و دور می‌ریختند حق بود مورد اعتراض آقایان قرار بگیرد ولی این کمک را گرفته و در زمانی که بیکاری بوده کار تولید کردند و یک کار اساسی وصحیح با اصول فنی در این مملکت ایجاد کردند (دکتر رهنوردی - آقا حق تقدم را حفظ کنید کسی نمی‌گوید که راه نمی‌سازند یا ساخته نشود).

رئیس - آقای کیهان یغمائی بعنوان مخالف صحبت می‌کنند بفرمائید آقایان در ورقه قبلا ثبت نام کرده‌اند.

کیهان یغمائی - گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من - آنچه البته بجائی نرسد فریاد است (احسنت ء احسنت) هر چه شهرستانیها داد داد بزنند گوش شنوائی در کار نیست (صحیح است) جناب آقای دکتر مهندس بهبودی من خیال می‌کردم جنابعالی چون در کمیسیون راه دیگر تشریف ندارید اینجا یکقدری بنفع شهرستانیها اظهار عنایت خواهید خواهید فرمود (صحیح است) (دکتر مهندس بهبودی - اگر در کمیسیون راه هم می‌بودم این صحبت را می‌کردم) در کمیسیون راه اگر تشریف می‌داشتید بموضوع لایحه بیشتر روشن می‌شدید ولی تشریف نداشتید متآسفانه یک مثل معروفی در شهرستانها هست که همه میدانند می‌گویند یک ایرانی خراب می‌شود تا تهرانی آباد شود در تمام شهرستانها این حرف را می‌زنند علتش هم این کارهای اختصاصی برای خاطر تهران است جناب آقای دکتر مهندس بهبودی فرمودند تهران مرکز است سطح زندگی بالا رفته است باید علتش را دید جرا مرکزیت برای تهران است چندین مرتبه و کراراً در این مجلس خود بنده صحبت کردم و گفته شد جلوی این مرکزیت تهران را بگیرید نگذارید شهرستانها و روستا‌ها خالی شود. اگر یک برنامه تنظیم بشود و نگذارند مردم شهرستانها و روستا‌ها کوچ کنند بیایند بسمت تهران کارهای باین منوال لازم نیست بگذارید بدرد دل مردم شهرستانها برسید بجای این حرفهای گزاف وسایل رفت و آمد اینها را فراهم بکنید بنده قول می‌دهم تهران نیایند موضوعی که آقای مهندس بهبودی در باره ساختن این جاده فرمودند مسأ له بیکاری بود که دولت برنامه‌ای آورد که این بیکاری برای همه مملکت هست حق بود همین جاده خراسانی که ۱۵ سال است در دست اقدام است و جناب آقای شالچیان وزیر سابق راه تشریف آورند اینجا فرمودند مناقصه گذاشتند و اول سال ۴۳ شروع می‌شود از دو جهت هم شروع می‌کنیم برای اینکه ایجاد کار بکنیم پولش هم حاضر است اعتبارش هم تصویب شده مناقصه اش هم تمام شده ملاحضه میفرمائید ایشان که تشریف بردند تشکیلات و قولها هم با ایشان رفت باز وزیر راه تازه تشریف آوردند که متآسفانه تا امروز زیارتشان نکرده‌ایم. آقایان شما وزیر راه را در مجلس زیارت کرده‌اید؟ جناب معاون وزیر راه که خودشان خراسانی هستند من ایشان را به حضرت عباس قسم می‌دهم جناب آقای دکتر گنجی راه‌های خراسان در چه حال است؟ جناب آقای معاون راه شما الان می‌خواهید از این لایحه دفاع بفرمایید جناب آقای معاون وزارت راه شما که خراسانی هستید و افتخار ما این است که شما خراسانی هستید و افتخار شما هم این است که میدانید ما چه دردی داریم چرا نمیفرمائید پول دولت ده سال است دارد نفله می‌شود و جاده سرتاسری تهران مشهد همینطور در جامیزند چرا یک وزیری میاید در مجلس قول می‌دهد که مناقصه اش را گذاشتم بودجه اش را تامین کردم و عمل نفرمایند پس حق دارند مردم شهرستانها که مائوس بشوند شما یکقدری هم به موازات پیشرفت تهران به شهرستانها بپردازید بنده حق می‌دهم که تهران هم باید پیش برود اتوبان هم ساخته بشود اما به موازات این کار بفکر مردم شهرستانها هم باشید چه گناهی کرده‌اند این مردم که راه صد کیلو متری که دو استان را بهم وصل می‌کند ندا شته باشند انهم یک راهی که مردم دو استان هم به ان احتیاج دارند وزیر میاید قول می‌دهد پشت این تریبون که من این کار را می‌کنم و وقتی که این وزیر می‌رود تشکیلات هم با او می‌رود قولها هم با او می‌رود خدای نا کرده اگر جناب عالی امدید گفتید فردا این راه خراسان را درست می‌کنید بعد دو سال دیگر هم با کمال افتخار خدمت می‌کنید واگر شما تشریف بردید و یک مقام عالیتری را اشغال کردید این قول را کی اجرا می‌کند این بودجه‌ها چرا برای شهرستانها نیست (دکتر عدل - برای این کار بانکها پول می‌دهند نه دولت) فرمودید بانکها پول می‌دهند نه دولت و دولت این بانکها را ارشاد می‌کند و همین ارشاد را دولت برای شهرستانها بکند بنده به جنابعالی قول می‌دهم همین الان جناب آقای دکتر یگانه تشریف دارند جناب آقای معاون وزیر راه تشریف دارند اگر امدند گفتند ارشاد می‌کنند که جاده‌های خراسان را را بر اساس اتو بان کرج می‌سازیم و از هر اتومبیل اینقدر می‌گیریم اگر بانکها بیشتر از این سرمایه ندارند اساس کار دست دولت است بانکها را کی ارشاد می‌کند کی قانون برایشان میاورد اگر بانک بطور خصوصی می‌خواهد این کار را بکند و قرض بدهد پس قانون برای چه بمجلس می اورید این کار مردم را گرفتار می‌کند مقروض می‌کند از مالیت وهستی شهرستانیها باید این پول داده شود آقای دکتر مهندس بهبودی چرا حقایق در مجلس گفته نشود؟

شما بیایید یک صورت ظاهری بهش بدهید ما شهرستانیها را محروم نکنید بیائید حقیقت را بگوئید تهران لازم دارد شهرستانها هم لازم دارد من نمی‌گویم در تهران کاری نشود ما بخیل نیستیم ما هم در تهران کار داریم شهرستانیها هم می یایند تهران ما هم زندگی داریم در اینجا و کمال مطلوب و ارزوی ما است که همه مملکت اباد شود اما عرض می‌کنم چرا این لایحه بنفع شهرستانیها بمجلس نمی اورند هر چه میاورند برای تهران است هر چه امتیاز کارخانه می‌دهند برای تهران است هر کاری می‌کنند برای تهران است وزارت اقتصاد کدام اجازه را برای یک کار تولیدی به شرستانی داده است تمام کارخانه جات برای کارهای تولیدی و داروئی چرا در تهران است آقایان بیائید بعضی وزارت خانها را ببرید به شهرستانها چه لزومی دارد وزارت فرهنگ در تهران باشد ببرید بیک شهرستانی که ان شهرستان اباد بشود که وزیر ندارد بداد مردم نمی‌رسند بنده عرض می‌کنم دولت باید بموازات کارهایی که برای تهران می‌کند و هر روز بدست مبارک بندگان اعلیحضرت همایونی یک کارخانه افتتاح می‌شود هر روز بدست مقام محترم ریاست دولت یک کارخانه افتتاح می‌شود برای شهرستانها هم فکری بکنید در کدام شهرستان شنیدهای کارخانه‌ای تاسیس شود چقدر این تهران را باید شلوغ بکنید که خودتان هم نتوانید نفس بکشید و الله بالله بهداشت شما تامین نیست در تهران روز بروز دود زیاد شما را دارد خفه می‌کند علت ازدیاد جمعیت این است که روستاها وشهرستانها خالی می‌شود شهرستانیها و رو ستائیها میایند تهران این جمعیت را با ایجاد کار در شهرستانها امیدوار کنید که برگردند به شهرستانهای خودشان این امتیازات کارخانه‌های داروئی و امتیازات کارخانه‌های اتومبیل سازی کاشی سازی و چه لزومی دارد همه در اطراف تهران داده بشود که شما مجبور باشید برای رفت وامد اتوبان کرج تهران را بسازید و هزینه‌ای زیاد برای این کار بدهید اینها یک مطالبی است که حقیقت است آقای دکتر بهبودی جنابعالی هم اگر خواستید ازوزارت راه دفاع بفرمائید عقیده تان محترم است حتما هم درست است ولی این فن واطلاع وتحصیلات جناب دکتر بهبودی که باعث افتخار شخص بنده هم هست علاوه برافتخار مردم این مملکت احتیاج ندارد این فن را برای تهران بخرج بدهید لزومی ندارد این کار‌ها در تهران بشود بیائید در لرستان بکنید در خراسان بکنید همان مردمی که همیشه از من و شما که در تهرانیم سرباز تر پرچم ایران را بدست گرفنه جان خودش را فدا می‌کند برای تمامیت مملکت جرا آنجا تشریف نمی‌برید ما آرزو داریم که شما اسباب افتخار ما بشوید بیائید بشهرستان‌ها ما را ارشاد کنید بگوئید این جاده را باید چنین ساخت این جوری باید ساخت ببانک بفرمائید که این پول را اگر بمشهد یا به کرمان بدهید جائی نمی‌رود (محدث زاده - به ماراه خاکی هم بدهند قبول داریم) برای چند نفر چه اصراری می‌کنید حالا بنده هم عرضی نمی‌کنم و مزاحم مقام ریاست و آقایان نمی‌شوم در کمیسیون عرایض جناب آقای سرتیپ پور تشریف دارند هر روز ۶۰ تلگراف حضورشان عرض می‌کند که چند نفر مردند جاده‌ها خراب است کسی گوش نمی‌دهد بنده معتقدم باز هم این داد و فریاد بجائی نمی‌رسد بنده ده مرتبه خواستم وزیر راه را ببینم نتوانستم درد مردم را بهشان بگویم وبهشان بگویم که چه دردی دارید بخصوص معاون محترم که خراسانی است و هیچ توجهی بدرد مردم خراسان نمی‌کند آقای مجید محسنی هم مرقوم فرمودند در زمستان با الاغ باید به دماوند رفت جنابعالی چندین دفعه فرمودید چرا بعرضتان نرسید ند (موقر - راه خلخال هم همینطور است) (روستا - خلخال را هم بفرمائید) بهر حال جناب آقای دکتر بهبودی بنده از مطالب سر کار از اطلاعات فنی و تحصیلی استفاده کردم ولی تمام اینها مختص بتهران نیست ما نگفتیم برای تهران جاده غیر فنی بسازند ما گفتیم از بانک‌ها برای شهرستانها هم پول بگیرند همه این کارهائی را که برای تهران می‌کنید ده یک آن را برای شهرستانها بکنید بخدا ما دستتان را می‌بوسیم دست معاون وزارت راه را هم همینطور و همانطور که فرمودند خانمی که حامله است دستش به قابلمه نمی‌رسد که وضع حمل کند در بین راه می‌میرد چون با الاغ و قاطر می‌رود مصلحت نیست در مملکت این حرفها زده شود مملکت در حال تحول است انقلاب است داریم پیش می‌رویم اما یک حقایقی است که باید گاهی از اوقات تلویحاً گفته شود بخدا این راهی که داریم می‌رویم راه صحیحی نیست که همه چیز را برای تهران و شش کیلو متری اطراف تهران بخواهیم (صحیح است) شما اگر یک آماری بگیرید و از تمام این مملکت کاخانجات تولیدی تمام ایران باندازه یک دهم تهران نیست ء هیچ جای دنیا آقایان اینطور نیست که تمام استانها کارخانجات تولیدیش برابر یکدهم پایتخت نباشد از وزارت اقتصاد آمار بگیرید ء هر جای پایتخت ۵۰ کارخانه بچشم می‌خورد آمده‌اند تمام جمعیت را در تهران پر کرده‌اند و این صحیح نیست و اما مسئله‌ای که فرمودند تشویق نمی‌شوند کاری را که وزارت کشاورزی کرده بنده دو بار این جا سپاسگزاری و اظهار امتنان از دولت کردم حقشناسی کردم از کشاورزی همین وامی که دارد کارش را براساس انقلاب بصورت عادلانه در تمام مملکت انجام می‌دهد. اما کار وزارت راه مونوپل تهران است خوب را باید گفت بد را هم باید گفت وزیر کشاورزی مردی است با کمال صداقت و اصولی و شریف در حکومت این دولت کار خودش را در تمام مملکت یکنواخت انجام داده بذر اگر به گیلان رسانده به خراسان و فارس و تهران هم رسانده است (صحیح است) وظیفه ما این است که بگوئیم اما کار وزیر راه و بودجه اش صحیح نیست کار ما هم گفتن است ولی نمی‌خواهند گوش کنند وظیفه ما گفتن است جناب آقای خواجه نوری اکثریت اگر مساعدت فرمودند در دو تا از این لوایح بگویند که آقا بفکر شهرستانها هم باش تا قیامت دستتان را می‌بوسم این عرض بنده بود (احسنت).

رئیس - آقای حاذقی موافقید یا مخالف؟ (موافقم) بفرمائید.

حاذقی - فکر می‌کنم که از خصوصیات این دوره است که مسائل اصولی در مجلس بطور باز و علنی و با آزادی فکر و عقیده مطرح می‌شود موافق و مخالف صحبت می‌کنند بعد از اینکه حقیقت روشن شد مجلس محترم با فکر باز و نظر صائب رأی خودش را اعلام می‌کند مسائل اصولی که در مجلس مطرح می‌شود و روی آن صحبت می‌شود هر کدام بطور منفرد و جداگانه (صحیح است) اما چطور می‌شود که از ترکیبش اینطور استنتاج بکنیم که باید با یک کار مفید و مثبت ولازم موثری مخالفت بکنیم در حالی که می‌توانیم تمام نظرهای جداگانه خود رادنبال کنیم بدون اینکه با این لایحه مخالفت کنیم نظریات آقایان سرهنگ حسینی همچنین آقای کیهان یغمائی و توضیحاتی که دادند دریاره ضرورت توجه بشهرستانها بسیار اصولی بود بسیار لازم بود و بسیار امید بخش در مجلس محترم شورای ملی راجع به حفظ حقوق منافع مردم دهستان بخشها و شهرستانها اگر صحبت می‌شود برای این است که نظر دولت به این کار بیشتر جلب شود این که گفتم نظر دولت برای اینکه واقعا دولت فعلی یکی از دولتهائی است که به تمام معنی بطور جامع اللطراف باین مسائلیکه ایجا بحث شد توجه خیلی دقیق وروشن و اصولی دارد اگر توجه به برنامه‌های عمرانی و جزئیات ان بفرمائید و حتی صورت ارقام واعدادی که برای کارهای شهرستانها و استانها است و همین مسئله راه سازی است اگر توجه بکنیم و وارد بشویم می‌بینیم تمام این کارها را دولت کرده و باید بکند (یک نفر از نمایندگان - این طور نیست) چرا این طور است ما مطالعه کردیم و دیدیم این طور است جنابعالی مطالعه میفرمائید (حبیبی - جناب آقای حاذقی ما در محل می‌بینیم) شما راجع به گذشته می‌بینید اما راجع به سال اینده به ببینید در دستور دولت است (بالاخانلو مگر این کهاین دولت یک کاری بکند) اجازه بفرمائید ما یک عده ئی بودیم که همینطور مخصوصا بین ما کسانی بودند که اعتراض و ایراد داشتند رفتیم و از منابع موثق برنامه‌ها را گرفتیم دیدیم مطالبی که اینجا صحبت می‌شود بطور مفصل در برنامه سوم است (استدعا می‌کنم توجه کنید تا مجلس محترم هم روشن بشود) ما دیدیم برنامه عمرانی سوم متوجه بتمام استانها و شهرستانها هست و این لایحه بخصوص را هم آقایان توجه کنید من خوشوقتم برای اولین باری است که یک لایحه‌ای امده که هزینه هائی دارد اما این هزینه‌ها را کسانی می‌پردازند که ازش انتقاع می‌برند یعنی تا به حال پول شهرستانها را برمیداشتند و صرف کارهائی که برای طهران بوده می‌کردند و این عادلانه نبود اما برای اولین بار است که لایحه عادلانه‌ای امده که می‌گویند یک راه بزرگ و وسیع باسم اتوبان تهران کرج درست بکنید و پولش را کسانی بدهند که وسایل نقلیه شان از آنجا می‌گذرد و این کار بسیار صحیحی است (چند نفر از نمایندگان - ما هم می‌دهیم) از بودجه مملکتی دیناری بابت این کار نمی‌دهند اعتبار این راه را تأمین کرده‌اند از وامهائیکه بانکها می‌دهند و بعد از اتومبیلها و کامیونها ووسایل نقلیه ایکه از این اتوبان می‌خواهند به سلامت عبور کنند پول می‌گیرند وآن هزینه را تأمین می‌کنند (کیهان یغمائی - ما هم چشممان کور می‌شود و می‌دهیم) نه چشم شما کور نشود چشمتان روشن شود این کار را در همه جای دنیا رواج داده‌اند که کارها محد. ود بیک حدود معینی را باید کسانی که ازش استفاده می‌کنند باصطلاح فقهی است که می‌گویند ‹‹من له الغنم و علیه الغرم ›› هر که غنیمت می‌برد غرامت باید بدهد واین عادلانه می‌شود نه آنطوریکه آقایان میفرمائید که از آن مالیاتی که مردم لارستان و بندر لنگه می‌پردازند وسائل آسایش و رفاه مردم طهران را فراهم می‌کنند اینطور نیست می‌گویند این راه لازم است می‌سازیم خود مردم تهران و هر کسی از این اتوبان استفاده بکند که با سرعت و سلامت برود یک عوارض خاصی یک مالیات خواهد داد تا این خرجش این هزینه پوشیده بشود و مستهلک شود این در آمریکا و آلمان هم مرسوم است در هر جائیکه آقایان رفته‌اند و ملاحظه کرده‌اند که ار این گونه راههای وسیع اتوبان اتومبیلهائی که می‌گذرند عوارض می‌دهند (کیهان یغمائی - در شهرستانها هم بسازند) عرض می‌کنم از مجموع بیاناتیکه اینجا می‌شود جناب آقای دکتر یگانه که معاون محترم ووزیر مشاور کابینه هستند این را توجه کنند یادداشت کنند دولت مخصوصاً مطالعه کند خیلی از کارها هست که باید در این مملکت بشود و حالا هم وقتش است و بهترین فرصت‌ها برای کارهای عمرانی و تولیدی همین حالا است پیش بینی بکنند خیلی از کارها را می‌شود بهمین کیفیت با عوارض حاصل از آن کار و کسانی که منتفع می‌شوند استفاده می‌کنند انجام بدهیم وقت ما آقایان خیلی کم است مملکت در حال تحول است عقب افتادگی هائی دارد همه هم می‌خواهیم آنچه در دنیای امروز می‌شود بحد اکمل در ایران انجام بگیرد ولی با پول و بودجه دولت که کافی نیست از دولت نباید انتظار داشته باشید نه تنها را ه خیلی ار کارهای عمومی از بهداشت و فرهنگ بنای مریضخانه کشیدن سیم‌های تلگراف و تلفن بین تمام نقاط همه را با همین وسیله با همین کسب اعتبار بوسیله بانک باید تأمین کنند و آن کاررا انجام دهند و ار آنهائی که مستقیماً استفاده می‌کنند پولش را بگیرند و بپردازند این وظیفه حقیقی دولت است و من تصور می‌کنم این دولت بتمام معنی آمادگی این کار را ادارد و یک اکثریت قاطع در این مجلس از دولت پشتیبانی می‌کند فرصت مساعدی است شاهنشاه با تمام معنی پشتیبان دولت هستند و باید کارها بشود واین اتوبان هم ساخته بشود (احسنت).

رئیس - آقای روحانی (گفته - شد نیستند) آقای دکتر بقائی یزدی تشریف بیاورند.

دکتر بقائی یزدی - با کسب اجازه آقایان اگر مسائل را از دریچه چشم تعصب بررسی بکنیم مسلماً کار به نتیجه نمی‌رسد در مورد اتوبان کرج من روزهای اولیه شروع این راه چند مرتبه که به کن می‌رفتم تصادف کردم با این راه و درصدد برآمدم بدانم که این راه اصلا علت احداثش چیست بسیاری کارها در گذشته در این مملکت شده است که بنظر من علتی جز ضعف دولتها نداشته این را تمنی می‌کنم جناب آقای خواجه نوری که متقابلا تشریف می‌آورند اینجا و دفاع می‌کنند توجه فرمایند حرف حق را باید گفت (خواجه نوری - چون امر میفرمائید چشم اطاعت می‌کنم ولی همچو خیالی نداشتم) برای برسی وضع این راه دو عامل را باید در نظر داشت یکی مورد فنی ویکی مورد اجتماعی در مورد اجتماعیش باید عرض کنم که دلیل بیکاری را مطرح ساختند این لغت بیکاری در تهران بنظر من یک لغتی است که باعث پریشانی شهرستانها شده است دولتها در برابر ناراحتی هائی که در اطرافشان اتفاق می افتاده خیلی احساس ضعف و ناتوانی می‌کردند یعنی اگر هزار نفر بیکار در تهران پیدا می‌شدند فوراً وضع این دولتها متزلزل می‌شد ولی اگر ۵۰۰ هزار بیکار در شهرستان گرسنگی می‌خوردند دولت تکان نمی‌خورد این را نیاید انکار کرد و تمنی می‌کنم اگر کسی عقیده مخالف این را دارد بعداً بیاید ایجا وثابت کند من تا بحال انچه دیدم عملیات خبطی که انجام شده بیشتر در نتیجه ضعف دولتها در برابر مردم پایتخت بوده که برای اینکه دور و بر خودشان را ساکت کنند اوانس می‌دهند از این رهگذر سوء استفاده‌هایی هم میشده یا در اذهان مردم اینطور شایع میشده به نظر من اگر بخواهید مسئله بیکاری را عنوان بکنند این بیکاری در شهرستانها بمقیاس وسیعتری شیوع دارد (صحیح است) حالا چرا ما باید ارز بیکاری مرکز بترسیم و به گرسنگی خوردن یک یزدی یا کرمانی بی اعتنا باشیم این یک نظریه ایست و به نظر من این از ضعف دولتهای قبل بوده است و امیدوارم انشاء الله دولت آقای منصور این رویه بکلی درش وجود نداشته باشد که به مختصر ناراحتی که در یک منطقه مرکز ایجاد شده مالیات وپول مملکت را برای تهرانی خرج بکنند من نسبت به تهرانی تعصبی ندارم یا به شهرستانی بودن ولی به روشنی می‌بینیم که نیروی حیاتی مملکت ما قسمت اعظمش در تهران متمرکز شده و انرژی مادی ومعنوی در این شهر شده الان شهر دو ملیونی تهران بنظر من در مقام مقایسه با شهرستانها و روستاهای ما یک پایتخت خیلی بزرگ است یک پایتخت خیلی عظیم و بزرگی است و به نظر من این راه غلط اقتصادی بوده که دولت‌های دیگر می‌رفتند طوری نشان می‌دادند که هر کسی کار می‌خواهد باید بیاید تهران پول می‌خواهد باید بیاید تهران و رفاه می‌خواهد بیاید تهران و مدام این شهر وسیع شد و طبعا وقتی جمعیت زیاد شد باید امکانات را وسعت داد و اما در مورد فنی این لایحه را من درست مطالعه کردم بنظر من توی این لایحه یک کلو اواشربوا بقول ادبا نوشته شده ولی ولاتسرفوا بچشم نمی‌خورد می‌فرمایند که ما از بانکها وام گرفتیم کاملا صحیح است پول وام مربوط بدولت نیست و از خزانه ملت نیست ولی نگفتند که ما این وام را چگونه خواهیم پرداخت من خودم یک حسابی کردم حا لا امیدوارم انشاالله آقای معاون وزاررت راه تشریف بیاورند و بطلان این فرضیه را ثابت کنند یک حساب احتمالی و تقریبی بفرمائید پول را می‌گیریم و صدی شش هم بهره می‌دهیم از کجا پس هم می‌دهیم از راهداری یعنی باج راه می‌گیریم صحیح است این باج راه را بچه مقیاس خواهید گرفت یعنی از هر اتومبیلی بیش از یکتومان نمی‌خواهید بگیرید چون کسی بیشتر از این بشما نمی‌دهد و اگر بیشتر باشد از ان راه بارک خواهند رفت یعنی اگر شما بخواهید بیشتر بگیرید ممکن است بگوئید بیست تومان ولی امکان ندارد و اصلا کسی از این راه نمی یاید بزور هم که نمی‌شود از مردم پول گرفت (دکتر پور هاشمی - جلوی ان راه را می‌گیرد) یا جلوی راه را گرفت ولی اگر ازاد باشد بیشتر از یک تومان کسی نمی‌پردازد بنده به ان اماری که آقای مهندس بهبودی دادند که در تمام روزهای سال بطور متوسط روزی پنج هزار اتومبیل ترافیک داریم مومن نیستم و می‌گویم نداریم شاید در تهران در روزهای تعطیل یا سیزده بدر بروند ولی روزهای غیر تعطیل ۵۰۰ ماشین بنظر من بیشتر رد نمی‌شود مگر چه خبر است کجا می‌روند و حالا بنده عرض می‌کنم که در روز چهار هزار ماشین هم داشته باشیم که از این جاده بروند و هشت هزار تومان هم حق راه بگیریم این حداکثری است که می‌شود حساب کرد اگر هشت هزا تومان در روز بگیریم ۶۰ - ۵۰ سال خواهد طول کشید تا باتنزیل وربح ان بتوانیم این پول را بپردازیم فکر می‌کنید صرف می‌کند و یا ۵۰ سال وقتی است که انسان قرض بگیرد بنظر من هیچ راهی جز این ندارد که بعد از چهار پنج سال یک لایحه‌ای بیاورند و در بودجه وزارت راه محلی برای پرداخت این قرض تامین کرد از مالیاتی که از کشاورز پا برهنه کرمانی گرفته‌اند از مالیاتی که از فقیر کنار کویر یا سواحل خلیج گرفته شده پرداخت کنند چون می‌خواهند یک راه دو طرفه شیک قشنگ ساخته بشود که یک عده‌ای بتوانند براحتی عبور و مرور کنند عجیب است که تصادف را بهانه کرده‌ایم کشوری که ۱۰ - ۱۵ سال است به اتومبیل رسیده می‌گویند وضع عبور و مرورشان بد است امریکا که خودش سازنده اتومبیل است و اینقدر اتومبیل دارد امار تصادفش وحشتناک است ما خودمان بد می‌رویم حالا این تصادف را مستمسک قرار می‌دهیم برای اینکه یک جاده‌ای بسازند و من نمی دانم چرا ان جاده اصلی را تعریض نکرده‌اند اگر این دلایل موجه باشد بنظر من هیچ اشکالی ندارد و اگر بتوانند آقای معاون وزارت راه که مسلما این کار در زمان ایشان نبوده وممکن است خودشان هم اعتقاد نداشته باشند و بر حسب وظیفه باید که دفاع بکنند و این کار را انجام خواهند داد و حضورتان عرض کنم که ما هم با همه این حرفها شاید تصویب بکنیم ولی غرض از عرایض که بنده کردم این بود که ما بهر کار غلطی که در گذشته انجام شده نباید صحه بگذاریم (حبیبی - معلوم نیست جنابعالی مخالفید یا موافق ؟) بنده صد در صد مخالفم رای مخالف هم می‌دهم ولی عرض این است که از این کار یک نتیجه بگیریم آقای حبیبی که از این ببعد این کار‌های غلط نشود والله من دستخوش احساسات نیستم ولی ما در کنار کویر مناطقی داریم که اقصر فاصله اش با مرکز شهرستان ۳۰ - ۴۰ فرسخ است و خدا میداند اکثر نامه هائی که به من می‌رسد که زایمانهای غیر طبیعی محکوم به مرگ است برای اینکه اگر یک اتومبیلی بخواهد راه بیفتد و خودش را برساند به مرکز شهر حتی موضوع سی فرسخ نیست سی فرسخ از قزوین به تهران را یکساعت و نیم طی می‌کنند ولی سی فرسخ کنار کویر را باید یک صبح تا عصر اتومبیل برود و خرجش این است که یک تانکر اب بگذارند و این را هم مضایقه می‌کنند و می‌گویند بودجه نداریم ولی برای ساخت راهی با یک شکل ظاهر فریبی از بودجه ملت بر می‌دارند و می‌ریزند توی جاده‌ای که نفعش هم مالا متوجه یک عده‌ای است که برای انها پرداخت یک تومان و دو تومان خیلی راحت است و الا ان کرایه کش بد بخت که باید در راه کرج - تهران در روز پنج دفعه رفت وامد کند نمی‌تواند پنج تومان بدهد برای او صرف نمی‌کند ولی برای یک آقازاده و اعیان زاده که با سرعت ۱۰۰ - ۱۵۰ کیلومتر در ساعت می‌رود خدا میداند از روی تعصب نمی‌گویم (صحیح است) اول به نفع اوست و بعدا به نفع کسانی است که زمینهایشان در کنار جاده است و زمین متری پنج تومان ۵۰ تومان ارزش پیدا می‌کند از این جهت بنده با این لایحه مخالفم و اگر استدلالهای قانع کننده نداشته باشید بنده رای مخالف خواهم داد واز این به بعد هم یک چیزی را عرض می‌کنم که اگر در زمان این دولت و یا دولتهای اتی اتفاقی نظیر این مورد بیفتد ما با تمام قوا جلوی ان را خواهیم گرفت یعنی بهر ترتیبی که شده مجبوریم مخالفت کنیم برای تهران اقدامات تولیدی و اقدامات عمرانی اقدامات مردم پسند والله بخدا کافی است.

رئیس - آقای دکتر معتمد وزیری موافقید بفرمائید

دکتر معتمد وزیری - بنده هرگز قصد این را نداشته و ندارم که از این تریبون خدای نخواسته برای مقاصد خصوصی و یا ایجاد وجهه فردی استفاده بکنم (یکنفر از نمایندگان - هیچکس ندارد) ما در مرحله‌ای از پیشرفت و تحول هستیم که باید تابع اصول باشیم و در گفتار و کردار خودمان منافع عمومی جامعه و مصالح کلی ملت را در نظر بگیریم در اینجا مطالبی در مورد تمرکز جمعیت در تهران گفته شد سنگ شهرستانها به سینه زده شد؛ کیهان یغمائی - وظیفه مان بود) و مطالبی بیان شد که بجای خود صحیح است ولی ارتباط دادنش با این لایحه و نوعی تلاش برای تحریک احساسات علیه کردن شاید درست نبود ارزیابی یک نفر از همکاران محترم راجع به این شاهراه برای بنده خیلی جالب بود بخصوص که این دوست محترم پزشک هستند و این شاهراه را از نظر فنی واجتماعی مورد بحث رار دادند و بعد وارد احتمالات شدند احتمالاتشان هم شاید درست نبود چون از حالا این احتمال را دادند و پیش بینی کردن برای اینکه در اینده روزی و روزگاری وقتی این شاهراه تمام شد اشخاصی یک تومان پرداخت خواهند کرد بنده خیال نمی‌کنم مطلب درستی باشد و نمی‌تواند از نظر این لایحه بتواند منشاء“ اثری باشد که بگوئیم این درست نیست برای اینکه اصولا یک تومان حالا ممکن است یک ارزش ریالی داشته باشد در مقایسه با سایر قیمتها و سطح قیمتها و بطور کلی معلوم نیست در پنج سال دیگر یک تومان همین عنوان یا همین ارزش را از لحاظ خرید ان روز داشته باشد که ما یک تومان را ملاک عمل قرار دهیم که ایا این یک تومان در پنجسال یا دهسال دیگر جبران این هزینه را خواهد کرد یا نخواهد کرد (دکتر بقائی یزدی - دو تومان را حساب کنید چقدر می‌شود) بنده فکر می‌کنم که از لحاظ اصولی درست نباشد مسائل فنی و اجتماعی را بیشتر باید از کسانی شنید که حقیقتا در این رشته‌ها باصطلاح بررسی و تحقیق کرده باشند بنده خیال نمی‌کنم که یک تحقیقی در این قسمت انجام شده باشد و نتیجه این تحقیق چیزی باشد که در اینجا عرضه شد که در نتیجه این تحقیق باین نتیجه رسیده باشیم که پنجسال دیگر یا دهسال دیگر عده اتومبیلهائی که از این راه عبور خواهند کرد فلان میزان خواهد بود یا وجهی که از این راه ممکن است عاید شود فلان مبلغ خواهد بود پس چون همچو تحقیقی نشده است بنابراین وقتی اساس و پایه درست نباشد نتیجه‌ای که از این بحث می‌خواهیم بگیریم علی الاصول درست از اب در نمییاید و بنده هم اصراری ندارم از این بحثها شاید صحیح نباشد و اما از لحاظ لایحه بنده خیال می‌کنم این لایحه بهیچوجه اشکالی نداشته باشد برای اینکه از بودجه کل کشور یا حتی از بودجه عمرانی برای مخارج این شاهراه چیزی در نظر گرفته نشده که بمصرف برسد انچه در این لایحه پیش بینی شده و بطور صریح هم ذکر شده است راه تامین اعتبار این راه است و بعدا از راه وصول عوارضیکه ائین نامه تعیین خواهد کرد مستهلک شود و این پول در حقیقت از جیب مصرف کننده یعنی کسانی که این راه را مورد استفاده قرار می‌دهند که الزام و اجباری هم در کار نیست این مبلغ وصول بشود و این وام باز پرداخت بشود انجام این کار و این چنین عملی در شهرستانهای این مملکت مقدور نیست جناب آقای کیهان یغمائییاگر شما بگوئید در خراسان می‌شود این کار را کرد بنده خیال می‌کنم که دولت اولین کسی باشد که بیاید این کار را بکند و ان را تصویب بکند.

دکتر بقائی یزدی - در اینجا هم نمی‌شود کرد.

موقر - تصویبنامه گذراندند که پنجاه میلیون تومان بدهند.

کیهان یغمائی - خزانه داری مملکت سفته می‌دهد.

دکتر معتمد وزیری - بنده خیال می‌کردم که نوبت صحبت بنده است اگر چنانچه در تهران این اشکال است که نشود چنین شاهراهی ساخته شود بنده که از دورترین و دور افتاده ترین نقاط این مملکت انتخاب شده‌ام و در اینجا هستم در خدمت آقایان شاید جائی باشد که بیشتر از هر نقطه دیگر مملکت احتیاج به برنامه‌های عمرانی داشته باشد بنده بخواطر اینکه علاقه مند هستم در مریوان یک راهی ساخته بشود بگویم این راه را نسازند ولی این برنامه‌ای که در این جا هست صحیح است و می‌شود ساخت و باید ساخته بشود اما بنده هم همصدا هستم با نمایندگانیکه از دولت خواسته‌اند که بیش از پیش به شهرستانها توجه شود و باید بشود و توجه لازم هم شده است و همانطور که یکی از دوستان که عضو حزب اکثریت هم نیست توضیح دادند در برنامه عمرانی سوم کشور توجه کامل بشهرستانها شده است و اگر این شاهراه بین تهران و کرج ساخته نشود در خراسان هم ساخته نمی‌شود در مریوان هم ساخته نمی‌شود دریافت کرمان هم ساخته نمی‌شود پس چه حرفی است که ما بیائیم بخاطر اینکه می‌خواهیم در شهرستانها کارهائی انجام جلوی این کار را بگیریم که هیچ مربوط به قضیه نیست. کاری که در شهرستانها باید انجام شود. برنامه اش جداگانه است تا حالا هم شده کفران نعمت هم نمی‌کنیم ولی ساختن شاهراه تهران - کرج یک موضوع جداگانه ایست که بهیچوجه مباینتی با برنامه‌های عمرانی مملکت ندارد و مانع از اجرای این برنامه‌ها نخواهد شد (صحیح است).

رئیس - آقای دکتر الموتی بعنوان مخالف اجازه خواسته‌اند بفرمائید.

دکتر الموتی - بنده مخالفم (احسنت) تصور می‌کنم در این مجلس کسی نباشد که با کارهای عمرانی مخالف باشد (صحیح است) ما معتقدیم که اگر دولت امکاناتی دارد برای دولت تهران و شهرستانها هیچ فرق و امتیازی نبایستی داشته باشد (آفرین) اگر پولی هست ء بودجه‌ای هست ء اعتباری هست امکانی هست راه حلی هست باید دولت بهمان طرزی که به خلخال نگاه می‌کند به تهران هم نگاه بکند (صحیح است) مسئله راه مورد ابتلاء همه ما است در ایام تابستان که همه بحوزه‌های انتخابی رفتیم از نزدیک شاهد بودیم که بخصوص مردم روستاهای ما از نظر نداشتن راه تا چه اندازه در مضیقه هستند در حالی که ساختن راه در یک قسمت از روستا‌های این مملکت با یک بودجه بسیار کمی انجام می‌شود ولی با کمال تأسف همین وزارت راه می‌گوید من اعتباری ندارم ء بودجه‌ای ندارم چرا؟ بنده شاید اجازه نداشته باشم اسم ببرم ولی بایکی از آقایان وزرای را ه صحبت کردم در مورد یک راهی خود او به من می‌گفت که متأسفانه بودجه راه سازی مملکت براساس عدالت تقسیم نمی‌شود. خود او می‌گفت یک وکیلی از مجلس به من مراجعه کرده ‹‹کدام وکیلی است بنده نمیدانم ›› قطعاً در این جا نشسته می‌گفت که مردم یک منطقه‌ای پول جمع کردند برای ساختن پلی (حبیبی - بنده بودم) و ۱۷ هزار تومان از من کمک می‌خواستند گفتم اعتبار ندارم. این مصلحت مملکت نیست که یک راهی با ۵۰ میلیون تومان بسازیم ولی یک جا برای ساختن یک پل ۱۷ هزار تومان اعتباری نداشته باشیم. (احسنت) جناب آقای دکتر گنجی ما مخالف ساختن اتوبان نیستیم آرزو می‌کنیم در این مملکت بین تمام شهرستانها اتوبان ء‌های وی ء اتوروت باشد ما افتخار می‌کنیم اما وقتی می‌رویم بحوزه‌های انتخابی جناب آقای دکتر معتمد وزیری مردمی در آنجا هستند که بما رأی دادند که بیائیم این جا از حقوقشان دفاع کنیم (احسنت) آنها دسترسی ندارند به نخست وزیر و وزیر و دولت ء یکی از وظایف ما این است که صدای آنها را در این جا منعکس بکنیم تا دولت بداند در روستا‌ها ودر دورترین نقاط این مملکت به مردم چه می‌گذرد. مسئله تقسیم گندمی را که اشاره فرمودند بنده از جناب آقای وزیر کشاورزی و دولت جناب آقای منصور پس از بحثی که در همین مجلس شد تشکر کردم و نامه مردم رودبار الموت را خواندم. که بمردم بعضی نقاط دور افتاده مردمی که واقعاً محروم هستند گندم رساندند ولی باز میدانید که مشکل ما چه بود ء مشکل ما مشکل را ه بود دولت گندم داد ء ارتش کامیون داد مردم هم گرسنه بودند ولی با کمال تأسف وسیله رساندن این گندم بآن مردم امکان نداشت چرا؟ برای اینکه راه نداشتیم خیلی از نقاط مملکت گرفتار بی راهی هستند خوشبختانه در دوره‌ای که با هدایت و رهبری شاهنشاه به قراء و روستاها ی مملکت نسیم عمران و آبادانی وزیده و کارهائی دارد می‌شود برنامه سپاه دانش وسپاه بهداشت و امثالهم ولی مسئله‌ای که از همه چیز برای مردم مهمتر است مسئله راه اسصت الان وزارت راه مسئله راه را جزء وظایف خودش نمیداند (صحیح است) این یک تبعیضی است آقایانی همه گرفتار این مطلب هستیم وزارت راه وسیله دارد در خود قزوین بنده عرض می‌کنم گریدردارد ء بولدوزر دارد راه هم بسته است می‌گویند راه راباز کن می‌گوید راه فرعی به من مربوط نیست (معتمدی - در اصفهان هم همینطور گفتند) اینها حقایقی است بایستی بآن توجه شود اگر در این جا راجع به راه صحبت می‌شود ما نمیگوئیم اتوبان نسازید بسازید ولی بموازات اینکه یک راه شصت میلیون تومانی برای تهران کرج می‌سازید یک راه پنجاه کیلومتری هم برای الموت بسازید در سال ۱۳۲۴ - ۲۵ اعلیحضرت همایونی از اذربایجان مراجعت می‌فرمودند مردم الموت یک راه ۵۰ کیلومتری می‌خواستند دستور فرمودند از انسال تا بحال این راه را جناب آقای دکتر گنجی با تمام خواهش‌ها و فشارها و تمنا نساختند و من میدانم در خیلی از نقاط مملکت وضع بهمین ترتیب است بایستی یک فکر اساسی کرد الان که در مملکت ما یک انقلابی شده تحولی شده اکثر مردم ما در دهات و روستاها زندگی می‌کنند جناب آقای دکتر معتمد وزیری فرمودند امار و بنده خیلی خوشوقت می‌شدم که دولت اماری می‌داد بر اساس عدالت و بر اساس برنامه‌های اقتصادی می‌گفت این راهی که می‌سازیم شاهراهی است که از منطقه‌ای که اینقدر اهمیت دارد می‌گذرد در مملکت ما برای رفع بیکاری فکر کردند راهی بسازند اگر در المان یک چنین برنامه‌ای طرح شد برای مبارزه با بیکاری بود و شش میلیون المانی بیکار مشغول شد و راههای اتوبان را ساختند در تمام مملکت شروع کردند نه در مرکز مملکت اگر ما یک قسمتی از برنامه کشوری را میگوئیم قسمت دیگرش را نباید فراموش کنیم بیکاری در دهات بیشتر است یا در تهران (مهندس صائبی - پس شش هزار کیلومتر برای کجاست ؟) خدمتتان عرض می‌کنم شش هزار کیلومتر نیست هفت هزار کیلومتر است هفت هزار کیلومتر برنامه راههای فرعی مملکت است از این هفت هزار کیلومتربرای پنجسال اینده در شهرستان قزوین فقط ۶۰ کیلومتر راه یعنی سالی ۱۲ کیلومتر راه فرعی ساخته می‌شود این عدالت است جناب آقای مهندس صائبی؟ بنابراین من نمی‌خواهم تعصب شهرستانی و تهرانی در اینجا ایجاد کنم ما همه اهل این مملکت هستیم از ماکو تا سرخس و تا بلوچستان خاک عزیز وطن ماست (صحیح است) هر کجا ابادی و عمران بشود ما افتخار می‌کنیم ولی بحثی که در اینجا مطرح است این است که ایا لازم است در نقطه‌ای از مملکت بنام تهران راه بسازیم شصت میلیون تومان و در یک نقطه دیگر در مملکت برای ۵ کیلومتر راه مردم این همه التماس بکنند خواهش بکنند نامه بنویسند وزارت راه بگوید جزء وظایف من نیست وبالا خره این دولتی که دارای برنامه معین و قاطعی است و از متخصصین اقتصاد هم تشکیل شده که خوشبختانه هماهنگی هم در بینشان است این دولت حق بود لالقل این مطلب را حل می‌کرد که مسئله راه و امور راهسازی تمرکزی پیدا کند گو اینکه این لایحه ایست مربوط به دولت سابق ولی بنده باز هم عرض می‌کنم برای ساختن ۱۰ کیلومتر راه فرعی چند سازمان مشاوره هست و سازمان تحقیق هست و کمیسیون هست و شورای عالی هست در صورتی که مشابه این راه را نباید عرض کنم شاید آقای دکتر خطیبی این جا تشریف داشته باشند مشابه همین راه را خود مردم با یک کمک مختصری که از شیر و خورشید گرفتند ساختند در واقع جناب آقای دکتر یگانه با کمک خیلی قلیل ۱۵ کیلومتر راه ساختند اما همین ۱۵ کیلومتر را دستگاههای دولتی می‌خواهند بسازند سه سال دارند مطالعه می‌کنند هنوز تمام نشده هزینه مطالعاتش از مبلغی که مردم راه را ساخته‌اند خیلی زیاد تر است آقای دکتر معتمد وزیری ما اتوبان نمی‌خواهیم اگر شما خواستید برای دهات و روستاهای مملکت اتوبان بسازید بدرد ما نمی‌خورد اتوبان نسازید ولی راهی بسازید که با اتومبیل جیپ بتوانند بروند اگر مریض شدند بتوانند با جیپ خودشان را به شهر برسانند (حیدر صائبی - در جاده اتوبان هر ساعت در حدود ۵۰۰ اتومبیل عبور می‌کند در صورتی که در دهاتی که شما میفرمائید شاید هر روز یک اتومبیل حرکت کند) بنده می‌گویم راه جیپ رو بسازید ما برای انها اتوبان نخواستیم آقای صائبی ما میگوئیم بودجه مملکت را بر اساس عدالت بین تمام مملکت تقسیم کنید برنامه‌های اقتصادی مسلما لازم است اگر این راه اتوبان هم درست مطالعه شده بود و امروز جناب آقای دکتر گنجی در پشت این تریبون از نظر برنامه اقتصادی می‌گفت که چجور این پول مستهلک می‌شود بنده قبول داشتم یعنی همانطور که آقای دکتر بقائی فرمودند باید در صورت جلسه هم ثبت شود این پول بهره اش در سال سه میلیون و ششصد هزار تومان است اگر روزی پنج هزار اتومبیل از این جاده رد شود و از هر اتومبیل یک یا دو تومان بگیرند تازه بهره اش را نمی‌تواند مستهلک کند اصلش را که بهیچ وجه مستهلک نخواهد کرد حالا خدا کند برنامه دولت طوری باشد که مخارج این راه مستهلک شودونظیر این کار در سایر نقاط مملکت هم شروع شود آنچه ما اینجا عرض می‌کنیم این است که برای همه نقاط مملکت فکر راه بکنند (مهندس والا - کاملا صحیح است) شما اگر در نقاط دیگر دنیا می‌روید و می‌بینید در خود آمریکا همه نقاط راه داردما نمی‌خواهیم خودمان را با آمریکامقایسه کنیم (مهندس صائبی کی ساخته ؟) مردم ساختند ولی برای همه جا ساخته شده بهر حال ما هیچ نمی‌خواهیم راجع باین مطلب صحبت شود که شهرستانها در چه وضعیتی است ولی در حوزه‌های انتخابیه مسئله مشکل نبودن راه است ایکاش دولتی که می‌آید واز این لایحه دفاع می‌کند این آقای دکتر گنجی بفرمایند که ما برای شهرستانها این برنامه‌های راه سازی را داریم که ما تحسین بکنیم و بگوئیم خیلی متشکریم از این برنامه راهسازی شما و این قسمت تهران واین هم برای شهرستانها والا با اصطلاح پل ما شهرستانیها آنطرف جوی است خوشبختانه فعلامسئله فرهنگ در دهات حل شده و مسئله بهداشت در شرف حل شدن است مسئله راه در دهات جناب آقای خواجه نوری خودتان مطلع هستید حل نشده و یک برنامه اساسی می‌خواهد و آن وقت از جناب آقای دکتر یگانه که مثل بنده وکیل قزوین بودند و حالا هم مردم قزوین دستشان سمت ایشان دراز است وخواهش می‌کنند بکارهایشان توجه بکنند خواهش می‌کنم که این مشکلات را مورد توجه قرار بدهند ء واز طرف مردم وظیفه دارهستم که بگویم راه برای مردم دهات و نقاط عقب افتاده از وسائل ضروری و حیاتی زندگی است (احسنت).

رئیس - آقای دکتر مبین اخطار نظامنامه دارید طبق ماده‌ای است؟ (دکتر مبین - ماده ۱۳۷) بفرمائید

دکتر مبین - ماده ۱۳۷ آئین نامه مواردی را برای اخطار پیش بینی کرده یکی هم اخطار راجع بمنافی بودن طرح و لوایح با قوانین کشور ملاحظه بفرمائید اینجا گفته شده لایحه شماره فلان راجع بساختن شاهراه تهران کرج را که طبق ماده واحد ۲۰آذر ۴۲بمجلس تقدیم شده (خواجه نوری - در این قسمت پیشنهاد اصلاحی داده شده) در ماده واحد ۲۰ آذر ۴۲ گفته شده لوایحی در مجلس قابل طرح است که اجرا شده باشد یعنی تصویب نامه اش قبلا صادر شده باشد و تا آن تاریخ هم اجرا شده باشد ولی در ماده ۱ همین لایحه ملاحظه میفرمائید بوزارت راه اجازه داده می‌شود یعنی مربوط به آینده است (خواجه نوری – هشتاد در صد این کار انجام شده جاده ساخته شده) پس بنده عرضی ندارم.

رئیس – آقای مهندس والا بعنوان موافق. بفرمائید

مهندس عبدالله والا - از جناب آقای رئیس استدعا می‌کنم اجازه بفرمائید بعنوان موافق در این لایحه عرایضی بکنم علت موافقت بنده از دو جهت است یکی اینکه همکار عزیز وهم مسلک من جناب آقای دکتر مهندس بهبودی از این لایحه دفاع کردند بمن هم مسلک فرض و واجب است که دنباله روی از فرمایش ایشان بکنم علت دیگر موافقت بنده با این لایحه از این جهت است که راجع بساختمان راه بهر صورت بهر ترتیب بهر کیفیتی چون راهی برای مردم ساخته می‌شود بنده موافقت اصول دارم چون در دبیدرمان حوزه انتخابیه بنده در شهرستان خلخال راه است بنده چندین دفعه اینجا صحبت کردم مصدع شدم (موسوی ماکوئی – از ابتدا مشروطه) از ابتدای مشروطیت مردم خلخال راه خواستند وقتی جناب آقای دکتر اقبال و هئیت دولت بخلخال رفتند و دراین سفر اخیر که بنده در معیت جناب آقای دکتر کشفیان وزیر محترم راه به خلخال رفتیم واقعاً مردم خلخال راجع براه حساسیت عجیبی پیدا کردند و تا روزی که استان آذربایجان وگیلان یعنی این دو منطقه حساس مملکت بهم اتصال پیدا بکنند واین راه از خلخال عبور نکند و عملی نشود این توجه مردم محروم ودور افتاده که آنچنان وضعی دارند که انسان متأسف می‌شود باقی خواهد بود وقتی بنده وکیل شدم مردم خلخال تنها توقعی که از من داشتند این بود که فلان کس راجع براه ما اقدام کن و وقتی برنامه راه مطرح می‌شود این است بنده ناگزیر هستم ولو بعنوان موافق بااین لایحه صحبت کنم واما مطلبی که جناب آقای دکتر الموتی دوست عزیز بنده عنوان فرمودند بکلی مسئله‌ای است متمایز (صحیح است) یعنی باید آنها را از یکدیگر تفکیک کرد یک وقت است که مخالفت با لایحه می‌شود در مورد جاده سازی یا نحوه عمل ویا تنظیم قرار داد یا تحصیل اعتبار یا مدت آوردن مهندسین و نقشه ولی در این لایحه این مطالب مطرح نیست اگر این قسمت تفکیک می‌شد بعقیده بنده جناب آقای کیهان یغمائی ممخالفتی با این لایحه داشتند نه جناب آقای دکتر بقائی اعتراضاتی در اینجا می‌نمودند ولی در این لایحه صحبت این چیزها نیست در اینجا در حدود ۸۰ درصد راه ساخته شده چه می‌شود کرد اگر راه را نسازند یک ضرر غیر جبرانی است اگر لایحه را تصویب نکنیم ورد کنیم اقداماتی که شده چه می‌شود یکی دو تا بانک امده‌اند اینجا ضمانت کرده‌اند اعتبار داده‌اند ما باید بیائیم مردم را در مسائل اساسی کشور شرکت بدهیم و انها را اجازه بدهیم سرمایه گذاری کنند در کارهای اساسی ومنافع ان و به عقیده من این یکی از طرقی است که چرخهای اقتصاد مملکت را به چرخش می‌اندازد امروز فلان سرمایه دار ما می‌ترسد سرمایه اش را بکار بیاندازد نارا حت است که اگر این سرمایه بکار افتاد چطور ممکن است مصونیت داشته باشد ما باید به مردم این تذکر را بدهیم که توجه داشته باشند که با ازادی و فراغ بال سرمایه خودشان را بگردش بیاندازند و لواینکه روی برنامه‌های طویل المدت باشد بنابراین از نظر اصول بنده با فرمایشات آقای کیهان یغمائی مخالفتی ندارم و نه با تذکرات صحیح و بجای جناب آقای دکتر الموتی حقیقتا اینها بجای خودش کاملا صحیح است باید به فکر مردم شهرستان در درجه اول بود اگر یک پروژه در وزارت راه مطرح می‌شود اول باید دید در کجا احتیاج بیشتر است نمی‌شود ما بیائیم تهران را انچنان بزرگ کنیم و شهرستانها را ندیده بگیریم که این اختلاف طبقات بوجود بیاید امروز شهرستانها دارد خالی از سکنه می‌شود چرا؟ برای اینکه اینها راه ندارند کار ندارند وسیله ندارد همه هجوم میاورند تهران و این مسئله ایست و در هر جای ایران راه ساخته بشود من مدافع ان هستم همه همدرد هستیم و باید این مسئله را مورد توجه قرار داد که جائی مثل خلخال راه ندارد انروزی که می‌نشینند تصمیم می‌گیرند راه خلخال راه بین دو استان مهم مملکت که اذر بایجان و گیلان است بسازند ان مهم است یا اتوبان؟ اگر بیکاری در تهران وجود دارد مگر در شهرستان وجود ندارد؟ ما اگر کار را در شهرستانها تعمیم بدهیم در تهران بیکار نخواهیم داشت باید نظر دولت در این باشد که در انجا بیشتر کارها را درست بکند (یک نفر از نمایندگان - اگر زیادتر صحبت بکنید مثل اینکه شما هم مخالف می‌شوید) بنده موافقم از این جهت است که این راه ساخته شده و این سرمایه گذاری شده و این لایحه را به نظر بنده باید بتصویب مجلس برسانیم چرا؟ چون راه دیگری نداریم ۸۳ درصد این کار انجام شده دو بانک هم اعتبار داده‌اند و اگر ما این لایحه را تصویب نکنیم بعقیده من یک مشکل دیگر بوجود میاوریم ولی باید دید کجای کار موجب نگرانی است در انجا برسی بکنیم چون در کلیات مطلب بود بنده کلی صحبت کردم و اگر وارد جزئیات بشویم انچا به نظر می‌رسد عرض خواهم کرد

رئیس - آقای موسوی کبیری بعنوان مخالف

موسوی کبیری - با کسب اجازه از مقام ریاست و همکاران ارجمند تصور می‌کنم سال گذشته به گواهی مجلس در ۵ اذر ماه بنده اولین کسی بودم که باین موضاع اشاره کردم که انوقت هنوز شاید دو درصد این کار اانجام نشده بود اینک که بمرحله واقعیت می‌رسد بنده چند نکته را بعرض نمایندگان محترم بعنوان مخالف میرسانم این مجلس واین دولت که محصول انقلاب شاه و مردم هستند باید در جهت منافع عمومی و برای بثمر رساندن انقلاب شاهنشاه و ملت یعنی تامین اسایش خیال دهقانان و کشاورزان و عمران دهات و روستائیان قدم بردارند و بعقیده بنده تصویب این لایحه بهیچ وجه در جهت این منافع نیست (صحیح است) (یکی از نمایندگان - یک مقداری هست) یک مقداری هست انچه را که من می‌خواهم عرض کنم جناب آقای دکتر معتمد وزیری البته ما شهرستانیها هم از این راه استفاده می‌کنیم این راه منحصر مردم تهران نیست و ما شهرستانی‌ها هم از این راه استفاده خواهیم کرد یعنی هر شهرستانی که بمرکز بیاید از این راه استفاده می‌کند اما کدام شهرستانی و شهرستانی مرفه شهرستانی که دارای ماشین شخصی سواری است وقتی بیاید به تهران فقط از این راه برای تفریح و گردش استفاده خواهد کرد اما ان کشاورز و دهقان با اتوبوس خواهد امد ان اصلا نمی‌تواند ان راه را ببیند و از ان استفاده بکند بطوری که در بحث سال گذشته و در ساحت مقدس مجلس بنده باستحضار همکاران رساندم راه در مملکت بمنزله شریان حیاتی است (صحیح است) خیلی از شریانهای حیاتی مملکت ما در خیلی از مناطق عقب افتاده یکی از آن مناطق عقب افتاده ایلام و پشتکوه است (صحیح است) که اصولا فلج است تنها یک راه است بنام راه مهران - راه ایلام - مهران دهلران که در سال ۱۳۱۴بفرمان اعلیحضرت فقید این راه احداث شده ولی باید بعرض نمایندگان محترم برسانم که این راه اصولا فراموش شده یعنی معاون محترم وزارت راه تشریف بیاورند اینجا و به بنده بفرمایند از سال ۱۳۲۰ تا این تاریخ از دهلران تا نصیریان ده تومان خرج نگهداری این راه شد؟ اگر گفتند شده با این لایحه موافقت خواهد کرد تنها راه منحصر بفرد ایلام به مهران و دهلران که یک منطقه حساس و در حدود ۲۰هزار کیلومتر مربع است همین راه است که عرض کردم و اگر مردم آنجا مریض بشوند باید روبقبله بخوابند واشهدان لااله الاالله بگویند چون راه ندارد بهداشت نیست وسیله ندارد درمانگاه نیست برای آنها این راهها حیاتی است عرض کردم تنها راه آنجا راه ایلام است به مهران و دهلران رئیس راه استان سه سال تقاضا می‌کند برای ۱۶۰ هزار تومان که بنده سال گذشته از وزارت راه این سئوال راکردم قول دادند انجام بدهند ولی متأسفانه تا کنون دیناری حواله نشده است این راه بطور کلی دارد از بین می‌رود وباز برای اینکه تجدید راهسازی بشود میلیونها خرج خواهد داشت راه مهران به دهلران بکلی دارد از حیز انتفاع خارج می‌شود راه نصریان به دهلران با چند هزار تومان اصلاح می‌شود ولی چون وزارت راه توجه ندارد دارد از بین می‌رود و در نتیجه امروز پست مهران به دهلران را که بنده بارها عرض کردم با قاطر حمل می‌کنند و این مایه کمال تأسف است بطوری که استحضار دارند یک پل هست بنام کنجان چم که در آن باب سال گذشته از وزارت راه سئوال کردم در همین جا تعهد کردند که سال آینده آماده خواهند شد و اول سال ۴۳ بهره برداری خواهد شد و ارباب جرائد هم هم اضهار تشکر بنده را اعلام کردند و حال اینکه من اظهار تشکری نکرده بودم باید باستحضار برسانم این پل هنوز ساخته نشده و بمحض شروع بارندگی راه بهم خواهد خورد و ارتباط قطع خواهد شد بنابراین شما قضاوت بفرمائید آیا این اعتبار وهزینه برای آن راه لازم است که مردم محروم بیچاره مفلوک را نجات بدهیم یا برای این راه که اصولا ضرورتی ندارد واصولا درجهه انقلاب شاه وملت نیست نامه ایست که یکی از دوستان من مرقوم فرموده‌اند جناب آقای صادق احمدی ‹‹با اینکه آقای رئیس راه استان کرمانشاه مدتی است تقاضای صد هزار تومانی کرده است برای تعریض راه سنقر اما تا کنون این تقاضا اجابت نشده ›› اینها یک مطالبی است که ماهمیشه با آن دست بگریبان هستیم مثلا گردنه خطر ناکی هست که هر سال عده‌ای تلفات می‌دهد تعریض راه پیشکش آنها این گردنه واقعاً خطر جانی دارد موکلین ما توقع دارند درین مورد قدمی برداریم اینها یک حوائج ضروری و لازم است نه ساختن این جاده (احسنت).

رئیس – آقای محسنی.

مجید محسنی - بنده هم می‌توانم موافق صحبت کنم هم می‌توانم مخالف. موافق بجهه اینکه واقعاً وزارت راه فعلی نه از لحاظ اینکه جناب آقای دکتر گنجی اینجا نشسته‌اند خدای ما اینجا ست ما قسم خوردیم وزارت راه فعلی دارد کار می‌کند دولت کمال توجه را به راه‌های فرعی دارد کما اینکه در منطقه دماوند که فراموش شده بود دوستان دیگری هم دارم که با ایشان تماس می‌گیرم در شهرستانهای آنها هم راه‌های فرعی شروع شده (دکتر الموتی - شروع شدن ما هم قبول داریم ولی میگوئیم بیشتر توجه بکنند) ولکن این عملی است که قبلا شده اگر ما میگوئیم ۵ کیلومتر راه دماوند که باقیمانده و در زمستان این راه بند می‌آید و اگر این هیجده کیلومتر راه را اسفالت کردند واقعا مردم تهران و دماوند را شاد کردند گفتیم این پنج کیلومتر دیگر هم تمام بشود ولی توجه نکردند مطلب اینستکه یک چنین کارهائی را قبلا کرده‌اند که شصت میلیون تومان صرف اتوبان شده برای ۵کیلومتر راه مردم دماوند در مضیقه نباشند (یکی از نمایندگان – مخالفید یا موافق) بنده موافق و مخالف قاطی هستم نظر بنده اینستکه این کار شده این اتوبان ساخته شده شاید یکی دو ماه دیگر باید تحویل بدهند اگر مخالفت نسبت باین اتوبان می‌کنیم این مخالفت نسبت بکار وزارت راه فعلی نیست برای اینکه گوشی دست وزارت راه‌های بعدی بیاید که نباید اینطور کارهائی را انجام بدهند در روستا‌ها راه نباید که مریضشان راحتی بیک جاده اصلی برسانند بنده عرض می‌کنم که در موردجاده اتوبان که کشیده شده و حالا باید تحویل بگیریم کاری است که باید انجام بشود و کشور ما اتوبان هم لازم دارد و ضمناً خواستم عرض کنم اگر ساختمان راههای باتأنی پیش می‌رود یا مثل آلمان یا دانمارک پیش نمی‌رود تمام راههای اسفالته دانمارک را اگر روی هم بگذاریم شاید باندازه راه اسفالته شیراز به بندر پهلوی نشود (صحیح است) در کشور ماهر جاده‌ای که کشیده می‌شود مساویست باتمام راه‌های ساخته شده آلمان (صحیح است) انشا الله ما هم پیش می‌رویم و این جاده اتوبان را هم پس نمی‌زنیم و آرزو می‌کنیم سراسر کشور ما جاده اتوبان داشته باشد.

رئیس - آقای با لاخانلو (گفته شد تشریف ندارند) آقای صفی پور.

صفی پور - جناب آقای دکتر مهندس بهبودی عضو حزب مردم در موافقت با لایحه دولت صحبت کردند بنده خیلی خوشحال شدم که در مجلس هم آهنگی همیشه هست و حزب مردم هم طرفدار دولت شده آن تشریحی که ایشان می‌کردند بیاد رئیس فرهنگ نهاوند افتادم یک رئیس فرهنگ داشتیم رفقا باو می‌گفتند جناب وزیر فرهنگ ایشان می‌گفتند میدانم نیستم اما خوشم می‌آید حالا آنچنان آقای مهندس بهبودی برنامه ونقشه‌ها را برای ما تشریح کردند که مسلماً آقای دکتر حکمت خیلی خوششان آمد اما بنده که قبلا از وکالت دنبال کار راه سازی نهاوند بودم خوشبختانه بمرحله‌ای رسید که در آستانه دولت جناب آقای منصور روز سی و یک شهریور ماه پارسال یعنی درست بیشتر از یکسال پیش اعلیحضرت همایون شاهنشاه تشریف فرما شدند به غرب و کلنگ یک جاده را از ملایر به کرمانشاه بدست مبارک خودشان زدند و این دولت جاده دیگری را اعلام کردند که از لرستان حوزه انتخابیه تیمسار نکوزاد به نهاوند و ملایر و همدان وصل می‌کند از آن جاده ایکه اعلیحضرت که کلنگ زده‌اند چهار کیلو متر خاک برداری و ساخته شد و آن جاده‌ای هم که اعلام شده حتی در رادیو و جراید هنوز احداث نشده آنچه از موجودیت وزارت راه واداره مخصوص نقشه برداری و راه سازی سازمان برنامه بنده نتیجه گرفتم همه اش نقاشی است یعنی تخصصشان در خط کشی ونقشه کشی که از این حیث واقعاً قابل تقدیر است هر وقت که بنده بآنجا مراجعه می‌کنم نقشه می‌بینم و چیزی نمی‌فهمم در مملکت ما هم رسم براین است که هر کس حرف گنده‌ای بزند که دیگری چیز از ش متوجه نشود باید سکوت کند چون فکر می‌کند لابد یک معجزه‌ای ویک کرامتی هست که من هنوز از آن پی نبرده‌ام که بتوانم تشخیص بدهم جناب آقای مهندس بهبودی این نقشه‌ها واین پروژه‌ها که جنابعالی اینقدر تجلیل فرمودید بدرد ملت نمی‌خورد مردم می‌خواهند وقتی که میگوئید این راه ساخته می‌شود در مدت معینی ساخته شود مردم انتظار دارند اکنون که اعلیضرت همایونی اقدام فرموده‌اند وانقلابی در این مملکت بوجود آورند وبدولت فکر می‌دهند دولت هم بتواند مجری خوبی باشد باید تا انقلاب به نتیجه برسد ومردم بآینده امیدوار بشوند والااین شکل کار سبب می‌شود که مردم تصور کنند که این آوازه‌ها فقط تبلیغ وشهرت است ودولت نمی‌تواند کار کند آقای تیمسار نکوزاد شما میدانید (مهندس صائبی-مشغول ساختمانش هستند حالا هم آگهی مناقصه داده‌اند) همین که فرمودید آگهی مناقصه داده‌اند خیلی متشکرم بنده شخصاًفکر می‌کنم این وعده‌ای که برای ساختمان اتوبان تهران داده شده ودیر انجام شده اگر انجام شده بود الان تمام آقایان نمایندگان راضی بودند برای اینکه اگر یادتان باشد روز اول جناب آقای وزیر راه تشریف آوردند در جاده کرج وقتی کلنگ زدند این جمله را گفتند که در یکسال بعد در چنین روزی این جاده افتتاح خواهد شد.

دکتر یگانه- ۱۸ ماه.

صفی پور- یا هجده ماه حق بود که بعد از هجده ماه افتتاح شود تأخیر شود علت این تأخیر اینستکه مسئولیت وجود ندارد بنده عرض می‌کنم که اگر بجای ابراز گرفتاریهای حوزه انتخابیه وایراد به آقای منصور واعضاءکابینه ایشان چه خوب است بگوئیم قانونی باشد که هر وزیری کاری را تعهد کرد وانجام نداد محاکمه اش کنند اگر چنین می‌شد حالا تمام اصاق‌های تهران زندان بود برای اینکه اینقدر حرف تحویل مردم می‌دهند واینقدر می‌آیند از آینده نوید می‌دهند که احساس غرور وشوق با حرف در مردم ایجاد می‌کنند مثل اینکه روزی که آقای منصور آمدند وکاروان حکومت ایشان طلوع کرده (البته آقای منصور نوعی را عرض می‌کنم) گفتند ایران بهشت خواهد شد ولی بعد از اینکه احساسات مردم را جلب کردند آمدند صحبت کردند ووعده‌ای داند اگر خدای ناخواسته نتوانستند کاری بکنند بعد از ان مردم نمی‌توانند اعتمادی بکنند هفت سال است یک جاده از نوز آباد به نهاوند هنوز درست نشده است من چندین بار به سازمان برنامه وبوزارت راه مراجعه کردم گفتند جزءبرنامه امسال است و در سال جاری تمام می‌شود در ایام تعطیل که رفتم بحوزه انتخابیه‌ام دیدم از خرم اباد تا نهاوند چند تا سنگ اینطرف و ان طرف گذاشته‌اند از مهندس مشاور پرسیدم که آقا کار ما بکجا رسیده گفت اول این سنگها را می‌گذاریم در مسیر جاده بعد مرتب مییائیم و می‌رویم چند تا جیپ هم در اختیار داشتیم هتل دربست هم در بروجرد اجاره کرده‌اند چند چادر هم زده‌اند تا مسیر جاده را معین بکنند به مهندس مشاور گفتم بعدا چه می‌شود گفت بعد می‌رود به هیئت عالی گفتم سازمان برنامه که ادعا کرده این جاده تا اخر سال جاری می‌سازد حالا کی این حرفها و این نقشه‌ها جاده می‌شود خدا میداند بنده اگر مخالفتی با این طرح اتوبان می‌کنم از این نظر نیست که با این کار برای مردم تهران مخالفم بنده می‌گویم که اگر دولتهای قبلی گفتند و نکردند حداقل دولت جناب آقای منصور تشریف بیاورند اینجا و بفرمایند در تمام مدت خدمت برای کارهایم مدت می‌گذارم و هر چه گفتم انجام می‌دهم بنده این را بعید میدانم برای اینکه سال گذشته در بودجه عرایض کردم راجع به حوزه انتخابیه خودم و چنان تحت تاثیر ادب و احترام آقای منصور قرار شدم که تصور کردم تا شش ماه بعد من به ارزوی قلبی خودم و افراد حوزه انتخابیه رسیده‌ام الان یکسال از ان روز می‌گذرد یکی از ان پیشنهادهای من انجام نشده در بودجه اینده که میاورند گمانم باز من باید این مطلب را از سر بگیرم (دکتر معتمد وزیری - این دولت هشت ماه است سر کار امده) بنده چهار ماه هم تخفیف می‌دهم ولی برای شهر من کاری انجام نشده جناب آقای دکتر معتمد وزیری جنابعالی مرد دانشمندی هستید و از طرفداران جدی دولت هستید و دولت را خداوند در سایه توجهات اعلیحضرت همایونی موفق بدارد بنده هم علاقه منم ولی حقایق را باید گفت من نمی دانم در مریوان شما چکار کردند ولی در نهاوند ما کاری نکردند و دو صد گفته چون نیم کردار نیست دیگر عرض ندارم (احسنت - احسنت).

رئیس - آقای خواجه نوری

خواجه نوری - موقعی که این لایحه مطرح شد فرصتی شد که دوستان مطالبی که در قلب داشتند و گله هائی که از روزگار داشتند بیان بفرمایند (دکتر الموتی - از روزگار نبود آقا) بنده عرض می‌کنم روزگار و توضیح می‌دهم که چرا روزگار است مملکت ما مملکت وسیعی است خودتان میدانید که وسعت ان سه برابر کشور فرانسه است دارای جمعیتی است نصف فرانسه دارای قدرت اقتصادی عشر فرانسه و ما در این مملکت انتظار داریم در فرصتی که بسیار کوتاه است در یکسال و دو سال دارای تشکیلات و وسایل ارتباطی بشویم که ممالک دیگر در طول نیم قرن بتدریج برای خودشان فراهم کرده‌اند اگر ما یکقدری واقع بین باشیم و توجه داشته باشیم که در مدت همین فرصتهای کوتاه که آقایان اسم بردند سه سال و چهار سال و هفت سال و هشت سال چه کارهائی در این مملکت انجام شده متوجه می‌شوید که باید شکر گذار باشیم (صفی پور - بفرمائید ما هم بفهمیم) بنده الان خدمتتان عرض می‌کنم جنابعالی میگوئید این دولت انجام نداده ولیکن انچه که من امروز می‌بینم و تصور هم نمی‌کردم از چشم یک ایرانی بچشم خودم ببینم اینست که از خرمشهر تا بندر پهلوی روی جاده اسفالته برویم (صفی پور - این را دولت دکترب اقبال کرده) (موقر - راه اسفالته خرمشهر ۱۵ سال قبل هم بود) جناب آقای موقر فرمایشی فرمودید بنده جواب عرض می‌کنم جنابعالی اهل خرمشهر هستید میدانید که جاده اسفالته خرمشهر ۱۵ سال قبل نبود خود بنده در زمان حکومت قوام السلطنه رفتم به خوزستان و یک ماموریت را با طیاره انجام بدهم و نتوانستم از ابادان به مسجد سلیمان و آقا جاری و هفت گل و بندر معشور بروم شما توجه بفرمائید که این جاده‌ها دراین مملکت ایجاد شده جاده‌های وسیعی هم درست شده و در دست ساختمان است همینطور که آقای مهندس بهبودی توضیح دادند از لحاظ عوارض طبیعی و از لحاظ وضع جوی خود منطقه اگر توجه بفرمائید که با این وسعت خاک مملکت ما و با قدرت اقتصادی که مملکت ما داشته چه کارهائی کرده‌اند از روی انصاف قضاوت کنیم همین سازمان برنامه و دولت فعلی وظیفه خودشان را با متانت و درایت و خردمندی انجام دادند و می‌دهند (صحیح است) و ما راجع به عدم توجه بشهرستانها باز هم بنده خودم را یک ایرانی میدانم و همه ما در درجه اول ایرانی هستیم و این دولت همه افرادش منحصراً تهرانی نیستند آذربایجانی در این هیئت دولت هست (موسوی ماکوئی - ندارد قربان) چرا وزیر فرهنگ آذربایجانی است معاون وزارت راه خراسانی است بنابراین مجموعه افرادی که هیئت حاکمه این مملکت را تشکیل می‌دهند جه در هیئت دولت و چه در دستگاه حاکمه از شهرستانهای مختلف آمدند خود جمعیت تهران هم بقول خودمان شهرستانی هستند بنده خودم از اشخاصی هستم که اصالتاً خود را اهل مازندران میدانم و مازندرانی هستم ودو پشت که بگذرد از کوه‌های نور باینجا آمدم بنابراین هیچ تعصبی نسبت باین خاک و محدوده و محروسه تهران نیست همه ما ایرانی هستیم و باید کاری بکنیم که برای کلیه امور مملکت پیشرفت حاصل شود هیچکس هم منکر این امرنیست که دولت فعلی هم به تصدیق خود آقایان که بعنوان مخالف اینجا صحبت کردند فرمودند در قسمت توجه بامور روستا‌ها دولت نهایت دقت را کرده است در شرایط بسیار سختی که امسال با آن دست به گریبان بودیم بذر رسانده است مساعده داده است عرض کردم که سپاه دانش را مجهز کرده است و فرستاده است سپاه بهداشت در حال تجهیز است و می‌خواهد بفرستد تمام اینها برای دهات و شهرستانها است همین جاده ایکه شما میفرمائید این جاده که بن بست نیست شما از این جاده می‌روید به کرج از آن جا می‌روید به آذر بایجان می‌روید به غرب و جنوب غرب ایران و گیلان و قسمتی از مازندران بنابراین اگر شما توجه داشته باشید می‌بینید که تمام اهالی مملکت از غرب و شمال غرب و شمال جنوب ایران که به نهران می‌آیند از این اتواسترایت استفاده خواهند کرد واین یک شریان اصلی است که همه از آن استفاده خواهند کرد صرفنظر از آمارهائی که آقای مهندس بهبودی در اختیار شما گذاشته. اما راجع به عملیات اقتصادی که در این مملکت چه درتهران و چه در شهرستانها می‌شود آقای کیهان یغمائی گله فرمودند چرا در تهران هر روز یک کارخانه تأسیس می‌شود ولی در شهرستانها بهمین تناسب صنعت و تجارت توسعه پیدا نمی‌کند ء آقایانیکه در این امور دست اندز کار هستند توجه دارند برای ایجاد یک کارخانه محاسبات مختلف باید بشود اولا باید دید که مواد اولیه در کجاست؟ باید دید صنعتگر و صاحب حرفه و مهندسص و متخصص در کجاست؟ بعد باید دید که مصرف در کجاست آن صاحب کارخانه که می‌خواهد یک کارخانه ایجاد کند تمام این نکات را در نظر می‌گیرد و کارخانه را با در نظر گرفتن وضعیت محل ء محصول محل و آب و هوای محل و کارگر و مهندس و متخصصینی که در اختیار دارد آن کارخانه را بنا می‌کند. دولت قانون وضع کرد که من معافیت مالیاتی را تا ۵ سال برای کسانی که حداقل از ۶۰ کیلو متری تهران بآن طرف بروند کارخانه تأسیس کنند قائل می‌شود آقای کورس جنابعالی چرا با وجود اینکه چنین معافیتی دارید آمده‌اید در حضرت عبدالعظیم کارخانه تأسیس کرده‌اید برای این که در حضرت عبدالعظیم شما کارگر بهتر داشتید مهندس بهتر داشتید و مقداری زیادی از جنستان در خود تهران مصرفه می‌شود تشخیص دادید که کارخانه تان اگر نزدیک شهر ری تأسیس بشود یا وجود اینکه معافیت گمرکی نداشتید با صرف تر است (مهندس بهیودی - بهمین دلیل کارخانه قند در تهران تأسیس نشده) بهمین دلیل کارخانجات قند در مراکزی که چغندر بوجود می‌آید و مواد اولیه هست تأسیس می‌شود پس خواهش می‌کنم در مواردی که راجع بامور اقتصادی و صنعتی صحبت می فرمائید نکات فنی وسائل اقتصادی را در نظر بگیرید (احسنت) اگر در تهران کارخانه‌ای ایجاد می‌شود که نظیرش در گرگان بوجود نمی‌آید گله نکنید در گرگان تخم پنبه هست کارخانه روغن کشی بوجود می‌آورند پنبه هست کارخانه جین بوجود می‌آورند در تهران متخصص برق هست متخصص ماشین آلات هست ماشین آلات را در تهران می‌سازند این است که بنده معتقدم در این قسمت نباید اغراق گفت نباید اذهان مردم را مشوش کرد ء مردم ساده‌ای که در شهرستانها هستند این نکات را از زبان ما می‌شنوند و واقعاً خیال می‌کنند دولت ما غافل است اقتصاد دانهای ما غافل هستند سرمایه گذاران ما غافل هستند اینطور نیست هر کاری حسابی دارد و مطابق حساب عمل می‌شود (دکتر الموتی - آقای خواجه نوری ما میگوئیم به شهرستانها هم توجه کنند) بنده خلاصه می‌کنم قایانی که بعنوان مخالف صحبت کردند بعنوان موافق مشروط بودند نه بعنوان مخالف آقایان می‌گویند ما با این اتو استرایت بسازید ولی جاده هم بسازید اما اتو استرایت با پول مصرف کننده ساخته می‌شود ان کسی که سوار اتومبیل می‌شود از تهران به کرج می‌رود خودش در مدت پانزده تا بیست سال پول این اتواسترایت را خواهد داد پس دعا کنید این اتو استرایت تا قزوین برود بعد از قزوین بزنجان برود و بهمدان برود و بعد طوری بشود که با پول مصرف کننده این اتو استرایت بطرف مغرب ایران پیشروی کند و نظیر این اتو استرایت هم در جهت جنوب و شرق و غرب و جهات مختلف این مملکت پیشروی کند (صحیح است) اما اگر بگوئیم ما اتوسترایت نمی‌خواهیم و اصلا با این فکر مخالف هستیم و هر کاری که شده غلط است بعقیده من کم لطفی شده است و اغراق گفته‌ایم و تولید تشویش و ناراحتی خیال برای مردم می‌شود اما از نظر مصرف کننده آقایان مخالفند که اگر احیانا یک تومان عوارض برای این اتو سترایت قائل شوند هیچکسی از این اتوسترایت استفاده نخواهد کرد و از جاده‌های معمولی استفاده خواهند کرد و اینطور نیست بنده خودم راننده هستم شما حساب کنید هر اتو مبیلی که از اتوسترایت حرکت کند از لحاظ سوخت او لحاظ استهلاک ترمز و از نظر استهلاک موتور و از لحاظ تمام این جهات بصرفه مصرف کننده است که از اتوسترایت برود و عوارض سنگین دو تومان و بیست و پنج ریال را بدهد و از جاده معمولی نرود مسلما همان اشخاصی که موسسات حمل و نقل دارند و همان اشخاصی که مسافر از تهران بقزوین و رشت می‌برند برای همین تکه راه ترجیح خواهند داد که عوارض خیلی سنگین بدهند و اتو بو سهای خودشان را از این اتوسترایت عبور بدهند برای صرفه جوئی در وقت و صرفه جوئی در اتومبیل و سوخت بنزین در کمیسیون دارائی و در کمیسیون راه از طرف وزارت راه امارهائی به ما داده شده و بما اطمینان دادند که این عمل و این ساختمان از محل در امد خودش مستهلک می‌شود و اگر آقایان اجازه بدهند همین توضیحات مفصل را که می‌ترسم موجب اطاله کلام و اتلاف وقت مجلس می‌شود حاضرم به عرض آقایان و خانمها برسانم بنده همین جا عرایضم را پایان می‌دهم مدت دو ساعت و نیم است در این مورد مشغول صحبت هستیم اجازه بدهید به کفایت مذاکرات رای بدهیم البته هر طور که مقام ریاست عمر بدهند عمل می‌شود اجازه بدهید به کفایت مذاکرات رای بدهیم و اگر راجع به پاره‌ای از مواد نظری داشته باشیم باز هم وقت است.

رئیس - چند پیشنهاد کفایت مذاکرات از طرف آقای سرتیب پور و مهندس ارفع رسید ه اجازه بفرمائید بعد از بیانات آقای دکتر گنجی مطرح کنیم.

موسوی ماکوئی - بنده قبل از ایشان بعنوان مخالف اجازه خواستم.

دکتر گنجی (معاون وزارت راه) - از آقایانیکه در موافقت با این لایحه صحبت کردند و مرا از ادای بسیاری از توضیحات بی نیاز کردند صمیمانه تشکر می‌کنم در باره اظهارات نمایندگان محترم که در مخالفت لایحه صحبت کردند اانچه که مربوط به تهران و صاحبان عزیز بیجهت است که به بنده ارتباط ندارد انچه مربو ط به وزارت راه و راجع براه خاصی بود انراهم بنده حالا جوابگوئی نمی‌کنم چون لازم است که بنده پرونده‌های خاص ان را مطالعه کنم و بعد جوابش را بعرض ببرسانم اما در مورد این لایحه و مقتضیاتی که دولت وقت را وادار کرد چنین اقداماتی را بکند چند نکته را لازم میدانم بعرضتان برسانم و توضیح دهم یک مطلب مسلم است که احتیاج به راه و حساس بودن ارتباط در دنیای حاضر با این توسعه اقتصادی و اجتماعی یک عمر مسلمی است که هیچکس در هیچ مقامی نمی‌تواند درباره اش تردید و شک داشته باشد اما یک مشکلاتی هست در کار راهسازی و در ایران بطور کلی که آقایان اشاره فرمودند و ان مشکلات ناشی از وسعت خاک و اختلافات جغرافیائی و پراکندگی جمعیت مملکت است که امر راه سازی را در این مملکت از کشورهای دیگر مشکلتر می‌کند که بنده باز وارد جزئیا ت نمی‌خواهم بشوم وزارت راه برای اینکه برنامه راه سازی خود را بر اساس یک مطالعات علمی ققرار داده باشد از سال ۳۵ و ۳۶ شروع کرد به مطالعه ترافیک یا عبور و مرور در راههای موجود و بعد از ۵ و ۶ سال مطالعه یک نقشه‌ای تهیه کرد که آن نقشه را بنده آوردم در کمیسیون راه و دارائی به آقایان نمایندگان ارائه دادم در آن نقشه نشان داده شده بود که در هر راه اتومبیل رو در این کشور در روز چند اتومبیل از آن رفت و آمد می‌کند راههائی بود در کشور که یک روز در میان یک اتومبیل از آن عبور می‌کرد و دو ده را بهم متصل می‌کرد و راههائی هم بود که در روز ۵، ۶ تا اتوبوس در آن حرکت می‌کرد تا می‌رسیدم براه کرج، راه کرج یک وضع خاص در مملکت دارد برای اینکه باصطلاح فرنگی‌ها که در این مورد بکار می‌برند یک گلوی بطری است که باید تمام عبور و مرور شمال غربی و مغرب و جنوب غربی ایران به تهران از این راه عبور کند، شاهراه اهواز، خرمشهر و خرم آباد و همدان بتهران شاهراه کرمانشاه همدان بتهران شاهراه ما کوبه تبریز، زنجان، میانه و امثال آن بتهران شاهراه ارتباطی رشت بتهران و حتی راه ارتیاطی یک قسمت عمده از سواحل بحر خزر و چالوس همه آنها منتهی می‌شود به کرج و مقدار رفت و آمدی که در روی این جاده هست طبق این محاسبات دقیقی که شده و برخلاف آنچه که جناب آقای دکتر بقائی یزدی می‌فرمایند اینها حساب شده است یعنی ما دستگاه گذاشتیم چندین سال، یک ماشینی که از روی این دستگاه گذشته یک علامتی ثبت شده حساب کردیم که بطور متوسط چند وسیله نقلیه در روز از این جاده عبور می‌کند در بعضی از روزهای استثنائی مثل روز سیزده عید یا روزهای تعطیلی، پنج شنبه و جمعه وسایلی که عبور می‌کند مقدار رفت و آمد روی جاده کرج به ۲۰۰۰۰ در ۲۴ ساعت می‌رسد در روزهای عادی در حد ودشش هزار بطور متوسط حسابی که آقای مهندس بهبودی فرمودند براساس این آمار گیری‌ها نشان داد که بطور متوسط در سال ۲۰ در صد باین ارقام و تعداد عبور و مرور این جاده کرج اضافه می‌شود و ایشان ارقام را تا سال ۴۰ خواندند که بنده دیگر تکرار نمی‌کنم و بنده یک آماری دیگری را بعرض میرسانم آن آمار تصادفات جاده کرج است یعنی فاصله بین پل کرج و تهرانست که در سال ۳۹ طبق پرونده‌های شهربانی ۵۰ مورد بوده و در سال ۴۰ ۱۲۸ مورد و در سال ۴۱، ۲۲۷ مورد و در سال ۴۲، ۳۰۲ مورد اشخاصی که اینجا تلف می‌شوند همان ایرانیانی هستند که ما اینقدر برایشان دلسوزی می‌کنیم منتهی در یک گوشه روستاهای ایرانی ممکن است با چنین خطراتی مواجه نباشند (دکتر الموتی - اصلا اتومبیل هم در آنجا نمی‌رود) اینجا دائما در معرض خطر هستند ازدیاد ترافیک در این جاده دولت را وادار کرد که یک فکری برای اینکار بکند میدانید که در تمام دنیا بسیاری از شاهراهها و پل‌ها با سرمایه خصوصی انجام می‌شود چون در یک مملکت با این و سعت اگر قرار باشد دولت سرمایه گذاری کند که فاصله بین این شهر تا آنشهر ۴۰۰،۵۰۰ کیلومتر است اگر بنا باشد که دولت در تمام قسمت‌ها راهسازی بکند با این هزینه سنگین واعتبار کم اینکار دشواری است فکر کردند برای آزمایشات یک راهی با سرمایه گذاری عمومی بسازند و باین منظور بهترین راه و مناسبترین راه همین شاهراه کرج انتخاب شد که هم دلایل فنی ایجاب می‌کرد که یک چنین راهی در نزدیکی تهران ساخته شود و هم احتمال برگشت سرمایه برای سرمایه گذارها بیشتر بود با این ترتیب این راه شروع شد و در این ساعتی هم که بنده حضورتان این بیانات را عرض می‌کنم ۸۰ تا ۸۵ درصد این کار بطوریکه آقای مهندس والا فرمودند انجام شده و بهر تقدیر یک راهی برای کشور ساخته شده (دکتر الموتی - خرجش چقدر می‌شود ؟) اینست که بنده تقاضا می‌کنم نمایندگان محترم با دیده واقع بینی این مسأله بخصوص را تلقی بفرمایند راجع بامر وزارت راه بطور کلی استدعای من اینست که یک کمی با مقدورات وزارت راه خودشان را آشنا بفرمایند البته ۱۷ هزار تومان که یک نماینده‌ای برای یک مننطقه‌ای می‌خواهد این بنظراو چیزی نیست ولی وقتی که ۲۰۰ نفر نماینده ۲۰۰ تا هفده هزار تومان بخواهند این دیگر چیزی نیست که وزارت راه بتواند انجام بدهد اعتبارات محدود است و امکانات وزارت راه هم خیلی کم بنده هم در بسیاری موارد با آقایان تماس نزدیک داشتم ناچار شدم همین مطالب را بگویم ولی این مشکلات مال خود ما است و اشکالات وزارت راه هم دچار خود آقایان هست هزینه راهسازی را هم خودشان بهتر میدانند ولی اگر یکنفر فرض بفرمائید بنده باغی بالای کوه البرز گرفتم و خواستم با ماشین بروم البته خیلی خوبست که راه باشد بسیاری از این عملیات که در مورد روستا‌ها می‌شود از این قبیل است که وزارت راه بترتیب ارجحیت بایستی حق تقدم برای راهها قائل بشود که موجبات راهسازی ایجاب می‌کند راهسازی رابنده بیشتر از این توضیح نمی‌دهم (دکتر الموتی - مخارج این راه اتوبان چقدر می‌شود و کی تمام خواهد شد) مخارج این اتوبان بین ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان برآورد شده و طبق محاسبات دقیقی هم که کرده‌اند اینطور حساب شده که بین ۸ تا ۱۲ سال اصل و فرع این سرمایه گذاری مستهلک خواهد شد و ماده آخر این قانون هم پیش بینی کرده که بعد از استهلاک اصل و فرع تعیین عوارض باز بانظر مجلسین خواهد بود.

رئیس - کفایت مذاکرات مطرح است، آقای موسوی ماکوئی جنابعالی مخالفید؟ بفرمائید.

موسوی ماکوئی - بنده افتخار دو سال شاگردی جناب آقای دکتر گنجی معاون محترم وزارت راه را داشتم (یکنفر از نمایندگان - ایشان که سنی ندارد) در طی این دو سالی که بنده از محضر ایشان استفاده می‌کردم استفاده بنده تنها درس خشک و خالی نبود بلکه از لحاظ افکار و ایده هم برخودار می‌شدم بنده فکر می‌کنم اگر تاریخ ۲۵۰۰ ساله ایران را ورق بزنیم هیچ انقلابی و هیچ نهضتی را مهمتر و بهتر از انقلاب ششم بهمن نمی‌توانیم پیدا کنیم (صحیح است) بهمین دلیل هم فکر می‌کنم مورخین در آینده باید اینطور اظهار نظر بکنند یا خواهند کرد که دوره بعد از انقلاب تفاوتش با دوره قبل از انقلاب در چه چیزها بوده یکی از قضاوت هائی که باید بکنند این است که بعد از انقلاب نفوذ اشخاص، شخصیت‌ها و اعمال نفوذ‌ها در تقسیم و توزیع مزایای مملکتی موثر نبوده ما امروز که مطالعه می‌کنیم در وزارت دادگستری در حدود ۱۵۰۰ قاضی است که ۹۰۰ نفر از این قضات محترم در تهران هستند و ۶۰۰ نفر دیگر برای ۲۰ میلیون ایرانی این همان تبعیضی است که در گذشته بوده بنده از آقای معاون محترم وزارت راه می‌خواهم در این دوره در دوره‌ای که انقلاب شده در دوره‌ای که دولت درس سازندگی می‌دهد مردم یک نقطه از شهرستان ماکو بنام پلدشت روبروی شاه تختی و نخجوان جمع شدند صد هزار تومان پول جمع کردند راهی بطول ۲۶ کیلومتر با کمک عمران ساخته وتحویل دادند یکسال است مکاتبه می‌کنند باوزارت راه که آقا مایک میلیونی ریال صد هزار تومان از بین خودمان جمع کردیم راهی ساختیم وتحویل شما دادیم این راه راه نگهداری بفرمائید با اینکه وزیر محترم راه دوبار دستور دادند رئیس راه دوبارجواب داد یکی طی شماره ۱۱۰۰-۴۲/۲/۱۲ویکی هم طی شماره ۵۳۳۱-۴۳/۶/۸درخواست ۵۰ هزار تومان پول کرده بنده تصویب این لایحه را از لحاظ روانی صلاح نمی دانم مردم پلدشت فکر خواهند کرد که در دوره گذشته حق ما پایمال شده در دوره انقلاب هم ۵۰ هزار تومان می‌خواهیم بما بدهند ولی ۵۰ میلیون تومان برای تهران خرج می‌کنند استدعا می‌کنم همانطور که توضیح دادند این جاده ساخته شده برای تهران هم لازم وضروری است ولی بعد از این بفکر شهرستانها هم باشید اگر وزارت راه قادر نیست استاد بزرگوار ۲۰۰تا هفده هزار تومان را بپردازد در وزارت راه را باید بست ۱۷۰۰۰تومان مبلغی نیست برای وزارت راه راههای فرعی را که می‌گویند با خود استانها است راههای اصلی را هم سازمان برنامه می‌سازد تازه آنجا هم مورد بحث است تنها راه زمینی که ما داریم که مسافرین داخلی وخارجی از آنجا به تهران وارد می‌شوند راه بازرگان تهران است یعنی بازرگان به ماکواین راه در طول تهران تا ماکو تا خوی شروع شده در قطعات مختلف اما در همان نقطه‌ای که مسافر وارد می‌شود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر دست بهیچ کاری نزده‌اند میدانید نتیجه اش چه شده روزی ۴۰-۵۰ماشین داخلی وخارجی وارد مملکت می‌شود ومن بچشم خود دیدم تعدادی از این مسافرین از همان دو کیلومتر اول بر می‌گردند این از لحاظ مملکت صحیح نیست آقا اینکه تصویب شده وبودجه اش هم موجود است چه دلیل دارد که از مخرج شروع نمیفرمائید واز مبداءشروع میفرمائید اقلا از جائی که مسافر خارجی وارد می‌شود آن راه را درست کنید که اوبتواند ۳۰-۴۰ کیلومتر در داخل مملکت براحتی مسافرت کند استدعا می‌کنم در مملکت تصمیمات طوری باشد که از نظر روانی درست باشد ومردم دهات وشهرستانها فکری نکنند آقای دکتر یگانه دولت شما دولت سازنده است واین یک میلیون ریال برای ساختن یک جاده پول دادند.

رئیس- آقا یدکتر عدل طباطبائی بعنوان موافق صحبت می‌کنند.

دکتر عدل طباطبائی – عرض کنم طرح این لایحه فرصتی بود برای آقایانی که احتیاجات مملکت را در اینجا مطرح کنند البته بسیا ر مستحسن است که نمایندگان محترم نظر دولت واولیاءامور را نسبت به حوائج شهرستانها واحتیاجاتی که وجود دارد جلب کنند ومصراًرسیدگی باین امور وتوسعه امور شهرستان را بخواهند اما مطلبی نیست که مقتضی این باشد که ماشهرستان را مقابل تهران قرار بدهیم مسئلخ تهران در مقابل شهرستان نیست بدلایلی که خدمت آقایان عرض خواهم کرد این راه یک راهی است که ما نباید از دید راهسازی بطور مطلق ومنحصراًد ران نگاه کنیم منطقه کرج منقطقه‌ای است که باصطلاح آکس ارتباطی وصنعتی مملکت است محور ارتباطی و صنعتی مملکت است محور ارتباطی از ان نظری که آقایان توضیح دادند و اما نظر صنعتی استحضار دارید که در تهران یک صنایعی ایجاد شده است این صنایعی است که ما در تهران داریم پیشرفت صنعتی مملکت مستلزم اینست که صنایع وابسته باینها ایجاد بشود زیرا بسیاری از این صنایع صنایعی هستند که مواد اولیه را خارج وارد می‌کنند و در اینجا بهم می امیزند و محصول خارجی برای مصرف را در حقیقت برای سوار کردن و مونتاژ می‌سازند اعم از اینکه این صنایع روغن نباتی باشد یا صابون سازی باشد یا صنایع دیگری باشد اکثر اینها صنایعی هستند که مواد اولیه را از منابع دیگری که درخارج مملکت است خری داری می‌کنند سوار می‌کنند پیشرفت این کمپلکس صنعتی مستلزم این است که صنایع وابسته باینها تاسیس بشود و این صنایع نمی‌تواند تاسیس بشود مگر در جوار صنایع موجود و هیچ منطقه‌ای در نزدیکی تهران مستعد تر از کرج از نظر خط ارتباطی منظم و از نظر وجود اب از نظر اراضی از نظر وضع ارتباطی با بازارهای کشور و مرکز نیست بنابراین پیشرفت‌های صنعتی مملکت مبتنی بر این است که این محور صنعتی بوسیله یک خط ارتباطی منظم و از نظر عبور و مرور بسیار قابل توجه به تهران متصل بشود باین جهت است که تاسیس این راه و احداث این جاده از نظر تکمیل پیشرفت‌های صنعتی مملکت مخصوصا تهران بسیار قابل توجه است و توجه داشته باشید که پیشرفت صنعتی این منطقه موجب افزایش در امد ملی می‌شود که بالاخره ثمره اش عاید تمام می‌شود بنده باین توضیحات می‌خواستم توجه آقایان را جلب کنم به اهمیت منطقه کرج و تهران وارتباط بین این دو منطقه چه از نظر محور ارتباطی کشور و چه از نظر محور صنعتی شدن کشور بنابراین دلایل بنده فکر می‌کنم که احداث این شاهراه بسیار لازم بوده و مذاکراتی که شده لزوم و ضرورت اینکار رامحرز کرد و استدعای ما این است که آقایان رأی بدهند بکاری که هم ضرورت داشته و هم اینکه تقریباً خاتمه پیدا کرده است.

رئیس - به کفایت مذاکرات در کلیات این لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر بر خاستند) تصویب شد به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱- بوزارت راه اجازه داده می‌شود که ساختمان شاهراه تهران - کرج را طبق مسیر پیشنهادی و مشخصات طبق برآورد وزارت راه از طریق مناقصه در هشت قسمت مختلف شروع نماید.

رئیس - آقای شیخ الاسلامی مخالفید؟ بفرمائید.

شیخ الاسلامی - بنده راجع به طرز تنظیم ماده باینصورت مخالفم.

دکتر الموتی - پیشنهاد بدهید برود به کمیسیون این ماده باین صورت بنده موافق نیستم برای اینکه نوشته شده که شاهراه تهران کرج را طبق مسیر پیشنهادی، پیشنهادی چه؟ بنده خیال می‌کنم که این لوایح وقتی بصورت تصویب نامه تنظیم شده باینصورت بوده وقتی که آمده در کمیسیون‌ها حق این بوده که توجه بیشتری بشود باین عبارات و این اصطلاحات برای اینکه از زبان دولت بصورت تصویبنامه اشکال ندارد که گفته شود پیشنهادی ممکن است که این مسیر از طرف دولت پیشنهاد شده باشد ولی وقتی که قانون می‌شود و بدولت ابلاغ می‌شود و اجازه داده می‌شود که شاهراهی را بسازد گفتن مسیر پیشنهادی، پیشنهادی به کی به مجلس که مسیری پیشنهاد نشده در قانون هم این پیشنهاد معلوم نیست مربوط به چیست (خواجه نوری - نقشه اش هست) نقشه که ضمیمه قانون نشده بنده می‌خواستم توضیح بدهند که این مربوط به چیست و بعدش هم در مورد مشخصات طبق مسیر پیشنهادی کدام مشخصات این اصلا معلوم نیست چه مشخصاتی البته راهی که ساخته می‌شود بدون مشخصات نیست ولی این راهی که ساخته می‌شود بدون مشخصات نیست ولی این راهی که ساخته میشودمشخصاتش معلوم نیست اصلا طرز تنظیم این ماده عرض کردم صحیح نیست طبق مسیر پیشنهادی طبق برآورد وزارت راه به وزارت راه اجازه داده می‌شود و بعد گفته طبق برآورد وزارت راه صورت تنظیمی ماده باینصورت صحیح نیست (نمایندگان پیشنهاد بفرمائید) اول توضیح بفرمایند بنده میدانم که می‌توانم پیشنهاد بدهم می‌خواستم توضیح بدهند که منظور از این کلمه چیست؟ بعدش هم آیا میشده که در این ماده طول این راه را از لحاظ کیلومتر قید کنند که چند کیلومتر است این راه یا نمیشده اگر می‌شود قید کرد بهتر این است که معلوم بشود که این شاهراه چند کیلومتر است.

رئیس - آقای دکتر گنجی.

دکتر گنجی (معاون وزارت راه) - موقعی که دولت متوجه شد این مشکل عبور ومرور جاده کرج بایستی حل بشود این مطلب در وزارت راه پنج شش ماه مورد مطالعه قرار گرفت و سه راه حل پیشنهاد شده بود به دولت وقت یکی تعریض جاده فعلی یکی تهیه جاده‌ای بموازات جاده فعلی بفاصله کم و یکی کشیدن جاده جدیدی در یک فاصله دورتر و هر کدام از اینها همراه کتابچه‌ها و نقشه‌ها و مشخصات فنی بود که دولت وقت طرح سومی را انتخاب کرد البته فرمایش جنابعالی کاملا صحیح است و اگر اصلاح لفظی لازم باشد در کمیسیون انجام خواهد شد.

رئیس - پیشنهاد بفرمائید آقای شیخ الاسلامی در کمیسیون. اصلاح خواهد شد. آقای مهندس بهبودی فرمایشی دارید؟

مهندس بهبودی - بنده تذکر دارم.

رئیس - بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی - بنده مجدداً مزاحم خانم‌ها و آقایان محترم شدم چون اگر خواننده‌ای صورت جلسه مذاکرات امروز مجلس را بدون اینکه عرایضی که من خدمت آقایان کردم بخواند بنظرش می‌رسد که بنده گفتم تمام سرمایه‌های دولت باید از شهرستانها جمع بشود و در تهران سرمایه گزاری بشود و همکاران محترم اینجور به بنده حمله کردند در صورتیکه من نظرم بهیچ وجه اینطور نبوده وبا نظر جناب آقای کیهان یغمائی صد در صد موافقم که باید سرمایه گزاری در شهرستانها موازی با سرمایه گزاری در تهران باشد ولی دفاعی که بنده در اینجا کردم یک دفاعی اصولی و صحیح بود و تصور می‌کنم رأیی که مجلس داد دال بر این بود که عرایض بنده را قبول داشته و برای مزید اطلاع هم عرض می‌کنم که این برنامه الان در استان خراسان در حین انجام است در جاده مشهد سرخس ۲۸ کیلومتر در دست ساختمان است ۲۸ کیلومتر مناقصه گذاشته‌اند که پس فردا روز مناقصه است ۲۴ کیلومتر هم آماده مناقصه در جاده سده اسد آباد که کارخانه قند بیرجند در آنجا هست می‌باشد ۲۶ کیلومتر را مناقصه داده‌اند برنده مناقصه معلوم شده و قرار داد منعقد می‌کنند و ۳۶ کیلومتر هم در دست ساختمان دارند و ۳۶ کیلومتر دیگر هم در دست است و آماده برای مناقصه در جاده خواف طیبات بطول ۸۰ کیلومتر اسناد مناقصه اش حاضر شده در جاده کاشمر نیشابور بطول ۶۸ کیلومتر مشغول نقشه برداری هستند.

رئیس - آقای مهندس بهبودی اینها به ماده اول مربوط نیست.

دکتر مهندس بهبودی - در ماده اول در کلیات می‌توانم عرض بکنم الان عرایضم تمام می‌شود جاده سبزوار بجنورد بطول صد کیلومتر آماده بهره برداری است بنده خواستم بعرضتان برسانم که فقط در استان خراسان ۴۴۵ کیلو متر جاده فرعی دارند می‌سازند و بهمین نسبت در تمام شهرستانها و استانهای کشور مشغولند (صحیح است).

رئیس - نظر دیگری نسبت بماده اول نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود.

(بشرح ذیل خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید عبارت داخل پرانتز زیر به سطر دوم از ماده یک بعد از عبارت وزارت راه و قبل از عبارت از طریق مناقصه اضافه شود.

(که بهر حال از واحد بهاء وزارت راه تجاوز نخواهد کرد).

دکتر مبین.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

چون جمله ‹‹ طبق مسیر پیشنهادی و مشخصات ›› در ماده اول با توجه باینکه مسیر و مشخصاتی در قانون ذکر نشده و پیشنهاد نشده صحیح نیست پیشنهاد می‌کنم جمله مزبور و ضمنا طول شاهراه هم در قانون ذکر شود.

شیخ الاسلامی.

رئیس – ماده دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲ – وزارت راه همه ساله مبلغ قابل پرداخت بمقاطعه کاران را در بودجه مصوبه خود منظور خواهد نمود و بعد از بهره برداری که با وصول عوارض و سائط نقلیه عمل خواهد شد به خزانه پرداخت و مستهلک خواهد کرد.

دکتر الموتی – در ماده دوم توضیحی بدهند روشن نیست.

رئیس – آقای دکتر گنجی بفرمائید توضیح بدهید.

دکتر گنجی (معاون وزارت راه) – وقتی که سرمایه گزاری در این راه انجام شد وزارت راه بایستی که به بانک‌ها تضمین می‌داد که اصل و بهره سرمایه آنها را بهشان مسترد بکند موعد پرداخت اینها در موعد معین و فواصل معین شود برای سهولت کار پیش بینی شده بود که وزارت راه اگر امسال طبق قرارداد با بانکها بفرض پنج میلیون تومان بایستی بابت اصل و بهره به بانکها پرداخت بکند این مبلغ را در بودجه پیش بینی می‌کند و به بانکها پرداخت می‌کرد و بعد در ضمن سال که عوارض وصول می‌شود به خزانه مسترد می‌کند.

رئیس – آقای کیهان یغمائی.

کیهان یغمائی – بنده اینجا متوجه شدم که جاده اتوبان کرج را مدتی است مشغول ساختمان هستند اگر این جاده نقشه داشته، برآورد داشته خرجش معلوم شده پس چرا در ماده دوم ذکر شده مبلغ قابل پرداخت را در بودجه مصوبه خود منظور خواهد نمود چه مبلغ می‌تواند وزارت راه به خزانه مملکت سفته بدهد چطور اینطور بصورت نامفهومی ذکر شده که ما نمیدانیم چه مبلغ است این کاری است که تا بحال بیش از دو ثلث آن انجام شده اگر این کاری است که انجام شده اگر این کار برنامه داشته، نقشه داشته مقاطعه کار داشته، پولش معلوم است که چقدر می‌خواهند پرداخت کنند چرا سر بسته و در بسته می‌خواهند از مجلس تصویب بگیرند مبلغش را بگوئید که چقدر است تا از بودجه مملکت می‌خواهند برای این کار سفته بدهند مطلب دوم طرز استهلاک است برنامه توسعه اقتصادی سرمشق دولت حاضر است دولت همیشه می‌گوید ما اقتصاد سالم داریم این جا گفته بشود چه مقدار خرج این کار است و تا چه مدت مستهلک می‌شود بنده شنیدم این نظر اگر صحیح باشد بفرض اینکه پنجهزار تومان ده هزار تومان در روز بابت عوارض بدهند بهره صدی شش، شصت میلیون تومان را در سال تأمین نخواهند کرد پس ده نسل آینده هم از نظر استهلاک و استرداد چیزی از این پول که دولت خواهد داد نمی‌تواند برگشت کند پس یک کاسه اش کنید و این را دولت یکجا در خرجش بگذارد ما را روشن بفرمائید ارقامی در دستش هست ما را روشن کنید استنباط شخص بنده اینست که این پول هیچوقت حتی برای ده نسل آینده هم برگشت نخواهد کرد آمدیم که برنگردد چون کار اصولی است و برای مملکت میفرمائید کار خوبی است ما هم نگفتیم کار بدی است ما گفتیم با رعایت الاهم فالاهم را در روستاها بسنجید و عدالت اجتماعی برقرار کنید لااقل ملت ایران بداند خزانه چقدر سفته سفته می‌دهد و در عرض چند سال این پول باید برگردد ولی بنده از فرمایشات همه آقایان استنباطم اینست که این پول هیچوقت بهره اش هم برنمیگردد یعنی با ۵ هزار اتومبیل (حاذقی – گفتند ده ساله اصل و بهره مستهلک می‌شود) جناب آقای حاذقی همیشه جناب عالی علاقمند هستید که لوایحی را که مطرح است زود بگذرانید خدا کند همیشه بتوانید این تسلیحات اخلاقی را انجام بدهید من از جانب ملت ایران از شما تشکر می‌کنم که یک چیزی در بسته رد بشود و برود خدا شما را عمر بدهد انشاءالله البته اما یک مطلب را ملت ایران باید بداند که روزی ده هزار تومان (حاذقی – از هر اتومبیل سواری ۱۰ تومان و هشت تومان می‌گیرند) از هر اتومبیل ۱۰ تومان؟ اگر قرار باشد هر اتومبیل سواری هر دفعه از این جاده رد می‌شود ۱۰ تومان بدهد هیچوقت از این جاده نمی‌رود (یکی از نمایندگان – حساب خودتان را می‌کنید) بنده هیچوقت کرج نمی‌روم بنده وظیفه‌ام اینجا است جناب آقای دکتر معتمد وزیری با اجازه مقام ریاست یک کلمه جواب جنابعالی را می‌گویم ما آمده‌ایم اینجا که سنگ شهرستانها را بسینه بزنیم ما نیامده‌ایم احساسات را تحریک کنیم بعد از این دما گوژی نفرمائید جوابتان را خواهید شنید شما میفرمائید که تحریک می‌کنیم شما تحریک نشوید.

رئیس – آقای دکتر حسینی فرمایشی دارید؟

دکتر حسینی – قسمت عمده عرایض بنده را جناب آقای کیهان یغمائی فرمودند که برای جلوگیری از اطاله کلام بنده از تکرار خودداری می‌کنم فقط یک کلمه برای بنده تاریک بود و آن این بود که وقتی بنده آقای دکتر گنجی را ملاقات کردم بعرض رساندم که بودجه این کار از کجا تأمین می‌شود فرمودند ارتباطی به بودجه مملکتی ندارد در صورتیکه الآن در متن ماده گنجانیده شده است که ضمیمه بودجه مصوبه سالیانه منظور می‌کنیم بعدا هم بصورت عوارض دریافت می‌کنیم بنده وارد این مطلب نمی‌شوم که این پول قابل استرداد هست یا خیر ولی بهر صورت چه فرقی می‌کند ما مالیاتی را بگیریم و بیاوریم به درآمد عمومی و در مقابلش یک هزینه‌ای منظور بکنیم یا اینکه قبلا یک اعتباری را مصرف بکنیم و بعد برای آن عوارض وضع بکنیم هر دو یکسان است خواهش می‌کنم آقای دکتر گنجی توضیح بفرمایند اینکه فرمودند ارتباطی ببودجه مملکت ندارد چون از بانک این اعتبار تحصیل می‌شود با متن ماده یا اظهارات قبلی ایشان تطبیق نمی‌کند یا این ماده درست تنظیم توضیحات لازم را بفرمایند تا من قانع شوم.

رئیس – آقای دکتر گنجی بفرمائید.

دکتر گنجی (معاون وزارت راه)- بنده عرض کردم هر سال مبلغی را که بایستی وزارت راه بابت اصل و بهره و سرمایه گزاری در جاده کرج به بانکهای سرمایه گذار مسترد بدارد این را در بودجه منظور می‌کنیم وزارت راه یکجا آنرا ببانکها می‌دهد بعدا که وصول شد بخزانه بر میگرداند بنابراین هزینه مترتب نیست یک پولی دست بدست می‌شود از خزانه قرض می‌کنیم از بانک در بودجه می‌دهیم به بانک از عوارض وصول می‌کنیم میدهیم بخزانه.

رئیس – آقای سعید وزیری.

سعید وزیری – عرض شود که راجع به ارقام و اعداد نماینده محترم دولت توضیح کافی فرمودند و بنده فقط می‌خواستم بدوست محترم و عزیزم جناب آقای یغمائی که فرمودند بالاخره ما نمیدانیم نتیجه این آزمایش چه می‌شود این یکی از سیستمهای خیلی خوب راهداری است جنابعالی خیلی خوب میدانید که اگر معمول بشود اینکار که راههای متعددی باین سیستم ساخته شود نه تنها بعنوان اتوبان کرج ساخته بشود حتی اگر معلوم بکنیم بین روستاها و جاده‌های دیگر برای بهتر برقرار کردن ارتباط معمول بکنیم کاری را با دریافت یکنوع عوارض بسیار کم و ناچیزی یعنی متناسب هر جائی ممکن است بهتر معمول بشود بسیار بسیار خوب است جناب آقای یغمائی چون بنده واقعا احترام می‌گذارم بعقاید جنابعالی و اصولا بشهامتتان در اظهار نظریاتتان، خواستم عرض کنم چون فرمودید که توضیحی داده شود که ملت ایران بداند که نتیجه اینکار چیست بنده بنام یک فرد ملت ایران لااقل که لااقل نیست خودش حداکثر است می‌گویم این نتیجه را دارد که ما در یک جا اینکار را این سیستم را آزمایش بکنیم خیلی مفید خواهد بود همانطور که ملت‌های زیادی هستند از پول مملکت از بودجه دولتشان خرج می‌کنند برای آزمایشهای علمی برای آزمایشهای فنی که نتیجه گیری می‌کنند بعد نسلهای آینده از آن بهره برداری می‌کنند این را خواستم حضور محترمتان عرض کنم (احسنت).

رئیس – در ماده دوم نظر دیگری نیست ؟(بالاخانلو بالاخره نفرمودند که هزینه این چقدر است) گفتند از ۳۵ تا ۴۰ میلیون است پیشنهاد ماده دوم قرائت می‌شود. مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی احتراما پیشنهاد می‌کنم با توجه باینکه مدتی است ساختمان شاهراه تهران کرج دست اقدام هست و هزینه مربوط تقریبا روشن شده است در ماده ۲ بجای مبلغ قابل پرداخت رقم قطعی قید گردد و مدت استرداد و استهلاک هم حتی الامکان روشن گردد.

با تقدیم احترام – کیهان یغمائی.

رئیس – ماده سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۳ – اعتبار لازم برای این طرح بوسیله تحصیل اعتبار بانکی تهیه خواهد شد وزارت راه و خزانه داری کل در قبال آن قسمت از صورت کار کردهای ماهیانه مقاطعه کاران که پرداخت نشده سفته هائی بسر رسید حداکثر تا ۵ سال از تاریخ صدور به مقاطعه کاران خواهند داد.

رئیس – نسبت بماده سوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده ۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۴ – به مبلغ این سفته‌ها از تاریخ صدور تا تاریخ سر رسید شش درصد بهره سالیانه تعلق خواهد گرفت و حساب بهره در هر شش ماه تصفیه خواهد شد.

رئیس – نسبت ماده ۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۵ قرائت می‌شود.

ماده ۵ – وزارت راه مجاز است از مقاطعه کارانی که در مناقصه‌های انجام این طرح شرکت می‌نمایند تضمینی مطالبه نماید که یکی از بانکهای ایرانی تعهد پرداخت مخارج ساختمان را در قبال سفته‌های وزارت راه و خزانه داریکل بنماید و در چنین صورت برای دریافت کلیه مطالبات مقاطعه کار بانک جانشین مشار الیه خواهد و تضمین حسن اجرای پیمان از طرف بانک نامبرده بدون شرط داده خواهد شد.

• تبصره – مقاطعه کارانی که بخواهند بااعتبار شخصی در اینکار مشارکت نمایند باید قدرت مالی آنها قبل از مناقصه به تصدیق وزارت راه رسید و در این صورت فقط موظف بدادن ضمانت نامه بانکی برای حسن اجرای تعهد خود خواهند بود.

رئیس – نسبت به ماده ۵ نظری نیست ؟آقای مهندس بهبودی.

مهندس بهبودی – بنده با ماده ۶ مخالفم.

رئیس – ماده ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۶ – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود از تاریخ بهره برداری شاهراه کرج شروع بوصول عوارض نماید مقدار و موارد آن عوارض بموجب آئین نامه‌ای خواهد بود که به تصویب کمیسیون راه و دارائی مجلسین برسد وجوه حاصله از این عوارض در حساب مخصوصی در خزانه داری کل نگهداری شده و منحصرا بمصرف پرداخت دیون وزارت راه بابت شاهراه تهران – کرج خواهد رسید و بعد از تصفیه حساب ساختمان راه بقیه درآمد بابت استهلاک وجوهی مصرف خواهد شد که از طرف خزانه داریکل بحساب بودجه راه برای انجام این طرح پرداخت شده است و بعد از استهلاک کامل وجوه هزینه ادامه دریافت عوارض محتاج به تحصیل مجوز قانونی خواهد بود.

مهندس بهبودی – وضع عوارض و مالیات از حقوق مختصه مجلس شورای ملی است و بهیچ وجه مجلس شورای ملی نمی‌تواند وکالت اینکار را به کمیسیون دارائی یا راه مجلس بدهد این است که بنده پیشنهادی تقدیم کردم که حداکثر عوارضی که از این راه وصول خواهد کرد باید در قانون ذکر بشود در مجلس تصویب بشود بدیهی است که آئین نامه اش را اگر کمیسیون‌ها بخواهند تصویب بکنند اشکالی ندارد مجاز هستند که در حدود آن حداکثر که مجلس تصویب کرد وصول بشود و گرنه مجلس نمی‌تواند این وکالت را به کمیسیون راه یا کمیسیون دارائی مجلس بدهد.

رئیس – نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد ایشان قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراما چون وضع عوارض از حقوق مختصه مجلس شورای ملی می‌باشد پیشنهاد می‌نماید در ماده ششم لایحه شاهراه تهران – کرج حداکثر عوارضی که دولت حق وصول خواهد داشت درج گردد.

با تقدیم احترام – ناصر بهبودی.

رئیس – ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۷ – بوزارت راه اجازه داده می‌شود اراضی مورد نیاز برای احداث شاهراه تهران – کرج را طبق قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات (ماده ۲۷) تصرف و بهای عادله اعیانی و مستحدثاتیکه در اثر ایجاد این جاده از بین می‌رود بمالکین پرداخت نماید.

رئیس – آقای معتمدی.

معتمدی – در این ماده که به قانون عمران دهات اشاره شده است قانون عمران دهات می‌گوید که اگر راهی از دهات عبور کند دولت کلف است بهای اعیانی و مستحدثات را بپردازد و عبور کند اما در این اتوبان این ماده مصداق پیدا نمی‌کند زیرا اتوبان در مجاورت شهر بزرگ تهران و کرج قرار گرفته اگر نظر آقایان باشد چند سال پیش همه این اراضی در بورس بود و متر متر روی آنجا معامله می‌شد وعده یی از مردم طماع یا غافل رفته‌اند و روی اراضی پول دادند و خرید کردند و سند مالکیت در دست دارند عده یی از افراد بیدار از افراد بیدار اراضی زیادی در مجاورت این راه دارند که با احداث این راه در بعضی نقاط اراضی‌شان ۵۰ برابر قیمت پیش ترقی استفاده می‌نمایند و آن کسیکه ۱۰۰۰ متر - ۱۵۰۰ متر ۲۰۰۰ متر و یا دویست متر زمین به قیمت متری ۵ تومان یا ۱۰ تومان خریده است امکان دارد که تمام سرمایه این شخص در این راه از بین برود و ما در اینجا این قانون را اگر به این صورت تصویب کنیم فردا به آن شخصی که تنها سرمایه‌اش ده هزار تومان بوده و بر اثر احداث اتوبان بکلی از بین رفته است ظلم ناگواری را مرتکب شده‌ایم اینستکهبنده پیشنهادی تهیه کرده‌ام و تقدیم می‌کنم و خواهش بنده اینستکه باین مسأله حیاتی توجه بفرمایند که اگر اینکار تمام شد و یک آقائی که ۱۰۰۰ متر زمین خریده به مبلغ ده هزار تومان و تمام این زمین از بین رفته و اینجا مراجعه کرد ما به این شخص بتوانیم جواب قاطع و منطقی بدهیم و آن آقایانی که از وجود این راه استفاده می‌کنند آنها هم به سهم خودشان به خزانه مملکت و بکسانی که هزار متر زمین خریده‌اند و سرمایه‌شان از بین رفته بتوانیم از پول حق تشریف و مرغوبیت دریافتی از آنها استفاده و باینها کمک کنیم بنده پیشنهادم را تقدیم و تقاضا می‌کنم قرائت فرمایند.

رئیس - آقای فولادوند.

فولادوند - (یکنفر از نمایندگان - چند بیت شعر هم بفرمائید) چشم، عرض شود با احترام به فرمایشات جناب آقای معتمدی اینجا یک نکته فنی هست که جناب آقای معاون محترم وزارت راه متوجه هستند و آن اینستکه تمام اتوسترایت‌های دنیا محصورند و برعکس این ممکن است تنزل هم بکند برای اینکه مخصوصاٌ اینجا شما حق عبور می‌گیرید برای اینکه هر اتومبیلی نتواند برود توی این جاده محصورش می‌کنید که مجبور شود برود آنجا داخل بشود و تا آخر نتواند خارج بشود مگر در جاهای معینی، اینستکه در سایر شوارع این موضوع صدق می‌کند ولی اینجا ممکن است حتی زمین تنزل هم بکند مثل زمین‌هائی است که در کنار راه آهن است که سروصدا از قیمت آن کم می‌کند و از طرف دیگر چون یک کاری است ملی و به نفع مملکت است نمی‌بایستی برعکس کاری کرد که اجحاف بدولت بشود درباره فروش زمین‌ها این شاهراه است حکم راه اصلی است و باین قسم به اقتصاد مملکت کمک می‌کند در مورد فروش زمین‌ها باید مراقب بود که این بورس درست نشود والا فوراٌ شروع می‌کند و حمله می‌کند و یک وسیله‌ای برای سوء استفاده و فقط چیزی که می‌شود این بنده حالا که آمدم پشت تریبون با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم عرض می‌کنم از آن اتوسترایت‌ها همیشه برای استهلاک بهای ساختمان استفاده می‌کنند که در اروپا یک ساختمانهایی می‌کنند یا رستوران ایجاد می‌کنند یا پمپ بنزین این را بایستی مراقب باشید که برای مخارجش استفاده کنید و یا اگر عوارضی وضع می‌شود آن عوارض منطبق با قانون باشد ولی مطمئن باشید که قیمت زمین حتماٌ پائین هم می‌رود و بالا نمی‌رود.

رئیس - نظر دیگری راجع بماده هفت نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به ماده ۷ لایحه اضافه شود:

• تبصره - دولت مکلف است به صاحبان اراضی که زمینهای آنها در مسیر قرار می‌گیرد از اراضی خالصه واگذار کند.

دکتر صاحبقلم.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

چون در مادهء ۷ لایحه شاهراه تهران کرج به ماده ۲۷ قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات اشاره شده و قانون مزبور منسوخ است پیشنهاد می‌نمایم در ماده مزبور بجای قانون اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات نوشته شود طبق مادهء ۵۶ قانون بودجه اصلاحی سال ۱۳۴۳ کل کشور.

منوچهر پزشکی.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در مادهء ۷ لایحه بعد از جمله‌های عادله اعیانی و مستحدثات جمله زیر:

‹‹ و اراضی کسانیکه قیل از شروع ساختمان راه اتوبان سند مالکیت کمتر از دوهزار متر در دست داشته‌اند و … ›› اضافه شود.

معتمدی.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بمادهء ۷ اضافه شود:

• تبصره: وزارت راه مکلف است از اراضی مجاور راه اتوبان طبق آئین‌نامه حق تشرف و مرغوبیت دریافت دارد.

حسین معتمدی.

مقام معظم ریاست محترم مجلس شورای ملی

در مادهء ۷ پیشنهاد می‌نماید احداث جاده تهران کرج از نظر خرید اراضی با توجه باینکه اراضی مجاور جاده بر اثر احداث این شاهراه ارزش فوق العاده‌ای پیدا خواهد نمود این شاهراه براساس قانون توسعه معابر احداث شود.

بالاخانلو.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید این ماده بلایحه اضافه شود.

ماده ۸ – وزارت دارائی می‌تواند این شاهراه را پس از شروع بکار با قیمت تمام شده بمقاطع کاران مربوط واگذار نماید.

• تبصره – در این صورت عوارض واصله بمقاطعه کاران پرداخت خواهد شد. دکتر مبین.

رئیس – لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

– قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بهد – ختم جلسه

۸– قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بهد – ختم جلسه

رئیس – با اجازه آقایان دستور جلسه آینده قرائت می‌شود

(بشرح زیر خوانده شد)

دستور جلسه ۱۱۳ روز سه شنبه نوزدهم آبانماه ۱۳۴۳

۱ – لایحه اجازه اجرای اصلاح قسمتی از قانون تجارت شماره چاپ ۱۰۷۵

۲ – گزارش شور دوم لایحه معافیت گمرکی لوازم ساختمانی دبیرستان بوشهر شماره چاپ ۱۰۷۶

۳ – گزارش کمیسیون‌های دادگستری و استخدام راجع باجازه استخدام کشوری شماره چاپ ۱۰۷۸

۴ – بقیه لوایح موجود در دستور.

رئیس – جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز سه شنبه خواهد بود.

(مجلس در ساعت یک و ده دقیقه بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.

جناب آقای مهندس ریاضی ریاست محترم مجلس شورای ملی

خواهشمند است دستور فرمایند جناب آقای مهندس روحانی وزیر محترم آب و برق در مجلس شورای ملی حضور بهمرسانیده به سئوال زیر پاسخ فرمایند:

در مورد شکایت کشاورزان ماکو در خصوص آب بهار و وصول آن از قنات و چشمه سار و سیلاب چه اقدامی بعمل آورده‌اند.

اسدالله موسوی ماکوئی.