مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۵۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۱۶ مهر ۱۲۸۹ نشست ۱۵۳
جلسه۱۵۳
صورت مجلس روزیکشنبه۵شوال ۱۳۲۸
مجلس تقریباًدوساعت ونیم قبل ازغروب آفتاب درتحت ریاست آقای ذکاءالملک تشکیل شدصورت مجلس روزشنبه۴قرائت گردید
غائبین بودن اجازه_آقای قوام الاسلام_ آقای مرتضی قلیخان بختیاری_آقای نوبری_آقای حاج میرزاآقا_آقای آقاسیدمحمدرضا_آقای صنیع الدوله_آقای سپهداراعظمآقای حاج مصدق الممالک_آقای حاج وکیل الرعایا_آقای مستشارالدوله_آقای صدیق حضرت_آقای حسنعلی خان
آقایانیکه بوقت مقرره حاضرنشده اندآقای ممتازالدوله.آقای معین الرعایا.آقای طباطبائی.آقای حاج آقا.آقای حاج امام جمعه.آقای لواءالدوله.آقای سرداراسعد.آقای آقامیرزاابراهیم.
غائبین بااجازه.آقای ناصرالاسلام.مریض آقایان حاج میرزا زین العابدین ومیرزاداودخان
(صورت استیضاح آقای حاجی سیدابراهیم ازهیئت وزراءراجع لفارس خوانده شد)
چون عده برای انتخاب اعضاء اداره مباشرت وکمیسیونهاکافی نبودشروع بتعیین شعبات گردیدآقایان مفصله ذیل بحکم قرعه بعضویت شعبات شش گانه معین گردیدند.
شعبه اول
آقای آقاشیخ جعفرمازندرانی.آقای آقاعبدالحسین.آقای میرزا محمدعلی خان تربیت.آقای معاضدالسلطنه.آقای آقامیرزامحمدصادق طباطبائی.آقای آقاشیخ رضا.آقای تقی زاده.آقای حاج فاتح الملک.آقای صدیق حضرت.آقای سرداراسعد.آقای مرتضی قلیخان بختیاری.آقای حاجی محمداسمعیل کاشف آقای آقاشیخ اسمعیل هشترودی.آقای آدینه محمدخان.آقای دکترامیرخان.آقای ادیب التجار
شعبه دوم.
آقای آقاشیخ علی. آقای وکیلالتجار.آقای حاج میرزازین العابدین.آقای حسن علی خان.آقای آقاشیخ محمد.آقای آقاسیدابوالحسن اصفهانی. آقای حاج مصدق الممالک.آقای معتمدالتجار.آقای متین السلطنه.آقای میرزاکیخسرو.آقای ضیاءالملک.آقای حاج محمد کریم خان.آقای میرزااسمعیل نوبری.آقای محمدهاشم میرزا.آقای میرزاعلی اکبرخان.آقای حاج میرزاآقا.
شعبه سوم.
آقای ناصرالاسلام.معاضالملک.آقای آقاشیخ اسدالله.آقای وحیدالملک.آقای آقاشیخ ابراهیم.آقای آقامحمد.آقای میرزامحمدنجات آقای منتصرالسلطان.آقای حاج عزالملک.آقای دکترحیدرمیرزا.آقای حاج شیخعلی.اقای مستشارالدوله.آقای شیبانی.آقای آقاشیخ مهدی نجم آبادی
شعبه چهارم.آقای آقاسیدحسین اردبیلی.آقای دکتراسمعیل خان.آقای الواعظین.آقای اسدالله خان.آقای فهیم الملک.آقای میرزارضاخان.آقای آقاسیدمحمدباقرادیب.آقای حاج وکیل الرعایا.آقای آقا سیدمحمدرضا.آقا ی معین الرعایا.آقای ممتازالدوله.آقای قوام الاسلام.آقای آقاشیخ محمدعلی بهجت .آقای ثقه الاسلام.آقای ابوالقاسم میرزا.
شعبه پنجم.
آقای آقامیرزاابراهیم.آقای آقامیرزاابراهیم خان.آقای سپهداراعظم.آقای حاج سیدحسن مدرس.آقای آقا سید حسن مدرس.آقای آقا سیدحسن کزازی.آقای سلیمان میرزا.آقای دکتررضاخان.آقای موتمن الملک.آقای ذکاءالملک. آقای لسان الحکما.آقای حاج امام جمعه.آقای میرزا مرتضی قلیخان.آقای صنیع الدوله.آقای دکترعلیخان.آقای نیرالسلطان.
شعبه ششم.
آقای صدرالعلماء.آقای معززالملک.آقای حاج شیخ الرئیس.آقای آقاشیخ غلامحسین.آقای آقامیرزاحمد.آقای حاج سیدابراهیم.آقای آقاشیخ حسین.آقای آقاسیدجلیل.آقای حاج میرزارضاخان.آقای حاج آقا.آقای مشیرالدوله.آقای حاج سید نصرالله.آقای میرزاداودخان.آقای آقاسیدعلی آقا.آقای لواءالدوله.
(دراین وقت اجازه تنفس داده شدمجدداًجلسه تشکیل وراپورت شعبات ششگانه مشعربه انتخاب هیئت رئیسه آنهاواعضاءکمیسیون مبتکرات وعرایض ومحاسبات وبودجه بتفضیل ذیل قرائت گردید.)
شعبه اول_مشعربانتخاب آقای حاج فاتح الملک بریاست وآقای تربیت بنیابت ریاست آقای کاشف بسمت منشی گری آقای ادیب التجاربمخبری شعبه وعضویت کمیسیون محاسبات وآقای آقاشیخ رضابه عضویت کمیسیون مبتکرات وآقای آقاعبدالحسین بعضویت کمیسیون عرایض وآقای معاضدالسلطنه به عضویت کمیسیون بودجه.
ازشعبه دوم_آقای متین السلطنه بریاست وآقای میرزا کیخسروبه نیابت ریاست آقای میرزاعلی اکبرخان بسمت منشی گری وشاهزاده محمدهاشم میرزابه مخبری شعبه وعضویت کمیسیون مبتکرات وآقای آقاشیخعلی بعضویت کمیسیون عرایض وآقایان حسنعلی خان ومعتمدالتجاروضیاءالممالک بعضویت کمیسیون بودجه وآقای آقاشیخ محمدبه عضویت کمیسیون محاسبات.
ازشعبه سیم_آقای آقاشیخ ابراهیم بریاست شعبهوعضویت کمیسیون مبتکرات وآقای عزالملک به نیابت ریاست وآقای حاج شیخعلی بسمت منشیگری وآقای حاج شیخ اسدالله به مخبری شعبه وآقای شیبانی بعضویت کمیسیون عرایض وآقای دکترحیدرمیرزابعضویت کمیسیون محاسبات وآقایان حاج عزالممالک وعزالملک ووحیدالملک بعضویت کمیسیون بودجه.
ازشعبه چهارم_آقای ممتازالدوله بریاست وآقای فهیم الملک به نیابت ریاست وآقای میرزا رضاخان منشی وآقای افتخارالواعظین به مخبری وآقای بهجت بعضویت کمیسیون عرایض وآقاسید حسین اردبیلی به عضویت کمیسیون مبتکرات وآقای دکتراسمعیل خان به عضویت کمیسیون محاسبات وآقایان فهیم الملک ومعین الرعایا وآقامیرزا رضاخان به عضویت کمیسیون بودجه وازشعبه پنجم آقای موتمن الملک بریاست وآقای ذکاءالملک بنیابت ریاست وآقای میرزا ابراهیم خان بسمت منشی گری وآقای سلیمان میرزابمخبری وآقای نیرالسلطان بعضویت کمیسیون عرایض وآقای لسان الحکماءبه عضویت کمیسیون مبتکرات وآقای سیدحسین کزازی بعضویت کمیسیون محاسبات وآقایان میرزا مرتضی قلیخان وصنیع الدوله وسلیمان میرزا به عضویت کمیسیون بودجه.
ازشعبه ششم_آقای حاجی شیخ الرئیس بریاست شعبه وعضویت کمیسیون عرایض وآقای حاج میرزا رضاخان بسمت منشی گری وآقای حاج آقا به مخبری وآقای حاج سیدنصراله به عضویت کمیسیون مبتکرات وآقا سیدجلیل بعضویت کمیسیون محاسبات وآقایان حاج میرزا رضاخان ولواءالدوله وحاج سیدابراهیم بعضویت کمیسیون بودجه انتخاب شدند
آقایان عزالملک وفهیم الملک پیشنهادنمودندچون بعضب لوایح وطرحهادرکمیسیون متراکم شده ودربعضی آنهاشوراول بعمل آمده وبعلاوه درلوایحی که بعداز طرف وزراءپیشنهادمی شود باید شور اول ودوم بعمل آیدهمه روزه غیرازجمعه مجلس علنی تشکیل میشود.
آقایان آقامیرزا ابراهیم وحاج عزالممالک پیشنهادنمودندهفته پنج روزمجلس تشکیل شودوایام دوشنبه وجمعه تعطیل باشد بواسطه عدم حضورعده کافی اخذرای دراین چندفقره پیشنهادموکول بجلسه آتیه گردید.
آقای وزیرامورخارجه اظهارداشت چندی قبل صورت استیضاحی ازطرف مجلس راجع به بیجک کمپانی فارسی نوشته بودندکه اکنون برای جواب حاضرشده ام.
آقای حاج آقا اظهارداشت استیضاح بنده فقط راجع به بیجک کمپانی نبوددرخصوص بیجک کمپانی ومعادن قراچه واتومبیل وتعدیاتی که درسرحدمیشودبوددرخصوص بیجک بعدازمراجعه دوسیه ونوشته جات درکمیسیون خارجه بربنده معلوم شدبه وزارت خارجه تقصیری نیست درخصوص سایرمطالب هم چون عده کافی نیست اگراجازه دهند استیضاح بروزدیگرموکول شود.
آقای کاشف اظهارداشت مدتی است بعضی شکایات راجع با اداره حمل ونقل موسوم به کورونسکی که درخراسان دایرشده میرسد.
ازوزارت امورخارجه سئوال میکنم آیا این امتیازداده شده بابدون اطلاع وزارت خارجه دایرشده چه اقدامی نموده اند.
آقای وزیرامورخارجه اظهارداشت دراین خصوص ازکار گذاری خراسان تحقیقات شده وجواب داده است کورونسکی دعوی امتیازنموده ولی چون نتوانسته امتیازنامه ارائه دهد وزارت خارجه جداًاورامنع کرده است.
آقای آقا شیخ غلامحسین اظهارداشت.
ازقرایکه شنیده میشودمسیوبوکنت دواسازسه سال است مدت کنتراتش منقضی شده وبدون جهت مواجب میگیرداز وزارت خارجه سئوال میکنم آیا کنترات داردیاخیردرصورت نداشتن کنترات بچه جهت وازکدام اداره مواجب میگیرد.
آقای وزیرامورخارجه اظهارداشت این شخص درسنه۱۹۰۴مسیحی مستخدم شده ودر۱۹۰۷مدت کنتراتش منقضی شده چهل روزبعدازانقضاءمدت کنتراتش اورابرای معیری بضرابخانه برده اند ودرکنترات اونوشته شده علاوه برخدمت معینه این خدمت هم باورجوع میشودواین شخص فقط مستندبهمین یک کلمه است که ازروی خطا نوشته شده واداره گمرک هم مستند باین است که مرحوم مظفرالدین شاه حکم حضوری داده که این شخص دواسازدربارباشدبهرحال پس ازاینکه معلوم شدبرای درباردواسازلازم نیست باونوشته شده وازاول اکتبرکه هفت روزقبل است ازخدمت معاف شده ومواجبی هم دریافت نخواهدکرد.آقای ادیب التجاردرخصوص طول اقامت قشون دولت روس درایران وتجدیداجاره نامهای اماکن خوددرقزوین ازوزارت خارجه سئوال نمودآیاچه اقدامی نموده اند.
آقای وزیرامورخارجه_اظهارداشت درخصوص تجدیداجاره نامه هااقدامات شده وبه سفارت نوشته شدکه ازروسیه بآنهادستورداده شوداین مسئله راموقوف کنندودر خصوص اخراج قشون هم ازوزارت خارجه دقیقه ازاقدامات فروگذاری نکرده امیدوارم عنقریب نتیجه صحیحه مقتضیه حاصل شود.
آقای عزالملک درخصوص بانه سئوال نمودندآقای وزیر امورخارجه اظهارداشت عقیده ام اینست این سئوال بماندتانتیجه اقدامات حاصل شده بعرض مجلس برسد.
آقای آقامیرزااحمداظهارداشت ازقراری که شنیده میشودنماینده سفارت دولت روس از ترتیب استنطاق نوروزاف ممانعت مینمایدبعلاوه چنددفعه دیده شده که اوآزادانه ئرمعابرحرکت میکند از وزارت خارجه سئوال میکنم آیااین مسئله صحت داردیاخیردرصورت صحت چه اقدامی شد.
آقای وزیرامور خارجه اظهاداشت دراین خصوص اظهاری شده نه باین ترتیب عقیده آنهااین بوده مه دراستنطاق اوسئوالات خارج ازاین تقصیرازاومیشودومیگویندسئوالات خارج ازموضوع خارج ازقانون است بنده نمیگویم که سئوالات خارج ازقانون است بنده نمیگویم که سئوالات خارج ازقانون ازاوشده ولی مستنطق ورئیس محکمه راخواسته ام گفته ام سئوالات خارج ازموضوع ازاونکننددرخصوص آزادی اوهم اینطورنیست فقط یک روزدندان دردداشته چون ردزرگنده طبیب حاضرنبوده اورابایک نفرسربازبشهر آورده اندنزدطبیب ومراجعت داده اند وروزهای استنطاق اوراازحبس میاورند به محاکمه ومجددا به حبس میبرندوعنقریب نتیجه استنطاق اوهم معلوم خواهدشد.
آقای حاج عزالممالک پیشنهادنمودچون اهمیت مقام سلطنت بالاترازآن است که شرحی درلزوم ورودحضرت اشرف آقای ناصرالملک عرض وخاطرآقایان نمایندگان رااز اهمیت موقع ومقام مطلع سازدوهراندازه ازطرف مجلس مقدس اقدام دراین خصوص شودبجاوبه حق است این بنده پیشنهادمیکنم تلگراف مجددی ازطرف مجلس مقدس بحضرت اشرف آقای ناصرالملک مخابره واهمیت تشریف فرمائی حضرت معظم الیه رااظهاروتقاضای حرکت فوری بشودچون مخالفی نداشت این تقاضاپذیرفته وقرارشدتلگراف مزبور مخابره شود.
آقای دکترامیرخان اظهارداشت سابق برای خدمات طبیبه یک نفرطبیب اروپائی برای شخص سلطنت استخدام مینمودندعلاوه برآن درمدرسه دولتی هم تدریس مینموددراین سنوات اخیره که بعضی ازجوانان ایرانی بمخارج دولت یاخرج شخصی باروپااعزام وتااندلزه تحصیل طب نمودندعوض اینکه عذزآن یکنفرراهم بخواهندسه نفراستخدام نمودندتدریس هم موقوف شددراول مشروطیت بناشددراین باب اقدامی بنمایندوکنترات دکترکوپن رافسخ کردندولی درباب دکترلندلی این اقدام نشدبعلاوه بااینکه ازطرف نیابت سلطنت حکم شده این اشخاص که مدت انقضاءکنتراتشان نزدیک است تجدیدنشودشنیده میشودوزارت خارجه مایل است کنترات دکترلندلی راتجدیدنمایدازوزارت خارجه سئوال میکنیم اولادرموقعی که کنترات دکترکوپن فسخ شد چرااین اقدام درحق دکترلندلی نشدوثانیاوزارت خارجه می خواهد کنترات اوراتجدیدنمایدیاخیر.
آقای وزیرامورخارجه اظهارداشت اینکه هیئت مدیره کنترات دکترکوپن رافسخ نمود وکنترات دکترلندلی راباقی گذاشت برای این بودکه دکترکوپن هشت سال بموقع انقضاءکنتراتشد مانده بودبعلاوه بعلاوه نه هزارتومان حقوق میگرفت دلی دکترلتدلی چهارماه بمدت انقضاءکنتراتش مانده بودوحقوق اوهم تقریباًپنج هزارتومان بودواینکه میگویندانقضاءمدت کنترات راباواعلان نکرده ام بااینکه کاغذازدرباررسیده کاغذدراین درموقع وزارت من نرسیده لکن وقتی که در وزارت خارجه رفتم تفتیش کردم دو کاغذ راجع به دکتر لندلی دیدم که در زمان کابینه سابق نوشته شده و آنها اقدامی نکر ده بودند این بود که فورا به دکتر لندلی نوشتم که بعد از انقضای کنترات شما نیابت سلطنت دیگر کنترات شما را تجدید نخواهد کرد .
آقای ادیب التجار تقاضا نمود طرح راجع به احتکار غله جزء دستور جلسه آتیه شود چون مخالفی نداشت پذیرفته شد
رئیس جلسه آینده را بروز سه شنبه و دستور آنرا به قرار زیر اعلام نمود طرح آقای ادیب التجار راجع به احتکار غله – راپورت کمیسیون بودجه راجع به آقا شیخ هادی استر آبادی انتخاب اعضاء اداره مباشرت و کمیسیونها
( مجلس یکساعت و نیم از شب گذشته ختم گردید ) .