مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ مهر ۱۲۸۶ نشست ۱۶۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ مهر ۱۲۸۶ نشست ۱۶۹
مذاکرات روز سه شنبه ۲۹ شعبان ۱۳۲۵ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز یکشنبه ۲۷ را آقا میرزا طاهر قرائت کردند.
رئیس- این قانون مطبوعات است که جناب مخبر السلطنه در زمان وزارت خود نوشته و به مجلس فرستاده‌اند فعلا دفعه اول قرائت شود.
(گفتند یک دفعه خوانده شده)
آقا میرزا طاهر- او غیر از این بود فقط برای روز نامجات بود.
آقا شیخ یوسف- دو ماه از قانون وزارت داخله که راجع به شرع است مانده است مابقی تمام شده و معطلی برای همین دو مانده است خوب است قرائت و اصلاح شود.
رئیس- بلی آن دو ماده باید در حضور حجج اسلام قرائت و تنقیح شود فعلا قدری از این قانون مطبوعات خوانده شود.
(شروع بقرائت قانون شد و ختم گردید)
حاج سید نصرالله- این نسخه باید چاپ شود.
اسدالله میرزا- اول در کمیسیونی تنقیح شود بعد چاپ شود.
رئیس- رای مجلس چیست؟
(بعضی گقتند اول در کمیسیون تنقیح شود بعد چاپ شود.)
وکیل التجار- چون راجع بشرع نیست خوب است بدوا در کمیسیون تنقیح شده با قانون سایر ممالک تطبیق شده بعد چاپ گردد.
آقا سید حسین- محض اینکه زودتر تمام شود اشخاصی که برای آن کمیسیون لازمند زود حالا انتخاب شوند.
ادیب- اهل کمیسیون هم از اعضای همین مجلس خواهند بود خوب است به طبع رسد تقسیم کنند بعد اشخاصی که باید در کمیسیون باشند همین شوند.
احسن الدوله- بهتر همان است که اول کمیسیون منعقد شده بعد چاپ شود.
حسنعلی خان- اینکه گفته شد با سایر قوانین تطبیق شود این نظامنامه ترجمه از قوانین فرانسه است و آن مملکت جمهوری است و بهتر از آن نمی‌شود.
صدیق حضرت- من هم تصدیق حسنعلی خان را می‌کنم از آنجا از کمیسیون چیز صحیحی بیرون می‌آید.
آقا شیخ حسین- عقیده بنده اینست که اهمیت این نظامنامه خیلی زیاد است کمیسیونی از علما و وکلا تشکیل شده تنقیح شود.
وکیل التجار- همانطور که گفته شد این نظامنامه ترجمه از قانون مملکت آزاد است شاید متضمن چیزی باشد که با حال حالیه ما مضر باشد پس خوبست در کمیسیون تنقیح بشود.
محقق الدوله- پس خوبست رای گرفته شود که اول چاپ شود یا برود در کمیسیون.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی- مقصود اینستکه غلطی اصلاح شود اما همین که به کمیسیون نرفته چاپ شود همین اغلاط در اذهان خواهد افتاد و اخراجش مشکل خواهد بود.
صدیق حضرت- ما یک ترتیبی از برای مجلس داریم که هر قانونی که به مجلس آمد باید یکدفعه بدون مباحثه قرائت شود آیا در آنجا قید هم شده که به کمیسیون برود گذشته از آن لابد در کمیسیون بعضی تغییرات داده می‌شود که عموم وکلا راضی نیستند و ترتیب اول هم که از دست رفته نتیجه حاصل نمی‌شود.
اسدالله میرزا- اینکه گفته می‌شود که تغییر داده می‌شود البته به پاره ملاحظات تغییرات داده می‌شود و بعد از آن باید اعضای کمیسیون علت تغییر را در مجلس بگویند که این ماده اول اینطور بود و بعد به ملاحظه اینطور شد.
حاج سید نصرالله- با این ترتیب اعضای کمیسیون در مطلب مسبوقند و سایرین خالی‌الذهنند و می‌شود که آنها بر سایرین غالب شوند بهتر این است بدوا چاپ شود بعد و در کمیسیون
صنیع الدوله- اسدالله میرزا فائده کمیسیون را گفتند در فایده کمیسیون اشکالی نیست ولی قرار اینست در همه جا که قانون اول به مجلس می‌آید بعد منتشر می‌شود و پس از آن بکمیسیون می‌رود که اذهان عموم وکلا مسبوق باشد.
اسدالله میرزا- پس معلوم شد که انتشار با کمیسیون منافات ندارد حالا کمیسیون هم معین بشود منتشر هم بشود.
وکیل التجار- بیش از این طول نباید بکشد محض تسهیل گفته شد که بدوا کمیسیون منعقد شده حالا که این طور میگویند اولا منتشر شود بعد کمیسیون شد.
اسدالله میرزا- تکلیف معلوم شد که کمیسیون هم باید بشود.
وکیل التجار- برای ناخوشی در ممالک روسیه دولت عثمانی قرانطین گذاشته است خوب است اعلان شود که حجاج از آنطرف نروند که اسباب اشکال از برای آنها خواهد شد و به مقصود نمی‌رسند.
آقا میرزا محسن- اول باید از وزارت خارجه تحقیق کرد بدون تحقیق نمی‌شود.
محقق الدوله-اگر صلاح میدانید از وزارت خارجه تحقیق شود.
رئیس- اینکه گفته شد که اسباب زحمت زیاد می‌شود ممکن نیست زیرا که قرانطین مطابق قوانین بین الدول گذاشته می‌شود و تخطی از آنها هم نخواهند کرد.
وکیل التجار- چون اختیار در دست صاحب مملکت است یحتمل اسباب زحمت شود (گفته نمی‌شود۰)
آقا سید حسین- قرار شده بود که جناب محتشم السلطنه برای ماموریت سرحدی آنچه لازم دارند بنویسند تا فراهم شود.
حاج محتشم السلطنه- روز سه شنبه صورت آن را بوزارت خارجه فرستادم او باید بعرض شاه رسانده بفرستد و محض این که تاخیر نیفتد بآقای احتشام السلطنه هم اطلاع داد شد حالا آمده‌ام محض اینست که حضور وکلای آذربایجان بعضی مطالب اظهار شود که آنها مسبوقند.
آقا میرزا ابوالحسن خان- هیئت مجلس منحصر به وکلای آذربایجان نیست یک مطلب مهمی را بواسطه نبودن آنها نباید تاخیر انداخت.
رئیس- صحیح است ولی چون آنها از ترتیب آنجا با اطلاعند از این جهت بحضور آنها اهمیت گذاشته می‌شود.
آقا میرزا ابوالحسن خان- عقیده خودم را می‌گویم که نباید تاخیر انداخت
تعلیقه از طرف حجت الاسلام آقای آخوند ملا محمد کاظم مدظله العالی بعنوان آقای آقا شیخ عبدالکریم وکیل یزد رسیده بود محض اهمیت مقام حضرت حجه الاسلام قرائت شد مشعر بر:
- مراتب مساعدت و همراهی ایشان با اساس مقدس بر مراتب مساعدت و همراهی ایشان با اساس مقدس مشروطیت و توصیه در باب یک نفر شخصی که بنسبت قائل پرویز پارسی بودن مبتلا شده است که موقع سوء ظن بعضی واقع شده رسیدگی شود و حقیقت حال معلوم گردد و بتشکیات و تظلمات اهالی یزد رسیدگی بعمل آید.
آقا میرزا ابوالحسن خان- این مطلب باید از وزارت داخله تحقیق شود.
(آقا شیخ عبدالکریم اطلاع خود را در این باب و برائت ذمه شخص متهم را اظهار داشتند و طرحی از بدو این امر تاکنون اظهار کردند.)
آقا میرزا ابوالحسن خان- عقیده بنده اینست که اطلاعات آقا شیخ عبدالکریم را خودشان جداگانه بوزارت داخله اطلاع بدهند مجلس در باب رسیدگی به این کار رقعه به وزارت داخله بنویسد
بعد در وقت انعقاد مجلس در ایام ماه مبارک رمضان گفتگو شد از تاخیر بعضی از وکلا در حضور بهم رسانیدن مذاکرات زیاد بمیان آمد
سید محمد حسین بروجردی اظهار داشتند که اشخاصی که دیر حاضر می‌شوند باید نوشت تا موکلین آنها بدانند دیروز تمام وکلا آمده بودند بواسطه نیامدن پنج نفر که عده ناقص بود مجلس تا ظهر معطل بود و از وزرا عذر خواستند.
آقا میرزا محمود- حقوق وکلا که عاقبت داده می‌شود خوبست حالا معین شود تا هر کس دیر کرد از حقوق او کسر شود.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی- از حالا تاریخ بردارند تا هر وقت حقوق داده می‌شود کسر شود.
رئیس- این دفعه دیگر بطور خواهش استدعا می‌شود هرگاه تخلف شد آن وقت مجازات معین می‌شود.
تلگرافی بتوسط انجمن اصفهان رسیده بود قرائت شد مشعر بر اینکه:
- از قضیه ارومیه عموم اهالی اصفهان محزون قریب پنجاه هزار جمعیت در کوه سفه جمع شده عقد اتحاد بستند که با جان و مال مساعدت کنند.
- حاج شیخ محمد تقی حاج شیخ نور الله
محقق الدوله- از نتیجه اقداماتی که شده باید به آنها اطلاع داده شود تا مطمئن شوند و اظهار تشکر هم از این مساعدت باید نمود.
رئیس- عقیده بنده هم این است که یک همچو جوابی بآنها داده شود و ضمنا هم اطلاع داده شود که فعلا خبری نیست.
تلگراف دیگر از اصفهان قرائت شد مشعر بود براینکه:
- در حوالی مورچه خورت صد نفر را لخت کردند بختیاری اطمینان داد ولی نتیجه بعکس بخشید میرزا رضا خان که از برای عدلیه معین شده انجمن از او شاکی و کسی را می‌خواهند که بتصویب انجمن باشد یا شخص کافی دیگر معین شود
- شیخ محمد تقی
- شیخ نورالله
رئیس- بوزارت داخله باید نوشته شود که از کجا این شخص معین شد.
آقا میرزا ابوالحسن خان- اتصالا بایشان نوشته می‌شود ولی فایده نبخشیده.
احسن الدوله- تلگرافی از سرحد ارومی رسیده بود هیچ جواب ندادند خوب است یک جوابی داده شود.
حاج محتشم السلطنه- روز پنجشنبه آمدیم در خصوص رئیس کمیسیون سرحدی آذربایجان گفتگو شد وکلا و وزرا و حجج اسلام و امرا صلاح دانستند که بنده مامور این خدمت بشوم البته هر کسی باید از خدمت بوطن و ملت و دولت مضایقه نکند آقایان بگمان اینکه بنده اطلاعات خود را در این موقع بخرج دهم مرا انتخابب کردند انشاءالله همینطور هم خواهد بود ولی یک نکته هست یک وقتی که یک شخصی را از برای کاری معین می‌کنند لابد از برای این است که این شخص یک امتیازی دارد وقتی که این رای را دادند باید آن قوه دولت و ملت و مجلس آحاد آحاد پشت سر او بلند باشد تا آن کار از او پیشرفت نماید نه اینکه بمحض حرکت او از طهران فورا ایرادات در عقب او باشد آن وقت آن مامور باید دفاع بکند و هم باید با دشمن گفگتو کند مثل آنکه شاهزاده فرمانفرما فعلا همین طوور شده و این ترتیب اسباب شکست کار خواهد بود حالا هم بنده را برای این خدمت بزرگ معین کرده‌اند که از شصت سال قبل تاکنون با سفارت روس و انگلیس و ماموریت اشخاص معتبر نقشه‌ها کشیده‌اند و باز تمام نشده حالا هم بواسطه اقدامات عشایر سرحدی این اتفاقات افتاده عجالتا ماموری که می‌رود باید لوازم و اسباب او جمع باشد بمسامحه نگذرد این مامور باید برود اولا تجاوزات عثمانی را رفع کند. ثانیا عشایری که بجانب آنها میل کرده‌اند اطمینان داده برگردند فرمانفرما وقتی که رفت قرار شد اردو برود پول داده شود تا کنون هنوز مرتب نشده است آنچه بنظر بنده رسیده کتابچه نوشته‌ام بوزارت خارجه فرستاده‌ام بنظر اعلیحضرت همایونی هم رسانیده‌اند چند فصل از آنرا در مجلس علنی می‌خوانم. مابقی را در مجلس سری عرض می‌کنم و از وکلای عظام استعداد می‌خواهم تا کار پیش برود.
آقا میرزا ابوالحسن خان- گمان می‌کنم انتخاب جناب عالی برای دو مسئله اولی نباشد و انتخاب شما از این باب باشد که دولت و ملت شما را امین دانیتند.
حاج محتشم السلطنه- از این حسن نیت کمال تشکر را دارم یکی از این چیزهائیکه لازم است عرض مسئله استعداد است که لازم است تهیه قشون مختصری برای سرحد بشود چنانکه عثمانی هم کرد از برای بیم و امید عشایری که در این مدت رفته‌اند لازم است ولی بنده راضی نمی‌شوم که بگویند بعد می‌فرستیم از حالا که می‌روم باید معین شود اگر هم بجهت سرما نمی‌شود حالا در سرحد اردو تشکییل شود در آذربایجان حاضر باشند که در موقع لزوم معطل نمائیم این اردو باید سرباز باشند که بتوان از آنها کار خواست و باید بآنها حقوق داد دیگر اینکه باید جراید در باب سلطان عثمانی چیزی ننویسند که اسباب رنجش شود این که از اصفهان نوشته امند که همه همراه هستند خیلی خوب است ولی دولت عثمانی در صدد جنگ نبوده چه اگر در صصد جنگ بود تا کنون کرارا موقع بدست او افتاده و مخصوصا در این موقع هم گفته که کمیسیون شود و رسیدگی نمایند یکی دیگر از عرایض بنده اینست که باید از حکومت آذربایجان استمداد و دستورالعمل بخواهیم در این موقع نباید حکومت آذربایجان تغییر کند باید باشد تا کمیسیون اصلاح بشود اگر حالا تغییر حکومت داد شود متزلزل می‌شود و کار از مت پیشرفت نمی‌کند.
حاجی محمد اسمعیل آقا- همین طور است باید مجلس نظر داشته باشد که تمام لوازم فراهم شود که فردا مثل فرمانفرما بعد از رفتن نسیا منسیا نشود.
حاج محتشم السلطنه- یکی هم در خصوص مخارج کمیسیون سابق قرار بود که از رئیس گمرک ارومی دریافت می‌شد حالا هم بنده زیاده از آنچه می‌دادند موقع ندارم حواله بدهند همان قدر داده شود که کمیسیون معطل نماند.
حاج محمداسمعیل آقا- این هم صحیح است
آقامیرزا ابوالحسن خان- ما قانونا نمی‌توانیم جواب این مطلب را بدهیم باید وزیر امور خارجه به مجلس بفرستد و مطرح شود و جواب گیرد حالا خودتان که نشان وزیر امور خارجه داده‌اید رای او چیست؟
حاج محتشم السلطنه- اولا بنده بر حسب دعوت آمده‌ام و ثانیا اینها را وزیر امور خارجه رای داده است و اعلیحضرت دستخط فرموده‌اند و چیزی فوق العاده نیست و تمام اینها را مجلس قبلا تصویب کرد فقط در باب حقوق قشون است بعضی مطالب هم هست که باید در مجلس خصوصی عرض کنم.